BELEGGERS BELANGEN nr. 40 | 2 oktober 2015 | â‚Ź5,95
STAALBEDRIJVEN zitten in het nauw PHARMING laat steeds minder aan de verbeelding van beleggers over GALAPAGOS verliest zijn belangrijkste partner en gaat onderuit op de beurs CATERPILLAR geeft voor de tweede keer in korte tijd een omzetwaarschuwing AP
UIT HET DAL JAPANSE BEDRIJVEN ZIJN WEER KOOPWAARDIG
15bel040z001 1
30-09-15 12:02
INHOUD | 3
WEEK 40 | 2 oktober 2015 19 | NEDERLAND
20 | NEDERLAND
26 | INTERNATIONAAL
28 | INTERNATIONAAL
Staalproducenten zitten muurvast
Pharming vult het plaatje verder in
Autosector kraakt in al zijn voegen
Caterpillar krijgt dreun na dreun
ArcelorMittal en Aperam hopen op overheidsingrijpen om de overcapaciteit op de staalmarkt tegen te gaan.
Over de kansen van het medicijn Ruconest op de Amerikaanse markt wordt steeds meer duidelijk.
Het schandaal bij Volkswagen zet de reputatie van de hele sector op het spel, terwijl in China de groei al afnam.
De machinebouwer verlaagt voor de tweede keer in korte tijd de omzetverwachting en moet reorganiseren.
14 | OMSLAGARTIKEL
INHOUD
5 | WALGREENS +160,5%
Twee gezichten De gewone Japanner is weinig opgeschoten met 'Abenomics', zoals het economische beleid van premier Shinzo Abe wordt genoemd. De economische groei is matig en de consumentenbestedingen willen maar niet van de grond komen. Maar het Japanse bedrijfsleven voelt het effect van Abe's stimuleringspolitiek wel degelijk. Zeker met de teruggelopen waarderingen zijn er daarom koopjes te over in Tokio.
9 | ALTICE -16,5%
04 04 05 06 08 09 13 14 19 23 24 26 30 32 33 34 36 40 46 48 50
Commentaar Sociale media Portefeuilles Lezersvragen Beurs en Economie Assetallocatie Tips Omslagartikel Aandelen Nederland Update Analisten Aandelen Internationaal Beleggingsfondsen Derivaten Beleggingsproduct Overzicht portefeuilles Technische Analyse Koerswijzer Interview Service Tot slot
13 | LEGAL & GENERAL RIANT DIVIDENDRENDEMENT 2 oktober 2015 | BELEGGERS BELANGEN 40
15bel040z003 3
30-09-15 18:13
BELEGGINGSPRODUCT | 33
BLACKROCK STRATEGIC FUND EUROPEAN ABSOLUTE RETURN
FONDS VOOR EEN GOEDE NACHTRUST Een long/short-aandelenfonds van BlackRock speelt – onafhankelijk van de richting van de beurs – in op kansen op de aandelenmarkt.
De weging van een beleggingsproduct
FONDSCODE (ISIN): Uitgevende partij: Onderlig.waarde: Soort: Looptijd in jaren: Koers (28-9):
auteur: Michiel Pekelharing
BlackRock nvt long/short aandelenfonds oneindig €132,65
WEG VAN DE MARKT
LU0411704413 Informatie: Looptijd en verhandelbaarheid: Rendement/risico: Waardering onderliggende waarde: Totaaloordeel:
goed neutraal goed neutraal goed
tekst: Michiel Pekelharing
D
e nachtrust van veel beleggers was waarschijnlijk een stuk beter in de periode dat de AEX tussen half december en eind augustus omhoog klom van 415 tot 500 dan bij de weg terug in de afgelopen twee maanden. Op de lange termijn ligt het rendement van een belegging in aandelen hoger dan dat van andere beleggingscategorieën, maar daaraan kleeft wel een relatief hoge volatiliteit. Het BlackRock Strategic Fund European Absolute Return is een goede keuze voor wie er weinig meer voor voelt om zijn lot te verbinden aan de richting van de aandelenmarkt maar wel wil inspelen op de kansen die er op de Europese beurzen ontstaan.
GELEENDE AANDELEN Het fonds bestaat sinds 2009 en het is een zogeheten long/short-aandelenfonds. Het belangrijkste verschil met een traditioneel beleggingsfonds is dat de beheerder via het verkopen van geleende aandelen kan profiteren van koersdalingen. Bovendien kan ook een gedeelte van het fondsvermogen als kasgeld worden aangehouden. De portefeuille wordt beheerd door Vincent Devlin en Stefan Gries, die beide al jaren meelopen binnen de beleggingswereld. Het duo krijgt bovendien hulp van ruim een dozijn beleggingsanalisten. Deze aanpak levert een heel ander risicoprofiel op. Op de lange termijn ligt het rendement lager, aangezien het fonds de rugwind mist van het relatief hoge rendement van een belegging in aandelen. Aan de andere kant ligt de beweeglijkheid een stuk lager en kan
er ook in slechte beursjaren een positief rendement gehaald worden. Dat gebeurde bijvoorbeeld in 2011, toen het fonds een rendement van 6,1% boekte. De AEX daalde dat jaar met 12% en ook andere Europese indices sloten in de min. Over de afgelopen vijf jaar komt het gemiddelde rendement van het BlackRock Strategic Fund European Absolute Return op 4,8% en de volatiliteit laat zich het beste vergelijken met een defensief obligatiefonds. Dat maakt het fonds een prima alternatief voor beleggers die graag genoegen nemen met een mogelijk iets lager rendement dan dat van een investering in aandelen, in ruil voor een veel minder beweeglijk koersverloop en een betere nachtrust. <
EUROPEAN ABSOLUTE RETURN FUND
130
120
110
2011
2012
2013
2014
2015
Na een terugval vorig jaar, heeft het fonds de weg omhoog weer vervolgd.
Absoluut rendement
H
et voornaamste motief om in aandelen te beleggen is het opbouwen van vermogen voor financiële doelen die ver in de toekomst liggen. Dat kan bijvoorbeeld de studie van de kinderen zijn of een aanvulling op het pensioen. Hoeveel geld daarvoor nodig is, staat helemaal los van het beursklimaat in de periode waarin vermogen wordt opgebouwd. Het ligt dan ook voor de hand om in ieder geval een deel van de portefeuille te investeren in zaken waarvan het rendement niet voor een groot deel bepaald wordt door de grillen van de aandelenmarkt. Strategieën die ongeacht het marktklimaat streven naar een positief rendement vallen in de categorie ‘absolute return’. Behalve de hiernaast beschreven long/short-aanpak, betreft het ook fondsen die inspelen op koersbewegingen rond fusies en overnames of die positie kiezen op basis van macro-economische ontwikkelingen. De term absolute return is vooral bekend uit de wereld van hedgefondsen. Het aanbod van dit soort fondsen in de meer toegankelijke UCITS-vorm – waarin ook bijna alle normale beleggingsfondsen worden verhandeld − neemt snel toe. Volgens indexsamensteller UCITS Alternative Index % er meer dan 800 van dit soort fondsen zijn beschikbaar en het totale belegd vermogen ■ Legenda groeide van €159 mrd in 2013 tot ruim €260 mrd vorig jaar. Hoewel een fonds dat streeft naar een absoluut positief rendement vaak Franklin Diversified goed past in een portefeuille, moeten een Conservative 75% Barclays EurAgg paar zaken goed in de gaten worden gehou25% FTSE World den. Vaak wordt de strategie wel degelijk beïnvloed door verschuivingen in het marktklimaat, terwijl er ook fondsen zijn waar Volkswagen door een hoog tegenpartijrisico bijvoorbeeld Daimler het werkelijke risico beduidend hoger ligt dan het op het eerste gezicht lijkt. Net zoals bij elk ander beleggingsproduct geldt dan ook: beleg alleen in zaken die u begrijpt. < beleggersbelangen@reedbusiness.nl 2 oktober 2015 | BELEGGERS BELANGEN 40
15bel040z033 33
30-09-15 18:18
weken
10 euro atisch stopt autom
BELEGGERS BELANGEN nr. 36 | 5 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95
HAL raakt zijn onderwaardering kwijt ING is als belegging aantrekkelijker zonder de verzekeringsactiviteiten VIVENDI rondt zijn herpositionering af en moet nu op overnamepad KOFFIE heeft een sterke rally gehad maar de prijs kan nog verder stijgen
dividENd E-MAGAZiNE BELEGGERS BELANGEN nr. 39 | 26 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95
26 SEptEMBER 2014
BELEGGERS BELANGEN
ROODMICROTEC wil een doorbraak forceren door diensten te integreren SBM OFFSHORE is nog altijd door veel onzekerheden omgeven TNT EXPRESS ziet zich genoodzaakt de margedoelstelling aan te passen ORACLE kampt met groeipijnen
BIJ PHILIPS SCHEIDEN ZICH DE WEGEN
GOED VOOR UW PORTEFEUILLE
OPSPLITSING VERLICHTING EN GEZONDHEIDSZORG MOET BEIDE TAKKEN WINSTGEVENDER MAKEN
%(/ S &29(5
GOUDEN TIPS E-MAGAZINE
dEZE MAANd BELEGGERS BELANGEN nr. 38 1 | |419 januari september 2014 |2014 â&#x201A;Ź5,75| â&#x201A;Ź5,95
OVERNAMEKANDIDATEN zijn plannen er AIR FRANCE-KLM heeft mooie genoeg; wij presenteren erintien. maar stakingen gooien roet het eten ARCADIS heeft quadekoers een tijd te TNT EXPRESS blijft komende terechte inhaalrace gemaakt, die veel leunen op kostenbesparingen zelfs nog onvoldoende is. MCDONALD'S verliest omzet en zet in CISCO achten wijen niet in staat op gezonder eten betere service om met de resultaten te blijven verrassen. FARMAFONDSEN zijn duur geworden
GROEIMARKT MET GEBRUIKSAANWIJZING E-COMMERCE IS COMPLEX MAAR BIEDT PRACHTIGE KANSEN
SPECIAL
OPKOMENDE MARKTEN HET RENTESPOOK Opkomende markten zijn nog steeds kwetsbaar
2 5 8
9 10 12
pRAktijkvooRBEELd ShELL ELL iS vEELZEGGEN vEELZEGGENd EELZEGGENd
Extreme verschillen
2014 ZET STRATEGEN OP VERKEERDE BEEN JAAR VAN VERRASSINGEN MET MOGELIJKE MONETAIRE VERRUIMING EN GROTE GEOPOLITIEKE SPANNINGEN
D
Dividendportefeuille Nieuws Tip van de maand: Yum! Brands
13 14 15
ETF: S&P500 High Quality Portfolio Tips terugblik Een bondig endividend actueel overzicht van de beste Educatie: groei (Chevron) van Beleggers Belangen. Dat is wat het istips belangrijker dan hoogte (Shell). Gouden Tips E-magazine om de twee weken Lezersvragen voor deagenda particuliere belegger biedt. Inclusief Service: de resultaten van onze eerdere tips en een Service: rendementen overzicht van onze voorbeeldportefeuilles. johan Brinkman, hoofdredacteur Beleggers Belangen
01 Delta Lloyd
at dividendgroei op lange termijn veel belangrijker is dan tip: freek Tewes de hoogte (bij aanvang) van dat dividend is geen wereld wereldnieuws. Toch kiezen veel beleggers in de praktijk vaker het TWEETs OVER DIVIDEnD aandeel met het hogere dividendrendement, zeker als er Verzekeraar snijdt verder in de kosten, verbetert zijn solOp Twitter wordt u dagelijks op de hoogte binnen een bepaalde sector keuze is uit meerdere aandelen. EĂŠn van Delta Lloyd van op de dividendportefeuille doorresultaat valt de beste voorbeelden is wat dat betreft natuurlijk Shell, dat de hoek hoek-en houdt gehouden vabiliteit het dividend peil. Het operationeel @mennovanhoven steen vormt binnen veel beleggingsportefeuilles. De achterliggende wat tegen, maar dat moet in de tweede jaarhelft beter kunnen. gedachte is logisch: het dividendrendement is altijd aantrekkelijk, @mennovanhoven Novartis, Roche en Microhet aandeel doet het redelijk en, last but not least, Shell is al decen decensoft zijn als de drie zwaarstwegende aandelen nialang een van de meest stabiele en betrouwbare dividen dividendbetalers het tweede uitweging op â&#x201A;Ź280van mln11,6% (consensus nu in samen goedkwartaal voor een in 77) vergeop de Nederlandse beurs. Wie een blik werpt op de performancee nettowinst kwam leken met een verlies van â&#x201A;Ź92 mln in dezelfde periode vorig jaar. Dat was vooral te de dividendportefeuille. van het aandeel ziet echter dat Shell het qua totaalrendement een aan beleggingen voor eigen risico die een rendement opleverden van 8,4%. @mennovanhoven Interesting: Credit Suisse stuk minder goed heeft gedaan dan Amerikaanse concurrentendanken als winst bleef wat achter; datvoor lag aan de lagere$GG marktrente en een daling van verhoogt advies Goldcorp van neuChevron. Zo deed Chevron het gemiddeld genomen overDe deoperationele laatste de premie-inkomsten op levensen schadeverzekeringen. De hypotheekproductie groeitral naar outperform. Aandeel is top senior 3, 5 en 10 jaar aanmerkelijk beter dan Shell, met een steeds verder devan daarentegen met 53%gold tot â&#x201A;Ź564 er werden$33. verschillende nieuwe collectieve penpick mln meten koersdoel oplopend verschil in totaalrendement met het verstrijken de ja jasioencontracten gesloten. Delta Lloyd wist opnieuw de kosten te verlagen, ditmaal met 3% @mennovanhoven Drie weken geleden stond ren. Shell was de laatste tien jaar goed voor een totaalrendement van â&#x201A;Ź369 mln, en koerstGoldcorp op dit punt af op zijn doelstelling. Delta nog $28, vandaag $23,20 enLloyd weerwist de solvabiliongeveer 140%, terwijl Chrevon het met +200% een stuk tot beter deed. teit dividend, te verbeteren van 84 naar stopniveau. 207%, ruim boven de doelstelling van 200%. onder Het kan erg snel gaan.... #di-Goed nieuws De koers van een aandeel volgt normaal gesproken ook het is verder het dividend $GG stabiel wil houden. Voor 20 4 wordt uitgegaan van zeker op langere termijn. Indien een aandeel het dividend maar dat Delta Lloydvidend een ongeveer gelijkblijvend operationeel resultaat. Wij verwachten een iets @mennovanhoven Deutsche Bank heeft koers-betere tweede jaarlijks blijft verhogen, zal de koers uiteindelijk volgen. Anders dan jaarhelft. waardering blijven aandelenvan koopwaardig. Dupont $DDde verhoogd $75 naar <$80 Shell heeft Chrevron een prachtig trackrecord opgebouwd van 27Bij de huidige doel
OP kOERs mET VERsObERInG
D
n.a.v. 'Activism' ontwikkelingen. jaar aan onafgebroken jaarlijkse dividendverhogingen. Minstens zo Microsoft verhoogt divibelangrijk is dat de jaarlijkse dividendgroei bij Chevron gemiddeld TWEEDE jAARhELfT@mennovanhoven WoRDT BETER DELTA LLoyD dend met 11%, kwartaaldividend naar $0,31. genomen veel hoger uitvalt dan bij Shell. In het educatie-artikel op Euronext A'dam #dividend $MSFT Beurs: pagina 12 zet ik de ontwikkeling van het jaarlijkse dividendinko dividendinkoFondscode:heeft vandaag NL0009294552 @mennovanhoven Citigroup men van Shell af tegen Chevron. Niet voor niets staat dividendgroei Jaaromzet 2013: â&#x201A;Ź5,9 mrd koersdoel voor #SABMiller verhoogd naar op lange termijn centraal bij de dividendportefeuille, zeker bij de Nettowinst 2013: â&#x201A;Ź168,3 mln 3900p, ziet bod van #ABInbev nog steeds als nieuwe aankopen.< 20 Koers 16-9: â&#x201A;Ź18,12 menno.van.hoven@reedbusiness.nl meest waarschijnlijke scenario. Hoogste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź21,10 Laagste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź15,05 Beurswaarde: â&#x201A;Ź2,3 mrd 15 Koers-winstverhouding: 6,06 Dividendrendement: 5,71% *intraday
DIVIDEND E-MAGAZINE 26 september 2014 okt
dec
feb
koopadvies 16 september
Profiteer ook. Ga nu naar www.beleggersbelangen.nl/proefabonnement
9 september 20 4
iNhoud
BELEGGERS BELANGEN
Tipterugblik: Microsoft GOED VOOR UW PORTEFEUILLE
KEUZESTRESS Het aantal beleggingsfondsen groeit maar door BESCHERMING Portefeuilles die tegen politieke onrust kunnen VASTGOED Grote risico's en beperkte mogelijkheden
%(/ S &29(5 63(&
Menno van hoven oven
apr
jun
aug
TIPS VAN DE WEEK 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Delta Lloyd Aalberts HAL Hornbach Sprint FMC Corporation LO Sel. Vantage 3000 Preferred Stock ETF Health Care REIT Asia Pacific Equity
Met bovenstaande fondsen kunt u in onze visie het komende jaar een positief rendement behalen. We hebben de fondsen gerangschikt van 'eenvoudig' (ĂŠĂŠn ster) tot 'ingewikkeld' (vijf sterren). De belangrijkste les: beleg alleen met instrumenten die u begrijpt.
TIPS TERUGBLIK TIPS 5 SEPTEmBER 2014
IN %
GLG Japan Equity (k) Embraer (k) Dollar General (k) NestlĂŠ (k) William Hill (k) Air Liquide (k) Beter Bed (k) Bekaert (k) Energias de Portugal (k)
+ ,74 + ,42 + ,24 -0,84 - ,65 - ,7 -2,9 -4,6 -7,58
TIPS 22 AUGUSTUS 2014 Arcadis (h) Nucor (k) JPMorgan Chase (k) Total (k) Pandora (k) Schlumberger (k) Pets at Home (k) Tenneco (k)
TIPS 8 AUGUSTUS 2014 Wessanen (k) Novartis (k) Zurich Insurance (k) Ten Cate (k) Invesco Greater China (k) Docdata (k) Cameron (k) Manpower (k) CBS Corp. (k)
IN % + 4,69 +5,67 +4,74 +4,07 +3,49 - ,33 -3,29 -9, 0
IN % + 7, + 4,50 +5,8 +4,76 +4, 7 +2,72 +2, 5 + ,44 -0,34