Beleggers Belangen 48

BELEGGERS BELANGEN nr. 48 | 27 november 2015 | â‚Ź5,95

BINCKBANK wil een allround bank worden voor beleggers en spaarders VOPAK zit in een tussenfase na een lange periode van onstuimige groei MEDIABEDRIJVEN moeten flink aan de bak om nieuwe klanten te werven OPEC kan de eenheid niet bewaren AP

VAKMANSCHAP AMBACHTELIJK SPECIAALBIER WINT SNEL AAN POPULARITEIT

15bel048z001 1

25-11-15 13:52

INHOUD | 3

WEEK 48 | 27 november 2015 19 | NEDERLAND

20 | NEDERLAND

28 | INTERNATIONAAL

32 | GRONDSTOFFEN

Vernieuwingsslag bij BinckBank

Vopak trappelt van ongeduld

Traditionele media moeten innoveren

Onenigheid speelt OPEC parten

De online broker gaat het verdienmodel ombouwen om een nieuwe fase van winstgroei te realiseren.

Het tankopslagbedrijf is klaar voor een nieuwe groeisprong en richt zich daarbij sterk op de opkomende markten.

Om te overleven is het voor 'oude' media als kranten, radio en tv zaak om een nieuw publiek aan te trekken.

De individuele belangen van de OPEC-landen wegen zwaarder dan het collectieve belang van een hoge olieprijs.

16 | OMSLAGARTIKEL

INHOUD

5 | FAGRON -13,9%

Uit een ander vaatje Met de aanstaande overname van het Zuid-Afrikaanse SAB Miller door AB Inbev is de consolidatieslag op de mondiale biermarkt voorlopig wel gestreden. De groei is er in absolute zin ook uit, al bieden de opkomende markten nog wat potentie. De grote brouwers zoeken het nu vooral in lokaal en ambachtelijk gebrouwen speciaalbier en in premium-varianten van de bekende merken.

11 | NN GROUP +10,1%

04 Commentaar 04 Sociale media 05 Portefeuilles 06 Lezersvragen 08 Beurs en Economie 11 Assetallocatie 15 Tips 16 Omslagartikel 19 Aandelen Nederland 24 Analisten 26 What's Next 28 Aandelen Internationaal 30 Update 32 Grondstoffen 33 Derivaten 35 Beleggingsproduct 36 Technische Analyse 40 Koerswijzer 46 Overzicht Portefeuilles 48 Service 50 Tot slot

15 | BLOOMIN' BRANDS ZONNIGE TOEKOMST 27 november 2015 | BELEGGERS BELANGEN 48

15bel048z003 3

25-11-15 19:14

8 | BEURS EN ECONOMIE

INDICES ZIJN VEERKRACHTIG, TOERISMESECTOR BETAALT DE TOL

Impact van terreur Op aandelenmarkten is de schade van terrorisme veelal beperkt, toch schokken terreuraanslagen de hele samenleving. In de nadagen van een weerzinwekkende aanslag nemen overheden maatregelen die vergaande veranderingen kunnen inluiden, zoals na 9/11 in de luchtvaart.

Ivan Snurer, kwantitatief analist bij Quantalytica

S

inds 11 september 2001 wordt de westerse samenleving geregeld opgeschrikt door weerzinwekkende aanslagen. Bij de gecoördineerde aanvallen van moslimterroristen op de Verenigde Staten verloren 2977 mensen het leven. In de hele wereld lieten de zelfmoordaanslagen een diepe indruk na. Onder Amerikanen heerste lange tijd een gevoel van nationale rouw.

Het directe gevolg van 9/11 (de Amerikaanse notatie van 11 september) was dat het luchtruim boven het grondgebied van de Verenigde Staten drie dagen werd stilgelegd waardoor wereldwijd het vliegverkeer ontregeld raakte. Door de aanslagen op New York bleef Wall Street vier dagen lang dicht. Op de internationale markten zakten de koersen fors in. Vooral vliegmaatschappijen en aandelen in de toerismesector leden verlies. Maar een maand na dato stond de S&P500 weer op zijn oude niveau.

De totale schade van 9/11 is moeilijk te berekenen, de directe materiële schade wordt geschat op $80 mrd, 0,5% van het nationaal inkomen.

Exact 911 dagen na 9/11 werd Madrid opgeschrikt door zware explosies in vier treinen.

Aanvankelijk dacht iedereen aan de Baskische afscheidingsbeweging ETA, maar opnieuw waren moslimterroristen verantwoordelijk. Bij de aanslagen van 11 maart 2004 vielen 191 doden en 1800 gewonden.

Nauwelijks drie weken na de grootste terroristische aanslag ooit in Spanje was de IBEX35 weer boven Jan en had de hoofdindex zijn verlies volledig weggepoetst. De

materiële schade van de zware explosies bleef beperkt tot €212 mln, ofwel 0,03% van het nationaal inkomen.

Op 7 juli 2005, ook wel 7/7 geheten, deden zich in de Londense ochtendspits binnen een half uur in drie metro’s explosies voor, een half uur later gevolgd door een in een dubbeldekker. Aanvankelijk dacht men dat de metro werd getroffen door een grote stroomstoring, maar het trieste saldo van de terreur was 56 doden en 700 gewonden.

Op het nieuws van de aanslagen verloor de FTSE 100 binnen een uur 4%; de volgende dag was dit verlies geheeld hersteld.

Twee weken na 7/7 volgde in de middag van 21 juli een reeks van nieuwe aanslagen. Die legden andermaal het openbaar vervoer in Londen stil, maar telden slechts één dode-

Nauwelijks drie weken na de grootste terreuraanslag ooit in Spanje was de IBEX35 weer boven Jan lijk slachtoffer, een moslimextremist. De FTSE100 nam het nieuws van de mislukte aanslagen voor kennisgeving aan, het Britse toerisme leed grote verliezen. Per saldo raamt men de totale directe schade op £536 mln, wat neerkomt op 0,15% van het nationale inkomen.

MARGINAAL Eerder dit jaar werd Frankrijk opgeschrikt door een drama dat zich in drie dagen voltrok en begon met de dodelijke schietpartij op de redactie van Charlie Hebdo op 7 januari. Een dag later volgde de moord op een agente en 9 januari volgde de fatale gijzeling in de Joodse supermarkt. De eer-

STOXX EUROPE 600 %

400 Parijs

350

Charlie Hebdo

300 9/11

Londen

250

Madrid

200 150

2000

2005

2010

2015

gecoördineerde (zelf)moordaanslagen door moslimextremisten

Terreuraanslagen hebben geen gevolgen voor de trend op de beurzen. bron: Quantalytica

ste klap kwam het hardst aan. Het was een aanslag op de persvrijheid en de vrije meningsuiting. Maar het liet de Franse CAC40 onberoerd, ondanks het feit dat de aanslagen twintig mensenlevens eisten.

Bij de gecoördineerde aanslagen van vrijdag 13 november 2015 lieten 132 mensen het leven. Ook ditmaal waren beleggers niet onder de indruk. De CAC40 leverde maandagmorgen bij opening 1,1% in, noteerde tussentijds 0,3% in de plus en sloot de handelsdag af met een marginaal verlies van 0,1%, dat trouwens de dag erop omgezet werd in een riante winst van 2,8%.

Cijfers over de directe schade van 13/11 of van 'Charlie Hebdo' zijn er niet. De maatschappelijke impact van weerzinwekkende aanslagen is wel kleiner dan de gevolgen van een financiële crisis of de daling van de olieprijs.

De schade van terreuraanslagen is beperkt, nochtans roept terrorisme in de nadagen van een aanslag bij burgers en overheden een overreactie op die voor bepaalde sectoren diepgaande gevolgen kunnen hebben.

Sinds 9/11 worden reizigers aan strengere controles onderworpen, is de kwaliteit van persoonsbewijzen sterk verbeterd en nam video-vergaderen een hoge vlucht. De wapenindustrie en beveiligingsbedrijven spinnen er garen bij. Ook nu weer verhogen overheden hun budget voor inlichtingendiensten, leger en politie. <

VOOR MEER PRIKKELENDE OPINIES, GA NAAR BELEGGERSBELANGEN.NL

BELEGGERS BELANGEN 48 | 27 november 2015

15bel048z008 8

25-11-15 18:32

AB inbev

weken

10 euro atisch stopt autom

BELEGGERS BELANGEN nr. 36 | 5 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95

HAL raakt zijn onderwaardering kwijt ING is als belegging aantrekkelijker zonder de verzekeringsactiviteiten VIVENDI rondt zijn herpositionering af en moet nu op overnamepad KOFFIE heeft een sterke rally gehad maar de prijs kan nog verder stijgen

dividENd E-MAGAZiNE BELEGGERS BELANGEN nr. 39 | 26 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95

26 SEptEMBER 2014

BELEGGERS BELANGEN

ROODMICROTEC wil een doorbraak forceren door diensten te integreren SBM OFFSHORE is nog altijd door veel onzekerheden omgeven TNT EXPRESS ziet zich genoodzaakt de margedoelstelling aan te passen ORACLE kampt met groeipijnen

BIJ PHILIPS SCHEIDEN ZICH DE WEGEN

GOED VOOR UW PORTEFEUILLE

OPSPLITSING VERLICHTING EN GEZONDHEIDSZORG MOET BEIDE TAKKEN WINSTGEVENDER MAKEN

%(/ S &29(5

GOUDEN TIPS E-MAGAZINE

dEZE MAANd BELEGGERS BELANGEN nr. 38 1 | |419 januari september 2014 |2014 â&#x201A;Ź5,75| â&#x201A;Ź5,95

OVERNAMEKANDIDATEN zijn plannen er AIR FRANCE-KLM heeft mooie genoeg; wij presenteren erintien. maar stakingen gooien roet het eten ARCADIS heeft quadekoers een tijd te TNT EXPRESS blijft komende terechte inhaalrace gemaakt, die veel leunen op kostenbesparingen zelfs nog onvoldoende is.

MCDONALD'S verliest omzet en zet in CISCO achten wijen niet in staat op gezonder eten betere service om met de resultaten te blijven verrassen.

FARMAFONDSEN zijn duur geworden

GROEIMARKT MET GEBRUIKSAANWIJZING E-COMMERCE IS COMPLEX MAAR BIEDT PRACHTIGE KANSEN

SPECIAL

OPKOMENDE MARKTEN HET RENTESPOOK Opkomende markten zijn nog steeds kwetsbaar

2 5 8

9 10 12

pRAktijkvooRBEELd ShELL ELL iS vEELZEGGEN vEELZEGGENd EELZEGGENd

Extreme verschillen

2014 ZET STRATEGEN OP VERKEERDE BEEN JAAR VAN VERRASSINGEN MET MOGELIJKE MONETAIRE VERRUIMING EN GROTE GEOPOLITIEKE SPANNINGEN

D

Dividendportefeuille Nieuws Tip van de maand: Yum! Brands

13 14 15

ETF: S&P500 High Quality Portfolio Tips terugblik Een bondig endividend actueel overzicht van de beste Educatie: groei (Chevron) van Beleggers Belangen.

Dat is wat het istips belangrijker dan hoogte (Shell).

Gouden Tips E-magazine om de twee weken Lezersvragen voor deagenda particuliere belegger biedt. Inclusief Service: de resultaten van onze eerdere tips en een Service: rendementen overzicht van onze voorbeeldportefeuilles. johan Brinkman, hoofdredacteur Beleggers Belangen

01 Delta Lloyd

at dividendgroei op lange termijn veel belangrijker is dan tip: freek Tewes de hoogte (bij aanvang) van dat dividend is geen wereld wereldnieuws. Toch kiezen veel beleggers in de praktijk vaker het TWEETs OVER DIVIDEnD aandeel met het hogere dividendrendement, zeker als er Verzekeraar snijdt verder in de kosten, verbetert zijn solOp Twitter wordt u dagelijks op de hoogte binnen een bepaalde sector keuze is uit meerdere aandelen.

EĂŠn van Delta Lloyd van op de dividendportefeuille doorresultaat valt de beste voorbeelden is wat dat betreft natuurlijk Shell, dat de hoek hoek-en houdt gehouden vabiliteit het dividend peil. Het operationeel @mennovanhoven steen vormt binnen veel beleggingsportefeuilles. De achterliggende wat tegen, maar dat moet in de tweede jaarhelft beter kunnen. gedachte is logisch: het dividendrendement is altijd aantrekkelijk, @mennovanhoven Novartis, Roche en Microhet aandeel doet het redelijk en, last but not least, Shell is al decen decensoft zijn als de drie zwaarstwegende aandelen nialang een van de meest stabiele en betrouwbare dividen dividendbetalers het tweede uitweging op â&#x201A;Ź280van mln11,6% (consensus nu in samen goedkwartaal voor een in 77) vergeop de Nederlandse beurs. Wie een blik werpt op de performancee nettowinst kwam leken met een verlies van â&#x201A;Ź92 mln in dezelfde periode vorig jaar. Dat was vooral te de dividendportefeuille. van het aandeel ziet echter dat Shell het qua totaalrendement een aan beleggingen voor eigen risico die een rendement opleverden van 8,4%. @mennovanhoven Interesting: Credit Suisse stuk minder goed heeft gedaan dan Amerikaanse concurrentendanken als winst bleef wat achter; datvoor lag aan de lagere$GG marktrente en een daling van verhoogt advies Goldcorp van neuChevron. Zo deed Chevron het gemiddeld genomen overDe deoperationele laatste de premie-inkomsten op levensen schadeverzekeringen.

De hypotheekproductie groeitral naar outperform. Aandeel is top senior 3, 5 en 10 jaar aanmerkelijk beter dan Shell, met een steeds verder devan daarentegen met 53%gold tot â&#x201A;Ź564 er werden$33. verschillende nieuwe collectieve penpick mln meten koersdoel oplopend verschil in totaalrendement met het verstrijken de ja jasioencontracten gesloten.

Delta Lloyd wist opnieuw de kosten te verlagen, ditmaal met 3% @mennovanhoven Drie weken geleden stond ren. Shell was de laatste tien jaar goed voor een totaalrendement van â&#x201A;Ź369 mln, en koerstGoldcorp op dit punt af op zijn doelstelling.

Delta nog $28, vandaag $23,20 enLloyd weerwist de solvabiliongeveer 140%, terwijl Chrevon het met +200% een stuk tot beter deed. teit dividend, te verbeteren van 84 naar stopniveau.

207%, ruim boven de doelstelling van 200%. onder Het kan erg snel gaan.... #di-Goed nieuws De koers van een aandeel volgt normaal gesproken ook het is verder het dividend $GG stabiel wil houden. Voor 20 4 wordt uitgegaan van zeker op langere termijn. Indien een aandeel het dividend maar dat Delta Lloydvidend een ongeveer gelijkblijvend operationeel resultaat.

Wij verwachten een iets @mennovanhoven Deutsche Bank heeft koers-betere tweede jaarlijks blijft verhogen, zal de koers uiteindelijk volgen. Anders dan jaarhelft. waardering blijven aandelenvan koopwaardig.

Dupont $DDde verhoogd $75 naar <$80 Shell heeft Chrevron een prachtig trackrecord opgebouwd van 27Bij de huidige doel

OP kOERs mET VERsObERInG

D

n.a.v. 'Activism' ontwikkelingen. jaar aan onafgebroken jaarlijkse dividendverhogingen. Minstens zo Microsoft verhoogt divibelangrijk is dat de jaarlijkse dividendgroei bij Chevron gemiddeld TWEEDE jAARhELfT@mennovanhoven WoRDT BETER DELTA LLoyD dend met 11%, kwartaaldividend naar $0,31. genomen veel hoger uitvalt dan bij Shell. In het educatie-artikel op Euronext A'dam #dividend $MSFT Beurs: pagina 12 zet ik de ontwikkeling van het jaarlijkse dividendinko dividendinkoFondscode:heeft vandaag NL0009294552 @mennovanhoven Citigroup men van Shell af tegen Chevron. Niet voor niets staat dividendgroei Jaaromzet 2013: â&#x201A;Ź5,9 mrd koersdoel voor #SABMiller verhoogd naar op lange termijn centraal bij de dividendportefeuille, zeker bij de Nettowinst 2013: â&#x201A;Ź168,3 mln 3900p, ziet bod van #ABInbev nog steeds als nieuwe aankopen.< 20 Koers 16-9: â&#x201A;Ź18,12 menno.van.hoven@reedbusiness.nl meest waarschijnlijke scenario.

Hoogste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź21,10 Laagste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź15,05 Beurswaarde: â&#x201A;Ź2,3 mrd 15 Koers-winstverhouding: 6,06 Dividendrendement: 5,71% *intraday

DIVIDEND E-MAGAZINE 26 september 2014 okt

dec

feb

koopadvies 16 september

Profiteer ook. Ga nu naar www.beleggersbelangen.nl/proefabonnement

9 september 20 4

iNhoud

BELEGGERS BELANGEN

Tipterugblik: Microsoft GOED VOOR UW PORTEFEUILLE

KEUZESTRESS Het aantal beleggingsfondsen groeit maar door BESCHERMING Portefeuilles die tegen politieke onrust kunnen VASTGOED Grote risico's en beperkte mogelijkheden

%(/ S &29(5 63(&

Menno van hoven oven

apr

jun

aug

TIPS VAN DE WEEK 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Delta Lloyd Aalberts HAL Hornbach Sprint FMC Corporation LO Sel. Vantage 3000 Preferred Stock ETF Health Care REIT Asia Pacific Equity

Met bovenstaande fondsen kunt u in onze visie het komende jaar een positief rendement behalen. We hebben de fondsen gerangschikt van 'eenvoudig' (ĂŠĂŠn ster) tot 'ingewikkeld' (vijf sterren). De belangrijkste les: beleg alleen met instrumenten die u begrijpt.

TIPS TERUGBLIK TIPS 5 SEPTEmBER 2014

IN %

GLG Japan Equity (k) Embraer (k) Dollar General (k) NestlĂŠ (k) William Hill (k) Air Liquide (k) Beter Bed (k) Bekaert (k) Energias de Portugal (k)

+ ,74 + ,42 + ,24 -0,84 - ,65 - ,7 -2,9 -4,6 -7,58

TIPS 22 AUGUSTUS 2014 Arcadis (h) Nucor (k) JPMorgan Chase (k) Total (k) Pandora (k) Schlumberger (k) Pets at Home (k) Tenneco (k)

TIPS 8 AUGUSTUS 2014 Wessanen (k) Novartis (k) Zurich Insurance (k) Ten Cate (k) Invesco Greater China (k) Docdata (k) Cameron (k) Manpower (k) CBS Corp. (k)

IN % + 4,69 +5,67 +4,74 +4,07 +3,49 - ,33 -3,29 -9, 0

IN % + 7, + 4,50 +5,8 +4,76 +4, 7 +2,72 +2, 5 + ,44 -0,34