ZooBranża Grudzień 2022

BRIT CARE FUNCTIONAL SNACK CHRISTMAS

Półwilgotne smakołyki z indykiem i żurawiną dla psów, wspierające zdrowie dróg moczowych i układ odpornościowy.

BRIT CARE DOG MONOPROTEIN CHRISTMAS DINNER

Świąteczna odsłona monobiałkowej, wilgotnej karmy na bazie karpia z warzywami dla wrażliwych psów.

BRIT CARE CHRISTMAS FLAVOUR BOX

FILLETS IN GRAVY

Zestaw bezzbożowych, wilgotnych karm w postaci mięsnych filetów w wyśmienitych sosach dla kotów.

BRIT CARE SUPERFRUITS CRUNCHY

SNACK SALMON

Chrupiące smakołyki z łososiem i rokitnikiem zwyczajnym, żurawiną oraz aronią dla kotów.

Szanowni Państwo,

polska akwarystyka może się poszczycić bardzo długą i ciekawą historią. Istnieje legenda, według której pierwsze akwarium w naszym kraju założono już w latach 40. XVII wieku na zamku Krzyżtopór. Podobno w jednej z jego komnat zbudowano wklęsły szklany sufit wypełniony wodą, w której pływały ,,kolorowe egzotyczne ryby”. Czy w opowieści tej może tkwić ziarno prawdy? Biorąc pod uwagę zweryfikowaną historię europejskiej akwarystyki, jest to raczej wątpliwe. Natomiast z całą pewnością pierwsze akwaria na ziemiach polskich zakładano już w latach 70. XIX wieku. Świadczą o tym zachowane w ówczesnej prasie pionierskie artykuły tematyczne. W XX wieku akwarystyka zyskiwała w Polsce coraz szersze grono zwolenników, a rekordy popularności biła w latach 80., kiedy to akwarystów liczyło się u nas w milionach. Wtedy też, a dokładnie w 1984 roku, powstała firma Aquael. Jej historia zaczęła się od 30 napowietrzaczy, zwanych wówczas brzęczykami, zmontowanych własnoręcznie na kuchennym stole przez jej założycieli. Dziś produkty z logo Aquael można kupić w ponad 100 krajach świata, a firma należy do globalnych liderów produkcji sprzętu akwarystycznego. Od lat jest też animatorem i mecenasem akwarystyki, organizując i wspierając liczne imprezy akwarystyczne oraz

publikacje książkowe, takie jak choćby ,,Wielki Atlas Ryb Akwariowych”, który jest idealnym prezentem gwiazdkowym dla każdego akwarysty. O tajemnicy sukcesu, kierunkach rozwoju światowej akwarystyki i niespodziankach przygotowywanych dla klientów rozmawiamy z Państwem Bogumiłą i Januszem Jankiewicz, założycielami i właścicielami firmy Aquael. Wielkimi krokami zbliża się Boże Narodzenie – najbardziej rodzinne ze świąt obchodzonych na całym świecie, a w Polsce szczególnie uroczyście. Redakcja magazynu „ZooBranża” i zespół aplikacji mobilnej MyPetStory życzą, aby te szczególne dni, przepełnione miłością i życzliwością do całego otaczającego nas świata, upłynęły wszystkim w cudownej atmosferze radości i szczęścia. Niech pozwolą zapomnieć o troskach szarej rzeczywistości i rozkoszować się bliskością rodziny, zapachem choinki i niepowtarzalnym smakiem świątecznych potraw. Niech w te święta każdy otrzyma to, czego najbardziej pragnie. I niech nowy, 2023 rok przyniesie wszystkim pokój, poczucie bezpieczeństwa i wiarę w dobroć drugiego człowieka.

Zapraszamy! Joanna Zarzyńska Redaktor naczelna

W numerze

03 Od redakcji

06 Back to the nature – wywiad 10 Echa Branży

14 Jak stworzyć strategię wellbeing dla Waszego zespołu?

20 ADM – dbamy o dobrostan zwierząt! – wywiad

22 Jak liczyć zyski – marża i narzut 26 amiplay – zmierzamy w dobrą stronę! –wywiad

28 Designerskie akcesoria dla wymagających klientów 34 Czy bać się podrobów w karmach? 44 Wzmacnianie odporności u kota

48 Co nowego w temacie olejków CBD dla zwierząt towarzyszących? 54 Ozonoterapia w groomingu 58 Włókno w żywieniu królików i gryzoni

62 Stacjonarne sklepy akwarystyczne, sposoby na zwiększenie sprzedaży 66 Co nowego na rynku? 74 Krzyżówka

Jeden z najbardziej rozpoznawalnych aqausacperów w Polsce. Uczestnik oraz sędzia międzynarodowych konkursów. Współtwórca marki Aqua Show.

dr Żaneta Dzięgelewska-Sokołowska

asystent w Katedrze Nauk Fizjologicznych Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Prowadzi zajęcia z fizjologii zwierząt dla studentów medycyny weterynaryjnej. Poza pracą naukową i dydaktyczną praktykujący lekarz weterynarii w Klinice Weterynaryjnej Redline. W pracy klinicznej skupiona na dziedzinie kardiologii weterynaryjnej psów i kotów. Nieustannie podwyższa swoje kwalifikacje z tego zakresu. Ukończyła kurs I i II stopnia kardiologii weterynaryjnej w ramach European School for Advanced Veterinary Studies (ESAVS).

Adrianna Iwan

mgr mikrobiologii, technik weterynarii, zoopsycholog, studentka medycyny weterynaryjnej na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, współpracuje z Fundacją Badamy Suplementy.

prof. dr hab. Michał Jank

profesor tytularny nauk weterynaryjnych, jest pracownikiem Instytutu Medycyny Weterynaryjnej Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Prowadzi zajęcia z farmakologii zwierząt oraz dietetyki weterynaryjnej dla studentów medycyny weterynaryjnej oraz uczestników specjalizacyjnego studium podyplomowego „Choroby psów i kotów”. Jest autorem i współautorem kilkudziesięciu publikacji naukowych i popularno-naukowych dotyczących żywienia psów i kotów. Prowadzi również wykłady i szkolenia dotyczące żywienia psów i kotów dla lekarzy weterynarii. Jest autorem lub współautorem kilkunastu suplementów pokarmowych dla małych zwierząt dostępnych na polskim rynku.

dr n. rol. lek. wet./DVM Łukasz Kiraga

lekarz weterynarii, specjalista użytkowania i patologii zwierząt laboratoryjnych, doktor nauk rolniczych. Adiunkt w Zakładzie Farmakologii i Toksykologii Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie. Kierownik zwierzętarni, osoba nadzorująca w ośrodku przebieg eksperymentów in vivo. Popularyzator wiedzy dotyczącej preparatów konopnych i ich zastosowania w weterynarii. Kiedyś także hodowca konopi odmian włóknistych. Do głównych zainteresowań badawczych należy farmakologia układu endokannabinoidowego.

Podziel się wiedzą!

Zostań autorem „ZooBranży”. Skontaktuj się z nami. redakcja@zoobranza.com.pl

Maria Mikułowicz, Phd

psycholog. Przez ponad 25 lat rekrutowała, szkoliła i nadzorowała zespoły (do 50 pracowników) w zakresie obsługi klienta i szkoleń. Przez 25 lat pracowała w edukacji i szkoleniach jako prowadzący szkolenia, osoba odpowiedzialna za tworzenie szkoleń i dyrektor rozwoju kompetencji. Przeszkoliła ponad 8000 osób. Kierowała projektami zarówno na poziomie taktycznym, jak i strategicznym: zespołami zarządzającymi, operacyjnymi i personelem pierwszej linii.

Michał Adamek

BACK TO THE NATURE

Bernadeta Stańko, ZooBranża: To nie przypadek, że spotykamy się właśnie w tym miejscu – salonie Aqua Show, w którym możemy podziwiać piękną sztukę, jaką jest aquascaping oraz Państwa zestaw Ultrascape. Aquascaping to sztuka aranżacji akwarium, która odzwierciedla piękno natury, podwodne krajobrazy, zaprojektowane ze skał, roślin czy korzeni, no i oczywiście wspaniała obsada ryb akwariowych. Czy zatem współpraca z aquascaperami nawiązuje do misji firmy AQUAEL: „Wierzymy, że wszyscy potrzebują bliskości z naturą”?

Bogumiła Jankiewicz, AQUAEL: Dokładnie tak, takich miejsc jak Aqua Show, które jest w Warszawie, mogłoby być w Polsce więcej. Nawet na świecie nie widziałam takich salonów akwarystycznych, dlatego śmiało mogę powiedzieć, że cała branża powinna być dumna, że Polak też potrafi.

BS: Porozmawiajmy zatem o Państwa zestawach do aquascapingu, co wchodzi w skład zestawu oraz czy jest to zestaw dla doświadczonego akwarysty, aquascapera, czy początkujący pasjonat również poradzi sobie z obsługą takiego sprzętu. Co powinien wiedzieć?

BJ: Wszystko, co jest związane z utrzymaniem takiego akwarium jest oczywiście dostępne w naszym portfolio. Już sam zestaw ULTRASCAPE jest oferowany razem z szafką i oświetleniem. Jeśli chodzi o filtr, to rekomendujemy model kanistrowy, z wyższej półki, taki jak HYPERMAX czy ULTRAMAX. Grzałka elektroniczna z bezpiecznego tworzywa, z serii ULTRA HEATER, najlepiej w wersji day and night, o której więcej opowie mąż. Oprócz oświetlenia standardowego, które jest elementem składowym zestawu ULTRASCAPE niebawem na rynku pojawi się oświetlenie ULTRA SLIM. Stawiamy na design, nowoczesne technologie, połączone z aplikacją oraz oszczędność energii w zgodzie z naturą.

Janusz Jankiewicz AQUAEL: Do tej pory naszą domeną były produkty tzw. średniej półki, czyli tej najbardziej popularnej. Stanowiła ona ok. 60-80% sprzedaży. Najwyższa półka produktów PREMIUM jest dostępna w naszej ofercie od 4 lat, od kiedy zaczęliśmy produkować zaawansowane filtry ULTRAMAX. Obecnie do oferty wprowadzamy również filtry HYPERMAX oraz lampy ULTRA SLIM, którymi będzie można sterować przy pomocy aplikacji. Wchodzimy w nowy segment pełną parą.

BJ: Aquascaperom polecamy również nasze nowe akwaria OPTI TANK. Są one wykonane ze szkła klasy opti, które zapewnia wyjątkową przejrzystość. Dopracowane detale zbiornika sprawiają, że prezentuje się on niezwykle lekko i estetycznie, przez co zadowoli nawet najbardziej wymagającego akwarystę. Jest to zbiornik idealny do tworzenia przestrzennych i otwartych aranżacji. Zapewnia wyjątkowy efekt wizualny – woda wraz z aranżacją sprawia wrażenie jakby zawieszonej w powietrzu.

BS: Obecnie dużo się mówi o wzroście cen energii elektrycznej. Czy Państwa firma wychodzi naprzeciw oczekiwaniom i potrzebom klientów w tym zakresie? Jak nie odczuć wzrostu kosztów energii w kontekście utrzymana akwarium? Czy akwaryści mogą obawiać się wzrostu cen za prąd, czy będzie drogo? Czy korzystając ze sprzętu AQUAEL będą mogli na tych kosztach trochę zaoszczędzić?

JJ: Jeśli chodzi o akwaria najbardziej popularne, 50 do 100 litrów, to jest to mit, że utrzymanie takiego zbiornika jest energochłonne. Koszt utrzymania najbardziej popularnego zestawu akwariowego o pojemności 54 l., to tylko kilkadziesiąt groszy dziennie. Dla porównania, za litr benzyny, na którym przejedziemy ok. 10 km, zapłacimy ok 7-8 zł... Zatem nie należy obawiać się wysokich kosztów utrzymania domowego akwarium. Spokojnie możemy pielęgnować nasze hobby. Należy zaznaczyć, że choć nowoczesne oświetlenie, czyli lampy LED, zużywają niewiele prądu, to w dalszym ciągu pracujemy nad oszczędnościami. Pomijając już to, że oświetlenie musi być bardzo sprawne, to sterowanie nim, czyli włączanie i wyłączanie w odpowiednim momencie też daje mam oszczędności. Dodatkowo, na początku przyszłego roku będziemy wprowadzać

Temat ochrony środowiska ma obecnie znaczenie globalne, kluczowe dla nas i przyszłych pokoleń. Zdajemy sobie sprawę, że nasze decyzje mają ogromny wpływ na stan planety, dlatego staramy się postępować właściwie. Istnieją konkretne przykłady naszych działań, które realnie pomagają środowisku naturalnemu.

grzałki day and night, które dotychczas nie miały takiej funkcji. Będzie można ustawić dwie temperatury – nie będzie to drogie urządzenie. To normalna, standardowa grzałka, ale dzięki ustawieniom temperatury dzień/ noc, będziemy płacić kilkanaście groszy mniej za zużyty prąd. Ta koncepcja ma odzwierciedlać warunki, które występują w naturze, gdzie nocą temperatura wody jest niższa.

BJ: Przeprowadziliśmy nawet testy, gdzie dla porównania mieliśmy dwa zbiorniki. Przez kilka dni analizowaliśmy/zapisywaliśmy zużycie prądu wszystkich urządzeń, które były na wyposażeniu akwarium. Wynik korzystniejszy był po stronie akwarium z grzałką o funkcji dwóch temperatur. W perspektywie czasu pozwala to na kolejne oszczędności. Zależy nam na wiernym odtworzeniu tego, co w naturze.

BS: Panie Januszu, jakich nowych produktów z wykorzystaniem innowacyjnych technologii możemy się spodziewać w najbliższym czasie w Państwa firmie?

JJ: Jeśli chodzi o media i robotykę, to cały czas się rozwijamy. Postawi -

liśmy sobie za cel wprowadzać 10 do 15 robotów rocznie. W naszym zakładzie w Suwałkach widać to na każdym kroku.

BS: Możemy zatem zaspokoić ciekawość właścicieli sklepów zoologicznych? Nowości produktowych od AQUAEL na ich półkach sklepowych nie zabraknie?

JJ: Oczywiście, pracujemy nad tym bardzo intensywnie. W połowie przyszłego roku wyjdzie nowa lina produktów zewnętrznych filtrów kaskadowych, cztery nowoczesne modele, inspirowaliśmy się modelami wzorów z całego świata. Jesteśmy na rynku od blisko 40 lat, to świadomość trwania naszej firmy daje nam dodatkowe siły i motywację do jej dalszego rozwoju, do wprowadzania kolejnych, coraz lepszych, nowoczesnych produktów.

BS: Czy współpraca z aquascaperami dała również motywację do tworzenie specjalistycznego sprzętu dla tej właśnie wymagającej grupy odbiorców?

JJ: Dała jak najbardziej motywację, ale również uspokoiła, bo nie ma na tym polu za dużej konkurencji. To oczywiście żart. Największą

wartością jest to, że się rozwijamy, idziemy do przodu. To dzięki temu, że nasz zakład mieści się w Polsce i wszystkie decyzje podejmujemy samodzielnie, co znacznie skraca czas na wprowadzenie danego produktu czy pomysłu na rynek. Jest to też zasługa naszego zespołu, w szczególności kreatywnych konstruktorów oraz całego zespołu w centrali. Nasz zakład w Suwałkach stale się rozwija, co 2-3 lata go powiększamy. Obecnie powstaje kolejny magazyn o powierzchni 3500 m2 do obsługi terminali. Liczymy, że nasza współpraca z partnerami na rynku amerykańskim szybko uruchomi potrzebę wypełniania nowo wybudowanych hal magazynowych. Będziemy mieli do obsłużenia ok. 1700 wielkopowierzchniowych sklepów.

BJ: Z nadzieją patrzymy w przyszłość, mimo obecnego trudnego czasu za naszą granicą. Zachęcamy, aby tę nadzieję przenieść też do naszych wnętrz, otaczając się pięknem natury uchwyconej w niezwykłych aranżacjach akwariowych.

BS: Skąd pomysł na współpracę z aquascaperami, w tym z Michałem Adamkiem?

BJ: Była to wzajemna chęć podjęcia współpracy, a Michał jest przecież czołowym aquascaperem w Polsce oraz na świecie. Rozwija przy tym tak piękne i bezpieczne hobby. Wraz z całą branżą należy podjąć wysiłki, aby zarażać pasją i rozwijać te zainteresowania wśród młodego pokolenia. Posiadanie akwarium jest też rodzajem terapii. Uczy systematyczności, wycisza i uspokaja oraz rozwija wrażliwość. W dobie przebodźcowania medialnego, posiadanie i opieka nad obsadą akwarium, dostarcza dobrych wrażeń, które działają na naszą psychikę pozytywnie. A dzięki naszym świetnie zaprojektowanym i trwałym urządzeniom ta opieka nie jest skomplikowana i uciążliwa.

BS: Biorą Państwo udział w licznych targach w Polsce i za granicą. Jakie wnioski się Państwu nasuwają, w jakim kierunku będzie się rozwijała akwarystyka?

JJ: Na pewno będzie się rozwijała, to jest możliwe dzięki nowym technologiom, również IoT. Ludzie lubią wygodę, dlatego rozwijać będą się te obszary, które ułatwią obsługę domowego akwarium. Będziemy brać udział w targach za granicą, gdzie będziemy inspirować, ale też czerpać cenne doświadczenia, aby sprostać oczekiwaniom i potrzebom branży. Już w marcu, na targach w Orlando, zapre -

zentujemy nową wersję filtra HYPERMAX i oczywiście nowe designerskie aquascapingowe oświetlenie.

BJ: Liczymy również, że nasi amerykańscy klienci je zaaprobują, bo są warte uwagi. Nasza koncepcja „Back to the nature” będzie miała też odzwierciedlenie w aranżacji stoiska, zastanawiam się tylko jak przewieziemy te dębowe stoły?

BS: Jaką rolę pełnią dla Państwa ekologia i trendy prośrodowiskowe oraz polityka zero waste?

BJ: Kwestie ekologiczne są dla nas bardzo istotne, zarówno na płaszczyźnie biznesowej, jak i osobistej. Temat ochrony środowiska ma obecnie znaczenie globalne, kluczowe dla nas i przyszłych pokoleń. Zdajemy sobie sprawę, że nasze decyzje mają ogromny wpływ na stan planety, dlatego staramy się postępować właściwie. Można wskazać konkretne przykłady naszych działań, które realnie pomagają środowisku naturalnemu. Przede wszystkim, już w 2014 roku jako pierwszy producent sprzętu akwarystycznego zrezygnowaliśmy z używania świetlówek liniowych i zastąpiliśmy je energooszczędnym oświetleniem LED. W naszym zakładzie produkcyjnym używamy wyłącznie energooszczędnych żarówek i w maksymalnym stopniu korzystamy z zasobów energii słonecznej. Jeśli tylko możemy, do wy-

twarzania naszych artykułów stosujemy surowce odzyskane z produkcji i materiały pochodzące z recyklingu. To właśnie świadomość ekologiczna i śledzenie trendów prośrodowiskowych sprawiły, że zdecydowaliśmy się stworzyć przyjazną środowisku submarkę Ecomfy. Nowa oferta przeznaczona jest dla psów, kotów, królików i gryzoni. Wszystkie artykuły wytwarzamy w naszym zakładzie produkcyjnym w Suwałkach, z wykorzystaniem naturalnych materiałów i surowców pozyskanych z recyklingu. Ecomfy jest odpowiedzią nie tylko na potrzeby współczesnych, bardziej wymagających i świadomych opiekunów zwierząt, ale również na naszą prywatną potrzebę zatroszczenia się o środowisko naturalne. Można powiedzieć, że jako firma jesteśmy obecnie w miejscu aspirującym do bycia zero waste, ale wierzymy, że za jakiś czas będzie to możliwe. Na razie z dumą możemy stwierdzić, że realizujemy założenia less waste.

Na koniec, z racji zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia, jak również czasów w jakich teraz żyjemy, życzymy, aby nikomu z nas nie zabrakło Wiary i Nadziei na lepsze jutro oraz żebyśmy się jeszcze bardziej uwrażliwiali na wszystko co nas otacza, a zwłaszcza na drugiego człowieka, Miłości i Pokoju.

Marketingowiec szuka pracy!

Tomasz Uhlenberg, pracownik marketingowy oraz handlowiec w branży od ponad pięciu lat. Szukam pracy. Umiejętność dynamicznego działania i skutecznego komunikowania się z przedstawicielami branży, członkami kadr kierowniczych oraz klientami biznesowymi. Zoologia jest i pozostaje niezmiennie moją pasją. Zajmuję się wszelkimi aspektami, między innymi: marketingiem, sprzedażą lub sprawami np. reklamacyjnymi. Swoją przyszłość zawodową wiążę z obecną branżą, dlatego z przyjemnością dołączę do Państwa firmy - wiem, że razem osiągniemy sukces.

e-mail: tomul8@wp.pl tel. 695 742 438

Czystość w domach opiekunów psów i kotów – nowe badanie firmy Dyson

W międzynarodowym badaniu ankietowym (32 282 respondentów z 33 krajów) przeprowadzonym w 2022 roku przez firmę Dyson przeanalizowano nawyki i zachowania związane ze sprzątaniem oraz świadomość wpływu kurzu domowego na samopoczucie ludzi. Badanie skupiało się na aspektach czystości w domu związanych z pandemią wirusa COVID- 19, ale także „wzięło pod lupę” opiekunów zwierząt domowych. Jak wiadomo, w wielu gospodarstwach domowych jest zwierzę, a liczba ta wzrosła również w związku z pandemią (efekt poprawy samopoczucia i ograniczenia stanów depresyjnych dzięki towarzystwu zwierzęcia). W Polsce 65% gospodarstw domowych deklaruje posiadanie przynajmniej jednego psa lub kota (współczynnik na poziomie światowym wyniósł 57%). W badaniu aż 40% respondentów przyznała, że pozwala pupilowi spać w łóżku! Stąd tak ważna jest świadomość, że obecność zwierząt w domu może zwiększać narażenie na pyłki, roztocza kurzu domowego i ich odchody, a do zanieczyszczeń domowych, oprócz tak oczywistej – bo dobrze widocznej – sierści powinniśmy też zaliczyć złuszczający się naskórek i mikroskopijne cząstki, które mogą być roznoszone po domu także wskutek domowej pielęgnacji zwierzęcia poprzez jego wyczesywanie (wyniki badania wskazały, że w Polsce 1 na 5 opiekunów zwierząt pielęgnuje je w domu co najmniej raz w tygodniu, a 72% wykorzystuje do tego celu jedynie szczotki i grzebienie). Co ciekawe, z badania wynika, że Polacy bardziej dbają o czystość swoich zwierząt niż o czystość w domu, a tylko 17% respondentów twierdziło, że kurz znajduje się nie tylko na podłogach czy dywanach, lecz także w legowiskach ich pupili. Problemem jest też fakt, że wiele osób sprząta dopiero, gdy widzi brud i kurz na podłodze (co sprzyja gromadzeniu się roztoczy), a 72% respondentów nie odkurza materacy w łóżkach, nawet jeśli śpią z nimi zwierzęta. Dlatego warto zwrócić uwagę na dokładniejsze i bardziej precyzyjne sprzątanie, aby ograniczyć negatywny wpływ kurzu, roztoczy i innych alergenów na nasze zdrowie i samopoczucie.

Firma Dyson, wychodząc naprzeciw potrzebom opiekunów zwierząt, do portfolio swoich produktów dodała specjalny zestaw do groomingu dla zwierząt.

„Motywacja i psie sporty” – współpraca Positive Dog i Carnilove!

W połowie listopada odbyły się drugie warsztaty w ramach wspólnej akcji wrocławskiej szkoły dla psów Positive Dog oraz marki Carnilove. Tym razem opiekunowie wraz ze swoimi psami wzięli udział w spotkaniu organizowanym pod hasłem „Motywacja i psie sporty” w Puszczykowie. Przewodnicy mieli okazję skupić się na budowaniu właściwej motywacji, komunikacji i współpracy ze swoim czworonogiem, czyli kwestiach pomocnych w codziennym życiu, a także podczas uprawiania sportów z psem. W czasie warsztatów odbyły się treningi z zakresu psiego fitnessu, rezygnacji z rozproszeń, podstaw dogfrisbee oraz podstaw posłuszeństwa w terenie. Nad prawidłowym przebiegiem zajęć czuwały wykwalifikowane instruktorki: Eliza Polkowska-Matejko i Julia Stankiewicz. Marka Carnilove zadbała o przygotowanie dla wszystkich uczestników atrakcyjnych paczek – niespodzianek pełnych atrakcyjnych smakowitości. www.facebook.com/CarnilovePolska.

ACTION poszerza ofertę o markę Hydor!

Hydor to producent akcesoriów do akwariów i stawów z wieloletnim doświadczeniem. Marka powstała w 1984 roku we włoskiej prowincji Vicenza, kiedy to założyciel spostrzegł potencjał rozwijającej się prężnie branży akwarystycznej i zaprojektował ich pierwszy filtr do akwarium. Wkrótce oferta została rozszerzona o produkty takie, jak pompy, grzałki i lampy do akwarium. Dziś Hydor to jedna z wiodących marek w dziedzinie akwarystyki, która zaopatruje tysiące miłośników podwodnego świata na całym świecie. Marka kładzie szczególny nacisk na postęp i innowacje, dzięki czemu produkty wyróżniają się wysokim technologicznym zaawansowaniem. Na uwagę zasługuje także ich elegancki włoski design. Hydor oferuje wybór wewnętrznych i zewnętrznych filtrów do akwarium, które skutecznie zatrzymują wszystkie cząsteczki i odpady, zapewniając odpowiednią czystość oraz napowietrzenie wody. Filtry są wysoce wydajne i ciche w pracy. Szeroka oferta pozwala na dobranie odpowiedniego wariantu do pojemności akwarium oraz potrzeb. Hydor produkuje również popularną serię pomp do akwariów Koralia. Pompy cyrkulacyjne wyróżnia wysoka wydajność przy niewielkim zużyciu energii oraz kompaktowy design. Są one odpowiednie do słonowodnych i słodkowodnych akwariów. Zastosowany w nich przegub kulisty umożliwia swobodną regulację przepływu wody. Z kolei uniwersalne pompy z serii Hydor Seltz cieszą się wysoką wydajnością i wyjątkowo cichym trybem pracy. Pompy te można zamocować w akwarium, a także poza nim dzięki odpowiednim łącznikom. Marka posiada również szeroką ofertę grzałek do akwarium, które zapewniają doskonałą precyzję w dostosowaniu temperatury dzięki termostatowi z wygodną regulacją. Część grzewcza z zastosowaną technologią PTC jest przystosowana do ciągłej pracy, jednocześnie chroniąc przed przegrzaniem. Grzałki są kompaktowe i wykonane z materiałów wysokiej jakości. Hydor oferuje także lampy do akwariów, dzięki którym zapewnisz roślinom i zwierzętom akwariowym idealne warunki bytowania. Nowoczesne lampy LED cechuje elegancki design oraz możliwość sterowania za pomocą dedykowanej aplikacji na telefon lub tablet. Są wyjątkowo proste w obsłudze. Wszystkie ustawienia są zapisywane w chmurze. Lampy są niewielkie, wykonane z wytrzymałych materiałów odpornych na uszkodzenia, a przy tym wyjątkowo ciche w pracy. Oprócz podstawowego wyposażenia marka oferuje szeroki wybór urządzeń i akcesoriów, które pomogą utrzymać odpowiednie warunki w zbiorniku. Są wśród nich akcesoria takie, jak skimmer – odpieniacz z recyrkulacją powietrza, który jest cichy w pracy, a przy tym niezwykle wydajny. Marka oferuje również karmniki automatyczne, które umożliwiają karmienie płatkami, granulkami i tabletkami. Są idealne do karmienia rybek podczas nieobecności w domu. Dozownik można łatwo dostosować do potrzeb.

Animal Island EU – zapraszamy do współpracy!

Troska o otaczającą nas przyrodę oraz szczęśliwe i zdrowe życie Waszych pupili to misja do wykonania!

Zdrowe żywienie psa i kota ma ogromne znaczenie. Animal Island daje Waszym pupilom to, co zdrowe i smakowite. Posiłki pełne soczystych kawałków mięsa i ryb, świeżych owoców i warzyw, olejków odżywczych i leczniczych ziół. Firma zadbała również o przepyszne przekąski oraz piękne i bezpieczne akcesoria do Waszego domu. Do oferty dołączyły nowe produkty w postaci karm suchych dla psa i kota. W Animal Island jesteśmy dla zwierząt rodziną, a rodzina jest dla nas wszystkim. Serdecznie zapraszamy wszystkie sklepy zoologiczne stacjonarne i e-commersowe do współpracy z Animal Island.

Kontakt:

Anna Bobek, tel. 736 094 090 Wawrzyniec Winsch, tel. 665 930 774 hello@animalisland.eu

amiplay na targach zagranicznych – zainteresowanie rynków międzynarodowych jest dla nas bodźcem do działania

Październik i listopad dla amiplay minęły pod znakiem rozwoju w przestrzeni międzynarodowej. Mieliśmy ogromną przyjemność gościć na targach Pets Today 2022 w Grecji, gdzie na zaproszenie naszego dystrybutora pokazaliśmy kolekcję Samba, beHappy oraz kolekcje odzieżowe i legowiska. W listopadzie odwiedziliśmy Pet Show Sydney, największy event australijskiej branży zoologicznej, prezentując topową już kolekcję Denim oraz beHappy. Obie imprezy przyniosły ogromną frekwencję odwiedzających, a zainteresowanie rynku zagranicznego produktami amiplay jest dla nas wielkim wyróżnieniem i kolejnym bodźcem do tego, by nieustannie się rozwijać. Obecność na eventach międzynarodowych to także okazja do poszerzenia perspektywy, poznania nowych trendów i odmiennych spojrzeń na produkty pet lokalnych partnerów handlowych oraz ich współpracowników. Ogromnie cieszymy się z możliwości rozwoju, na który pracowaliśmy latami, nie tylko w Polsce, lecz także za granicą.

Akcja – kotyfikacja! Seria

live’ów

z kocią

behawiorystką, Karoliną Telwikas i marką Carnilove Mając na uwadze szerokie grono opiekunów kotów, marka Carnilove rozpoczęła serię live’ów o tematyce dotyczącej rozmaitych kwestii związanych z etogramem tych domowych drapieżników. Rozmowy są prowadzone z kocią behawiorystką, Karoliną Telwikas, która od ponad 30 lat zajmuje się pracą z kotami, a swoją wiedzą dzieli się również na stronie na Facebooku: Zrozumieć kota – porady behawioralne. Do tej pory rozmowy krążyły wokół zapoznania się z potrzebami gatunku, zrozumienia poszczególnych elementów jego łańcucha łowieckiego, ale także prawidłowej organizacji przestrzeni oraz proponowania odpowiednich rodzajów zabaw. Duża liczba widzów komentujących oraz zadających pytania jest doskonałym potwierdzeniem zapotrzebowania na dawkę profesjonalnych informacji związanych z zapewnieniem kotu dobrostanu. Zapowiedzi najbliższych live’ów należy śledzić na stronie: www.facebook.com/CarnilovePolska.

CALITTI ZAPRASZA DO WSPÓŁPRACY!

Calitti to nowa marka żwirków dla kotów. W ofercie mamy żwirki silikonowe i bentonitowe. Wszystkie nasze żwirki są produkowane z najlepszych surowców mineralnych i roślinnych. Szukamy nowych partnerów handlowych do dalszej ekspansji na rynku polskim. Zapraszamy również klientów detalicznych zainteresowanych produktem.

Napisz do nas: e-mail: meow@calitti.com   strona internetowa: www.calitti.com Facebook: CalittiCatLitter   Instagram: Calitti

Aquael rozpoczyna w grudniu kampanię informującą o kosztach związanych z utrzymaniem akwarium.

Akcja „Taniej niż kawa” ma na celu uświadomienie, że mimo podwyżek cen za prąd, utrzymanie akwarium jest wciąż tanie. Nazwa kampanii nawiązuje do wyliczeń ekspertów firmy, zgodnie z którymi miesięczny koszt energii elektrycznej niezbędnej do utrzymania średniej wielkości akwarium jest niższy niż przecięta cena kubka kawy w kawiarni.

Kampania będzie realizowana w Internecie oraz prasie branżowej. W jej ramach rusza też serwis informacyjny www.aquael.pl/taniejnizkawa, na którym zainteresowani znajdą kalkulacje kosztów prądu generowanego przez poszczególne zestawy akwariowe z oferty Aquaela.

Więcej szczegółów znajdziesz na www.aquael.pl/taniejnizkawa

JAK STWORZYĆ STRATEGIĘ WELLBEING

dla Waszego zespołu?

Tekst: Maria Mikułowicz coach

O czym myślicie, kiedy słyszycie "wellbeing w pracy"? Prawdopodobnie kojarzy się wam z dobrym samopoczuciem, byciem zdrowym, szczęśliwym, bezpiecznym i spełnionym w swojej roli. Pracownicy dobrze czujący się w pracy są zmotywowani i zaangażowani w realizację swoich zadań.

Instytut Gallupa odkrył pięć podstawowych elementów dobrego samopoczucia:

1. Kariera. Dobre samopoczucie zawodowe odnosi się do tego, czy lubią swoją pracę i jak spędzają dni.

2. Interakcje z innymi. Pozytywne interakcje z innymi, przyjaźnie, poczucie bycia traktowanym z szacunkiem i zrozumianym.

3. Finanse. Dobrobyt finansowy dotyczy stabilności ekonomicznej i standardu życia ludzi oraz tego, czy mają fundusze, których potrzebują, aby zapewnić byt sobie i swojej rodzinie.

4. Zdrowie. Dobre samopoczucie fizyczne odnosi się do zdrowia i kondycji fizycznej ludzi oraz tego, czy mają energię i wytrzymałość, aby być produktywnym każdego dnia.

5. Środowisko. Ten aspekt dotyka społeczności, w jakiej żyje dana osoba, jej poczucia satysfakcji z przynależności np. do zespołu firmy czy lokalnej społeczności i jej zaangażowania w te grupy.

Jak wyznaczyć priorytety w obszarze wellbeingu waszych pracowników?

Zastosuj strategię trzech kroków: 1 – poznaj swoich pracowników; 2 – wyznacz im cele i wyjaśnij, dlaczego; 3 – doceń swój zespół.

Jak wyznaczyć priorytety w obszarze wellbeingu waszych pracowników? Zastosuj strategię trzech kroków: 1 – poznaj swoich pracowników; 2 –wyznacz im cele i wyjaśnij, dlaczego; 3 – doceń swój zespół.

Krok 1. Poznaj swoich pracowników

Ciekawe dla Ciebie jako szefa może być przeprowadzenie eksperymentu, który pokaże Ci, na ile znasz swoich pracowników. Dla wielu managerów to ćwiczenie jest źródłem ciekawych niespodzianek. Rozmawiając kiedyś z jednym z szefów, zapytałam, co motywuje jego pracowników. Bez wahania odpowiedział, że motywuje ich większa autonomia. Jakim zaskoczeniem było dla niego, kiedy osobiście zapytał swoich ludzi o to, co ich motywuje w pracy, i usłyszał… wykonywanie pracy według określonych wskazówek i struktury.

A więc do dzieła! Najpierw odpowiedz samodzielnie na pytania, a następnie spotkaj się indywidualnie z Twoimi pracownikami, zadaj im te same pytania i… porównaj odpowiedzi!

• Czego potrzebujesz, aby dobrze czuć się w pracy?

• Co lubisz w swojej pracy?

• Jak postrzegasz atmosferę w naszym zespole?

• Na ile czujesz się zaangażowany w sprawy naszego zespołu? Co mogłoby Ci pomóc być jeszcze bardziej zaangażowanym?

• Co mniej lubisz w swojej pracy? Dlaczego?

• Czego oczekujesz od dobrego szefa?

• Ze swojej strony, co mogę zrobić, aby Twoja praca była bardziej motywująca?

• Co można poprawić w Twojej pracy, aby była bardziej motywująca?

• Jak oceniasz swoją równowagę między życiem zawodowym a prywatnym?

• Jaka jest Twoja ścieżka kariery?

• Dlaczego wybrałeś ten zawód?

• Do czego dążysz w swojej karierze?

• Gdzie widzisz siebie za pięć lat?

Krok 2. Wyznacz im cele i wyjaśnij, dlaczego

Członkowie Twojego zespołu potrafią pokonywać wiele przeciwności, aby zrealizować postawione przed nimi cele. Muszą tylko zrozumieć, czego od nich oczekujesz i dlaczego. Nie możemy polegać tu na aluzjach, sugestiach, stosować sarkazmu, myśleć, że ludzie sami się domyślą lub że jest to oczywiste i sami powinni o tym wiedzieć. Te strategie nie działają i wywołują niedomówienia i konflikty. Trzeba mówić jasno, wprost.

Wyjaśnij swoim pracownikom, dlaczego istotne jest skoncentrowanie się na przedstawianych przez ciebie celach. Przekazując cele, możesz zainspirować się techniką SMART (ang. Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound). Określ więc konkretne, oczekiwane zachowania w kategoriach pozytywnych. Cel musi być mierzalny, więc określ ilościowo lub jasno zakwalifikuj cel, aby móc ocenić poziom osiągnięcia wyniku. Nie zapomnij o przekazaniu informacji, do kiedy dany cel ma zostać zrealizowany. Przykład: „W najbliższych sześciu miesiącach pracujemy nad projektem mającym na celu zmniejszenie kosztów związanych z obsługą naszego biura. Nasz cel to zmniejszenie liczby zużytych kartek do drukarki o 10% do końca następnego kwartału w porównaniu ze zużyciem z ostatniego kwartału”.

Nadaj znaczenie temu, co robią pracownicy. Dziel się swoim projektem, a nie tylko proś kogoś o wykonanie zadania. Sam musisz być przekonany o sensie prowadzo -

nych projektów i zmobilizowany. Musisz widzieć sens, ustalać oczekiwania, śledzić i oferować wsparcie. Oprócz formułowania celów drugim sposobem na sprecyzowanie oczekiwań jest zdefiniowanie i zakomunikowanie pracownikom zachowań, które w firmie są mile widziane lub powinny być unikane. Kiedy Twój pracownik postępuje w sposób niekonstruktywny, rozmowa na ten temat nie jest łatwa. Jednak nie unikaj tego, ponieważ z czasem niepożądane zachowania i ich konsekwencje mogą się nasilić. Na przykład na koniec takiej rozmowy możesz mu przekazać następujący cel: „Okazuj takt, szacunek i uprzejmość przez cały czas w kontaktach ze współpracownikami, przełożonymi, klientami i każdym wewnętrznym lub zewnętrznym rozmówcą”.

Krok 3. Doceń swój zespół

Pogratuluj pracownikowi dobrze wykonanej pracy. Docenianie pracy pracownika jest ważne dla zwiększenia motywacji w pracy i wzmocnienia sposobu wykonywania zadań. W tym celu:

• bądź naturalny, prawdziwy i szczery,

• bądź konkretny, • pokaż, jak wykonanie określonego zadania wpłynęło na zespół, wyniki działu itp.

Przykłady:

• „Aniu, chciałbym Ci pogratulować. Twój pomysł zorganizowania konkursu na zmniejszenie wskaźnika absencji w naszym zespole przyniósł 50% poprawę. Dobra robota! Bardzo się z tego cieszę. Dziękuję.”

Unikaj zbyt ogólnikowej oceny dobrze wykonanego zadania, na przykład:

• „Jesteś taki mądry! Dziękuję!”

• „Świetnie!”

• „Dziękuję za wspaniałą pracę!”

Zadbaj o odpowiednią nazwę stanowiska. Wiele osób przywiązuje ogromną wagę do nazwy swojego stanowiska. Nawet jeśli Twoja firma liczy niewielu pracowników i możliwości awansu są nieduże, możesz wprowadzić różne nazwy stanowisk wskazujące na postępujące zaawansowanie w rozwoju kompetencji i kariery. Otrzymanie nowej nazwy stanowiska może być powiązane z wynikami w pracy, liczbą przepracowanych lat, zdanych egzaminów zawodowych czy poziomem pozytywnie zakończonych szkoleń. Zorientuj się w tendencjach na rynku dotyczących nazw stanowisk w waszej branży i dostosuj nazewnictwo.

Zapewnij równowagę między życiem zawodowym a prywatnym.

Ta równowaga przyczynia się do zwiększenia motywacji pracownika, ponieważ zapewnia jakość pracy i życia. Zadbaj o jasne sprecyzowanie Twoich oczekiwań dotyczących godzin pracy, przerw i dostępności pracownika w zakresie odpowiadania na pytania kierowane za pomocą technologii, których używacie (e-mail, telefon, Teams, Zoom, chat etc.). Sprawdź poziom komfortu pracownika i regulacje prawne dotyczące przyjętych rozwiązań.

Calitti® Crystals to żwirek silikonowy dla najbardziej wymagają cych kotów i ich właścicieli. Błyskawicznie wchłania ciecz i już w kilka sekund eliminuje brzydkie zapachy. Bezpyłowa Dust-Free Formula sprawia, że jest w pełni bezpieczny dla ludzi i kotów z alergią. Do datkowo zapobiega rozwojowi bakterii, dzięki czemu utrzymanie domu w czystości będzie niezwykle łatwe i długotrwałe. A Ty zaoszczędzony czas, poświęcisz na zabawę ze swoim ukochanym kotem.

twe do usunięcia bryłki dzięki czemu utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe. Drobne ziarenka są delikatne dla kocich łapek i nie przyklejają się do nich.

Dostępny wariant o zapachu Lawendowym!

Calitti® STRONG™ Bezzapachowy to mocno zbrylający się żwirek dla kota. Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu, który bardzo dobrze wchłania płyny zapobiegając rozwojowi bakterii i powstawaniu brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w mocne i ła

Członkowie Twojego zespołu potrafią pokonywać wiele przeciwności, aby zrealizować postawione przed nimi cele. Muszą tylko zrozumieć, czego od nich oczekujesz i dlaczego. Nie możemy polegać tu na aluzjach, sugestiach, stosować sarkazmu, myśleć, że ludzie sami się domyślą lub że jest to oczywiste i sami powinni o tym wiedzieć.

Popraw warunki pracy.

Zdrowe warunki pracy: dobra wentylacja, adekwatne oświetlenie i odpowiednie warunki sanitarne poprawiają wydajność pracy pracowników. Niektóre firmy dbają również o sympatyczne dekoracje i zaaranżowanie przestrzeni zarówno do pracy, jak i do odpoczynku. Zależnie od waszych możliwości i upodobań pracowników możecie wprowadzić różne elementy usprawniające środowisko pracy i wpływające na lepszy nastrój ludzi.

Zapewnij bezpieczeństwo zatrudnienia.

Poczucie bezpieczeństwa w pracy sprzyja zaangażowaniu pracowników i ich lepszej wydajności. Starannie przemyśl, przygotuj się i przeprowadź rekrutację. Dobra analiza kandydatów, zadanie im przemyślanych pytań, testy psychometryczne, spotkanie z innymi członkami zespołu to tylko niektóre elementy w skutecznym procesie rekrutacji, który pozwoli Ci na unikanie trudnych decyzji w przyszłości. Zadbaj również o odpowiednią formę prawną zatrudnienia, która będzie dawała poczucie bezpieczeństwa zarówno Tobie, jako pracodawcy, jak

i samemu pracownikowi. Regularnie spotykaj się z pracownikiem, wspieraj go swoją wiedzą i doświadczeniem oraz na bieżąco udzielaj informacji zwrotnych.

Podsumowując, stworzenie przemyślanej strategii wellbeing przyczyni się do poprawy wyników organizacji, do stworzenia lepszej atmosfery, zwiększenia motywacji pracowników i przedłużenia czasu ich pracy w waszej firmie, przez co obniżycie koszty rekrutacji, szkoleń i błędów popełnianych przez nowe osoby nabierające doświadczenia.

Pierwszym krokiem w stworzeniu strategii wellbeing jest poznanie swoich pracowników, rozmawianie z nimi, zadawanie pytań i słuchanie. Dobrym pomysłem może być ustalenie stałych spotkań z każdą z osób z zespołu w celu omówienia ich samopoczucia, postępów prac, rozwiązań pojawiających się problemów (np. 30 min raz na 1–2 tygodnie). Kolejnym krokiem jest ustalenie celów w jasny i konkretny sposób. Ostatni krok to docenienie pracowników poprzez zastosowanie działań, które wejdą w strukturę waszej strategii wellbeing: pogratulowanie pracownikowi dobrze wykonanej pracy, nadanie mu nowego tytułu. Zapewnij też równowagę między życiem zawodowym a prywatnym, popraw warunki pracy i na ile to możliwe w obecnych warunkach – zapewnij bezpieczeństwo zatrudnienia.

Bibliografia

• BFM BUSINESS (2016), 10 erreurs à ne pas commettre quand on délègue, Consulté en ligne à: https://bfmbusiness.bfmtv. com/entreprise/10-erreurs-a-ne-pas-commettre-quand-ondelegue-973453.html

• Champagne S. (2014, 13 janvier), Motiver ses employés plutôt que les gérer, La Presse, Consulté en ligne à: https://www. lapresse.ca/affaires/economie/emploi/201401/13/01-4728184motiver-ses-employes-plutot-que-les-gerer.php

• Fiol M. (2004), Quelles relations entre science de l’organisation et management?, Paris, France: Chambre de commerce et d’industrie.

• Fiol M., Tanneau C., Delahaie P. et Bonnefous A–M. (2017), L’intelligence situationnelle, Paris, France: Eyrolles.

• Gallup Institute (2022), Amplifying Wellbeing at Work and Beyond. Through the power of recognition.

• Pink D. (2011), Drive: The surprising truth about what motivates us, Édimbourg, R.–U.: Canongate Books.

Na polski rynek branży zoologicznej wkracza nowa firma, ADM Solutions, oferując trzy marki karm dla psów i kotów. Na temat doświadczeń firmy ADM oraz oferty na polskim rynku rozmawiamy z Panem Radosławem Woźniakiem pełniącym funkcję Business Developera ADM Pet Solutions.

Redakcja „ZooBranży”: Poprosimy o przedstawienie firmy ADM branży zoologicznej w Polsce. Radosław Woźniak, ADM: Jako jedna z największych na świecie firm zajmujących się żywieniem ADM jest liderem w żywieniu ludzi i zwierząt, zapewniając nam wgląd w to, czego szukają konsumenci oraz jakie trendy wpływają na przemysł zoologiczny. Wykorzystując nasze rozległe możliwości, wiedzę naukową i techniczną, nasz dział żywienia zwierząt domowych wspiera opracowywanie odżywczych i w pełni zbilansowanych receptur karm i smakołyków, które przemawiają do nowoczesnych opiekunów zwierząt domowych i ich futrzastych towarzyszy. Opierając się na naszej sile jako innowatora w żywieniu ludzi i zwierząt, jesteśmy pionierami żywieniowych rozwiązań zdrowotnych dla psów i kotów, w tym suchej i mokrej karmy dla zwierząt domowych, przysmaków i rozwiązań dietetycznych. ADM jest strategicznym partnerem w opracowywaniu innowacyjnych karm i smakołyków dla zwierząt domowych, które spełniają dzisiejsze wymagania opiekunów zwierząt domowych, zapewniając jednocześnie niezrównane bezpieczeństwo i jakość.

Redakcja ZB: Jak Wasze doświadczenie i wiedza z zakresu R&D sektora żywności pomaga w sektorze pet food?

R.W.: Istnieje rosnące zapotrzebowanie na wspierane naukowo rozwiązania, które wspomagają ogólny dobrostan zwierząt i są ukierunkowane na indywidualne potrzeby. Na przykład nasze portfolio probiotyków i postbiotyków wspomaga mikrobiom jelitowy i może się przyczyniać do kontroli masy ciała zwierząt domowych, funkcji odpornościowych i komfortu trawiennego. Nasza globalna sieć zespołów badawczo-rozwojowych nieustannie testuje nowe możliwości i proponuje innowacyjne rozwiązania dla kotów i psów. Badania i spostrzeżenia branżowe oraz wiedza techniczna firmy ADM pomagają rozwijać receptury karm dla zwierząt domowych, nieustannie podnosząc jakość opracowywanych produktów. Redakcja ZB: Jak jest postrzegana przez ADM kwestia produktów premium?

R.W.: Preferencje konsumentów przesuwają się w kierunku ofert premium, ponieważ zwierzęta domowe od lat zyskują coraz większe znaczenie w rodzinie. Opiekunowie zwierząt szukają zbilansowanej pod względem odżywczym karmy, która może również zaspokoić specyficzne potrzeby towarzysza, takie jak zdrowie jamy ust-

nej, zdrowie układu trawiennego, zdrowie skóry i sierści, funkcje odpornościowe, a nawet uspokojenie. Na całym świecie wykorzystujemy nasze ogromne zasoby składników i innowacyjność techniczną, aby pomóc naszym klientom zaspokoić zapotrzebowanie konsumentów na produkty premium, które łączą się z najnowszymi trendami na rynku zwierząt domowych. Kupujący produkty premium szukają oświadczeń „całkowicie naturalnych” lub „czystej etykiety”, przede wszystkim żywności przyrządzonej ze składników organicznych, zbilansowanych i niemodyfikowanych genetycznie, bez użycia sztucznych konserwantów. Pożądane są również naturalne smaki i kolory, które świetnie wyglądają i smakują.  Redakcja ZB: Jakie marki z portfolio ADM Pet Solutions trafiły na polski rynek?

R.W.: Nasze marki dobrze sobie radzą w sklepach zoologicznych i klinikach weterynaryjnych na wielu wiodących rynkach dookoła świata. Zapewniamy opiekunom zwierząt kompletne i zbilansowane rozwiązania żywieniowe, które charakteryzują się wysoką smakowitością oraz zaufaniem profesjonalistów polecających nasze karmy. Wszystkie nasze rozwiązania dla zwierząt zapewniają wyjątkowe bezpieczeństwo i jakość poparte głęboką wiedzą naszych ekspertów w dziedzinie żywienia zwierząt. W Polsce dostępne są trzy marki będące ucieleśnieniem naszej wiedzy i innowacyjności: Equilibrio: skoncentrowana na wydajności i wspierana przez naukę Equilibrio jest uznawana, przepisywana i polecana przez profesjonalistów i lekarzy weterynarii na całym świecie, aby zapewnić zwierzętom wyjątkowe odżywianie skoncentrowane na korzyściach dla zdrowia. Everland: wywodząca się z Francji marka karmy dla psów i kotów z ponad 20-letnim doświadczeniem w żywieniu zwierząt domowych – Everland – służy wymagającym opiekunom psów i kotów, którzy poszukują przygód i aktywności, oferując smakowite i unikalne receptury oparte na kaczce i łososiu.

Wolpy by Everland: gama karm dla psów pod marką Everland, która zaspokaja wymagania żywieniowe dostosowane do potrzeb, wieku i aktywności fizycznej zwierzęcia (począwszy od intensywnej, ciągłej i umiarkowanej aktywności) w opakowaniach gwarantujących wysoką ekonomię żywienia psów.

Redakcja ZB: Dziękujemy za rozmowę i życzymy wielu sukcesów na polskim rynku.

JAK LICZYĆ ZYSKI?

marża i narzut „Marża” i „narzut” to dwa często stosowane zamiennie przez przedsiębiorców terminy. I choć oba z nich dostarczają informacji o zyskowności sprzedaży – nie oznaczają tego samego. Narzut to określony procent, o który podwyższa się cenę zakupu, aby ustalić cenę sprzedaży. Natomiast marża informuje o tym, jaka część tej ceny sprzedaży stanowi zysk przedsiębiorcy. Oba wskaźniki, odpowiednio wykorzystane, mogą stanowić pomoc w efektywnym zarządzaniu sprzedażą, dostarczając informacji potrzebnych przy podejmowaniu decyzji dotyczących asortymentu. Dlatego warto znać oba z nich i rozumieć, jaka jest między nimi różnica.

Podobieństwa i różnice

Możliwe, że jednym z powodów błędnego traktowania marży i narzutu jako pojęć synonimicznych jest to, że marża oraz narzut mogą być wyrażone zarówno kwotowo, jak i procentowo. W przypadku ujęcia kwotowego marża i narzut rzeczywiście mają taką samą wartość – jeśli zysk ze sprzedaży towaru wynosi 100 złotych, to marża i narzut kwotowo także wyniosą 100 złotych. Wynika to z faktu, że licząc marżę kwotową i narzut kwotowy, w obu przypadkach określamy różnicę między ceną sprzedaży a ceną zakupu danego towaru.

marża wyrażona kwotowo = cena sprzedaży – cena zakupu narzut wyrażony kwotowo = cena sprzedaży – cena zakupu

Przekładając to na konkretny przykład: Pan Roman prowadzący sklep zoologiczny nabył akwarium za 200 zł, a następnie sprzedał je za 300 zł. W takiej sytuacji zarówno narzut, jak i marża kwotowo wynoszą 100 zł. Tyle samo wynosi również zysk pana Romana ze sprzedaży akwarium.

Marża wyrażona kwotowo: 300 zł (cena sprzedaży) – 200 zł (cena zakupu) = 100 zł Narzut wyrażony kwotowo: 300 zł (cena sprzedaży) – 200 zł (cena zakupu) = 100 zł

Zysk: 300 zł (cena sprzedaży) – 200 zł (cena zakupu) = 100 zł

Z powyższego wynika, że marża jest taka sama jak narzut, gdy przedstawiamy je w ujęciu kwotowym. W praktyce rzadko kiedy posługujemy się jednak marżą czy narzutem w tym ujęciu. Znacznie częściej marżę i narzut podajemy w procentach, gdyż jest to praktyczniej -

Tekst: Michał Cielibała doradca podatkowy, BIUREX

sze i mówi nam więcej o opłacalności sprzedaży danego towaru. W ujęciu procentowym wysokość marży nie jest taka sama jak narzutu. Różnicę tę można łatwo zauważyć po spojrzeniu na wzory służące ich obliczaniu:

Marża procentowa = (cena sprzedaży – cena zakupu) / cena sprzedaży x 100 Narzut procentowy = (cena sprzedaży – cena zakupu) / cena zakupu x 100

Jak widać, sposoby obliczania marży procentowej i narzutu są bardzo podobne. Różnica w obliczeniach sprowadza się do tego, że marża procentowa odnosi się do ceny sprzedaży towaru, a narzut – do ceny jego zakupu. Różnicę tę łatwo jest zapamiętać przez skojarzenie, że narzut, zgodnie ze swoją nazwą, jest niejako „narzucany” na cenę zakupu. Natomiast marża jest liczona od ceny sprzedaży.

Czym jest marża procentowa?

Marża procentowa to stosunek zysku ze sprzedaży towaru do ceny jego sprzedaży wyrażony procentowo. Najlepszym sposobem na zrozumienie sposobu obliczania marży jest odniesienie się do konkretnego przykładu:

Pan Jan prowadzący sklep zoologiczny nabył od producenta karmę za 50 zł, a następnie sprzedał ją za 80 zł. Zysk ze sprzedaży wynosi zatem 30 zł. W takiej sytuacji marża wyniesie 37,5 %, ponieważ:

80 zł (cena sprzedaży) – 50 zł (cena zakupu) / 80 zł (cena sprzedaży) x 100 = 0,375 x 100 = 37,5%

Procent marży pokazuje, jaki procent zysku jest zawarty w cenie sprzedaży. Odnosząc to do powyższego przykładu, uzyskanie przez pana Jana 37,5% marży oznacza, że 37,5% ceny sprzedaży karmy stanowi jego zysk. Marża procentowa dostarcza nam zatem informacji o rentowności sprzedaży, czyli o tym, jaki procent sprzedaży stanowi nasz zysk. Pozwala oceniać, na ile przedsiębiorstwo jest w stanie przynosić zysk przy różnych poziomach sprzedaży. Umożliwia także łatwe porównywanie ze sobą zyskowności sprzedaży towarów o różnych cenach. Innymi słowy, marża procentowa pomaga określić, ile zarabiamy bądź tracimy na sprzedaży poszczególnych towarów. Im większa jest marża, tym większy jest zysk ze sprzedaży.

Rzecz jasna, dokonując analizy marży, należy brać pod uwagę także wielkość sprzedaży. Bardziej opłacalny może być towar ze stosunkowo niską marżą sprzedający się w setkach czy tysiącach sztuk od towaru, na którym marża jest bardzo wysoka, ale popyt na niego jest niewielki.

REKLAMA

Marża brutto i marża netto

Zanim przejdziemy do narzutu, warto jeszcze wskazać, że marżę możemy podzielić na brutto i netto. Podany wcześniej przykład pana Jana odnosił się do marży brutto. Marża brutto uwzględnia wydatki bezpośrednio związane ze sprzedażą (jak np. koszty produkcji lub zakupu towarów), nie uwzględnia natomiast kosztów pośrednich. W praktyce prowadzenie przedsiębiorstwa nie polega jednak jedynie na kupowaniu oraz sprzedawaniu towarów. Przedsiębiorca poza kosztami zakupu ponosi także wiele innych kosztów (np. czynsz za lokal, rachunki za prąd). Z tej perspektywy istotne staje się pojęcie „marża netto”. Marża netto oznacza stosunek zysku netto do ogólnej wartości sprzedaży. Marża netto uwzględnia zatem wszystkie koszty ponoszone przez przedsiębiorstwo w danym okresie.

Czym jest narzut procentowy?

Narzut procentowy to stosunek zysku ze sprzedaży towaru do ceny jego zakupu wyrażony procentowo. Na przykład:

Pan Jan prowadzący sklep zoologiczny nabył od producenta karmę za 50 zł, a następnie sprzedał ją za 80 zł. Zysk ze sprzedaży wynosi zatem 30 zł. W takiej sytuacji narzut wyniesie 60%, ponieważ: 80 zł (cena sprzedaży) – 50 zł (cena zakupu) / 50 zł (cena zakupu) x 100 = 0,6 x 100 = 60%

Uzyskanie przez pana Jana 60% narzutu oznacza, że zastosowana przez niego cena sprzedaży jest wyższa o 60% od ceny zakupu.

Zdarza się, że przedsiębiorcy mówią, że dany towar sprzedają z „dwustuprocentową marżą”. Warto wiedzieć, że taka sytuacja nie jest możliwa, ponieważ marża zawsze wynosi mniej niż sto procent. Określenie „dwustuprocentowa marża” stanowi doskonały przykład pomylenia marży z narzutem – narzut w przeciwieństwie do marży może bowiem wynieść więcej niż sto procent. Nawet gdyby pan Jan z przykładu nabył od producenta karmę za 50 złotych, a sprzedał ją za 150 złotych, jego marża wynosiłaby „jedynie” 67%. To narzut wynosiłby wówczas 200%.

Warto także zauważyć, że dodatni narzut procentowy będzie zawsze wyższy od dodatniej marży procentowej (przy narzucie zysk dzielimy przez cenę zakupu, która jest niższa od ceny sprzedaży, którą to uwzględniamy przy liczeniu marży). Inaczej będzie w sytuacji, gdy narzut i marża przyjmą wartości ujemne (sprzedaż poniżej ceny zakupu), wówczas narzut będzie niższy od marży.

Konsekwencje mylenia marży z narzutem

Nie wiesz, ile zarabiasz – pomylenie marży z narzutem może prowadzić do błędnej interpretacji wyników finansowych firmy. Na przykład jeżeli pan Jan z przykładu pomyliłby marżę z narzutem, uznając, że narzut to jego marża, wówczas myślałby, że na sprzedaży karmy zarabia 60%. W rzeczywistości zyskiwałby 37,5%, a to zdecydowanie mniej niż 60%. Jeśli taka pomyłka przytrafi się raz na towarze o niewielkiej wartości, to prawdopodobnie przedsiębiorca nawet nie zauważy problemu. Systematyczne powielanie tego błędu może już jednak doprowadzić do znacznych strat.

Udzielasz zbyt wysokich rabatów – marża procentowa dostarcza nam informacji o tym, jaka może być maksymalna wartość udzielonego rabatu. Pomylenie jej z narzutem może skutkować zastosowaniem działań promocyjnych, które spowodują straty. Jeżeli marża procentowa wynosi 37,5%, to o tyle maksymalnie możemy obniżyć cenę sprzedaży. Przy zastosowaniu 37,5% obniżki nic nie zarobimy, ale też nie będziemy mieli straty. Natomiast gdy pomylimy marżę (37,5%) z narzutem (60%) i uznamy, że maksymalna obniżka mogłaby wynosić 60%, obniżymy cenę o 40%, to nie tylko nie zarobimy na sprzedaży spodziewanych 20%, ale wręcz stracimy 2,5%.

Jak widać, marża i narzut to dwa różne wskaźniki ekonomiczne. Ich znajomość i świadomość występujących między nimi różnic umożliwiają poprawną interpretację wyników finansowych prowadzonego przedsiębiorstwa. Wiedza na temat poziomu marży i narzutu w swoim przedsiębiorstwie pozwala na mierzenie skuteczności stosowanej polityki cenowej, w tym działań promocyjnych.

Zmierzamy w dobrą stronę!

Łukasz Buda

Michał Dziewiątkowski

Panie Michale, największa zmiana, jaka czeka amiplay, to brak Pana obecności w firmie. Jak podsumowałby Pan czas, kiedy stał Pan za sterami? Michał Dziewiątkowski: Tak, z końcem grudnia tego roku przestaję pełnić dotychczasowe obowiązki, ale zostawiam firmę w dobrych rękach. amiplay to przede wszystkim wspaniali ludzie. Firmę założyłem w wieku 19 lat i przez kolejne 20 lat prowadzenia działalności udało mi się stworzyć zespół, który łączy ogromna pasja, miłość do zwierząt i wiara w te same idee wykraczająca ponad aspekt materialny. Dzięki temu zbudowaliśmy jeden z największych i najbardziej dynamicznych brandów non food na rynku polskim. Nieustannie rozwijamy się także na rynkach europejskich oraz światowych, co jest dla mnie ogromnym powodem do dumy. Co najbardziej będzie Pan wspominał z tego czasu? M.D.: Przede wszystkim ludzi, to, co tworzyliśmy wspólnie z pasją i ogromnym zaangażowaniem. Produkcję pierwszych akcesoriów zaczynaliśmy w czasie, kiedy rynek zoologiczny nie przywiązywał wagi do rozwoju tej gałęzi zoologii, traktując akcesoria dla zwierząt jak temat podrzędny. Dziś, patrząc na to, co osiągnął amiplay na przełomie lat, mogę z czystym sumieniem przyznać, że była to najlepsza decyzja, jaką mogłem wówczas podjąć. Jak się Pan czuje w obliczu zakończenia ważnego etapu zawodowego, czy czuje się Pan spełniony?

M.D.: To prawda, zamykam bardzo ważny dla mnie etap. W firmie, którą założyłem i którą zarządzałem, nauczyłem się wiele o sobie, zdobyłem doświadczenie, umiejętności oraz bogatą wiedzę. Czuję, że na ten moment dałem z siebie wszystko i kiedy widzę, w jakim miejscu jest dziś amiplay, mogę powiedzieć, że w tym obszarze czuję się spełniony. Przyznam, że myślałem o emeryturze, ale chyba wystarczy mi chwila odpoczynku. Jako ciągle młody przedsiębiorca chcę działać, iść do przodu, zwiększać możliwości i poszerzać horyzonty. Na mojej drodze pojawiło się kilka projektów, w które chciałbym się włączyć. Nie wykluczam także działalności non profit i zaangażowania w lokalne inicjatywy. Z pewnością jeszcze wiele przede mną. Jaką przyszłość widzi Pan dla amiplay?

M.D.: Moim marzeniem było osiągnięcie pozycji lidera zarówno na rynku krajowym, jak i w przestrzeni międzynarodowej. I taką właśnie przyszłość widzę dla amiplay. Firma ma największą wartość, jaką są ludzie, którzy wiedzą i czują, czym jest tożsamość marki. Dobry zespół, świetne pomysły, zaangażowanie oraz produkty najwyższej jakości to to, co sprawia, że amiplay jest brandem przez duże B! Jak już wspomniałem, zostawiam firmę w dobrych rękach. Od czerwca obowiązki Dyrektora Zarządzającego przejął Łukasz Buda, który prowadził firmę z moją konsultacją. Wiem, że powierzenie tego stanowiska Łukaszowi było kolejną dobrą decyzją, i wierzę, że amiplay zmierza w dobrą stronę. Panie Łukaszu, jak się Pan czuje, przejmując zarządzanie w firmie?

Łukasz Buda: Zarządzanie amiplay to duże wyzwanie, ale jestem bardzo wdzięczny Michałowi za to, że dostrzegł we mnie swojego następcę i obdarzył takim zaufaniem. Od momentu, kiedy zasiliłem szeregi firmy, połączyły nas wspólne cele i idea rozwoju. Rozumiem standardy i wizję amiplay, zgadzam się z nimi i utożsamiam. Jest mi ogromnie miło, że zostało to docenione. Z drugiej strony, zarządzanie taką firmą jak amiplay to także odpowiedzialność, przede wszystkim za pracowników. Tak jak już wspomniał Michał, firmę tworzą ludzie. Mamy wspaniałą kadrę, zespół, w którym każdy dał coś od siebie, by wspólnie stworzyć markę amiplay. Obowiązkiem zarządzających jest zapewnienie

komfortowych i stabilnych warunków zatrudnienia, tak by wykonywana praca nadal była pełna pasji i wartościowa nie tylko w kontekście finansowym. Każdemu z nas branża zoologiczna jest niezwykle bliska. Wszystkie działania opieramy na wypracowanych przez lata filarach bazujących na solidności, efektywności, bezpieczeństwie, ale także na poczuciu przynależności do społeczności amiplay, którą tworzymy wspólnie z pracownikami, partnerami handlowymi i użytkownikami, którymi są miłośnicy zwierząt. Jakie zatem plany ma amiplay na przyszłość? Ł.B.: Na pewno nie zamierzamy się zatrzymywać. Założyłem kilka punktów strategicznych, które pozwolą nam na rozwój w ważnych dla firmy obszarach. Po raz kolejny targi w Norymberdze pokazały, jak dużym zainteresowaniem cieszy się nasza marka również poza granicami kraju. Jak na każdej edycji targów, tak i w tym roku zaskoczyliśmy stoiskiem oraz nowościami. Wielu klientów potwierdzało, że na przestrzeni lat widzą zachodzące zmiany oraz nieustanny rozwój firmy, co daje im podstawy do trwalszej współpracy. Nowi klienci natomiast byli zachwyceni spójną kompozycją naszej oferty produktów oraz prezentacją z użyciem drewnianych mebli, co było wielokrotnie podkreślane w rozmowach. Mimo globalnej recesji gospodarczej dział eksportu odnosi znaczące sukcesy, otwierając kolejne rynki nie tylko w Europie (Belgia, Francja, Włochy, Skandynawia), lecz także za Oceanem (Australia, USA). Wchodzimy w nie z dojrzałością, ale i przekonaniem, że amiplay jest w stanie realnie zaistnieć jako marka dopasowana do międzynarodowych potrzeb. Oczywiście nadal chcemy umacniać pozycję na rynku krajowym, dbając o wizerunek mocnego, stabilnego partnera biznesowego prezentującego najnowsze trendy, których nie powstydziłyby się prawdziwe stolice mody. Panie Michale, słowem zakończenia, czego Panu życzyć na nowej drodze? M.D.: Na ten moment chyba niczego nie trzeba mi życzyć. Tak jak wspomniałem, kolejne wyzwania stoją przede mną otworem, a ja nie zamierzam się przed nimi cofnąć. Ale z tego miejsca chciałbym podziękować. Przede wszystkim moim wieloletnim współpracownikom oraz wszystkim tym, którzy tworzyli i nadal tworzą amiplay, bez Was to, co osiągnęła firma, nigdy by się nie udało. Dziękuję także naszym klientom, którzy nam uwierzyli i zaufali, którzy tak jak my pokochali produkty amiplay i doceniają to, że jesteśmy polską marką z tradycjami.

Dziękuję i do zobaczenia.

DESIGNERSKIE AKCESORIA

dla wymagających klientów

Tekst: dr n. wet. Joanna Zarzyńska

Design jest obecnie jedną z najpopularniejszych dziedzin artystycznych, której podstawą jest tworzenie przedmiotów nie tylko o cechach użytkowych – funkcjonalnych, lecz także wyróżniających się estetyką i niebanalnością. Steve Jobs powiedział: „Design is not just what it looks like, design is how it works” (Design to nie tylko wygląd, design to funkcjonalność).

Design jest kojarzony z grafiką użytkową, wzornictwem przemysłowym, projektowaniem produktów, architekturą czy tworzeniem mody. Słowo „designerski” zaczęło się kojarzyć z czymś wyjątkowym, unikatowym, luksusowym. Jeśli ktoś nabywa/ nosi designerskie akcesoria, wyróżnia się. Często są to też tzw. gadżety. Przez długi czas dotyczyły produktów użytecznych dla ludzi, ale odkąd rozpoczął się trend humanizacji zwierząt towarzyszących, to opiekunowie poczuli potrzebę wyróżniania się także poprzez akcesoria dla swoich podopiecznych. O ile w designie produktów dla ludzi często wpadamy w pułapkę zbytniego koncentrowania się na cechach wizualnych, często przerysowanej „oryginalności” i krzykliwości, to w produktach dla zwierząt nadal zwraca się baczną uwagę na kwestie funkcjonalności – produkt musi być użyteczny, dobry jakościowo, a przy tym estetyczny i luksusowy.

Odrobina luksusu

Jeśli mówimy o luksusie, to chyba najbardziej kojarzy się on z produktami projektowanymi dla psów ras małych

i miniaturowych, których opiekunkami są kobiety. Mamy szaleństwo mody sezonowej, łącznie ze strojami na Haloween czy święta, biżuteryjne akcesoria spacerowe zdobione kryształami czy torby transportowe, które nie odbiegają designem od najbardziej pożądanych marek damskich torebek. Co więcej, topowe marki modowe wprowadzają już do swojego portfolio ubranka i akcesoria dla psów –w tym miski (np. Gucci, Versace, Prada, Hugo Boss, Fendi, Hermes, Tiffany, Mochino, Luis Vuitton), a nawet luksusowe saszetki na woreczki (Gucci, Valentino Garavani) czy akcesoria do zabawy. Kolorystyka typowo kojarzona z luksusem – czerń, złoto, czerwień, pudrowy róż. Szczególnie ważne jest uwzględnienie kompletnej linii produktów np. w danym wzorze, tak aby można było dobrać cały zestaw pasujących do siebie ubrań, akcesoriów spacerowych i transportowych, boksów na zabawki itp. Również klasyczne transportery dla psów to nie tylko „przaśne”, ciężkie i nijakie plastikowe boksy, tutaj również zaczęto zwracać uwagę na bardziej opływowe kształty, lekkość, stylowość i elegancję, która pasuje do kompletu podróżnego opie -

kunki zwierzęcia. Oczywiście nadal są one bezpieczne dla zwierzęcia, zwraca się uwagę na dobrą wentylację i zgodność z wymaganiami IATA. Również i w tym przypadku do dyspozycji klienta są pasujące do boksu kuwety, pojemniki na przekąski czy miseczki oraz podkładki – maty pod miski i zabawki z tej samej kolekcji. Designerskie pojemniki na przekąski stają się szalenie modne.

Styl minimalistyczny

Niektóre osoby bardziej niż luksusowy design przyciąga design minimalistyczny – widoczny też w akcesoriach dla zwierząt (np. drapaki, domki dla kotów, stojaki na miski + miski) – tak żeby pasował do minimalistycznego wnętrza. To, że akcesoria typu legowiska, meble dla zwierząt (w tym klatki dla ptaków, królików i gryzoni, drewniane labirynty dla kotów czy towery), akwaria i meble akwarystyczne itd. mają się doskonale wkomponowywać we wnętrza, być ich ozdobą (a nie czymś, co ukrywamy gdzieś po kątach), a tkaniny i materiały wykorzystywane do ich produkcji mają nadążać za trendami wnętrzarskim, to już podstawa w projektowaniu takich akcesoriów przez wiodące, trendsetterskie firmy branży zoologicznej. Ale, jak już wspomniano, nie zapomina się o cechach użytkowych – eleganckie, ale przy tym funkcjonalne, np. legowiska dostosowane do wielkości zwierzęcia, zapewniające wygodę i relaks podczas snu, łatwe w czyszczeniu/ praniu, z możliwością zmiany pokrow-

ca. Minimalizm to też zmiany w doborze kolorów – stawia się na kolory stonowane, „surowe”, nie krzykliwe.

Trend „eko”

W nowoczesnym designingu nie można zapomnieć o trendzie „eko”. Dla wielu opiekunów świadomych obciążeń środowiskowych i zmian klimatycznych te kwestie są jednymi z ważniejszych przy wyborze produktu. Z amerykańskich badań ankietowych wynika, że 66% dorosłych respondentów deklaruje chęć zapłacenia więcej za produkty zrównoważone (ang. sustainable products), na poziomie światowym 85% osób deklaruje, że zmieniło swoje zachowania zakupowe na bardziej zrównoważone, duży odsetek to pokolenie millennialsów. W Europie wiodące kraje w trendzie zrównoważonych zakupów to Austria (42%), Włochy (41%), Hiszpania (35%) i Niemcy (34%) (raport businesswire.com). Według raportu Euromonitor (Top Global Consumer Trends 2022) aż 67% konsumentów starało się mieć pozytywny wpływ na środowisko poprzez swoje codzienne decyzje w 2021 roku. Dla konsumentów pojęcie to oznacza redukcję użycia plastiku, zmniejszenie ilości odpadów, zwiększenie recyclingu, zmniejszenie śladu węglowego (korzystanie z lokalnych surowców i krótkiego łańcucha dostaw). Jeśli chodzi o firmy, to 39% deklarowało w 2021 roku, że planuje inwestycje związane z innowacyjnymi produktami o niskim śladzie węglowym oraz przyjaznym środowisku. Należy więc uznać, że

Barbara Melnyk Brand Manager amiplay

trend „eko” to obecnie „must have” w designerskich projektach. Wiele firm z branży zoologicznej, także w Polsce, wprowadziło nowe, bardziej ekologiczne opakowania, zmieniło ich stylistykę na bardziej neutralną i naturalną, ograniczyło ilość plastiku w produkcie (lub korzysta z plastiku z recyclingu), wprowadziło elementy naturalne w akcesoriach meblarskich (drewno, karton), ograniczyło ilość substancji chemicznych w produktach (np. miski wolne od melaminy i ftalanów, farby bezpieczne dla zdrowia). Trzeba także podkreślić, że branża zoologiczna jest jednym z liderów w upcyclingu, który stanowi jedną z podstaw gospodarki o obiegu zamkniętym. Zatem wiele wartościowych produktów ubocznych z innych gałęzi przemysłu trafia do produktów zoologicznych (np. legowisk, zabawek).

Inne trendy

Ludzie zaczęli prowadzić bardziej aktywny tryb życia, chętniej regularnie korzystają z aktywności fizycznej i sportów na świeżym powietrzu (jest to też związane z efektem popandemicznym). Opiekunowie psów chcą współdzielić te aktywności ze swoimi podopiecznymi. Zarówno dla siebie, jak i dla pupila szukają akcesoriów wygodnych, wytrzymałych, trwałych (odporność na niekorzystne warunki pogodowe), a przy tym stylowych. Więc w grupie akcesoriów sportowych dla psów widzimy dużą dynamikę w designingu dotyczącą wzornictwa, doboru materiałów i ergonomii ruchu (dotyczy np. szelek dla psów).

Wieloletnie doświadczenie nauczyło nas słuchać potrzeb zmieniającego się zwierzęcego świata. Wiemy, jak ważny jest komfort czworonoga, dlatego staramy się dopasować wszystkie konstrukcje w taki sposób, by ich użytkowanie sprawiało prawdziwą przyjemność. Jednym z elementów filozofii amiplay jest działanie w zgodzie z naturą i od jakiegoś czasu wdrażamy ekologiczne rozwiązania na każdej możliwej płaszczyźnie. Ogromnym odkryciem tego roku jest dla nas materiał pochodzący z recyklingu włókien poliestrowych, którego użyliśmy w nowej ecokolekcji Malmo. Poliester jest surowcem, który może być wykorzystywany wielokrotnie, nie tracąc przy tym swoich właściwości, a recykling to jeden z najskuteczniejszych sposobów oszczędzania naturalnych zasobów środowiska. W ten sposób dajemy klientom możliwość wyboru rozwiązania przyjaznego planecie, a przy tym ładnego i komfortowego. Naszym partnerom handlowym oferujemy także specjalnie przygotowane drewniane regały, dzięki którym ekspozycja lubianych, bardziej designerskich kolekcji, jak choćby BeHappy, jest spójna z naszą filozofią.

Kinga Warwas

Mgr inż. zootechnik Psi behawiorysta i trener

Submarka Ecomfy stworzyła idealne zabawki, które spełnią potrzeby wymagających opiekunów psów zwracających uwagę na bezpieczeństwo produktów, kwestie ochrony środowiska i zrównoważonej produkcji. Linia Woody Eco o oryginalnych kształtach zabawek jest produkowana z mieszanki dopuszczonego do kontaktu z żywnością tworzywa TPE i drewna uzyskanego z recyclingu. Dzięki temu produkty mają dodatkowo atrakcyjny i zachęcający do zabawy zapach, który nęci też psy lubiące gryźć drewniane przedmioty. Na półce linię Woody Eco wyróżnia z kolei naturalny kolor drewna. W kolekcji znajdują się gryzaki wzbogacone o specjalne wypustki wspomagające usuwanie kamienia nazębnego, a także seria zabawek edukacyjnych. Są one bardzo pomocne w sytuacjach, kiedy potrzebujemy zapewnić psu odpowiednią liczbę zajęć oraz zniwelować stres. Ukrywając w nich przysmaki, jeszcze bardziej zwiększamy atrakcyjność zabawek w oczach psa i zmuszamy do „główkowania”. Takie akcesoria to podstawowe narzędzia w pracy behawioralnej z psami. Ogromnym plusem zabawek Woody Eco jest przede wszystkim produkcja w Polsce i przetwarzanie wtórne materiałów, dzięki czemu przyczyniamy się do ochrony środowiska i zmniejszania śladu węglowego. Gorąco polecam!

A może potrzebujesz gogli dla psów aktywnych z ochroną UV? A może specjalnej butelki na wodę dla psa, bo trzeba pamiętać o nawadnianiu, kiedy się uprawia sport?

Kolejnym trendem konsumenckim, który coraz silniej się zaznacza w związku ze zmianami kulturowymi, ale także efektem popandemicznym, jest manifestowanie indywidualności i autentyczności jako motorów szczęścia i elementów wellbeingu. Taka grupa konsumencka w języku angielskim nazywana jest „Self-Love seekers” (dominująca wśród millennialsów i pokolenia Z). Jeśli są oni opiekunami zwierząt, to też tą swoją indywidualność chcą wyrażać poprzez dobór akcesoriów dla pupila, które mają odzwierciedlać ich styl, np. pin-up girl, grunge, rebel. Szczególnie będzie to dotyczyć psiej mody i akcesoriów. Ale także marzenia „matching outfits” – czyli dopasowania garderoby zwierzaka i opiekuna. Na te potrzeby musi odpowiadać design.

Design thinking

Skoro o konsumencie – kliencie mowa, to choć ta koncepcja nie jest nowa w designingu, to ostatnio nabrała szczególnej dynamiki – mowa tu o design thinking, które stawia użytkownika w centrum uwagi (user centered design). Projekt jest tworzony w odpowiedzi na rzeczywiste aktualne potrzeby klientów (wiele ciekawych i innowacyjnych rozwiązań nigdy nie przyjęło się na rynku, ponieważ zespoły projektowe nie zbadały potrzeb odbiorców), zaspokaja nie tylko podstawowe potrzeby klienta, lecz

zapewnia także wygodę i satysfakcję użytkowania oraz inne dodatkowe korzyści. Design thinking jest kluczowe w tworzeniu nowych produktów, np. w branży żywności dla ludzi. A przykładem nowoczesnego rozwiązania odpowiadającego na potrzeby klientów branży zoologicznej jest aplikacja MyPetStory. Inny przykład innowacji technologicznej to zautomatyzowana, futurystyczna, samoczyszcząca się kuweta dla kota, w której dzięki aplikacji możesz monitorować ilość żwirku oraz poziom zanieczyszczenia (Litter-Robot Litter Box). A może 100% automatyczna, interaktywna piłka do gryzienia stymulująca zachowania łowieckie, ładowana przez USB (cheerbie.com)? Lub smartobroże z GPS-em i śledzeniem aktywności (activity tracker).

Na co zwrócić uwagę?

Jeśli poszukujesz do swojego sklepu designerskich produktów, to znaczy, że śledzisz trendy w branży i dobrze znasz potrzeby swoich klientów (a może chcesz przyciągnąć nowych?), a także chcesz, żeby Twoja oferta wyróżniała się na tle konkurencji. Nie ma uniwersalnej rady, jakie produkty powinieneś wprowadzić – bo przecież każdy sklep ma inne uwarunkowania, profil, możliwości lokalowe itd. To, co możemy doradzić, to na jakie cechy produktu powinieneś zwrócić uwagę:

• Produkt powinien być innowacyjny, bo innowacja to podstawa projektowania – produkt musi się wyróżniać.

• Dobry designerski produkt jest użyteczny – zwłaszcza w zoologii! Estetyczny – tak, „dopieszczający”

klienta – tak, ale nie zapominajmy, że klient oczekuje, że produkt będzie spełniał swoją dedykowaną funkcję. Co z tego, że jest ładny, jeśli zaraz się zepsuje, zabrudzi i nie da doczyścić czy nie gwarantuje bezpieczeństwa pupila (w odniesieniu np. do szelek).

• Wracając do estetyki – podkreślmy, że estetyka jest nieodłącznie związana z dobrym designem, produkt ma cieszyć oko klienta, wspierać dobre samopoczucie jego oraz pupila, współgrać z jego gustem i dawać poczucie wyróżnienia.

• Designerski nie oznacza, że produkt ma być skomplikowany i trudny w obsłudze. To zawsze frustruje użytkownika (może to dotyczyć aplikacji mobilnych, urządzeń akwarystycznych, ale nawet szelek dla psów – są takie modele, przy których trzeba się mocno natrudzić, żeby rozgryźć, jak się je zakłada). Intuicyjność użytkowania to cecha, której walory się obecnie mocno podkreśla.

• Sprawdź, czy cechy produktu, które są deklarowane przez producenta, są prawdziwe (ang. design honest); w ten sposób unikniesz rozczarowania i żalu swoich klientów.

• Zwracaj uwagę na staranność wykonania i detale, nawet minimalistyczny design o nie dba; jest to wyraz szacunku dla użytkownika, ale też podstawa frazy, której często używamy w sprzedaży: „Dobry stosunek jakości do ceny”!

• Designerski produkt wpisuje się w obecne trendy rynkowe, zwracaj uwagę na aspekty ekologiczne, lokalną produkcję itd.

CZY BAĆ SIĘ PODROBÓW W KARMACH?

Temat związany z obecnością w karmach dla psów surowców z kategorii „produkty pochodzenia zwierzęcego”, zwanych podrobami, budzi duże emocje wśród opiekunów. Już samo postawienie pytania w ten sposób wskazuje, że zaczynamy o podrobach myśleć w kontekście bezpieczeństwa i wynikającej z tego braku konieczności ich stosowania w żywieniu psów. Tymczasem podroby są nieodzownym elementem diety psa, a ich obecność zarówno w karmach komercyjnych, jak i diecie domowej pozwala efektywnie pokryć zapotrzebowanie na większość składników odżywczych, w tym szczególnie składników witaminowych i mineralnych.

Tekst: dr inż. Jacek Wilczak Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych, Wydział Medycyny Weterynaryjnej, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, jacek_wilczak@sggw.edu.pl, DietaPeta

Podroby są nieodzownym elementem diety psa, a ich obecność zarówno w karmach komercyjnych, jak i diecie domowej pozwala efektywnie pokryć zapotrzebowanie na większość składników odżywczych, w tym szczególnie składników witaminowych i mineralnych.

Preferencje opiekunów

W ankiecie przeprowadzonej w 2021 roku przez Association for Pet Obesity Prevention (USA) opiekunowie zwierząt domowych wskazali, które informacje komunikowane do nich przez producentów miały największy wpływ na ich decyzje dotyczące zakupu określonej karmy. Aż dziwne wydaje się, że aż 29% respondentów odpowiedziało, że informacją o najsilniejszym wpływie była deklaracja braku w karmie ubocznych produktów pochodzenia zwierzęcego (no by-products), a dla 28% istotna jest wysoka zawartość białka w karmie. Z drugiej strony najmniejszy wpływ na decyzję o zakupie danej karmy – istotna tylko dla 2% respondentów – miała wpływ deklaracja, że karma jest wegetariańska. Jak zatem intepretować takie dane? Czy rzeczywiście producenci karm dla zwierząt powinni unikać surowców z kategorii „by-products”?

Czego wymagają zwierzęta?

Żywienie psów i kotów – bez względu na metodę, która zostanie wybrana do tego celu – wymaga zastosowania wielu surowców, a ich ilość i jakość decydują o stopniu pokrycia zapotrzebowania na składniki odżywcze, których dzienne zalecane poziomy spożycia są naukowo oszacowane. Dodatkowo w prawidłowo zbilansowanej diecie psa lub kota powinny się znajdować surowce dostarczające cennych składników biologicznie czynnych, którym przypisuje się właściwości regulatorowe w ważnych procesach metabolicznych albo w stosunku do których są przesłanki, że taką funkcję mogą pełnić. Dopiero zestawienie ze sobą podstawowych składników odżywczych – białek, tłuszczów, węglowodanów, składników witaminowych i mineralnych wraz z pozostałymi składnikami biologicznie czynnymi gwarantuje dostarczenie psu lub kotu pełnowartościowego posiłku. W przypadku żywienia psów i kotów, w zależności od wybranej metody żywienia (np. karma sucha vs. karma mokra vs. karma domowa), mamy do czynienia z takimi samymi surowcami wykorzystywanymi w ich produkcji, natomiast sposób obróbki w znaczący sposób wpływa na zachowanie wartości odżywczej składników odżywczych znajdujących się w surowcu. Dlatego też tak ważna jest końcowa analiza składu karmy psa czy kota uwzględniająca straty w czasie procesu technologicznego. Szczególnie jest to istotne w przypadku substancji biologicznie aktywnych (związki polifenolowe, nienasycone kwasy tłuszczowe, związ-

ki siarkowe, karotenoidy), które decydują o końcowych właściwościach karmy, co jest także istotne w kontekście ilości związków mineralnych i witaminowych, które powinny występować w formach chemicznych o najlepszych parametrach wchłaniania. Stąd też tak ważny jest dodatek do karm tzw. podrobów jako najcenniejszych źródeł tychże związków – patrz tab. 1.

Surowce w karmach

Z kolei główną kategorią surowcową wykorzystywaną w produkcji karm dla zwierząt takich jak pies i kot są mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego oraz w ilościach wynikających z bilansu wartości energetycznej i odżywczej: surowce pochodzenia roślinnego, dodatki mineralne i witaminowe oraz tzw. nowe źródła składników pokarmowych bądź związków biologicznie czynnych. Surowce te stosowane w odpowiednich proporcjach zapewniają prawidłowy wzrost i rozwój zwierząt. Podstawowy wymóg, który musi być spełniony, to wysoka jakość surowców wynikająca z ich wartości odżywczej, biologicznej, jakości mikrobiologicznej, braku zanieczyszczeń chemicznych i fizycznych. Czy zatem w tej grupie surowców „podroby” znajdują swoje miejsce? Tak, zdecydowanie tak. A ich brak w karmie raczej wskazuje na inny problem, o którym w dalszej części niniejszego opracowania.

Co oznacza kategoria surowcowa: mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego? Zwierzęta hodowlane, niezależnie od kierunku ich użytkowania, dostarczają wielorakie surowce, a wśród nich najważniejszym jest mięso i wraz nim najcenniejsze składniki pod względem żywieniowym – białko i tłuszcz. Oba składniki decydują jednocześnie o walorach smakowych, kulinarnych i przemysłowych mięsa. Mimo wysokich kosztów produkcji, niskiej konwersji białka roślinnego w organizmach zwierząt rzeźnych do białka zwierzęcego, ale ze względu na bardzo dobry skład aminokwasowy oraz stosunki ilościowe kwasów tłuszczowych mięso stanowi i będzie stanowiło główny surowiec wykorzystywany w żywieniu psów i kotów. Termin „mięso” zgodnie z ustawą z 29 stycznia 2004 r. o wymaganiach weterynaryjnych dla produktów pochodzenia zwierzęcego obejmuje wszystkie części zwierząt rzeźnych oraz zwierząt łownych nadające się do spożycia przez ludzi. Do zwierząt rzeźnych zalicza się utrzymywane przez człowieka w celu pozyskiwania mięsa: bydło, trzodę chlewną, owce, kozy, zwierzęta nieparzystokopytne, drób, króliki oraz zwierzęta łowne na fermach, w tym strusie i nutrie. Zgodnie z definicją zawartą w załączniku nr I do Dyrektywy 2000/13/EC, mięso to mięśnie szkieletowe ssaków i ptaków uznane za zdatne do spożycia przez człowieka wraz z zawartą i przylegającą tkanką, gdzie ogólna zawartość tłuszczu i tkanki łącznej nie przekracza przyjętych wartości i kiedy to mięso stanowi składnik innego produktu spożywczego. Maksymalne dopuszczalne zawartości tłuszczu i tkanki łącznej w mięsie ssaków innych niż króliki i trzoda chlewna wynoszą 25% tłuszczu i 25% tkanki łącznej, w przypadku trzody chlewnej – odpowiednio 30% i 25%. W mięsie ptaków i królików wartości te wynoszą 15% dla tłuszczu i 10% dla tkanki łącznej. Z definicji mięsa wyłączone jest mięso oddzielone mechanicznie (MOM) otrzymane za pomocą mechanicznego oddzielenia tkanek przylegających do kości.

W prawidłowo zbilansowanej diecie psa lub kota powinny się znajdować surowce dostarczające cennych składników biologicznie czynnych, którym przypisuje się właściwości regulatorowe w ważnych procesach metabolicznych albo w stosunku do których są przesłanki, że taką funkcję mogą pełnić.

Surowce uboczne i podroby

Zatem jeżeli wartość odżywcza samego mięsa jest tak wysoka, to czy produkty pochodzenia zwierzęcego są niezbędne w diecie zwierząt? Na początku należy rozróżnić i skategoryzować pojęcia „surowce uboczne” i „podroby”. Uboczne surowce otrzymywane przy uboju zwierząt rzeźnych dzielono dotychczas na jadalne i niejadalne. Podział ten stał się mało precyzyjny, ponieważ wiedza o wartości odżywczej tych surowców i technika ich przetwarzania rozwinęły się tak dalece w ostatnich latach, że przynajmniej niektóre surowce rzeźne uznawane do tej pory za niejadalne są przetwarzane i wykorzystywane w produkcji żywności dla ludzi i karm dla zwierząt. Uboczne surowce rzeźne to:

• surowce, które mogą być przetwarzane bezpośrednio w procesie technologicznym podstawowych surowców zwierzęcych (podroby, krew spożywcza, głowy, nogi, ogony, jelita, żołądki, pęcherze moczowe, fragmenty przewodu pokarmowego: przełyki, jelito cienkie, błony surowicze, tłuszcz okołootrzewnowy, kości i części skóry trzody chlewnej),

• surowce do wytwarzania żywności i karm za pomocą innych technologii poza miejscem rozbioru tuszy (krew techniczna, skóry, niektóre części przewodu pokarmowego, kości techniczne, surowiec utylizacyjny, błony surowicze, tłuszcz techniczny, skrzepy krwi, treść pokarmowa przedżołądków przeżuwaczy oraz żołądków trzody chlewnej),

• surowce przetwarzane z przeznaczeniem dla przemysłu farmaceutycznego lub w celu produkcji preparatów dla zwierząt mających na celu polepszenie wyników tuczu (narządy wewnętrzne, gruczoły wydzielnicze, fragmenty przewodu pokarmowego).

Jak widać, surowce uboczne to duża kategoria dająca szansę na ich wykorzystanie w wielu gałęziach przemysłu, włączając w to przemysł farmaceutyczny. Natomiast podroby, o których najczęściej myślimy w kontekście żywienia psa lub kota, to tylko część tej kategorii surowcowej. Oczywiście na sposób wykorzystania surowców ubocznych wpływa dostępna technologia produkcji karm. Prawdą jest fakt, że technologia produkcji karm suchych dysponuje możliwościami wykorzystania większej ilości i rodzajów produktów ubocznych – niemniej ich wykorzystanie nadal wynika wyłącznie z konieczności pokrycia zapotrzebowania na wszystkie składniki odżywcze zgodnie z obowiązującymi normami. Z kolei producenci karm mokrych takich możliwości są zazwyczaj pozbawieni i dlatego też w karmach mokrych spotykamy raczej wyłącznie takie podroby, jak wątroby, śledziony, płuca itp. niż surowce, które swoją wartość odżywczą odkrywają po specyficznych procesach technologicznych: suszenie, hydroliza.

Wartości odżywcze podrobów

O wartości odżywczej podrobów stanowi zawartość wysokowartościowego białka i tłuszczu, a także większa w porównaniu z mięsem bydła rzeźnego ilość i rozmaitość witamin oraz składników mineralnych. Do podrobów najcenniejszych pod względem odżywczym należą: wątroba, mózgi, nerki, ozory, serca i płuca. W przypadku żywienia psów i kotów surowce te wykorzystywane osobno nie powinny stanowić podstawy ich diety. Nie ma możliwości, aby jedno źródło białka zaspokoiło potrzeby bytowe psa lub kota na wszystkie niezbędne aminokwasy. Dlatego też zaleca się stosowanie kilku źródeł danego składnika odżywczego, aby wyeliminować pojawienie się jakichkolwiek ich braków. Wątpliwości dotyczące stosowania w żywieniu zarówno ludzi, jak i zwierząt mu towarzyszących takich surowców spożywczych, jak podroby związane są z obawą spożycia dużych ilości związków toksycznych i potencjalnie niebezpiecznych, które skumulowały się w narządach wewnętrznych zwierzęcia podczas jego życia. Badania

O wartości odżywczej podrobów stanowi zawartość wysoko wartościowego białka i tłuszczu, a także większa, w porównaniu z mięsem bydła rzeźnego, ilość i rozmaitość witamin oraz składników mineralnych. Do podrobów najcenniejszych pod względem odżywczym należą: wątroba, mózgi, nerki, ozory, serca i płuca.

dotyczące zawartości składników toksycznych, takich jak metale ciężkie i pozostałości leków weterynaryjnych, pokazują, że w narządach wewnętrznych zwierząt młodych – w przypadku bydła osobniki dwuletnie, trzody chlewnej osobniki ośmiomiesięczne, i przy zachowaniu wymaganych okresów karencji – nie są źródłem ryzyka związanego z obecnością badanych ksenobiotyków.

Wątroba

Wątroba zawiera w swoim składzie białka o wysokiej wartości biologicznej, duże ilości witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – szczególnie witaminy A oraz witamin rozpuszczalnych w wodzie (B1, B2, PP, B12). Wśród związków mineralnych wątroba jest cennym źródłem żelaza hemowego charakteryzującego się wysokim wskaźnikiem biodostępności. Wątroba jest narządem o wysokiej zawartości tłuszczu bogatego w kwasy tłuszczowe nasycone, dzięki czemu stanowi surowiec wysokoenergetyczny – jako nieliczna wśród wszystkich surowców pochodzenia mięsnego zawiera końcowe produkty szlaku metabolicznego kwasów nienasyconych z rodziny n-3 – kwas dokozaheksaenowy (DHA) i eikozapentaenowy (EPA) w ilościach 30 i 20 mg/100 g surowca. Największe ich ilości znajdują się w wątrobie wieprzowej.

Dzięki stosunkowo wysokiej zawartości kwasów tłuszczowych nienasyconych, fosfolipidów oraz choliny dodatek wątroby do karm mokrych puszkowych i pasztetów poprawia właściwości reologiczne gotowego produktu oraz w bezpośredni sposób wpływa na poprawę smakowitości – ważny aspekt, o którym zapominamy w kontekście postrzegania roli podrobów w żywieniu psów i kotów.

Serca

Serca zarówno pod względem struktury tkanek, jak i wartości odżywczej można porównać do nerek i ozorów. Serca są bogate w witaminy z grupy B, szczególnie dużo znajduje się w nich witaminy PP. Mają one wyższą wartość energetyczną niż ozory i nerki ze względu na większą zawartość tłuszczu. Skład aminokwasowy białek serca odpowiada w dużym stopniu składowi tkanki mięśniowej, czyniąc go cennym źródłem endogennych aminokwasów. Wysoka zawartość białek tkanki łącznej powoduje, że długa i prowadzona w wysokiej temperaturze obróbka termiczna zmniejsza strawność składników

odżywczych, głównie białka. Serca cielęce, podobnie jak inne cielęce podroby, są cenniejszym źródłem składników odżywczych niż serca wieprzowe czy wołowe. Ze względu na dużą zawartość tłuszczu i nasyconych kwasów tłuszczowych serca nie powinny stanowić podstawy diety psa czy kota.

Ilość podrobów w karmach

Przytoczone na samym początku artykułu wyniki ankiety Association for Pet Obesity Prevention (USA) z jednej strony wskazują na ogólną obawę opiekunów, że w karmach szczególnie wysoko przetworzonych ilość produktów ubocznych jest wysoka, a ich jakość jest niedookreślona, ale z drugiej strony opiekunowie powinni zwrócić uwagę na fakt, że obecność podrobów nie jest dyskwalifikująca w korzystnym odbiorze karmy zawierającej je w odpowiednich ilościach i proporcjach do pozostałych surowców. Szczególnie w tym aspekcie ważne są proporcje między podrobami a pozostałymi surowcami – zbyt wysoka ich ilość może prowadzić do powstawania problemów, m.in. z efektywnym ich trawieniem w przewodzie pokarmowym. Wynika to wyłącznie z faktu, że skoro podroby są wysoko wartościowym surowcem bogatym w białko i tłuszcz, to ich ilość w karmie, szczególnie mokrej, chcąc utrzymać odpowiednią gęstość energetyczną karmy, nie może być wysoka. Dlatego też karmy mokre o składach bogatych w podroby charakteryzują się wyższą wilgotnością, a proces ich trawienia jest szybszy niż możliwości wchłaniania strawionych składników odżywczych. Generuje to w niektórych przypadkach luźniejszy kał, a nawet biegunkę. Z kolei w przypadku karm suchych wysoka ilość podrobów pozwala na wykorzystanie większej ilości surowców z innych kategorii, np. pochodzenia roślinnego. Należy jednak nadmienić, że bez względu na ilość podrobów wszystkie karmy muszą pokrywać zapotrzebowanie na wszystkie składniki w stopniu minimalnym, ale dzięki wykorzystaniu podrobów duża ich ilość jest dostarczana w ilościach wyższych i pozwalających na uzyskanie założonego celu żywieniowego.

Rola producentów

Poruszając temat podrobów (jako wybranej części surowców ubocznych), należy podkreślić rolę, jaką w komunikowaniu treści naukowych powinny odgrywać firmy produkujące karmy dla zwierząt. Hodowla zwierząt rzeźnych jest kosztowną, pochłaniającą zasoby środowiska naturalnego procedurą, której efektem jest dostarczenie wartości odżywczej dla ludzi i ich psów i kotów. Dlatego też warto wskazywać na to, że podroby w diecie psa i kota nie obniżają wartości odżywczej ich diety, nie stanowią żadnego ryzyka oraz dodawane w odpowiedniej ilości są nieodzowną częścią dobrze skomponowanej diety zdrowego psa lub kota. Wychodzenie naprzeciw oczekiwaniom „konsumentów” i oferowanie produktów opartych wyłącznie na mięsie nie jest strategią marketingową mającą podstawy w wiedzy. Takie komunikowanie treści marketingowych skupia się na mylnym przeświadczeniu, że karma zawierająca wyłącznie mięso jest przydatna w żywieniu psów i kotów. Dbając o wszystkie aspekty szeroko rozumianej wiarygodności naukowej, ekologicznej i społecznej, warto prowadzić edukację opiekunów związaną z rzetelną wiedzą związaną z żywieniem tak bliskich człowiekowi zwierząt, jakimi są psy i koty.

Anna Derkacz

Kierownik ds. Rozwoju Biznesu www.animalisland.eu

W Animal Island traktujemy wszystkie zwierzaki z szacunkiem, więc nie oszukujemy: nasze karmy dla psów i kotów  są produkowane z lokalnych składników, bez zbóż zawierających gluten, sztucznych barwników i zagęstników oraz konserwantów, polepszaczy smaku i zapachu. W naszych posiłkach  znajdziesz mięso i podroby jakości human grade (mogłyby się znaleźć na Twoim talerzu), soczyste, świeże, aromatyczne i od lokalnych dostawców. Wszystkiemu, co niezdrowe mówimy kategoryczne: Nie! Dlatego nasze karmy są naturalnie pyszne!

Skład karmy ma znaczenie!

Karmy dla kota są dostępne w trzech wybornych miksach mięsnych: przepiórka z indykiem, kurczak z kaczką i kurczak z łososiem. Wyborna  kompozycja tych soczystych mięs to gwarancja królewskiej uczty.

Kocią satysfakcję zapewniają:

• Aż 99% mięsa (bez zbędnych wypełniaczy oraz sosu i bulionu – samo mięso!).

• Mięso jakości human grade.

• W 100% naturalne i zdrowe składniki.

• Krótki i czytelny skład.

• Wyborna smakowitość, idealne dla kocich niejadków i wybrednych smakoszy! Karmy mokre dla kota zostały docenione przez niezależne jury i nagrodzone: Plebiscyt Sfinksy MUST HAVE, Diamenty Zoologii. Karma mokra dla psa została również nagrodzona przez niezależne jury i nagrodzona Diamentami Zoologii. www.animalisland.eu hello@animalisland.eu

Podsumowanie

Bazując na powyższych informacjach, na pytanie postawione na wstępie niniejszego opracowania należałoby odpowiedzieć tak, że karma bazująca na urozmaiconych surowcach pochodzenia zwierzęcego i roślinnego jest karmą o najwyższej wartości odżywczej. Dodatkowo specyfika zapotrzebowania psa lub kota na wiele aminokwasów, związków mineralnych, witaminowych i tłuszczy wymaga różnorakich ich źródeł, włączając w to podroby. Wynika to z faktu, że o jakości składników odżywczych bądź surowców będących ich głównymi źródłami decydują następujące parametry: jego zawartość w danym surowcu, wzajemne proporcje poszczególnych składników odżywczych oraz ich strawność. Szczególnie ten ostatni parametr jest istotny – nawet najbardziej wartościowe źródło składnika

odżywczego nie zostanie wykorzystane przez ustrój, jeżeli nie ulegnie całkowitemu strawieniu, a uwolnione produkty trawienia nie zostaną wchłonięte w przewodzie pokarmowym.

Jedzenie traktowane jako czynność pobierania pokarmu oraz dostarczanie organizmowi cennych składników odżywczych powinno spełniać podstawową funkcję: sprawiać przyjemność zarówno opiekunowi, jak i jego czworonożnym podopiecznym. Można zatem traktować wielorakość dostępnych karm jako sposób na urozmaicenie codziennej diety psa lub kota. Pytanie tylko, czy zaspokajając własną potrzebę rozpieszczania psa lub kota, nie przyczyniamy się do wykorzystywania w produkcji karm wybranej grupy surowców, zapominając o tych, które mimo wysokiej wartości odżywczej traktujemy jako gorsze, niepotrzebne? A z pewnością, jeżeli są wykorzystywane w odpowiednich ilościach, są bezpieczne. Tabela 1. Procentowe porównanie zawartości wybranych składników odżywczych w podrobach wołowych w stosunku do

WZMACNIANIE ODPORNOŚCI U KOTA

Tekst:

Adrianna Iwan

Odporność w ogólnym znaczeniu to zdolność do czynnej i biernej ochrony organizmu przed drobnoustrojami, ale także przed komórkami nowotworowymi. Jej rolą jest rozpoznawanie antygenów własnych organizmu i odróżnianie ich od obcych. Dzieli się ją na odporność swoistą (nabytą) i nieswoistą (wrodzoną).

Odporność nieswoista kształtuje się jeszcze przed narodzinami i stanowi pierwszą linię obrony organizmu. Do jej wytworzenia nie jest potrzeby wcześniejszy kontakt z obcym antygenem. Odpowiedź swoista z kolei wytwarza się po kontakcie z obcym antygenem i dzieli się ją jeszcze na czynną i bierną. W tym typie odporności organizm wytwarza tzw. pamięć immunologiczną, dzięki czemu pamięta konkretny patogen i przy kolejnym kontakcie z nim komórki odpornościowe błyskawicznie

będą próbowały go unicestwić. Mówiąc o odporności swoistej czynnej, należy jeszcze uwzględnić podział na naturalną i sztuczną. Naturalna wytwarzana jest w przebiegu choroby, a sztuczna po podaniu szczepionki. Natomiast odporność swoista bierna jest przekazywana w postaci przeciwciał z mlekiem matki.

Zdrowie naszego kota w ogromnym stopniu jest uzależnione właśnie od kondycji jego układu immunologicznego. Układ odpornościowy to strażnik kociego orga -

nizmu. O odporność naszego kota warto dbać nie tylko w okresie jesienno-zimowym, lecz także w pozostałych porach roku. Każdego dnia koci organizm ma do czynienia z różnymi patogenami, jednak dzięki właśnie tej wybitnej straży immunologicznej nie zawsze dochodzi do infekcji i rozwoju choroby. Dlatego warto, a nawet trzeba tę straż jeszcze bardziej mobilizować do działania. Niestety, są jednak sytuacje, kiedy układ immunologiczny może być osłabiony i wtedy zawodzi.

Jakie są najczęstsze przyczyny spadku odporności u kota?

Stres – długotrwały stres może skutkować kumulacją kortyzolu (tzw. hormonu stresu) w organizmie, co powoduje stan określany jako stres przewlekły (chroniczny). Stres ma wpływ na układ odpornościowy. Literatura podaje, że do 30 minut po zadziałaniu czynnika stresowego układ immunologiczny jest pobudzony. Po tym czasie następuje jego osłabienie. Dlaczego? Jeśli stres się przedłuża, może dojść do sytuacji, w której po zakończeniu działania czynnika stresującego układ odpornościowy nie wróci do swojego punktu wyjściowego. Wydajność odporności kota wówczas spada.

Inwazje pasożytnicze – pasożyty wytwarzają toksyny, które powodują zatrucie, a ono doprowadza do osłabienia układu odpornościowego.

Nieodpowiednio zbilansowana dieta – nie bez powodu mówi się, że zdrowie zaczyna się od miski. Dieta uboga w składniki, które są niezbędne dla kota, osłabi układ immunologiczny, co z kolei może przyczynić się do rozwoju infekcji wirusowych i bakteryjnych.

Wiek – zarówno młode, jak i starsze zwierzęta są narażone na spadki odporności. Odpowiedź immunologicz-

na zwierzęcia starszego czy noworodka będzie słabsza niż osobnika dorosłego.

Zabiegi chirurgiczne i okres rekonwalescencji.

Jak wspomagać kocią odporność?

Układ immunologiczny można stymulować. Proces stymulacji układu odpornościowego z użyciem różnych substancji nazywamy immunomodulacją. Zadaniem tych substancji jest pobudzenie odporności immunologicznej.

Beta-glukan – jest to składnik ściany komórkowej grzybów i roślin. Jego duże ilości znajdują się w drożdżach. Występuje również w zbożach, m.in. pszenicy, jęczmieniu, owsie. Beta-glukan ma właściwości immunostymulujące i immunomodulujące. Największe znaczenie w stymulacji układu odpornościowego ma beta-glukan 1-3 i 1-6. Ten organiczny związek działa pobudzająco na komórki układu odpornościowego: granulocyty, monocyty i komórki dendrytyczne. Beta-glukan wykazuje też działanie przeciwbakteryjne, przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Istotny jest też fakt, że związek ten sprzyja rozwojowi dobroczynnych bakterii jelitowych. Jest to bardzo ważne, ponieważ bakterie te ograniczają namnażanie się bakterii patogennych.

Tomasz Uhlenberg Przedstawiciel Handlowy, ACTION S.A.

W przypadku preparatów wzmacniających odporność u naszego pupila na platformie i-serwis znajdą Państwo między innymi produkt: Dr Seidel Flawitol Omega Complex, który jest bogaty w niezbędne kwasy tłuszczowe (omega-3 i -6), dodatkowo jest źródłem witamin A, D3 i E. Zwiększa odporność organizmu i zapobiega procesom zapalnym. Produkt jest odpowiedni dla kotów w każdym wieku, rewelacyjnie sprawdzi się podczas zmiany sierści zwierzęcia oraz w przypadku podrażnień problemów skórnych, łupieżu i łojotoku. Kolejnym produktem wartym uwagi jest VETOSAN IMUNO Plus Kompleks witamin na odporność dla kota i psa, który stanowi zbalansowane połączenie minerałów, witamin i pierwiastków śladowych wzmacniających odporność w okresie większego wysiłku i przy skłonnościach zwierzęcia do zachorowania. Produkt korzystnie wpływa na układ immunologiczny i poprawia kondycję kota lub psa oraz zwiększa odporność starszych zwierząt. Godnym polecenia produktem jest też BEAPHAR Kitty's Mix – witaminy przysmak dla kota 180 szt. w kształcie serduszek (doskonały przysmak w okresie świątecznym), który zawiera taurynę, biotynę, proteiny oraz ser i witaminy. Dzięki temu produkt stymuluje właściwą pracę serca, mózgu, korzystnie wpływa na wzrok, zwierzę ma zdrową skórę i błyszczącą sierść. Przysmak wzmacnia zdrowie zwierzęcia. Osobiście stosuję ostatni produkt, który mogę polecić kocim opiekunom. Zapraszam do obejrzenia oferty firmy Action S.A na platformie zakupowej i-serwis.

Długotrwały stres może skutkować kumulacją kortyzolu (tzw. hormonu stresu) w organizmie, co powoduje stan określany jako stres przewlekły (chroniczny). Stres ma wpływ na układ odpornościowy.

lek. wet. Kamil Kowalczyk

W okresach spodziewanego spadku odporności oraz w czasie choroby wskazane jest wzmacnianie funkcji obronnych organizmu kota. Jednym ze sposobów jest suplementacja preparatów wzbogaconych o lizynę. Aminokwas ten działa stymulująco na układ odpornościowy oraz hamuje wytwarzanie niektórych białek odpowiedzialnych za rozprzestrzenianie się patogenów, dzięki czemu działa antywirusowo i antybakteryjnie. Nieswoiście wspiera kocią odporność w walce z czynnikami chorobotwórczymi nieustannie obecnymi w środowisku. Co ważne, lizyna jest tak zwanym aminokwasem limitującym, co oznacza, że jej niedobór może prowadzić do nieefektywnego wykorzystania innych aminokwasów wykorzystywanych do budowy białek w organizmie.

Układ immunologiczny można stymulować. Proces stymulacji układu odpornościowego z użyciem różnych substancji nazywamy immunomodulacją. Zadaniem tych substancji jest pobudzenie odporności immunologicznej.

Drożdże browarnicze – są bogate w witaminy z grupy B i składniki mineralne, zawierają także beta-glukany, co korzystnie wpływa na zachowanie dobrej odporności zwierząt. Sprzyjają one namnażaniu się bakterii probiotycznych. Należy pamiętać, aby podawać drożdże nieaktywne i przeznaczone dla kotów. Drożdże aktywne dostępne w sklepach spożywczych mogą wywierać niekorzystny wpływ na układ pokarmowy.

Oleje rybne – bogactwo długołańcuchowych wielonasyconych kwasów tłuszczowych, a dokładnie kwasu eikozapentaenowego (EPA) oraz dokozaheksaenowego (DHA). Olej rybny ma właściwości przeciwzapalne i wzmacnia odporność.

Aloes zwyczajny – w miąższu tej rośliny są zawarte substancje, które również działają pobudzająco na układ odpornościowy, wykazują także działanie przeciwzapal -

Agata Puk Kierownik marki Comfy

Marka Comfy wprowadza właśnie na rynek linię bezzbożowych przysmaków funk cyjnych dla kotów bez dodatku barwników, konserwantów i polepszaczy smaku. Oferta obejmuje pięć wariantów smakołyków wspierających różne aspekty zdro wia kota. Wśród nich znalazła się także propozycja dedykowana wspomaganiu ko ciej odporności. Przysmaki posiadają prosty, świetnej jakości skład o wysokiej za wartości białka – można w nim znaleźć aż 80% świeżo przygotowanej ryby, w tym 42% łososia, 28% białej ryby i 10% pstrąga. Tak duża zawartość produktów rybnych sprawia, że przysmaki są doskonałym źródłem kwasów omega-3 i omega-6, dzięki którym kot może cieszyć się dobrym zdrowiem i kondycją. www.comfypet.pl

ne, przeciwwirusowe, przeciwgrzybicze. Aloes zwyczajny jest bogatym źródłem makro- i mikroelementów, co również jest istotne w zachowaniu dobrej kondycji układu odpornościowego. Nie jest jednak zalecane podawanie świeżej rośliny. Na rynku są dostępne preparaty z wyciągiem z aloesu. Bardzo istotne jest, aby podawać je w ilościach rekomendowanych przez producenta, ponieważ aloes w nadmiarze ma działanie przeczyszczające.

Jeżówka purpurowa – preparaty z tej rośliny wykazują działanie przeciwwirusowe, przeciwzapalne i podnoszą odporność. Rolą substancji aktywnych zawartych w jeżówce jest pobudzenie fagocytozy, czyli procesu polegającego na pochłanianiu przez komórki obcych cząsteczek. Substancje te stymulują także monocyty do wydzielania endogennego interferonu. Nie jest zalecane stosowanie ich u pacjentów z uszkodzoną wątrobą oraz chorobami autoimmunologicznymi.

Witamina D3 – witamina ta wpływa na syntezę przeciwciał i na skuteczność mechanizmów odporności nieswoistej. Wykazuje działanie przeciwzapalne (hamuje wydzielanie prozapalnych interleukin). Co ciekawe, bierze też udział w stymulacji wydzielania niektórych bakteriobójczych substancji. Należy pamiętać, że witamina D3 jest magazynowana w organizmie. Jej nadmiar może być niebezpieczny i warto uświadamiać o tym opiekunów zwierząt.

Probiotyki i prebiotyki – drobnoustroje probiotyczne stanowią ochronę przewodu pokarmowego, ponieważ ograniczają namnażanie się bakterii patogennych. Do głównych działań probiotyków zalicza się produkcję związków antybakteryjnych, które ograniczają rozwój bakterii patogennych, stymulację układu odpornościowego na terenie jelit, a także wspomaganie procesów trawienia i tym samym wchłaniania substancji odżywczych. Poza probiotykami warto zwrócić uwagę na prebiotyki. Są to składniki nieulegające trawieniu, które mają zdolność modulowania bakterii probiotycznych. Stanowią one pożywkę dla tych bakterii.

Dieta

Nie bez powodu mówi się, że zdrowie zaczyna się od miski. Odpowiednio zbilansowana dieta stanowi podstawę sprawnego układu immunologicznego kota. Dieta zbilansowana to taka, która zawiera wszystkie niezbędne witaminy, makroi mikroelementy, która jest dopasowana do wieku i stanu fizjologicznego kota. Istotny jest fakt, że około 65% komórek immunologicznych i nawet 90% komórek produkujących immunoglobulinę znajduje się właśnie w jelicie. Przejściowy niedobór jakiegoś składnika może mieć negatywny wpływ na układ odpornościowy kota. Coraz więcej, mówi się o żywieniu spersonalizowanym (szczególnie jest to już zauważalne przy żywieniu kotów z cukrzycą czy chorobami nerek).

Piśmiennictwo:

• Grzegorz M., Wpływ pre- i probiotyków na wybrane zaburzenia żołądkowo-jelitowe u psów i kotów, „Weterynaria w Praktyce”, 2020; 9.

• Kurosad A., Sikorska-Kopyłowicz A., Jonkisz P., Wybrane suplementy w żywieniu psów i kotów – kwasy tłuszczowe, pro- i prebiotyki, „Weterynaria w Praktyce, 2015; 9.

• Łapińska J., Mechanizmy, oznaki i skutki stresu u kota, „Medycyna Kotów”, 2020.

• Satyaraj E., Immunomodulacja: leczenie żywieniem, cz. II, „Weterynaria w Praktyce”, 2014; 3.

• Sochocka M., Błach-Olszewska Z., Mechanizmu wrodzonej odporności, Postępy Med. Hig Dosw 2005; 59: 250–258.

• Ziętek J., Wilczyńska A., Adaszek Ł., Winiarczyk S., Sajdak S., Jabłoński M., Wybrane immunostymulatory pochodzenia naturalnego – mechanizm działania i zastosowanie, „Magazyn Weterynaryjny”, 2020; 12.

ODKRYWANIE ŚWIATA

CO NOWEGO W TEMACIE OLEJKÓW CBD

dla zwierząt towarzyszących?

Tekst: dr n. rol., lek wet. Łukasz Kiraga Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Katedra Nauk Przedklinicznych, Zakład Farmakologii i Toksykologii

Tekst: prof. dr hab., lek. wet. Michał Jank Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Katedra Nauk Przedklinicznych, Zakład Farmakologii i Toksykologii

Kannabinoidy są związkami organicznymi o swoistej budowie chemicznej cechującymi się wpływem na układ endokannabinoidowy (ECS) organizmu. ECS to biochemiczny system zaangażowany w regulację wielu biologicznych procesów, a więc istotnie przyczyniający się do utrzymania homeostazy. ECS reguluje takie procesy fizjologiczne, jak metabolizm lipidów i węglowodanów (poprzez wpływ na aktywność adipocytów, hepatocytów i endokrynnej części trzustki), implantacja zarodka, rozwój pre- i postnatalny, właściwa praca układu immunologicznego i przebieg reakcji zapalnej. Co ważne, warunkuje również właściwe procesy poznawcze i behawioralne, wywierając wpływ na zapamiętywanie, motywację, aktywność moto-ruchową, odczuwanie głodu i sytości, a nawet czucie bólu.

Biologiczne komponenty ECS

Biologicznymi komponentami ECS są endogenne kannabinoidy (z dominującym znaczeniem anandamidu i 2-arachidonyloglicerolu), enzymy regulujące biosyntezę i biodegradację endogennych kannabinoidów (fosfolipazy, NAPE-PLD, DAGL, FAAH, MAGL) oraz receptory kannabinoidowe: CB1 i CB2. Obydwa są receptorami metabotropowymi sprzężonymi z białkiem Gi, a więc uznaje się je za receptory hamujące. Jeśli chodzi o miejsce ich ekspresji w organizmie, receptor CB1 jest charakterystyczny głównie dla układu nerwowego, gdzie występuje zarówno w jego centralnej części (kora mózgowa, układ limbiczny, móżdżek, ciało migdałowate, rdzeń kręgowy), jak i obwodowej; natomiast receptory CB2 są sprzężone głównie z układem immunologicznym – występują w narządach limfoidalnych (śledziona, szpik kostny, węzły chłonne) oraz w wielu rodzajach białych krwinek. Oprócz endokannabinoidów na receptory CB oraz enzymy układu endokannabinoidowego mogą oddziaływać związki egzogenne: otrzymane syntetycznie lub naturalne, wyizolowane z tkanek roślinnych – nazywamy je fitokannabinoidami.

Czym są fitokannabinoidy?

Fitokannabinoidy występują głównie w tkankach konopi siewnej – Cannabis sativa (sporadycznie zdarza się, że fitozwiązek wywierający wpływ na ECS jest też odnajdywany w innych roślinach). Jest to grupa ponad 100 silnie lipofilnych związków o budowie terpenofenolowej wyodrębniona spośród około 400 związków chemicznych wchodzących w skład tej rośliny, występujących w dużych ilościach zwłaszcza w żywicy. Występują tam jednak w formie nieaktywnych farmakologicznie kwasów kannabinoidowych. Dopiero ich dekarboksylacja, najczęściej na skutek podgrzewania lub obniżenia pH, prowadzi do ich aktywacji. Spośród nich tylko jeden związek – delta-9-tetrahydrokannabinol (Δ9THC) cechuje się właściwościami psychoaktywnymi i z tego powodu jest stosowany rekreacyjnie, najczęściej jako nielegalna

Fitokannabinoidy to grupa ponad 100 silnie lipofilnych związków o budowie terpenofenolowej wyodrębniona spośród około 400 związków chemicznych wchodzących w skład tej rośliny, występujących w dużych ilościach zwłaszcza w żywicy.

używka. Cała reszta fitokannabinoidów jest pozbawiona tego działania mimo znaczącego i z reguły korzystnego wpływu na organizm.

Wyjątkiem nie jest kannabidiol (CBD) – który w większości odmian konopi jest kannabinoidem występującym w największych ilościach. Związek ten, mimo że prawdopodobnie nie wykazuje powinowactwa do receptorów kannabinoidowych, działa biochemicznie na innych płaszczyznach – jest m.in. aktywatorem napięciozależnych kanałów wapniowych (TRPA1, TRPV1 i 2), blokerem kanałów wapniowych typu T, agonistą receptorów serotoninowych 5HT1a, inhibitorem lipooksygenaz, modulatorem fosfolipazy A2, inhibitorem wychwytu zwrotnego anandamidu. Z tego powodu wywiera wiele korzystnych efektów farmakologicznych, którym nie towarzyszy działanie psychoaktywne charakterystyczne dla THC. Jego dobroczynne działanie, niemalże pozbawione jakichkolwiek efektów ubocznych, często wykorzystuje się w medycynie ludzkiej, gdzie związek ten znalazł zastosowanie m.in. w leczeniu drgawek i padaczek, spastyczności w przebiegu SM, bólu neuropatycznego czy nawet stanów zapalnych o różnej etiologii. Ze względu na silną lipofilność jest stosowany w formie olejowych roztworów (tzw. olejki CBD) o różnych stężeniach (kilka do nawet 30%), aplikowany najczęściej pod język. 10% olejkiem

CBD jest preparat Epidiolex® zarejestrowany w USA do leczenia niektórych dziecięcych padaczek lekoopornych. Jego zastosowanie w medycynie ludzkiej od kilku lat jest przedmiotem zainteresowania i wciąż znajduje się na fali wznoszącej. Jak jego sytuacja kształtuje się w weterynarii? W niniejszym tekście omówimy znaczenie olejków CBD u zwierząt towarzyszących.

Preparaty CBD w weterynarii

Nasuwa się pytanie, dlaczego zarówno w medycynie ludzkiej, jak i weterynaryjnej CBD aplikuje się najczęściej w formie olejowego roztworu? Wynika to z silnego efektu pierwszego przejścia (intensywnego metabolizmu wątrobowego po wchłonięciu z jelita cienkiego) – podany w postaci „kropli” ulega wchłanianiu już w jamie ustnej; poza tym CBD zaaplikowany w formie kapsułek miękkich cechuje się mniejszą wchłanialnością, a przez to niską biodostępnością.

Do niedawna lekarze weterynarii i opiekunowie zwierząt leczonych CBD musieli zaopatrywać się w olejki przeznaczone na rynek „ludzki” z racji tego, że olejków stricte weterynaryjnych na rynku polskim po prostu nie było. Niedawno sytuacja uległa zmianie i obok mnogości izolatów i wyciągów o różnych stężeniach przeznaczonych dla człowieka są także dostępne olejki dla zwierząt. Istnieją trzy rodzaje olejków CBD: izolaty zawierają CBD jako jedyną substancję rozpuszczoną w oleju, najczęściej konopnym albo MCT (palmowym i kokosowym zawierającym średniołańcuchowe kwasy tłuszczowe). Ekstrakty „full spectrum” zawierają wyciąg roślinny, który oprócz CBD zawiera też mniejsze ilości innych kannabinoidów (w tym THC), a także całą gamę terpenoidów, flawonoidów, alkaloidów, stilbenoidów i lignanamidów występujących w tkankach konopi. Natomiast wyciągi „broad spectrum” różnią się od poprzednich brakiem THC w swoim składzie i tego rodzaju preparaty są najkorzystniejszym rozwiązaniem zarówno pod względem farmakologicznym, jak i prawnym. Dlaczego? Otóż w latach 90. XX w. zaobserwowano tzw. entourage effect – efekt synergii między działaniem kannabinoidów a innych fitozwiązków obecnych w konopi. To zjawisko warunkuje silniejsze działanie CBD

CBD jest wykorzystywane jako substancja wspomagająca w leczeniu kilku jednostek chorobowych. Obecnie w literaturze naukowej dominują doniesienia dotyczące skuteczności CBD przede wszystkim w terapii osteoarthritis, padaczki, lęku/agresji i świądu w atopii skóry najczęściej u psów.

po jednoczesnym podaniu związków towarzyszących mu naturalnie w roślinie (a więc głównie terpenoidów i flawonoidów) niż po podaniu takiej samej dawki czystego CBD w formie izolatu. Dlatego preparaty „broad spectrum” uznaje się za najsilniej działające; nie stwarzają też problemów natury prawnej związanych z obecnością THC. Między izolatami a wyciągami istnieją istotne różnice organoleptyczne – kannabinoidy same w sobie są związkami bezwonnymi i bezsmakowymi, natomiast terpenoidy i flawonoidy obecne w ekstraktach warunkują ich charakterystyczny „konopny” smak i aromat w przeciwieństwie do neutralnych pod tym względem izolatów. Niekiedy stwarza to niestety problemy związane z niechęcią zwierząt do przyjmowania olejku, a szczególnie silną awersję wykazują niektóre koty. Dlatego racjonalnym rozwiązaniem wydawałoby się wzbogacenie takiego preparatu związkiem poprawiającym smakowitość, zachęcającym kota do przyjęcia dawki, np. wyciągiem z waleriany czy kocimiętki. Niestety, takich preparatów nie mamy na rynku. Istnieją natomiast preparaty wzbogacone aromatem bekonu, orzeszków ziemnych czy bazujące na chętnie przyjmowanych przez zwierzęta oliwie z oliwek, olejach z łososia lub dorsza (tran – źródło wartościowych nienasyconych kwasów tłuszczowych, witamin A i D). W zależności od składu „niekannabinoidowej” komponenty olejku i proporcji dodatków producenci dedykują osobne preparaty dla psów i kotów, chociaż popularne są także te uniwersalne, po prostu przeznaczone dla zwierząt. Najczęściej spotykane stężenie CBD w preparatach weterynaryjnych to 2–5%. Wychodząc naprzeciw zwierzęcym preferencjom smakowym, producenci oferują również „smakołyki CBD” pod postacią tzw. bitesów, zawierające atrakcyjne smakowo mieszanki tłuszczów (owczego, łososiowego) oraz dodatki, takie jak sproszkowana spirulina lub czosnek. Od niedawna opornym zwierzętom możemy zaaplikować olej CBD zamknięty w kapsułce, a także w formie pastylek (poza CBD zawierających również witaminy, białko, błonnik i mikroelementy). Taką pastylkę można podać w całości lub skruszyć i dodać do miski z jedzeniem. Istnieje też możliwość aplikacji CBD w formie pasty, jednak te przeznaczone dla ludzi występują z reguły w zbyt wysokich dawkach, aby mogły być stosowane u zwierząt (nieraz powyżej 50%). Jednak od niedawna są dostępne pasty CBD przeznaczone na rynek weterynaryjny o znacznie niższej zawartości CBD, z wygodnym dozownikiem

z podziałką, dzięki czemu możliwa jest aplikacja właściwej dawki. Najczęściej stosowane dawki w lecznictwie weterynaryjnym znajdują się w przedziale 2–10 mg/kg m.c. P.O. Na przykład w większości publikacji powszechnie przyjęta dawka terapeutyczna w leczeniu drgawek u psa wynosi około 2,5 mg/kg m.c. P.O. co 12 h.

Podejrzewa się, że może istnieć synergizm (nawet hiperaddycyjny) między CBD a kwasami tłuszczowymi zawartymi w olejach. Hipoteza ta, szczególnie w odniesieniu do przeciwzapalnego działania CBD, opiera się na licznych dowodach potwierdzających, że odpowiednie dawki i proporcje wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA) w diecie psów i kotów mogą niwelować istniejący stan zapalny. Dlatego ciekawym preparatem byłby olej CBD wzbogacony o dużą ilość PUFA, co potencjalnie kwalifikowałoby go jako preparat do leczenia zapaleń.

CBD – wskazania do stosowania

W medycynie weterynaryjnej zastosowanie CBD jest przedmiotem badań naukowych i mimo prowadzenia wielu badań klinicznych i przyznania wielu patentów opisujących wykorzystanie CBD w leczeniu psów i kotów jak dotychczas nie zarejestrowano produktu leczniczego weterynaryjnego wykorzystującego tę substancję. Nie zmienia to faktu, że CBD jest wykorzystywane jako substancja wspomagająca w leczeniu kilku jednostek chorobowych. Obecnie w literaturze naukowej dominują doniesienia dotyczące skuteczności CBD przede wszystkim w terapii osteoarthritis, padaczki, lęku/agresji i świądu w atopii skóry najczęściej u psów. Badania wskazują na to, że CBD jest dobrze tolerowany u psów i kotów i nie wchodzi w interakcje z fenobarbitalem. Według opublikowanych badań dotyczących toksyczności CBD u psów długotrwałe podawanie CBD skutkowało jedynie wzrostem poziomu fosfatazy alkalicznej we krwi (dwukrotnym względem wartości referencyjnych). Zastosowanie dawki 10 mg/kg m.c. P.O. stwarza ryzyko wystąpienia niepożądanych objawów neurologicznych, dlatego zaleca się raczej niższe dawki.

W leczeniu choroby zwyrodnieniowej stawów (osteoarthritis u psów) CBD zastosowano w dawce 2 mg/kg m.c. co 12 h przez cztery tygodnie u 16 psów. W badaniu tym stwierdzono spadek bólu i wzrost aktywności

Najczęściej spotykane stężenie CBD w preparatach weterynaryjnych to 2–5%. Wychodząc naprzeciw zwierzęcym preferencjom smakowym, producenci oferują również „smakołyki CBD” pod postacią tzw. bitesów zawierające atrakcyjne smakowo mieszanki tłuszczów (owczego, łososiowego) oraz dodatki, takie jak sproszkowana spirulina lub czosnek.

u psów oraz brak jakichkolwiek objawów ubocznych terapii, aczkolwiek u 9 z 16 psów doszło do wzrostu aktywności fosfatazy alkalicznej w wątrobie. W leczeniu padaczki u psów 12 psów otrzymywało CBD w dawce 2,5 mg/kg m.c. co 12 h przez 12 tygodni jako dodatek do leczenia przeciwpadaczkowego. W badaniu tym brała udział także grupa placebo (14 psów) otrzymująca tylko leki przeciwpadaczkowe. W grupie z CBD doszło do spadku o 33% (mediana) częstości ataków padaczkowych, chociaż spadek aktywności padaczkowej o >50% był w obu grupach taki sam. W psów otrzymujących CBD stwierdzono wzrost aktywności fosfatazy alkalicznej, zaś u dwóch psów z tej grupy pojawiała się niezborność. CBD zastosowano także jako substancję wspomagającą leczenie przeciwbólowe u psów z osteoarthritis. Pacjenci otrzymywali dawkę 2,5 mg CBD co 12 h jako substancję dodatkową do leczenia przeciwzapalnego, gabapentyny i amitryptyliny. Wszystkie oceniane w tym badaniu indeksy bólu były u pacjentów otrzymujących dodatkowo CBD lepsze niż u pacjentów bez CBD, poprawie uległ także indeks jakości życia. Sugerować by to mogło, że CBD może przynosić korzystne efekty w przypadku tzw. wieloczynnikowej terapii bólu u psów.

Nie udało się natomiast potwierdzić w badaniach klinicznych skuteczności CBD jako środka do ograniczania strachu u psów. Wyniki przeprowadzonego badania nie wykazały jakiegokolwiek działania przeciwlękowego tej substancji, chociaż nie jest wykluczone, że w badaniu tym zastosowano zbyt niską dawkę CBD (1,4 mg/kg m.c. co 12h). Niejako w sprzeczności z tym badaniem klinicznym stoi fakt częstego stosowania CBD przez opiekunów zwierząt w celu uspokojenia czy zniesienia napięcia lękowego np. w czasie podróży lub sylwestra, co według doniesień zapewnia bardzo korzystne efekty. W pewnym badaniu dotyczącym skuteczności stosowania CBD na rynku amerykańskim udział wzięło aż 2130 lekarzy weterynarii. Wyniki tej ankiety są bardzo ciekawe, ponieważ pokazują, że najczęściej CBD jest stosowane do leczenia przewlekłego bólu (spośród 1019 pacjentów CBD było bardzo pomocne u 34% pacjentów i trochę pomocne u kolejnych 57% pacjentów), lęku (spośród 883 pacjentów CBD bardzo pomocne u 22% pacjentów i trochę pomocne u 65% pacjentów), bólu ostrego (spośród 708 pacjentów CBD bardzo pomocne u 23% pacjentów

Tomasz Uhlenberg

Przedstawiciel Handlowy, ACTION S.A.

W ofercie firmy Action S.A nie posiadamy jeszcze olejków CBD, jednakże klienci mogą znaleźć produkt 4DOGS Ciasteczka z CBD 60 G, ciasteczka z dodatkiem CBD, czyli substancji występującej w konopiach oraz witaminą B5 i innymi substancjami czynnymi. Produkt stanie się doskonałym przysmakiem zwierzęcia, zmniejszając stres oraz dolegliwości bólowe. Regularne stosowanie produktu pozytywnie wpłynie na zdrowie oraz kondycję naszego czworonoga. Zapraszam do obejrzenia oferty firmy Action S.A na platformie zakupowej i-serwis.

Bibliografia

• Zielonka D, Kiraga Ł, Kozłowski R. Medical potential of cannabis: an overview. Handbook of Natural Fibres (Second Edition), vol. 2: Processing and Applications, 2020, 419-448. doi: https://doi. org/10.1016/B978-0-12-818782-1.00012-2

• Karlik W. Co lekarz weterynarii powinien wiedzieć o produktach z konopi. Magazyn Weterynaryjny, 2020, 29(02):40-47.

• Biernacki M, Skrzydlewska E. Metabolizm endokannabinoidów. Postepy Hig Med Dosw (online), 2016; 70: 830-843

• Russo EB. Taming THC: potential cannabis synergy and phytocannabinoid-terpenoid entourage effects. British Journal of Pharmacology. 2011;163:1344–64

• Wakshlag JJ, Cital S, Eaton SJ, Prussin R, Hudalla C. Cannabinoid, Terpene, and Heavy Metal Analysis of 29 Over-the-Counter Commercial Veterinary Hemp Supplements. Veterinary Medicine: Research and Reports 2020:11 45–55

i trochę pomocne u 60% pacjentów) oraz drgawek (spośród 612 pacjentów CBD było bardzo pomocne u 22% pacjentów i trochę pomocne u 56% pacjentów).

Podsumowanie

Znaczenie olejków CBD w weterynarii jest obecnie duże – właściciele psów i kotów często sięgają po ten rodzaj terapii, widząc jej zadowalające efekty, a działań niepożądanych w praktyce się nie obserwuje. Do dużej popularności tego rodzaju preparatów bez wątpienia przyczyniają się lekarze weterynarii, którzy mają świadomość dobroczynnych właściwości olejków CBD popartych opublikowanymi badaniami naukowymi w kontekście ich efektywności terapeutycznej (choć w weterynarii niestety nielicznymi, co zapewne niebawem ulegnie zmianie). Popyt na weterynaryjne preparaty jest obecnie duży, a na polskim rynku dostępnych jest coraz więcej produktów – do niedawna były to tylko olejki CBD przeznaczone dla ludzi, teraz także odpowiedniki weterynaryjne, dedykowane osobno psom lub kotom, zawierające rozmaite dodatki smakowe; producenci proponują też alternatywne możliwości formulacji CBD, takie jak olej kapsułkowany, pastylki, bitesy czy pasty z dodatkami odżywczymi i smakowymi ułatwiającymi podanie. Zatem konsument ma obecnie szeroki wybór, który najprawdopodobniej z biegiem czasu będzie jeszcze większy. Olejki i inne preparaty zawierające CBD osadziły się mocno na polskim rynku suplementów weterynaryjnych i zanosi się na to, że z powodu wzrastającego zainteresowania, a przez to popytu, ich pozycja będzie jeszcze mocniejsza.

• Brioschi FA, Di Cesare F , Gioeni D, Rabbogliatti V, Ferrari F, D’Urso ES, Amari M and Ravasio G. Oral Transmucosal Cannabidiol Oil Formulation as Part of a Multimodal Analgesic Regimen: Effects on Pain Relief and Quality of Life Improvement in Dogs Affected by Spontaneous Osteoarthritis. Animals 2020, 10, 1505; doi:10.3390/ani10091505

• Gamble L-J, Boesch JM, Frye CW, Schwark WS, Mann S, Wolfe L, Brown H, Berthelsen ES and Wakshlag JJ Pharmacokinetics, Safety, and Clinical Efficacy of Cannabidiol Treatment in Osteoarthritic Dogs. (2018) Front. Vet. Sci. 5:165. doi: 10.3389/ fvets.2018.00165

• Kogan L, Schoenfeld-Tacher R, Hellyer P and Rishniw M (2019) US Veterinarians’ Knowledge, Experience, and Perception Regarding the Use of Cannabidiol for Canine Medical Conditions. Front. Vet. Sci. 5:338. doi: 10.3389/fvets.2018.00338\

• McGrath S, Bartner LR, Rao S, Packer RA, and Gustafson GL. Randomized blinded controlled clinical trial to assess the effect of oral cannabidiol administration in addition to conventional antiepileptic treatment on seizure frequency in dogs with intractable idiopathic epilepsy. Journal of the American Veterinary Medical Association, June 1, 2019, Vol. 254, No. 11 , Pages 1301-1308(https://doi.org/10.2460/javma.254.11.1301)

• Mejia S, Duerr FM, Griffenhagen F, McGrath S. Evaluation of the Effect of Cannabidiol on Naturally Occurring Osteoarthritis-Associated Pain: A Pilot Study in Dogs. J Am Anim Hosp Assoc 2021 Jan 15. doi: 10.5326/JAAHA-MS-7119.

• Morris EM, Kitts-Morgan SE, Spangler DM, McLeod KR, Costa JHC and Harmon DL (2020) The Impact of Feeding Cannabidiol (CBD) Containing Treats on Canine Response to a Noise-Induced Fear Response Test. Front. Vet. Sci. 7:569565. doi: 10.3389/ fvets.2020.569565

• Landa L, Trojan V, Demlova R, Jurica J, Hrib R. Cannabidiol and the possibilities of its use in veterinary medicine of dogs and horses: A brief review. Veterinární medicína 67, no. 9, 2022, 455-462. doi: 10.17221/127/2021-vetmed

• De Briyne N, Holmes D, Sandler I, Stiles E, Szymanski D, Moody S, Neumann S, Anadón A. Cannabis, Cannabidiol Oils and Tetrahydrocannabinol—What Do Veterinarians Need to Know? Animals. 2021, 11(3):892. doi: https://doi.org/10.3390/ani11030892

• della Rocca G, Di Salvo A, Hemp in Veterinary Medicine: From Feed to Drug. Frontiers in Veterinary Science, 2020, 7:387. doi: 10.3389/fvets.2020.00387

Beaphar CatComfort ®

Pomóż kotu czuć się swobodnie w dowolnym miejscu.

W produkcji Beaphar CatComfort® wykorzystaliśmy feromony rozpoznawalne przez Twojego kota. Pomogą mu one poczuć się zrelaksowanym oraz zredukują typowe problemy behawioralne, takie jak: drapanie czy znaczenie terenu.

Beaphar CaniComfort ®

Pomóż psu czuć się swobodnie w dowolnym miejscu.

W produkcji Beaphar CaniComfort® wykorzystaliśmy feromony rozpoznawalne przez Twojego psa. Pomogą mu one poczuć się zrelaksowanym oraz zredukują typowe problemy behawioralne, takie jak: niszczenie mebli, znaczenie terenu czy nadmierne szczekanie.

OZONOTERAPIA W GROOMINGU

Tekst: dr n. wet. Joanna Zarzyńska

Ozon to odmiana alotropowa tlenu (zwiera trzy atomy tlenu). Kojarzy się nam z dziurą ozonową (około 90% ozonu znajduje się w stratosferze i ma on za zadanie pochłanianie promieniowania UV) czy ozonowaniem samochodów, basenów lub pomieszczeń –w ramach oczyszczania i dezynfekcji powietrza, wody i powierzchni. Jednak coraz szerzej stosuje się też ozon w kosmetologii i medycynie –najpierw ludzkiej, a teraz też u zwierząt. Odkryto bowiem, że o ile układ oddechowy nie toleruje O3 (gaz drażniący), o tyle skóra ze względów anatomicznych i biochemicznych radzi sobie z przejściowym niskim narażeniem na ten czynnik i uzyskujemy poprawę mikrokrążenia, dotlenienie skóry, poprawę metabolizmu i wzmocnienie bariery skórnej.

Ozon nie maskuje problemów skórnych, tylko faktycznie działa na skórę normalizująco. Ma on potwierdzone działanie bakteriobójcze, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze – wyjątkowo skuteczne działanie aseptyczne i utleniające. Do tego jest bezpieczny dla środowiska, bo rozkłada się do tlenu – cząsteczka tlenu i tlen atomowy (rozkład jest szybszy w wodzie). Nie odnotowano także odporności drobnoustrojów na działanie ozonu. Bakterie Gram (+) są bardziej wrażliwe na działanie ozonu niż Gram (-). Do najwrażliwszych na ozon drobnoustrojów zalicza się Pseudomonas aeruginosa, Candida albicans, Staph. aureus, E. coli, Proteus vulgaris. Ozon dezaktywuje też wirusy, ponieważ oddziałuje na wielonienasycone kwasy tłuszczowe w ich otoczkach. Ozonoterapia normalizuje funkcje skóry i stymuluje ją do odbudowy.

Kąpiele ozonowe

Najpopularniejsze w groomingu są kąpiele lub okłady ozonowe. Do tego celu niezbędny jest generator ozonu, który nasyca wodę O3 dzięki wyładowaniom elektrycznym w zmiennym polu napięcia. Proces ozonowania jest ściśle regulowany. Oprócz generatora nie są potrzebne inne inwestycje, bo generator działa z istniejącym systemem doprowadzania wody. Napowietrzona woda ma efekt świeżości (np. jest pozbawiona przykrych zapachów czy niepożądanych, nietrwałych związków mineralnych), do tego dzięki ozonowaniu ogranicza się rozwój bakterii beztlenowych, a ponad 99% bakterii jest zabijanych bez pozostawiania szkodliwych reszt. U ludzi ozon jest też wprowadzany podskórnie (np. w celu wygładzenia zmarszczek i poprawy elastyczności skóry) – w obecności ozonu erytrocyty przenoszą 10 x więcej tlenu i uwalniają go do tkanek, gdzie jest on wykorzystywany przez komórki, pobudzając metabolizm wewnątrzkomórkowy. Blokowany jest stres oksydacyjny, stymulowane są białka (w tym kolagen i elastyna) i zwiększona zdolność do zatrzymywania wody w skórze.

Sama woda ozonowana to jedno, ale żeby zwiększyć efekty działania, łączy się ją z odpowiednimi kosmetykami z ozonem. Woda ozonowana stosowana u zwierząt

Ozon nie maskuje problemów skórnych, tylko faktycznie działa na skórę normalizująco. Ma on potwierdzone działanie bakteriobójcze, przeciwwirusowe i przeciwgrzybicze. Do tego jest bezpieczny dla środowiska, bo rozkłada się do tlenu – cząsteczka tlenu i tlen atomowy (rozkład jest szybszy w wodzie). Nie odnotowano także odporności drobnoustrojów na działanie ozonu.

ma dodatkowe działanie ułatwiające grooming – daje efekt rozplątania sierści, odtłuszcza, usuwa brud, nadaje jej lekkości i ładnie nabłyszcza. Woda ozonowana ogranicza konieczność intensywnego wmasowywania kosmetyków i innych działań mechanicznych, za którymi zwierzęta nie przepadają – więc kąpiel ozonowa jest dla nich przyjemniejsza i mniej je stresuje. Ciepło wody zwiększa efekt działania ozonu, bo przyspiesza cyrkulację krwi w tkankach. Włos też szybciej i łatwiej się suszy. Efekt pielęgnacyjny jest widoczny od razu po zabiegu, więc opiekun zwierzęcia jest bardzo zadowolony, a potem już w domu łatwiej jest też kontynuować pielęgnację sierści i regeneracja włosa jest szybsza, bo O3 dotlenia i wzmacnia cebulki włosów, dzięki czemu sierść jest mocniejsza, ograniczane jest wypadanie włosa i przyspieszony wzrost nowego. Dodatkowo sierść jest pozbawiana typowego „psiego zapachu”.

Dla urody i zdrowia

Ale to nie sam efekt stylistyczny spowodował tak dynamiczny wzrost popularności ozonu w groomingu. Kąpiele ozonowe są polecane jako działanie wspomagające terapię różnego rodzaju dermatoz, egzem, alergii skórnych

Dominika Dobrzycka

Wyłączny importer PSH w Polsce

Jak to wygląda w Hiszpanii?

Terapia ozonem w groomingu to nie nowość. Pojawiła się kilkanaście lat temu i została w stałej ofercie usług wielu groomerów w Europie. Około 90% salonów piękności dla psich i kocich klientów w Hiszpanii dysponuje generatorem ozonu. Skąd taka popularność? Czy to tylko chęć „wyróżnienia się” od konkurencji? Otóż nie tylko, groomerzy chcą oferować „inne usługi” w salonie strzyżenia psów i kotów; woda ozonowa „czyni cuda” i klienci coraz częściej (oprócz wizyt u swojego lekarza weterynarii) korzystają z usług cotygodniowych kąpieli swojego pupila. Generator ozonu podłącza się do wylotu wody z kranu, generator za pomocą systemu Venturi „wstrzykuje” gaz O3 do wody, generuje ozon tylko wtedy, gdy kran jest otwarty. Urządzenie generuje ozon w sposób ciągły. Można go zainstalować przy dowolnej wannie i woda ozonowa wydobywa się poprzez główkę prysznica. Woda podczas „tradycyjnej kąpieli” działa oczyszczająco na skórę i sierść psa i kota. Psi styliści starają się co sesję udokumentować stan skóry swojego klienta, robiąc zdjęcie w tej samej pozycji przed i po kąpieli, i tak co każdą sesję, aby mieć możliwość zauważenia poprawy, a tym samym pokazania i udokumentowania opiekunowi czworonoga postępów w kuracji. Jest to także rezultat przygotowania i wiedzy personelu salonu (za pośrednictwem kursów realizowanych przez wybitnych lekarzy weterynarii, specjalistów w dermatologii; jak to ma miejsce na Półwyspie Iberyjskim, gdzie takim liderem jest Dr.Wet. Carlos Vich) oraz zastosowania wody O3 wraz z odpowiednimi kosmetykami dedykowanymi dla tego typu serwisu. Z linii PSH posiadamy pełną linię dedykowanych kosmetyków HEALTH: począwszy od szamponów Soft, Hard i odżywki Sweet Ozone Dermcare (linia stworzona we współpracy z Dr.Wet. Carlos Vich) do leczenia łagodnych i  ciężkich chorób skóry; linię Pure silver z kawałkami srebra w dermatozach zakaźnych, grzybicznych i pasożytniczych; linię hypoalergiczną przeznaczoną dla skóry wrażliwej i skłonnej do alergii bez soli, bez barwników, bez lauryny i khatonu; Pianki „pokąpielowe” do punktowej aplikacji (do leczenia piodermii, łojotoku czy pielęgnacji skóry atopowej); Balsam leczniczy na Hyperkeratozę (nadmierna produkcja keratyny na opuszkach łap i skórze nosa u psa, objawia się nadmiernym pogrubieniem, rogowaceniem, szorstkością, łuszczeniem i pękaniem skóry). Samo podejście opiekuna psa czy kota również zmieniło się w ostatnich latach; staramy się, aby nasz czworonożny przyjaciel miał właściwą karmę, dobrane suplementy czy właściwe kosmetyki w domu, dbamy o zdrowie i kondycję zwierzęcia. Resumując, terapia ozonem daje widoczne efekty, a co za tym idzie – my jako opiekunowie psów czy kotów i groomerzy widzimy wyraźną poprawę kondycji skóry i szaty, a dzięki tym pozytywnym efektom ozon staje się widoczną tendencją w groomingu w coraz większej liczbie salonów w całej Europie i na świecie.

Woda ozonowana stosowana u zwierząt ma dodatkowe działanie ułatwiające grooming – daje efekt rozplątania sierści, odtłuszcza, usuwa brud, nadaje jej lekkości i ładnie nabłyszcza. Woda ozonowana ogranicza konieczność intensywnego wmasowywania kosmetyków i innych działań mechanicznych, za którymi zwierzęta nie przepadają.

(o podłożu żywieniowym czy APZS), atopii, zmian łojotokowych, chorób o podłożu grzybiczym (np. malassezia), świądu skóry o podłożu drobnoustrojowym, wyłysienia (alopecia), hot spotu, owrzodzeń czy oparzeń skóry, dla ograniczenia łuszczenia się skóry, opóźniania efektów starzenia (eliminacja wolnych rodników), przyspieszania odrostu włosa po zabiegach chirurgicznych. Biologicznie czynny ozon poprawia penetrację składników czynnych kosmetyków w głąb skóry, dzięki temu ich działanie jest silniejsze. W niektórych terapiach stosuje się ozon w połączeniu z hydromasażem. Kąpiele ozonowe są też zalecane przy zmianach skórnych wywoływanych przez choroby wewnętrzne, przy problemach z układem krążenia czy dla zwierząt z zaburzeniami układu nerwowego (w tym zestresowanych, z obniżoną odpornością) – w połączeniu z aromaterapią, również przy problemach ze stawami. Dotyczy to np. zwierząt starszych. Poleca się ozonoterapię dla zwierząt pracujących czy sportowych dla relaksacji mięśni i stawów (hydromasaż). W Stanach Zjednoczonych praktykowane jest stosowanie wody ozonowej do sanityzacji jamy ustnej zwierząt – ze wskazaniem, że ogranicza to przykry zapach z pyska i rozwój drobnoustrojów. A także łączy się ozonoterapię z chromoterapią – czyli wprowadzeniem koloru do wody, co ma wpływać korygująco na zaburzenia równowagi energii i relaksować.

Dodanie ozonu do nośnika tłuszczowego (olej ozonowany – nienasycone kwasy tłuszczowe) zastosowanego miejscowo przyspiesza gojenie się ran, owrzodzeń, oparzeń, odleżyn, pobudzając naturalną odporność organizmu. Dzięki zastosowaniu nośnika olejowego ozon jest stopniowo uwalniany (O3 jest stabilizowany jako ozonek i przechowywany w temperaturze 4°C pozostaje stabilny przez okres dwóch lat i jest bezpieczny w użyciu) i działa dezynfekująco i regenerująco. Nieliczne są ograniczenia ozonoterapii u zwierząt, np. nie można jej stosować u suk w ciąży i karmiących.

Profesjonale generatory ozonu są już dostępne na polskim rynku, są już też salony groomerskie oferujące zabiegi ozonowe. Ponieważ coraz liczniejsze grono opiekunów decyduje się na pielęgnowanie swoich pupili w profesjonalnych salonach, nie chcąc tracić swojego czasu i wiedząc, że efekty pielęgnacyjne będą lepsze, warto więc zainteresować się poszerzeniem oferty groomingu w ozonoterapię. Jeśli ozonoterapia ma być stosowana we wspomaganiu leczenia, zazwyczaj kąpiele przeprowadza się raz w tygodniu – zawsze w konsultacji z lekarzem weterynarii. Relaksacyjnie raz na dwa tygodnie. W Stanach Zjednoczonych zaleca się też korzystanie z wody ozonowanej w okresach nasilonego linienia (dwie kąpiele w miesiącu).

Centralna i Północna Polska: Rokus Hurtownia Zoologiczna Północno-Zachodnia Polska: Wet-Art Hurtownia Zoologiczna

www.ownat.com

Karma sucha dla psa i kota ze świeżym mięsem i naturalnymi składnikami

królików i gryzoni

Króliki i gryzonie są jednymi z najpopularniejszych zwierząt domowych. Wynika to między innymi z błędnego przekonania, że są to zwierzęta o stosunkowo niskich wymaganiach żywieniowych, środowiskowych oraz krótkiej długości życia. Chcąc omówić rolę włókna pokarmowego w żywieniu obu grup zwierząt, konieczne jest zaznaczenie różnic anatomicznych występujących między królikami a gryzoniami.

Króliki nie są gryzoniami!

Króliki, często niesłusznie zaliczane do gryzoni, w rzeczywistości należą do rzędu zajęczaków (łac. Lagomorpha). Utrzymywany w domu królik domowy wywodzi się od królika europejskiego (łac. Oryctolagus cuniculus) obecnie zagrożonego wyginięciem. Królik domowy występujące w bardzo licznych rasach (olbrzymich, średnich i miniaturowych), m.in. angora miniaturka, baran angielski, lew miniaturka, olbrzym belgijski, karzełek teddy. Natomiast do rządu gryzoni (łac. Rodentia) są między innymi zaliczane kawie domowe (świnki morskie), szynszyle, chomiki, koszatniczki, myszy, szczury czy wiewiórki. Mimo istnienia pewnych podobieństw odnotowuje się i różnice w budowie oraz funkcjonowaniu przewodu pokarmowego zajęczaków i gryzoni. Oba rzędy ssaków mają charakterystyczne zęby długokoronowe (hypselodontyczne) rosnące przez całe życie i wymagające ciągłego ścierania. Do istotnych różnic w budowie należy zaliczyć fakt, że zajęczaki mają dwa dodatkowe siekacze w szczęce, pojedynczą, niepigmentowaną warstwę szkliwa o białej barwie oraz rozcierają pokarm okrężnymi ruchami żuchwy. Gryzonie natomiast posiadają podwójną warstwę pigmentowanego szkliwa o pomarańczowym zabarwieniu, co ma związek z obecnością soli żelaza w szkliwie. Gryzonie żywią się pokarmem roślinnym, a w przypadku wybranych gatunków mogą się również żywić owadami oraz drobnymi bezkręgowcami. W odróżnieniu od zajęczaków rozcierają pokarm ruchami szczęki w przód – tył, będąc dodatkowo w stanie trzymać pożywienie w przednich kończynach. W przewodzie pokarmowym królików i gryzoni bytuje obfita flora bakteryjna umożliwiająca trawienie włókna z pokarmów roślinnych. W tym procesie szczególne znacznie ma rozległe jelito ślepe, u królika zajmujące około 1/3 objętości jamy brzusznej. Zaburzenia zarówno w żywieniu, jak i florze jelitowej mogą stanowić poważne zagrożenia życia i zdrowia tych zwierząt.

Chcąc zapewnić królikom i gryzoniom pełnoporcjową dawkę żywieniową, należy dobrać odpowiednie źródło włókna pokarmowego, w dietetyce określane jako włóko roślinne, włókno surowe lub błonnik pokarmowy. Optymalna ilość włókna pokarmowego w diecie królików i gryzoni powinna stanowić nawet 20%.

Żywienie królików i gryzoni

Najczęściej stosowaną metodą żywienia królików i gryzoni jest tzw. model sztuczny, oparty na karmieniu gotową mieszanką ziaren i nasion, granulatów lub karmy ekstrudowanej. Pokarm jest najczęściej uzupełniany sianem, ziołami oraz świeżymi warzywami i owocami. Drugim jest model naturalny, obecnie rzadziej stosowany, mający na celu odwzorowanie diety i warunków środowiskowych dzikich zajęczaków. Jest on oparty wyłącznie na zielonce, sianie i gałązkach oraz owadach i bezkręgowcach w przypadku gryzoni. Oba modele mają swoich zwolenników i przeciwników, zarówno wśród opiekunów zwierząt, jak i lekarzy weterynarii.

Niezależnie do stosowanego modelu żywieniowego, chcąc zapewnić królikom i gryzoniom pełnoporcjową dawkę żywieniową, należy dobrać odpowiednie źródło włókna pokarmowego, w dietetyce określane jako włóko roślinne, włókno surowe lub błonnik pokarmowy. Optymalna ilość włókna pokarmowego w diecie królików i gryzoni powinna stanowić nawet 20%. Włókno

Do produktów roślinnych bogatych we włókno zalicza się siano łąkowe tymotkowe zawierające różne gatunki traw i ziół, gałązki drzew, a także warzywa i owoce, które zawierają mniejsze jego ilości. Siano powinno być dostępne bez ograniczeń, dokładane regularnie.

kolce czy fragmenty roślin niejadalnych lub trujących. Ważny jest również stopień jego wysuszenia, tak by nie było ono wilgotne czy też zgniłe. Pasma siana powinny być sprężyste i niepylące. Nadmierne pylenie i kruszenie może wynikać z długiego okresu przechowywania produktu, a tym samym wskazywać na nieprzydatność produktu do spożycia. Mieszanki siana i ziół powinny być pozbawione piasku i innych niejadalnych zanieczyszczeń mogących się pojawić w procesie zbioru. W przypadku podawania traw i ziół świeżych należy pamiętać, by nie podawać roślin mokrych, nadgnitych oraz uprawianych z zastosowaniem herbicydów i nawozów sztucznych.

Komercyjnie dostępne mieszanki i granulaty charakteryzują się zwykle wyższą kalorycznością w porównaniu z karmieniem metodą naturalną. Granulat uniemożliwia również selektywne wyjadanie karmy, każdy kawałek ma taki sam skład, gwarantując dietę zbilansowaną, często z dodatkami suplementów. Uznaje się jednak, że nie powinien być podawany jako wyłączne źródło pokarmu, ponieważ w porównaniu z surowcem roślinnym jest bardziej miękki, zawiera mniej włókna i nie stymuluje fizjologicznego przeżuwania. Z tego powodu zwierzęta te powinny zawsze mieć stały dostęp do pokarmów bogatych we włókno roślinne.

Wprowadzając nowy pokarm do diety, należy zweryfikować, czy rośliny bądź składniki produktów gotowych nie wykazują działania toksycznego. Nawet w przypadku roślin bezpiecznych dla królików i gryzoni nowe źródło pokarmu powinno być zawsze podawane stopniowo i początkowo w niewielkich porcjach.

Jak działa włókno pokarmowe?

pokarmowe wpływa na aktywność kosmków jelitowych, perystaltykę jelit, reguluje pH i skład flory bakteryjnej, zapobiega występowaniu zaparć i biegunek, zwiększając objętość masy pokarmowej. Do produktów roślinnych bogatych we włókno zalicza się siano łąkowe tymotkowe zawierające różne gatunki traw i ziół, gałązki drzew, a także warzywa i owoce, które zawierają mniejsze jego ilości. Siano powinno być dostępne bez ograniczeń, dokładane regularnie. Należy unikać jego zalegania w nadmiarze w celu ograniczenia jego strat i zachowania smakowitości. Wskazane jest podawanie różnych rodzajów siana, aby wzbogacić skład botaniczny roślin. Siano powinno być pozbawione ostrych elementów, takich jak

Zajęczaki i gryzonie żywiące się pokarmem roślinnym nie produkują same wszystkich enzymów koniecznych do jego całkowitego rozkładu. Wielocukry stanowiące materiał budulcowy ścian komórek roślinnych, takie jak celuloza, hemiceluloza czy pektyna, stanowią kluczowy składnik w diecie zajęczaków i są składnikami włókna pokarmowego. Włókno roślinne nie ulega trawieniu przez enzymy przewodu pokarmowego królików i gryzoni, wymaga natomiast obecności populacji odpowiednich drobnoustrojów w przewodzie pokarmowym. Do strawienia włókna niezbędne są bakterie żyjące w jelicie ślepym zdolne do produkcji enzymów umożliwiających enzymatyczny rozkład tych wielocukrów. Zaliczamy do nich m.in. celulazy, hemicelulazy czy enzym pektolityczny. W zależności od stopnia strawienia pokarmu i charakteru pasażu zwierzęta te wydalają dwa rodzaje kału. Pierwszym są okrągłe odchody o brązowym zabarwieniu. Ich kształt wynika z ruchów perystaltycznych wokół przesuwanego przez jelita pokarmu. Ten rodzaj kału jest wydalany w znacznej ilości i stanowi klasyczne odchody z niestrawionych resztek pokarmowych. Drugim rodzajem są tzw. cekotrofy będące produktem enzymatycznego rozkładu mniejszych cząstek pokarmu przez florę bakteryjną w beztlenowym środowisku jelita ślepego. Są to otoczone śluzową otoczką gronka miękkiego kału, których zawartość jest produktem fermentacji bakteryjnej włókna roślinnego odbywającej się w silnie rozwiniętym u zajęczaków i większości gryzoni jelicie ślepym. Cekotrofy są bogate w składniki odżywcze, między innymi aminokwasy, białka, witaminy, lotne kwasy tłuszczowe i enzymy. Króliki połykają je w całości, najczęściej nad

ranem, tuż po defekacji. Następnie zawarte w ich wnętrzu związki odżywcze są rozkładane i wchłaniane przy udziale enzymów trawiennych. Są one więc niezbędne do prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego i odżywienia tych zwierząt.

Włókno w diecie królików i gryzoni odgrywa również inne istotne role. Niska zawartość siana w diecie oraz innych twardych pokarmów bogatych we włókno w pierwszej kolejności prowadzi do problemów stomatologicznych. Króliki i gryzonie mają uzębienie rosnące przez całe życie i wymagające ciągłego ścierania. Brak włókna w diecie lub nadmiar pokarmów miękkich powodują ograniczenie ścierania zębów. Prowadzi to do nadmiernego ich przerostu, wad zgryzu, uszkodzenia szkliwa, ropni okołozębowych oraz uszkodzeń dziąseł i kieszonek dziąsłowych. Towarzyszące tym zmianom objawy bólowe mogą prowadzić do trudności w pobieraniu pokarmu, braku apetytu, utraty masy ciała. Wtórną konsekwencją są zaburzenia czynności przewodu pokarmowego, tym wzdęcia, biegunki i zaburzenia flory bakteryjnej. Dodatkowo niedobór włókna i wody w treści pokarmowej, częsty u osobników karmionych wyłącznie granulatami, skutkuje zaburzeniem perystaltyki jelit, wtórnym odwodnieniem treści i mniej efektywnym pasażem włosów wylizanych podczas higieny. Prowadzi to do zwiększonego ryzyka formowania kul włosowych oraz niedrożności jelit. Równie niebezpieczny jest także namiar białka w diecie, które prawidłowo powinno stanowić około 12–17%. Do nadmiaru może prowadzić zwiększony udział roślin motylkowych w diecie, żywienie wyłącznie karmami zbożowymi lub granulatami. Ten rodzaj pożywienia szybko wywołuje sytość, co skutkuje mniejszym zainteresowaniem spożywania siana, które ma właściwą ilość włókna. To z kolei może skutkować niezjadaniem cekotrofów. Kiedy ilość włókna pokarmowego w świetle jelita ślepego spada, pasaż jelitowy się nasila. Mechanizm ten ma za zadanie uzupełnienie ilości włókna transportowanego do jelita ślepego, które jest konieczne do prawidłowej produkcji cekotrofów i trawienia. Przy braku włókna w diecie dochodzi więc do zaburzenia ich produkcji, a w konsekwencji do pozbawienia zwierzęcia podstawowego źródła składników odżywczych.

Kluczem do zapewnienia dobrostanu królikom i gryzoniom jest ich żywienie pokarmem pokrywającym zapotrzebowanie na wszystkie składniki pokarmowe. Zbilansowane żywienie pozwala także na zachowanie równowagi behawioralnej związanej z odżywianiem, a także jest gwarancją zdrowia tych zwierząt.

Bibliografia:

• Żywienie królików. Cz. I, Współczesne modele żywieniowe – wady i zalety, J. Kliszcz, P. Dziubińska-Bartylak, U. Kulesza; „Magazyn Weterynaryjny”, 2021; 4.

• Żywienie królików. Cz. II, Współczesne modele żywieniowe – wady i zalety, J. Kliszcz, P. Dziubińska-Bartylak, U. Kulesza; „Magazyn Weterynaryjny”, 2021; 6.

• Clinical Technique: Feeding Hay to Rabbits and Rodents, M. Clauss; „Journal of Exotic Pet Medicine”, 2012, 1.

• Chapter 14 – Rabbits, K.M. Vennen, M.A. Mitchell, „Manual of Exotic Pet Practice”; 2009, 375–405.

• Impact of diet on faecal output and caecotroph consumption in rabbits, A.L. Meredith, J.L. Prebble, „Journal of small animal practice”; 2017, 03.

• Żywienie królików. Cz. II. Rola diety w etiologii i leczeniu wybranych chorób, J. Kliszcz, P. Dziubińska-Bartylak, U. Kulesza, „Magazyn Weterynaryjny”, 2021; 6.

• Zalecenia żywieniowe i wartość pokarmowa pasz. Zwierzęta Futerkowe, A. Zoń, B. Barabasz, S. Świątkiewicz, D. Kowalska, P. Bielański, A. Gugołek; 2011.

ODROBINA UWAGI

STACJONARNE SKLEPY AKWARYSTYCZNE

Sposoby na zwiększenie sprzedaży

Jest to kolejny artykuł, który muszę rozpocząć przerażająco i ponuro. Prowadzenie stacjonarnego sklepu akwarystycznego od rozwinięcia się handlu internetowego nie było najłatwiejsze. Już wtedy sklepy musiały dostosować swoje ceny i cały system sprzedaży do konkurencyjnego handlu w Internecie. Obecne okoliczności jeszcze mocniej wpływają na ograniczoną sprzedaż stacjonarną. Mam oczywiście na myśli wysoką inflację, obawy przed wysokimi rachunkami za energię oraz sytuację polityczną w Europie. W niniejszym artykule przedstawię pomysły na zwiększenie sprzedaży stacjonarnej, w tym technikę „zbudowania paragonu” w sklepie akwarystycznym.

Tekst: Michał Adamek Salon Akwarystyki Naturalnej Aqua Show

Przewaga sklepu stacjonarnego

Stacjonarne sklepy akwarystyczne mają swoje atuty, należy o tym pamiętać, skupić się na nich i świadomie je wykorzystywać. Pierwszym, najważniejszym jest zaoferowanie asortymentu, który ciężko kupić lub wybrać w Internecie. Wymieniłbym tu przede wszystkim zwierzęta, dekoracje akwariowe (kamienie, korzenie) oraz rośliny. To tym elementom właściciele powinni poświęcić największą uwagę. Jeśli będzie zapewniony duży, ciekawy wybór, pozwoli to łatwo przywiązać klienta do miejsca. Zostanie wyeliminowana potrzeba szukania towarów w Internecie. Następnym atutem, który należy wymienić, jest bezpośredni kontakt klienta ze sprzedawcą. Wytłumaczenie, jak działa dany produkt, podzielenie się doświadczeniem, zwykła, przyjazna rozmowa z klientem jest czymś, czego nie znajdzie w sklepach on-line. Ważny jest oczywiście kompetentny i uśmiechnięty personel. Dobrze zatowarowany sklep stacjonarny umożliwia klientowi szybki zakup bez konieczności czekania na dostawę.

Techniki i sposoby na poprawę sprzedaży Pierwsza i najważniejsza technika sprzedaży to „budowanie paragonu”. Przedstawię ją na przykładzie sprzedaży słynnego już pierwszego akwarium. Sprzedawca w takiej sytuacji dysponuje arsenałem produktów, które trzeba zaoferować klientowi. Dopasowanie wielkości akwarium jest najczęściej kwestią indywidualną, zdefiniowaną przez wielkość pomieszczenia i budżet, szczęśli -

Stacjonarne sklepy akwarystyczne mają swoje atuty, należy o tym pamiętać, skupić się na nich i świadomie je wykorzystywać. Pierwszym i najważniejszym jest zaoferowanie asortymentu, który ciężko kupić lub wybrać w Internecie – to przede wszystkim zwierzęta, dekoracje akwariowe (kamienie, korzenie) oraz rośliny.

wie produkty, które powinno się zaproponować są często uniwersalne.

Aranżacja akwarium stanowi duże pole do popisu dla sprzedawcy. Zaczynając od podsypek, przez power sandy, podłoża aktywne, korzenie, kamienie, po rośliny, można oczarować nowego właściciela akwarium piękną aranżacją.

Następnym etapem, który trzeba omówić z klientem, jest filtracja. Filtry zewnętrze, kaskadowe lub najlepiej kubełkowe proponuję polecać już od sześćdziesięciolitrowych akwariów. Przy użyciu korzeni jako elementu aranżacji pierwszym proponowanym wkładem do filtra

Kolejnym sposobem na zwiększenie sprzedaży w sklepie stacjonarnym jest poświęcenie uwagi ekspozycji towaru. Wyróżnienie produktów, które chcemy sprzedawać. Asortyment z różnego przekroju cenowego. Uwydatnienie produktów promocyjnych, gratisowych. Trzeba zadbać o wygodę klienta. Ułatwić zakupy i wybór produktów.

powinien być węgiel aktywowany lub inny preparat absorbujący taniny. Filtracja biologiczna jest jednym z ważniejszych warunków posiadania czystego akwarium, dlatego warto zarekomendować wymianę podstawowych wkładów dołączanych do filtrów na produkty z wyższej półki. Ponadto liczba gratisowych mediów filtracyjnych jest często niewystarczająca. Standardem powinno być powiadomienie klienta o konieczności dokupienia dodatkowej liczby wkładów. Pozostając jeszcze w temacie filtracji, filtry kubełkowe, dzięki swojej konstrukcji, umożliwiają sprzedaż szklanych, stalowych lub akrylowych wlotów i wylotów do filtra.

W przypadku gdy w zestawie z akwarium nie było dołączonej grzałki, naturalnie należy ją polecić. Rozsądnym i estetycznym rozwiązaniem jest grzałka przepływowa, montowana na wężu wylotowym z filtra.

Jeśli zaproponowaliśmy klientowi rośliny wymagające, trzeba polecić system CO2. Butlę, reduktor, odpowiedni wężyk do CO2, zaworek zwrotny, reaktor przepływowy lub dyfuzor wewnętrzny oraz indykator CO2. Bardziej wymagającym klientom można zaoferować komputer do sterowania dwutlenkiem węgla.

Kwestia nawożenia roślin powinna zostać omówiona z klientem już podczas pierwszych zakupów. Akwaryście, któremu niestraszna jest większa liczba butelek z nawozami, można polecić te, które producent sprzedaje jako osobne pierwiastki. Macro (NPK) w trzech butelkach: azot, fosfor i potas. Micro może być rozbite na większość składowych pierwiastków lub, trochę prościej, szczególnie w przypadku czerwonych roślin, na micro oraz żelazo. Dla mniej zaangażowanych w chemię wody klientów wystarczające będą dwie butelki: macro i micro.

Przy zapewnionych warunkach do dobrego wzrostu roślin nie zapomnijmy o poleceniu nożyczek, pęsety i innych narzędzi ułatwiających pracę przy serwisowaniu akwarium.

Bakterie startowe to produkt niezbędny przy zakładaniu akwarium. Przyspieszy proces dojrzewania, co za tym idzie – klient szybciej będzie mógł zarybić akwarium. Warto posiadać w swojej ofercie bakterie w formie płynu lub uśpione – w postaci proszku.

Technika „budowania paragonu” przeprowadzona w powyższy sposób oraz urozmaicona w porady od sprzedawcy pomoże zbudować pozytywne i trwałe relacje z klientem.

Właściwa ekspozycja towaru

Kolejnym sposobem na zwiększenie sprzedaży w sklepie stacjonarnym jest poświęcenie uwagi ekspozycji towaru. Wyróżnienie produktów, które chcemy sprzedawać. Asortyment z różnego przekroju cenowego. Uwydatnienie produktów promocyjnych, gratisowych. Trzeba zadbać o wygodę klienta. Ułatwić zakupy i wybór produktów.

Promocje, rabaty od większej liczby produktów zachęcą klientów do zakupów i częstszych odwiedzin w sklepie. Eksperymentowanie z cenami może polegać na ich obniżaniu do poziomu jeszcze przynoszącego zyski lub też skłonić do kupowania większej ilości tego samego towaru, np. promocja na rośliny – trzeci koszyk za grosz.

Trzeba się zastanowić nad mocnymi stronami sklepu i wykorzystać je w najlepszy możliwy sposób. Mając dużo miejsca, dobrze jest wyeksponować ładne, wystawowe akwarium, które zachęci klientów do zakupów, ale też udowodni, że sami używamy produktów, które polecamy. Przeszkolony personel świadomie polecający produkty klientowi to również duży atut stacjonarnego sklepu akwarystycznego. Klient, który otrzyma już na starcie poprawne informacje o zakładaniu i funkcjonowaniu akwarium, będzie zadowolony i chętniej wróci na kolejne zakupy.

Rozsmakuj się w świątecznych specjałach marki Brit!

Limitowana, świąteczna edycja karm oraz przysmaków dla psów i kotów z pewnością doskonale sprawdzi się w roli prezentu dla ulubieńca podczas tegorocznych świąt. Wśród propozycji można wyróżnić:

• Brit Care Christmas Flavour Box Fillets in Gravy – zestaw bezzbożowych, wilgotnych karm w postaci mięsnych filetów w wyśmienitych sosach dla kotów,

• Brit Care Superfruits Crunchy Snack Salmon – chrupiące smakołyki z łososiem i rokitnikiem zwyczajnym, żurawiną oraz aronią dla kotów,

• Brit Care Dog Monoprotein Christmas Dinner – świąteczną odsłonę monobiałkowej, wilgotnej karmy na bazie karpia z warzywami dla wrażliwych psów,

• Brit Care Functional Snack Christmas – półwilgotne smakołyki z indykiem i żurawiną dla psów wspierające zdrowie dróg moczowych i układ odpornościowy.

Więcej informacji na temat produktów można znaleźć na stronie: www.karmybrit.pl.

PUPIL PREMIUM ALL MEAT

GOLD comber jagnięcy 400 g Doskonała pełnoporcjowa karma mokra dla dorosłych psów w delikatnej konsystencji all meat opracowana przez niezależnych specjalistów Pupil Instytutu Żywienia Zwierząt. Mięso jagnięce jest wartościowym źródłem białka, tłuszczu, fosforu i żelaza. Zawarte w karmie polskie owoce leśne (jeżyna i jagoda) dostarczają psu witamin i minerałów. Karma charakteryzuje się wysoką przyswajalnością składników odżywczych i strawnością, co można ocenić po prawidłowej konsystencji psiego stolca. Nie zawiera konserwantów, sztucznych barwników i dodatków. Więcej informacji na stronie internetowej: pupilkarma.pl, pupilhurt.pl lub u naszych partnerów handlowych: tel. 538 188 285, a.wojtaszczyk@pupilfoods.pl

PUPIL PREMIUM ALL MEAT GOLD indyk 400 g

Znakomita karma mokra, w której źródłem białka zwierzęcego jest lekkostrawne mię so indycze dostarczające organizmowi psa odpowiednie ilości białka i tłuszczu, a do datek polskiej brzoskwini zapewnia psu porcję niezbędnych dla jego zdrowia witamin i minerałów oraz stanowi przyjemne urozmaicenie smakowe. Receptura została opra cowana przez naukowców Pupil Instytutu Żywienia Zwierząt na podstawie wielolet niego doświadczenia i wiedzy z zakresu zdrowia i żywienia psów i kotów. Karma nie zawiera sztucznych dodatków, barwników i konserwantów. Więcej informacji na stronie internetowej: pupilkarma.pl, pupilhurt.pl lub u naszych partnerów handlowych: tel. 538 188 285, a.wojtaszczyk@pupilfoods.pl

PUPIL PREMIUM ALL MEAT

GOLD kaczka 400 g

Pełnoporcjowa karma mokra przeznaczona dla dorosłych psów dostarcza zwierzęciu zbilansowane ilości białka, tłuszczu i składników odżywczych, które pochodzą z mięsa i podrobów kaczki oraz polskich owoców i ziół. Każdy z surowców pochodzi od sprawdzonych producentów, którzy swoje uprawy i hodowle posiadają w najczystszych rejonach kraju. Karma nie zawiera konserwantów, sztucznych barwników i dodatków. Więcej informacji na stronie internetowej: pupilkarma.pl, pupilhurt.pl lub u naszych partnerów handlowych: tel. 538 188 285, a.wojtaszczyk@pupilfoods.pl

Poésie® Classique Multipack Meaty Choice –

kolejny wariant multipack od Vitakraft!

Do portfolio multipacków firmy Vitakraft dołącza kolejny produkt z dedykowanymi saszetkami. To już 11. pozycja multipacka flagowej pozycji Poésie®. Pyszna karma dla kotów w multipacku: doskonały wybór mokrej karmy w pysznym sosie, przygotowywana bez dodatku zbóż, cukru, sztucznych barwników i konserwantów. Opakowanie zawiera 12 torebek, po 85g każda. Cztery warianty smakowe: z kurczakiem, kaczką, jagnięciną i dziczyzną to urozmaicone menu. Receptura doskonale dopasowana do potrzeb żywieniowych kotów.

• Zawartość – 12 saszetek: 3 x kurczak, 3 x kaczka, 3 x jagnięcina, 3 x dziczyzna.

• Bez dodatku zbóż, cukru, sztucznych barwników i konserwantów.

• W chwili obecnej dostępne warianty multipacków:

• Poesie Petit (6 x 50 g) – wariant z sercami bądź kocią trawą.

• Poesie Creation (6 x 85 g) – wariant w sosie lub galaretce.

• Poesie Delice (6 x 85 g) – wariant w sosie z mięsem lub rybą, wariant w galaretce z mięsem lub rybą.

• Poesie Classique (12 x 85 g) – wariant z drobiem lub rybą plus nowy, mięsny.

Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy

Dystrybutor: VITAKRAFT www.vitakraft.pl

Vita Veggies® Stickies – naturalna, wegetariańska przekąska dla psów od Vitakraft!

Te lekkie kabanosy dla psów nie zawierają białka zwierzęcego, dzięki czemu są w 100% wegetariańskie (jeden smak wegański). Pyszna odmiana, która wspiera również ochronę klimatu!

Vita Veggies® Stickies są bogate w zdrowe warzywa i dostarczają naszym czworonożnym przyjaciołom cenny karoten z marchwi i słodkich ziemniaków/ z serem i ziemniakami. To sprawia, że niskotłuszczowe patyczki są idealną wegetariańską alternatywą do rozpieszczania, nagradzania lub po prostu na przekąskę między posiłkami. Przysmaki są hipoalergiczne i bezzbożowe, psy z nietolerancjami mogą również cieszyć się ich pysznym smakiem. Podobnie jak nasze popularne warianty Beef Stick®, Vita Veggies® Stickies są wędzone na drewnie bukowym dla jeszcze lepszego smaku i bardziej apetycznego zapachu, którego żaden czworonożny przyjaciel nie ma dość. Dzięki praktycznym rowkom do łamania z patyczków warzywnych można łatwo zrobić małe kawałeczki. Idealne do treningu.

• Pyszna odmiana – 100% wegetariańska, 100% wegańska.

• Patyczki warzywne dla psów.

• Z wartościowym karotenem z batatów i marchwi.

• Z ziemniakami i serem.

• Wędzone na drewnie bukowym.

• Hipoalergiczne – odpowiednie dla alergików.

• Niskotłuszczowe.

• Bez zboża.

• Bez dodatku cukru.

• Bez sztucznych barwników i wzmacniaczy smaku.

Producent: VITAKRAFT D-28295 Bremen, Niemcy Dystrybutor: VITAKRAFT www.vitakraft.pl

Patyk z drzewa oliwnego – bezpieczna alternatywa dla wielbicieli patyków i gryzaków

Prawdziwa gratka dla psów kochających nosić w pysku patyki i gałęzie! W czym jest lepszy patyk z drewna oliwnego od gałązki znalezionej na spacerze? Podczas gryzienia drewno oliwne nie łamie się na sęki i ostre drzazgi, a rozdziela na miękkie włókna, dlatego jest bezpieczne dla psiaków. Dla jeszcze większego bezpieczeństwa nasze patyki są odpowiednio przycinane i szlifowane. Drewno oliwne nie zawiera szkodliwej dla psów żywicy.

Jest to w 100% naturalny gryzak, który zadba o zdrowie zębów i dziąseł każdego psiaka.

Dostępne rozmiary: S, M, L

Producent: Petmex Company

Dystrybutor: www.b2b.hubun.pl

Poroże jelenia – wydajny gryzak dla naprawdę wymagających psów

Nasze gryzaki z poroża jelenia należą do niezwykle wytrzymałych; fantastycznie sprawdzą się w przypadku psów, dla których klasyczne naturalne gryzaki nie są żadnym wyzwaniem i znikają w kilka chwil – dzięki swojej wytrzymałości poroże będzie służyć tygodniami, a nawet i dłużej!

Szeroka gama rozmiarów do wyboru, w tym łatwiejszych do gryzienia połówek, sprawia, że każdy psiak znajdzie coś dopasowanego do swoich możliwości. Jeśli psiak znudzi się gryzakiem – nic straconego! Wystarczy zanurzyć poroże na kilka minut we wrzątku, by ponownie rozbudzić psią ekscytację.

Poza wyjątkową twardością jedną z największych zalet poroża jest fakt, że jest praktycznie bezwonne i nie brudzi podczas zabawy. Należy pamiętać, że jest to gryzak odpowiedni jedynie dla psów o zdrowych, stałych zębach.

Dostępne rozmiary: S, M, M połówka, L, L połówka, XL, XL połówka

Producent: Petmex Company

Dystrybutor: www.b2b.hubun.pl

Ser himalajski – gryzak z mleka, czyli ciekawy sposób na urozmaicenie diety

Niepozorne, jednak bardzo twarde sery himalajskie dla psów od Petmex będą znakomitym, absorbującym gryzakiem dla większości psiaków!

Nasze himalajskie gryzaki powstają ze świeżego krowiego mleka, które następnie jest formowane i długo suszone w asyście prasy, dzięki której pozbywamy się z nich nadmiaru wody. Przekąska jest dostępna w kawałkach różnej wielkości tak, by każdy psiak znalazł coś dla siebie.

Nasze serowe gryzaki są wolne od konserwantów, barwników czy sztucznych wzmacniaczy smaku. Zawierają sporo zdrowego wapnia i białka.

Dostępne rozmiary: S, M, L, XL

Producent: Petmex Company

Dystrybutor: www.b2b.hubun.pl

NATURALNE, MIĘSNE TRENERKI

Nieduże, wyjątkowo aromatyczne i smakowite kosteczki polskiej marki Petmex są odpowiednie dla psów w każdym wieku. Dzięki półmiękkiej, lekko kruchej strukturze fantastycznie sprawdzą się podczas treningów czy spacerów. Na uwagę zasługuje fakt, że są oparte na jednym rodzaju mięsa, dlatego można je bezpiecznie podawać podczas diety eliminacyjnej, przy podejrzeniu alergii. Dostępne w szerokiej gamie smakowej: wołowina, kurczak, indyk, gęś, kaczka, dzik, jeleń, sarna, a także cenione przez alergików konina, jagnięcina oraz królik.

• NATURALNE

• MONOBIAŁKOWE

• BEZ ZBÓŻ

• BEZ GLICERYNY

• BEZ KONSERWANTÓW

• BEZ BARWNIKÓW

• BEZ SZTUCZNYCH POLEPSZACZY

W 100% naturalny, mięsny skład zadowoli nawet najbardziej wymagające czworonogi! PETMEX Company, www.petmex.pl

Żwirek Calitti® STRONG™

Bezzapachowy, mocno zbrylający się żwirek dla kota. Stworzony w 100% z naturalnego bentonitu, który bardzo dobrze wchłania płyny, zapobiegając rozwojowi bakterii i powstawaniu brzydkich zapachów. Szybko zbryla się w mocne i łatwe do usunięcia bryłki, dzięki czemu utrzymanie czystości będzie niezwykle łatwe. Drobne ziarenka są delikatne dla kocich łapek i nie przyklejają się do nich. www.calitti.com

Nowość! Sucha karma dla psa

Kusząco aromatyczna, przyjemnie chrupiąca, pełna smaku i zdrowia, idealnie zbilansowana bezzbożowa karma sucha od Animal Island, to od dzisiaj ulubiony posiłek Twojego psiaka! A skąd to wiemy? Ponieważ drugiej takiej, perfekcyjnie dopasowanej do indywidualnych potrzeb Twojego włochatego smakosza nie znajdziesz! Nasza karma jest oczywiście bezzbożowa i bezstrączkowa, zawiera wysokiej jakości białko pochodzące z ryb (łosoś, dorsz, gładzica) lub wołowiny. Jaka sucha karma dla Psa będzie dla niego najlepsza? Od Animal Island bo jest:

• Wspaniale zbilansowana, a w składzie ma do 70,5 % składników pochodzenia zwierzęcego (świeże i suszone ryby lub wołowina).

• Bez zbóż i strączków – idealny wybór dla delikatnego psiego alergika

• Łagodna dla przewodu pokarmowego i trawienia

• Wzmocnieniem kości i stawów

• Naturalna bez sztucznych barwników, konserwantów ani polepszaczy smaku

• Wzbogacona o moc dobroczynnych witamin, składników mineralnych i antyoksydantów

• Wyprodukowana w Polsce z najlepiej dobranych i sprawdzonych składników

Odkryj pełen zdrowia świeży smak karmy suchej i zapewnij swojemu psiakowi kolejną okazję do wyrażenia swojej nieograniczonej miłości do najlepszego Opiekuna na świecie!

Kontakt:

Anna Bobek, tel. 736 094 090 Wawrzyniec Winsch, tel. 665 930 774 hello@animalisland.eu E Animal Island.eu Q animal_island_eu 1 www.animalisland.eu

Talerzyki dla ras miniaturowych

Wygodne i zdrowe talerzyki do karmienia najmniejszych milusińskich:

• Gwarancja bezpiecznego kontaktu z żywnością.

• Szklane miski, które nie wchodzą w reakcje z karmą – idealne dla psich alergików.

• Niski, wygodny i pojemny talerzyk dla piesków ras miniaturowych (yorkshire terrier, chihuahua) oraz dla psiaków ras brachycefalicznych (shih tzu, pekińczyk).

• Szklane naczynia nie zmieniają smaku i zapachu serwowanych posiłków (jak w przypadku misek metalowych i plastikowych).

• Naczynie Eco friendly do podawania ulubionej karmy. Zapraszamy sklepy zoologiczne do współpracy! E Animal Island.eu Q animal_island_eu 1 www.animalisland.eu

Nowość! Calitti® MICRO CRYSTALS

Ultra drobny żwirek silikonowy dla najbardziej wymagających kotów i ich właścicieli. Błyskawicznie wchłania ciecz i już w kilka sekund eliminuje brzydkie zapachy. Małe granulki są delikatne dla wrażliwych łapek. Dodatkowo żwirek zapobiega rozwojowi bakterii, dzięki czemu utrzymanie domu w czystości będzie niezwykle łatwe i długotrwałe. A Ty zaoszczędzony czas, poświęcisz na zabawę ze swoim ukochanym kotem.

Cechy Calitti® Crystals:

• błyskawicznie wchłania mocz,

• eliminuje brzydkie zapachy,

• antybakteryjny,

• delikatny dla łapek,

• bezpyłowy,

• wydajny,

• można go wyrzucać do toalety. www.calitti.com

amiplay Siena Mata – komfort odpoczynku w każdym miejscu

Seria Siena to nowość w ofercie amiplay. Wykonana z tkaniny typu Velvet, zapewnia niezwykłą wygodę i komfort użytkowania. Jest nie tylko elegancka, lecz także bardzo wygodna w czyszczeniu. Tkanina posiada właściwości ograniczające wchłanianie płynów do wnętrza, co potwierdza znak Cleanaboo, a także jest wyjątkowo odporna na uszkodzenie przez pazury zwierzęcia. Potwierdza to certyfikat zgodności z normą odporności na zadrapania wydawany przez Instytut Włókiennictwa (oznaczenie PETPROOF). Mata wypoczynkowa to produkt, który doskonale sprawdzi zarówno w pomieszczeniu, jak i na zewnątrz. To dobry wybór dla psów, które odpoczywają ze swym opiekunem poza domem lub podczas treningów na świeżym powietrzu. Mata jest idealnym rozwiązaniem też jako dno klatki kennelowej, które zapewni psu wygodne i ciepłe miejsce do odpoczynku. Trwała powłoka antypoślizgowa zapobiega przesuwaniu się legowiska i ogranicza chłonięcie wilgoci od podłoża. Specjalnie zaprojektowany uchwyt daje możliwość złożenia maty na pół lub zwinięcia i wygodnego przechowywania. www.amiplay.eu

amiplay Bergen – nowe, modne kolory na zimowe spacery

W amiplay wiemy, jak ważny jest komfort czworonoga, dlatego tworząc kolejne konstrukcje, dokładamy wszelkich starań, by ich użytkowanie sprawiało prawdziwą przyjemność. Seria amiplay Bergen to gama bardzo atrakcyjnych, a przede wszystkim wygodnych sweterków z oryginalnym norweskim wzorem. Znana już na rynku kolekcja została rozszerzona o nowe, modne kolory: brązowy i szary. Sweterki są bardzo elastyczne, doskonale dopasowują się do każdej psiej sylwetki, a rozmiarówka od 19 do 50 cm pozwala na znalezienie idealnego rozmiaru dla każdego psa. Wykonane w całości z przędzy akrylowej przystosowanej do prania w temperaturze 40°C. Ponadto w modelu Bergen zastosowano prostokątne wycięcie umożliwiające wygodne korzystanie bez obawy o podwinięcie materiału. Dzięki temu sweterki sprawdzają się także w przypadku samców. Są miłe w dotyku, przyjemne dla psiego ciała, nie powodują podrażnień, otarć ani wycierania sierści. Przy niskich temperaturach materiał nadal pozostaje miękki i przyjazny dla skóry. www.amiplay.eu

VEGDOG Przysmaki BEEVYS i JERKEYS – aromat wędzenia w chrupiącej postaci

Wraz z udomowieniem pies przystosował się do ludzkiego pokarmu, na który długo składa ły się produkty roślinne. Dziś jest w stanie pozyskać potrzebne składniki odżywcze nie tylko z mięsa. Łubin, soczewica i groch to najwyższej jakości białka roślinne, które gwarantują podaż niezbędnych aminokwasów. VEGDOG to innowacyjne, zdrowe przysmaki przygoto wane z wegańskich składników naturalnych, które stanowią świetną alternatywę dla mięsa. Są hipoalergiczne i doskonale sprawdzą się w przypadku psów z alergiami pokarmowymi. JERKEYS to warzywny przysmak z marchwią. Zawarty w nim beta-karoten jest wsparciem dla wzroku, zdrowych kości i syntezy białek. BEEVYS natomiast to przysmak z bogatym w witaminy z grupy B i C oraz żelazo, magnez, wapń i potas burakiem. Dzięki specjalnym wgłębieniom smaczki są łatwe do złamania i świetnie sprawdzą się podczas treningów. Przysmaki BEEVYS i JERKEYS są aromatyzowane dymem z drewna bukowego, co stanowi dodatkowy walor wpływający na atrakcyjność dla zwierzęcia.

Dystrybucja: www.amiplay.eu

OWNAT GRAIN FREE w trzech liniach produktów – w odpowiedzi na potrzeby klienta!

Dlaczego warto wybrać karmę bezzbożową OWNAT GRAIN FREE? To alternatywa żywieniowa odtwarzająca dietę, którą naturalnie stosowałby pies lub kot żyjący na wolności i do której jego organizm został stworzony.

Ownat Grain Free oferuje szeroką gamę karm bezzbożowych. Znajduje się w niej kilka linii produktów (Just, Prime, Hypoallergenic) z różną zawartością świeżego mięsa i w różnych przedziałach cenowych. To najszersza oferta różnych odmian karmy dla psów i kotów na rynku dostosowana do rasy, wieku, kondycji fizycznej, a także do potrzeb specjalnych, np. nietolerancji pokarmowych, alergii lub wysterylizowanych zwierząt.

• 0% zbóż.

• Wysoka zawartość świeżego mięsa i ryb.

• Wysoka zawartość białka i składników pochodzenia zwierzęcego.

Karmy OWNAT GRAIN FREE to odpowiedź na wszystkie potrzeby klientów! www.cotecnica.es

Eat Small karma sucha Balance – zdrowa alternatywa dla karm

mięsnych

Ostatnie lata pokazały, że produkcja karm mięsnych jest coraz bardziej szkodliwa dla środowiska, ponadto powszechne stały się alergie pokarmowe powodowane właśnie przez mięso, produkty mleczne oraz zboża. Firma Eat Small znalazła zrównoważoną alternatywę zastępującą mięso w postaci serii karm, w których główne źródło białka stanowią owady. Eat Smalls BALANCE to pożywna formuła, która łączy w sobie wyselekcjonowane białko z owadów hodowlanych z wysokiej jakości, pysznymi, bezglutenowymi składnikami. Białko owadzie jest jednym z najbardziej zrównoważonych białek zwierzęcych na świecie. Jest zdrowym zamiennikiem dla mięsa i częścią przyjaznego dla środowiska stylu życia. Karma oparta na białku owadzim jest pełnowartościowa, lekkostrawna oraz znacznie lepiej tolerowana przez psy wrażliwe pokarmowo. Eat Small BALANCE to innowacyjny produkt o intensywnym smaku, który zadowoli nawet najbardziej wymagające i delikatne psie podniebienia. Receptura nie zawiera zbóż, cukru ani sztucznych dodatków. Dystrybucja: www.amiplay.eu

KONG Rewards Shell – karmienie z elementem przygody i treninigu

Obecnie wiele osób zmaga się z problemem nadmiernego łaknienia u psów. Czasem jest to syndrom głodu spowodowany trudnymi warunkami żywieniowymi w przeszłości czworonoga, a kiedy indziej po prostu łakomstwo. W trosce o prawidłowy rozwój psychofizyczny zwierzęcia warto z nim pracować nad tym, by jedzenie odbywało się w spokoju. Doskonałym narzędziem będą zabawki spowalniające jedzenie. KONG Rewards to wytrzymałe zabawki w formie muszli wykonane z trwałego tworzywa termoplastycznego. Zostały zaprojektowane w taki sposób, by zachęcić psa do interaktywnej zabawy. Wnętrze można wypełnić ulubionymi smakołykami lub suchą karmą, która wypada na skutek poruszania. Niewielka waga i wymiary pozwalają psu na wygodne chwycenie i przenoszenie zabawki w dowolne miejsce.

Używanie tego typu zabawek spowalnia połykanie pokarmu przez psa. Sprawia, że pora posiłku staje się interesująca, rozwija w zwierzęciu instynkt łowcy i zdobywcy. Wypadające smakołyki są nagrodą za trud włożony w ich wydobycie. Dystrybucja: www.amiplay.eu

Monobiałkowe posiłki dla kotów wszystkich ras i w każdym wieku. Bo jedzenie ma znaczenie! 3 nowe smaki w 100g puszce.

Monobiałkowy posiłek z kaczki – delikatne i kruche mięso z kaczki w aromatycznym bulionie. To gwarancja aromatu i smaku, dzięki którym koci władca spojrzy na Ciebie łaskawym wzrokiem i zaszczyci Cię mruczeniem. Monobiałkowy posiłek z królika – lekkostrawne i delikatne mięso z królika w smakowitym bulionie. Idealna uczta dla kociego niejadka oraz alergika. Posiłek z łososia i karpia – ekskluzywne połączenie delikatnych i zdrowych mięs ryb w pysznym bulionie. Wyjątkowa uczta rybna dla wytwornych kocich smakoszy.

Kocią satysfakcję zapewniają:

• W 100% naturalne i zdrowe składniki; soczyste, świeże, aromatyczne

• Aż 85% mięsa mięśniowego ( bez podrobów) w aksamitnym bulionie

• Idealne dla kocich niejadków i wybrednych smakoszy!

• Monoproteina- sprawdza się jako dieta eliminacyjna w przypadku alergii Traktujemy wszystkie zwierzaki z szacunkiem, więc nie oszukujemy: nasze karmy dla kotów produkowane są z lokalnych składników i nie zawierają zbóż, sztucznych barwników, sztucznych zagęstników oraz konserwantów ani polepszaczy smaku i zapachu. Wszystkiemu co niezdrowe mówimy kategoryczne Nie!

Bo skład karmy ma znaczenie!

Banny Smart Eco – nowość Ecomfy dla średnich gryzoni i królików

Banny Smart Eco to nowość od Ecomfy, submarki stworzonej z pasji do zwierząt oraz z myślą o naszej planecie. Klatka jest idealnym rozwiązaniem dla młodych królików, królików miniaturowych i średnich gryzoni, takich jak świnki morskie. Składa się z kuwety i paśnika wykonanych z materiałów pochodzących w 96% z recyklingu oraz metalowego kaptura z pionowymi, szeroko osadzonymi prętami. Została wyprodukowana z wytrzymałych materiałów. Posiada duże otwarcie z góry, które zapewnia swobodny dostęp oraz solidne, łatwe w obsłudze zapięcia umożliwiające szybkie ściągnięcie kaptura i posprzątanie klatki. Co więcej, jedna ze ścian klatki jest unoszona, co gwarantuje gryzoniowi swobodę wychodzenia, a opiekunowi daje dodatkowy komfort przy wyjmowaniu pupila i czyszczeniu klatki. Banny Smart Eco można złożyć do wysokości kuwety, dzięki czemu nadaje się do wygodnego transportu i przechowywania. Dostępna w trzech rozmiarach, zależnie od wielkości, z kuwetą oliwkową / szarą lub czarną. Wyprodukowana w Polsce. www.comfypet.pl sprzedazkraj@aquael.pl, +48 22 644 76 16

Cosmos Eco – eco-friendly transporter dla psów i kotów

Transporter Cosmos Eco to nowa propozycja submarki Ecomfy oferującej artykuły utrzymane w duchu eco-friendly i less waste. Produkt jest przeznaczony do transportu średnich psów, kotów oraz innych zwierząt domowych od 6 do 8 kg. Został wyprodukowany w Polsce z materiałów w 92% pochodzących z recyklingu. Pozwala na bezpieczne dotarcie do lekarza weterynarii, wygodną podróż samochodem czy przelot samolotem. Lekka, ażurowa konstrukcja ścian zapewnia odpowiednią wentylację. Szeroko otwierane drzwiczki na przedniej ścianie oraz wytrzymałe zaczepy i antypoślizgowa podłoga to podstawowe udogodnienia Cosmos Eco. Transporter posiada wygodną rączkę oraz gumowe nóżki. Można łatwo wyczyścić go szmatką. Dostępny w wersji klasycznej oraz OPEN – z dodatkowymi drzwiczkami w górnej pokrywie. Posiada stylową kolorystykę zależną od wariantu. Każdą wersję transportera można kupić w rozmiarze S oraz M. www.comfypet.pl sprzedazkraj@aquael.pl, +48 22 644 76 16

Easy Cat Eco – przyjazna środowisku toaleta dla kotów

Easy Cat Eco to zakryta toaleta dla kota z drzwiczkami, którą sygnuje przyjazna środowisku submarka Ecomfy. 92% materiałów wykorzystanych do produkcji toalety pochodzi z recyklingu. Główną zaletą Easy Cat jest zdejmowana pokrywa wyposażona w uchylne drzwiczki oraz wysoka, wyprofilowana kuweta, która ogranicza wydostawanie się nieczystości. Takie rozwiązanie doskonale sprawdza się w przypadku, kiedy w mieszkaniu nie ma miejsca na odizolowanie kociej kuwety. Zakrywa zawartość, a dzięki wbudowanemu filtrowi węglowemu jeszcze lepiej zatrzymuje zapachy. Posiada sprytny uchwyt na dołączoną do zestawu łopatkę. Jej stonowana i elegancka kolorystyka sprawia, że świetnie sprawdzi się jako element wystroju wnętrza. Wyprodukowana w Polsce. www.comfypet.pl sprzedazkraj@aquael.pl, +48 22 644 76 16

Brit Vitamins – nowość dla poszukujących wartościowego i pysznego uzupełnienia codziennej diety psa

Brit Vitamins to linia produktów suplementacyjnych w formie apetycznych przysmaków, które mają na celu wsparcie i poprawę codziennej kondycji psa. Dostępnych jest aż sześć różnych formuł możliwych do zaserwowania w postaci półmiękkich, smakowitych kąsków wspierających:

• Brit Vitamins Puppy na bazie łososia – zdrowy wzrost i rozwój szczeniąt,

• Brit Vitamins Calm na bazie owadów – poprawę samopoczucia podczas stresujących sytuacji,

• Brit Vitamins Mobility na bazie łososia – mobilność psa,

• Brit Vitamins Multivitamin na bazie kurczaka – kreowanie odporności i zdrowia,

• Brit Vitamins Probiotic na bazie kurczaka – naturalną równowagę bakteryjną i odporność,

• Brit Vitamins Skin & Coat na bazie łososia – zdrową skórę i lśniącą sierść. Brit Vitamins są dostępne w 150 g opakowaniach. Więcej informacji na: www.karmybrit.pl.

Poziomo

2) dawniej mięsopust

5) gasi pożary

7) jeździ się na nim na łyżwach

8) w roku jest ich dwanaście

9) wiszą na choince

12) na szyi eleganckiego mężczyzny

13) świąteczna z trzema królami

16) kraj w kształcie buta

19) wigilijne ciasto z makiem

22) samica konia

23) dziki kuzyn królika

24) biały na stole

25) dają nastrojowe światło

26) niejedna w albumie rodzinnym

27) na wigilii podaje się ją z grzybami

28) popularna ryba akwariowa

Pionowo

1) gra się nim w hokeja

3) śpiewamy je w Wigilię

4) okazja cenowa w sklepie

6) np. kucharska lub telefoniczna

10) opada w teatrze

11) recepta np. na ciasto

14) jest wskazany tylko przy łapaniu pcheł

15) dolna warstwa sierści np. u psa

17) gdy ślisko na drodze

18) larwa płaza hodowana w akwariach

20) ,,gwiazda z ogonem"

21) okręcamy nim szyję, kiedy jest zimno 25) pada zimą

Fundatorem nagród jest firma Życzymy miłej zabawy!

Na trzy osoby, które jako pierwsze prawidłowo rozwiążą krzyżówkę i prześlą jej zdjęcie na adres redakcja@zoobranza.com.pl, czekają nagrody-niespodzianki ufundowane przez firmę ACTION S.A., nowoczesnego dostawcę produktów dla zwierząt domowych!

Laureatami poprzedniej edycji naszej krzyżówki zostali Państwo: Wojtala Mateusz, Marta Kolasińska, Dominika Konieczna. Zwycięzcy otrzymali nagrody-niespodzianki w postaci ufundowane przez firmę ACTION S.A. Gratulujemy!

WWW.ZOOBRANZA.COM.PL /ZOOBRANZA

Wydawnictwo: FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Redaktor naczelna: dr n. wet. Joanna Zarzyńska joanna.zarzynska@zoobranza.com.pl

Redaktor prowadzący: dr inż. Paweł Zarzyński pawel.zarzynski@zoobranza.com.pl

Sekretarz redakcji: Żaneta Żołnierczuk zaneta.zolnierczuk@zoobranza.com.pl

Reklama: Bernadeta Stańko-Łuczka bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl tel. 606-448-000

Adres redakcji: ZooBranża ul. Bankowa 11A/2 05-090 Dawidy Bankowe

Copyright © FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Współpraca autorska:

Ewa Chilmańska Sabina Janikowska prof. dr hab. Michał Jank dr n. wet. Grzegorz Madajczak prof. dr hab. Piotr Ostaszewski dr inż. Jacek Wilczak dr n. wet. Joanna Zarzyńska dr inż. Paweł Zarzyński Joanna Żulicka i inni.

Projekt graficzny: PRO CREO Piotr Łuczka piotr.luczka@procreo.pl Skład i łamanie: Łukasz Wójcik Korekta: Ewa Wilczyńska

Nakład: 4000 egz. ISSN 2450-0372

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych. W przypadku materiałów opublikowanych redakcja zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Warunkiem przyjęcia materiału do druku jest złożenie przez autora oświadczenia, że nie został on złożony do opublikowania w innej redakcji.

Materiały publikowane w magazynie ZooBranża mogą by wykorzystywane publicznie pod warunkiem podania źródła.

Opinie wyrażane na łamach pisma nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji.

Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych ogłoszeń i reklam. Jednocześnie zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia lub odmowy publikacji albo też wstrzymania publikacji ogłoszenia, reklamy lub insertu na wcześniej uzgodnionych warunkach, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu, z przyczyn siły wyższej, sprzeczności ogłoszenia, reklamy lub insertu z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (dobrymi obyczajami), albo też sprzeczności z linią programową bądź charakterem publikacji, a także z negatywną oceną przez redakcję tytułu treści zawartych w ogłoszeniu, reklamie lub insercie, oraz sądowego zabezpieczenia bądź zgłoszenia przez osoby trzecie przeciwko Wydawcy, lub osobom trzecim roszczeń lub uprawdopodobnionych zastrzeżeń związanych z ogłoszeniem, reklamą lub insertem bądź ich emisją w zakresie objętym umową.

W magicznym, niepowtarzalnym czasie Bożego Narodzenia Wszystkim Klientom, Współpracownikom oraz Przyjaciołom,

życzymy wielu ciepłych chwil w gronie rodziny i zasłużonego odpoczynku. Dziękujemy za dotychczasowe zaufanie i owocną współpracę w 2022 roku, A nadchodzący Nowy Rok niech przyniesie nam wszystkim wiele inspiracji, energię dążenia do zamierzonych celów oraz uczucie szczęścia z osiągniętych sukcesów.

Niech 2023 będzie kolejnym rokiem wspaniałej współpracy i realizacji kreatywnych pomysłów!