Speciale Editie - Ons Suriname

S

P

E

C

I

A

L

E

E

D

I

T

I

E

ELSEVIER ONS SURINAME

35 JAAR ONAFHANKELIJKHEID EN DE BLIJVENDE INVLOED VAN EEN TROPISCH WINGEWEST

€ 8,95

SPECIALE EDITIE

Ons Suriname

Ons Suriname

GEDEELD VERLEDEN Bezoeker bij de herdenking op 1 juli 2010 van de afschaffing van de slavernij in 1862

2

• E L S E V I E R SPECIALE EDITIE

ESP013_002 TITEL 2

06-10-2010 14:30:10

BEVOLKING

Eén volk, zoveel kleuren SURINAMERS ZIJN ER IN ALLE SOORTEN EN MATEN. ELKE ETNICITEIT HEEFT EEN EIGEN GEZICHT. GROEPSPORTRET VAN EEN KLEURRIJK VOLK

C

Gerlof Leistra Foto’s Lex Verspeek

reolen, Hindoestanen, Javanen, Chinezen, boeroes (nakomelingen van Nederlandse boeren), indianen: het Surinaamse volk telt een groot aantal verschillende etniciteiten. Al meer dan een eeuw leven ze redelijk vreedzaam met elkaar samen en sommige zelfs nog langer.

De geliefde Surinaamse volksdichter R. Dobru (1935-1983) sluit zijn gedicht Wan (Eén) treffend af met de populaire strofe: Wan Sranan / Eén Suriname someni wiwiri / zoveel haartypes someni skin / zoveel huidskleuren someni tongo / zoveel talen Wan pipel / Eén volk.

De werkelijkheid is natuurlijk minder poëtisch.

Ook in Suriname geldt: soort zoekt soort. Weliswaar zijn er gemengde huwelijken, maar de verzui-

18

ling op grond van etniciteit overheerst nog altijd.

Al rijdend door Paramaribo maak je een minireis over de wereld. Van de Javaanse dessa (dorp), via Chinatown naar de deels gemengde wijken van stadscreolen en Hindoestanen. Tegenwoordig kun je zelfs een tussenstop maken in ‘Klein-Brazilië’, een wijk waar naar schatting zo’n dertigduizend, deels illegale, Brazilianen wonen.

In de rivierdorpen van het binnenland, maar ook steeds meer in de stad, wonen de boslandcreolen, nakomelingen van gevluchte slaven of marrons.

Tegen de grens met Brazilië, maar ook dichter bij de stad, wonen de indianen.

Elk volk heeft zijn eigen cultuur en karakter.

Maar hoe verschillend al die Surinamers er ook uitzien en zich gedragen, naast hun eigen taal spreken ze vrijwel allemaal Nederlands en Sranangtongo.

De Nederlandse fotograaf Lex Verspeek brengt representanten van zeven ‘volken’ typerend in beeld: inderdaad, zoveel huidskleuren en haartypes.

Boeroes: Bregite Moniz-Bak-

Brazilianen: Cho (1978) en

ker (1962), boerin.

Met twee Hindoestaanse knechten runt Bregite MonizBakker een boerderij buiten Paramaribo. De koeien worden gemolken met een melkmachine. Haar broer melkt nog met de hand. Boeroes zijn de nakomelingen van Nederlandse boeren die in 1845 naar de kolonie Suriname reisden om daar een nieuw leven te beginnen.

Solene (1982), goudzoeker en zijn vriendin.

Samen kwamen Cho en Solene vanuit de Braziliaanse stad Belém naar Suriname.

Cho werkt als goudzoeker in het Surinaamse binnenland en Solene gaat vaak mee. Ze hebben een huis in ‘KleinBrazilië’, zoals de Braziliaanse wijk van Paramaribo wordt genoemd. Het stel spreekt alleen Portugees.

• E L S E V I E R SPECIALE EDITIE

ESP013_018 VOLKEN 18

06-10-2010 10:26:35

O

N

S

S

U

R

I

N

A

M

E

Javanen zijn trots op de eethuisjes van ‘Blauwgrond’ Mba Sikim (1935) Leeft net als veel Javaanse keuterboertjes van wat ze zelf verbouwt

De grootouders van Mba Sikim kwamen als contractarbeiders vanuit Nederlands-Indië naar Suriname. Zelf is zij geboren in Domburg en woont ‘op’ Uitkijk.

Haar man was landbouwer. Mba Sikim werkt graag in haar tuin en exploiteert een parkeerplaatsje waar mensen die met de bus naar de stad gaan hun brommer kunnen stallen. Ze spreekt alleen Javaans. In grootte vormen de Javanen na de Hindoestanen en creolen de derde be-

volkingsgroep van Suriname. Ze wonen vaak bij elkaar in wijken rond Paramaribo. Daar heerst soms nog de sfeer van de dessa (Javaans voor ‘dorp’). Er zijn veel Javaanse keuterboertjes, maar Javanen zijn ook actief als ambtenaar, vaak dankzij ministers die de eigen groep bevoor-

delen. Voorman van de Javanen is Paul Somohardjo van de politieke partij Pertjaja Luhur. Grote trots van de Javanen zijn de vele warungs (eethuizen) ‘op’ Blauwgrond, een buurt ten noorden van Paramaribo. Vooral op vrijdagavond is het hier druk: de Javaanse keuken is geliefd.

SPECIALE EDITIE ELS EVI ER

ESP013_018 VOLKEN 19

• 19

06-10-2010 10:27:14

N AT U U R

Jungle Verborgen schoonheid in het ongerepte ‘bos’ Gerlof Leistra Foto’s Edward Troon Vanuit de lucht gezien, is het Surinaamse binnenland overweldigend: het onafzienbare oerwoud, of het ‘bos’, zoals de Surinamers het noemen, wordt doorsneden door kronkelende rivieren en rode bauxietwegen. Alsof je boven een enorme maquette van het paradijs hangt.

Eenmaal geland op het gras van een dorpsvliegveld begint het grote genieten van de rijke flora en fauna, de soela’s (stroomversnellingen) en de tastbare geuren.

Met zijn foto’s wekt de Surinaamse fotograaf Edward Troon die wonderbaarlijke wereld tot leven. Je hebt de neiging de bloemen van de pagina’s te plukken, de dieren zo voorzichtig mogelijk te benaderen, om daarna verkoeling te zoeken in het water. Alsof je zelf door dit lustoord dwaalt.

88

• E L S E V I E R SPECIALE EDITIE

ESP013_088 MOOISTE PLEKKEN 88

06-10-2010 11:31:30

PROFIEL

Van Desi tot ‘presi’: portret van Baas Bouta VAN VOLKSJONGEN TOT PRESIDENT. HET LEVEN VAN DESI BOUTERSE LIJKT EEN SPROOKJE, MAAR WEL EEN MET VEEL ZWARTE BLADZIJDEN

‘D

Gerlof Leistra

eze slimme indiaan krijgen ze nooit te pakken.’ Desi Bouterse maakt in 1994 een strijdbare CHARISMATISCH LEIDER indruk nadat de Nederlandse Zonder politieke ervaring wordt justitie heeft bekendgemaakt Bouterse in 1980 baas van het land een gerechtelijk vooronderzoek tegen hem te beginnen. Hij wordt verdacht van grootschalige drugshandel. Toch vertrouwt Bouterse de uitkomst van het strafproces niet helemaal, want hij laat verstek gaan bij de zittingen van de rechtbank en het Gerechtshof in Den Haag.

In hoger beroep wordt hij veroordeeld tot een gevangenisstraf van elf jaar. Omdat Bouterse sindsdien op de internationale opsporingslijst van Interpol staat, kan hij officieel niet reizen. Zou hij Suriname verlaten, dan kan hij worden opgepakt. In het geheim bezoekt Bouterse niettemin geregeld onder meer Brazilië, Trinidad en de laatste jaren steeds vaker Venezuela. Als leider van de Nationale DeWie is Desi Bouterse? mocratische Partij (NDP), die hij in 1987 heeft op13 oktober 1945 Geboren in Domburg, gericht, wordt Bouterse zelfs steeds meer een politieke factor van belang in zijn land.

Suriname Met zijn onmiskenbare charisma werkt Bou1968-1974 Soldaat in Nederland terse als een magneet op vooral jonge en onge1974-1975 Soldaat NAVO-basis schoolde kiezers, in Suriname een grote groep. Hij Seedorf, West-Duitsland is een geboren strateeg en kan, als hij het op zijn 1975 Terug naar Suriname heupen heeft, geweldig speechen. De ene tori (een 25 februari 1980 Pleegt staatsgreep met humor verteld verhaal) na de andere, afwisse1982 Formeel verantwoordelijk voor lend in Sranang (Surinaams) en Nederlands. Een Decembermoorden dansje, een sjansje, zingen als een crooner (‘I did it 1987 Richt NDP op my way’): Bouta heeft het allemaal in huis.

1991 Vertrekt als ‘Bevel’ De massabijeenkomsten in partijgebouw OCER 2010 President van Suriname 38

– Organisatie Centrum Eerste Rijweg, maar volgens zijn vijanden staan de letters voor Organisatie van Criminelen En Rovers – draaien steevast uit op een feestje met gratis eten, drank en muziek. Bouterse weet wat het volk wil.

Als stemmentrekker maakt Bouterse ook slim gebruik van zijn gemengde indiaans-creoolse achtergrond. Politiek in Suriname speelt zich nog altijd voor een belangrijk deel af langs etnische lijnen. De NPS bedient vooral de creolen, de VHP de hindoestanen, de PL en de KTPI de Javanen. Ieder zingt zijn eigen lied. De NDP van Bouterse is echter bewust multi-etnisch en profileert zich zo als de eenheidspartij van de toekomst.

Terwijl de concurrentie versplintert, is de NDP onder leiding van Bouterse uitgegroeid tot de grootste partij van het land en de bepalende factor binnen de Mega Combinatie, de coalitie van partijen waarmee Bouterse samenwerkt. Wat dat betreft, was zijn verkiezing tot president van Suriname in de zomer van 2010 geen echte verrassing.

REVOLUTIONAIR Met die benoeming is zijn droom uitgekomen: president van zijn land. Net als zijn grote voorbeeld Fidel Castro, de voormalige president van Cuba.

Bouterse mag zichzelf ook graag afficheren als revolutionair. Tijdens de slotavond van de verkiezingscampagne in mei 2010 droeg hij onder zijn loshangende paarse NDP-hemd demonstratief een T-shirt met de beeltenis van guerrillaleider Che Guevara. President Hugo Chávez van Venezuela zou als hoofdgast aanwezig zijn bij de inhuldiging, maar zegde op het laatste moment af.

• E L S E V I E R SPECIALE EDITIE

ESP013_038 BOUTERSE 38

06-10-2010 10:37:36

O

N

S

S

U

R

I

N

A

M

E

DWEPEN MET LINKSE HELD Tijdens campagne draagt Bouterse T-shirt met portret van Che Guevara

SPECIALE EDITIE ELS EVI ER

ESP013_038 BOUTERSE 39

• 39

06-10-2010 10:38:00

Diverse 1-4 Ads.indd 4

www.elsevier.nl/suriname

1/5/11 4:43 PM