BELEGGERS BELANGEN nr. 49 | 4 december 2015 | â‚Ź5,95
FAGRON hangt aan een zijden draadje ARCELORMITTAL heeft snijden in de kosten tot hoogste prioriteit verheven GOUDMIJNBOUW is ondanks de lage koersen nog altijd een riskante sector HOME DEPOT ontwikkelt zich tot een klassiek Amerikaans succesverhaal AP
DEBUTANTENBAL LUCAS BOLS IS EEN VAN DE ACHT NIEUWE BEURSNOTERINGEN DIT JAAR
15bel049z001 1
02-12-15 12:10
INHOUD | 3
WEEK 49 | 4 december 2015 19 | NEDERLAND
20 | NEDERLAND
30 | INTERNATIONAAL
32 | INTERNATIONAAL
Toekomst Fagron ongewis avontuur
Staalmarkt daagt ArcelorMittal uit
Bodemprijs voor goudmijnbouwers
Home Depot kijkt verder naar boven
De overnamegesprekken verlopen zo moeizaam dat bij beleggers de alarmbellen zijn gaan rinkelen.
De marktleider moet flink in de kosten snijden nu de krapte op de staalmarkt is omgeslagen in een overschot.
Goudmijnbedrijven zijn goedkoper dan ooit, wat kansen biedt voor beleggers die risico durven te nemen.
Voor de doe-het-zelfketen is er alleen maar goed nieuws over de huizenmarkt en de loonontwikkeling in de VS.
16 | OMSLAGARTIKEL
INHOUD
5 | MICROSOFT +184,3
Goede binnenkomers Met de recente beursgang van ABN Amro staat het aantal introducties op de Amsterdamse beurs dit jaar op acht, de hoogste score in vijftien jaar tijd. Een belangrijk verschil met de periode rond 2000 is dat de nieuwelingen dit keer niet uit één of enkele sectoren komen. Bovendien houden de debutanten opvallend goed stand na hun entree. Ze lijken derhalve op een goed draagvlak te steunen.
11 | DELTA LLOYD -9,0%
04 Commentaar 04 Sociale media 05 Portefeuilles 06 Lezersvragen 08 Beurs en Economie 11 Assetallocatie 15 Tips 16 Omslagartikel 19 Aandelen Nederland 24 Interview 26 Analisten 29 Update 30 Aandelen Internationaal 35 Enquête 36 Technische Analyse 40 Koerswijzer 46 Interview 48 Service 50 Tot slot
15 | RESMED GROEIER MET LANGE ADEM 4 december 2015 | BELEGGERS BELANGEN 49
15bel049z003 3
02-12-15 18:59
AANDELEN NEDERLAND | 19
FAGRON % ■ Legenda
30
15
foto: ANP
jan
mrt
mei
jul
sep
nov
Beleggers laten het aandeel genadeloos vallen: 80% koersverlies in vier maanden tijd. Het aandeel Fagron verloor afgelopen maandag 37%.
DOOR UITLOPEN OVERNAMEBESPREKINGEN DOEMEN TWEE NARE SCENARIO’S OP
TOEKOMST FAGRON ONZEKER De overnamegesprekken van Fagron met potentiële kopers nemen meer tijd in beslag dan verwacht en de uitkomst is onzeker. Er moet nu bovendien snel nieuw kapitaal aangetrokken worden. Het bedrijf gaat al met al een ongewisse toekomst tegemoet. tekst: Michiel Pekelharing
E
en artikel maandag in de Belgische krant De Standaard is Fagron op de beurs op een groot beursverlies komen te staan. De Standaard berichtte dat de gesprekken met partijen die interesse hadden in overname van Fagron zijn mislukt. Het bedrijf heeft zichzelf in de etalage geplaatst in de nasleep van de felle koersdaling die volgde op de publicatie van de halfjaarcijfers. Daaruit bleek dat Fagron in de Verenigde Staten meer last heeft van lagere medicijnvergoedingen dan het zich aanvankelijk liet aanzien. Daar komt bij dat de daling van de Braziliaanse real de resultaten uit het Zuid-Amerikaanse land onder druk zet. De onderneming boekt grofweg de helft van de omzet in de Verenigde Staten en Brazilië. De zwakke cijfers hebben de zorgen aangewakkerd over de financiële positie van de onderneming. De nettoschuldpositie bedroeg halverwege het jaar €455,6 mln en door de tegenvallende resultaatontwikkeling is het onvermijdelijk dat Fagron op basis van de jaarcijfers over 2015 de bankconvenanten schendt. Om die situatie te
voorkomen heeft het bedrijf gesprekken aangeknoopt met een vijftal partijen die interesse zouden hebben in een overname. Toen Fagron dit nieuws op 2 oktober naar buiten bracht, leidde dat tot een koersstijging van 7% hoewel de onderneming in hetzelfde bericht de prognose voor heel 2015 neerwaarts bijstelde. Het bericht dat de overnamegesprekken werden afgeblazen lokte afgelopen maandag een nog veel fellere koersreactie uit. Fagron sloot die dag bijna 37% in de min.
den in een flinke lading onzekerheid. Een akkoord met de banken over het (tijdelijk) oprekken van de schuldvoorwaarden leidt niet tot een oplossing voor de structurele problemen van Fagron: een lagere medicijnvergoeding in de Verenigde Staten en een sterk gedaalde aandelenkoers. Dat laatste maakt het onmogelijk om een vervolg te geven aan de tactiek van groei door kleine overnames die in het verleden succesvol was. Bij een aandelenplaatsing is er wel een mogelijkheid om terug te grijpen naar de oorspronkelijke groeistrategie. Daarvoor is echter een bedrag nodig van €100 tot €150 mln, zodat er in dit scenario een enorme verwatering dreigt voor de zittende aandeelhouders. Een overname door een investeringsmaatschappij zoals Waterland, Cinven of Bain Capital of een branchegenoot was voor beleggers veruit de meest gunstige uitkomst geweest. Door het nieuws van de afgelopen dagen is die mogelijkheid echter een stuk kleiner geworden. <
SCENARIO'S In een reactie op het krantenartikel meldde het bedrijf in een persbericht dat de overnamegesprekken niet afgebroken zijn, maar dat ze wel langer gaan duren dan verwacht. Er worden gesprekken gevoerd met de banken over kredietverstrekking. Fagron sluit bovendien een aandelenuitgifte voor het versterken van de kapitaalpositie niet uit. Het is een goede zaak dat alle mogelijkheden worden opengehouden, maar het weinig aanlokkelijke vooruitzicht voor beleggers is dat ze ondergedompeld wor-
CONCLUSIE
Fagron probeert uit alle macht de moed erin te houden, maar zit duidelijk in een lastige positie. Het meest waarschijnlijke scenario is dat de onzekerheid aanhoudt en de koers verder daalt, waardoor de onderhandelingspositie van het concern met banken en potentiële kopers verslechtert. Het advies voor Fagron wordt verlaagd naar 'verkopen'.
Fagron: verkopen openingskoers 2 december: €8,64 4 december 2015 | BELEGGERS BELANGEN 49
15bel049z019 19
02-12-15 18:08
weken
10 euro atisch stopt autom
BELEGGERS BELANGEN nr. 36 | 5 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95
HAL raakt zijn onderwaardering kwijt ING is als belegging aantrekkelijker zonder de verzekeringsactiviteiten VIVENDI rondt zijn herpositionering af en moet nu op overnamepad KOFFIE heeft een sterke rally gehad maar de prijs kan nog verder stijgen
dividENd E-MAGAZiNE BELEGGERS BELANGEN nr. 39 | 26 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95
26 SEptEMBER 2014
BELEGGERS BELANGEN
ROODMICROTEC wil een doorbraak forceren door diensten te integreren SBM OFFSHORE is nog altijd door veel onzekerheden omgeven TNT EXPRESS ziet zich genoodzaakt de margedoelstelling aan te passen ORACLE kampt met groeipijnen
BIJ PHILIPS SCHEIDEN ZICH DE WEGEN
GOED VOOR UW PORTEFEUILLE
OPSPLITSING VERLICHTING EN GEZONDHEIDSZORG MOET BEIDE TAKKEN WINSTGEVENDER MAKEN
%(/ S &29(5
GOUDEN TIPS E-MAGAZINE
dEZE MAANd BELEGGERS BELANGEN nr. 38 1 | |419 januari september 2014 |2014 â&#x201A;Ź5,75| â&#x201A;Ź5,95
OVERNAMEKANDIDATEN zijn plannen er AIR FRANCE-KLM heeft mooie genoeg; wij presenteren erintien. maar stakingen gooien roet het eten ARCADIS heeft quadekoers een tijd te TNT EXPRESS blijft komende terechte inhaalrace gemaakt, die veel leunen op kostenbesparingen zelfs nog onvoldoende is. MCDONALD'S verliest omzet en zet in CISCO achten wijen niet in staat op gezonder eten betere service om met de resultaten te blijven verrassen. FARMAFONDSEN zijn duur geworden
GROEIMARKT MET GEBRUIKSAANWIJZING E-COMMERCE IS COMPLEX MAAR BIEDT PRACHTIGE KANSEN
SPECIAL
OPKOMENDE MARKTEN HET RENTESPOOK Opkomende markten zijn nog steeds kwetsbaar
2 5 8
9 10 12
pRAktijkvooRBEELd ShELL ELL iS vEELZEGGEN vEELZEGGENd EELZEGGENd
Extreme verschillen
2014 ZET STRATEGEN OP VERKEERDE BEEN JAAR VAN VERRASSINGEN MET MOGELIJKE MONETAIRE VERRUIMING EN GROTE GEOPOLITIEKE SPANNINGEN
D
Dividendportefeuille Nieuws Tip van de maand: Yum! Brands
13 14 15
ETF: S&P500 High Quality Portfolio Tips terugblik Een bondig endividend actueel overzicht van de beste Educatie: groei (Chevron) van Beleggers Belangen. Dat is wat het istips belangrijker dan hoogte (Shell). Gouden Tips E-magazine om de twee weken Lezersvragen voor deagenda particuliere belegger biedt. Inclusief Service: de resultaten van onze eerdere tips en een Service: rendementen overzicht van onze voorbeeldportefeuilles. johan Brinkman, hoofdredacteur Beleggers Belangen
01 Delta Lloyd
at dividendgroei op lange termijn veel belangrijker is dan tip: freek Tewes de hoogte (bij aanvang) van dat dividend is geen wereld wereldnieuws. Toch kiezen veel beleggers in de praktijk vaker het TWEETs OVER DIVIDEnD aandeel met het hogere dividendrendement, zeker als er Verzekeraar snijdt verder in de kosten, verbetert zijn solOp Twitter wordt u dagelijks op de hoogte binnen een bepaalde sector keuze is uit meerdere aandelen. EĂŠn van Delta Lloyd van op de dividendportefeuille doorresultaat valt de beste voorbeelden is wat dat betreft natuurlijk Shell, dat de hoek hoek-en houdt gehouden vabiliteit het dividend peil. Het operationeel @mennovanhoven steen vormt binnen veel beleggingsportefeuilles. De achterliggende wat tegen, maar dat moet in de tweede jaarhelft beter kunnen. gedachte is logisch: het dividendrendement is altijd aantrekkelijk, @mennovanhoven Novartis, Roche en Microhet aandeel doet het redelijk en, last but not least, Shell is al decen decensoft zijn als de drie zwaarstwegende aandelen nialang een van de meest stabiele en betrouwbare dividen dividendbetalers het tweede uitweging op â&#x201A;Ź280van mln11,6% (consensus nu in samen goedkwartaal voor een in 77) vergeop de Nederlandse beurs. Wie een blik werpt op de performancee nettowinst kwam leken met een verlies van â&#x201A;Ź92 mln in dezelfde periode vorig jaar. Dat was vooral te de dividendportefeuille. van het aandeel ziet echter dat Shell het qua totaalrendement een aan beleggingen voor eigen risico die een rendement opleverden van 8,4%. @mennovanhoven Interesting: Credit Suisse stuk minder goed heeft gedaan dan Amerikaanse concurrentendanken als winst bleef wat achter; datvoor lag aan de lagere$GG marktrente en een daling van verhoogt advies Goldcorp van neuChevron. Zo deed Chevron het gemiddeld genomen overDe deoperationele laatste de premie-inkomsten op levensen schadeverzekeringen. De hypotheekproductie groeitral naar outperform. Aandeel is top senior 3, 5 en 10 jaar aanmerkelijk beter dan Shell, met een steeds verder devan daarentegen met 53%gold tot â&#x201A;Ź564 er werden$33. verschillende nieuwe collectieve penpick mln meten koersdoel oplopend verschil in totaalrendement met het verstrijken de ja jasioencontracten gesloten. Delta Lloyd wist opnieuw de kosten te verlagen, ditmaal met 3% @mennovanhoven Drie weken geleden stond ren. Shell was de laatste tien jaar goed voor een totaalrendement van â&#x201A;Ź369 mln, en koerstGoldcorp op dit punt af op zijn doelstelling. Delta nog $28, vandaag $23,20 enLloyd weerwist de solvabiliongeveer 140%, terwijl Chrevon het met +200% een stuk tot beter deed. teit dividend, te verbeteren van 84 naar stopniveau. 207%, ruim boven de doelstelling van 200%. onder Het kan erg snel gaan.... #di-Goed nieuws De koers van een aandeel volgt normaal gesproken ook het is verder het dividend $GG stabiel wil houden. Voor 20 4 wordt uitgegaan van zeker op langere termijn. Indien een aandeel het dividend maar dat Delta Lloydvidend een ongeveer gelijkblijvend operationeel resultaat. Wij verwachten een iets @mennovanhoven Deutsche Bank heeft koers-betere tweede jaarlijks blijft verhogen, zal de koers uiteindelijk volgen. Anders dan jaarhelft. waardering blijven aandelenvan koopwaardig. Dupont $DDde verhoogd $75 naar <$80 Shell heeft Chrevron een prachtig trackrecord opgebouwd van 27Bij de huidige doel
OP kOERs mET VERsObERInG
D
n.a.v. 'Activism' ontwikkelingen. jaar aan onafgebroken jaarlijkse dividendverhogingen. Minstens zo Microsoft verhoogt divibelangrijk is dat de jaarlijkse dividendgroei bij Chevron gemiddeld TWEEDE jAARhELfT@mennovanhoven WoRDT BETER DELTA LLoyD dend met 11%, kwartaaldividend naar $0,31. genomen veel hoger uitvalt dan bij Shell. In het educatie-artikel op Euronext A'dam #dividend $MSFT Beurs: pagina 12 zet ik de ontwikkeling van het jaarlijkse dividendinko dividendinkoFondscode:heeft vandaag NL0009294552 @mennovanhoven Citigroup men van Shell af tegen Chevron. Niet voor niets staat dividendgroei Jaaromzet 2013: â&#x201A;Ź5,9 mrd koersdoel voor #SABMiller verhoogd naar op lange termijn centraal bij de dividendportefeuille, zeker bij de Nettowinst 2013: â&#x201A;Ź168,3 mln 3900p, ziet bod van #ABInbev nog steeds als nieuwe aankopen.< 20 Koers 16-9: â&#x201A;Ź18,12 menno.van.hoven@reedbusiness.nl meest waarschijnlijke scenario. Hoogste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź21,10 Laagste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź15,05 Beurswaarde: â&#x201A;Ź2,3 mrd 15 Koers-winstverhouding: 6,06 Dividendrendement: 5,71% *intraday
DIVIDEND E-MAGAZINE 26 september 2014 okt
dec
feb
koopadvies 16 september
Profiteer ook. Ga nu naar www.beleggersbelangen.nl/proefabonnement
9 september 20 4
iNhoud
BELEGGERS BELANGEN
Tipterugblik: Microsoft GOED VOOR UW PORTEFEUILLE
KEUZESTRESS Het aantal beleggingsfondsen groeit maar door BESCHERMING Portefeuilles die tegen politieke onrust kunnen VASTGOED Grote risico's en beperkte mogelijkheden
%(/ S &29(5 63(&
Menno van hoven oven
apr
jun
aug
TIPS VAN DE WEEK 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Delta Lloyd Aalberts HAL Hornbach Sprint FMC Corporation LO Sel. Vantage 3000 Preferred Stock ETF Health Care REIT Asia Pacific Equity
Met bovenstaande fondsen kunt u in onze visie het komende jaar een positief rendement behalen. We hebben de fondsen gerangschikt van 'eenvoudig' (ĂŠĂŠn ster) tot 'ingewikkeld' (vijf sterren). De belangrijkste les: beleg alleen met instrumenten die u begrijpt.
TIPS TERUGBLIK TIPS 5 SEPTEmBER 2014
IN %
GLG Japan Equity (k) Embraer (k) Dollar General (k) NestlĂŠ (k) William Hill (k) Air Liquide (k) Beter Bed (k) Bekaert (k) Energias de Portugal (k)
+ ,74 + ,42 + ,24 -0,84 - ,65 - ,7 -2,9 -4,6 -7,58
TIPS 22 AUGUSTUS 2014 Arcadis (h) Nucor (k) JPMorgan Chase (k) Total (k) Pandora (k) Schlumberger (k) Pets at Home (k) Tenneco (k)
TIPS 8 AUGUSTUS 2014 Wessanen (k) Novartis (k) Zurich Insurance (k) Ten Cate (k) Invesco Greater China (k) Docdata (k) Cameron (k) Manpower (k) CBS Corp. (k)
IN % + 4,69 +5,67 +4,74 +4,07 +3,49 - ,33 -3,29 -9, 0
IN % + 7, + 4,50 +5,8 +4,76 +4, 7 +2,72 +2, 5 + ,44 -0,34