ZooBranza_Marzec_2025

Szanowni Państwo,

najważniejsze tegoroczne targi zoologiczne coraz bliżej. Przedstawiamy Państwu kolejną porcję informacji na temat nowej edycji ZOOMARK i zachęcamy do odwiedzenia Bolonii, żeby zapoznać się z nowościami, innowacjami i trendami, a także nawiązać nowe kontakty handlowe. Na wydarzeniu tej rangi można wykorzystać praktycznie wiedzę o handlu międzynarodowym, którą dzielimy się z Państwem, aby pomagać rozwijać Wasz biznes i wzmacniać konkurencyjność polskiej gospodarki. Warto wymienić się doświadczeniami z przedstawicielami branży z innych krajów, ponieważ prognozy ekonomistów wskazują, że rok 2025 może być zapowiedzią kolejnych zmian na arenie międzynarodowej. Wielu analityków wskazuje na problemy strukturalne rynku chińskiego, osłabienie wzrostu gospodarczego Chin. Szacuje się, że cel wzrostu PKB Chin w 2025 roku nie zostanie osiągnięty, a kolejne lata mają wykazywać tendencje spadkowe. Do tego nadchodzą duże zmiany w polityce handlowej USA. Mówi się już o wojnie celnej z UE, wszyscy zdajemy sobie sprawę z powiązań między kluczowymi branżami. USA rzuciło wyzwanie Chinom. Niektórzy analitycy uznają, że jeśli UE nie zmieni swojej polityki gospodarczej, to straci konkurencyjność. Może to oznaczać istotne również dla branży zoologicznej zmiany w założeniach Zielonego Ładu. 26 lutego br. Komisja Europejska zaprezentowała pierwszy pakiet uproszczeń w zakresie zrównoważonego rozwoju Omnibus I, który wpłynie na m.in. regulacje dotyczące raportowania. Obecnie pakiet ten znajduje się w fazie negocjacji, ale wzbudził ogromne zainteresowanie i nadzieje po stronie przedsiębiorców. Sama Unia Europejska może się powiększyć, ponieważ Islandia ma plany wznowienia działań akcesyjnych. Na inwestycje z innych krajów, w tym Polski, nakłania biznes

Wielka Brytania w celu pogłębiania relacji handlowych. Analitycy zauważają również, że szansą dla Polski mogą być rynki azjatyckie. To wymaga przygotowań, ponieważ nasze umiejętności sprzedażowe nie sprawdzą się w Azji. Według Cognitive Market Research, Azja i Pacyfik stanowiły ponad 23% globalnych przychodów rynku zoologicznego w roku 2024 ze względu na kilka zmiennych. Rosnąca populacja klasy średniej ze zwiększonym dochodem do dyspozycji zwiększa posiadanie zwierząt domowych i napędza wyższy popyt na produkty i usługi dla zwierząt domowych. Ponieważ coraz więcej ludzi przenosi się do obszarów miejskich, szczególnie w gęsto zaludnionych miastach, zwierzęta domowe są często postrzegane jako towarzysze i źródła komfortu, co dodatkowo stymuluje wzrost rynku. Zmiana kulturowa w kierunku postrzegania zwierząt domowych jako integralnych członków rodziny prowadzi do zwiększonej chęci inwestowania w zdrowie, odżywianie i dobre samopoczucie zwierząt domowych, przyczyniając się do ekspansji produktów i usług premium dla zwierząt domowych. Dodatkowo gwałtowny rozwój handlu elektronicznego i platform cyfrowych w regionie ułatwił konsumentom dostęp do szerokiej gamy ofert związanych ze zwierzętami domowymi, wzmacniając obecność i wzrost rynku zoologicznego w regionie Azji i Pacyfiku.

Zachęcam zatem Państwa do śledzenia naszych cykli artykułów z działu wsparcia sprzedaży, gdzie dajemy praktyczne rady dotyczące mechanizmów związanych z rynkami zagranicznymi oraz budowania kompetencji tzw. miękkich. Jak zwykle w najnowszym numerze „ZooBranży” przygotowaliśmy dla Państwa wiele innych merytorycznych treści. Zapraszam do lektury!

W numerze

03 Od redakcji

06 Finał Konkursu wiedzy akwarystycznej „Primus Inter Pares” im. Pawła Zarzyńskiego

08 Echa Branży

14 Rozwiązywanie problemów biznesowych

20 Zespół marzeń w zasięgu ręki

24 Suplementacja młodych rosnących psów ras dużych i olbrzymich

32 Dieta niskopurynowa – dlaczego i kiedy ją stosować?

36 Znaczenie wczesnego szczenięctwa dla przyszłości psa

42 Najczęstsze błędy popełniane podczas zabawy z psem

48 Jak pomóc kotu lękowemu?

52 Nie zapominajmy o kleszczach – choroby odkleszczowe psów i kotów

56 Potrzeby królików – czy królik jest zwierzęciem stadnym?

62 Od Jeziora Malawi do świętokrzyskiej Oceaniki: niezwykły świat pyszczaków

66 Co nowego na rynku?

74 Krzyżówka

Paulina Andrzejewska

Behawiorystka, trenerka psów, edukatorka. Autorka szkoleń, webinarów i warsztatów dla kocich opiekunów. Wspiera i motywuje przyszłych behawiorystów na swoich profilach społecznościowych. Wielbicielka dobrej książki, azjatyckiej kuchni i mopsów.

Adrianna Iwan

Mgr mikrobiologii, technik weterynarii, zoopsycholog, studentka medycyny weterynaryjnej na Uniwersytecie Przyrodniczym w Lublinie, współpracuje z Fundacją Badamy Suplementy.

Gniewomir Kuciapski

11 lat doświadczenia w sprzedaży eksportowej, z czego połowa przypada na branżę zoologiczną. Druga połowa życia zawodowego to doradztwo. Od 8 lat działam jako konsultant dla polskich firm, które chcą być jeszcze lepsze. Specjalizuję się w zakresie sprzedaży, marketingu i strategii, a moje główne specjalności to Revenue Growth Management, Zintegrowane Planowanie Biznesowe oraz eksport i zarządzanie wielokulturowe.

Agnieszka Kurosad

Dr n. wet., obecnie pracuje w dziale R&D Vet Planet sp. z o.o.; wcześniej adiunkt UPWr., autor i współautor publikacji naukowych i popularno-naukowych, w tym trzech książek, związanych z żywieniem i dietetyką zwierząt.

Lifterka

Lifterka to wsparcie Twojego zespołu na drodze do różnorodności, zaangażowania i skuteczności. Team: Agnieszka Łuczka-Sękulska: doświadczona menadżerka, trenerka, od lat wspiera rozwój neuroróżnorodnych i skutecznych zespołów, zapalona akwarystka, opiekunka dwóch kotów i psa. Marta Szoplińska: absolwentka kierunku Zarządzanie Zasobami Ludzkimi, trenerka, specjalistka od wspierania pokolenia digitarian (zetek) na rynku pracy, opiekunka kota.

Natalia Młodnicka

Behawiorystka, trenerka i zoopsycholożka psów. Absolwentka Polskiej Akademii Zoopsychologii i Animaloterapii w Krakowie. Od lat związana z branżą zoologiczną. Prowadzi bloga Na każdą łapę, gdzie dzieli się wiedzą z zakresu wychowania oraz opieki nad psami. Prywatnie opiekunka dwóch psów.

Maja Nymka

Koordynatorka Uszatych Serc Warszawy – regionu mazowieckiego Stowarzyszenia Pomocy Królikom. Ze zwierzętami związana od zawsze, jednak od wielu lat szczególną uwagę poświęca królikom – wolontariacko działając w stowarzyszeniu, które ratuje uszaki oraz edukuje o ich potrzebach. Prywatnie opiekunka uszatych adopciaków.

prof. dr hab. Piotr Ostaszewski

Lekarz medycyny weterynaryjnej, profesor tytularny w Zakładzie Biochemii i Dietetyki Instytutu Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie, wybitny znawca dietetyki i żywienia zwierząt towarzyszących. Posiada dwa patenty dotyczące opracowania suplementów pokarmowych dla tych zwierząt. Ma duży i ważki dorobek naukowy – jest autorem ponad 150 oryginalnych prac naukowych. W ramach działalności dydaktycznej prowadzi wykłady i seminaria z zakresu fizjologii, dietetyki, żywienia i geriatrii.

Ewelina Stanclik

Absolwentka technikum weterynaryjnego. Weterynaria jest jej stylem życia, a pasją wypełniającą każdą wolnę chwilą są psy i wszystko, co z nimi związane, ich sposób zachowania oraz szkolenie. Oprócz pracy w gabinecie weterynaryjnym spełnia się w przygotowywaniu artykułów do czasopism zawodowych oraz razem z Chesapeake bay Retrieverem od czasu do czasu odwiedza dzieci w przedszkolach.

mgr inż. Paweł Wróblewski

Katedra Genetyki i Ochrony Zwierząt, Instytut Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Od najmłodszych lat związany z akwarystyką. Pasjonat i hodowca pielęgnic z jeziora Tanganika.

Finał Konkursu wiedzy akwarystycznej „Primus Inter Pares” im. Pawła Zarzyńskiego

PASJA, RYWALIZACJA I PODWODNY ŚWIAT

W pierwszym dniu marca 2025 roku Aula Szkoły Głównej Gospodarki Wiejskiej w Warszawie stała się miejscem, gdzie miłośnicy akwarystyki z całej Polski spotkali się, by rywalizować o tytuł „Primus Inter Pares” w konkursie wiedzy akwarystycznej im. Pawła Zarzyńskiego. Zgromadzeni w sali uczestnicy razem z osobami towarzyszącymi świętowali swoje zaangażowanie i pasję.

W Wielkim Finale konkursu uczestniczyło 40 najlepszych zawodników – to oni, po wcześniejszym rozwiązywaniu testów wiedzy on-line, zdobyli zaproszenia do tej wyjątkowej rywalizacji. Wśród gości, którzy zaszczycili wydarzenie swoją obecnością, znaleźli się także jurorzy konkursu: Michał Adamek, Andrzej Kociołkowski, Krzysztof Kelman oraz honorowy gość, Waldemar Jastrzębski. Właścicielka firmy Aquael,

Pani Bogumiła Jankiewicz, powitała zebranych, a także zaznaczyła rolę jurorów. Wspomniała też o wkładzie nieobecnych na Finale z powodów zdrowotnych jurorów: Marty i Roberta Mierzeńskich oraz Pawła Czapczyka.

Następnie Marta Kotwica-Grejciun, specjalistka ds. komunikacji marki Aquael, przypomniała zasady konkursu. Uroczystość nabrała osobistego wymiaru, kiedy dr Joanna

Zarzyńska, redaktor naczelna magazynu „ZooBranża” i żona zmarłego patrona konkursu, dr. Pawła Zarzyńskiego, opowiedziała o jego pasji do akwarystyki. Doktor Zarzyński był przez wiele lat związany z firmą Aquel. Był nie tylko autorem „Wielkiego atlasu ryb akwariowych”, lecz także wielu innych pozycji z dziedziny akwarystyki. To właśnie on wymyślił, organizował i prowadził poprzednie edycje „Primusa…”.

Joanna Zarzyńska

Redaktor naczelna "ZooBranży"

Było mi niezmiernie miło gościć na nowej edycji konkursu „Primus Inter Pares”. Pomysłodawcą konkursu był mój mąż, Paweł Zarzyński, którego pasja do akwarystyki była szeroko znana. W poprzednich edycjach konkursu brał czynny udział i zawsze podkreślał niezwykłą atmosferę tego wydarzenia. Teraz też atmosfera była wyjątkowa, zaciętej rywalizacji o laury konkursowe i nagrody towarzyszyło wiele kuluarowych dyskusji i wymiany doświadczeń. Wśród uczestników było wiele młodych osób, co świadczy o tym, że hobby może łączyć pokolenia. Gratuluję zwycięzcom, a wszystkim miłośnikom akwarystyki życzę wielu ciekawych wydarzeń.

Po tej wzruszającej chwili uczestnicy przystąpili do rywalizacji, rozwiązując test wiedzy, składający się z 25 pytań – 18 zamkniętych i 7 otwartych. Na wypełnienie testu uczestnicy mieli 60 minut. W czasie, gdy jurorzy weryfikowali odpowiedzi, uczestnicy mieli okazję poszerzyć swoją wiedzę, słuchając wykładu dr. inż. Rafała Maciaszka pt. „Nowe gatunki epibiontów krewetek ozdobnych”. Rafał Maciaszek także przygotowywał pytania do poszczególnych etapów, ale z powodu obowiązków dydaktycznych nie mógł uczestniczyć w dalszej części spotkania.

Po chwili emocji i oczekiwania ogłoszono nazwiska 10 półfinalistów, którzy – dzięki swojej wiedzy – awansowali do kolejnej rundy. Wśród nich znaleźli się: Maciej Augustyniak, Wojciech Bubrzyk, Marcin Cichosz, Filip Gnojek, Konrad Kozioł, Grzegorz Kożuchowski, Daniel Pełka, Krzysztof Ptak, Ewelina Targańska oraz Rafał Zaranek. Półfinał okazał się prawdziwym testem umiejętności, w którym uczestnicy mieli do wyboru pytania z 10 kategorii: od ryb słodkowodnych, przez rośliny akwariowe, po tematykę aquascapingu. Po zaciętej rywalizacji do Finału przeszli Marcin Cichosz oraz Rafał Zaranek. Na trzecie miejsce, po emocjonującej dogrywce, wskoczył Konrad Kozioł, który pokonał Ewelinę Targańską. Pozostali półfinaliści otrzymali wyróżnienia za swoje osiągnięcia. W Finale trzem uczestnikom pytania zadawali jurorzy: Bogumiła Jankiewicz, Waldemar Jastrzębski, Krzysztof Kelman, Andrzej Kociołkowski oraz Michał Adamek. Najlepiej z pytaniami poradził sobie Marcin Cichosz, który zdobył pierwsze miejsce i wygrał bon na 10 tys. zł na zakupy w sklepie Aquael Zoo. Drugie miejsce zajął Rafał Zaranek i otrzymał 7 tys. zł, a trzecie miejsce i 5 tys. zł przypadło w udziale Konradowi Koziołowi.

Właścicielka Aquael postanowiła też wyróżnić najmłodszego uczestnika konkursu. Zaledwie 17-letni Natan Uttam otrzymał od niej gratulacje i zestaw Shrimp Set.

Po zakończeniu części konkursowej uczestnicy mieli okazję do podziwiania pokazu profesjonalnego aquascapingu, które poprowadził Przemysław Lernaciński z kanału „Podwodne Aranżacje”. Pomagał mu nastoletni pasjonat aquascapingu, Mateusz Gąsiorek. W ciągu nieco ponad godziny powstała wspaniała diorama leśnego akwarium „Leśne klimaty”, która zachwyciła publiczność. Cały proces tworzenia aranżacji był transmitowany na żywo na kanale Facebook Aquael, a Michał Adamek, komentując każdy etap pracy, angażował publiczność w zadawanie pytań.

Na zakończenie finałowej rywalizacji odbyło się uroczyste wręczenie nagród – bonów dla zwycięzców, pamiątkowych dyplomów oraz specjalnych gadżetów dla wszystkich uczestników, a także podziękowanie jurorom za udział w tym wyjątkowym wydarzeniu.

Konkurs „Primus Inter Pares” im. Pawła Zarzyńskiego nie tylko pokazał szeroką wiedzę uczestników, lecz także stanowił świadectwo ich pasji do akwarystyki, która wciąż łączy miłośników tego pięknego hobby w Polsce.

Limitowane wiosenne specjały dla psów od marki DOG’S LOVE

DOG'S LOVE powitał nadejście wiosny dwoma specjałami dla psów: to „Chipsy z ekologicznego indyka z ekologicznymi malinami ” oraz wiosenne menu „ Kozina z morelami i kalarepą ”. Oba produkty charakteryzują się najwyższą jakością i naturalnymi składnikami – zgodnie z filozofią DOG'S LOVE. Ta austriacka rodzinna firma koncentruje się na zdrowym żywieniu psów, dlatego limitowana wiosenna edycja – podobnie jak wszystkie produkty DOG'S LOVE – jest wytwarzana bez zbóż, dodatku cukru, barwników i aromatów. Limitowana edycja przysmaków Bio Spring jest produkowana z ekologicznego indyka hodowanego w sposób zrównoważony i bogatych w witaminy ekologicznych malin. Chrupiące chipsy oferują zbilansowaną mieszankę białka i cennych przeciwutleniaczy, które wspierają dobre samopoczucie psa – idealne dla opiekunów psów, którzy szukają zdrowych smakołyków dla swoich czworonożnych przyjaciół: Chipsy Bio Spring to obowiązkowy element wiosennych spacerów z moimi retrieverami – smakołyki są idealne jako nagroda treningowa dla moich psów, Daisy i Finn – mówi Katharina Miklauz, założycielka i dyrektor kreatywny marki Dog’s Love. Wiosenne menu „Kozina z morelą i kalarepą” to kompletne menu wyprodukowane z wysokiej jakości mięsa mięśniowego i naturalnych składników w jakości premium. Zachwyca szczególnie wysoką zawartością mięsa, uszlachetnionego sezonowymi owocami i warzywami. Wraz z nowymi wiosennymi specjałami DOG'S LOVE po raz kolejny pokazuje, że koncentruje się na najwyższej jakości i zrównoważonym rozwoju. Wszystkie produkty są w 100% naturalne i odpowiednie dla psów wszystkich rozmiarów i ras. To sprawia, że DOG'S LOVE jest idealnym wyborem dla odpowiedzialnych opiekunów psów, którzy chcą zaoferować swoim ulubieńcom tylko to, co najlepsze.

Producent: PetCo GmbH Austria

Importer i dystrybutor w Polsce: Best 4 Animal Care Sp. z o.o., www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

Zoomark jest Twoją sceną!

Zarezerwuj jedną z naszych scen lub sal konferencyjnych, aby zaprezentować swoje najnowsze innowacje. W tym roku Zoomark będzie oferował cztery ekskluzywne sceny, na których odbywać się będą konferencje, seminaria i panele dyskusyjne. Znajdują się one wewnątrz hal i zostały zaprojektowane tak, aby zapewnić doskonałą widoczność i perspektywy. Sceny te będą również dostępne dla firm, które chcą zmaksymalizować swoją widoczność, prezentując swoje produkty, innowacje i wiedzę specjalistyczną wysoce ukierunkowanej publiczności profesjonalistów z branży. Skorzystaj z tej okazji, aby zaangażować rynek, nawiązać nowe kontakty i zwiększyć obecność swojej marki na targach! Wśród ekscytujących nowych funkcji Zoomark 2025 z dumą przedstawiamy również Pawfect! – dedykowany projekt dla sektora pielęgnacji, urody zwierząt i opieki zdrowotnej. Przez trzy dni na Pawfect Stage (hala 25) odbywać się będą pokazy na żywo (On Hair Dog Edition), konferencje i seminaria (Dog Massage Meeting) oraz pokazy techniczne, na przemian z prezentacjami firm. Rezerwując miejsce na Pawfect Stage, możesz zaprezentować swoje techniki, produkty i innowacje poprzez pokazy na żywo, warsztaty i angażujące prezentacje. Jest to obowiązkowa okazja promocyjna dla marek groomerskich, które chcą się wyróżnić i nawiązać kontakt z wysoce wyspecjalizowaną publicznością.

Liczba miejsc ograniczona! Nie przegap swojej szansy, aby Twoja marka zabłysła na Zoomark 2025!

Więcej informacji oraz prezentacja wraz z cennikiem: www.zoomark.it exhibitor@zoomark.it

Chiara Cuccurullo c.cuccurullo@zoomark.it

Współpracuj z BIOFEED!

BIOFEED to nie tylko producent wysokiej jakości karm dla zwierząt – to także solidny partner biznesowy, który wspiera rozwój sklepów zoologicznych w całej Polsce. Współpraca z marką to gwarancja atrakcyjnych warunków handlowych, szerokiego asortymentu oraz wsparcia marketingowego, które pomaga zwiększyć sprzedaż.

Dlaczego warto współpracować z BIOFEED?

• Duży asortyment produktów – szeroka gama wariantów smakowych i wagowych pozwala dopasować ofertę do różnych potrzeb konsumentów. W ofercie znajdują się zarówno produkty premium, jak i niższe segmenty cenowe.

• Wysoka marżowość – produkty BIOFEED pozwalają na zachowanie konkurencyjnych cen przy jednoczesnym zwiększeniu rentowności sklepu.

• Polska jakość – BIOFEED to polski producent, który łączy lokalne surowce z nowoczesnymi technologiami, zapewniając najwyższy standard żywienia.

• Nowoczesne i atrakcyjne opakowania – opakowania BIOFEED zostały zaprojektowane tak, aby wyróżniały się na półce, przyciągały uwagę klientów i tym samym wspierały wzrost sprzedaży.

• Sprawne zaplecze logistyczne – nowoczesne centrum magazynowo-logistyczne BIOFEED gwarantuje sprawne i szybkie dostawy.

• Wsparcie sprzedażowe – BIOFEED zapewnia kompleksowe wsparcie w promocji swoich produktów. Organizuje Dni z Marką, dostarcza materiały POS, próbki, a także prowadzi kampanie, które pomagają zwiększyć sprzedaż w sklepach partnerskich.

Dołącz do sieci dystrybucji i zobacz, jak współpraca z BIOFEED może pozytywnie wpłynąć na Twój biznes. www.b2b.biofeedzoo.pl

TropiDog Premium w odświeżonej odsłonie

Karmy z linii TropiDog Premium w 2025 roku zyskają nową szatę graficzną. Nowe opakowania będą stopniowo zastępowały te dotychczasowe. Dlatego przez pewien czas będą dostępne na rynku dwie wersje etykiet. Refreshing opakowań został podyktowany potrzebami klientów i powstał na podstawie badań rynkowych. Istotne informacje, takie jak źródło białka czy rozmiar rasy, są teraz jeszcze bardziej czytelne. Ale zachowane zostały charakterystyczne motywy, jak kolorystyka dotycząca smaku, dzięki czemu dotychczasowi klienci nie będą mieli problemu z rozpoznaniem karmy w nowej odsłonie. Dodano również logo Tropical, aby podkreślić, że marka TropiDog działa w ramach firmy z blisko 50-letnią tradycją, rozpoznawalnej na całym świecie.

BIOFEED

i Dni z Marką – wyjątkowe wydarzenia w sklepach zoologicznych w całej

Polsce

W ostatnim czasie w wielu sklepach zoologicznych w całej Polsce odbyły się Dni z Markami Euphoria, Tasty Life oraz Little Friends Menu zorganizowane przez firmę BIOFEED. Wydarzenia te przyciągnęły liczne grono klientów poszukujących wysokiej jakości karm i suplementów dla zwierząt.

Podczas eventów opiekunowie pupili mogli skorzystać z atrakcyjnych promocji, otrzymać darmowe próbki oraz uzyskać fachowe porady dotyczące żywienia. Degustacja karm, ciesząca się dużym zainteresowaniem, pozwoliła dobrać produkty idealnie dopasowane do preferencji zwierząt.

Dzień z Marką to sprawdzony sposób na zwiększenie ruchu w sklepach zoologicznych i budowanie trwałych relacji z klientami. Kolejne wydarzenia już wkrótce!

FEDIAF publikuje zaktualizowane Zasady Kategorii Śladu Środowiskowego Produktu (PEFCR) dla karmy dla zwierząt

W lutym 2025 r. Komisja Europejska formalnie zatwierdziła aktualizację Zasad Kategorii Śladu Środowiskowego Produktu (PEFCR) dla przemysłu karmy dla zwierząt. Jest to kolejny krok w zaangażowaniu FEDIAF w opracowanie metodologii Śladu Środowiskowego Produktu (PEF) jako narzędzia do ilościowej oceny wpływu karm dla zwierząt na środowisko. Stosowanie ujednoliconej i regularnie aktualizowanej metodologii, takiej jak PEFCR, pozwala firmom ocenić wpływ ich produktów na środowisko oraz identyfikować możliwości ich ulepszenia. Konsumenci natomiast zyskują możliwość rzetelnego porównania produktów i podejmowania świadomych decyzji zakupowych na podstawie wiarygodnych danych, co przyczynia się do bardziej zrównoważonych wzorców konsumpcji. Pełny tekst zaktualizowanego PEFCR dla karmy dla zwierząt można znaleźć tutaj: https://europeanpetfood. org/sustainability/product-environmental-footprintcategory-rules-pefcr-for-pet-food/

Czym jest metoda PEF?

Metoda PEF (Product Environmental Footprint) to metodologia oceny cyklu życia (LCA – Life Cycle Assessment), opracowana przez ekspertów i zatwierdzona przez Komisję Europejską w celu ilościowego określenia wpływu produktów na środowisko. Obejmuje ona analizę 16 kategorii wpływu na środowisko, takich jak ekosystemy, klimat, zasoby naturalne, woda oraz zdrowie człowieka.

Dlaczego jest to istotne?

Promowanie zrównoważonego rozwoju „od farmy do miski” jest jednym z trzech filarów działań FEDIAF, co zostało ponownie potwierdzone w Manifeście FEDIAF. Przemysł karmy dla zwierząt aktywnie uczestniczy w opracowywaniu specyficznych dla branży zasad PEFCR od momentu wprowadzenia metody PEF w 2013 roku.

Posiadanie uznanej metodologii oceny wpływu produktów na środowisko przynosi korzyści zarówno branży, jak i konsumentom. Firmy mogą zidentyfikować najbardziej wpływowe etapy cyklu życia produktu, dostosowywać receptury i śledzić oraz poprawiać jego wyniki środowiskowe. Konsumenci natomiast otrzymują rzetelne narzędzie do porównywania śladu środowiskowego różnych

Sianko bogate w błonnik i doskonały smak wspiera zdrowie układu trawiennego i zębów małych zwierząt

produktów, co umożliwia im podejmowanie bardziej świadomych wyborów zakupowych.

Kontekst

W 2013 roku Komisja Europejska przyjęła Komunikat w sprawie budowy jednolitego rynku dla produktów ekologicznych. W tym kontekście zaproponowano metodologie Śladu Środowiskowego Produktu (PEF) oraz Śladu Środowiskowego Organizacji (OEF) jako wspólny sposób pomiaru wydajności środowiskowej.

Sektor karmy dla zwierząt został wybrany jako jeden z 10 uczestników fazy pilotażowej (2013–2018), co doprowadziło do opracowania pierwszego zestawu Zasad Kategorii Śladu Środowiskowego Produktu (PEFCR). Cztery reprezentatywne produkty określone w PEFCR to: mokra karma dla kotów, sucha karma dla kotów, mokra karma dla psów oraz sucha karma dla psów. Wnioski wyciągnięte z fazy pilotażowej EF doprowadziły do publikacji nowej Rekomendacji Komisji w grudniu 2021 r., która zapoczątkowała proces prowadzący do najnowszej aktualizacji PEFCR dla karmy dla zwierząt.

O FEDIAF

FEDIAF jest głosem europejskiego przemysłu karmy dla zwierząt, reprezentując interesy 15 krajowych stowarzyszeń producentów karmy dla zwierząt oraz pięciu producentów działających w Europie. Członkowie FEDIAF dostarczają bezpieczne, pożywne, smakowite i zrównoważone produkty dla ponad 340 milionów zwierząt domowych w Europie. Nasza branża stale się rozwija, a zasada gospodarki obiegu zamkniętego jest jej kluczowym elementem. Zobowiązujemy się do promowania odpowiedzialnej opieki nad zwierzętami, a także do wspierania ważnej roli zwierząt domowych w społeczeństwie. W Europie około 280 000 osób jest bezpośrednio zatrudnionych, a 2 300 000 osób pośrednio związanych z przemysłem karmy dla zwierząt.

Jarosław Dułacz

Siankoktóretymotkowe, gryzonie!kochają

Jak zamówić sianko?

jarwit@onet.pl 607 431 571

Koalicja na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Zwierząt Domowych (PSC) rozszerza przywództwo o nowych członków zarządu i wybiera Stephie Volo na przewodniczącą zarządu w 2025 r.

Koalicja na rzecz Zrównoważonego Rozwoju Zwierząt Domowych (PSC) z dumą ogłasza dodanie Adama Kaya (Tyler Packaging) i Joanne Dwyer (PetSmart) do swojego zarządu, a także wybór Stephie Volo (Earth Animal) na przewodniczącą zarządu w 2025 roku. Ich przywództwo wzmocni misję PSC polegającą na promowaniu opłacalnych, zrównoważonych praktyk biznesowych w całej branży zoologicznej. Adam Kay, członek zarządu European Packaging Supplier, wniesie międzynarodową perspektywę do wysiłków PSC. Jego doświadczenie pomoże w realizacji strategicznych inicjatyw PSC, w szczególności w zakresie zrównoważonych materiałów i zaangażowania na rynku globalnym. W opinii Adama Kaya: Dążenie do zrównoważonego rozwoju w opakowaniach karmy dla zwierząt domowych ma kluczowe znaczenie, jest to pierwszy kontakt konsumentów z markami, a globalny wpływ opakowań szacuje się na 300 000 000 funtów rocznie. Rolą Joanne Dwyer jako sekretarza zarządu i przed -

ZOOMARK

Next 5.0: gdzie technologia i innowacje spotykają się z dobrostanem zwierząt

Innowacyjne, zorientowane na technologię firmy i start-upy są w centrum uwagi tego specjalnego obszaru Zoomark 2025.

Next 5.0: centrum start-upów, zaawansowanych technologii i innowacji, zlokalizowany w  hali 16. , będzie oferował kompleksowy przegląd najnowszych innowacji w branży i skupi się na nowych start-upach (działających na rynku maksymalnie pięć lat, z obrotem do 5 milionów euro) z całego świata, od fazy zalążkowej do fazy skalowania, dając im możliwość zaprezentowania swoich pomysłów potencjalnym inwestorom i międzynarodowym graczom na rynku zoologicznym.

Oprócz start-upów w obszarze Next 5.0 ta sama hala będzie gościć bardziej uznane firmy zajmujące się technologiami dla zwierząt domowych, które napędzają wzrost i innowacje w branży zoologicznej oraz oferują zaawansowane, zróżnicowane rozwiązania w sektorach takich, jak karma, pielęgnacja, opieka, monitorowanie i kontrola, IoT, zabawki i inne.

To wyjątkowe połączenie wschodzących i uznanych marek połączy najbardziej innowacyjne pomysły i zaawansowane technologie, tworząc możliwości nawiązywania kontaktów i strategiczne partnerstwa z inkubatorami i akceleratorami.

Wydarzenia, których nie można przegapić w strefie

NEXT 5.0

NEXT 5.0 będzie nie tylko przestrzenią wystawienniczą, lecz także centrum nawiązywania kontaktów i edukacji w zakresie innowacji i biznesu w branży zoologicznej. W ciągu trzech dni ZOOMARK 2025 obszar ten będzie gospodarzem serii ekskluzywnych wydarzeń stworzonych dla wystawców, inwestorów i profesjonalistów z branży, w tym:

• Masterclass Annamarii Tartaglii

We wtorek, 6 maja Annamaria Tartaglia – CEO The Brand Sitter i dyrektor wykonawczy Angels4Women poprowadzi ekskluzywny kurs mistrzowski na temat tego, w jaki

stawiciela handlu detalicznego będzie wzmacnianie zaangażowania Koalicji w promowanie zrównoważonego rozwoju na każdym poziomie branży. Będzie ona zapewniać strategiczny nadzór i pomagać w dostosowaniu pracy PSC do zmieniających się priorytetów głównych detalistów. Dweyer wyraziła opinię: Wiemy, że rodzice zwierząt domowych kochają przyrodę i chcą zmniejszyć wpływ swoich pupili na planetę. Cieszę się, że mogę współpracować z naszymi partnerami detalicznymi, aby ułatwić im podejmowanie drobnych działań, które mogą przyczynić się do zrównoważonego rozwoju i napędzać zmiany. Niezależnie od tego, czy chodzi o rozszerzenie dostępu konsumentów do bardziej ekologicznych produktów i opakowań, czy też ułatwienie modeli obiegu zamkniętego, musimy wypełnić lukę między ofertą niszową a dostępnością głównego nurtu. Współzałożyciele i kierownictwo PSC postrzegają te nominacje jako ważny krok w kierunku rozszerzenia wpływów i osiągnięcia ambitnego 10-letniego celu – zaangażowania ponad 50% globalnego rynku zwierząt domowych w przyjęcie bardziej zrównoważonych praktyk do 2035 roku.

FOR

The Pet Sustainability Coalition and th Industry Sus

Orlando, FL – January 2025 – The highly a Summit, is coming to Orlando, Florida, on M

The event's all-new Pet Sustainability Track, specialized tracks offered at the Pet Summit

The track provides attendees with opportuni leaders, and tackle pressing industry challen sponsors have made this track possible The people, and pets.

t-attend event for p nal keynote speech

hat sustainability is ident and CEO Pe sses to innovate a reflects our ongoin at drive meaningfu future for the entire pet community ”

sposób start-upy z branży zoologicznej mogą strategicznie pozycjonować się na rynku europejskim, przyciągać inwestycje i rozwijać partnerstwa z dużymi firmami z sektora. To wyjątkowa okazja, aby uzyskać dostęp do informacji na wysokim poziomie na temat innowacji, marketingu i rozwoju biznesu.

Pet Sustainability Track Highlights:

● Keynotes: Hear from top leade Communications & Corporate S Officer at Ollie

• Nagroda dla najbardziej innowacyjnego start-upu Panel ekspertów branżowych wybierze startup, który wyróżnia się innowacyjnością technologiczną, wpływem na rynek i skalowalnością. Nagroda stanowi platformę startową dla wschodzących firm, które aspirują do przedefiniowania przyszłości branży zoologicznej.

● Interactive Sessions: Dive into agriculture sourcing

NEXT 5.0 stanowi zatem kluczowy punkt odniesienia dla start-upów, które chcą przyspieszyć swój rozwój, nawiązać kontakt ze strategicznymi interesariuszami i uzyskać dostęp do cennych treści, aby konkurować na coraz bardziej dynamicznym rynku globalnym.

Next 5.0 to przyszłość technologii dla zwierząt domowych!

Wraz z uruchomieniem tego nowego obszaru Zoomark 2025 umocni swoją wiodącą rolę w międzynarodowej branży zoologicznej – miejsce spotkań dla tych, którzy postrzegają technologię jako podstawowy element dobrostanu zwierząt. www.zoomark.it

Przeżyj Zoomark bez czekania! Kup bilet już teraz i omiń kolejkę!

Przygotuj się na najważniejsze wydarzenie branży zoologicznej w 2025 roku!

Kasa biletowa Zoomark 2025 jest już otwarta! Nie przegap wiodącego wydarzenia branży zoologicznej w Europie: miejsca, w którym można nadrobić zaległości we wszystkich międzynarodowych trendach, zapoznać się z innowacjami w sektorze i nawiązać kontakt z ponad 1500 wystawcami z całego świata.

Kup bilet już dziś lub odbierz bezpłatną wejściówkę. Kieruj się na stronie internetowej do E-Ticketing Service. Daty i godziny: Zoomark odbędzie się w poniedziałek i wtorek, 5 i 6 maja w godzinach 9–18 oraz w środę, 7 maja w godzinach 9–17.

Czego się spodziewać? Edukacja, biznes, networking. Zoomark to idealna okazja do nawiązania kontaktu z wiodącymi graczami w międzynarodowej branży zoologicznej. Podczas trzydniowych targów będzie można wziąć udział w seminariach i konferencjach całkowicie bezpłatnie, z udziałem ekspertów branżowych, którzy podzielą się najnowszymi innowacjami i kluczowymi spostrzeżeniami, aby być na bieżąco z trendami rynkowymi. Nasz kalendarz wydarzeń będzie dostępny online już wkrótce! W tym roku program obejmuje wiele nowych wydarzeń, których nie można przegapić, a wiele z nich odbędzie się bezpośrednio na czterech nowych scenach ustawionych w halach 16., 19., 25. i 28. Zoomark . Wszystko rozpocznie się od naszej zwyczajowej konferencji inauguracyjnej 5 maja , podczas której zaprezentowany zostanie raport Assalco-Zoomark, a następnie kontynuowane będą nasze okrągłe stoły, szansa na bezpośrednie wysłuchanie ekspertów branżowych, a także seria konferencji poświęconych wschodzącym rynkom i danym z najnowszych badań dotyczących opiekunów zwierząt domowych i sprzedawców detalicznych.

Zupełną nowością w tym roku są pokazy pielęgnacji na żywo podczas pokazów On Hair oraz kluczowe informacje na temat zrównoważonych opakowań i międzynarodowych innowacji, dzięki uprzejmości Federacji Carta e Grafici, a także Masterclass na temat start-upów prowadzone przez Annamarię Tartaglia.

Nasz bogaty harmonogram obejmuje liczne wydarzenia organizowane przez wystawców i naszych partnerów medialnych, a jego zwieńczeniem będzie długo wyczekiwana ceremonia wręczenia nagród Pet Awards . Ścieżki tematyczne

Zoomark 2025 rozciąga się na 10 hal o powierzchni 90000 metrów kwadratowych – aby zaoferować jeszcze pełniejszy przegląd rynku zoologicznego.

Aby pomóc Ci nawiązać kontakt z wystawcami i jak najlepiej wykorzystać czas spędzony w Zoomark, stworzyliśmy trzy ścieżki, które poprowadzą Cię do interesujących

Cię obszarów:

Italian Style: odkryj doskonałość wzornictwa, najwyższą jakość, innowacyjność i kreatywność, które charakteryzują najlepsze włoskie produkty dla zwierząt domowych. Greenmark: odkryj firmy stawiające na zrównoważony rozwój, oferujące przyjazne dla środowiska rozwiązania dla branży zoologicznej, z zaangażowaniem w ekologiczne praktyki produkcyjne i promujące bardziej ekologiczną przyszłość.

Tech for Future: poznaj wystawców stojących na czele postępu technologicznego i odkryj najnowocześniejsze

pomysły i innowacje, które kształtują przyszłość branży. W tym roku po raz pierwszy zaprezentujemy pięć specjalnych obszarów tematycznych , które oferują wyjątkowe możliwości zaprojektowane w odpowiedzi na konkretne zainteresowania obecnych profesjonalistów z branży, od Pet Vision – z zupełnie nowymi produktami wprowadzonymi przez naszych wystawców, prezentującymi trendy szturmem zdobywające rynek – po Factory, poświęcony łańcuchowi dostaw; wysokiej klasy świat Atelier ; zaawansowane technologicznie start-upy w  NEXT 5.0 i najnowsze innowacje w sektorze akwarystycznym w  Aqua Project , dzięki czemu Zoomark jest naprawdę wyjątkowym wydarzeniem.

Międzynarodowy program dla kupujących

Jeśli chcesz podnieść poziom swojego doświadczenia targowego, zgłoś się do International Buyers Program , ekskluzywnej możliwości oferowanej przez Zoomark 2025, która umożliwia bezpośredni kontakt z wystawcami w celu zapoznania się z najlepszymi rozwiązaniami w branży. Program oferuje dostęp do strefy lounge , w której można liczyć na wiele ekskluzywnych usług i mieć możliwość kontaktu z kluczowymi graczami z branży w zarezerwowanym obszarze. Nie przegap okazji do nawiązania nowych relacji partnerskich.

Aby dołączyć do International Buyers Program, aplikuj już teraz na naszej stronie internetowej!

Witamy na Zoomark

Aby pomóc Ci zaplanować pobyt w Bolonii na Zoomark, BolognaWelcome to punkt kompleksowej obsługi rezerwacji lotów, hoteli i wyjątkowych wrażeń w tym pięknym włoskim mieście.

ENJOY jest partnerem Zoomark w zakresie mobilności. Wynajęcie samochodu elektrycznego z ENJOY oznacza możliwość jazdy w strefach ograniczonego ruchu (ZTL), co ułatwia poruszanie się po mieście podczas targów. Strona internetowa Zoomark oferuje przewodnik, jak najlepiej wykorzystać czas w okolicy, gdy nie jesteś na wystawie.

Aby szybko i łatwo dostać się do Zoomark, sprawdź naszą stronę internetową, aby uzyskać aktualne informacje: www.zoomark.it

ROZWIĄZYWANIE PROBLEMÓW BIZNESOWYCH

Tekst: Gniewomir Kuciapski

W styczniu tego roku miałem przyjemność prowadzić zajęcia w ramach programu Business Consulting Mastery, zorganizowanego przez mistrzowski zespół Instytutu Rozwoju Sprzedaży i Marketingu pod batutą Łukasza Połubianko i Marcina Greli. Tematyka moich zajęć, jak to określiła jedna ze słuchaczek, była dość prosta i intuicyjna, ale jednocześnie wyjątkowo trudna do zaprezentowania. Każdy z nas bowiem natrafia na jakiś problem i… jakoś go rozwiązuje. Niektórzy zapewne w usystematyzowany sposób, ale większość z nas miałaby problem opisać swój sposób czy metodę rozwiązywania problemu albo stosowane narzędzia.

Definiowanie

Sam ten problem miałem. Ale że moją naturą jest jednak sprawne włączanie trybu komputera, moja wewnętrzna AI pomogła mi wyszukać w zakamarkach pamięci odpowiednie konstrukcje językowe, aby powstał z tego zgrabny materiał. Nie znajdziecie tu, drodzy czytelnicy, streszczenia całości, ale bardziej pewną „zajawkę” tematu. A na poznanie całości zapraszam na kilkumiesięczne zajęcia do IRSM (https://irsm.pl/program-rozwojowy/business-consulting-mastery/).

Po pierwsze – definicja. Niektórzy z nas lubią jasno i klarownie wyjaśnić sobie, o czym rozmawiamy, a dla niektórych to nie ma większego znaczenia. Często mieszamy problem z wyzwaniem, szczególnie w kulturach anglosaskich zwykło się unikać słowa „problem” i zastępuje się je słowem „issue”. Czyli właśnie „wyzwaniem” (ryc. 1.).

Problem to trudna sytuacja, z której trzeba znaleźć jakieś wyjście, lub poważna sprawa, która wymaga przemyślenia i rozstrzygnięcia.

Problem zawsze niesie negatywne przesłanie, kojarzy się z przykrymi konsekwencjami.

Wyzwanie to również trudna sytuacja, ale która motywuje do działania, może nieść bowiem pozytywne przesłanie (ale negatywne także).

Wyzwanie bardziej kojarzy się z działaniem, czyli dalszą fazą problemu.

Ryc. 1.

Zasadnicza różnica tkwi w podejściu. Problem nieco wstrzymuje, budzi negatywne emocje, a wyzwanie motywuje do podjęcia konkretnych działań. Jest już częściowo fazą przejściową w kierunku rozwiązania.

Najprostsza sytuacja to taka, w której… hmmm, właśnie – najprostsza? Chciałem zacząć od zjawisk, które dotyczą nas indywidualnie. Od konfliktów interpersonalnych, od problemów napotykanych przez nas samych w pracy – czyli od tych momentów, kiedy zostajemy z problemem sami twarzą w twarz lub kiedy nie ma miejsca lub czasu na zbudowanie wokół problemu większego zespołu. Z procesowego punktu widzenia jest to więc relatywnie najmniej skomplikowana sytuacja, a rozwiązanie problemu może trwać dość krótko. Angażuje to najmniej zasobów. Im bardziej złożony problem, tym bardziej należy do niego podejść metodologicznie i nie rozwiązuje się go samemu. Rozwiązywanie złożonych problemów jest więc bardziej skomplikowane i jest trudniejsze, ale z emocjonalnego punktu widzenia – to zmierzenie się z problemem samemu najczęściej będzie jednak trudniejsze. Choć to zależy od tego, kim jesteśmy.

Kim jesteś? Typy osobowości

Zapytałem niedawno koleżankę, z którą wracaliśmy wspólnie z wyjazdu służbowego, jak wspomina pewną trudną sytuację, jaką napotkaliśmy. Wyszła z tego ciekawa opowieść.

Czwartek był dość długim i przyjemnym dniem. Kilkaset osób z naszej ówczesnej firmy bawiło się w pewnej nadbrzeżnej angielskiej miejscowości na zakończenie trzydniowej sesji szkoleniowej. Nie wiedzieć czemu – trój -

ka z nas, kupując bilety lotnicze, wybrała powrót w piątek około południa. A to oznacza, że po długiej imprezie należało się zerwać z łóżka o dość wczesnej godzinie, aby zdążyć na pociąg jadący do Londynu. Zdaliśmy sobie sprawę z tego, jak niefortunny był to pomysł, kiedy już było za późno na zmianę. Ach, właśnie – za późno?

Jeden z naszej trójki uznał inaczej – po prostu się nie obudził. Próby wsparcia go w procesie budzenia się spaliły na panewce – absolutnie nie był do tego gotowy. Z góry założył, że są rzeczy „ważne i ważniejsze”, a najwyraźniej zdążenie na ten samolot znalazło się w tej pierwszej grupie. Właściwie niczego nie zakładał przed wystąpieniem problemu. Do rozwiązywania podszedł dopiero post factum – albo należało się pogodzić ze stratą (uniknąć problemu/ dostosować się do sytuacji?) i kupić nowy bilet za własne pieniądze, albo można było próbować uzasadniać konieczność zakupu nowego biletu za pieniądze firmowe. To typowe zachowania jungowskiej osobowości „czerwonej” (ryc. 2.), która w sytuacji wystąpienia problemu, w zależności od jego rozmiarów, albo go bagatelizuje, sprowadza do rangi czegoś mniejszego od wszystkiego innego dookoła („Jeśli problem będzie wystarczająco silny, wyjdzie na wierzch, a jeśli będzie słaby, to po prostu zniknie”), albo przechodzi w tryb obwiniającego – przerzuci winę za wystąpienie problemu na kogoś innego albo na czynniki zewnętrzne.

Kolega częściowo jest również jungowskim „żółtym”. Taka osobowość przechodzi w tryb klauna – więc udaje, że nic nie wiedziała, że się zagapiła, śmieje się z problemu i z samej siebie.

Ja – „niebieski” z „zieloną” koleżanką z góry byliśmy przygotowani na trudny moment. Dla nas ważniejsza jest percepcja niż intuicja, przygotowanie do działania niż działanie pod wpływem impulsu. Myśleliśmy o tym trudnym momencie zawczasu – bawiliśmy się nieco ostrożniej, pamiętaliśmy o nastawieniu budzików. Zabolała strata czasu poświęconego na budzenie kolegi. Ale myśląc o naszym skrupulatnym planowaniu, zarzuciliśmy te próby i pobiegliśmy na lokalny dworzec kolejowy. Dzień wcześniej sprawdzałem rozkłady jazdy, pamiętałem o pociągu o pewnej konkretnej godzinie jadącym na londyński dworzec Liverpool.

Wpadliśmy na dworzec jakiś kwadrans przed czasem, szybki rzut oka na tablicę odjazdów i nagle… zaskoczenie, bo właśnie za chwilę odjeżdża pociąg do Londynu, ale na stację Victoria. Krótka analiza mojej niebieskiej analitycznej osobowości i decyzja – wsiadamy! Skoro ten pociąg odjeżdżał kwadrans wcześniej, a w dodatku dojeżdżał do stacji położonej o połowę bliżej lotniska Heathrow, to nie może to być zły wybór.

Szybko jednak okazało się, że coś jest nie tak. Stanowczo zbyt często się zatrzymywał, jechał dziwnie okrężną trasą, a jeden z postojów trwał stanowczo zbyt długo. Koleżanka zaczęła panikować. „Nie zdążymy, nie ma szans! Będziemy musieli wydać własne pieniądze na nowy samolot!” Szybko uruchomił się tryb ofiary.

Przeszkadzał mi. Również zauważyłem złą sytuację, ale mi uruchomił się tryb „komputera”. Skutkiem ubocznym tego trybu jest wyłączenie emocji. Staję się chłodny i nieprzystępny. Otoczenie przestaje mieć znaczenie. Nie da się ze mną pogadać. Permanentnie liczę. Liczę, jaki zapas czasu mamy i jaki nam zostanie po dotarciu do stacji docelowej. Sprawdzam na telefonie, ile stacji metra jest

Logika Systemy Analizy

Sprawdzanie Instrukcje

Rozwiązywanie problemów Tryb komputera

Tradycje Sprawdzanie

Przyjazne podejście

Dbałość o innych Emocje

Rozwiązywanie problemów Tryb ofiary

od dworca Victoria do lotniska i ile czasu potrwa ta podróż. Kiedy z każdym kolejnym przystankiem ten zapas czasu był coraz mniejszy, zacząłem sprawdzać inne opcje jazdy metrem. Zamiast bezpośrednią linią z większą liczbą przystanków – jazda innymi liniami, z przesiadką. Zaleta – w sumie o kilka przystanków mniej. Linia, do której się przesiądziemy, ewidentnie szybsza. A ile czasu zajmie przesiadka…? Co kwadrans powstawało w głowie kilka nowych scenariuszy, a kilka starych stawało się nieaktualnych i można je było wyrzucić.

Pominę kilka kolejnych akapitów, pozostawiając je na jakąś inną okazję. Mniejsze znaczenie ma to, jakie kolejne obliczenia poczynił mój komputerowy tryb, a jakie kolejne elementy czucia się ofiarą niefortunnych zdarzeń pojawiały się u „zielonej” koleżanki. W każdym razie podobno moje niewzruszenie zadziałało uspokajająco i  udało mi się ją zmotywować na koniec do szybkiego biegu do stanowiska odpraw. Uspokojenie "zielonej" osobowości powoduje, że jej wrodzona umiejętność realizacji zadań, skrupulatność i doprowadzanie czynności do końca jest doskonałym zestawem do rozwiązywania problemów. "Żółty" dokona dobrej selekcji, "czerwony" zarządzi, "niebieski" przeanalizuje i wskaże możliwe rozwiązania, a "zielony" doprowadzi temat do końca. Czyż to nie brzmi, jak doskonały zespół do rozwiązywania problemów?

Wpadliśmy na lotnisko na 15 minut przed odlotem. A  dopóki się nie sprawdzi wszystkich możliwości – nie można się poddawać. Bo może samolot będzie opóźniony?

No i był! Co więcej – stanowisko odpraw było już zamknięte, ale dokładnie wtedy, kiedy na nie wpadaliśmy, przyszedł ktoś je posprzątać i… przy okazji nas odprawił! Opłacało się biec dokładnie tak szybko, jak biegliśmy. Ani 1 km/h wolniej, ani szybciej.

Ta nieco przydługa opowieść jest mi potrzebna po to, aby wprowadzić temat związany z różnymi osobowościami. Każdy z nas bowiem może rozwiązywać problemy inaczej. Warto poznać siebie najpierw, aby świadomie czuć, czy właśnie stoję przed poważnym problemem i w swój naturalny sposób zaczynam się z nim mierzyć.

Fakty Twarde wartości

Wyniki

Zmiana Odnowa

Rozwiązywanie problemów Tryb obwiniającego

Wywieranie wpływu Generowanie pomysłów

Ludzie

Komunikacja Otwartość

Rozwiązywanie problemów Tryb klauna

Warto wiedzieć, jak radzą sobie z tym inne osobowości. A ponieważ większość z nas ma osobowości mieszane, może mieć również wyuczone metody zachowań. Więc… możemy w razie potrzeby wyłączyć nasze naturalne zachowanie, a włączyć to wytrenowane.

Podejście do rozwiązywania problemów

No i dochodzi druga strona medalu – kiedy stoimy naprzeciwko problemu interpersonalnego, po zachowaniach przeciwnika możemy rozpoznać jego kolor osobowości. A w ten sposób wiemy, czy druga strona również ma świadomość istnienia problemu, czy nie. Wiedząc to, możemy lepiej przygotować naszą taktykę radzenia sobie z konfliktem i jeśli leży to we wspólnym interesie – możemy lepiej pomóc drugiej stronie poradzić sobie z problemem, dzięki czemu i my zyskamy.

Swoją osobowość znam najlepiej, więc o moim „niebieskim” podejściu najłatwiej było mi napisać. Ale to wcale nie oznacza, że akurat takie podejście do rozwiązywania problemów musi być zawsze najlepsze. Nie ma jednej najlepszej metody. Metoda musi być dostosowana do okoliczności.

Największym problemem nadmiernego analizowania podczas rozwiązywania problemu jest poświęcenie zbyt dużej ilości energii. Pamiętacie tego kolegę, który postanowił się nie obudzić? Może dla niego rozmiar problemu był znacznie mniejszy niż dla pozostałej dwójki? W tym rzecz na samym początku – ustalić rangę, rozmiar, potencjalny wpływ problemu. Nie warto zajmować się wszystkimi problemami, przed którymi stoimy. Na załączonej niebiesko-czerwonej grafice (ryc. 3.) (tym razem naprawdę chodzi o kolory, a nie o osobowości) przedstawione jest powszechne podejście do rozwiązywania problemów w kulturach zachodnich (niebieska część) i w kulturach wschodnich (czerwona część). Otóż zwykliśmy w Europie walczyć z każdym problemem. Nie wszyscy oczywiście, ale generalnie problem w naszym mniemaniu jest czymś, co należy rozwiązać. Azjaci, ogólnie rzecz biorąc, omijają problem. Czy to oznacza, że problemów nie rozwiązują? Otóż nie.

Ryc. 2.

Unikanie jest po prostu jedną ze strategii radzenia sobie z problemami. Potraktowałbym to dwojako: 1) świadome niezabieranie się za rozwiązywanie problemów, które są nieistotne – niektóre z nich rozwiążą się… same, rozwiąże je ktoś inny, albo po prostu znikną, 2) nieświadome obchodzenie problemów, bez kalkulowania ich istotności. Część z nich samoistnie zniknie, rozwiążą się same - więc efekt będzie taki sam. Natomiast te problemy, które postanowią się do nas jednak "odezwać", wrócą ze zdwojoną siłą. Uwaga – nie należy moim zdaniem zakładać, że unikanie problemu jest objawem strachu, lekceważenia czy ignorancji. Nie ma co „zgrywać” bohatera, kiedy nasz czas i energia przydadzą się bardziej w innym miejscu. Szczególnie wtedy, kiedy ani czasu, ani energii nie mamy zbyt wiele, kiedy walka z problemem będzie bardziej kosztowna niż poddanie się negatywnym efektom problemu, naprawdę lepiej jest go uniknąć. Sparafrazowałbym – nie ma sensu jechać 10 km w jedną stronę (i tyle samo w drugą) na inną stację benzynową, aby zaoszczędzić 1 grosz na litrze. Spalimy np. 1,2 l, czyli około 7,20 zł, a zapłacimy mniej o 50 l x 0,01 zł = 0,50 zł.

Unikanie jest jedną ze strategii radzenia sobie z konfliktami interpersonalnymi, będącymi szczególną formą problemu. Poza unikaniem możemy się dostosować, kiedy spełnienie oczekiwań przeciwnika jest ważniejsze od oczekiwań naszych. Możemy wejść w rywalizację, gdy mamy absolutną pewność, że racja jest po naszej stronie. Możemy próbować budować współpracę, gdy czas gra mniejszą rolę, albo w kompromis, gdy potrzebny jest szybki rezultat kosztem obustronnych ustępstw.

Za mało?

Zapraszam na kurs w IRSM.

Gdy natomiast problem jest bardziej złożony, nie obejdzie się bez systematyczności i użycia jakiejś metodologii i zestawu narzędzi. Wybór jest dość szeroki, ale większość z metodologii zawiera dość powtarzalny schemat:

1) Powołanie zespołu do rozwiązywania problemu – przy złożonych problemach nie ma szans na samodzielne działanie. Potrzebne są albo zróżnicowane kompetencje, albo różne osobowości.

2) Zdefiniowanie, z czym dokładnie się mierzymy – wiele porażek wiąże się z tym, że problem został źle zdefiniowany i walczymy nie z tym, z czym powinniśmy.

3) Szukanie przyczyn źródłowych –np. jeśli rozerwaliśmy spodnie, to problemem nie jest dziura w nich, nie to, że z dziwnego miejsca wystaje gwóźdź, ale np. to, że gwóźdź został tam wbity, ponieważ nie ma innego miejsca, na którym można powiesić kurtkę roboczą.

4) Wdrożenie akcji naprawczych.

5) Sprawdzanie, czy rozwiązanie działa.

Popełniamy wyjątkowo dużo błędów na każdym z tych etapów. Źle dobieramy zespoły, dobierając zbyt podobne kompetencje lub zbyt podobne osobowości. Problem definiujemy, zaszywając w nim zakamuflowane rozwiązanie albo robiąc to zbyt ogólnie.

„Warunki pracy są złe”. Czyli jakie? Na czym dokładnie polega problem?

„Problemem jest to, że nie mamy w pobliżu klimatyzacji”. A jaki problem ma rozwiązać klimatyzacja?

Wydaje się to banalne, ale wcale nie jest. Niejednokrotnie samo definiowanie problemu zajmuje kilka dni. Czy to przesada? Jeśli mamy dzięki temu oszczędzić kilkanaście dni pracy spędzonej potencjalne na tworzeniu zbędnych rozwiązań, to jak najbardziej tak.

Ryc. 3.

REKLAMA

ZESPÓŁ MARZEŃ W ZASIĘGU RĘKI

Budowanie zespołu jest jak kompletowanie Twojej drużyny do zadań specjalnych. To proces, który wymaga przemyślanej strategii i konsekwentnego działania. Brak inwestycji czasu i pieniędzy w rozwój kadry to przepis na niestabilność i wzrost rotacji. Zespół, który realizuje swoje cele i działa jak dobrze naoliwiona maszyna, to pracowniczki i pracownicy wykonujący swoje obowiązki z pasją i zaangażowaniem, w zgodzie ze swoimi wartościami i naturalnym stylem zachowania. Kluczem do sukcesu jest realne określenie zadań i wyzwań oraz dopasowanie indywidualnych potencjałów osób do stanowisk pracy. Dowiedz się jak w trzech krokach, zaplanować sukces Twojego zespołu. Skorzystaj z naszej autorskiej metody OSA – Określ zadania –Stwórz profile – Analizuj zasoby. Ruszamy!

Krok 1. O – Określ zadania

Określ, jakie zadania stoją przed Twoim zespołem. Diagnozę możesz przeprowadzić na wielu poziomach, zacznij od tego, który obejmuje całą firmę i jej sytuację na rynku. Określenie strategicznych celów organizacji na najbliższy rok, dwa, pięć lat, a nawet dłużej, pozwoli świadomie i długofalowo budować zespoły, które będą skutecznie realizowały stawiane przed nimi zadania. W tym celu warto odpowiedzieć na kilka kluczowych pytań: Czy nasza firma ma ugruntowaną pozycję na rynku? Jak duży zespół tworzy naszą organizację? Jak skomplikowane procedury nas obowiązują? Czy dotyczą nas procesy certyfikacyjne? Jak ważne w realizacji strategii będą systematyczne planowanie, dbałość o jakość naszego produktu/ usługi? Regularne wspieranie motywacji, wdrażanie nowych osób w zespole czy budowanie relacji wewnątrz i na zewnątrz organizacji?

Jeżeli plany rozwojowe związane będą z wdrażaniem nowych produktów/ usług, ekspansją na nowe rynki, to kompetencjami kluczowymi będą: kwestionowanie utartych schematów, istniejących rozwiązań, chęć aktywnego działania, potrzeba zmiany. W takiej sytuacji warto pozyskać do zespołu osoby, dla których stawianie ambitnych wyzwań będzie motorem napędowym i czynnikiem motywującym do szybkiego działania.

Podobną analizę wyzwań, celów warto przeprowadzić w odniesieniu do konkretnych pionów w firmie czy działów realizujących swoje codzienne zadania. Warto określić czynniki decydujące o sukcesie zespołu, czyli to, po czym będzie można poznać, że realizujemy zaplanowane rezultaty. Jakie zadania/ wyzwania staną na drodze do osiągnięcia celu, a w konsekwencji jakich kompetencji kluczowych będzie wymagała ich realizacja? Czy pożądane jest stałe szukanie nowych rozwiązań, czy raczej podążanie utartymi schematami i przestrzeganie procedur? Może gwarancją sukcesu będzie spokojna analiza dużej ilości danych i rzetelne określenie poziomu ryzyka? Realizacja celu może wymagać szybkiego, zdecydowanego działania i gotowości brania odpowiedzialności za swoje błędy.

To tylko niektóre z kompetencji kluczowych, które mogą decydować o tempie i skuteczności osiągania rezultatów. Ważne jest delegowanie obowiązków osobom, których kluczowe kompetencje ułatwiają osiąganie sukcesu w danym obszarze, wtedy mniejszym nakładem sił utrzymane zostanie zaangażowanie i skupienie na realizacji zadania. Określanie celów dla organizacji i tworzących ją zespołów to pierwszy krok budowania skutecznej opartej na współpracy komunikacji.

Krok 2. S – Stwórz profile

Stwórz profil stanowiska zgodny z naturalnym potencjałem.

Sprawdź, czy zakresy obowiązków zawarte w umowach o pracę są zgodne z opisem zadań koniecznych do realizacji celów, jakie stoją przed zespołem. Czy wszystkie obowiązki, które zdecydują o osiągnięciu strategicznego rezultatu znalazły swoje odzwierciedlenie w zakresach obowiązków pracowniczek i pracowników. Z naszego doświadczenia wynika, że zdarza się znajdować białe pola, czyli takie obowiązki, które były istotnymi dla realizacji celów strategicznych, ale nie zostały zapi -

sane w zakresie obowiązków. Taki stan formalny może prowadzić do frustracji na wszystkich szczeblach firmy, utrudnia wdrożenie osób dołączających do zespołu oraz może uniemożliwiać skuteczne delegowanie obowiązków oraz budowanie odpowiedzialności.

Dlatego zacznij od dokładnej analizy zakresu obowiązków zawartego w umowach o pracę. Sprawdź, czy zakresy realnie opisują faktycznie wykonywane obowiązki. Postaraj się określić procentowo, które czynności wymagają największego zaangażowania czasowego, a które decydują o sukcesie na danym stanowisku. Wyodrębnij pięć kluczowych zadań, które mają największy wpływ na skuteczną realizację celów na danym stanowisku. Zastanów się, jakie kompetencje kluczowe i cechy osobowości są przydatne do efektywnego wykonania powierzonych tej osobie zadań.

Może będą to niezależność, samodzielność, decyzyjność, odpowiedzialność za rezultaty, osiąganie mierzalnych celów, gotowość na wyzwania i szybkie tempo działania? Może do realizacji zadania niezbędne będą przestrzeganie zasad, instrukcji, wszechstronna analiza ryzyka, jasne zasady i koncentracja na faktach i danych?

Może potrzebujesz osoby generującej nowe pomysły, tworzącej inspirujące, angażujące treści, gotowej do pracy w systemie projektowym, szybko reagującej na zmiany, lubiącej wystąpienia publiczne, będącej w ciągłym kontakcie np. z mediami, klientami?

W wielu sytuacjach zawodowych sprawdzą się też osoby, które umieją aktywnie słuchać, cenią systematyczność, przewidywalność procesów i zorganizowany sposób pracy.

Zastanów się, jak opisane wyżej zachowania wpływają na kulturę organizacji, komunikację, współpracę w zespole i skuteczną, terminową realizację zadań.

W materiałach dodatkowych do pobrania na końcu tego artykułu znajdziesz krótki kwestionariusz diagnostyczny, który pozwoli Ci przypisać pięć kluczowych zadań do pożądanych predyspozycji. W ten sposób w oparciu o cztery naturalne style zachowań określisz podstawowy profil stanowiska. Ułatwi to przydzielanie zadań zgodnie z naturalnymi potencjałami lub pozyskiwanie do zespołu osób uzupełniających swoimi kompetencjami kluczowymi zasoby już istniejącej załogi.

Stwórz środowisko pracy, w którym każdy będzie mógł wykorzystać swój naturalny potencjał, a zyskasz zaufanie i zaangażowany zespół, który zrealizuje stawiane przed nim zadania.

Krok 3. A – Analizuj zasoby

Analizuj zasoby i poznaj mapy Twoich zespołów. Do analizy zasobów w codziennej pracy korzystamy ze sprawdzonego w ponad 40 krajach narzędzia diagnostycznego Extended DISC®. Pozwala ono w szybki, w pełni zdalny sposób określić naturalne zachowania wszystkich osób z zespołu. Z personalizowanych raportów indywidualnych dowiadujemy się, jaka jest w zespole reprezentacja poszczególnych stylów DISC:

D to osoby nastawione na wyniki, decyzyjność, realizacje ambitnych wyzwań, szybkie w działaniu.

I to osoby optymistyczne, ceniące kontakt z innymi, motywujące, generujące pomysły, lubią nowości, są entuzjastyczne i komunikatywne.

WSPARCIE SPRZEDAŻY

S to osoby spokojne, lojalne, ceniące stabilność, aktywnie słuchają, potrzebują czasu na podjęcie działania, cenią sprawiedliwe rozwiązania, zgodne z ich wartościami.

C to osoby analityczne, dokładne, ceniące jakość, specjalizujące się, sprawdzają się na stanowiskach wymagających analizy danych, mówią o faktach, preferują komunikację pisemną, przestrzegają procedur, nie lubią pracy pod presją czasu.

Znajomość swojego naturalnego stylu zachowania w miejscu pracy wprowadza wspólny język, ułatwia dzielenie się wiedzą, docenianie różnorodności, wspiera otwartą komunikację, pomaga budować zaufanie i umożliwia delegowanie zadań na podstawie naturalnych potencjałów pracowniczek i pracowników. To wszystko aktywnie przeciwdziała rotacji i wypaleniu zawodowemu. Jak w praktyce wygląda proces wdrożenia komunikacji opartej na modelu Extended DISC® w organizacji? Podczas bezpłatnej konsultacji zapoznajemy się z potrzebami, liczebnością zespołu, określamy ważne dla firmy wyzwania, mierzalne do realizacji cele krótkoterminowe i długoterminowe, projektujemy wzór raportu dostosowany do aktualnych potrzeb, wybierając spośród 1200 dostępnych kryteriów.

Pracę z kadrą rozpoczynamy spotkaniem z całym zespołem, na którym przedstawiamy poszczególne etapy procesu, opowiadamy, czym jest model Extended DISC® , jakie ma podstawy naukowe, zastosowanie, co bada, jakie są naturalne style zachowań i jak tę wiedzę możemy wykorzystać w praktyce (również poza pracą). Odpowiadamy na wszystkie pytania i wątpliwości. Poznajemy realne problemy i wyzwania komunikacyjne w zespole oraz budujemy wzajemne zaufanie bardzo potrzebne na dalszym etapie wspólnej pracy.

Następie każdy otrzymuje link wraz z instrukcją do wypełnienia kwestionariusza. Ważne, by wypełnić go w języku ojczystym (do wyboru jest 77 wersji językowych), wtedy mamy pewność, że wyniki będą wiarygodne. W zależności od liczebności zespołu czas zbierania kwestionariuszy zamyka się w przedziale do dwóch tygodni. Po wygenerowaniu wyników każda osoba objęta badaniem otrzymuje swój wynik mailem i umawia się na indywidualne, 30-minutowe omówienie wyniku z certyfikowaną konsultantką.

Po zakończeniu serii konsultacji indywidualnych spotykamy się ponownie na warsztatach zespołowych, na których wspólnie budujemy mapę zespołu. Omawiamy dostępne zasoby, wyzwania i doskonalimy otwartą komunikację opartą na potrzebach wynikających z naturalnych stylów zachowań. Na tym etapie staje się jasne, dlaczego w zespołach występują niektóre konflikty, trudności z komunikacją, terminową realizacją zadań czy dbałością o stosowanie procedur. Najskuteczniejszym sposobem przeciwdziałania niepożądanym procesom jest otwarta komunikacja oparta na nazywaniu potrzeb i zachowań. W ofercie posiadamy indywidualne rozwiązania dla kadry zarządzającej i osób potrzebujących wsparcia, między innymi wspomagające rozwój kompetencji liderskich, radzenie sobie ze stresem czy przeciwdziałające wypaleniu zawodowemu.

Kolejnym obszarem, w jakim możliwe jest aktywne korzystanie z modelu Extended DISC®, jest obszar rekrutacji, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej – jest to rozwiązanie rekomendowane po etapie analizy zasobów opisanej wyżej.

Budowanie zespołu marzeń to długotrwały proces, który wymaga świadomego planowania, działania i korzystania z nowoczesnych narzędzi. Model Extended DISC® pozwala w ustrukturyzowany sposób zrozumieć potrzeby osób pracujących w organizacji i dopasować ich naturalne zasoby do stanowisk, na których będą mogły mniejszym nakładem energii osiągać wymierne sukcesy. Zaangażowany i efektywny zespół może być kluczową przewagą konkurencyjną, pozwala oszczędzać czas, pieniądze i dostarczać wysokiej jakości produktów i usług. Ponieważ każda firma to nie tylko zbiór jednostek, lecz przede wszystkim system naczyń połączonych. Inwestując w rozwój kadry, wpływamy na efektywność całej organizacji. Jesteśmy przekonane, że nasza autorska metoda OSA – O kreśl zadania, Stwórz profile, A nalizuj zasoby oraz opracowane do niej materiały dodatkowe będą wydajnym wsparciem na drodze do różnorodnych, opartych na mocnych stronach, zaangażowanych zespołów. www.lifterka.pl

Materiały dodatkowe do artykułu

SUPLEMENTACJA MŁODYCH ROSNĄCYCH

PSÓW RAS DUŻYCH I OLBRZYMICH

Tekst: prof. dr hab. Piotr Ostaszewski

Zakład Biochemii i Dietetyki, Katedra Nauk Fizjologicznych, Instytut Medycyny Weterynaryjnej, SGGW w Warszawie

Właściwe żywienie to dostarczenie energii i składników pokarmowych niezbędnych do utrzymania psów w dobrej kondycji. Pozwala także na uzyskanie zdrowego potomstwa. Należy pamiętać, że żywienie powinno sprawiać przyjemność, dzieloną wspólnie między zwierzę i jego opiekuna. Można to osiągnąć poprzez stosowanie odpowiednich karm, które smakują zwierzętom i są przez nie chętnie zjadane. Odpowiedzialny opiekun tak dobiera dietę swego psa, aby odpowiadała ona jego potrzebom na każdym z poszczególnych etapów jego życia, począwszy od szczeniaka, poprzez juniora, psa dorosłego, aż po psiego seniora. Psy ras dużych i olbrzymich odznaczają się bardzo długim okresem wzrostu. Na przykład podczas gdy psy miniaturowe, takie jak Yorkshire teriery czy maltańczyki, w wieku 12 miesięcy praktycznie osiągają już swoje docelowe rozmiary, to np. dogi niemieckie czy wilczarze irlandzkie potrafią rosnąć nawet ponad dwa lata! Sprawia to, że w okresie wzrostu ich organizmy mają szczególne potrzeby, jeśli chodzi o składniki mineralne oraz pewne specyficzne składniki diety. A to z kolei wymaga zastosowania starannie dobranej suplementacji.

Tkanką wymagającą szczególnej troski u rosnących psów jest tkanka kostna, przede wszystkim kości długie i stawy. Ich wzrost na długość i prawidłowa

mineralizacja zależą w dużym stopniu od stosowanej diety. Na szczególną uwagę zasługują w tym okresie szczenięta ras dużych osiągających w wieku dojrzałym masę ciała 25–45 kg oraz ras olbrzymich o masie ciała powyżej 45 kg.

Żywienie psów w okresie wzrostu

Wzrost żywego organizmu jest złożonym wieloetapowym procesem, w którym współdziałają ze sobą czynniki genetyczne, żywieniowe i środowiskowe. U psów proces ten przebiega dużo szybciej niż u wielu innych gatunków zwierząt i u człowieka. Tkanką wymagającą szczególnej troski u rosnących psów jest tkanka kostna, przede wszystkim kości długie i stawy. Ich wzrost na długość i prawidłowa mineralizacja zależą w dużym stopniu od stosowanej diety. Na szczególną uwagę zasługują w tym okresie szczenięta ras dużych osiągających w wieku dojrzałym masę ciała 25–45 kg oraz ras olbrzymich o masie ciała powyżej 45 kg. Psy te mają bardzo określone wymagania żywieniowe i dlatego przez całe życie powinny być karmione dietą, która jest specjalnie dla nich opracowana i pokrywa zapotrzebowanie na składniki odżywcze i mineralne. W żadnej innej grupie zwierząt ewentualne błędy w żywieniu nie wpływają tak negatywnie na wzrost zwierząt i ich kondycję zdrowotną jak u psów o dużej masie ciała. Psy ras dużych i olbrzymich rosną dłużej, wielokrotnie zwiększają swoją masę ciała, starzeją się szybciej niż psy małych ras i częściej zapadają na choroby serca i stawów. Jeśli porównamy drobnego psa rasy miniaturowej ważącego około 2 kg z potężnym wilczarzem irlandzkim mającym około 70 kg, to pierwszy kończy swój wzrost i rozwój ok. 12. miesiąca życia, a drugi osiąga pełną dojrzałość w wieku około dwóch lat (24 miesiące). Jeśli jednak uwzględnimy, że masa ciała psa dorosłego rasy olbrzymiej jest porównywalna z masą ciała dorosłego mężczyzny, który osiąga swoją dojrzałość fizyczną w wieku około 18 lat, to w przypadku psa mamy do czynienia z bardzo szybkim wzrostem. W dodatku u psa ten intensywny wzrost nie jest równomierny, bo pies olbrzym połowę swojej ostatecznej masy ciała osiąga w wieku około sześciu miesięcy. To pokazuje, jak wysokie jest zapotrzebowanie na składniki odżywcze w tym okresie, aby sprostać takim potrzebom.

Pierwsze tygodnie życia

Szczenięta do trzeciego tygodnia życia są całkowicie zależne od matki, zarówno pod względem opieki (m.in. dostarczenie ciepła), jak i pożywienia. Oseski rodzą się ślepe i głuche. Od początku narodzin matka dostarcza im wszystkie niezbędne składniki pokarmowe wraz z mlekiem. Czasami jednak proces ten jest zaburzony przebytą chorobą, śmiercią suki czy też zbyt małą ilością produkowanego mleka. Wtedy należy rozważyć stosowanie preparatów mlekozastępczych. W okresie przed odsadzeniem notuje się największą liczbę zgonów szczeniąt. Jedną z przyczyn – oprócz zachowań matki oraz wiedzy i doświadczenia ho -

dowcy – jest złe karmienie matki. Suka, która była w dobrej kondycji w okresie zapłodnienia, nie wymaga żadnej specjalnej karmy, pod warunkiem że jest to karma dobrej jakości. To, co jest konieczne, to zwiększanie ilości pokarmu w drugiej połowie ciąży. Stwierdzono, że cotygodniowy 10% wzrost ilości podawanej karmy, począwszy od 6. tygodnia, jest zadowalającą metodą u większości ciężarnych suk. W pierwszych godzinach życia bardzo ważne jest spożycie bogatej w przeciwciała, bardzo wartościowej siary. Dzięki niej szczenię otrzymuje na kilka miesięcy odporność bierną przeciwko chorobom zakaźnym. Siara jest także źródłem takich bioaktywnych związków, jak lizozym chroniący przed bakteriami czy enzym lipaza pomagający w trawieniu tłuszczów. W badaniach epidemiologicznych wykazano, że niska masa urodzeniowa ciała dramatycznie zwiększa ryzyko śmierci szczeniaka i ponad 50% wszystkich zgonów przypada na pierwszy tydzień życia oseska. Zwykle przyjmowanie siary rozpoczyna się w ciągu pierwszych czterech godzin życia. Należy się zatem spieszyć, ponieważ możliwość wchłaniania matczynych przeciwciał stopniowo ustaje po 12–16 godzinach od porodu, kiedy to bariera jelitowa szczeniąt zaczyna całkowicie blokować transport matczynych przeciwciał. Podczas pierwszych kilku tygodni życia szczenięta potrzebują mleka o wysokiej zawartości białka i tłuszczu. Ponieważ w tym czasie układ odpornościowy nadal się rozwija, zalecane jest podawanie przeciwutleniaczy, takich jak luteina, witamina A i E, względnie beta-karoten, które poprzez wzmocnienie układu odpornościowego lepiej przygotowują szczeniaka do czekających go szczepień.

Odsadzenie

W wieku 5–8 tygodni rozpoczyna się okres odsadzania szczeniąt od matki. W tym czasie szczenięta zaczynają otrzymywać pokarmy inne niż mleko i preparaty mlekozastępcze. Psy duże i olbrzymie przyrastają szybko, więc tu szczególnie zalecany jest pokarm o wysokiej gęstości energetycznej. Zęby wyrzynają się nadal, dlatego preferowana jest dieta mokra, najlepiej puszkowa, o wysokiej strawności. Zapobiega to bolesności przy gryzieniu. Ponieważ układ odpornościowy szczeniaka nie jest jeszcze w pełni rozwinięty, zalecane jest kontynuowanie podawania przeciwutleniaczy. Wykazano, że nawet przekroczenie zalecanych ilości witamin A i E prowadzi do lepszej odpowiedzi immunologicznej szczeniaka wyrażonej wyższym poszczepiennym mianem przeciwciał. Proces odsadzenia kończy się około szóstego tygodnia, gdy szczenięta przestają być karmione przez sukę (tzw. odsadzenie dietetyczne). Między 8. a 9. tygodniem życia następuje odsadzenie behawioralne związane z przekazaniem szczeniąt do nowych opiekunów.

Maciej Reimus

Product Manager BIOFEED

Odpowiednie żywienie młodych psów ras dużych to klucz do zapewnienia prawidłowego wzrostu i długowieczności. Dieta powinna opierać się na wysokiej jakości białku, umiarkowanej zawartości tłuszczów oraz dobrze przyswajalnych węglowodanach, co gwarantuje stabilne dostarczanie energii bez nadmiernego obciążenia układu pokarmowego. Szczególną uwagę należy zwrócić na właściwe proporcje wapnia i fosforu, aby wspierać zdrowy rozwój kości i stawów, zapobiegając deformacjom. Produkty Euphoria oferują zbilansowane formuły, wzbogacone o witaminy, minerały oraz kwasy tłuszczowe omega-3, które poprawiają kondycję stawów i układu odpornościowego. Regularne posiłki, dostosowane do etapu wzrostu w połączeniu z profesjonalną opieką weterynaryjną stanowią fundament optymalnego rozwoju młodych psów ras dużych.

Od odsadzenia do wieku dorosłego

Po odsadzeniu szczenięta rosną nadal aż do osiągnięcia wieku dorosłego. Ta faza wzrostu różni się w zależności od wielkości rasy, ale trzeba pamiętać, że w tym czasie psy rosną najszybciej. Tak znaczne tempo wzrostu powoduje duże zapotrzebowanie na energię i składniki pokarmowe. Jest ono najwyższe w ciągu całego życia psa i porównywalne tylko z okresem laktacji u suki. Cały ten okres wzrostu od odsadzenia do osiągnięcia wieku dorosłego może być podzielony na dwa etapy: etap szczenięcy, kiedy zwierzę rośnie, ale nie osiągnęło jeszcze dojrzałości rozrodczej (zwykle 6–8 miesięcy) oraz etap młodzieńczy ( junior), kiedy zwierzę jest już dojrzałe seksualnie, ale nadal zwiększa swoją masę ciała, przede wszystkim poprzez przyrost masy mięśniowej. W tym czasie wzrasta zapotrzebowanie na energię dostarczaną z pokarmem. Dieta dla psów, zwłaszcza ras dużych i olbrzymich, powinna być bardzo skondensowana, o wysokiej gęstości energetycznej. Jest to podyktowane między innymi różnicami w wielkości przewodu pokarmowego w stosunku do masy ciała zwierzęcia. Na przykład u dorosłego psa rasy miniaturowej układ trawienny stanowi około 7% masy ciała, a u psa olbrzymiego tylko około 3%. Powoduje to, że układ trawienny rosnącego psa o dużej masie ciała jest bardziej wrażliwy niż psa małego, co znacznie ogranicza możliwości trawienne dużych psów. Stąd bardzo ważne jest ich nieprzekarmianie. Odmierzona dzienna porcja karmy dla szczeniąt, zwłaszcza ras dużych i olbrzymich, powinna być dzielona na 3–4 posiłki podawane w ciągu dnia. Dopiero około szóstego miesiąca liczba ta może być zredukowana do dwóch posiłków dziennie. Zdecydowanie odradza się żywienie do woli, ponieważ przy bardzo silnym apetycie może to prowadzić do nadwagi. W tym czasie najlepsza jest sucha karma, należy unikać puszek i domowego jedzenia, które mogą powodować nieprawidłowe trawienie i wzmożoną perystaltykę jelit, a to z kolei stwarza ryzyko skrętu żołądka. Duże psy jedzą bardzo szybko, łykając duże ilości powietrza. Jest to zjawisko niepożądane, ponieważ wzdęcie zwiększa prawdopodobieństwo skrętu żołądka, który w przypadku psów dużych występuje ponad 20-krotnie

częściej niż u mniejszych psów. Żeby zminimalizować ryzyko skrętu, pies powinien po jedzeniu przynajmniej godzinę odpoczywać, unikać skakania, biegania czy też gwałtownego schodzenia ze schodów.

Znaczenie równowagi wapniowo-fosforowej

Wapń i fosfor to dwa kluczowe pierwiastki, które odgrywają istotną rolę w utrzymaniu zdrowia psów. Ich wzajemne proporcje umożliwiają prawidłowy wzrost szkieletu, pracę mięśni i przebieg wielu procesów metabolicznych. Wapń jest niezbędny do prawidłowego rozwoju kości. Warunkuje również prawidłowe krzepnięcie krwi. Z kolei fosfor oprócz udziału w rozwoju szkieletu i zębów współtworzy ATP oraz odgrywa kluczową rolę w regulacji równowagi kwasowo-zasadowej organizmu. Zawartość wapnia w karmie dla szczeniąt ras dużych powinna wynosić 0,7–1,2% suchej masy, a jego stosunek do fosforu powinien mieścić się w przedziale od 1:1 do 1,5:1. Zaburzenie tych proporcji może prowadzić do wystąpienia objawów chorobowych szczególnie w okresie młodzieńczego wzrostu psów, ale także w przypadku przewlekłych schorzeń, takich jak na przykład choroby nerek. Na podstawie danych literaturowych ostatnich lat uważa się, że istotniejszym czynnikiem zapobiegania chorobom ortopedycznym jest prawidłowa zawartość wapnia w diecie, a w mniejszym stopniu jego stosunek do fosforu. Tkanka chrzęstna i kostna młodych psów ras dużych i olbrzymich jest bardzo wrażliwa na ilość wapnia i fosforu. Natomiast mniejsze znaczenie ma nadmiar białka w diecie, któremu jeszcze do niedawna przypisywano szkodliwy wpływ na rozwój szkieletu u szczeniąt. U bardzo młodych zwierząt wapń jest wchłaniany z jelit w drodze biernego transportu (dyfuzji), a dopiero w późniejszym wieku wytwarzają się mechanizmy jego aktywnego wchłaniania zależnego od witaminy D3 . Jeżeli psy otrzymują zbyt dużo wapnia, wzrasta u nich ryzyko wystąpienia chorób ortopedycznych. Nadmierna podaż wapnia zachodzi wówczas, gdy do zbilansowanej kompletnej karmy podawanej szczeniętom dodawane są preparaty wapniowe w postaci suplementów lub gdy opiekun podaje zbyt dużo wapnia do karmy przygotowywanej w domu. Zbyt wysoka lub zbyt niska

Julia Starosz

Zoopsycholog, trener psów Specjalistka ds. komunikacji marki Comfy

Odpowiednie żywienie młodych psów ras dużych i olbrzymich to klucz do ich prawidłowego rozwoju. Zbilansowana dieta powinna dostarczać nie tylko odpowiednią ilość energii, lecz także składniki wspierające układ kostno-stawowy. Warto wybierać karmy o optymalnym stosunku wapnia do fosforu oraz wzbogacone o składniki takie, jak glukozamina i chondroityna, które wspierają zdrowie stawów.

Comfy Appetit Vita Superfood to pełnoporcjowa karma sucha, stworzona z myślą o zdrowiu i witalności psów wszystkich ras. Oparta jest na jednym źródle białka zwierzęcego, bez kurczaka i glutenu, dostarcza niezbędnych składników odżywczych. Dodatek superfoods i oleju rybnego wspomaga kondycję sierści i skóry, a trójpolifosforan pomaga ograniczyć tworzenie się płytki nazębnej. To idealne rozwiązanie dla szczeniąt i dorosłych psów, które potrzebują kompleksowego wsparcia w okresie wzrostu.

Karma dostępna w wersji:

• Puppy Lamb All Breeds

• Adult Lamb Mini

• Adult Lamb Medium/Large

• Adult Buffalo All Breeds

zawartość wapnia w diecie mogą być przyczyną zaburzeń równowagi mineralnej prowadzących do chorób ortopedycznych. Stąd ważne jest, aby w przypadku stosowania pełnoporcjowych karm gotowych, zbilansowanych pod względem energii i zawartości wapnia i fosforu, nie stosować dodatków witaminowo-mineralnych. Najczęściej spotykane choroby ortopedyczne wieku młodzieńczego to dysplazja stawów biodrowych, ostechondroza, krzywica i wtórna żywieniowa nadczynność przytarczyc. Dysplazja ma tło genetyczne, ale również żywienie i warunki środowiskowe odgrywają dużą rolę w rozwoju objawów klinicznych tego schorzenia. Jednym z podstawowych czynników ryzyka jest nadwaga wynikająca z przekarmiania zwierząt dietą wysokoenergetyczną. Osteochondroza, czyli odwarstwiająca martwica chrzęstno-kostna, polega na oddzieleniu się fragmentu chrząstki od kości, co prowadzi do zaburzeń ruchomości stawu. Duże znaczenie w rozwoju tej choroby ma nadmierna podaż wapnia oraz energii. Krzywica objawia się zgrubieniem nasad kości długich oraz tzw. różańcem krzywiczym, czyli zgrubieniami na granicy żeber. Głównymi przyczynami krzywicy są niedobór witaminy D3 i zaburzona gospodarka wapniowo-fosforowa. Wtórna żywieniowa nadczynność przytarczyc prowadzi do demineralizacji i włókniejącego zapalenia kości. Choroba jest wywołana niedoborem wapnia i witaminy D3 przy równoczesnym nadmiarze fosforu w diecie. Taka sytuacja może się zdarzyć przy podawaniu psu wyłącznie mięsa. W wyniku nadmiernego wydzielania parathormonu może dochodzić do resorpcji kości, niechęci do ruchu, ograniczenia wzrostu, także spontanicznych złamań. Podsumowując, niezwykle ważne jest, aby psy ras dużych i olbrzymich otrzymywały pokarm dostosowany do zapotrzebowania, zbilansowany pod względem energii i zawartości wapnia i fosforu.

Dieta domowa i jej suplementacja

Odrębnego omówienia wymaga dieta przygotowywana w domu. Nie jest ona zalecana szczególnie dla szybko

rosnących szczeniąt dużych ras, ponieważ jej największym niebezpieczeństwem jest złe zbilansowanie. Pies jest względnym mięsożercą, dlatego jego dieta powinna być zróżnicowana. Bardzo ostrożnie należy także podchodzić do diety BARF opartej na naturalnych składnikach. Dieta ta zakłada karmienie psów będące odwzorowaniem naturalnego sposobu odżywiania się psowatych i wilków, czyli podawanie produktów surowych (mięso, kości, podroby, jarzyny). W istocie schemat przygotowania takiej diety wymaga od opiekuna znacznego zaangażowania oraz wiedzy. Niestety, często są tu popełniane błędy polegające na podawaniu mięsa z kością bez pozostałych dodatków (różne rodzaje mięsa, algi morskie, spirulina, żółtka jaja, mieszanki warzywne). Prowadzi to do zachwiania równowagi mineralno-witaminowej, a co za tym idzie – bardzo często do problemów rozwojowych. W przeciwieństwie do karm gotowych diety domowe muszą być dodatkowo wzbogacone w suplementy pokarmowe. Oprócz tradycyjnych preparatów witaminowo-mineralnych należy również podawać glikozaminoglikany (kwas hialuronowy, siarczan chondroityny, glukozamina). Są to substancje biorące udział w syntezie chrząstki i mazi stawowej. Ich dodatek do karmy jest korzystny zwłaszcza u szybko rosnących szczeniąt ras olbrzymich. Wskazane jest, aby były to związki pochodzące ze źródeł naturalnych, takich jak chrząstki zwierzęce czy morskie skorupiaki, ponieważ chemicznie syntetyzowana chondroityna i glukozamina nie są przez organizm psa przyswajane. Zawartość włókna, normalizującego perystaltykę przewodu pokarmowego, nie powinna przekraczać 5%. Tu dobrym źródłem włókna są otręby pszenne. Zalecane jest również podawanie nienasyconych kwasów tłuszczowych zwłaszcza z rodziny omega-3. Dobrym źródłem tych kwasów jest olej rybi (zawiera dużo kwasów EPA, DHA, najbardziej aktywnych biologicznie). Pożądany jest także olej lniany oraz olej z wiesiołka i ogórecznika (dwa ostatnie jako źródło kwasów z rodziny omega-6).

Zalecana zawartość białka dla rosnących psów ras dużych i olbrzymich to 26–28% na 100 gram karmy. Powinno to być białko wysokiej jakości, dobrze trawione przez organizm rosnącego psa. Białka zwierzęce zwykle zawierają wszystkie niezbędne aminokwasy. U niektórych ras psów dużych i olbrzymich może występować zbyt niskie stężenie osoczowej tauryny, dlatego dobrze jest określić stężenie tego aminokwasu, bo w przypadku niedoboru wzrasta ryzyko wystąpienia kardiomiopatii rozstrzeniowej. Można również stosować suplementację kwasem 3-hydroksy-3-metylomasłowym ( HMB), i to zarówno przy żywieniu przygotowywanym w domu, jak i przy żywieniu gotowymi karmami. HMB, ketokwasowa pochodna egzogennego aminokwasu leucyny, wzmacnia mięśnie poprzez ochronne działanie na komórki mięśniowe. Przeciwdziałając ich uszkodzeniu, zwiększa dodatni bilans azotowy, co prowadzi do wzrostu siły mięśni. Jest to szczególnie ważne w przypadku mięśni lędźwiowych, ponieważ tworzą one rodzaj kręgosłupa mięśniowego wzmacniającego odcinek lędźwiowo krzyżowy kręgosłupa szczeniaka. Wstępne obserwacje wskazują, że wzmocnieniu ulegają również stawy biodrowe (osadzenie główki kości udowej), co może przeciwdziałać dysplazji stawów u psów predysponowanych do tego schorzenia.

Przeciwdziałanie otyłości

Szczeniaki dużych ras mają spory apetyt, a opiekunowie często spełniają ich oczekiwania, sypiąc karmę bez ograniczeń. W efekcie ponad połowa psów w końcowej fazie wzrostu ma sporą nadwagę. Stwarza to podwójne zagrożenie. Z jednej strony w przypadku przeładowania żołądka wzrasta ryzyko skrętu, a z drugiej zbyt duża masa ciała bardzo obciąża stawy. Jeszcze raz potwierdza się zasada, że psy ras dużych i olbrzymich potrzebują karmy skondensowanej, dobrze przyswajalnej, gwarantującej harmonijny wzrost, a do tego podawanej w małych porcjach, obliczonych w oparciu o masę ciała. Doprowadzenie do otyłości psa niesie ze sobą także inne niebezpieczeństwa. U szczeniąt nadmierna podaż kalorii w okresie wzrostu zwiększa populację komórek tłuszczowych – adipocytów. Komórki te gromadzą tłuszcz i pozostają przez całe życie zwierzęcia. Dlatego psy dorosłe, nawet jeśli uda im

się pozbyć zbędnych kilogramów, są bardziej predysponowane do odkładania tkanki tłuszczowej niż psy, które zawsze były szczupłe. Otyłe psy są zagrożone cukrzycą typu drugiego związaną z narastającą opornością na działanie insuliny. W badaniach epidemiologicznych obejmujących dużą populację psów ras dużych i olbrzymich wykazano, że ograniczenie zalecanej ilości karmy prowadzące do 25% spadku przyjmowanych kalorii pozwala na utrzymanie wręcz idealnej szczupłej sylwetki psa (ocena kondycji ciała – BCS 4–5 w skali 9-stopniowej). Co interesujące, wydłużeniu ulega nie tylko życie zwierząt, lecz także wyraźnie spada podatność na różne choroby w porównaniu z psami z grupy kontrolnej żywionymi bez ograniczeń.

Podsumowanie

Postępowanie opiekuna wsparte wiedzą lekarza weterynarii to recepta na właściwą opiekę, dobrą kondycję i zdrowie rosnących szczeniąt ras dużych i olbrzymich. Prawidłowe żywienie jest tu niesłychanie ważne, ponieważ to, co podajemy szczeniętom, w dużej mierze decyduje o zdrowiu psa w jego dorosłym życiu. Dlatego też, gdy w gabinecie weterynaryjnym pojawia się kilkumiesięczne zwierzę rasy olbrzymiej z problemami ortopedycznymi, warto zwrócić uwagę na sposób jego żywienia oraz pozyskać od opiekuna jak najwięcej informacji na temat stosowanej diety. Niektóre źródła zalecają, aby rosnącym szczeniętom ras dużych podawać karmę komercyjną przeznaczoną dla psów dorosłych. Celem takiego żywienia jest zapobieganie zbyt szybkiemu wzrostowi poprzez podawanie karmy o niższej gęstości energetycznej i mniejszej ilości wapnia. Nie jest to jednak bezpieczne, ponieważ gotowe karmy różnych producentów mają bardzo zróżnicowany skład i często zawartość energii i wapnia jest w nich wyższa niż w karmach dla psów rosnących. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest podawanie karmy przeznaczonej ściśle dla psów rosnących ras dużych i olbrzymich. Takie karmy, zwłaszcza klasy premium, są w pełni zbilansowane i błędem jest ich wzbogacanie w preparaty bogate w wapń. Natomiast podawanie suplementów jest zalecane przy żywieniu domowym, głównie z uwagi na niedobór wapnia. Należy także zwrócić dużą uwagę na nieprzekarmianie zwierząt.

D U ŻAZAWARTOŚĆMIĘSA RECEPTURY BEZZBOŻOWE

DIETA NISKOPURYNOWA

Dlaczego i kiedy ją stosować?

Tekst: Agnieszka Kurosad, dr n. wet. Vet Planet Sp. z o.o.

Dieta niskopurynowa jest specyficzną dietą z obniżoną zawartością puryn – związków heterocyklicznych zawierających azot. Puryny są bardzo potrzebne organizmowi, znajdują się we wszystkich komórkach organizmu i służą między innymi do budowy kwasów nukleinowych DNA i RNA. Końcowym metabolitem puryn jest kwas moczowy, który organizm wydala wraz z moczem. Każde zaburzenie metabolizmu puryn oraz transportu i wydalania kwasu moczowego może prowadzić do jego nadmiernego gromadzenia w organizmie. U ludzi najczęściej mówi się o wówczas o dnie moczanowej, u zwierząt o kamicy moczanowej.

Kamica moczanowa może występować u kilku ras psów oraz u kotów. Bardzo często obserwuje się ją u buldogów angielskich, sznaucerów miniaturowych, shih-tzu i Yorkshire terierów. Predysponowanymi rasami kotów są między innymi: Persy, Main Coony, koty bengalskie oraz syjamskie.

Kamica moczanowa

Kamica moczanowa występuje najczęściej u dalmatyńczyków, rasy z autosomalną recesywną wadą genetyczną – mutacją w genie SLC2A9. Gen ten koduje białko transportujące kwas moczowy w wątrobie i nerkach i przy jego prawidłowym działaniu związek ten jest usuwany z organizmu. Natomiast mutacja w tym genie powoduje, że mimo obecności enzymu przekształcającego kwas moczowy w allantoinę wydalaną z moczem, proces ten nie przebiega u tej rasy efektywnie. A dodatkowo obserwuje się ograniczenie wtórnej reabsorpcję kwasu moczowego w kanalikach nerkowych, co powoduje wzrost jego stężenia w moczu. Przy małej rozpuszczalności kwasu moczowego oraz współistniejącym kwaśnym pH moczu dochodzi do powstawania kryształów, a po ich konsolidacji – kamieni złożonych z moczanów amonu. Mutacja SLC2A9 u tej rasy jest homozy -

gotyczna, co oznacza, że wszystkie dalmatyńczyki mają tę wadę w obu kopiach genu. Niemniej jednak częściej niż samice chorują samce. Kamica moczanowa może występować również u innych ras psów oraz u kotów. Bardzo często obserwuje się ją u buldogów angielskich, sznaucerów miniaturowych, shih-tzu i Yorkshire terierów. Czynnikami predysponującymi są choroby wątroby, głównie zespolenie wrotno-oboczne nabyte lub wrodzone oraz inne choroby, w przebiegu których dochodzi do zaburzeń przemiany kwasu moczowego w allantoinę i amoniaku w mocznik. Zauważono, że u psów z wrodzonym zespoleniem wrotno-obocznym zewnątrz-wątrobowym kamienie złożone z moczanu amonu występują w 36 do 100% przypadków. Warto też zaznaczyć, że zespolenie wrotno-oboczne czy kamica moczanowa występują również u kotów, a rasami predysponowanymi są między innymi: Persy, Main Coony, koty bengalskie oraz syjamskie.

REKLAMA

Joanna Kawecka

Dyrektor sprzedaży i marketingu Best 4 Animal Care Sp. z o.o. www.b4ac.pl

Herrmann's Manufaktur Sensitive Bio Rind Purinarm –Bio wołowina z marchewką – karma o niskiej zawartości puryn

Karma HERRMANN’S Purinarm, o niskiej zawartości puryn, została opracowana specjalnie dla psów, które muszą być karmione dietą niskopurynową. Do produkcji karmy w celu uniknięcia puryn użyto tylko mięsa mięśniowego i żadnych podrobów oraz bataty bogate w potas i witaminę E. Dodatek suszonej dzikiej róży dostarcza cennych przeciwutleniaczy, pokrzywa wspomaga pracę nerek, a sproszkowane skorupki jaj dbają o dobry stosunek wapnia do fosforu.

Dostępna w saszetkach 150 g oraz puszkach 400 i 800 g.

Wysokie ilości puryn znajdują się przede wszystkim w czerwonych mięsach (głównie wieprzowina, jagnięcina, cielęcina) i podrobach (wątroba, nerki), ale są one również obecne w rybach (makrela,

łosoś, śledź, karp itd.)

czy warzywach (kalafior, szpinak, groszek zielony).

Dietoterapia

Dietoterapia w kamicy moczanowej polega na ograniczaniu podawania pokarmów o wysokiej zawartości puryn. A ponieważ głównym ich źródłem dla zwierząt mięsożernych jest mięso – czyli białko, to dieta niskopurynowa jest jednocześnie dietą z ograniczoną zawartością białka . Warto zaznaczyć, że ponieważ puryny są dość powszechnym składnikiem diety, to znajdują

Joanna Biesiada

Koordynator sprzedaży marki Animonda w Badis Sp. z o.o.

się one w różnych źródłach pokarmowych w różnych ilościach. I mimo że ich wysokie ilości znajdują się przede wszystkim w czerwonych mięsach (głównie wieprzowina, jagnięcina, cielęcina) i podrobach (wątroba, nerki), to puryny są również obecne w rybach (makrela, łosoś, śledź, karp itd.) czy warzywach (kalafior, szpinak, groszek zielony). W przypadku żywienia człowieka dieta niskopurynowa jest tzw. dietą lacto-ovo-wegetariańską, składającą się z takich pokarmów, po spożyciu których

INTEGRA PROTECT® Renal to program żywieniowy opracowany specjalnie tak, aby wspomóc prace układu oczyszczania krwi. Zmniejsza w organizmie szkodliwe dla nerek substancje oraz pomaga w usuwaniu z krwiobiegu końcowych produktów przemiany materii. Nie zawiera zbóż i dobrze chroni przed alergią pokarmową.

W ofercie:

• Karma mokra dla psów, szalki 150 g

• Karma mokra dla psów, puszki 400 g

• Karma sucha dla psów, worki 700 g, 4 kg, 10 kg

powstaje mniej niż 50 mg kwasu moczowego. Zaliczamy do nich: mleko i jego przetwory, jaja, warzywa (ziemniaki, marchew, cukinia, pomidory), owoce (jabłka, truskawki), nasiona (ziarna słonecznika), tłuszcze i oleje oraz produkty zbożowe (kasza, ryż).

W przypadku psów źródłem białka w diecie domowej niskopurynowej są zazwyczaj: jaja, biały ser oraz białka roślinne (np. białko ziemniaka, soi). Literatura naukowa podaje, że znacznie lepsze efekty terapii uzyskano u psów przy stosowaniu specjalistycznych diet weterynaryjnych opartych na białku sojowym lub kazeinie niż na białku drobiowym. Niemniej jednak warto zaznaczyć, że diety te powinny być dietami wilgotnymi , a jeżeli nie jest to możliwe i pies akceptuje wyłącznie diety suche, to należy monitorować spożycie wody. Wysoka diureza wpływa bowiem na odpowiednie rozcieńczenie moczu i zwiększa możliwość usunięcia istniejących w pęcherzu moczowym kryształów. Warto też zaznaczyć, że specjalistyczne diety niskopurynowe pozwalają na alkalizację moczu, co ogranicza wytrącanie kryształów moczanu amonu. W większości przypadków wymagana jest jednoczesna farmakoterapia.

Dieta niskopurynowa jest skuteczna w profilaktyce kamicy moczanowej u psów. Zazwyczaj jest dietą do długotrwałego stosowania poza przypadkami, kiedy przyczyną kamieni jest zewnątrzwątrobowe zespolenie wrotno-oboczne, możliwe do operacyjnego zamknięcia.

Piśmiennictwo:

• Devriendt N., Paepe D., Serrano G. et al., Plasma amino acid profiles in dogs with closed extrahepatic portosystemic shunts are only partially improved 3 months after successful gradual attenuation, J Vet Intern Med. 2021;35:1347–1354.

• Proot S., Biourge V., Teske E., Rothuizen J., Soy Protein Isolate versus Meat-Based Low-Protein Diet for Dogs with Congenital Portosystemic Shunts , J Vet Intern Med 2009;23:794–800.

• Westropp J.L., Larsen J.A., Johnson E. G. et al., Vincent Biourge and Yann Queau, Evaluation of dogs with genetic hyperuricosuria and urate urolithiasis consuming a purine restricted diet: a pilot study, BMC Veterinary Research (2017) 13:45 DOI 10.1186/s12917-017-0958-y.

• Zhang Y., Chen S., Yuan M. et al., Gout and Diet: A Comprehensive Review of Mechanisms and Management , Nutrients 2022, 14, 3525. https://doi. org/10.3390/nu14173525

Wiele powodów do mrrruczenia

• wysoka zawartość suszonego mięsa

• doskonała smakowitość

• kontrola pH moczu

ZNACZENIE WCZESNEGO SZCZENIĘCTWA

DLA PRZYSZŁOŚCI PSA

Tekst: tech. wet. Ewelina Stanclik

Przychodnia Trzech Diamentów

Pies jest ciekawym gatunkiem, który dzięki procesowi udomowienia ładnie nastawił się na współpracę z człowiekiem. Pies pochodzący od wilka, choć wciąż ma wiele cech, które się łączą z przodkiem, to jednak w całej swojej osobowości jest niezwykle plastyczny. Delikatny, podatny na współpracę, otwarty na człowieka i działanie według jego wskazówek. Na efekt końcowy, jakim jest mądry, zrównoważony, chętny do współpracy z człowiekiem pies, wpływa ogromna liczba czynników i wynika z wielu działań pobocznych.

Szczenię dziedziczy cechy charakteru po przodkach, może dziedziczyć także predyspozycje do lęków i agresji.

W związku z tym dobór par hodowlanych pod kątem spokojnego zrównoważonego

Każdy pies w zależności od cech rasowych i osobniczych doświadczeń będzie inny i będzie w stanie stworzyć inny rodzaj relacji z człowiekiem. Wiele zależy od człowieka, który będzie obecny w procesie rozwijania się młodego organizmu, oraz jego zachowania wobec psa. Pies jest otwarty i podatny na nasze działania, dzięki czemu możemy znacząco wpłynąć i pokierować jego rozwojem, ale równocześnie poprowadzić młody organizm nad przepaść nieumiejętną opieką.

Rozwój psa

Chciałoby się rzec: „Jaki jest pies, każdy widzi”, jednak na to, jaki on będzie, wpływ ma wiele czynników. Od prostych, na które hodowca ma wpływ, po czynniki niezależne lub mało zależne od hodowcy. Z oczywistych czynników bierzemy pod uwagę opiekę w okresie neonatalnym i noworodkowym, jednak w istocie znaczenie ma już czas z życia płodowego. To znaczy w pierwszej kolejności należy pamiętać, że szczenię dziedziczy cechy charakteru po przodkach, może dziedziczyć także predyspozycje do lęków i agresji. W związku z tym dobór par hodowlanych pod kątem spokojnego zrównoważonego usposobienia jest istotny. Ponadto czas ciąży i jej przebieg ma także szczególne znaczenie dla rozwijających się w macicy szczeniąt. Jeśli matka będzie wystawiana na stresujące sytuacje, powodujące u niej wzrost kortyzolu lub poczucie przewlekłego stresu i tym samym narażenie na nadmierną stymulację kortyzolem, to będzie miało wpływ na zachowanie szczeniąt oraz ich zdrowie fizyczne. Ponadto ułożenie szczeniąt w macicy i narażenie na stymulację hormonami płci przeciwnej również może rzutować na późniejsze zachowanie szczeniąt. Dość istot-

usposobienia jest istotny.

na jest informacja o kolejności rodzących się szczeniąt i ich płci. W okresie dorastania ta wiedza może posłużyć pomocą w ocenie charakteru, sposobie funkcjonowania w grupie oraz dobraniu odpowiednich przewodników na przyszłość. Wspomniane elementy to czynniki, na które hodowca nie ma wpływu, jednak przebieg ciąży, troska o zdrowie fizyczne, odżywianie mamy oraz spokojna stymulacja umysłowa jest już w rękach hodowcy. W związku z tym w tym szczególnym czasie należy zapewnić przyszłej matce spokój oraz ograniczenie dostępu do czynników stresogennych. W istocie rozumie się to poprzez zapewnienie spokoju, ograniczenie wyjazdów (wystawy, zawody, wakacje) oraz wprowadzania nowych zwierząt do stada w okresie ciąży, należy także zapewnić spokojny czas i miejsce dla przygotowania gniazda. Trzeba zwrócić uwagę na komfort psychiczny matki, tj. zapewnienie aktywności fizycznej dostosowanej do jej możliwości oraz potrzeb, spacery – nawet aktywne, możliwość eksplorowania jest cenna zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychicznego matki. Utrzymanie dobrej kondycji fizycznej jest także istotne pod kątem przygotowania do czasu porodu oraz opieki nad szczeniętami. Ruch dostosowujemy do wyboru matki, ograniczamy aktywne siłowe zabawy bez kontroli (aporty, gonitwy w dużej grupie psów), ale mobilizujemy do spacerów, wędrówek, pływania. Kolejnym elementem jest zdrowie psychiczne – dbałość o rozwój umysłowy, utrzymanie treningów myślowych, zabawy z węszeniem, gryzieniem, żuciem, eksplorowaniem, rozwiązywaniem zagadek. W ten sposób pobudzamy myślenie, ale też pozwalamy na stymulację wydzielania serotoniny. Zdrowe, naturalne żywienie oraz suplementacja w czasie ciąży pozostają nie bez znacze -

Julia Starosz

Zoopsycholog, trener psów

Specjalistka ds. komunikacji marki Comfy

Pierwsze miesiące życia szczeniaka to czas nie tylko socjalizacji, lecz także habituacji, czyli stopniowego przyzwyczajania psa do bodźców, które będą częścią jego codzienności. Dotyczy to także pielęgnacji, takiej jak czesanie, obcinanie pazurów czy kąpiele. Warto budować pozytywne skojarzenia, nagradzając psa ulubionymi smakołykami i dbając o komfort podczas tych zabiegów. Do dbania o higienę małego psa mogę polecić delikatny szampon Comfy Natural Puppy, który dzięki ekstraktom z melisy i aloesu pielęgnuje sierść i łagodzi podrażnienia. Szampony z tej linii zawierają również certyfikowany bio olejek arganowy, znany ze swoich właściwości nawilżających i regenerujących – który pomaga utrzymać zdrową skórę i lśniącą sierść. Nie zawierają SLS i parabenów, dzięki czemu są łagodne nawet dla wrażliwej skóry szczeniąt. Dodatkowo są w formie koncentratu , co sprawia, że są niezwykle wydajne i wystarczają na dłużej.

nia dla rozwijających się płodów. Zatem niezależnie od tego, jaką dietę stosuje się u matki, warto zadbać o wprowadzanie w jej życie składników naturalnych jako przekąski lub dodatkowe posiłki – urozmaicanie diety o mięso, warzywa, owoce, zioła, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, algi morskie, kwas foliowy, witaminy z grupy B. Dla rozwoju szczeniąt bardzo ważny jest stan zdrowia matki oraz jej równowaga hormonalna, nieleczone choroby przewlekłe oraz niewyrównane zaburzenia hormonalne, w tym niedoczynność tarczycy, nie pozostaną bez znaczenia dla szczeniąt i ich możliwości rozwoju umysłowego.

Narodziny

Szczenięta po narodzinach są głuche i ślepe, zupełnie uzależnione od matki i/ lub człowieka. Mimo że są nieporadne, to są wrażliwe na zmiany temperatur, szukają ciepła

mamy, głodne pełzają w poszukiwaniu mamy i wokalizują, chcąc ją przywołać oraz otrzymać troskę. W większości sytuacji matka w okresie neonatalnym jest im zupełnie wystarczająca do spełnienia ich potrzeb, jednak w odniesieniu do ich przyszłości ten czas jest szczególnie ważny dla rozwoju ich mózgu oraz odporności na nowe bodźce. Na tym etapie szczenięta komunikują się poprzez wokalizowanie – wszystkie problemy zgłaszają piszczeniem (głód, zimno, ciepło, ból, dyskomfort, niepokój), matka, będąc źródłem ciepła, pożywienia, spokoju, potrafi załagodzić większość zgłaszanych sytuacji. Jednak w tym czasie hodowca powinien się włączyć do pracy nad wprowadzaniem nowych bodźców w życie szczeniąt oraz zapoznawanie ich z nowymi, trudnymi sytuacjami, jak i możliwością wyciszenia się. W związku z tym oprócz zapewnienia opieki matki człowiek może każdego

Joanna Kawecka

Dyrektor sprzedaży i marketingu Best 4 Animal Care Sp. z o.o. www.b4ac.pl

dnia wprowadzać krótkie sesje stymulacji szczeniąt. Stymulacja będzie miała za zadanie wystawianie szczeniąt na spotkanie z nowym bodźcem, które może być zarówno przyjemne, jak i nieprzyjemne, ale ważne jest, aby były to krótkie chwile, a zaraz po nich możliwość złagodzenia napięcia u boku mamy. Poprzez stymulację rozumiemy wprowadzanie w życie szczeniąt nowych doznań, takich jak: zabieranie na ręce, dotykanie różnych części ciała, kładzenie na różnych podłożach o różnych fakturach (miękkie, twarde, szorstkie, chłodne, ciepłe), dotykanie łap i przestrzeni międzypalcowych różnymi elementami (twarde, miękkie, szorstkie, zimne, ciepłe), zmiany pozycji ciała (unoszenie głową w górę, głową dół etc.), przytrzymywanie, oddzielenie od matki – łączenie. Wraz z rozwojem szczeniąt należy zwiększać stopień trudności, urozmaicając przestrzeń, w jakiej funkcjonują, w akcesoria do

Zdrowy start w dorosłe życie z karmami DOG’S LOVE Junior Właściwa dieta od pierwszych tygodni życia to zdrowy start w dorosłe życie szczeniaka. Karmy mokre DOG’S LOVE Junior zawierają optymalne proporcje mięsa mięśniowego, organów wewnętrznych, owoców i warzyw dopasowane do potrzeb szczeniąt. Wzmacniają siły obronne organizmu, zapewniają piękną i lśniącą sierść. Z dodatkiem skorupek jaj dla mocnych kości. Odpowiednie również dla wrażliwych na składniki odżywcze szczeniąt i młodych psów. Dostępne w trzech smakach: jagnięcina z dynią, drób z cukinią oraz wołowina z marchewką, w puszkach 200 g i 400 g.

Stymulacja szczeniąt będzie miała za zadanie wystawianie ich na spotkanie z nowym bodźcem, które może być zarówno przyjemne, jak i nieprzyjemne, ale ważne jest, aby były to krótkie chwile, a zaraz po nich możliwość złagodzenia napięcia u boku mamy.

treningu sensorycznego – przeszkody, równoważnie, huśtawki, baseny z różnymi podłożami (kulki, folie, gąbki), trening spaceru po różnych nawierzchniach (szorstkie, twarde, zimne, śliskie, wysokie, niskie, ażurowe). Zapoznajemy szczenięta z różnymi dźwiękami podczas ich normalnego funkcjonowania u boku mamy, powinny poznać dźwięki domowe (akcesoria AGD, dźwięk TV, radia) oraz dźwięki trudniejsze, włączone z odbiorników, np. dźwięki burzy, wiatru, ciężarówek, fajerwerków, petard, oraz inne głośne nieznane dźwięki wydawane przez człowieka z oddali, np. szkło, kamienie w puszce. Zapoznawanie z dźwiękami powinno być dostosowane do zachowań szczeniąt i zawsze początkowo prezentowane w niewielkim natężeniu z oddali, ze stopniowym zwiększaniem trudno -

ści. W tym czasie szczenięta powinny być w dobrym nastroju, zajęte zabawą z rodzeństwem lub zabawkami. Ekspozycja na dźwięk raczej krótka i zawsze zakończona przyjemnością, sukcesem. Wszystkie te elementy wprowadzane stopniowo w życie rozwijającego się młodego organizmu wprawiają go w zakłopotanie, momentami wznoszą poczucie stresu, niepokoju, jednak każde doznanie pozwala na rozwijanie i rozbudowywanie połączeń nerwowych. Szczególnie ważny okres przypada do około 16. dnia życia. Im więcej doznań, tym więcej dróg powstaje, a pies rejestruje poznane bodźce, zapamiętuje sposób radzenia sobie z nimi, będąc wystawiony już na trudności w szczenięctwie, uczy się radzenia sobie ze stresem i trudnymi emocjami, obserwuje także reakcję mamy,

LOKOWANIE PRODUKTU

Pierwsze osiem tygodni życia szczenięcia w hodowli to ważny czas z punktu widzenia zachowań społecznych. Szczenięta uczą się komunikacji gatunkowej, rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z pierwszymi niepowodzeniami, frustracjami.

rodzeństwa. Skrupulatne rozwijanie tych obszarów aktywnie wpływa na poczucie pewności siebie szczenięcia oraz rozwija jego umiejętność radzenia sobie z trudnościami. Oprócz korzyści sfery psychicznej działamy także na stymulowanie układu krążenia. Praca nad integracją sensoryczną smaku jest także bardzo cennym obszarem, o którym często się zapomina w czasach stosowania diet komercyjnych. Możliwość próbowania nowych smaków, pokarmów o różnej teksturze, wymagającej niekiedy trudnego w spożyciu posiłku znów wpływa stymulująco na mózg, zmusza do wysiłku umysłowego, dostarcza witamin, substancji odżywczych, antyoksydantów. Organizm poznaje nowe produkty i uczy się, jak sobie z nimi radzić. Utrzymanie szczeniąt na bardzo ścisłej monodiecie wysoko przetworzonej często po zmianie domu przynosi skutki pod postacią zaburzeń żołądkowo-jelitowych, kiedy szczenięta dostają bądź kradną nieznane produkty. Ponadto wysoko przetworzone produkty są ciężej strawne, zalegają i fermentują w przewodzie pokarmowym, często mając niekorzystny wpływ na mikroflorę jelit oraz przyczyniając się do bólu brzucha, co może wpływać na gorszą kondycję psychiczną szczeniaka. Pierwsze osiem tygodni życia szczenięcia w hodowli to także ważny czas z punktu widzenia zachowań społecznych. Szczenięta uczą się komunikacji gatunkowej, uczą się rozwiązywa -

nia problemów oraz radzenia sobie z pierwszymi niepowodzeniami, frustracjami. Matka stawia granice w sytuacjach, kiedy szczenięta się źle zachowują, są natarczywe lub sprawiają jej ból. Jest to bardzo cenny moment, którego żaden człowiek nie jest w stanie odpracować za psa. Elastyczność szczeniąt jest bardzo cenną cechą psa jako gatunku, niemniej jednak także nakłada na nas, ludzi większą trudność oraz odpowiedzialność. Zaniedbania, jakich człowiek może się dopuścić w okresie intensywnej wrażliwości, rzutują na przyszłość psa, mogąc stać się przyczyną powstania zaburzeń zachowania przejściowych bądź stałych (m.in deprywacja sensoryczna, zespół nadpobudliwość – nadreaktywność, uogólnione lękliwości). Szczenięta urodzone w ubogim środowisku, bez szczególnej opieki człowieka, bez możliwości poznawania nowych bodźców i uczenia się świata, wyrastają na psy z zaburzeniami zachowania, które często muszą zostać poddane nie tylko terapii behawioralnej, lecz także farmakoterapii, aby wyrównać powstałe zachowania lękowe czy agresywne lub. W związku z tym, zwracając uwagę na przyszłość szczeniąt sprowadzonych na świat, warto dołożyć starań dla troskliwej oraz zrównoważonej opieki od narodzin do czasu wydania szczeniąt do nowego domu, równocześnie instruując przyszłych opiekunów o wadze kontynuowania treningów rozwoju umysłowego.

Jedna saszetka Trzy możliwości Zero obowiązków

Trzy wersje - ta sama jakość. Niezależnie od potrzeb.

W wygodnej formie saszetki prezentujemy karmy Integra - specjalistyczne podejście do terapii żywieniowej, Carny - stuprocentowo mięsne wysokowartościowe, zdrowe i urozmaicone żywienie, oraz Vom Feinsten - odrobina luksusu dla Twojego kota w najwyższej jakości.

Î 100 % świeżych składników Î wysoka zawartość mięsa

Î bez zbóż

Î nie zawiera wzmacniaczy smaku

Î bez soi i dodatku cukru

Î brak sztucznych barwników i konserwantów

Animonda dla psa i kota

NAJCZĘSTSZE BŁĘDY

POPEŁNIANE PODCZAS ZABAWY Z PSEM

Tekst: Natalia Młodnicka

Behawiorystka, trenerka psów nakazdalape.pl

Zabawa jest dla psa bardzo istotnym obszarem życia. Dobrze praktykowana buduje prawidłową więź, a także zapewnia zwierzęciu właściwą dawkę ruchu oraz stymulacji umysłowej. Niestety, wielu opiekunów popełnia błędy, które mogą prowadzić do problemów behawioralnych, braku zaufania, a nawet kontuzji. Jak bawić się, aby aktywność była bezpieczna oraz satysfakcjonująca dla naszego psa?

Zbyt mało stymulująca zabawa dla energicznego psa może skutkować

frustracją, nudą i destrukcyjnymi zachowaniami, jak gryzienie mebli czy nadmierne szczekanie.

Zabawki

Jedną z najczęstszych przyczyn wszelkiego rodzaju urazów podczas zabawy z psem jest niewłaściwy wybór zabawek. Przedmioty, które dajemy zwierzęciu, powinny być dostosowane do jego wielkości, siły gryzienia oraz upodobań. Zabawki powinny być niemożliwe do bezpośredniego połknięcia przez psa. Jeśli więc mamy wątpliwości, czy gabaryt danej zabawki jest właściwy dla naszego pupila, wybierzmy rozmiar większy. Unikniemy wtedy ryzyka zadławienia się przedmiotem.

Niezwykle istotna jest także twardość zabawek, dlatego że nieodpowiednio dobrane, mogą uszkodzić zęby. Może dojść do uszkodzenia szkliwa, a nawet połamania zębów. Wielu opiekunów psów poszukuje akcesoriów jak najtwardszych. Pamiętajmy jednak o tym, że bezpieczeństwo oraz komfort zwierzęcia są ważniejsze niż to, aby zabawka była „na zawsze”.

Niektóre psy łatwo się ekscytują i mogą podczas zabawy stracić kontrolę nad swoim zachowaniem. Warto uważnie obserwować psa i robić przerwy, gdy zaczyna przejawiać oznaki nadmiernego pobudzenia, takie jak szczekanie, skakanie czy agresywne chwytanie przedmiotów. Należy pamiętać o tym, że każda zabawa musi mieć swój początek i koniec . Jeśli zauważymy, że nasz pies nie potrafi bawić się bez wchodzenia na wysokie emocje, musimy zakończyć zabawę w odpowiednim momencie.

Pies – kondycja i preferencje

Wybierając rodzaj zabawy, zwróćmy uwagę na stan fizyczny naszego pupila. Zbyt intensywna zabawa dla psa o słabej kondycji może prowadzić do kontuzji, przemęczenia czy nawet niechęci do dalszej aktywności. Z kolei zbyt mało stymulująca zabawa dla energicznego psa może skutkować frustracją, nudą i destrukcyjnymi zachowaniami, jak gryzienie mebli czy nadmierne szczekanie. W skrajnych przypadkach prowadzi do chronicznego stresu, bo pies nie potrafi się wyciszyć.

Zanim wybierzemy konkretny rodzaj zabawy, warto poobserwować psa. Dzięki temu będziemy mieli szansę poznać jego preferencje oraz możliwości. Psi seniorzy najlepiej odnajdą się w spokojnych zabawach węchowych, jak szukanie przysmaków w macie węchowej. Młode oraz aktywne psy w aportowaniu czy treningu z frisbee. Ważne jest też, by znać ograniczenia zdrowotne pupila – psy z problemami stawowymi nie powinny skakać ani biegać po twardym oraz śliskim podłożu.

Sesje zabaw

Czas trwania zabawy to kolejny aspekt, który często sprawia wiele problemów opiekunom zwierząt. Niektórzy przeciągają sesje, myśląc, że im dłużej, tym lepiej. Inni natomiast kończą je zbyt szybko, nie dając psu szansy na pełne zaangażowanie. Należy pamiętać, że zbyt długa i zbyt

Julia Starosz

Zoopsycholog, trener psów

Specjalistka ds. komunikacji marki Comfy

Zabawa to doskonały sposób na budowanie relacji z psem, ale warto pamiętać o kilku zasadach, by była przyjemna i angażująca.

Jednym z częstych błędów jest trzymanie zabawki zbyt blisko psiego pyska – może to wywoływać frustrację, wpływać na niekomfortowy chwyt w zębach oraz powodować przypadkowe ugryzienia. Świetnym rozwiązaniem jest Expander od Ecomfy – elastyczna zabawka, która dzięki amortyzacji sprawia, że przeciąganie jest bardziej komfortowe zarówno dla psa, jak i opiekuna. Jej odpowiednia długość pozwala na większą swobodę, a ekologiczne materiały sprawiają, że to wybór bezpieczny i przyjazny dla środowiska. Dobrze dobrana zabawka to klucz do satysfakcjonującej i harmonijnej zabawy!

Niezwykle istotne jest wprowadzenie odpowiedniej równowagi między aktywną zabawą a odpoczynkiem. Po aktywności daj psu chwilę na odpoczynek. Świetnie sprawdzi się podanie zwierzęciu gryzaka lub maty do wylizywania. Dzięki temu pupil wyciszy się oraz zrelaksuje.

intensywna zabawa może prowadzić do przemęczenia, zwłaszcza u psów starszych lub o słabszej kondycji, co objawia się dyszeniem, apatią czy trudnościami w poruszaniu się. Z kolei zbyt krótka sesja może pozostawić psa niezaspokojonego, co prowadzi do frustracji i nadpobudliwości. Kluczem do znalezienia odpowiedniego czasu zabawy jest obserwacja. Zasada jest taka, że powinniśmy bawić się do momentu, aż pies zaczyna powoli zwalniać i odpuszczać. Ale uwaga – nie przeciągajmy aktywności do chwili, kiedy zwierzę odpuszcza całkowicie. Może to wykształcić u psa skojarzenie, że zabawa z opiekunem jest męcząca i nużąca. Niezwykle istotne jest wprowadzenie odpowiedniej równowagi między aktywną zabawą a odpoczynkiem. Po aktywności daj psu chwilę na odpoczynek. Świetnie sprawdzi się podanie zwierzęciu gryzaka lub maty do wylizywania. Dzięki temu nasz pupil wyciszy się oraz zrelaksuje.

Mowa ciała zwierzęcia

Często popełnianym błędem podczas zabawy z psem jest ignorowanie sygnałów, które zwierzę do nas wysyła. Przykładem jest kontynuowanie

szarpania, gdy pies odwraca głowę, oblizuje się lub warczy – to oznaki dyskomfortu. Takie sygnały powinny być dla nas wystarczające, aby zakończyć zabawę. Jeśli nie będziemy respektować znaków, które wysyła nam nasz pies, może dojść nawet do ugryzienia. Do zdecydowanej większości pogryzień dochodzi w domach, właśnie ze względu na błędnie odczytywane sygnały, które wysyła pupil.

Konsekwencją ignorowania tych sygnałów może być to, że pies poczuje się zmuszony do zabawy, co osłabia zaufanie do opiekuna. W ekstremalnych sytuacjach może dojść do agresji, gdy pies uzna, że jedynym sposobem na przerwanie niechcianej interakcji jest użycie zębów. Aby uniknąć takich nieprzyjemnych sytuacji, naucz się podstawowych sygnałów mowy ciała psa. Pamiętaj, że merdanie ogonem to nie zawsze radość, a ziewanie czy odwracanie wzroku mogą oznaczać stres. Jeśli pies daje znać, że nie chce kontynuować interakcji, przerwij zabawę i daj mu przestrzeń. Szanowanie jego granic wzmacnia waszą relację.

Nie utrwalaj złych nawyków Zabawa z psem często okazuje się być spontaniczna i jest to jak naj -

bardziej w porządku. Warto jednak wiedzieć, jak nie utrwalać złych nawyków. Często spotykanym błędem jest pozwalanie psu na kąsanie i gryzienie naszych dłoni. Zwierzę uczy się przez to, że ludzkie ręce służą do zabawy. Utrwalanie niewłaściwych zachowań może prowadzić do problemów w codziennym życiu. Pies, który nauczy się, że gryzienie rąk daje mu uwagę człowieka, może stosować to zachowanie poza zabawą. Aby zabawa była bezpieczna, warto ustalić jasne reguły aktywności. Jeśli pies gryzie ręce, przerwij zabawę i daj mu zabawkę do szarpania. Nagradzaj tylko pożądane zachowania, jak przynoszenie piłki czy spokojne trzymanie sznurka. Konsekwencja jest kluczem do wychowania zrównoważonego psa.

LOKOWANIE PRODUKTU

Powinniśmy bawić się z naszym pupilem wtedy, kiedy mamy na to czas oraz ochotę. To opiekun ma zaczynać oraz kończyć aktywność. Dzięki temu będziemy mieli kontrolę nad sytuacją, gdyby zabawa stała się zbyt intensywna lub agresywna. Pies, który jest przyzwyczajony do tego, że to człowiek ma decyzyjność, będzie w stanie odpuścić interakcję.

Miejsce i czas na zabawy

Ważne jest także miejsce, gdzie bawimy się z naszym pupilem. Wybierajmy spokojne, bezpieczne miejsca, gdzie pies może się skupić – na przykład ogrodzony wybieg lub własny ogród. Unikajmy intensywnej zabawy przez co najmniej godzinę po jedzeniu, a w upalne dni planujmy ją na chłodniejsze pory, by uniknąć przegrzania organizmu zwierzęcia. Musimy mieć na uwadze, że zabawa w nieodpowiednim miejscu może prowadzić do konfliktów z innymi psami lub ludźmi, a także rozproszenia psa, co utrudnia kontrolę nad nim. Z kolei aktywność po posiłku zwiększa ryzyko skrętu żołądka, szczególnie u dużych ras. Błędem w zabawie jest powtarzanie tej samej formy zabawy zbyt często. Chociażby codzienne rzucanie piłki podczas spaceru. Może stać się to nudne dla psa, zwłaszcza jeśli jest to inteligentna rasa, taka jak owczarek niemiecki czy labrador retriever. Opiekunowie często wpadają w rutynę, zapominając o innych możliwościach. Monotonia w aktywności może doprowadzić do znudzenia oraz braku zaangażowania u psa. Brak odpowiedniej stymulacji umysłowej wpływa negatywnie na samopoczucie psa. Takie zwierzę może szukać alternatywnej

aktywności, jak chociażby gryzienie niedozwolonych przedmiotów. Aby tego uniknąć, wprowadźmy różnorodność – jednego dnia aportowanie, innego szukanie przysmaków, a jeszcze innego nauka sztuczek czy zabawa w chowanego. Psy uwielbiają wyzwania, a nowa forma aktywności pobudza ich ciekawość i inteligencję. Zabawa z psem to nie lada wyzwanie. Wymaga ona od człowieka uwagi, empatii i zrozumienia potrzeb pupila. Unikanie powyższych błędów – od niedopasowania aktywności, przez ignorowanie sygnałów, po brak różnorodności – pozwoli nie tylko sprawić psu radość, lecz także wzmocnić waszą więź. Pamiętajmy, że każdy pies jest inny, a kluczem do udanej zabawy są obserwacja, cierpliwość i dostosowanie się do jego możliwości. Zamiast popełniać błędy, stwórzmy z zabawy rytuał, który przyniesie korzyści wam obojgu!

REKLAMA

ŻYWIENIE PSÓW RAS DUŻYCH

Od pierwszych miesięcy po dojrzałość

Duże rasy psów wymagają starannego dopasowania diety na każdym etapie życia. Ich żywienie powinno odpowiadać intensywnemu wzrostowi w okresie szczenięcym, zapewniać energię w dorosłości oraz wspierać zdrowie i komfort w późniejszych latach. Euphoria Gluten Free Dog to linia karm stworzona z myślą o opiekunach dużych psów, którzy szukają dla swoich pupili produktów najwyższej jakości.

Idealny start – odżywcza karma dla szczeniąt

Szczenięta dużych ras rozwijają się intensywnie i potrzebują diety bogatej w białko oraz składniki wzmacniające kości i stawy. Euphoria Gluten Free Junior Medium & Large z jagnięciną lub wołowiną dostarcza niezbędnych aminokwasów, a olej z łososia wspiera zdrowie skóry, sierści oraz układu nerwowego. Dodatek glukozaminy i chondroityny wspiera prawidłowy rozwój układu ruchu, a naturalne antyoksydanty – jagody rokitnika i bataty –pozytywnie wpływają na odporność rosnącego psa.

Aktywna dorosłość – zbilansowane żywienie dla energicznych psów

Dorosłe psy dużych ras są szczególnie narażone na problemy ze stawami i układem ruchu. Dlatego ich dieta powinna nie tylko dostarczać energii, lecz także wspierać kondycję mięśni i stawów. Euphoria Gluten Free Adult Medium & Large zawiera optymalne proporcje białka i tłuszczu, dbając o siłę i wytrzymałość psów. Formuła

została wzbogacona o glukozaminę, siarczan chondroityny, czarci pazur i Boswellia serrata – składniki wspierające regenerację stawów i redukujące stany zapalne. Olej z łososia, bogaty w kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, wspiera zdrowie serca, kondycję skóry i lśniącą sierść.

Seniorzy – troska o zdrowie i dobre samopoczucie

Starsze psy potrzebują lekkostrawnego pożywienia, które wspiera ich odporność, układ trawienny oraz stawy. Euphoria Gluten Free Adult Medium & Large to idealne rozwiązanie dla psów, także w podeszłym wieku –zawiera witaminy C i E, biotynę oraz kwasy tłuszczowe omega-3, które wspierają zdrowie skóry, sierści i odporność zwierzęcia. Yucca schidigera pomaga neutralizować nieprzyjemne zapachy, glukozamina i chondroityna wspierają stawy, a ostropest i karczoch dbają o wątrobę i procesy trawienne. Zawarte w karmie prebiotyki MOS i FOS dbają o zdrową mikroflorę jelitową, zmniejszając ryzyko infekcji.

Euphoria – produkt, który docenią Twoi klienci

Euphoria Gluten Free Medium & Large to karma dla opiekunów psów, którzy stawiają na najwyższą jakość. Brak glutenu, sztucznych barwników i konserwantów sprawia, że jest idealna dla psów z wrażliwym układem trawiennym i skłonnościami do alergii. Optymalna zawartość białka, zdrowe tłuszcze oraz lekkostrawny ryż wspierają rozwój, energię i witalność czworonogów. Bogactwo superfoods, witamin i prebiotyków sprawia, że to doskonały wybór na każdym etapie życia psa. Wprowadź karmę Euphoria do swojej oferty i daj swoim klientom produkt, któremu mogą zaufać!

Bezglutenowa receptura

Glukozamina i chondroityna – wsparcie układu ruchu

ZAPRASZAMY

Gluten Free

Doskonale zbilansowane, euforycznie smaczne!

Pełnoporcjowa karma Super Premium

z wołowiną lub z jagnięciną

Bezglutenowa karma dla szczeniąt i młodych psów wszystkich ras, dla których pszenica w diecie jest niewskazana. Zawiera olej z łososia bogaty w kwasy Omega-3 i -6; glukozaminę i chondroitynę dla wsparcia stawów oraz superfoods. Receptura wolna od konserwantów i sztucznych barwników.

Nasza karma zawiera starannie dobrane SUPERFOODS

Olej z łososia – naturalne źródło Omega 3 i 6

FOS, MOS, Lactobacillus, drożdże – wsparcie układu pokarmowego

CZARCI PAZUR OSTROPEST

KARCZOCH KADZIDŁOWIEC INDYJSKI

JAK POMÓC KOTU LĘKOWEMU?

Tekst: Paulina Andrzejewska

Behawiorystka kotyipsyandrzejewskiej.pl

Jako behawiorysta kotów wiem, jak ważne jest zrozumienie kociej psychiki i odpowiednie podejście do zwierzęcia z problemami lękowymi. Koty, choć postrzegane jako niezależne i samowystarczalne, mogą zmagać się z silnym stresem, który wpływa na ich codzienne funkcjonowanie. W tym artykule opowiem Ci, jak rozpoznać lęk u kota i jak skutecznie mu pomóc.

To, jak kot manifestuje stres, zależy od jego osobowości i doświadczeń.

Niektóre koty reagują ucieczką, inne agresją, a jeszcze inne stają się apatyczne. Dlatego tak ważne jest indywidualne podejście.

Jak rozpoznać, że kot się boi?

Nie każdy objaw niepokoju oznacza od razu poważny problem behawioralny. Jednak jeśli Twój kot wykazuje następujące zachowania regularnie, warto zastanowić się nad przyczyną:

• Chowanie się – kot znika pod kanapą, w szafie, unika domowników.

• Agresja defensywna – syczenie, drapanie czy war czenie, gdy próbujesz się do niego zbliżyć.

• Problemy z kuwetą – załatwianie się poza kuwetą może być sygnałem stresu.

• Nadmierne wylizywanie się – kompulsywne mycie prowadzące do wyłysień.

• Zmieniony apetyt – brak apetytu lub wręcz przeciw nie, objadanie się.

• Nadmierne miauczenie – przeciągłe, alarmujące dźwięki.

To, jak kot manifestuje stres, zależy od jego osobowo ści i doświadczeń. Niektóre koty reagują ucieczką, inne agresją, a jeszcze inne stają się apatyczne. Dlatego tak ważne jest indywidualne podejście.

Strategia 5F

Strategia 5F to koncepcja opisująca pięć podstawo wych reakcji kotów na stresujące lub zagrażające sytu acje. Pierwszą z nich jest Flight (ucieczka) mechanizm obronny, polegający na szybkim oddaleniu się od źródła stresu. Jeśli jednak ucieczka nie jest możli wa, kot może przejść do Fight (walka) agresję poprzez syczenie, drapanie lub gryzienie. Kolejną strategią jest Freeze (zamrożenie) – kot zastyga w bez ruchu, próbując stać się niewidzialnym dla potencjalnego zagrożenia. W skrajnych przypadkach może pojawić się Faint (omdlenie, udawanie martwego) , gdzie kot sprawia wrażenie osłabionego lub apatycznego, co jest formą biernej obrony. Ostatnią strategią jest Flirt (flirtowanie, zdobywanie sympatii) – zamiast konfrontacji kot może próbować rozładować napięcie poprzez przyjazne zachowania, takie jak ocieranie się, mruczenie czy wpatrywanie się łagodnym wzrokiem. Zrozumienie tych mechanizmów pozwala na lepszą interpretację kocich zachowań i stworzenie im warunków minimalizujących stres.

Dlaczego koty się stresują? Biologiczne podłoże lęku

Lęk u kotów nie jest niczym niezwykłym – z biologicznego punktu widzenia to naturalna reakcja na potencjal -

REKLAMA

lek. wet. Ewelina Pawlińska

Ekspert ds. żywienia Brit

Wybór odpowiedniego preparatu dla kota lękowego to kluczowy krok w poprawie jego samopo czucia i komfortu. Nutracalm to doskonałe rozwiązanie dla opiekunów szukających naturalne go wsparcia bez efektu sedacyjnego. Dzięki składnikom, takim jak GABA, L-teanina, L-tryptofan i ekstrakt z passiflory, Nutracalm pomaga redukować stres i napięcie, jednocześnie wspierając funkcjonowanie układu nerwowego. Jego szybkie działanie (1–2 godziny od spożycia) sprawia, że świetnie sprawdza się w sytuacjach nagłego stresu, np. wizytach w gabinecie weterynaryjnym, podróżach czy podczas fajerwerków. Co ważne, może być stosowany także długoterminowo, jeśli kot zmaga się z przewlekłym stresem.

ne zagrożenie. Koty są zwierzętami terytorialnymi i ich przetrwanie w naturze zależy od umiejętności szybkiego wykrywania zagrożenia i odpowiedniej reakcji. Ich układ nerwowy jest zaprogramowany tak, by reagować na bodźce związane z niepewnością czy zmianą środowiska. Najczęstsze sytuacje wywołujące stres u kota to:

• Zmiana otoczenia – przeprowadzka, przemeblowanie, remonty w domu.

• Nowi domownicy lub zwierzęta – koty mogą mieć trudność z zaakceptowaniem nowych osób czy zwierząt.

• Hałasy – głośne dźwięki (np. burza, fajerwerki, odkurzacz) mogą wywoływać silny lęk.

• Brak poczucia kontrol i – np. gdy kot jest zmuszany do czegoś, czego nie chce robić (noszenie na rękach, zamykanie w transporterze).

• Brak odpowiednich bodźców – niedostatek aktywności, zabawy czy ukrycia prowadzi do chronicznego stresu. Układ limbiczny, który odpowiada za emocje u ssaków, u kotów jest wyjątkowo wrażliwy na nowe, nieznane bodźce. W sytuacji stresowej organizm kota produkuje kortyzol – hormon stresu, który przygo -

towuje go do reakcji „walcz lub uciekaj”. Długotrwały stres prowadzi do problemów behawioralnych, a nawet zdrowotnych, takich jak choroby układu moczowego czy osłabienie odporności.

Jak pomóc kotu lękowemu?

1. Daj mu przestrzeń i bezpieczeństwo. Kot potrzebuje azylu, gdzie może się schować i odpocząć. Zapewnij mu spokojne miejsce, np. wysoki drapak, kartonowe pudełko czy legowisko w cichym kącie.

2. Nie zmuszaj go do interakcji. Jeśli kot unika kontaktu, nie próbuj go na siłę dotykać czy podnosić. Niech sam zdecyduje, kiedy czuje się na tyle komfortowo, by do Ciebie podejść.

3. Stosuj techniki pozytywnego wzmocnienia. Za każdym razem, gdy kot zachowa się odważnie (np. wyjdzie z kryjówki), nagradzaj go smakołykiem lub pochwałą. Powiązanie pozytywnych doświadczeń z nowymi sytuacjami stopniowo zmniejszy jego stres.

4. Feromony i suplementy. Produkty zawierające syntetyczne feromony mogą pomóc kotu się uspokoić. Warto też rozważyć suplementację tryptofanem czy

Kot, który ma zajęcie, mniej skupia się na stresie. Zabawa w polowanie, interaktywne zabawki i drapaki pomagają rozładować napięcie.

kwasami tłuszczowymi omega-3, które mają wpływ na stabilizację nastroju.

5. Unikaj gwałtownych zmian. Koty nie lubią nagłych zmian, więc jeśli planujesz przemeblowanie, podróż lub wprowadzenie nowego zwierzęcia, wprowadzaj zmiany stopniowo.

6. Regularna zabawa i stymulacja. Kot, który ma zajęcie, mniej skupia się na stresie. Zabawa w polowanie, interaktywne zabawki i drapaki pomagają rozładować napięcie.

Ciekawostka

– co mówią badania?

Według badań Uniwersytetu w Helsinkach (2020) aż 30% kotów wykazuje objawy lęku, a najbardziej stresujące są dla nich hałas, obcy ludzie i zmiany w otoczeniu. Co ciekawe, niektóre rasy, jak koty rosyjskie niebieskie, są bardziej podatne na lęk niż inne. Badania przeprowadzone przez Uniwersytet w Lincoln (2016) wykazały, że koty lepiej znoszą stres, gdy mają możliwość kontrolowania swojego otoczenia – dostęp do kryjówek, wysokich miejsc i swobodnego przemieszczania się. Koci lęk to poważna sprawa, ale odpowiednie podejście może pomóc zwierzęciu poczuć się bezpiecznie. Kluczowe są zrozumienie przyczyn lęku i cierpliwa praca nad jego redukcją.

Pamiętaj, że kot nie robi Ci na złość – on po prostu nie radzi sobie z emocjami.

Źródła:

• Tiira K., Sulkama H., Lohi E., Environmental effects on feline fearfulness , Scientific Reports, 2020. Badania Uniwersytetu w Helsinkach na temat zachowań lękowych u kotów, 2020.

• Mills D., Casey R., Feline stress and welfare, University of Lincoln, 2016.

REKLAMA

NIE ZAPOMINAJMY O KLESZCZACH

Choroby odkleszczowe psów i kotów

Tekst: Adrianna Iwan

Kleszcze są aktywne i niebezpieczne praktycznie przez cały rok. Ich aktywność jest obserwowana coraz częściej wczesną wiosną, jesienią, a nawet zimą. Najbardziej znaną i najczęściej spotykaną w Polsce chorobą odkleszczową u psów jest babeszjoza. Obok niej należy zwrócić uwagę również na inne choroby odkleszczowe, takie jak: anaplazmoza granulocytarna, erlichioza monocytarna, kleszczowe zapalenie mózgu i borelioza. W ostatnich latach u kotów również obserwuje się coraz więcej przypadków chorób odkleszczowych. W naszym kraju najczęściej notowaną chorobą odkleszczową u kotów jest mykoplazmoza hemotropowa. Pozostałe choroby odkleszczowe u tych zwierząt to bartoneloza, babeszjoza, hepatozoonoza i cytaukszonoza.

1. Babeszjoza psów

To ciężka, często spotykana choroba odkleszczowa psów, której przyczyną jest pierwotniak Babesia canis Jeszcze do niedawna w Polsce stwierdzano wyłącznie ten gatunek. W 2018 r. po raz pierwszy opisano występowanie kolejnego gatunku – Babesia gibsoni. Pasożyt ten namnaża się w krwinkach czerwonych zwierzęcia, uszkadza je, co doprowadza do anemii. Wśród objawów wymienia się: wysoką gorączkę (39,5–41oC), zażółcenie błon śluzowych, osowiałość, brak apetytu oraz ciemnobrunatne zabarwienie moczu. Czasami mogą występować wymio -

ty i biegunki. Częstym powikłaniem babeszjozy jest ostra niewydolność nerek. W przebiegu babeszjozy często można także zaobserwować zaburzenia ze strony układu pokarmowego, m.in. ostre zapalenie trzustki. W ostatnich latach stwierdza się również występowanie mózgowej postaci babeszjozy. Za główne przyczyny podaje się rozwój stanu zapalnego i upośledzenie przepływu krwi w naczyniach mózgu. Objawia się ona porażeniami, niezbornością ruchową, agresją, wokalizacją, drgawkami, nierównomiernym rozszerzeniem źrenic. Babeszjoza może skończyć się śmiercią zwierzęcia, jeśli nie otrzyma ono szybkiej pomocy lekarza weterynarii.

Kleszczowe zapalenie mózgu to choroba coraz częściej notowana u ludzi w naszym kraju. Rzadko mówi się o tym, że może występować również u psów.

Przyczyną choroby jest wirus należący do rodzaju Flavivirus z rodziny Flaviviridae.

2. Anaplazmoza granulocytarna

Jej przyczyną jest bakteria Anaplasma phagocytophilum, której wektorem jest powszechnie występujący w Polsce kleszcz pospolity. Objawy kliniczne anaplazmozy są bardzo różne i pojawiają się w ciągu 1–2 tygodni po ukąszeniu przez kleszcza. U chorych zwierząt obserwuje się gorączkę, apatię, nagłą senność, brak apetytu, kulawizny, które są spowodowane zapaleniem stawów. U niektórych psów mogą wystąpić także biegunki, wymioty, objawy ze strony układu nerwowego, kaszel, objawy skórne, krwawienia kropelkowe z nosa i wybroczyny na błonach śluzowych. W ostrej postaci choroby można zaobserwować spadek masy ciała, powiększenie węzłów chłonnych, wątroby i śledziony.

3. Erlichioza monocytarna

Jej przyczyną jest Ehrlichia canis, której wektorami są brązowy kleszcz psi i kleszcz pospolity. To kolejna ciężka choroba odkleszczowa psów. Ujawnia się po około 1–4 miesiącach od ukłucia przez kleszcza. Objawy erlichiozy to m.in. wysoka temperatura, brak apetytu, chudnięcie, osłabienie. Mogą występować także kulawizny, ślepota, krwawienie z nosa, obrzęki na tylnych kończynach, bladość błon śluzowych, krwiomocz, śluzowo-ropne zapalenie oczu i nosa. Dla erlichiozy charakterystyczne są krwawe wylewy i wybroczyny. Czasem można zaobserwować również objawy ze strony układu neurologicznego, takie jak drgawki, przeczulica, ataksja. Mogą pojawić się też objawy okulistyczne: zmętnienie rogówki, wylewy do przedniej komory oka. Szybko podjęte leczenie może prowadzić do pełnego wyzdrowienia zwierzęcia. Co ciekawe, rasą psów szczególnie narażoną na rozwój tej choroby są owczarki niemieckie. Po upływie od 2 do 4 tygodni od pojawienia się ostrych objawów psy mogą ulec spontanicznemu wyzdrowieniu. Infekcja może przejść też w fazę subkliniczną, która może trwać miesiąc, a w niektórych przypadkach nawet lata.

4. Kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu to choroba coraz częściej notowana u ludzi w naszym kraju. Rzadko mówi się o tym, że może występować również u psów. Przyczyną choroby jest wirus należący do rodzaju Flavivirus z rodziny Flaviviridae. Jej przebieg u tych zwierząt jest z reguły ciężki i prawie zawsze kończy się śmiercią. Typowymi objawami są gorączka, silna apatia, agresja, niechęć do jedzenia i picia, zaburzenia koordynacji. Mogą pojawić się również: niezborność, utrata czucia w okolicach głowy, zez, przeczulica okolicy szyi, nierównomierne rozszerzenie źrenic. Psy, które przeżyły infekcję, powracają do zdrowia w ciągu od 6 do 12 miesięcy. W tym czasie kluczowa jest fizjoterapia, której celem jest zniesienie zaburzeń neurologicznych i przywrócenie prawidłowych funkcji organizmu.

5. Hepatozoonoza

Jej przyczyną jest pasożyt Hepatozoon canis. Choroba ta występuje głównie w krajach basenu Morza Śródziemnego. W ostatnich latach jednak jej zasięg znacznie się powiększył. W Polsce pierwszy przypadek hepatozoonozy u psa potwierdzono w 2021 r. W przeciwieństwie do pozostałych chorób odkleszczowych, aby pies zaraził się pasożytem, musi połknąć kleszcza, np. podczas wylizywania sierści. W przypadku psów dzikich lub myśliwskich do zarażenia może dojść w następstwie zjedzenia upolowanej zwierzyny lub padliny, u której na powłokach ciała znajdowały się zarażone kleszcze lub w tkankach obecne były cysty pasożytów. U chorego psa można zaobserwować: gorączkę, sztywny chód, posmutnienie, osłabienie mięśni. Obecny jest także śluzowo-ropny wypływ z worków spojówkowych. Może również dochodzić do zaniku mięśni.

6. Mykoplazmoza hemotropowa u kotów

Jest wywołana przez trzy gatunki drobnoustrojów: Mycoplasma haemofelis, Candidatus Mycoplasma haemominutum oraz Candidatus Mycoplasma turicensis. Koty najczęściej ulegają zakażeniom Mycoplasma haemominutum. Źródło zarazków dla kotów mogą stanowić pchły i kleszcze. Najwięcej przypadków mykoplazmozy stwierdza się na terenach, na których endemicznie występują kleszcze z gatunku Rhipicephalus sanguineus. Do zakażenia może dochodzić także poprzez kontakt z krwią chorych osobników, np. podczas walk kotów. Okres inkubacji tej choroby jest długi, może wynosić ponad 30 dni. Wśród objawów wymienia się: apatię, brak apetytu, odwodnienie, utratę masy ciała, osłabienie, bladość błon śluzowych, przyspieszony oddech. Może dochodzić do omdleń i objawów ze strony układu nerwowego. U niektórych kotów występuje spaczony apetyt.

7. Babeszjoza kotów

Kontynentem, na którym babeszjoza kotów jest najbardziej rozpowszechniona, jest Afryka. Przypadki tej choroby stwierdzano już jednak we Włoszech, w Portugalii, Hiszpanii, a także w Niemczech i w naszym kraju. Systematyka tych pierwotniaków nie została dokładnie ustalona z powodu występowania różnych form morfologicznych pasożytów, które różnią się wielkością (klasyfikuje się je w obrębie dwóch grup), oraz braku dokładnego opisu ich wektorów. U zarażonych kotów pierwszymi objawami są: gorączka, spadek apetytu, apatia, zwiększona częstotliwość oddechów. Mogą pojawić się biegunki i wymioty. Z czasem pojawia się bladość błon śluzowych.

8. Cytaukszoonoza

Cytaukszoonoza to choroba dotychczas nienotowana w naszym kraju. Powodują ją pierwotniaki Cytauxzoon felis. Jest to choroba wielonarządowa, przez co jej obraz kliniczny może być bardzo zróżnicowany. Do śmierci

Joanna Kawecka

Dyrektor sprzedaży i marketingu Best 4 Animal Care Sp. z o.o. www.b4ac.pl

DOG’S LOVE SUPER PROTECT – mieszanka ziół z czystkiem dla ochrony przed kleszczami

DOG’S LOVE Super Protect to mieszanka ziół, która wspiera naturalne siły obronne organizmu od wewnątrz. Zalecane psom szczególnie narażonym na kontakt z kleszczami, które powinny zbudować naturalną tarczę ochronną przed kleszczami i pasożytami zewnętrznymi, szczególnie w okresie aktywności kleszczy. Wykorzystujemy zioła o jakości farmakologicznej, naturalnie uprawiane, bez stosowania pestycydów i nawozów. W składzie czystek, piołun, lawenda i korzeń mniszka lekarskiego. Można stosować u psów w każdym wieku i wszystkich ras. Proste w podawaniu, wystarczy dodać do karmy, dobrze wymieszać i pozostawić na 5 –10 minut.

zwierzęcia dochodzi w ciągu pięciu dni od stwierdzenia pierwszych objawów, do których należą: apatia, wysoka gorączka, zabarwienie moczu na kolor brunatny, duszność, utrata apetytu. Tuż przed zejściem śmiertelnym pojawia się spadek temperatury poniżej fizjologicznej normy i śpiączka.

9. Hepatozoonoza kotów

U kotów powoduje ją pierwotniak Hepatozoon felis

Do zarażenia dochodzi tak samo, jak w przypadku psów – wskutek zjedzenia przez koty zarażonych pajęczaków podczas pielęgnacji sierści lub w wyniku spożycia przez nie upolowanej zwierzyny bądź padliny, na której znajdowały się zarażone kleszcze. Choroba ma z reguły przebieg przewlekły. Efektem długotrwale utrzymującego się zapalenia może być rozwój kłębuszkowego zapalenia nerek lub ich skrobiawica. U chorych kotów może występować także biegunka.

Lepiej zapobiegać, niż leczyć

Kleszcze to wektory wielu groźnych chorób. Pojedynczy kleszcz może być wektorem kilku patogenów. Najlepszym sposobem ochrony jest zapobieganie pokąsaniu przez kleszcze. Warto więc stosować preparaty przeciwko tym pasożytom przez cały rok. Na rynku weterynaryjnym dostępnych jest wiele preparatów przeciwko kleszczom. Dostępne są one w postaci kropli spot-on, sprayów na skórę, obroży, tabletek, a od niedawna także w postaci zastrzyku. Aby preparat był naprawdę skuteczny, warto skonsultować się z lekarzem weterynarii. Dlaczego to takie ważne? Dla jednych zwierząt bardziej sprawdzą się tabletki, dla drugich krople, a dla trzecich połączenie obu preparatów. Tabletki mogą być bardziej odpowiednie dla osobników, u których z powodu alergii nie można zastosować kropli lub obroży. W przypadku obroży trzeba pamiętać o tym, że na efektywność jej działania wpływa jej właściwe założenie. Bardzo ważne, aby wymiary obroży były dostosowane do wielkości zwierzęcia. Z kolei preparaty typu spot-on mogą być lepszą opcją dla zwierząt z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, u których z różnych względów trzeba ograniczyć podawanie tabletek. Podwójne zabezpieczenie przeciwko kleszczom jest zwykle zalecane dla zwierząt przebywających na terenach o dużym zagęszczeniu tych ektopasożytów. Warto dodać, że preparaty parazytologiczne przezna -

czone dla zwierząt różnią się od tych dla ludzi. Niektóre substancje stosowane w lekach dla ludzi dla zwierząt mogą być toksyczne. Zawsze należy stosować preparaty przeznaczone dla danego gatunku zwierzęcia. Jest to bardzo ważne zwłaszcza w przypadku kotów, dla których np. permetryna stosowana w niektórych preparatach przeciwko ektopasożytom jest toksyczna. Diagnostyka chorób odkleszczowych nie należy do najłatwiejszych, dlatego tak ważna jest świadomość na temat profilaktyki oraz objawów, które mogą naprowadzić lekarza na konkretną chorobę, zwłaszcza jeśli opiekun zauważył kleszcza u swojego pupila.

Warto po każdym spacerze przeglądać skórę i sierść pupila, aby sprawdzić, czy przypadkiem nie wrócił z pasażerem na gapę do domu. Ślina kleszcza ma właściwości znieczulające, stąd ukłucia kleszczy często pozostają niezauważone. Gdzie najczęściej lokalizują się kleszcze? Najchętniej wybierają miejsca dobrze ukrwione i mniej owłosione. Można je więc znaleźć pod pachami, na brzegu małżowiny usznej i w małżowinie, wokół oczu, na powiekach, wokół pyska, na brzuchu, pod obrożą oraz pod ogonem. Warto zaglądać również od jamy ustnej, bo w niej czasami także można znaleźć kleszcza. Co robić, kiedy już się go znajdzie? Nie panikować i spróbować go wyjąć. Ważnym postępowaniem w zapobieganiu chorobom odkleszczowym jest ich szybkie usuwanie. Nie wolno kleszczy rozgniatać na zwierzęciu ani czymkolwiek polewać lub smarować.

Literatura:

• Adaszek Ł., Łyp P., Dębiak P., Śmiech A., Winiarczyk S. (2016), Borelioza psów – choroba przenoszona przez kleszcze, Magazyn Weterynaryjny; 12.

• Adaszek Ł., Mazurek Ł. (2024), Medycyna kotów, Weterynaria w Praktyce.

• Adaszek Ł., Mazurek Ł., Dzięgiel B. (2019), Erlichioza monocytarna małych zwierząt , Weterynaria w Praktyce; 4.

• Adaszek Ł., Mazurek Ł., Winiarczyk S., Wójcik A., Kutrzuba J. (2019), Odkleszczowe zapalenie mózgu psów – zagrożenie także dla właścicieli, Magazyn Weterynaryjny; 7–8.

• Adaszek Ł., Wernicka-Furmaga R., Winiarczyk S. (201, Babeszjoza psów. Choroba o wielu obliczach, Weterynaria w Praktyce; 3.

• Borecka A. (2021), Zachowania właścicieli w zakresie ochrony przeciwkleszczowej i profilaktyki chorób wektorowych, Magazyn Weterynaryjny; 3.

• Gawor J., Talarek E. (2017), Choroby odkleszczowe – zagrożenie dla ludzi i zwierząt , Magazyn Weterynaryjny; 3.

• Szymula Z., Kosieradzki M., Krasińska-Łosek M., Stępkowski J., Stępkowska-Kwasiuk N. (2017), Zarażenie Babesia canis jako najczęstsza przyczyna leczenia nerkozastępczego u psa – hemodializa, Magazyn Weterynaryjny; 7–8.

POTRZEBY KRÓLIKÓW

Czy królik jest zwierzęciem stadnym?

Tekst: Maja Nymka

Koordynatorka regionu mazowieckiego Stowarzyszenie Pomocy Królikom

Króliki to jedne z najczęściej wybieranych zwierząt domowych, jednak ich potrzeby są wciąż niedoceniane i nierozumiane. Ich uroczy wygląd i łagodne usposobienie sprawiają, że w oczach wielu osób wyglądają na idealne, proste w obsłudze zwierzątka, szczególnie dla dzieci. Często wybierane są na pierwsze zwierzę – w końcu to mniejszy obowiązek niż kot czy pies. Nie trzeba wyprowadzać go na dwór, w razie potrzeby można zamknąć go w klatce. Utrzymanie królika zdaniem wielu powinno być proste i tanie – niestety, w praktyce często takie nie jest, a powyższe przeświadczenie przekłada się na późniejsze zaniedbania i poszerzanie się problemu bezdomności zwierząt. Zatem kim jest królik i jakie ma potrzeby? Co należy wiedzieć, aby zostać odpowiedzialnym opiekunem tego puchatego stworzenia?

Króliki w naturalnym środowisku żyją w grupach. Ich życie społeczne

opiera się na hierarchii, pielęgnowaniu się wzajemnie oraz ostrzeganiu się przed zagrożeniem, które czyha z wielu stron – w końcu królik znajduje się na samym końcu łańcucha pokarmowego. Nasi domowi pupile nie

utracili tej cechy i również są zwierzętami stadnymi.

Na początek kilka faktów...

Króliki są zajęczakami, choć często mylnie nazywane są gryzoniami. Od tych drugich odróżnia je między innymi uzębienie (króliki i zające mają dwie pary górnych siekaczy, natomiast gryzonie jedną) oraz specyficzny układ pokarmowy. Wbrew powszechnemu mitowi o krótkim życiu zwierzęta te mogą żyć nawet 10–12 lat, a udokumentowany rekordzista miał na swoim koncie prawie 19 wiosen. Podstawowa dieta królika składa się z siana, suszonych ziół, natek, warzyw oraz owoców w niewielkich ilościach. Opcjonalnie dodatkiem do diety może być dobry granulat bezzbożowy. Królicze zęby rosną przez całe życie, dlatego uszak powinien mieć dietę bogatą we włókna – zęby ściera właśnie głównie na sianie bądź dzięki obgryzaniu gałązek lub korzonków. W diecie królika niedopuszczalne są zboża, warzywa strączkowe czy kapuściane oraz popularne wapienka czy lizawki solne. O zdrowie zajęczaka powinien dbać lekarz weterynarii, który specjalizuje się w leczeniu zwierząt nieudomowionych (tak, w taki właśnie sposób klasyfikowani są nasi mali przyjaciele), a raz do roku królik powinien być szczepiony na myksomatozę i pomór króliczy typu I i II . Króliki w naturalnym środowisku żyją w grupach. Ich życie społeczne opiera się na hierarchii, pielęgnowaniu się wzajemnie oraz ostrzeganiu się przed zagrożeniem, które

czyha z wielu stron – w końcu królik znajduje się na samym końcu łańcucha pokarmowego. Nasi domowi pupile nie utracili tej cechy i również są zwierzętami stadnymi.

Królik do pełni szczęścia potrzebuje przyjaciela swojego gatunku

Człowiek ani żadne inne zwierzę nie zastąpią mu drugiego królika, choć często spotykamy się właśnie z takim przeświadczeniem. Samotny zwierzak może stać się osowiały, chorować albo być agresywny.

Oczywiście zwierzę potrzebuje kontaktu z człowiekiem, jednak niezależnie od tego, ile czasu jesteśmy w stanie poświęcić mu w ciągu dnia, i tak nie damy mu tego, co da mu drugi królik. Również inne zwierzęta nie będą odpowiednie do tej roli. Często spotykamy się z próbą łączenia królików z kawiami, co jest nieodpowiednie ze względu na znaczne różnice bytowe tych dwóch gatunków, takie jak dieta czy wyposażenie klatek, ale również kwestie komunikacyjne. Dodatkowo wiele królików jest też bezobjawowymi nosicielami pierwotniaka E. cuniculi Niestety, świnki nie mają tyle szczęścia – kiedy królik „podzieli się” z kawią EC, zazwyczaj kończy się to ostrymi objawami choroby, mogącymi prowadzić do śmierci.

A co z psami i kotami? Oczywiście zwierzęta te mogą z powodzeniem mieszkać razem, a nawet pałać do siebie sympatią. Należy jednak pamiętać, że króliki to z natury ofiary, a koty są drapieżnikami. Chwila nieuwagi może

Sianko bogate w błonnik i doskonały smak wspiera zdrowie układu trawiennego i zębów małych zwierząt

Jarosław Dułacz

Jak zamówić sianko?

jarwit@onet.pl 607 431 571

REKLAMA

Karol Kowalczyk

Ekspert branży Pet w firmie Canagri, dystrybutora marki KERBL

Aby efektywnie wspierać proces socjalizacji królików, warto stworzyć im przestrzeń, która zapewni komfort, bezpieczeństwo i możliwość swobodnego poruszania się. Produkty takie jak Bunny Base, kojec z dachem lub kojec 8-kątny mogą stanowić doskonałą bazę do zbudowania przestronnego wybiegowego środowiska. Bunny Base z podziemną norą i różnymi wejściami zapewnia królikiom poczucie bezpieczeństwa i przestrzeni, chroniąc je przed presją innych zwierząt. Dodatkowo kojec z dachem ochroni je przed warunkami atmosferycznymi, kojec 8-kątny umożliwia łatwe rozszerzenie przestrzeni, tworząc miejsce do wspólnej zabawy i interakcji. Połączenie tych produktów w jedno środowisko pozwala królikom na naturalną interakcję, rozwój społeczny i eksplorację, co jest kluczowe dla ich zdrowia psychicznego.

Kastracja to nie tylko droga do stworzenia zgranego stada i zapobieganie niechcianym ciążom, lecz także kwestia zdrowotna. Jest ona profilaktyką bardzo poważnych chorób – między innymi raka jąder, a w przypadku samic ropomacicza, torbieli, cyst czy nowotworów narządów rodnych.

Zarówno u samców, jak i samic kastracja polega na usunięciu w całości narządów rodnych. Doświadczenie lekarzy weterynarii pokazuje, że około 80% niekastrowanych samic zachoruje na jedno z wyżej wymienionych schorzeń po 5. roku życia.

prowadzić do poważnego w skutkach wypadku. Często obserwujemy w internecie zabawne filmy, na których psy i koty bawią się z królikami – wprawny obserwator, znający zachowania królika, dostrzeże jednak, że w większości przypadków dla uszaka nie jest to zabawa, a obrona siebie, swojego terytorium i zasobów. Posiadając kilka gatunków zwierząt pod jednym dachem, pamiętajmy więc o zachowaniu szczególnej ostrożności i nie zostawiajmy zwierząt bez nadzoru.

Wiemy już, że króliki potrzebują przyjaciela swojego gatunku. Nie oznacza to jednak, że możemy dwa uszaki wrzucić do jednej klatki i będą one od razu żyć w zgodzie i szczęściu. Jakie są więc najważniejsze kwestie, które powinniśmy wziąć pod uwagę?

Przede wszystkim kastracja

Króliki osiągają dojrzałość płciową bardzo wcześnie, bo już nawet pomiędzy 7. a 12. tygodniem życia , a określenie „rozmnażać się jak króliki” nie wzięło się znikąd. Samice zajęczaków są płodne przez cały czas, ponieważ występuje u nich tak zwana owulacja indukowana – jajeczkowanie jest wywoływane przez akt płciowy. Ciąża trwa około miesiąca, a samica jest ponownie płodna w zasadzie zaraz po porodzie. Przyjmuje się, że rocznie

może być w ciąży nawet osiem razy, każdorazowo powołując na świat od jednego do nawet dziesięciu młodych. Nietrudno więc przekalkulować, że łącząc ze sobą niekastrowaną parę, w krótkim czasie możemy mieć prawdziwy problem.

Łączenie dwóch niekastrowanych osobników tej samej płci również nie jest magicznym rozwiązaniem. Zwierzęta te bowiem są bardzo terytorialne i burza hormonów będzie je popychać do bronienia swojego terytorium oraz zasobów. Łączenie niekastrowanych osobników jest bardzo trudne, a jeśli już dojdzie do skutku, to ich związek będzie bardzo burzliwy i może kończyć się dotkliwymi pogryzieniami, które w ekstremalnych przypadkach mogą zakończyć się śmiercią.

Kastracja to nie tylko droga do stworzenia zgranego stada i zapobieganie niechcianym ciążom, lecz także kwestia zdrowotna. Jest ona profilaktyką bardzo poważnych chorób – między innymi raka jąder, a w przypadku samic ropomacicza, torbieli, cyst czy nowotworów narządów rodnych. Zarówno u samców, jak i samic kastracja polega na usunięciu w całości narządów rodnych. Doświadczenie lekarzy weterynarii pokazuje, że około 80% niekastrowanych samic zachoruje na jedno z wyżej wymienionych schorzeń po 5. roku życia.

Weźmy również pod uwagę bardziej przyziemne dla opiekuna sprawy. Życie z niewykastrowanym królikiem nie należy do przyjemnych. Zwierzę produkuje mocz o intensywnym, nieprzyjemnym zapachu, którym znaczy teren („ofiarą” mogą paść również ściany na wysokości nawet kilku metrów), oraz wydziela hormonalny zapach, którego powodem jest silne podniecenie. Zwierzę bywa agresywne oraz wykazuje zachowania seksualne w stosunku do przedmiotów, innych zwierząt, a nawet człowieka. Z naszego doświadczenia wynika, że królik po kastracji znacznie się uspokaja, staje się bardziej przyjacielski, lepiej zachowuje czystość oraz nie dewastuje otoczenia. Opadanie hormonów po kastracji trwa około pół roku, dlatego opiekun musi uzbroić się w cierpliwość

Gotowość do kastracji powinna zostać oceniona przez doświadczonego lekarza weterynarii i tak jak wspomniane było wcześniej, nie należy z tym zwlekać, ponieważ z biegiem czasu możliwość wystąpienia chorób wzrasta.

Nasze króliki są już przygotowane do wspólnego zamieszkania. Co dalej?

Na temat zaprzyjaźniania można napisać wiele, na początek warto zaznaczyć jedną rzecz – przede wszystkim trzeba uzbroić się w cierpliwość. Zaprzyjaźnianie może trwać dwa tygodnie, a może i pół roku. Wszystko zależy od charakterów naszych milusińskich. W naszym stowarzyszeniu przyjęło się, że najlepszą konfiguracją jest para o różnych płciach lub dwa samce. Samice są bardziej terytorialne, a ich zaprzyjaźnianie jest nie tyle co niemożliwe, ale na pewno bywa trudniejsze, a sam związek bardziej burzliwy.

Istnieje kilka metod zaprzyjaźniania – od klatkowego po metodę małych kroków i właśnie tej drugiej chciałabym się bliżej przyjrzeć. Polega ona na powolnym przyzwyczajaniu do siebie królików, najpierw poprzez wymianę zapachów, a później królicze randki. Najlepiej, aby przez kilka pierwszych dni zwierzęta mieszkały w oddzielnych pomieszczeniach (jeśli nie ma takiej możliwości, to dobrze jest je od siebie oddalić). Na tym etapie wymieniamy zapachy, zamieniamy uszakom kuwety czy kocyki. Po kilku dniach powinniśmy przenieść króliki do wspólnego pomieszczenia i postawić ich klatki lub kojce obok siebie, tak aby miały ze sobą kontakt przez kratki. Na tym etapie wybiegi królików powinny odbywać się na zmianę. Taki stan ma trwać do momentu, aż króliki przestaną wykazywać wobec siebie agresję. Wtedy możemy rozpocząć właściwy już etap łączenia, czyli spotkania na neutralnym gruncie. Ważne, aby pomieszczenie nie zawierało zapachów któregoś ze zwierząt – jeśli nasz królik korzysta z całego domu i nie mamy takiego pomieszczenia, to dobrze jest porządnie wymyć lub wyparować podłogi. Miejsce do zaprzyjaźniania nie może być również zbyt duże, tak aby zwierzęta od siebie nie uciekały, dobrym wyborem jest zwykle łazienka lub nieduża kuchnia. Króliki muszą ustalić dominację. W tym celu będą wykonywać ruchy kopulacyjne (również samice). Na początkowym etapie króliki mogą próbować się gryźć, będą się ganiać i kotłować. Ważne jest, aby opiekun im na to pozwolił. Nasza ingerencja powinna odbyć się dopiero w momencie, w którym zauważymy, że króliki zaczynają się gryźć. Pierwsze spotkania powinny trwać po kilka minut, a z każdym kolejnym razem należy je wy -

REKLAMA

Królicza klatka musi mierzyć przynajmniej 100 cm długości w przypadku

jednego zwierzaka albo 120 cm w przypadku parki. Świetnym

rozwiązaniem mogą być kojce lub klatki kennelowe.

dłużać. Kiedy króliki zaczną się tolerować i nie będą wykazywać agresji, należy przenieść je do wspólnej klatki i stopniowo zwiększać im przestrzeń mieszkalną. Cały proces zaprzyjaźniania powinien trwać minimum kilka dni, ale może się zdarzyć, że będzie on znacznie dłuższy. W ekstremalnych przypadkach bywa tak, że konkretnych osobników nie da się ze sobą zaprzyjaźnić. Nie oznacza to jednak, że nie mogą one z powodzeniem połączyć się z innym przedstawicielem swojego gatunku. W końcu tak jak ludzie, zwierzęta również mogą mieć preferencje i zwyczajnie kogoś nie polubić.

Sam proces zaprzyjaźniania może być trudny i bywa przykrym doświadczeniem dla opiekuna. Ciężko obserwuje się zwierzaki, które ustalają hierarchię. W takich wypadkach oraz tych, w których zaprzyjaźnianie trwa długo i jest problematyczne, można skorzystać z pomocy profesjonalisty. Coraz popularniejszy staje się zawód behawiorysty królików. Taka osoba może udzielić nam wskazówek na odległość bądź przyjąć króliki do siebie na czas łączenia.

Z naszych doświadczeń wynika, że najlepiej wybierać partnerów o zbliżonym wieku, ponieważ od tego jest uzależniona ich aktywność. Rozmiar czy rasa nie mają w przypadku królików żadnego znaczenia.

Stado powinno liczyć oczywiście minimum dwa króliki. Jeśli jednak chcemy je powiększyć, warto pomyśleć o przynajmniej czterech osobnikach, ponieważ w przypadku nieparzystej liczby zwierząt jedno z nich może zostać odrzucone. Oczywiście nie musi się

tak wydarzyć, ale skoro wiemy, że istnieje takie ryzyko, to dobrze jest je minimalizować.

Przestrzeń królika

Królicza klatka musi mierzyć przynajmniej 100 cm długości w przypadku jednego zwierzaka albo 120 cm w przypadku parki. Świetnym rozwiązaniem mogą być kojce lub klatki kennelowe. Ze względu na delikatność króliczych kręgosłupów zdecydowanie odradzamy klatki piętrowe. Na wyposażeniu króliczej kawalerki powinna się znajdować kuweta wypełniona pelletem drzewnym, ceramiczna miseczka na wodę, miseczka na jedzenie oraz paśnik wypełniony siankiem. Poidełka są gorszym wyborem niż miski, ponieważ utrzymanie ich w czystości jest trudniejsze, a samo urządzenie może się zaciąć, uniemożliwiając zwierzakowi pobieranie wody. Znane są nam również przypadki, w których królik stracił ząb właśnie podczas korzystania z poidła. Absolutnie nie wypełniamy klatki trocinami, które są niebezpieczne dla króliczych płuc. Podłoże powinno znajdować się wyłącznie w kuwecie, ponieważ ostry pellet może ranić delikatne, królicze łapki. Spód klatki czy kojca można wyłożyć miękką matą lub kocykiem, chociaż nie wszystkie króliki chcą z nich korzystać. Przygotowanie odpowiedniej przestrzeni dla zwierzęcia jest niezwykle ważne, jednak nie mniej ważne niż możliwość długich wybiegów. Bohaterowie tego artykułu to zwierzęta aktywne i potrzebują czasu oraz miejsca poza klatką. Minimalny czas poza klatką wynosi osiem godzin, jednak wiadomo – im dłużej, Fot. z archiwum autorki.

tym lepiej. Wiele uszaków z powodzeniem może zostać bezklatkowymi. Ważne jest jednak odpowiednie zabezpieczenie przestrzeni – ukrycie kabli, trujących roślin i innych elementów zagrażających życiu i zdrowiu oraz przygotowanie kryjówek, takich jak tunele, domki, kartony czy norki. Króliki chętnie bawią się również zabawkami, na przykład ganiając piłeczki, z których wylatują smaczki, czy gryząc kartonowe pudełka.

Problem bezdomności

Króliki to zaraz po psach i kotach najczęściej porzucany gatunek zwierząt. Powodów jest wiele i nie sposób wymienić je wszystkie. Są to między innymi inne oczekiwania względem zwierzęcia (o czym było na początku artykułu) i wysokie koszty opieki weterynaryjnej, kiedy zwierzę zachoruje.

Zwierzęta te są porzucane w przeróżny sposób i do tych najbardziej humanitarnych możemy zaliczyć oddanie zwierzęcia pod opiekę stowarzyszenia lub fundacji czy zrzeczenie się praw do niego w lecznicy. Króliki są wyrzucane w lasach czy parkach, w których oczywiście jeśli nie zostaną wcześniej uratowane, nie mają szansy na przeżycie. W ekstremalnych przypadkach zwierzęta te znajdowaliśmy wyrzucone do kontenerów na śmieci bądź zostawione w klatkach, torbach i kartonach na przystankach, obok sklepów zoologicznych lub schronisk. Nieodpowiedzialny zakup zwierząt, rozmnażanie, które w większości wypadków dzieje się całkowicie przypadkowo – to kwestie, które zdecydowanie pogłębiają problem bezdomności królików. Łatwo dostępne zwierzę, które w sklepie kosztuje maksymalnie kilkaset złotych, można kupić bez większego przemyślenia. Jeśli królik zachoruje, zawsze można go wyrzucić i wymienić na nowego – w wielu przypadkach będzie to mniejszy koszt niż leczenie zwierzęcia. A organizacje ratujące uszaki pękają w szwach.

Stowarzyszenie Pomocy Królikom

Tylko w 2024 r. pod opiekę Stowarzyszenia trafiło 450 potrzebujących królików.

A skala potrzeb jest ogromna. Nasze stowarzyszenie działa w pięciu regionach w Polsce (mazowieckim – Uszate Serca Warszawy, małopolskim – Uszata Przystań w Krakowie, pomorskim – Sopockie Uszakowo, dolnośląskim – SPK Wrocław oraz śląskim –Śląski Króliczok), ale tak naprawdę działalność prowadzimy w całej Polsce. Od 20 lat ratujemy króliki, przyjmując je pod swoją opiekę, lecząc, kastrując, a następnie szukając im nowych, odpowiedzialnych domów. Nasza misja to przeciwdziałanie bezdomności, poprawa bytowania oraz edukacja na temat królików. Wszystkie osoby udzielające się w SPK są wolontariuszami i poświęcają swój prywatny czas, aby pomagać. Zachęcamy do wspierania naszych działań – rzeczowo, finansowo lub poświęcając czas i angażując się w działania stowarzyszenia. Jednak największą pomocą dla nas będzie świadome podejście do tematu posiadania królików jako zwierząt, szczególnie w branży zoologicznej.

AWOTS

R Z Y SZENIE POMOC Y K R MOKILÓ

OD JEZIORA MALAWI DO

Niezwykły świat pyszczaków

Pyszczaki lombardzkie w Oceanice (oceanika.com.pl).

ŚWIĘTOKRZYSKIEJ OCEANIKI

Tekst: mgr inż. Paweł Wróblewski

Katedra Genetyki i Ochrony Zwierząt, Instytut Nauk o Zwierzętach, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie

Jezioro Malawi to jedno z największych jezior Afryki, położone w regionie Wielkich Rowów Afrykańskich. Rozciąga się na granicy trzech państw: Malawi, Mozambiku i Tanzanii, zajmując powierzchnię około 29 600 km². Jego długość wynosi około 580 km, co czyni je jednym z najdłuższych jezior na świecie, a maksymalna szerokość dochodzi do 75 km. Głębokość Malawi jest imponująca, sięgając nawet 706 metrów, co klasyfikuje je jako jedno z najgłębszych jezior tektonicznych. Jezioro to kryje w swoich wodach niezwykle różnorodną ichtiofaunę. Możemy tam spotkać sumy Synodontis njassae, a także ryby pelagiczne Engraulicypris sardella ważne dla diety lokalnej ludności.

Pyszczaki to określenie ryb, które inkubują ikrę w jamie gębowej. Do grupy pyszczaków należy wiele ryb, z czego większość stanowią pielęgnice.

Największa liczba pyszczaków pochodzi z afrykańskiego jeziora Malawi. Ponad 90% ichtiofauny w tym jeziorze stanowią pyszczaki, które są gatunkiem endemicznym, czyli występującym tylko w jednym miejscu na świecie.

Charakterystyczne dla jeziora Malawi są pyszczaki. Te kolorowe pielęgnice, zachwycające nie tylko swoim wyglądem, lecz także zachowaniami, stały się symbolem biologicznego bogactwa i ewolucyjnej wyjątkowości tego regionu. Dzięki ich popularności fascynujący świat pyszczaków trafił także do akwariów na całym świecie, w tym do świętokrzyskiej Oceaniki – miejsca, gdzie można podziwiać tę różnorodność z bliska. Od naturalnego środowiska skalistych wybrzeży Malawi po stworzone przez człowieka akwarystyczne przestrzenie.

Różnorodność pyszczaków

Pyszczaki to określenie ryb, które inkubują ikrę w jamie gębowej. Do grupy pyszczaków należy wiele ryb, z czego większość stanowią pielęgnice. Największa liczba pyszczaków pochodzi z afrykańskiego jeziora Malawi. Ponad 90% ichtiofauny w tym jeziorze stanowią pyszczaki, które są gatunkiem endemicznym, czyli występującym tylko w jednym miejscu na świecie. Z jeziora Malawi pochodzi ponad 850 opisanych gatunków pielęgnic. Ich liczba może być jednak większa, ponieważ nowe gatunki są cały czas odkrywane.

Pyszczaki lombardzkie to najliczniejszy gatunek ryb w akwarium Malawi w Oceanice (Oceanika.com.pl)

W jeziorze Malawi występuje ogromna liczba pyszczaków, dzielimy je na dwie grupy: Mbuna i Non-Mbuna. Każda z tych grup ma dominujące gatunki, które odgrywają kluczowe role w ekosystemie jeziora. Mbuna to gatunki

Pseudotropheus socolofi i Labidochromis caeruleus prezentowane w Oceanice (oceanika.com.pl)

zamieszkujące skaliste rejony jeziora, znane z jaskrawych kolorów i terytorialnego zachowania. Najbardziej dominujące gatunki w tej grupie to: Pseudotropheus zebra, Melanochromis auratus i Cynotilapia afra. Non-Mbuna zamieszkują piaszczyste i otwarte rejony jeziora. Są mniej agresywne i mają inne strategie żywieniowe oraz zachowania. Dominujące gatunki to: Nimbochromis venustus, Nimbochromis livingstonii i Dimidochromis compressiceps (Ryba nóż).

Oceanika – raj dla miłośników Malawi

Oceanika to kompleks akwarystyczny znajdujący się na terenie Świętokrzyskiej Polany w Chrustach, niedaleko Kielc. Miejsce to oferuje zwiedzającym możliwość poznania wielkich afrykańskich jezior. Akwarium Malawi o pojemności 18 000 litrów jest jednym z kluczowych punktów tej ekspozycji, ukazującym bogactwo afrykańskich ekosystemów słodkowodnych.

W Oceanice odtworzono warunki, w jakich ryby występują w swoim naturalnym środowisku. W przypadku Malawi stworzono rumosz skalny pełniący funkcję schronienia dla młodych ryb. W zbiorniku można podziwiać około 50 gatunków pyszczaków – barwnych i dynamicznych ryb, które są wizytówką jeziora Malawi. Gatunki pyszczaków, które możemy spotkać w akwarium, to: Dimidochromis copressiceps, Cynotilapia afra, Pseudotropheus saulosi, Pseudotropheus demasoni, Pseudotropheus socolofi, Labidochromis caeruleus i wiele więcej. Ich różnorodne ubarwienie i zachowania społeczne przyciągają uwagę zwiedzających, oferując fascynujący wgląd w podwodny świat Afryki.

AKWARYSTYKA

Domowe akwarium z pyszczakami

W przypadku hodowli pyszczaków nie musimy dysponować akwarium o litrażu podobnym do zbiornika w Oceanice. Pyszczaki z jeziora Malawi wymagają odpowiednio przygotowanego akwarium, które naśladuje ich naturalne środowisko. Minimalna pojemność akwarium zależy od gatunku. Najlepszym wyborem będzie Pseudotropheus saulosi. Dla tego gatunku zaleca się co najmniej 200-litrowy zbiornik. Pyszczaki są terytorialne, dlatego większe akwaria pozwalają zmniejszyć agresję między nimi. Woda powinna być utrzymana w temperaturze 23–28°C, z pH 7,5–8,0. Niezbędne są wydajna filtracja oraz regularne podmiany wody (około 20–30% tygodniowo). Wystrój akwarium powinien obejmować drobny piasek, a także liczne skały, kamienie i jaskinie, które zapewnią kryjówki. Warto przejrzeć opisy podwodnego świata jeziora Malawi. Dostępne w książkach opisy jeziora wystarczą jako inspiracja do wystroju akwarium. Do wystroju warto użyć otoczaków. Rośliny nie są konieczne, ponieważ pyszczaki mogą je niszczyć. Jeśli bardzo chcemy dodać rośliny do naszego akwarium, to najlepszym wyborem będą anubiasy lub kryptokoryny. Dieta pyszczaków różni się w zależności od grupy. Ryby mbuna są głównie roślinożerne, więc głównym składnikiem ich diety będzie spirulina. Non-Mbuna preferują pokarmy bogate w białko, np. larwy komarów, kryl lub krewetki. Należy unikać tłustych pokarmów, takich jak ochotka, które będą otłuszczać wątrobę. Zaleca się trzymanie pyszczaków w grupach, aby zmniejszyć agresję. Nie wolno mieszać gatunków Mbuna z Non-Mbuna, ponieważ mają różne wymagania pokarmowe.

Rozmnażanie

Pyszczaki rozmnażają się przez charakterystyczną inkubację w pysku. Samiec w okresie tarła nabiera intensywniejszych barw i staje się agresywny wobec samicy. W pewnym momencie samica ulega zalotom samca. Ikra jest składana przez samicę w wykopanym przez parę

piaszczystym dołku lub na płaskim kamieniu. Po złożeniu ikry samica pobiera ją do pyska, gdzie dochodzi do zapłodnienia przez samca. Proces inkubacji ikry trwa zazwyczaj od dwóch do czterech tygodni w zależności od gatunku. W tym czasie samica nie pobiera pokarmu, co prowadzi do jej osłabienia. Młode wylęgają się w jej pysku i pozostają tam aż do momentu, gdy są gotowe do samodzielnego życia. Po wypuszczeniu narybku samica nadal przez pewien czas zapewnia im ochronę, pozwalając im w razie zagrożenia schronić się w jej pysku. W warunkach akwariowych można zaobserwować, że samica po kilku dniach przestaje się nimi opiekować, a młode zaczynają samodzielnie pływać. W celu zwiększenia przeżywalności młodych można przenieść je do osobnego zbiornika, gdzie nie zostaną zjedzone przez inne ryby. Proces rozmnażania pyszczaków jest fascynujący i wymaga od akwarysty cierpliwości oraz obserwacji, aby zapewnić im odpowiednie warunki do skutecznej inkubacji i wychowu potomstwa.

Podsumowanie

Jednym z miejsc, gdzie można zobaczyć pyszczaki, jest świętokrzyska Oceanika – nowoczesne centrum edukacyjne i akwarystyczne. To tu, w starannie zaprojektowanych zbiornikach, odwiedzający mogą przyjrzeć się pyszczakom z bliska i lepiej zrozumieć ich naturalne środowisko. Tym samym fascynujący świat jeziora Malawi znajduje swoje odzwierciedlenie w sztucznie stworzonych akwarystycznych przestrzeniach, pozwalając ludziom na całym świecie docenić piękno i różnorodność podwodnego życia.

Akwarium Malawi w Oceanice to doskonały przykład na to, jak dobrze zaplanowane i odpowiednio utrzymane akwarium może stać się wyjątkowym miejscem, pełnym zdrowych i kolorowych ryb. Dzięki starannej filtracji, odpowiednim parametrom wody, przemyślanej aranżacji i dobrym praktykom hodowlanym akwarium z pyszczakami Malawi może stać się nie tylko ozdobą, lecz także stabilnym i zdrowym ekosystemem.

Oceanika prezentuje różnorodne ekosystemy wodne, po lewej stronie wyróżnia się akwarium Malawi z barwnymi pyszczakami (oceanika.com.pl)

Kompleks akwariowy

Animonda GranCarno dla PSÓW – teraz także w wersji suchej!

Animonda, marka ceniona za wysokiej jakości karmy dla zwierząt, prezentuje nowość – chrupiącą suchą karmę GranCarno! To doskonała odpowiedź na potrzeby opiekunów psów, którzy oczekują najwyższej jakości i troski o zdrowie swoich pupili.

GranCarno to marka znana z doskonałej mokrej karmy, a teraz rozszerza swoją ofertę o suchą karmę, która zachwyci nawet najbardziej wymagające psy.

Dlaczego warto wybrać GranCarno?

• Chrupiąca konsystencja, którą psy uwielbiają.

• Pełnowartościowe składniki dla zdrowia i witalności.

• Bez sztucznych barwników i konserwantów.

• Odpowiedź na potrzeby klientów szukających jakości i troski.

Dostępne opakowania: 1 kg, 4 kg oraz 12 kg – idealne dla psów każdej wielkości! Kontakt: biuro@badis.com.pl | tel. (22) 619 66 61 | www.badis.com.pl

Nowość od Animonda – Carny® Crunchy Snacks!

Animonda prezentuje nową linię chrupiących przekąsek dla kotów – Carny ® Crunchy Snacks! To smakowita i pożywna przekąska, idealna na małe co nieco w ciągu dnia. Dzięki wysokiej zawartości składników pochodzenia zwierzęcego i świeżemu mięsu produkty te cechują się wysoką akceptacją wśród kotów.

• Najważniejsze cechy Carny ® Crunchy Snacks:

• Bez wzmacniaczy smaku.

• Bez sztucznych barwników.

• Bez konserwantów.

• Bez soi i cukru.

Dostępne w trzech wariantach smakowych:

• Koktajl Mięsny – z dziczyzną i kaczką.

• Kurczak + Łosoś – delikatna kompozycja drobiu i ryby.

• Wołowina + Kurczak – klasyczne połączenie dla miłośników mięsa.

Każda przekąska zawiera wysokiej jakości białko oraz cenne witaminy (A, D3 , E) i taurynę – niezbędną dla zdrowia kota.

• Opakowanie: 50 g

• Kraj pochodzenia: Austria

• Przeznaczenie: uzupełniająca karma dla dorosłych kotów

Wzbogać codzienną dietę swojego pupila o chrupiące i pyszne przekąski od Animonda!

Kontakt: biuro@badis.com.pl | tel. (22) 619 66 61 | www.badis.com.pl

ROCKSTER SUPERFOOD Organic Soup –ekologiczne zupy dla psów i kotów

Nowość od ROCKSTER! Certyfikowane ekologiczne zupy dla psów i kotów wszystkich ras i w każdym wieku. Z ekologicznego KRÓLIKA lub KURCZAKA, z ekologicznymi dodatkami superfood i naturalnym prebiotykiem. Niezbędne dodatkowe składniki odżywcze dostarczane są poprzez starannie opracowaną mieszankę świeżych warzyw oraz inuliny z fermentowanego topinamburu, tworząc zrównoważoną i pyszną karmę superfood o wielu korzyściach zdrowotnych. Zupy ROCKSTER to zdrowe wzbogacenie i uatrakcyjnienie diety dla każdego psa i kota. Od szczeniąt i kociąt, które uczą się jedzenia, do seniorów, które mogą mieć już problemy z przyjmowaniem pokarmu. Wspomagają przyjmowanie płynów, szczególnie w cieplejszych miesiącach letnich. Sprawdzą się jako przysmak między posiłkami, idealnie nadają się do podania na matach do lizania, a zamrożone – staną się przepysznymi lodami. Zupy ROCKSTER mogą pomóc także w wielu problematycznych sytuacjach, jak brak apetytu, okres choroby czy rekonwalescencji.

Dostępne dwa smaki: królik i kurczak w saszetkach 85 g.

Producent: The Rockster Limited UK

Importer i dystrybutor: Best 4 Animal Care Sp. z o.o., www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

DOG’S

LOVE – wiosenne przysmaki z ekologicznego indyka z malinami i miętą

Limitowana edycja wiosenna ekologicznych przysmaków z indyka i dodatkiem malin oraz mięty to idealna przekąska na każdy wiosenny spacer! Odpowiednie dla psów każdej wielkości i wieku. Co sprawia, że wiosenne ekologiczne przysmaki są tak wyjątkowe?

• 89% wysokiej jakości indyka – mięsa bogatego w białko, łatwostrawnego i dostarczającego Twojemu psu energii na wszystkie przygody.

• 10% malin – bogatych w przeciwutleniacze i naturalne witaminy, wspomagają układ odpornościowy i nadają chipsom lekką, wiosenną słodycz.

• Orzeźwiająca mięta – wspomaga trawienie i zapewnia świeży oddech także po długich spacerach.

Dostępne tylko do wyczerpania zapasów.

Producent: PetCo GmbH Austria

Importer i dystrybutor w Polsce: Best 4 Animal Care Sp. z o.o., www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

DOG’S LOVE wiosenne menu kozina z morelami i kalarepą

Limitowana edycja wiosenna karmy mokrej to prawdziwa kulinarna perełka opracowana z wielką miłością – rarytas, którego żaden pies nie powinien przegapić! Starannie wybrane, wykwintne, świeże składniki tworzą karmę, która jest nie tylko zdrowa, lecz także nieodparcie smaczna. Co jest wyjątkowego w wiosennym menu?

• Kozina – bogata w białko, o niskiej zawartości tłuszczu, zawierająca cenne minerały, jak żelazo i cynk wspierający m.in. układ odpornościowy.

• Morele – owocowa bomba witaminowa nadaje karmie świeży, słodki smak i dostarcza cennych przeciwutleniaczy oraz witamin dbających o skórę i sierść.

• Chrupiąca kalarepa – bogata w błonnik i witaminy, idealnie uzupełnia to wiosenne danie.

Dostępne do wyczerpania zapasów w puszkach 400 g.

Producent: PetCo GmbH Austria

Importer i dystrybutor w Polsce: Best 4 Animal Care Sp. z o.o., www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

HERRMANN’S MANUFAKTUR Kreativ Mix Bio – 100% mięsa dla psów i kotów

Z nową linią ekologicznych karm od HERRMANN’S MANUFAKTUR żywienie psa lub kota może stać się kreatywną przygodą, a nie codzienną nudną rutyną. Kreativ Mix to linia karm uzupełniających dla psów i kotów. Stanowią dobrą alternatywę, jeśli opiekun nie chce karmić swojego zwierzęcia surową dietą lub chce samodzielnie określić zawartość mięsa w dawce pokarmowej. Bazę stanowią karmy Kreativ Mix PUR, które w składzie mają 100% najczystszego mięsa mięśniowego i wartościowe podroby dostępne w dziewięciu wersjach monobiałkowych. Do wyboru jest wiele gatunków mięs ekologicznych, jak kaczka, wołowina, indyk czy kurczak, oraz mięsa pochodzące ze zwierząt żyjących na wolności, jak kangur, królik, kozina, konina czy dziczyzna. Te ostatnie szczególnie polecane dla zwierząt z nietolerancjami i alergiami pokarmowymi. Do produkcji używane są wyłącznie najlepsze składniki ekologiczne. Mięso delikatnie gotowane we własnym sosie, bez sztucznych dodatków, konserwantów czy barwników.

Dietę polecamy uzupełnić mieszankami z warzyw i owoców o konsystencji delikatnego musu czy płynnym smoothie oraz pastą z wątróbki kurczaka ekologicznego – wyjątkowo smaczną i aromatyczną, idealną jako wzmocnienie smaku posiłku lub mała przekąska.

Karmy linii Kreativ Mix są szczególnie polecane zwierzętom potrzebującym lekkostrawnej diety o niskiej zawartości tłuszczu, zwierzętom na diecie BARF, w diecie eliminacyjnej, psom potrzebującym dodatkowej porcji wysokiej jakości białka.

Dostępne w puszkach 200 g, 400 g i 800 g.

Producent: Premium Pet Products GmbH/ Herrmann’s Manufaktur Importer i dystrybutor w Polsce: Best 4 Animal Care Sp. z o.o., www.b4ac.pl, kontakt@b4ac.pl; tel. 782 633 779

DRINK IZOTONICZNY ORAZ GRAVY TOPPER – FUNKCYJNE DODATKI W ŻYWIENIU PSÓW

• Oralade Active – drink izotoniczny, dzięki któremu wspólnie zadbamy o zdrowe nawodnienie psów. Oralade jest produktem gotowym do podania lub jako smaczny dodatek do wody, który zachęci psa do picia częściej i większej ilości wody.

• Vet's Menu – gravy topper to smaczny sos, gotowy do podania jako przysmak lub jako smakowity dodatek do polania na karmę. Vet’s Menu skutecznie zachęci psich niejadków do delektowania się walorami suchych karm.

Import i dystrybucja:

Betta Sp. z o.o. / www.betta.pl / biuro@betta.pl / tel. 22 763 19 90

Oasy Specialita Naturale

To w 100% naturalne karmy dla kotów, przygotowane ze składników o najwyższej jakości. Rozdrobnione mięso filetowe ze zdrowymi dodatkami w smacznej galarecie. Receptury o 50% zawartości mięsa i/lub ryb kuszą koty niezwykłym smakiem i zapachem. Bez sztucznych dodatków poprawiających smak i zapach, bez sztucznych konserwantów. Jest to karma o niskiej zawartości tłuszczu. Dostępna w wielu wariantach smakowych, dla kociąt i kotów dorosłych. Puszki 70 g i 150 g oraz saszetki 70 g. Import i dystrybucja: Betta Sp. z o.o. / www.betta.pl

ZOOGGIES – naturalny suplement na bazie Colostrum

Zooggies to wysokiej jakości suplement dla zwierząt domowych, oparty na liofilizowanym Colostrum Supreme. Wspiera naturalną odporność pupili, chroniąc ich organizm przed patogenami. Poma ga w przypadku nawracających biegunek, redukuje stres, poprawia apetyt i wspiera kondycję stawów. To doskonałe wsparcie również dla starszych zwierząt – dodaje im energii i poprawia witalność!

W ofercie dostępny jest uniwersalny All Furever – zawierają cy 100% liofilizowanego Colostrum – oraz dedykowane formuły Furever Dog i Furever Cat . Wzbogacono je o kolagen (wspierający zdrowie kości i tkanek), drożdże piwowarskie (poprawiające stan skóry i sierści), a w wersji dla psów dodatkowo o proteiny serwat kowe.

Chcesz zamówić produkty lub dowiedzieć się więcej? e-mail: support@zooggies.com, tel. +48 572 299 290

Nowość w ofercie BIOFEED –

Little Friends Menu dla ptaków

Little Friends Menu to wyjątkowa linia produktów stworzona z myślą o ptakach, w trosce o ich dobrostan. Nowe mieszanki Całoroczna karma dla ptaków oraz Energetyczna karma dla ptaków to starannie opracowane receptury, oparte na naturalnych składnikach, które dostarczają bogactwa witamin, minerałów i niezbędnych składników odżywczych. Dzięki praktycznym, transparentnym plastikowym opakowaniom klienci mogą łatwo ocenić jakość mieszanki, a funkcjonalne zamknięcie chroni pokarm przed wilgocią, zapewniając długotrwałą świeżość. To idealne rozwiązanie dla osób, które chcą wspierać dzikie ptaki przez cały rok, dostarczając im pełnowartościowy i bezpieczny pokarm.

BIOFEED Sp. z o.o. | www.biofeedzoo.pl +48 58 573 31 07 | bokpetfood@biofeed.pl

KULTOWE DASHI DELIGHTS W 40 G SASZETKACH!

Dashi Delights to wyjątkowy posiłek o wysokiej zawartości białka i wilgotności, który zadba o zdrowie i szczęście nawet tych najbardziej wymagających mruczków. To danie o zniewalającym smaku, pozbawione zbóż, wypełniaczy i sztucznych składników. Dashi to tradycyjny japoński przysmak tworzony poprzez filetowanie, suszenie, rozdrabnianie i parzenie tuńczyka bonito. Efektem jest niezwykle pożywny i aromatyczny bulion o złocistym odcieniu. Inaba przekazuje tę technikę od ponad dwóch stuleci, a jej korzenie sięgają głęboko w historię. Teraz Inaba przedstawia aż 12 doskonałych smaków, aby Twój kot mógł się delektować tym wyjątkowym przysmakiem w formie, którą lubi najbardziej. Do wyboru jest

Dashi Silky Broth – aksamitny bulion Dashi ze skrawkami kurczaka lub Dashi

Delicate Flakes – delikatne, galaretowate skrawki kurczaka pełne smaku Dashi! Azan Sp. z o.o. sp. k.; azan.com.pl; 48 366 48 99; sklep@azan.com.pl

BRIT CARE MINI RAW DELIGHTS!

2 nowe smaki, 2 rodzaje krokietów, jeszcze więcej radości dla Twojego psa! Szukasz innowacyjnej karmy, która łączy w sobie niezbędne składniki odżywcze i wysoką smakowitość? Brit Care Mini Raw Delights jest doskonałym uzupełnieniem dotychczasowego portfolio dostępnych produktów! Wewnątrz każdego opakowania karmy znajdują się tradycyjne krokiety bogate w niezbędne składniki odżywcze oraz liofilizowane przysmaki, podnoszące smakowitość każdego posiłku, co tworzy wyśmienite połączenie. Receptury są hipoalergiczne, bezzbożowe i dostosowane do potrzeb dorosłych psów małych ras. Karma wspiera zdrowe trawienie dzięki zawartości probiotyków, a kompleks witamin i minerałów wspomaga odporność zwierzęcia. Oferta smaków:

• wołowina,

• indyk z krewetkami. Produkt dostępny w opakowaniach o gramaturze 2 kg. Azan Sp. z o.o. sp. k.; azan.com.pl; 48 366 48 99; sklep@azan.com.pl

Innowacyjne filtracja i ogrzewanie – z myślą o wygodzie

Wygoda obsługi sprzętu akwarystycznego? To możliwe z technologią Aquael BT, stosowaną m.in. w filtrach, grzałce i oświetleniu polskiego producenta! Urządzenia łączy się poprzez Bluetooth z dedykowaną aplikacją AQUAEL BT na telefon lub tablet. Wystarczy pobrać aplikację w sklepie App Store lub Google Play, aby cieszyć się możliwością sterowania różnymi funkcjami i wprowadzić akwarium na wyższy poziom technologii. Sprawdź wszystkie produkty łączące się z AQUAEL BT: www.aquael.pl/produkty/akwarystyka/inteligentne-akwarium

Ultramax BT

Ultramax BT to nowy ekspert w dziedzinie filtracji! Zaawansowany technologicznie filtr kanistrowy, teraz jeszcze wygodniejszy w obsłudze dzięki sterowaniu w aplikacji Aquael BT. Opatentowane rozwiązania zapewniają doskonałą efektywność działania i przyjazną obsługę. Zadba o idealnie czystą wodę w najbardziej wymagających zbiornikach, zarówno słodkowodnych, jak i morskich. W aplikacji można płynnie regulować wydajność, a także jeden z 4 elastycznych trybów przepływu, takich jak stały, impulsowy, sinusoidalny czy przerywany. Różne tryby „falowania” pozwalają na symulację naturalnych warunków środowiskowych, co poprawia dobrostan roślin i ryb. Filtr zawiera sprawdzone rozwiązania stosowane przez Aquael, jak system automatycznego zalewania, podwójne zawory kulowe oraz pojemny prefiltr. Filtr nadaje się do akwariów słodko- i słonowodnych o objętości od 100 do 750 l. Pojemność mediów filtracyjnych to aż 10,1 l! Urządzenie jest bardzo wydajne – zużywa jedynie 6,1-13,5 W, zależnie od ustawienia wydajności. www.aquael.pl/produkty/akwarystyka/nowosci/ultramax-bt/

Flow Heater BT

Flow Heater BT to grzałka przepływowa, którą można sterować przez urządzenie mobilne. Specjalna technologia pilnuje, aby grzanie odbywało się płynnie, a temperatura była precyzyjnie ustawiona. Montowana na zewnątrz akwarium nie zabiera miejsca w środku i zwiększa swobodę aranżacji. Dzięki specjalnej technologii grzałkę programuje się na odpowiednią moc co 50 watów. Zakres mocy jest bardzo szeroki – od 50 do aż 500 W! Temperaturę możesz ustawić z dokładnością co 0,1 stopnia w zakresie od 19 do 33 stopni Celsjusza. Ponadto grzałkę wyposażono w inteligentny tryb Day&Night i funkcję termometru.

www.aquael.pl/produkty/akwarystyka/nowosci/flow-heater-bt/

Szarpaki dla psa Coffee Wood – naturalna frajda dla Twojego psa!

Seria zabawek Coffee Wood to idealny wybór dla opiekunów, którzy cenią naturalne i bezpieczne akcesoria dla swoich czworonogów. Wy konane z drewna kawowego, bawełny i juty zapewniają długotrwałą za bawę bez ryzyka połknięcia sztucznych dodatków – są bezkaloryczne, bezkofeinowe i bezzapachowe. Ich wyjątkowa twardość i odporność na drzazgi gwarantuje trwałość, a podczas gryzienia pomagają dbać o zęby psa w naturalny sposób. Idealne do aportowania, zabawy i re dukcji stresu! Co więcej, to ekologiczne rozwiązanie stworzone z odna wialnych surowców – dla zdrowia pupila i dobra planety!

Marka: KERBL

Dystrybutor: CAN AGRI Rydziński Spółka komandytowa, canagri.pl

Zdrowy rytm jedzenia dla Twojego pupila!

Miska spowalniająca jedzenie to idealne rozwiązanie dla zwierząt, które jedzą zbyt szybko. Dzięki specjalnej konstrukcji zachęca do wolniejszego spożywania posiłków, co wspiera zdrowe trawienie i zapobiega problemom żołądkowym. Antypoślizgowa podstawa zapewnia stabilność, wykonana z bezpiecznego, wolnego od BPA plastiku, jest łatwa do czyszczenia i w pełni dostosowana do kontaktu z żywnością. To prosty sposób na zdrowsze nawyki Twojego pupila!

Marka: KERBL

Dystrybutor: CAN AGRI Rydziński Spółka komandytowa, canagri.pl

Przytulna Jaskinia Anne – stylowe schronienie dla Twojego kota!

Każdy kot zasługuje na własny, komfortowy kąt! Przytulna Jaskinia Anne to eleganckie legowisko w formie namiotu, które zapewnia idealne warunki do drzemek, ukrywania się i odpoczynku. Wyposażona w miękką, dwustronną poduszkę z pluszu typu teddy, otula ciepłem i wygodą. Solidna podstawa z materiału Oxford chroni przed zimnem i zabrudzeniami, a nowoczesny design sprawia, że legowisko doskonale komponuje się z każdym wnętrzem. To nie tylko komfort dla kota, lecz także stylowy dodatek do Twojego domu!

Marka: KERBL

Dystrybutor: CAN AGRI Rydziński Spółka komandytowa, canagri.pl

JARWIT – Sianko tymotkowe – naturalna jakość dla zdrowia małych zwierząt

Sianko tymotkowe 100% to czysta i naturalna tymotka łąkowa, która stanowi doskonałe urozmaicenie codziennej diety małych ssaków. Dzięki bogactwu witamin i minerałów wspiera zdrowie i dobrą kondycję zwierząt. Wysoka zawartość włókna sprzyja prawidłowemu trawieniu oraz pomaga w naturalnym ścieraniu zębów, co jest niezwykle istotne dla królików, kawii domowej, szynszyli, koszatniczek i innych gryzoni.

Sianko może być również stosowane jako komfortowa, pachnąca wyściółka do klatek, tworząc przyjazne i higieniczne środowisko. Produkt pochodzi od polskiego producenta JARWIT, co gwarantuje jego najwyższą jakość i świeżość.

Polski Producent: JARWIT

Kontakt: jarwit@onet.pl

WZNIEŚ SWÓJ BIZNES NA WYŻSZY POZIOM

Więcej klientów, większy koszyk zakupowy, większa sprzedaż w Twoim sklepie!

Drogi Przedsiębiorco! Cyfrowa rewolucja w branży zoologicznej to fakt! Zapraszamy Cię do dołączenia do nas i do wdrożenia aplikacji MyPetStory w Twoim sklepie. MyPetStory to innowacyjna apli kacja, która stawia zwierzaka w centrum uwagi, dostosowując się do jego potrzeb i stylu życia opiekuna.

Opiekunowie zwierząt to Twoi KLIENCI!

Co zyskujesz?

• Każdy Twój klient, który zainstaluje aplikację z użyciem Twojego kodu, będzie widział wyłącznie kupony Twojego sklepu, dzięki czemu będziesz mógł zbudować grono swoich lojalnych i zaangażowanych klientów poprzez rozpieszczanie ich spersonalizowanymi ofertami (np. Twoje własne inicjatywy i akcje promocyjne, użycie proponowanych kuponów od Twoich dostawców).

• Dzięki cyfrowej obecności możesz docierać do większej liczby miłośników zwierząt, a więc zwiększać sprzedaż produktów w swojej placówce.

• Aplikacja zapewnia szybki kontakt z Twoimi Klientami oraz dostawcami. Poprzez bezpośredni kontakt z Twoimi preferowanymi dostawcami oszczędzasz czas poprzez automatyzację zamówień, otrzymywanie na bieżąco informacji o specjalnych akcjach, nowościach. Masz dostęp do szerokiego spektrum materiałów produktowych i edukacyjnych.

na www.mypetstory.pl

KRZYŻÓWKA

Poziomo

1) groźna choroba zakaźna

3) naczynia włosowate

7) nauka oparta na wiedzy kulinarnej

8) w nowoczesnym podejściu singiel z wyboru

9) wypełnia ciastko lub cukierka

10) dawna torba podróżna

14) ciągły ostrzał

15) największy instrument z rodziny skrzypiec

17) miasto Komisji Europejskiej

19) inaczej Ostatki

21) odkładanie zadań na później

23) w niej zdjęcie

26) owad z rzędu straszyków

27) na łóżku

28) miłośnik muzyki

29) może być Księżyca lub Słońca

30) popularna aktywność sportowa

31) stosunek wyrażający sprzeczne uczucia

Pionowo

2) rodzaj słodyczy

3) wędlina podrobowa

4) dzieci trzymają w niej oszczędności 5) przy końskim ogłowiu

6) zastępuje aktora w niebezpiecznych scenach

11) przedstawiciel handlowy

12) autor powieści „Wojna i pokój” 13) na głowie

16) np. leków

18) do pary z łopatką

20) nietypowy gatunek literacki

21) weźmiesz ją w banku albo od znajomego

22) inaczej grupowanie

24) roślin w ogrodzie

25) zabierasz go na wycieczkę

Fundatorem nagród jest:

Na trzy osoby, które jako pierwsze prawidłowo rozwiążą krzyżówkę i prześlą jej zdjęcie na adres redakcja@zoobranza.com.pl , czekają nagrody niespodzianki ufundowane przez firmę AYLA .

AY L A when y o u car e

Życzymy miłej zabawy!

Wydawnictwo:

FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

Laureatami poprzedniej edycji naszej krzyżówki zostali Państwo: Katarzyna Kubaszewska, Mateusz Wojtala, Łukasz Stachowicz. Zwycięzcy otrzymali nagrody-niespodzianki ufundowane przez Wydawnictwo Chcę. Robię. Mam!

Redaktor naczelna i prowadząca: dr n. wet. Joanna Zarzyńska joanna.zarzynska@zoobranza.com.pl

Reklama: Bernadeta Stańko-Łuczka bernadeta.stanko@zoobranza.com.pl tel. 606-448-000

Adres redakcji: ZooBranża ul. Warszawska 11B lok. 13 05-090 Dawidy Bankowe Copyright © FIDELIS PRESS Sp. z o.o.

ISSN 2450-0372

Nakład: 4000 egz.

WWW.ZOOBRANZA.COM.PL /ZOOBRANZA

Współpraca autorska: prof. dr hab. Michał Jank dr n. wet. Grzegorz Madajczak prof. dr hab. Piotr Ostaszewski dr inż. Jacek Wilczak dr n. wet. Joanna Zarzyńska Adrianna Iwan, Natalia Młodnicka, dr inż. Rafał Maciaszek, Gniewomir Kuciapski, mgr Berenika Niesłuchowska-Kasprzycka, dr Agnieszka Kurosad, Laura Zarzyńska i inni.

Projekt graficzny: PRO CREO Piotr Łuczka piotr.luczka@procreo.pl

Skład i łamanie: Łukasz Wójcik

Korekta: Ewa Wilczyńska

Redakcja nie zwraca materiałów nie zamówionych. W przypadku materiałów opublikowanych redakcja zastrzega sobie prawo do ich skracania i zmiany tytułów. Warunkiem przyjęcia materiału do druku jest złożenie przez autora oświadczenia, że nie został on złożony do opublikowania w innej redakcji.

Materiały publikowane w magazynie ZooBranża mogą by wykorzystywane publicznie pod warunkiem podania źródła.

Opinie wyrażane na łamach pisma nie zawsze są zgodne z poglądami redakcji.

Wydawca nie ponosi odpowiedzialności za treść opublikowanych ogłoszeń i reklam. Jednocześnie zastrzega sobie prawo odmowy przyjęcia lub odmowy publikacji albo też wstrzymania publikacji ogłoszenia, reklamy lub insertu na wcześniej uzgodnionych warunkach, bez ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności z tego tytułu, z przyczyn siły wyższej, sprzeczności ogłoszenia, reklamy lub insertu z prawem bądź zasadami współżycia społecznego (dobrymi obyczajami), albo też sprzeczności z linią programową bądź charakterem publikacji, a także z negatywną oceną przez redakcję tytułu treści zawartych w ogłoszeniu, reklamie lub insercie, oraz sądowego zabezpieczenia bądź zgłoszenia przez osoby trzecie przeciwko Wydawcy, lub osobom trzecim roszczeń lub uprawdopodobnionych zastrzeżeń związanych z ogłoszeniem, reklamą lub insertem bądź ich emisją w zakresie objętym umową.

Smaczna, wygodna ochrona przed pchłami i kleszczami

AdTab tabletki do lotilaner (lotirozgryzania i żucia lanerum) (mg)

dla psów (1,3–2,5 kg) 56,25 dla psów (>2,5–5,5 kg) 112,5

dla psów (>5,5–11 kg) 225 dla psów (>11–22 kg) 450

dla psów (>22–45 kg) 900

WETERYNARYJNEGO PRODUKTU LECZNICZEGO AdTab 56 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (1,3–2,5 kg) | AdTab 112 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (>2,5–5,5 kg) | AdTab 225 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (>5,5–11 kg) | AdTab 450 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (>11–22 kg) | AdTab 900 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla psów (>22–45 kg). SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Substancja czynna: Każda tabletka do rozgryzania i żucia zawiera: Białe do beżowych okrągłe tabletki do rozgryzania i żucia z brązowawymi plamkami. Wskazania lecznicze dla każdego z docelowych gatunków zwierząt Leczenie inwazji pcheł i kleszczy u psów. Ten produkt leczniczy weterynaryjny wykazuje natychmiastowe i trwające 1 miesiąc działanie bójcze wobec pcheł (Ctenocephalides felis i C. canis) oraz kleszczy (Rhipicephalus sanguineus, Ixodes ricinus, I. hexagonus i Dermacentor reticulatus). Pchły i kleszcze muszą znajdować się na zwierzęciu i rozpocząć odżywianie w celu kontaktu z substancją czynną.

NAZWA PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Elanco GmbH.

Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania.

*Kupując online leki weterynaryjne OTC zwróć uwagę czy strona internetowa zawiera wspólne logo EU, po kliknięciu którego przeniesiesz się do wykazu podmiotów uprawnionych do takiej sprzedaży.

AdTab tabletki do lotilaner (lotirozgryzania i żucia lanerum) (mg) dla kotów (0,5–2,0 kg) 12 dla kotów (>2,0–8,0 kg) 48

NAZWA WETERYNARYJNEGO PRODUKTU LECZNICZEGO AdTab 12 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla kotów (0,5–2,0 kg) | AdTab 48 mg tabletki do rozgryzania i żucia dla kotów (>2,0–8,0 kg). SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY Substancja czynna: Każda tabletka do rozgryzania i żucia zawiera: Białe do brązowawych okrągłe tabletki do rozgryzania i żucia z brązowawymi plamkami. Wskazania lecznicze dla każdego z docelowych gatunków zwierząt Leczenie inwazji pcheł i kleszczy u kotów. Ten produkt leczniczy weterynaryjny wykazuje natychmiastowe i trwające 1 miesiąc działanie bójcze wobec pcheł (Ctenocephalides felis i C. canis) oraz kleszczy (Ixodes ricinus). Pchły i kleszcze muszą znajdować się na zwierzęciu i rozpocząć odżywianie w celu kontaktu z substancją czynną. NAZWA PODMIOTU ODPOWIEDZIALNEGO Elanco GmbH. Przed użyciem zapoznaj się z treścią ulotki dołączonej do opakowania.