Beleggers Belangen 50

BELEGGERS BELANGEN nr. 50 | 11 december 2015 | €5,95

BOUWERS in de ban van overnames GALAPAGOS schiet omhoog na goede testresultaten met zijn topmedicijn AXA krijgt van de toezichthouder goed nieuws en kan het dividend verhogen DUPONT stijgt na geruchten over een fusie met Dow Chemical

AP

GRENSGEVALLEN BEURSPLEIN IS WALHALLA VOOR DUITSE BIOTECHBEDRIJVEN

SPECIAL

BROKERONDERZOEK TARIEVEN Verlagingen blijven uit DIENSTVERLENING Concurrentie zorgt voor goede service BELEGGERSENQUÊTE Kosten zijn niet meer doorslaggevend

15bel050z001 1

09-12-15 12:05

INHOUD | 3

WEEK 50 | 11 december 2015 18 | NEDERLAND

34 | INTERNATIONAAL

46 | EDUCATIE

Overnamestrijd in de bouw

Goed nieuws voor AXA

Soorten ETF's

Het bod van Sweco op Grontmij is geslaagd, maar wat betreft de acquisitie van Batenburg door VPE en van Ballast Nedam door Renaissance moeten er nog heel wat stappen gezet worden. De stand van zaken.

De Franse verzekeraar krijgt groen licht van de toezichthouder voor zijn berekening van de Solvency II-ratio. De balans is op orde en de komende tijd is er ruimte voor het verhogen van het dividend.

ETF's zijn er in verschillende vormen: fysiek, synthetisch of een combinatie. Elke soort heeft aantrekkelijke en minder aantrekkelijke kanten.

16 | OMSLAGARTIKEL

INHOUD

5 | YACKTMAN FUND +91,7%

Biotech op Beursplein De Nederlandse beurs heeft zich de laatste tijd ontwikkeld tot een Walhalla voor de Duitse biotechsector. Probiodrug en Curetis hebben al een notering, Noxxon lijkt op korte termijn hun voorbeeld te zullen volgen. Dat biedt Nederlandse beleggers makkelijke toegang tot een kansrijke maar ook speculatieve sector, waarin de koersontwikkeling meer wordt gedreven door verwachtingen dan door resultaten.

11 | DELTA LLOYD -23,3%

04 Commentaar 04 Sociale media 05 Portefeuilles 06 Lezersvragen 08 Beurs en Economie 11 Assetallocatie 15 Tips 16 Omslagartikel 18 Aandelen Nederland 20 Analisten 23 Special 34 Aandelen Internationaal 35 Update 36 Technische Analyse 40 Koerswijzer 46 Educatie 48 Service 50 Tot slot

15 | MCKESSON CORPORATION STERKE BALANS 11 december 2015 | BELEGGERS BELANGEN 50

15bel050z003 3

09-12-15 16:34

24 | BROKERONDERZOEK

DEGIRO WINT VOOR TWEEDE JAAR OP RIJ BROKERONDERZOEK

EINDKLASSERING 2015

DIT JAAR EXTRA AANDACHT VOOR APPLICATIES OP DE MOBIELE TELEFOON

1

2

2

DeGiro is net als vorig jaar de winnaar van ons brokeronderzoek, waarbij we weer één partij (SNS Bank) minder langs onze meetlat legden dan vorig jaar. Extra aandacht gaven we dit jaar aan applicaties op de mobiele telefoon (apps) die de tien onderzochte brokers aanbieden.

2

tekst: Johan Brinkman

5

V

oor het zevende achtereenvolgende jaar presenteren we hierbij het brokeronderzoek voor particulieren die via de website van hun broker(s) zelf beleggen.

In dit onderzoek naar kosten, handelsmogelijkheden, gebruiksgemak en service van de belangrijkste in Nederland actieve brokers hebben we ook dit keer een speler minder; SNS Bank neemt geen nieuwe brokerklanten meer aan en vinden wij daarom voor dit vergelijkende onderzoek niet meer relevant.

De onderzoeksopzet is in grote lijnen hetzelfde als in de zes voorgaande jaren. Voor de kosten berekenden we met peildatum 1 november 2015 de transactie- dividend- en servicekosten en het bewaarloon. We deden dit voor de portefeuille die we ook de afgelopen jaren gebruikten voor dit onderzoek en voor de modelportefeuille met Nederlandse aandelen die we sinds 2013 bijhouden. We willen benadrukken dat ons kostenklassement – en daarmee voor een belangrijk deel het eindklassement – derhalve is gebaseerd op twee specifieke beleggingsportefeuilles op

IDEALING TE LAAT VOOR ONDERZOEK

Nieuwe speler

B

egin december meldde zich een nieuwe broker op de Nederlandse markt. Het in 2000 opgerichte iDealing was daarmee echter net te laat voor ons onderzoek, waarvoor we als peildatum 1 november hanteerden. Volgend jaar nemen we deze nieuwe speler uiteraard wel mee in ons onderzoek.

het tijdstip van de peildatum. Ons onderzoek is dus per definitie een momentopname, en anders samengestelde portefeuilles hadden tot een ander klassement kunnen leiden. Ons kostenklassement is zodoende niet bij iedere portefeuille maatgevend.

Voor de beoordeling van de handelsmogelijkheden, het gebruiksgemak en de service maakten we gebruik van eigen accounts of proefaccounts. In vergelijking met vorig jaar hebben we wel hier en daar wat andere maatstaven gebruikt. Een verschil is bijvoorbeeld dat we dit jaar de applicaties op mobiele telefoons (apps) van de brokers tegen het licht hebben gehouden.

Net als vorig jaar is DeGiro als winnaar uit de bus gekomen. De einduitslag (zie de kolom rechts) hebben we ook dit jaar bepaald door uitsluitend de vier belangrijkste pijlers van dit onderzoek een wegingsfactor mee te geven: kosten 60%, handelsmogelijkheden 15%, gebruiksgemak 15% en service 10%. Het onderzoek en de rangschikking hebben dus geen betrekking op de bedrijfsvoering of de

6

7

8

9

10 voorwaarden van de brokers, en we raden u dan ook aan om die voorwaarden altijd goed te bestuderen. <

SCORES OP ONDERDELEN Kosten* 11 DeGiro 12 DeGiro Custody 13 Today's 11 TradersOnly 11 Lynx 16 ING 17 Saxo Bank 18 Binck 19 ABN Amro 10 Rabobank

handelsmogelijkheden 11 DeGiro 12 ABN Amro 12 Saxo Bank 14 Lynx 14 Today's 14 TradersOnly 17 Rabobank 18 Alex 18 Binck 18 ING

* gebaseerd op twee specifieke beleggingsportefeuilles

gebruiksgemak 11 Alex 11 Binck 11 Lynx 11 Saxo Bank 11 Today's 11 TradersOnly 17 ING 18 DeGiro 18 Rabobank 10 ABN Amro

service 11 Lynx 11 Today's 11 TradersOnly 11 Saxo Bank 15 Alex 15 Binck 15 ING 18 ABN Amro 19 DeGiro 10 Rabobank peildatum: 1 november

BELEGGERS BELANGEN 50 | 11 december 2015

15bel050z024 24

09-12-15 17:08

weken

10 euro atisch stopt autom

BELEGGERS BELANGEN nr. 36 | 5 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95

HAL raakt zijn onderwaardering kwijt ING is als belegging aantrekkelijker zonder de verzekeringsactiviteiten VIVENDI rondt zijn herpositionering af en moet nu op overnamepad KOFFIE heeft een sterke rally gehad maar de prijs kan nog verder stijgen

dividENd E-MAGAZiNE BELEGGERS BELANGEN nr. 39 | 26 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95

26 SEptEMBER 2014

BELEGGERS BELANGEN

ROODMICROTEC wil een doorbraak forceren door diensten te integreren SBM OFFSHORE is nog altijd door veel onzekerheden omgeven TNT EXPRESS ziet zich genoodzaakt de margedoelstelling aan te passen ORACLE kampt met groeipijnen

BIJ PHILIPS SCHEIDEN ZICH DE WEGEN

GOED VOOR UW PORTEFEUILLE

OPSPLITSING VERLICHTING EN GEZONDHEIDSZORG MOET BEIDE TAKKEN WINSTGEVENDER MAKEN

%(/ S &29(5

GOUDEN TIPS E-MAGAZINE

dEZE MAANd BELEGGERS BELANGEN nr. 38 1 | |419 januari september 2014 |2014 â&#x201A;Ź5,75| â&#x201A;Ź5,95

OVERNAMEKANDIDATEN zijn plannen er AIR FRANCE-KLM heeft mooie genoeg; wij presenteren erintien. maar stakingen gooien roet het eten ARCADIS heeft quadekoers een tijd te TNT EXPRESS blijft komende terechte inhaalrace gemaakt, die veel leunen op kostenbesparingen zelfs nog onvoldoende is.

MCDONALD'S verliest omzet en zet in CISCO achten wijen niet in staat op gezonder eten betere service om met de resultaten te blijven verrassen.

FARMAFONDSEN zijn duur geworden

GROEIMARKT MET GEBRUIKSAANWIJZING E-COMMERCE IS COMPLEX MAAR BIEDT PRACHTIGE KANSEN

SPECIAL

OPKOMENDE MARKTEN HET RENTESPOOK Opkomende markten zijn nog steeds kwetsbaar

2 5 8

9 10 12

pRAktijkvooRBEELd ShELL ELL iS vEELZEGGEN vEELZEGGENd EELZEGGENd

Extreme verschillen

2014 ZET STRATEGEN OP VERKEERDE BEEN JAAR VAN VERRASSINGEN MET MOGELIJKE MONETAIRE VERRUIMING EN GROTE GEOPOLITIEKE SPANNINGEN

D

Dividendportefeuille Nieuws Tip van de maand: Yum! Brands

13 14 15

ETF: S&P500 High Quality Portfolio Tips terugblik Een bondig endividend actueel overzicht van de beste Educatie: groei (Chevron) van Beleggers Belangen.

Dat is wat het istips belangrijker dan hoogte (Shell).

Gouden Tips E-magazine om de twee weken Lezersvragen voor deagenda particuliere belegger biedt. Inclusief Service: de resultaten van onze eerdere tips en een Service: rendementen overzicht van onze voorbeeldportefeuilles. johan Brinkman, hoofdredacteur Beleggers Belangen

01 Delta Lloyd

at dividendgroei op lange termijn veel belangrijker is dan tip: freek Tewes de hoogte (bij aanvang) van dat dividend is geen wereld wereldnieuws. Toch kiezen veel beleggers in de praktijk vaker het TWEETs OVER DIVIDEnD aandeel met het hogere dividendrendement, zeker als er Verzekeraar snijdt verder in de kosten, verbetert zijn solOp Twitter wordt u dagelijks op de hoogte binnen een bepaalde sector keuze is uit meerdere aandelen.

EĂŠn van Delta Lloyd van op de dividendportefeuille doorresultaat valt de beste voorbeelden is wat dat betreft natuurlijk Shell, dat de hoek hoek-en houdt gehouden vabiliteit het dividend peil. Het operationeel @mennovanhoven steen vormt binnen veel beleggingsportefeuilles. De achterliggende wat tegen, maar dat moet in de tweede jaarhelft beter kunnen. gedachte is logisch: het dividendrendement is altijd aantrekkelijk, @mennovanhoven Novartis, Roche en Microhet aandeel doet het redelijk en, last but not least, Shell is al decen decensoft zijn als de drie zwaarstwegende aandelen nialang een van de meest stabiele en betrouwbare dividen dividendbetalers het tweede uitweging op â&#x201A;Ź280van mln11,6% (consensus nu in samen goedkwartaal voor een in 77) vergeop de Nederlandse beurs. Wie een blik werpt op de performancee nettowinst kwam leken met een verlies van â&#x201A;Ź92 mln in dezelfde periode vorig jaar. Dat was vooral te de dividendportefeuille. van het aandeel ziet echter dat Shell het qua totaalrendement een aan beleggingen voor eigen risico die een rendement opleverden van 8,4%. @mennovanhoven Interesting: Credit Suisse stuk minder goed heeft gedaan dan Amerikaanse concurrentendanken als winst bleef wat achter; datvoor lag aan de lagere$GG marktrente en een daling van verhoogt advies Goldcorp van neuChevron. Zo deed Chevron het gemiddeld genomen overDe deoperationele laatste de premie-inkomsten op levensen schadeverzekeringen.

De hypotheekproductie groeitral naar outperform. Aandeel is top senior 3, 5 en 10 jaar aanmerkelijk beter dan Shell, met een steeds verder devan daarentegen met 53%gold tot â&#x201A;Ź564 er werden$33. verschillende nieuwe collectieve penpick mln meten koersdoel oplopend verschil in totaalrendement met het verstrijken de ja jasioencontracten gesloten.

Delta Lloyd wist opnieuw de kosten te verlagen, ditmaal met 3% @mennovanhoven Drie weken geleden stond ren. Shell was de laatste tien jaar goed voor een totaalrendement van â&#x201A;Ź369 mln, en koerstGoldcorp op dit punt af op zijn doelstelling.

Delta nog $28, vandaag $23,20 enLloyd weerwist de solvabiliongeveer 140%, terwijl Chrevon het met +200% een stuk tot beter deed. teit dividend, te verbeteren van 84 naar stopniveau.

207%, ruim boven de doelstelling van 200%. onder Het kan erg snel gaan.... #di-Goed nieuws De koers van een aandeel volgt normaal gesproken ook het is verder het dividend $GG stabiel wil houden. Voor 20 4 wordt uitgegaan van zeker op langere termijn. Indien een aandeel het dividend maar dat Delta Lloydvidend een ongeveer gelijkblijvend operationeel resultaat.

Wij verwachten een iets @mennovanhoven Deutsche Bank heeft koers-betere tweede jaarlijks blijft verhogen, zal de koers uiteindelijk volgen. Anders dan jaarhelft. waardering blijven aandelenvan koopwaardig.

Dupont $DDde verhoogd $75 naar <$80 Shell heeft Chrevron een prachtig trackrecord opgebouwd van 27Bij de huidige doel

OP kOERs mET VERsObERInG

D

n.a.v. 'Activism' ontwikkelingen. jaar aan onafgebroken jaarlijkse dividendverhogingen. Minstens zo Microsoft verhoogt divibelangrijk is dat de jaarlijkse dividendgroei bij Chevron gemiddeld TWEEDE jAARhELfT@mennovanhoven WoRDT BETER DELTA LLoyD dend met 11%, kwartaaldividend naar $0,31. genomen veel hoger uitvalt dan bij Shell. In het educatie-artikel op Euronext A'dam #dividend $MSFT Beurs: pagina 12 zet ik de ontwikkeling van het jaarlijkse dividendinko dividendinkoFondscode:heeft vandaag NL0009294552 @mennovanhoven Citigroup men van Shell af tegen Chevron. Niet voor niets staat dividendgroei Jaaromzet 2013: â&#x201A;Ź5,9 mrd koersdoel voor #SABMiller verhoogd naar op lange termijn centraal bij de dividendportefeuille, zeker bij de Nettowinst 2013: â&#x201A;Ź168,3 mln 3900p, ziet bod van #ABInbev nog steeds als nieuwe aankopen.< 20 Koers 16-9: â&#x201A;Ź18,12 menno.van.hoven@reedbusiness.nl meest waarschijnlijke scenario.

Hoogste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź21,10 Laagste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź15,05 Beurswaarde: â&#x201A;Ź2,3 mrd 15 Koers-winstverhouding: 6,06 Dividendrendement: 5,71% *intraday

DIVIDEND E-MAGAZINE 26 september 2014 okt

dec

feb

koopadvies 16 september

Profiteer ook. Ga nu naar www.beleggersbelangen.nl/proefabonnement

9 september 20 4

iNhoud

BELEGGERS BELANGEN

Tipterugblik: Microsoft GOED VOOR UW PORTEFEUILLE

KEUZESTRESS Het aantal beleggingsfondsen groeit maar door BESCHERMING Portefeuilles die tegen politieke onrust kunnen VASTGOED Grote risico's en beperkte mogelijkheden

%(/ S &29(5 63(&

Menno van hoven oven

apr

jun

aug

TIPS VAN DE WEEK 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10

Delta Lloyd Aalberts HAL Hornbach Sprint FMC Corporation LO Sel. Vantage 3000 Preferred Stock ETF Health Care REIT Asia Pacific Equity

Met bovenstaande fondsen kunt u in onze visie het komende jaar een positief rendement behalen. We hebben de fondsen gerangschikt van 'eenvoudig' (ĂŠĂŠn ster) tot 'ingewikkeld' (vijf sterren). De belangrijkste les: beleg alleen met instrumenten die u begrijpt.

TIPS TERUGBLIK TIPS 5 SEPTEmBER 2014

IN %

GLG Japan Equity (k) Embraer (k) Dollar General (k) NestlĂŠ (k) William Hill (k) Air Liquide (k) Beter Bed (k) Bekaert (k) Energias de Portugal (k)

+ ,74 + ,42 + ,24 -0,84 - ,65 - ,7 -2,9 -4,6 -7,58

TIPS 22 AUGUSTUS 2014 Arcadis (h) Nucor (k) JPMorgan Chase (k) Total (k) Pandora (k) Schlumberger (k) Pets at Home (k) Tenneco (k)

TIPS 8 AUGUSTUS 2014 Wessanen (k) Novartis (k) Zurich Insurance (k) Ten Cate (k) Invesco Greater China (k) Docdata (k) Cameron (k) Manpower (k) CBS Corp. (k)

IN % + 4,69 +5,67 +4,74 +4,07 +3,49 - ,33 -3,29 -9, 0

IN % + 7, + 4,50 +5,8 +4,76 +4, 7 +2,72 +2, 5 + ,44 -0,34