BELEGGERS BELANGEN nr. 1 | 8 januari 2016 | â‚Ź5,95
USG PEOPLE reageert positief op een overnamebod uit Japan TEN CATE blijft voorlopig op de beurs nu er te weinig stukken zijn aangemeld AMAZON vindt marktaandeel nog altijd belangrijker dan winst VOLKSWAGEN wacht een enorme boete AP
NIEUWE KANSEN ONZE PERSOONLIJKE REDACTIETIPS VOOR 2016
SPECIAL
VOORUITBLIK 2016 INTERVIEW Peter Paul de Vries, ceo van Value8 RONDETAFELGESPREK De beleggingsthema's van het jaar ANALISTEN Optimisme over aandelenmarkten GRONDSTOFFEN De Chinese yuan is allesbepalend
16bel001z001 1
06-01-16 11:54
4 | INHOUD
WEEK 1 | 8 januari 2016 20 | NEDERLAND
24 | INTERNATIONAAL
46 | EDUCATIE
Overnamebod op uitzender USG People
Winstgroei succesvol Amazon overtuigt niet
Beleggen in alternatieve ETF's
Het bestuur en dga Alex Mulder scharen zich achter het contante bod van de Japanse branchegenoot Recruit. Dat verhoogt de kans van slagen sterk.
Internetretailer Amazon heeft een mooi jaar van sterk groeiende verkopen achter de rug. Ook het aantal vaste klanten steeg. Nu nog hogere winstmarges.
Heel interessant, al die nieuwe indextrackers. Maar daar horen wel nieuwe risico's bij.
16 | OMSLAGARTIKEL
INHOUD
6 | AVIVA -5,6%
Tips van redacteuren Traditiegetrouw delen al onze redacteuren hun persoonlijke tips voor het komende jaar met de lezers, waarbij opvalt dat de nadruk gemiddeld nog zwaarder op de AEX-fondsen is komen te liggen dan vorig jaar. Heineken, Unilever en Sligro zijn nu favoriet. Maar onze redacteuren hebben ook ieder zo hun eigen aandelen waarvan ze hoge verwachtingen hebben, vaak passend bij hun portefeuille.
11 | ALTICE +11,1%
05 Commentaar 05 Sociale media 06 Portefeuilles 07 Beurs en Economie 08 Lezersvragen 10 Tips 11 Assetallocatie 15 Update 16 Omslagartikel 20 Aandelen Nederland 22 Analisten 24 Aandelen Internationaal 25 Special 36 Technische Analyse 40 Koerswijzer 46 Educatie 48 Service 50 Tot slot
10 | BRUNSWICK CORP. AMBITIEUZE BOTENBOUWER
BELEGGERS BELANGEN 1 | 8 januari 2016
16bel001z004 4
06-01-16 18:34
SPECIAL VOORUITBLIK 2016 | 31
ANALISTENKOERSDOELEN TONEN GROTER OPTIMISME VOOR 2016 DAN VOOR 2015
BANDBREEDTE VAN SCHATTINGEN VOOR 2016 IS ERG GROOT Ook dit jaar hebben we bekeken wat de koersdoelen van de Nederlandse analisten voor effect zouden hebben op de slotstand van de AEX-index aan het einde van het komend jaar. We vergelijken deze bottom-upbenadering met de top-downuitkomst van de strategen in het vorige artikel. tekst: Jaap Barendregt
N
et als vorig jaar, hebben we ook dit jaar bekeken wat de analistenverwachtingen (de koersdoelen) voor effect zouden hebben op de eindstand van de AEX-index aan het einde van 2016. Voor de hoogste en laagste verwachtingen zijn we uitgegaan van de laatste vijf rapporten.
Voor het gemiddelde hebben we alle koersverwachtingen verwerkt.
SAMENSTELLING AEX-INDEX In 2015 zijn Corio, Fugro en SBM Offshore uit de AEX gegaan en Aalberts, Altice, NN Group en Vopak erbij gekomen, wat het to-
AEX-KOERSDOELEN (1) Fonds koers 17-12: 14.30 uur Aalberts 31,60 Aegon 5,20 Ahold 20,08 AkzoNobel 63,33 Altice 13,00 ArcelorMittal 3,61 ASML 82,83 Boskalis 37,51 Delta Lloyd 4,72 DSM 46,12 Gemalto 53,71 Heineken 80,33 ING 12,64 KPN 3,51 NN Group 32,38 OCI 22,72 Philips 24,46 Randstad 57,54 Royal Dutch Shell 20,38 RELX 15,50 TNT Express 7,75 Unibail-Rodamco 236,00 Unilever 40,30 Vopak 36,71 Wolters Kluwer 30,81 Stand van AEX 443,58
laag 27,00 3,94 19,00 64,00 16,50 3,20 73,00 42,00 4,40 41,00 53,00 81,00 10,55 3,30 30,00 23,63 24,50 55,90 22,00 12,00 7,60 225,00 36,00 40,00 27,00 415,15
hoog 33,00 7,00 25,00 78,00 28,00 8,50 100,00 52,90 12,00 64,00 90,00 90,40 17,50 4,00 38,00 32,50 32,00 68,00 32,74 18,00 8,00 270,00 48,00 46,00 41,50 583,22
gemiddelde alle schattingen 30,75 6,34 21,50 69,95 23,84 6,89 89,04 44,78 8,41 54,98 68,07 83,47 15,52 3,67 33,16 28,41 26,43 60,71 27,81 16,15 7,95 256,48 41,60 42,29 31,93 509,28
taal weer op 25 bracht. Duidelijk is dat de oliegerelateerde aandelen in het verdomhoekje zitten: zij verdwenen uit de AEXindex en Royal Dutch Shell leed in 2015 een groot koersverlies. De AEX leed daar onder, gezien de zware wegingsfactor van Shell in de index. Het andere grondstoffonds, ArcelorMittal, zakte ook flink weg, maar dat 'weegt' slechts licht in de index. Voor 2016 zou het aantal veranderingen (in maart aanstaande) wel eens beperkt kunnen blijven tot het vertrek van Delta Lloyd en de komst van ABN Amro. Ook loopt er een bod op TNT Express en wordt medio 2016 een deel van OCI afgesplitst.
UITKOMST VAN BEREKENING Bij onze berekening voor 2015 was de uitkomst van de laagste schattingen (inclusief wegingsfactor van elk aandeel in de index) 405,86, wat 8% lager was dan de slotstand van de AEX in 2015. De optelsom van de hoogste schattingen van 512,59 was 16% boven die slotstand. We hebben voor onze berekeningen voor 2016 een koers op 17 december 2015 (14:30 uur) gehanteerd. De AEX-stand was toen 444, wat later dicht bij de slotstand van 2015 (442) bleek te liggen. De laagste koersverwachtingen voor 2016 leiden tot een ruim lagere eindstand voor 2016 (415) dan op 17 december, en dus ook 30 december, 2015. De hoogste schattingen leveren de fors hogere eindstand van 583 op. Daarmee is de bandbreedte voor 2016 tussen hoog en laag (37%) veel groter dan in 2015 (25%). Uit de grote afwijking naar boven spreekt een groter optimisme. Het gemiddelde van alle koersdoelen komt uit op 509.
STRATEGEN De analisten berekenen voor elk aandeel apart de mogelijke uitkomsten (bottomup). De strategen op de vorige paginaâ&#x20AC;&#x2122;s zijn gereserveerder. Zij verwachten, mede op basis van macro-economische verwachtingen, een winststijging van 5 tot 10% (top down). Dat leidt tot een AEX-stand van 465 tot 487 aan het eind van het jaar, uitgaande van een constante waardering (k/w). Die zou kunnen veranderen, al naar gelang de verwachtingen van de winstontwikkeling in de markt. De uitkomst van de strategen komt dichtbij de koerswinst van 5,84% die de AEX-index in 2015 behaalde en die vlakbij het langetermijngemiddelde van 7% ligt. Dat lijkt ons een betere verwachting . <
(1): Berekening naar gegevens van Behr. De cijfers waarmee de index wordt berekend worden sinds september 2015 niet meer gepubliceerd door Euronext.
8 januari 2016 | BELEGGERS BELANGEN 1
16bel001z031 31
06-01-16 18:29
weken
10 euro atisch stopt autom
BELEGGERS BELANGEN nr. 36 | 5 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95
HAL raakt zijn onderwaardering kwijt ING is als belegging aantrekkelijker zonder de verzekeringsactiviteiten VIVENDI rondt zijn herpositionering af en moet nu op overnamepad KOFFIE heeft een sterke rally gehad maar de prijs kan nog verder stijgen
dividENd E-MAGAZiNE BELEGGERS BELANGEN nr. 39 | 26 september 2014 | â&#x201A;Ź5,95
26 SEptEMBER 2014
BELEGGERS BELANGEN
ROODMICROTEC wil een doorbraak forceren door diensten te integreren SBM OFFSHORE is nog altijd door veel onzekerheden omgeven TNT EXPRESS ziet zich genoodzaakt de margedoelstelling aan te passen ORACLE kampt met groeipijnen
BIJ PHILIPS SCHEIDEN ZICH DE WEGEN
GOED VOOR UW PORTEFEUILLE
OPSPLITSING VERLICHTING EN GEZONDHEIDSZORG MOET BEIDE TAKKEN WINSTGEVENDER MAKEN
%(/ S &29(5
GOUDEN TIPS E-MAGAZINE
dEZE MAANd BELEGGERS BELANGEN nr. 38 1 | |419 januari september 2014 |2014 â&#x201A;Ź5,75| â&#x201A;Ź5,95
OVERNAMEKANDIDATEN zijn plannen er AIR FRANCE-KLM heeft mooie genoeg; wij presenteren erintien. maar stakingen gooien roet het eten ARCADIS heeft quadekoers een tijd te TNT EXPRESS blijft komende terechte inhaalrace gemaakt, die veel leunen op kostenbesparingen zelfs nog onvoldoende is. MCDONALD'S verliest omzet en zet in CISCO achten wijen niet in staat op gezonder eten betere service om met de resultaten te blijven verrassen. FARMAFONDSEN zijn duur geworden
GROEIMARKT MET GEBRUIKSAANWIJZING E-COMMERCE IS COMPLEX MAAR BIEDT PRACHTIGE KANSEN
SPECIAL
OPKOMENDE MARKTEN HET RENTESPOOK Opkomende markten zijn nog steeds kwetsbaar
2 5 8
9 10 12
pRAktijkvooRBEELd ShELL ELL iS vEELZEGGEN vEELZEGGENd EELZEGGENd
Extreme verschillen
2014 ZET STRATEGEN OP VERKEERDE BEEN JAAR VAN VERRASSINGEN MET MOGELIJKE MONETAIRE VERRUIMING EN GROTE GEOPOLITIEKE SPANNINGEN
D
Dividendportefeuille Nieuws Tip van de maand: Yum! Brands
13 14 15
ETF: S&P500 High Quality Portfolio Tips terugblik Een bondig endividend actueel overzicht van de beste Educatie: groei (Chevron) van Beleggers Belangen. Dat is wat het istips belangrijker dan hoogte (Shell). Gouden Tips E-magazine om de twee weken Lezersvragen voor deagenda particuliere belegger biedt. Inclusief Service: de resultaten van onze eerdere tips en een Service: rendementen overzicht van onze voorbeeldportefeuilles. johan Brinkman, hoofdredacteur Beleggers Belangen
01 Delta Lloyd
at dividendgroei op lange termijn veel belangrijker is dan tip: freek Tewes de hoogte (bij aanvang) van dat dividend is geen wereld wereldnieuws. Toch kiezen veel beleggers in de praktijk vaker het TWEETs OVER DIVIDEnD aandeel met het hogere dividendrendement, zeker als er Verzekeraar snijdt verder in de kosten, verbetert zijn solOp Twitter wordt u dagelijks op de hoogte binnen een bepaalde sector keuze is uit meerdere aandelen. EĂŠn van Delta Lloyd van op de dividendportefeuille doorresultaat valt de beste voorbeelden is wat dat betreft natuurlijk Shell, dat de hoek hoek-en houdt gehouden vabiliteit het dividend peil. Het operationeel @mennovanhoven steen vormt binnen veel beleggingsportefeuilles. De achterliggende wat tegen, maar dat moet in de tweede jaarhelft beter kunnen. gedachte is logisch: het dividendrendement is altijd aantrekkelijk, @mennovanhoven Novartis, Roche en Microhet aandeel doet het redelijk en, last but not least, Shell is al decen decensoft zijn als de drie zwaarstwegende aandelen nialang een van de meest stabiele en betrouwbare dividen dividendbetalers het tweede uitweging op â&#x201A;Ź280van mln11,6% (consensus nu in samen goedkwartaal voor een in 77) vergeop de Nederlandse beurs. Wie een blik werpt op de performancee nettowinst kwam leken met een verlies van â&#x201A;Ź92 mln in dezelfde periode vorig jaar. Dat was vooral te de dividendportefeuille. van het aandeel ziet echter dat Shell het qua totaalrendement een aan beleggingen voor eigen risico die een rendement opleverden van 8,4%. @mennovanhoven Interesting: Credit Suisse stuk minder goed heeft gedaan dan Amerikaanse concurrentendanken als winst bleef wat achter; datvoor lag aan de lagere$GG marktrente en een daling van verhoogt advies Goldcorp van neuChevron. Zo deed Chevron het gemiddeld genomen overDe deoperationele laatste de premie-inkomsten op levensen schadeverzekeringen. De hypotheekproductie groeitral naar outperform. Aandeel is top senior 3, 5 en 10 jaar aanmerkelijk beter dan Shell, met een steeds verder devan daarentegen met 53%gold tot â&#x201A;Ź564 er werden$33. verschillende nieuwe collectieve penpick mln meten koersdoel oplopend verschil in totaalrendement met het verstrijken de ja jasioencontracten gesloten. Delta Lloyd wist opnieuw de kosten te verlagen, ditmaal met 3% @mennovanhoven Drie weken geleden stond ren. Shell was de laatste tien jaar goed voor een totaalrendement van â&#x201A;Ź369 mln, en koerstGoldcorp op dit punt af op zijn doelstelling. Delta nog $28, vandaag $23,20 enLloyd weerwist de solvabiliongeveer 140%, terwijl Chrevon het met +200% een stuk tot beter deed. teit dividend, te verbeteren van 84 naar stopniveau. 207%, ruim boven de doelstelling van 200%. onder Het kan erg snel gaan.... #di-Goed nieuws De koers van een aandeel volgt normaal gesproken ook het is verder het dividend $GG stabiel wil houden. Voor 20 4 wordt uitgegaan van zeker op langere termijn. Indien een aandeel het dividend maar dat Delta Lloydvidend een ongeveer gelijkblijvend operationeel resultaat. Wij verwachten een iets @mennovanhoven Deutsche Bank heeft koers-betere tweede jaarlijks blijft verhogen, zal de koers uiteindelijk volgen. Anders dan jaarhelft. waardering blijven aandelenvan koopwaardig. Dupont $DDde verhoogd $75 naar <$80 Shell heeft Chrevron een prachtig trackrecord opgebouwd van 27Bij de huidige doel
OP kOERs mET VERsObERInG
D
n.a.v. 'Activism' ontwikkelingen. jaar aan onafgebroken jaarlijkse dividendverhogingen. Minstens zo Microsoft verhoogt divibelangrijk is dat de jaarlijkse dividendgroei bij Chevron gemiddeld TWEEDE jAARhELfT@mennovanhoven WoRDT BETER DELTA LLoyD dend met 11%, kwartaaldividend naar $0,31. genomen veel hoger uitvalt dan bij Shell. In het educatie-artikel op Euronext A'dam #dividend $MSFT Beurs: pagina 12 zet ik de ontwikkeling van het jaarlijkse dividendinko dividendinkoFondscode:heeft vandaag NL0009294552 @mennovanhoven Citigroup men van Shell af tegen Chevron. Niet voor niets staat dividendgroei Jaaromzet 2013: â&#x201A;Ź5,9 mrd koersdoel voor #SABMiller verhoogd naar op lange termijn centraal bij de dividendportefeuille, zeker bij de Nettowinst 2013: â&#x201A;Ź168,3 mln 3900p, ziet bod van #ABInbev nog steeds als nieuwe aankopen.< 20 Koers 16-9: â&#x201A;Ź18,12 menno.van.hoven@reedbusiness.nl meest waarschijnlijke scenario. Hoogste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź21,10 Laagste koers 12 mnd*: â&#x201A;Ź15,05 Beurswaarde: â&#x201A;Ź2,3 mrd 15 Koers-winstverhouding: 6,06 Dividendrendement: 5,71% *intraday
DIVIDEND E-MAGAZINE 26 september 2014 okt
dec
feb
koopadvies 16 september
Profiteer ook. Ga nu naar www.beleggersbelangen.nl/proefabonnement
9 september 20 4
iNhoud
BELEGGERS BELANGEN
Tipterugblik: Microsoft GOED VOOR UW PORTEFEUILLE
KEUZESTRESS Het aantal beleggingsfondsen groeit maar door BESCHERMING Portefeuilles die tegen politieke onrust kunnen VASTGOED Grote risico's en beperkte mogelijkheden
%(/ S &29(5 63(&
Menno van hoven oven
apr
jun
aug
TIPS VAN DE WEEK 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10
Delta Lloyd Aalberts HAL Hornbach Sprint FMC Corporation LO Sel. Vantage 3000 Preferred Stock ETF Health Care REIT Asia Pacific Equity
Met bovenstaande fondsen kunt u in onze visie het komende jaar een positief rendement behalen. We hebben de fondsen gerangschikt van 'eenvoudig' (ĂŠĂŠn ster) tot 'ingewikkeld' (vijf sterren). De belangrijkste les: beleg alleen met instrumenten die u begrijpt.
TIPS TERUGBLIK TIPS 5 SEPTEmBER 2014
IN %
GLG Japan Equity (k) Embraer (k) Dollar General (k) NestlĂŠ (k) William Hill (k) Air Liquide (k) Beter Bed (k) Bekaert (k) Energias de Portugal (k)
+ ,74 + ,42 + ,24 -0,84 - ,65 - ,7 -2,9 -4,6 -7,58
TIPS 22 AUGUSTUS 2014 Arcadis (h) Nucor (k) JPMorgan Chase (k) Total (k) Pandora (k) Schlumberger (k) Pets at Home (k) Tenneco (k)
TIPS 8 AUGUSTUS 2014 Wessanen (k) Novartis (k) Zurich Insurance (k) Ten Cate (k) Invesco Greater China (k) Docdata (k) Cameron (k) Manpower (k) CBS Corp. (k)
IN % + 4,69 +5,67 +4,74 +4,07 +3,49 - ,33 -3,29 -9, 0
IN % + 7, + 4,50 +5,8 +4,76 +4, 7 +2,72 +2, 5 + ,44 -0,34