december 2015 – jaargang 3 – nummer 24 –
5,95
MEER WERELD, MEER WETEN
AP
MEER WERELD, MEER WETEN
TECHNIEKFILOSOOF
PETER-PAUL VERBEEK
‘Ik kijk over de rand van de toekomst’
RED BULL
Wat is het geheim van het merk achter MAX VERSTAPPEN?
voor
december 2015 – jaargang 3 – nummer 24
De smaakmakers en gamechangers van het nieuwe jaar
24_COVER_NW Alle pagina's
Dit is TrudeaJuustin (43) premier en één vvan Canada an de 16
De wereldwijde expansie van THUISBEZORGD.NL Het Nieuwe Wonen Geen hightech maar lowtech
HOE MYANMAR ONTWAAKT UIT WINTERSLAAP
SYP WYNIA: Weg met dat groepsdenken in de wetenschap!
NICOLAAS KLEI over zijn feestelijkste wijnen
19-11-2015 17:29
JUIST
INHOUD
1- 69 ‘We kijken hier over de rand van de toekomst’
006 Van de redactie 007 Colofon, medewerkers, reacties
CHECK IN 008 Het seizoen Kerstsfeer in Londen
010 In de gaten houden... Assita Kanko, coming lady België
012 Div./infographic Hoogleraar techniekfilosofie Peter-Paul Verbeek over hoe technologie ons leven beïnvloedt en hoe we moeten omgaan met de nieuwe ontwikkelingen die onze tijd definiëren, net zoals de vuistbijl en de ploeg dat ooit hebben gedaan.
Snelwegen
013 Div./kort
Juist
Foto’s, Pocket, grondwet-app
014
Wereldtoppers
In gesprek met Peter-Paul Verbeek hoogleraar techniekfilosofie
14
LEEF 020 Binnenkijken in... Iran De familie Mehrjou in Teheran
024 Multiculti met Vuijsje Robert Vuijsje en zijn ‘beste vriend’ zijn het niet eens over migratie
026 Vrouw van de wereld Liesbeth Wytzes dol op Weltschmerz
028 Wereldburger
Voor Unicef in Damascus
030 Uit het leven gegrepen
Binnenkijken bij de familie Mehrjou in Teheran
Myanmar: groen licht voor vooruitgang
Een vrolijk gezin met het hart op de tong in een sierlijke etagewoning in het oosten van de Iraanse hoofdstad. ‘Ik betaal me blauw aan collegegeld voor zinloze studies.’
Aung San Suu Kyi versloeg onlangs in de verkiezingen het langzittende leger. Maar het voormalige Birma is al veel langer aan het moderniseren.
20
Mythes over de maffia
032
Myanmar
Hoe Myanmar langzaam ontwaakt uit een lange winterslaap
32
WEET 044 De wereld van morgen Duurzame huizen door lowtech
048 Globaal gezien Wetenschappers dulden geen tegenspraak en doen aan zelfcensuur
052 In ban van twee schrijvers De broers Gaarlandt verzamelen alles van F. Bordewijk en Ronald Giphart
054 Moderne tijden Vincent van Dijk over tiny houses
Off the grid gaan: het nieuwe wonen wint terrein
Red Bull: het geheim van de rode waterbuffel
Huizen veranderen in rap tempo in kleine energiecentrales die zelf stroom en warmte opwekken, drinkwater produceren en extreem zuinig zijn.
Wat begon als energiedrankje waarop niemand zat te wachten, is uitgegroeid tot een concern dat dominant aanwezig is in muziek en sport, zoals de Formule 1.
44
4
15emb024z004 4
055 Alledaagse wijsheid & Taalsignaal 056 Europese denkers
60
Thierry Baudet ontmoet Asle Toje
060
Red Bull
Van energiedrankje naar gevaarlijke sporten
ELSEVIER
19-11-15 17:36
INHOUD
70 -129 VERDIEN 070 Bedrijf belicht Takeaway.com
074 Wereldeconomie De koolstofzeepbel
076 Eindelijk thuis Een jarendertighuis in Utrecht
079 Door vreemde ogen
De expansie van Thuisbezorgd – sorry: Takeaway
‘We hebben het huis minder hip gemaakt, maar wel stijlvoller’
Maaltijdenbezorgdienst Takeaway neemt nog genoegen met jaarlijkse verliezen, maar niet met klagende pizzabakkers en snackbarhouders. Een portret.
Nicholas Semertzidis en Daphine Jacobs zijn trots op hun jarendertighuis in de Utrechtse buurt Oudwijk. ‘We wilden een nieuwbouwhuis in een oud huis.’
70
Hoe het is om als buitenlander in Nederland te werken
082
76
De 16 gamechangers en smaakmakers van 2016
16 voor ’16
Wie zijn de smaakmakers en gamechangers van 2016?
BELEEF 092 Leesvoer Roelof Bouwman bespreekt drie boeken over terreur en inlichtingendiensten
096 Leven in beeld Corneille
098 Klassiekers van nu De nieuwe Ford Mustang
100 Literatuur Wetenschap, politiek, sport, disruptors. Op wie moeten we komend jaar letten in binnen- en buitenland? Wie zorgen voor indrukwekkende innovaties en prestaties? Juist selecteerde er vijftien. En nummer zestien dan?
Jessica Durlacher over Zuiverheid van Jonathan Franzen
101 Startpagina
Irene Start selecteert de beste boeken op komst
102 Wereldkeuken
82
De kunst van goede patisserie
104
Surfen
De surfers-scene in Zuid-Afrika
CHECK OUT 118 Cultuuragenda Selectie uit wereldwijd aanbod
120 Wijn
Leven in beeld: Corneille Guillaume Beverloo
Verslaafd aan de golven van Zuid-Afrika
Schilder, mede-oprichter van kunststroming CoBrA, vrouwenliefhebber en succesvol tot aan zijn dood: het leven in beeld van Corneille.
In zuidelijk Afrika is de zomer aangebroken. De grote surfcommunity gaat weer op zoek naar het perfecte samenspel tussen mens en natuurkracht.
96
104
Een uitgebreide Nicolaas Klei over genieten van wijn tijdens feestdagen
124 Stijl Cadeaus van rond de 100 euro
126 Hidden secret Tromsø, stad van het noorderlicht
129 Reis om de wereld Inspirerende tips
ELSEVIER
15emb024z005 5
5
19-11-15 17:36
WERELDTOPPERS
TEKST: LIESBETH WYTZES FOTO’S: OLIVIER MIDDENDORP
HOOGLERAAR TECHNIEKFILOSOFIE
‘We kijken hier over de rand van de toekomst’ Techniekfilosofie... Laat je niet door het woord afschrikken. Hoogleraar en onderzoeker aan de Universiteit Twente Peter-Paul Verbeek (45) bekijkt hoe technologie ons leven beïnvloedt en hoe we moeten omgaan met al die nieuwe ontwikkelingen die onze tijd definiëren, zoals de vuistbijl en de ploeg dat in het verleden hebben gedaan
O
ver het parkeerterrein van de Universiteit Twente loopt een lapjeskat zonder oren. Zeker ontsnapt uit een van de geheimzinnige locaties met namen als Cubicus, The Gallery, Hogedruk Laboratorium, waar vast allemaal futuristische proeven worden gedaan. Het is maar goed dat er een filosoof en ethicus aan de universiteit is verbonden: Peter-Paul Verbeek, die meteen zegt dat er juist maar heel weinig dierproeven worden gedaan. Verbeek ziet er ondanks zijn indrukwekkende reeks academische titels – professor doctor ingenieur – heel toegankelijk uit. Met zijn krullen, brilletje en zwarte spijkerbroek zou hij ook een student kunnen zijn. Hij praat met een vage zachte g en heel soms met een klein stottertje, lacht vaak luid en vrolijk. Verbeek is co-directeur van het DesignLab, een modern gebouw met veel groen. ‘De filosofie hier is science to design for society,’ zegt hij. Maar dan wel hip geschreven als science2design4society. In het lab, dat één jaar bestaat, worden wetenschap en samenleving verbonden door design en daarop ziet Verbeek toe.
14
15emb024z014 14
Het is niet bepaald een omgeving waar je verwacht de naam van de Griekse wijsgeer Aristoteles (384322 v.Chr.) te horen. Toch speelt hij hier een rol. Het lab wordt geleid door drie directeuren: één voor het design, één voor de wetenschap en Verbeek voor het maatschappelijke aspect. ‘We kijken hier over de rand van de toekomst,’ zegt hij. Verbeek werd geboren in Middelburg en groeide op bij Den Bosch. Zijn vader was een uitgetreden jezuïet. ‘Ik ben katholiek opgevoed. Ik geloof niet in God, maar ik heb wel een sterke sensitiviteit voor religieuze dingen meegekregen.’ Hij wist op school niet of hij nu alfa of bèta was en kon niet kiezen. ‘Ik had beide klassieke talen in mijn pakket, want ik wilde oude talen studeren. De Klassieke Oudheid vind ik nog steeds fascinerend. Ik was altijd aan het knutselen, programmeren. Radiootjes maken. Eerst wilde ik natuurkunde studeren, sterrenkunde, Nederlands, filosofie. En toen ontdekte ik in Twente de opleiding wijsbegeerte van wetenschap, techniek en samenleving. Alles bij elkaar!’ Opgewekte lach. Wat heeft filosofie met techniek te maken? Alles, volgens Verbeek. Hij promoveerde op een proef-
TECHNIEKFILOSOOF 1970 Geboren in Middelburg 2000 Promotie Twente op De daadkracht der dingen 2010 Socratesleerstoel Universiteit Delft 2011 De grens van de mens 2012 Prof. Borghgraefprijs voor biomedische ethiek 2014 Co-directeur DesignLab Universiteit Twente 2014 Op de vleugels van Icarus Verbeek is getrouwd en heeft vier zonen.
ELSEVIER
19-11-15 17:49
Verbeek is codirecteur van het DesignLab. ‘De filosofie hier is science to design for society’
ELSEVIER
15emb024z015 15
15
19-11-15 17:49
TEKST: REMKO TANIS IN MYANMAR FOTO’S: REMKO TANIS
GROEN LICHT VOOR VOORUITGANG Opeens heeft Myanmar het: internet, billboards, pinautomaten én stoplichten. Razendsnel ontwaakt het voormalige Birma uit een winterslaap die inging toen militairen in 1962 de macht overnamen. Remko Tanis bezocht het land dat sinds november ook een democratie is. De overwinning van Aung San Suu Kyi sluit aan bij de modernisering die het land de laatste jaren doormaakt
32
15emb024z032 32
ELSEVIER
19-11-15 17:48
In Hpa-an, een stadje in het zuidoosten van het land, sponsort pleistermerk Hansaplast de nieuwe verkeersborden
15emb024z033 33
19-11-15 17:48
TEKST: MATTHIJS VAN DER POL
DE WERELD VAN MORGEN
Fedde de Weert, FOTOSTUDIO FEDDE DE WEERT / Architectuurfotografen
WEET
Smarthome W.I.N.D. van architectenbureau UNstudio is uitgerust met een ge誰ntegreerd systeem dat alle oplossingen verenigt
44
15emb024z044 44
ELSEVIER
19-11-15 17:52
Huizen veranderen in rap tempo in kleine energiecentrales die zelf stroom en warmte opwekken, drinkwater produceren en tegelijk extreem zuinig zijn. Wonen wordt niet alleen duurzamer door hightech, maar juist ook door lowtech-oplossingen
OFF THE GRID GAAN: HET NIEUWE WONEN
H
et is bijna niet voor te stellen, maar de ramen waardoor we dagelijks naar buiten kijken, kunnen binnenkort veranderen in zonnecollectoren. Dat is te danken aan een vinding van onderzoekers van de Amerikaanse Michigan State University die de allereerste volledig transparante zonnepanelen hebben ontwikkeld. De techniek is transparent luminescent solar concentrator (TLSC) gedoopt, en werkt net even anders dan traditionele zonnecollectoren. Door de toepassing van organische zoutverbindingen wordt een niet voor het menselijk oog zichtbare golflengte van infrarood en ultraviolet licht opgevangen en omgezet in elektriciteit. De rest van het spectrum hebben de onderzoekers expres links laten liggen. Het resultaat is volledige transparantie. Onderzoeker Richard Lunt (33) heeft hoge verwachtingen van de doorzichtige zonnefolie. Hij denkt aan een oneindige reeks
toepassingen, van groot tot heel klein: ‘Grote gebouwen als wolkenkrabbers met veel glas kunnen ervan profiteren, maar de techniek kan ook worden verwerkt in schermen van draagbare apparaten als telefoons en tablets.’ De nieuwe vinding zal de batterij van een smartphone niet vervangen. Maar de kans dat die batterij wat makkelijker het eind van de dag haalt, opladend in het zonlicht, neemt wel toe. Het prototype heeft nog een vrij lage opbrengst waarbij slechts 1 procent van het binnenvallende licht wordt omgezet in elektriciteit. Dat is fors minder dan de 7 procent die minder transparante concurrenten behalen, maar de ontwikkelaars verwachten dat zodra het product op grote schaal wordt gemaakt, de opbrengst snel zal stijgen. Bovendien is er met ramen heel wat oppervlakte te bedekken, wat de totale elektriciteitsopbrengst substantieel maakt. Lunt denkt dat het feit dat de folie doorzichtig is, de grote
ELSEVIER
15emb024z045 45
45
19-11-15 17:52
TEKST: PETER VAN DER KLUGT
Het geheim van de rode waterbuffel Wat begon als energiedrankje waarop niemand zat te wachten, is uitgegroeid tot een veelzijdig concern dat diepgeworteld én gewaardeerd is in tal van subculturen op het gebied van sport en muziek. Peter van der Klugt over hoe de merkbeleving van Red Bull als marketinginstrument een succes in zichzelf kon worden
O
p een willekeurige Red Bulldag draait de Nederlandse belofte Max Verstappen op een circuit ergens ter wereld zijn razendsnelle GP Formule 1-rondjes in een van de vier Red Bull-bolides. En op zo’n zelfde dag staan in het Drentse Roden meer dan honderd teams van elk vijf wielerfanaten aan de start voor de eerste Red Bull Kop over Kop-wielerwedstrijd. Het gaat hier om een ploegentijdrit over 100 kilometer waarbij elk team bestaat uit een kopman, een ‘stoemper’, een klimmer, een meesterknecht en een sprinter. En gaan we naar de Filmhallen in Amsterdam, dan is er op zo’n avond bijvoorbeeld Passenger te zien, een mede door Red Bull geproduceerde en gefinancierde spectaculaire actiedocumentaire waarin acrobatische skiërs in oogverblindende
60
15emb024z060 60
sneeuwlandschappen de meest angstaanjagende stunts uithalen. Ook te zien op Red Bull-tv. En zo zijn er op zo’n willekeurige dag wereldwijd tientallen, zo niet honderden, evenementen onder de vlag van Red Bull, gesponsord door Red Bull, mede georganiseerd door Red Bull of op film of video vastgelegd door of voor Red Bull. Van BMX-wedstrijden in Utah en Guadalajara, skateboarden op de Malediven, een World Tour-beachvolleybaltoernooi in het Chinese Sanya, tot en met de flips, spins en drops over de witte daken van een pittoresk Grieks dorpje tijdens een freerunning-evenement op het eiland Santorini in het kader van Red Bull Art of Motion. Extreme sports is een genre op zich geworden met Red Bull als overkoepelende factor. En alsof dat nog niet genoeg is, bemoeit Red Bull zich ook nog met een
ELSEVIER
19-11-15 17:41
Philip Platzer/Red Bull Content Pool
Max Verstappen is in Nederland het bekendste gezicht van Red Bull geworden
ELSEVIER
15emb024z061 61
61
19-11-15 17:41
De bezetting op het hoofdkantoor wordt afgestemd op tijdstip, eetcultuur en klimaat
Linus Lintner
VERDIEN
70
15emb024z070 70
ELSEVIER
Marjolein Thijse
Er worden via Takeaway.com zo’n 3 miljoen bestellingen per maand gedaan
19-11-15 17:43
TEKST: LIZANNE SCHIPPER FOTO’S: XXX XXXXX
BEDRIJF BELICHT
Take it away, Jitse! Zie maaltijdenbezorgdienst Takeaway als de Gouden Gids van het internettijdperk. Oprichter Jitse Groen gaat voor internationale groei. Met jaarlijkse verliezen neemt hij nog genoegen, maar niet met klagende pizzabakkers en snackbarhouders. ‘Restaurants die via ons hun maaltijden verkopen, verdienen zich het schompes’ JITSE GROEN
(37)
1996–2003 Bedrijfsinformatietechnologie aan de Universiteit Twente (niet afgemaakt)
1998–2006 Oprichter softwareconsultant Grib
1999–heden Oprichter en directeur Thuisbezorgd.nl
2000–heden Oprichter en directeur Takeaway.com
Nevenfuncties Raad van commissarissen Funda, raad van advies Hotel Booker
V
eel lege bureaus met hier en daar een jonge vrouw die naar een beeldscherm tuurt. Dit kantoorbeeld lijkt stil te staan, tot een meisje aan haar lange blonde staart begint te draaien en met bewegende lippen naar haar buurvrouw neigt, die in de lach schiet. De geitende collega’s zijn te zien op een van de monitoren in de hal van het Utrechtse hoofdkantoor van Takeaway.com, de grootste maaltijdenbezorgdienst van continentaal Europa. De overige webcams tonen beelden van de kantoren in Brussel, Berlijn, Wroclaw in Polen en Ho Chi Minhstad in Vietnam. Ook daar zijn de vertrekken vrijwel verlaten. Op een slappe business wijst de rust allerminst. Takeaway groeit volgens oprichter en directeur Jitse Groen met zo’n 50 procent per jaar. Dan doelt hij op het aantal bestellingen, nu zo’n 3 miljoen per maand. Maar je mag die groeisprongen gerust doortrekken naar de totale omzet. Klanten geven omgerekend gemiddeld twee tientjes uit, waarvan 10 procent naar Takeaway gaat. Daarmee zou de jaaromzet, waarover Groen zelf het stilzwijgen bewaart, op zo’n 70 miljoen euro komen. Het is 11 uur in de ochtend. Te vroeg dus voor een pizza, portie spareribs of broodje döner kebab, maar later op de dag stromen de callcenters vol met medewerkers. De bezetting wordt nauwkeurig afgestemd op tijdstip, eetcultuur en klimaat. Voorspelt het KNMI bijvoorbeeld zonnige dagen, dan
zakt het aantal bestellingen met 30 procent in en mag een overeenkomstig deel van het Nederlandse personeel thuis blijven. De kantoren van Takeaway geuren niet naar frituur of gebakken ui. De bezorgdienst is een doorgeefluik: op de site staan alle restaurants die in jouw buurt thuisbezorgen. Je vinkt een maaltijd aan, betaalt desgewenst online en Takeaway – of in Nederland: Thuisbezorgd.nl – sluist de bestelling door naar de uitverkoren snackboer of pizzabakker.
Lefgozertje
Groen is een slimme dertiger met een ICT-achtergrond. Afgelopen zomer haalde hij 73 miljoen euro op bij investeerders om een Duitse concurrent te kunnen inlijven. Zijn bedrijf groeit als een dolle, maar heeft nog nooit winst gemaakt. Dat klinkt als een start-up. Ware het niet dat Takeaway al vijftien jaar bestaat en meer dan vijfhonderd man in dienst heeft. De laatste jaren stapelen de verliezen zich op. Een jaar geleden mijmerde hij in een interview over expansie in Azië en Amerika, inmiddels lijkt hij ontnuchterd. ‘We moeten realistisch blijven,’ zegt hij. ‘We zijn groot in Europa, maar we draaien nog wel verlies. Moet je dan een avontuur in Amerika aangaan, terwijl de kans op succes kleiner is dan de kans op falen? Je kunt een onderneming ook naar de knoppen helpen, en ik heb wel vijfhonderd families te voeden.’ Aldus het lefgozertje dat in 1999 als student aan de Universiteit Twente
ELSEVIER
15emb024z071 71
71
19-11-15 17:43
TEKST: HIDDE BOERSMA, JETTE VAN EXTER, JOPPE GLOERICH, EMILE KOSSEN, SERVAAS VAN DER LAAN, WILMA VAN DER MATEN, MATTHIJS VAN DER POL, EEFJE RAMMELOO, RENÉ VAN RIJCKEVORSEL
SMAAKMAKERS 2016
DE 16 VOOR ’16 01 Mike Shellenberger, ecomodernist
D
e Amerikaan Mike Shellenberger (44) katapulteerde zichzelf in 2004 naar bekendheid toen hij samen met Ted Nordhaus het vlammende pamflet The Death of Environmentalism publiceerde. Beide heren voelden zich groen, maar waren teleurgesteld in de klassieke groene beweging, die volgens hen de progressieve idealen verkwanselde. De traditionele groenen hadden het geloof in vooruitgang verloren, hun strategieën waren ouderwets en zo contraproductief dat zowel mens als milieu er eerder slechter dan beter van werd, zo beargumenteerden ze. De kritiek culimineerde uiteindelijk in de oprichting van een progressieve denktank, de Breakthrough Insititute, en de oprichting van een nieuwe groene beweging: het ecomodernisme, waarvan in april 2015 het manifest werd
82
15emb024z082 82
2016 belooft veel goeds. Een nieuw jaar met nieuwe kansen. Zo worden er tal van technologische innovaties en bijzondere prestaties verwacht van slimme, ondernemende jonge mannen en vrouwen. Wij selecteerden vijftien smaakmakers en gamechangers die ons een mooi en positief jaar kunnen gaan bezorgen. En de zestiende, die komt hopelijk van jou, de lezer
ingrijpen om energie groen, goedkoop en betrouwbaar te maken, vooral in ontwikkelingslanden. Het ecomodernisme is een optimistisch gedachtegoed, dat vertrouwen heeft in het menselijke vernuft. De ideeën vinden veel weerklank aan beide kanten van het politieke spectrum en het zou zomaar kunnen dat het gedachtegoed in 2016 zijn weg naar beleid zal vinden.
02 Michelle Dipp,
gepubliceerd. Het ecomodernistische gedachtegoed stelt dat het mogelijk is om economische groei en de destructie van de aarde los te koppelen, juist door het omarmen van technologie en moderniteit. Op die manier kan de 21ste eeuw zowel groen als welvarend worden. Het ecomodernisme pleit voor intensieve landbouw, omdat dat de voedselzekerheid verhoogt en tegelijk ruimte
laat voor de natuur. Het pleit daarnaast voor omarming van de urbanisatietrend, omdat steden de basis zijn van economische groei. Verhoogde welvaart zorgt vervolgens voor kleinere gezinnen, waardoor de populatiegroei in toom wordt gehouden. Het ecomodernisme ziet daarnaast energie als een van de basisbehoeften voor een goed leven, en pleit daarom voor grootschalig overheids-
de vrouw die voor meer baby’s zal zorgen
Z
e slaagde aan de universiteit van Oxford met een masterdiploma, behaalde een PhD, werd vicepresident van een groot Engels farmaceutisch bedrijf en kreeg uiteindelijk de leiding van de Research & Developmentafdeling van GlaxoSmithKline. Toen Michelle Dipp (39) vriendinnen zag worstelen met vruchtbaarheidsproblemen,
ELSEVIER
19-11-15 17:49
04
Carlos Osorio / Getty Images
richtte ze in 2011 OvaScience op om een baanbrekende innovatie op de markt te brengen. Die innovatie gebruikt de eigen mitochondriën (celorganellen die functioneren als energiecentrales van de cellen) van vrouwen om oudere eitjes te ‘revitaliseren’ voordat ze door ivf worden bevrucht. Met als gevolg dat de kwaliteit van het embryo verbetert. Tot nu toe zijn er tien baby’s geboren door gebruik van OvaScience, en als alles volgens plan verloopt, is de innovatieve techniek vanaf 2016 op de markt. Nog niet overal, want veel landen moeten haar nog goedkeuren.
Justin Trudeau,
de JFK van Canada
Bina Khan
E
03
Sharmeen Obaid Chinoy,
documentairemaakster die slachtoffers een stem geeft
D
e dochter van een textielhandelaar uit de havenstad Karachi won niet alleen als eerste Pa-
15emb024z083 83
en jeugdige, atletische premier met een indiaanse tatoeage op zijn schouder en een mooie vrouw aan zijn zijde. Eentje die wekelijks bokst en in zijn kabinet evenveel vrouwen als mannen, en ook nog eens tal van minderheden opnam. Gevraagd naar het waarom, zei hij: ‘Het is 2015.’ Justin Trudeau (op Eerste Kerstdag 44) is de JFK van Canada. In november won hij vrij verrassend én zeer ruim de verkiezingen. Uiterlijk is hij de grote broer van GroenLinks-voorman Jesse Klaver. Maar hij is niet zo antikapitalistisch. Hij staat sociaal-economisch rechts van Hillary Clinton. Met de keuze voor de zoon van wijlen Pierre Trudeau, die tussen 1968 en 1984 premier was, hoopt Canada weer nieuw elan te krijgen.
kistaanse een Oscar voor haar documentaire Saving Face, over het gooien met zoutzuur naar vrouwen. Ze kreeg ook een Emmy Award voor haar film over het ronselen van jongeren door de Taliban. Voor haar gehele oeuvre ontving de 37-jarige cineaste dit jaar de Asia Game Changer Award, een van de belangrijkste prijzen in de regio. In
Als liberaal, optimistisch immigratieland dat nieuwkomers in hun waarde laat. Dus staat Trudeau de burqa weer toe en neemt het land 25.000 Syriërs op. Het duurde lang voordat Justin in 2013 leider werd van de Liberal Party. ‘Ik doe dit niet omdat mijn vader het ook deed, maar omdat ik iets te bieden heb wat het land nu nodig heeft, een antigif voor het cynisme dat de politiek in de wereld te veel domineert.’ Gaat het hem lukken in 2016? De Amerikaanse president Barack Obama is er ook niet in geslaagd om change te brengen. Maar Trudeau is overtuigd van een zonnige toekomst: ‘We hebben het idee verslagen dat de Canadezen genoegen moeten nemen met minder en dat beter gewoon niet mogelijk is. Nou, vrienden, dit is Canada en in Canada is beter altijd mogelijk.’
Pakistan staat ze bekend als controversieel vanwege de heftige scènes in haar documentaires. ‘Natuurlijk hoop ik dat de Pakistanen trots op me zijn. Maar uiteindelijk wil ik mensen sterker maken. In het geval van de Taliban betekent dit dat jongeren zich twee keer bedenken voordat ze met de extremisten meegaan.’ Na de Oscaruitreiking trok ze
met Saving Face door Pakistan om de schrijnende verhalen van de vrouwen aan het publiek te tonen. ‘Mannen moeten beseffen dat gooien met zoutzuur mishandeling is. Een misdaad.’ Haar films hebben effect. ‘Vrouwen komen nu in opstand tegen wat hun is aangedaan. Daders verdwijnen achter de tralies. Ik heb mijn doel deels bereikt.’
19-11-15 17:49
CHECK OUT
TEKST: NICOLAAS KLEI
WIJN
Chablis
FRANKRIJK
Goede wijn drink je uit goede glazen en de fles open je met een soepele kurkentrekker. Want het materiaal is het halve werk. Juist vroeg Nicolaas Klei met welke wijnen hij het liefst de feestdagen doorkomt en meteen ook naar het mooiste glas en de beste trekker
I
n stichtelijke negentiende-eeuwse romans zetten de hoofdpersonen zich na honderden pagina’s kommer en kwel tevreden aan de karige kerstdis, dankbaar voor alles wat er nog wél is, aan kinderschaar, kapitaal en calorieën – na alle rampspoed. Ondanks alle tegenslag gaat iedereen knap gekleed aan tafel. Een beetje kommervol huisvader ging misschien niet volgens de laatste mode gekleed, maar mooi dat zijn boord stijf gesteven was en zijn eega strak geregen in korset. Stijl maakt rauwe bonen zoet. Er is zelfs het verhaal over een aan lager wal geraakte familie die niets te eten had, maar aan de met damast, zilver en porselein gedekte tafel deed alsof de kostelijkste spijzen werden geserveerd en die dapper klonk met het lege kristal.
120
15emb024z120 120
Nu is er ook wat voor te zeggen om dat erfgoed plus eventuele verhandelbare familieleden naar de lommerd te brengen en van de opbrengst in je morsige kamerjas in gezelschap van een magnum Krug een groot blik kaviaar leeg te lepelen, alvorens na te vragen waar je moet zijn voor private voedselbanking, maar daarvoor zou ik toch een Zaltoglas, paarlemoeren lepeltje en een vergeelde voorvaderlijke servet achterhouden. Ja, liever wijn uit limonadebekers met lieve vrienden dan Riedelglazen vol grand cru met je deurwaarder, maar van feestmaal tot galgenmaal smaakt alles beter aan een mooi gedekte tafel met goede wijn. In mijn wijngids, in Elsevier nr. 49 van 5 december, stonden ook dit jaar weer 65 heerlijke wijnen. In dit artikel nog wat persoonlijke, klassieke favorieten. ←
D
é klassieke keuze bij oesters en andere geciviliseerde liflafjes, deze strakdroge chardonnay uit NoordoostFrankrijk. Chablis-zonder-meer en petit chablis kunnen jong gedronken worden, de cru’s zijn echt lekkerder na flink wat jaren eenzame opsluiting in de kelder. Althans, de goede. Er wordt helaas nogal wat onrijp zuur bocht geproduceerd. De beste producenten zijn sinds jaar en dag de families Raveneau en Dauvissat. DAUVISSAT, diverse chablis vanaf € 25 (debruijnwijnkopers.nl, pasteuning.nl, sanderswijnkopers.nl, vierheemskinderen.nl, vinoblesse.nl) RAVENEAU heeft volgens wijn.nl geen importeur in Nederland
FRANKRIJK
Gigondas
GIGONDAS
C
hâteauneuf-du-Pape is de beroemdste zuidelijke rhône, zo beroemd dat buurman gigondas vaak wordt vergeten. Hoe jammer dat is, weet elke fan van Cayron. Kracht en finesse met landelijke charme. DOMAINE DU CAYRON, gigondas ± € 30 (vierheemskinderen.nl)
ELSEVIER
19-11-15 17:50
VEEL VOORKOMENDE WIJNGLAZEN Bourgogne
FRANKRIJK
r oo s v wijn Gla sert s de
in je mond. Zo zorgt het ene glas ervoor dat wijn met veel zuren niet direct terechtkomt op het deel van de tong dat het gevoeligst is voor zuren, waardoor de wijn nog zuurder zou overkomen; een ander glas doet hetzelfde voor wijn met veel bitter, of veel zoet. Zelfs een obscure huiswijnliter smaakt op verschillende manieren vies in mijn Riedelglazen. Elders in Oostenrijk houdt de firma Zalto het heel overzichtelijk,
on rd n oo s v wij Gla rode r ke
r jn i oo sv ew Gla trod h lic
H
oe groter het glas, hoe meer nuances je ruikt in de wijn. Al kan een kleine wijn er verloren in raken, en die grote ruimte niet vullen met z’n bescheiden geur. Grote en kleine glazen dus. Maar een apart glas voor elke wijn en druivensoort? Proef maar, zegt de familie Riedel, en ze schenken in een rijtje van hun prachtige glazen ijskoud water. Uit elk glas komt de kou op een andere manier en plaats
r ijn oo s v rdw Gla ndaa sta
ALAIN BURGUET, bourgogne en gevrey-chambertin vanaf € 25,40 (smaakimporteur.nl, heisterkamp.com)
r oo s v jn Gla te wi wit
r oo s v gne Gla mpa a ch
G
evrey-Chambertin staat bekend als stoere bourgogne. Maar ook stoere bourgogne is nog heel fijnzinnig en subtiel. Zeker de beste gevrey, van de familie Burguet.
met een glas voor wit, voor rood, bordeaux, bourgogne en een champagneglas. Elke wijn smaakt helderder, duidelijker, lekkerder uit dat vederlichte, flinterdunne mondgeblazen Zalto-kristal. Vraag niet hoe het kan, want dan zeggen ze bij Zalto dat het komt doordat hun glazen met dezelfde hellingshoeken als de aarde door de kosmos zeilen. Nee, ik snap het ook niet, maar het werkt wel.
<Geen kruisende koppeling>
Riedel-glazen vanaf ± € 25 per stuk (degoudenton.nl) Zalto-glazen, ± € 30 per stuk (winterbergwijnen.nl)
Zalto-glazen
Riedel Vinum-serie
Mondgeblazen Zalto-glas
Chateau De Gevrey-Chambertin
15emb024z121 121
19-11-15 17:50
MEER WERELD, MEER WETEN
ER IS ZO VEEL TE ONTDEKKEN
JUIST BIEDT EEN VERRASSENDE KIJK OP DE WERELD. JUIST NEEMT JE MEE, DENKT INTERNATIONAAL EN OPENT JE BLIK
3X JUIST VOOR
€10
PROBEER JUIST NU OF GEEF JUIST CADEAU!
GA NAAR WWW.ELSEVIERJUIST.NL/JUISTNU