Beurs Magazine editie 2

nr 2. oktober 2012

Tip n e g g e l Hoe be ? n e n j i m d u o g n i

GOUD

“Dit jaar nog 2.300$ per ounce”

„Dit is een goede periode om een gewaagd bod te doen op vastgoed”, volgens Frank van Rycke.

En hij kan het weten. De man koopt jaarlijks é é n huis.

Lees het interview met Frank van Rycke, auteur van „In 10 jaar binnen”.

Eerst was er QE1, QE2, Operation Twist, dan de belofte om de rente tot 2015 laag te houden...

"Maar als alle maatregelen zoveel effect hebben, waarom zijn er dan steeds nieuwe maatregelen nodig?", schrijft Maarten verheyen.

Een aanval op de historische recordprijs is slechts een kwestie van tijd.

Het koersdoel voor goud van 2.300 dollar in 2012 komt binnen handbereik.

Een analyse door Nico Pantelis.

Hoe beleggen in de goudmijnsector?

Peter Vermeulen maakt de belegger wegwijs in verschillende exploratiebedrijven.

De weerstand tegen gezond economisch denken -de goudstandaard incluis- is gebaseerd op het idee dat de geldhoeveelheid centraal te plannen valt.

Brecht Arnaert en zijn drie lessen voor Paul de Grauwe.

Inschrijven via smartcapital.be

Frank Van Rycke heeft de aandacht van de pers é n van de financië le wereld getrokken met zijn boek ‘In 10 jaar binnen’. De boodschap die hij uitdraagt, is eigenlijk heel eenvoudig.

Op voorwaarde dat je het slim aanpakt, kan iedereen via vastgoedinvesteringen zijn financië le toekomst veilig stellen.

Van Rycke benadrukt dat hij geen econoom is en geen verstand heeft van ingewikkelde financië le producten. Een dosis gezond boerenverstand, hard werken en een klein startkapitaal bieden goede kansen om een financieel onbezorgd leven te leiden. Zijn uitspraken prikkelden uiteraard onze nieuwsgierigheid, zodat we hem een 10-tal vragen voorlegden. Van Rycke ontpopte zich tot een boeiende gesprekspartner met originele inzichten.

4

In je boek omschrijf je vastgoed voor de particuliere investeerder als de beste manier om rijk te worden. Waarom zeg je dat?

Eenvas tg oedbeleg g ing is inderdaad eenm ooie tu s s ens tap inde richting van financië le onafhank elijk heid. Ik g ebru ik bew u s t het w oord ‘tu s s ens tap’, om dat er voor andere m ens en, infu nctie vanhu nk ennis , ervaring entalentennatu u rlijk nog veel andere opties k u nnenzijndanalleenm aar vas tg oed. De eers te s tap inhet proces is nochtans de aank oop vaneeneig enhu is .

B elang rijk daarbij is dat je voor de eers te k eer inje levenop privé-vlak m et g rote k apitalente m ak enk rijg t, w at een leerzam e ervaring is . J e leert nam elijk om eenberoep te doenop eenaantalvaardig hedendie je ineenlater levennog g oed vanpas zu llenk om en. De aank oop van eeneers te hu is veronders telt nam elijk onderhandelen enu it deze onderhandeling pu u r je eenbepaald financieelvoordeeldat naar m eer s m aak t. J e m oet ong etw ijfeld eenlening afs lu iten, w at op zijnbeu rt eenw aardevolle ervaring is . O ok op dat g ebied k anje alm eteenje onderhandeling s vaardig hedenaans cherpen.

Voor de aank oop vaneeneers te hu is m oet je ong etw ijfeld een lening afs lu iten, w at op zijnbeu rt eenervaring is . De bank zalw at w ater inde w ijndoen, zodat je eenm ooibedrag op zak k u nt s tek en. Voor het bedrag dat je op eenw eek oftw ee tijd alonderhandelend bes paard hebt, zalde doors nee m anofvrou w lang m oetenw erk en. De aank oop vaneenhu is is ook eenhandig e m anier om te lerenondernem en, w ant je k om t m et allerleivak m ens eninaanrak ing als je bijvoorbeeld eenhu is verbou w t.

‘

’

Je vertelde me dat het volgens jou zelfs niet zo heel belangrijk was of de prijzen voor vastgoed zouden stijgen of dalen. Kan je dat nog eens uitleggen?

W e k u nnenu renlang debatterenofhet nu aldanniet eeng oed m om ent is om in vas tg oed te beleg g en.

5

In beleggingstermen beschouw ik onroerend goed als een investering voor de lange termijn, meer nog dan aandelen. Wie een huis of appartement koopt met de bedoeling om dat te verhuren, doet dat meestal met een tijdshorizon van 20 jaar of zelfs meer voor ogen. Ik besef maar al te goed dat het best mogelijk is dat vastgoed wel eens in waarde gaat dalen, de prijzen kunnen inderdaad gaan dalen. Momenteel woedt er in de pers een heuse discussie tussen de ’voor- en tegenstanders.

‘

’

De tegenstanders vinden dat vastgoed in Vlaanderen te duur is en dat we aan de vooravond van een correctie staan die zelfs stevige vormen zou kunnen aannemen. Volgens andere vastgoedspecialisten zullen de vastgoedprijzen integendeel blijven stijgen; ze geloven niet in een overwaardering van de markt.

Wat mij betreft, bevinden we ons in een goede periode om vastgoed te kopen. Er zijn veel mensen bereid om te verkopen, eigenlijk meer dan er bereid zijn om te kopen. Een relatief overaanbod op de markt houdt in dat kandidaat-kopers bereid zijn om de prijs te laten zakken. Dat biedt mij de kans om een gewaagd bod te doen op een huis of appartement, met een redelijke kans om het aan de biedprijs te kunnen overnemen.

Daarom durf ik te zeggen dat het een goed moment is om vastgoed te kopen, mits er aan twee voorwaarden wordt voldaan. De meeste lezers zullen die voorwaarden wel kennen: ten eerste moet de prijs aantrekkelijk zijn, ten tweede moet het huis of appartement in kwestie goed gelegen zijn. Wanneer er meer aanbod op de markt is, zullen de panden met een goede ligging veel sneller een koper of huurder vinden dan panden die niet goed gelegen zijn. De factor ligging is dus enorm belangrijk wanneer het op de aankoop van vastgoed aankomt.

Je vertelde me dat het volgens jou zelfs niet zo heel belangrijk was of de prijzen voor vastgoed zouden stijgen of dalen. Kan je dat nog eens uitleggen?

We kunnen urenlang debatteren of het nu al dan niet een goed moment is om in vastgoed te beleggen.

6

Als je rijk wil worden met vastgoed, kan dat alleen maar door optimaal gebruik te maken van geleend geld. Leverage dus. Is dat niet hoe de Amerikaanse vastgoedbelegger enkele jaren geleden zwaar in de problemen kwam?

Dat is natuurlijk een interessante vraag. We moeten echter goed begrijpen dat er een groot verschil is tussen de Verenigde Staten en België . De gemiddelde Amerikaan leende 100 tot 110% van de waarde van zijn huis aan een variabele rentevoet. De problemen begonnen uiteraard toen de rente begon te stijgen, waardoor honderdduizenden mensen in de problemen raakten. Ze beschikten namelijk over geen enkele reserve en werden dus door de stijging van de rentevoeten financieel gewurgd. Zo is de vastgoedcrisis in de Verenigde Staten begonnen, de gevolgen van die crisis zijn inmiddels algemeen bekend. De prijzen kelderen en massa’s huizen belandden in de gedwongen verkoop (de zogenaamde ‘foreclosures’).

Een verstandige Belgische vastgoedbelegger zal de zaken echter heel anders aanpakken. Momenteel is de rente hier laag, zodat ik hoe dan ook een lening met een vaste rentevoet zou nemen. In deze context maakt het ook weinig uit of de prijzen voor huizen of appartementen stijgen of dalen, zolang je er maar in slaagt om jouw pand aan een interessante prijs te verhuren. Op die manier ben je steeds in staat om de lening terug te betalen. De kansen op een Amerikaans scenario zijn hier dus veel kleiner.

De overheid heeft steeds meer geld nodig en het is bijzonder makkelijk om bijvoorbeeld een tweede woning extra te gaan belasten. Zie jij dat als een risico?

Een extra belasting op vastgoed is sowieso een extra last, onderaan het rekenblad zal mijn opbrengst een stuk lager zijn wanneer de overheid een deel van mijn opbrengst afroomt.

‘

7

Uiteraard moet je daar rekening mee houden. Anderzijds is de belastingpolitiek van de overheid iets waar ik geen enkele vat op heb. Het heeft dan ook weinig zin om daar energie in te steken. Als een risico beschouw ik die kansen op een extra belasting niet, het is niet meer of niet minder dan een politieke zaak die een belegging minder interessant kan maken. Maar ‘elk nadeel hep z’n voordeel’, zei Johan Cruijff ooit.

Wanneer de overheid te gulzig wordt, zullen meer woningen op de markt komen met als gevolg dat de prijzen dalen. Daardoor zullen er zich dus nieuwe opportuniteiten aandienen.

Als je vandaag opnieuw moest beginnen met niets. Hoe zou je het dan aanpakken om over 10 jaar weer “binnen” te zijn?

Zonder enige twijfel, op precies dezelfde manier. Mijn boek begint eigenlijk met een relatief saai hoofdstuk, meer bepaald over spaarzaam leven. Ik ben heel spaarzaam begonnen en heb zo snel mogelijk een klein bedrag opzij gelegd. Van dat spaargeld heb ik een eerste huis gekocht en zo ontdekte ik de weg om ‘binnen te raken’. Ik heb mijn vaste baan behouden, met vastgoed als tweede pijler. Naarmate mijn inkomen steeg, ging het alsmaar sneller. Diezelfde weg zou ik opnieuw bewandelen als ik alles nog eens zou overdoen.

Je schreef dat je jaarlijks één huis kocht en dat na verloop van tijd de huurinkomsten groter waren dan je aflossingen, waardoor je een mooie cashflow realiseerde uit je vastgoed. Is het haalbaar voor de gemiddelde particulier om jaarlijks één huis te kopen?

Alles is eigenlijk afhankelijk van wat je er voor over hebt. Sommige mensen bereiken in 10 jaar dat waar andere mensen 30 of 40 jaar voor nodig hebben, sommige mensen hebben zelfs nog minder tijd nodig om het juiste pad te vinden. Waar het op aan komt, is om heel efficië nt te werk te gaan. Ik heb 10 jaar lang quasi constant keuzes gemaakt, met nauwelijks tijd voor bepaalde zaken. Heel wat Belgen slijten een groot deel van hun dag voor de televisie, ik heb al die tijd nauwelijks televisie gekeken. Af en toe gunde ik mij een video of later een dvd als beloning, maar werken stond in mijn leven toch wel centraal. Die weg kan iedereen bewandelen, maar je moet het wel heel graag willen. Wanneer die wil om iets te bereiken er is, kan je heel veel bereiken. Waar een wil is, is een weg. Dit spreekwoord bevat wel degelijk een grond van waarheid.

8

Om de geluksfactor te reduceren, helpt het om te kijken waar je goed in bent en op basis van die kwaliteiten je basis verder uit te breiden. Mijn vader was metselaar, wat mij betreft heb ik dus oude panden gekocht, ze gesloopt en weer opgebouwd. Oude panden kosten meestal niet veel, dus de gemiddelde particulier kan zonder enige twijfel doen wat ik heb gedaan, of een deel van die weg afleggen. Zo kan je zelfs een dubbele winst realiseren. Koop eerst een pand zo goedkoop mogelijk en renoveer het nadien zo goedkoop mogelijk. Het wordt op die manier meer waard en je hoeft alleen maar je winst nog uit te tellen. Zorg er wel voor dat je je laat bijstaan door iemand die weet waar hij mee bezig is.

Landen zoals Griekenland, Portugal, Spanje en Ierland kampen met een depressie waardoor de vastgoedprijzen met tientallen procenten in mekaar zijn gedonderd. Kan dat hier ook gebeuren, denk je?

Inderdaad, waarom niet? Zoals ik al eerder zei: ik ben een man van de praktijk en geen econoom. Een portie gezond verstand lijkt me echter ruimschoots te volstaan om een antwoord op deze vraag te formuleren. Een aantal maanden terug had België geen regering en werden we door de buitenwereld als een risicovol land afgeschilderd. Plots hadden we wel een regering en zag het plaatje er helemaal anders uit. Van een bijna-probleemland werden we plots een bijna-veilig land.

Momenteel worden we, om het toch maar in economische termen te blijven, als een ‘semi-core land’beschouwd. We mogen ons nog niet tot dezelfde hoogte als Duitsland verheffen, maar echt veel scheelt het toch niet. Maar je hoort mij niet zeggen dat ons niet kan overkomen wat de andere probleemlanden is overkomen. Het kan bijvoorbeeld echt fout lopen wanneer Spanje en Italië helemaal zouden instorten. De Europese economie zou zwaar onderuit gaan, waarbij ook België ook in de gevarenzone zou belanden. Voorzichtigheid blijft zodoende geboden, echt veilig thuis zijn we zeker niet.

Wat zijn de gevolgen van een rentestijging op je strategie?

Al mijn beleggingen zijn gebaseerd op de lange termijn, ik heb van de periode van de lage rentevoeten gebruik gemaakt om goedkope leningen af te sluiten aan een vaste rentevoet. Dat betekent dat een stijging van de rente geen enkele invloed op mijn afbetalingen zou hebben.

Wie dat niet gedaan heeft, doet er wellicht goed aan om dit alsnog te overwegen en over te stappen naar een woonkrediet met een vaste rentevoet. Uiteraard kan een hogere rente wel een invloed hebben op de waarde van vastgoed. Er zullen minder leningen worden aangevraagd, waardoor er meer aanbod aan woningen en appartementen op de markt zal komen. Automatisch gaan daardoor de prijzen onder druk komen te staan. Maar ook dat hoeft voor mij geen probleem te zijn: zolang ik goede huurders heb, zullen mijn leningen afbetaald worden. Opnieuw kan meer aanbod op de markt de prijzen doen zakken, met als gevolg dat ik weer op koopjesjacht kan trekken.

9

Is het niet slimmer om vandaag vastgoed te verwerven in landen zoals de VS waar je huizen kan kopen tegen 8 tot 10 keer de bruto huurinkomsten?

Dat lijkt inderdaad een slim idee, maar je moet de zaken wel in de juiste context bekijken. Ik heb vrienden in de Verenigde Staten en tijdens de vakantie ben ik hen gaan bezoeken. Zij hebben de crisis vanaf het prille begin meegemaakt. Hun advies luidde: koop nu, er zijn ongelooflijke koopjes te doen. Zeker wat appartementen en kleine huisjes betreft, is het bij wijze van spreken uitverkoop op de Amerikaanse vastgoedmarkt. In sommige regio’s kun je vastgoed als het ware voor een prikje kopen. Toch adviseer ik iedereen om heel erg voorzichtig te zijn. Mijn stelregel is dat je beter niets koopt waar je niets van afweet. Ik ken de vastgoedmarkt in de Verenigde Staten niet, het land is bovendien zo groot dat er enorme binnenlandse verschillen zijn. De ervaring heeft bovendien geleerd dat je twee keer moet nadenken voor je met andere mensen gaat samen werken. Bovendien is en blijft er een probleem wat de afstand betreft. Je moet altijd het vliegtuig nemen om naar de VS te gaan en dat vergt tijd, geld en planning. Voor jongere mensen liggen aan de overkant van de Grote Plas waarschijnlijk kansen weggelegd, maar wat een belegging in vastgoed in de Verenigde Staten betreft hou ik me toch liever op de vlakte.

‘

’

Heel wat lezers van dit magazine verwachten een stijgende inflatie in de komende jaren. Is vastgoed een goede manier om je daartegen te beschermen?

Mijn antwoord op deze vraag zal u ongetwijfeld teleurstellen. Ik val in herhaling, ik ben geen econoom, maar wel een praktisch ingesteld man. Ik stel vast dat een spaarboekje vroeger voldoende opbracht om de inflatie te compenseren, maar dat dit niet langer het geval is. De rente staat zo laag dat de opbrengst van spaargeld simpelweg niet meer volstaat om de inflatie te compenseren. Moet je dan je spaargeld ergens anders stallen? Mijn advies is om in ieder geval voldoende cash achter de hand te houden. Als je in de komende jaren een mooie slag slaat met vastgoed, dan biedt de winst alvast gedeeltelijk een mooie bescherming tegen inflatie.

Blijf dus waakzaam en hou de evolutie van de markt goed in de gaten, kwestie van op het juiste moment koopjes te kunnen doen.

10

Peter Vermeulen Op de Canadese Venture-beurs, het small cap segment van de Toronto Stock Exchange, noteren meer dan 1300 exploratiebedrijven in de mijnbouwsector met een gezamenlijke marktkapitalisatie van meer dan $21 miljard.

De kans dat één van deze junior exploratiebedrijven een noemenswaardige goudontdekking doet, is volgens de grote goudproducent Newmont Mining ongeveer 1 op 100. De kans op een ontdekking van meer dan 4 miljoen ounce goud is 1 op 1000.

‘

Volgens de kansberekening is er maar een klein aantal exploratiebedrijven dat echt doorbreekt.

Het is dus zaak om bijzonder voorzichtig te zijn in de selectie van deze juniors. Een ‘mitraillette’ benadering, waarbij u een groot aantal exploratiebedrijven koopt, is gedoemd om te mislukken.

’

Relatief veiliger is het natuurlijk om é é n beleggingscategorie hoger te zitten, namelijk in die bedrijven die al een goudontdekking hebben gedaan en deze in de komende jaren in productie brengen. Nog veiliger zijn de producenten, die bij de huidige edelmetaalprijzen geld als water verdienen. Tenminste, als ze hun operationele kosten enigszins in bedwang kunnen houden.

Maar bij `veiliger’horen ook andere potentië le rendementen. Voor de zorgvuldige speculant annex stockpicker valt er op de Venture beurs een aardige stuiver te verdienen, met soms enorme uitschieters.

11

Ontdekkingen

Zo deed GoldQuest een grote goud- en koperontdekking in de Dominicaanse Republiek. Het aandeel steeg de afgelopen vier maanden met 3860%, van C$ 0,05 naar C$ 1,98.

Reservoir Minerals, dat een samenwerkingsverband heeft met de grote koperproducent Freeport McMoran, steeg in de laatste drie maanden van C$ 0,55 naar C$ 3,55 op basis van een goud- en koperontdekking in Servië : +545%.

Comstock Metals steeg in korte tijd 307% tot C$ 0,57, nadat het bedrijf in het Canadese Yukon territorium veel goud aantrof in een afgraving.

De gemene delers van deze drie succesverhalen zijn een betrouwbaar management en geologisch kansrijke concessies in een metaalrijk gebied, waar al eerder grote ontdekkingen werden gedaan.

‘

’

Op basis van deze factoren kunnen wij al een groot deel van Venture bedrijven op voorhand schrappen. De meeste bedrijven worden namelijk geleid door mensen die op uw geld uit zijn. Zij mijnen uw portemonnee.

Vrij vertaald naar Mark Twain: een exploratieproject is een gat in de grond met een leugenaar erboven. Deze figuren gaan de hele wereld rond om hun bedrijf te promoten en proberen steeds nieuwe beleggers te vinden aan wie ze aandelen kunnen slijten.

Venture bedrijven hebben geen omzet en zijn te risicovol om in aanmerking te komen voor bankleningen. Ze moeten dus steeds aandelen bijdrukken. Hiermee verwatert uw belang en worden de eventuele toekomstige ounces goud over steeds meer aandelen verdeeld. De opbrengst van de emissies gaat echter bij veel bedrijven niet de grond in, maar verdwijnt in de zakken van het management.

Travel & entertainment?

Gelukkig kunt u zich hiervoor behoeden door de bedrijfscijfers uit te vlooien. Ook deze kleine beursgenoteerde bedrijven zijn namelijk verplicht om elk kwartaal te rapporteren op Sedar.com, de website van de Canadese beursautoriteiten.

Onlangs kwamen wij in onze research een Venture bedrijf tegen dat meer dan een miljoen Canadese dollar per jaar uitgeeft aan travel & entertainment.

Nu zal de baas op zijn promotiereisjes vast niet economy class vliegen, maar er zal vast een reden voor zijn dat het bedrijf de “entertainment” post gegroepeerd heeft met de reiskostenpost. Beelden van paaldansverenigingen doemen zich op.

Betaald door de aandeelhouder.

Verder zijn dus de meeste concessies waardeloos en zijn de meeste geologen veel te optimistisch over de economische haalbaarheid van een mijn, mocht er ü berhaupt een ontdekking worden gedaan.

12

Venture-truc

Een bekende truc op de Venture beurs is het recycleren van projecten. Men neme een promotor en een beursgenoteerd vehikel, een lege huls. Vervolgens koopt het vehikel een afgedankt project en haalt het bedrijf geld op bij beleggers die hun huiswerk niet doen, of die opportunistisch denken dat ze vooraan zitten in de Ponzi scheme die zich gaat ontvouwen.

Daarna gaat het bedrijf boren op dezelfde plek waar de eerdere eigenaar heeft geboord en warempel, een prachtige boorstaal! Het bedrijf doet vervolgens nog een emissie voor de nieuwe beleggers die op de goede boorstaal afkomen. De insiders oefenen hun gratis opties aansuperlage uitoefenprijzen uit en verkopen langzaam hun stukken in de koerssprong naar boven.

Soms officieel aangekondigd, maar soms ook via offshore rekeningen of via tussenpersonen.

Op een gegeven moment, vele boringen en financieringen verder, beseffen beleggers zich echter dat de ‘ontdekking’niet tot een economisch rendabele mijn kan leiden en het aandeel stort in. De vorige eigenaar had immers een goede reden om het project aan de kant te zetten. De goudvondst was bijvoorbeeld niet groot genoeg om de grote investering te rechtvaardigen, het goud was niet eenvoudig te winnen uit het gesteente en de lokale bevolking was in opstand gekomen.

De insiders hebben echter jarenlang vorstelijk geleefd en hebben miljoenen verdiend met hun goedkoop verkregen aandelen die ze nadien weer verkochten. De aandeelhouders van het eerste uur, de opportunisten, hebben ook flink kunnen verdienen als ze op tijd zijn uitgestapt.

De verliezer is diegene, die afging op de mooie praatjes van de promotor en de spectaculaire boorresultaten. Die bag holder nam dus niet de moeite om het technische rapport door te nemen, waar het eerdere werk van de vorige eigenaar gewoon in stond uitgelegd.

U kunt dus het gros van de Venture bedrijven al schrappen door naar de bovenstaande factoren te kijken. Voor de bedrijven die overblijven is nog wel grondig huiswerk vereist. Wat is het potentieel, met name geologisch gezien? Wat is de voorgeschiedenis van het project? Wie zit erachter? Wanneer wordt er geboord? Zit er genoeg geld in kas? Wie belegt in het aandeel? Is er budget voor marketing, PR en IR? Is het aandeel goed verhandelbaar?

Hebben de insiders genoeg aandelen? Ga zo maar door… Zoek naar rode vlaggen, want Venture aandelen zonder een slechte score op één of meerdere van deze onderdelen zijn schaars.

Kortom, speculeren in junior exploratiebedrijven is als laveren door een mijnenveld: doe het alleen met een heel goede metaaldetector, of begin er niet aan.

Als u de echte goudmijn in het mijnenveld vindt, dan kunt u enorme rendementen behalen. Maar dat vereist veel huiswerk en de kansenverhouding is in uw nadeel.

Peter Vermeulen Peter Vermeulen is managing partner van Plethora Precious Metals Fund (‘PPM’), een beleggingsfonds in edelmetaalaandelen. Op het moment van publicatie heeft PPM een longpositie in Comstock Metals en geen positie in de andere vernoemde aandelen. Peter Vermeulen heeft privé geen positie in de genoemde aandelen, maar heeft wel een longpositie in PPM. 13

Advertentie

ly n O s r e d a r T ls a n e ij “Part e d ig t s e v e g e d n a la s r e v � n e v ie r a t n u h t e m orde

De nr. 1 broker voor actieve beleggers

Maarten Verheyen Het vertrouwen dat beleggers hebben in de Federal Reserve, lijkt wel oneindig. De S&P500 bereikte de voorbije weken zelfs koersniveaus die we de voorbije jaren niet meer gezien hebben.

De financiĂŤle markten presteren puur op doping. Op basis van fundamentals alleen, krijg je dit niet uitgelegd.

Ben Bernanke speelde de voorbije jaren een subtiel spel. Bij iedere verzwakking van de markten, begon hij meteen te hinten richting meer stimulus. Ook de voorbije maanden was dat het geval.

Hij legde op die manier een bodem onder de markten.

Wie wil er immers aandelen verkopen als de centrale bank constant met een wortel voor je neus staat te zwaaien?

Woorden alleen zijn natuurlijk niet voldoende. Af en toe moet je als centrale bankier ook tonen dat je het meent.

14

Het laatste staaltje daarvan hebben we onlangs gezien. De Federal Reserve haalt de bazooka boven en zal maandelijks voor $40 miljard aan hypotheekobligaties opkopen. Nieuw is dat ze hiermee doorgaan tot er meer banen gecreëerd worden.

Geeft Bernanke hiermee eigenlijk niet toe dat zijn beleid steeds minder goed werkt? Wat hebben we allemaal al gehad de voorbije jaren?

Er was QE1, QE2, Operation Twist, de belofte om de rente tot 2015 laag te houden, …

Als al die maatregelen dan zoveel effect hadden, waarom hebben we steeds nieuwe maatregelen nodig?

Is dat niet Einsteins definitie van waanzin? Constant hetzelfde doen, maar wel andere resultaten verwachten?

‘

Ik ben overigens niet de enige die van mening is dat de FED stilaan al haar kruit heeft verschoten.

Dit is een uitspraak van James Bullard, president van de Federal Reserve Bank van St. Louis:

“Ik ben een beetje – misschien meer dan een beetje– bezorgd over de toekomst van centraal bankieren.”

’

„We hebben altijd het gevoel gehad dat er licht was aan het einde van de tunnel en dat er een kans was om de zaken te normaliseren, maar dat is niet echt aan het gebeuren tot op heden.”

15 5

Dat k analtellen. Infeite zeg t hij g ew oondat de centrale bank er niet ins laag t om de zak enonder controle te k rijg en. N iet m eteeneenboods chap voor het g rote pu bliek , lijk t m e.

A ande ene k ant hebbenw e du s beleg g ers die vanm ening zijndat de FederalRes erve heers t over de financiële m ark ten, enaande andere k ant heb je eenins ider die toeg eeft dat ze de pedalendreig ente verliezen.

H et feit dat BenBernank e de bazook aheeft boveng ehaald door u it te pak k enm et een ong elim iteerde qu antitative eas ing , g eeft dit eig enlijk ook w elaan. H et lijk t eenbeetje op een paniek reactie. A ls niets lijk t te helpen, danpak k enw e u it m et de g rote m iddelen.

‘

J e k ande bazook aechter m aar éénk eer bovenhalen. W at als ook dat g eenindru k m eer m aak t?

H oe g aje de m ark tenk alm erenals er eennieu w e cris is u itbreek t?

’

Inhet verledenk anm enpaniek s itu aties s teeds ontm ijnendoor te s tellendat de FederalRes erve m eer liqu iditeiteninhet s ys teem zou pom penofextrag aranties zou g even.

Dat w erk t u iteraard alleenm aar w anneer beleg g ers vertrou w enhebbeninde centrale bank . A ls dat vertrou w enafbrok k elt, zit je m et eeng ig antis ch probleem .

H et verledenheeft reeds aang etoond dat g eenenk ele centrale bank u iteindelijk g roter is dande m ark ten. Op lang e term ijnw innende m ark tenaltijd. De bu bbelvande FED zalerg ens inde k om ende jarendoorprik t w orden.

W ie zich daarteg enw ilbes cherm en, k ans peciale pu t opties k openop deze ins telling . Speciaal, om dat deze pu ts g eenlooptijd ofu itoefenprijs hebben. H et zijng ele, blink ende m etalenw aarvan de prijs w ordt u itg edru k t inou nces . Som m ig e vrou w enhang enhet zelfs rond hu nnek oflatenhet beng elenaaneenoorlelletje.

Som m ig ennoem enhet barbaars , m aar voor m ij is het indeze om s tandig hedende enig e m anier om je verm og enveilig te s tellen.

MaartenVerheyen @ m aartenv erheyen 16

Nico Pantelis De goudprijs maakte een indrukwekkende u-bocht. Goud is op weg om zijn vorige records te testen, maar de goudmijnaandelen hinken nog mijlenver achterop. Een herwaardering voor de goudmijnsector dringt zich op.

‘

’

We hebben een historische maand achter de rug. Eerst pakte de ECB uit met een monetaire bazooka die zijn weerga niet kent.

De Europese Centrale Bank gaat ongelimiteerd staatsobligaties opkopen om de rente te drukken, met name voor de landen in de periferie. Vervolgens deed Ben Bernanke er nog een schepje bovenop. Hij lanceerde immers een nieuwe opkoopprogramma van hypotheekschulden in de VS àrato van $40 miljard per maand, maar hij zette er geen totaalbedrag of datum meer op.

Dit is de door ons voorspelde ‘QE zonder limieten’.

Zoals we al vaak hebben geschreven, zouden goud, zilver en de overige grondstoffen (olie,

granen,… ) optimaal profiteren van het geweld van de centrale bankiers. En dit is precies wat we zien. De prijzen maakten een furieuze ommekeer toen beleggers doorkregen dat er geen rem meer stond op de geldcreatie bij de centrale banken.

De prijs van goud schoot omhoog.

Een aanval op het historische record is slechts een kwestie van tijd. Hiermee komt ook ons koersdoel voor goud van $2300 in 2012 binnen handbereik.

17

M aar voor het echte s pek tak elm oet u bij de g ou dm ijnaandelenzijn. Inde afg elopenperiode k reg enw e aleen voorproefje g es erveerd m et een g ig antis che bou nce vande HUIindex, de referentieg raadm eter voor de g ou ds ector.

Op enkele weken schoot de index van onder 400 punten tot boven 500 punten.

M aar dit is s lechts eenfractie vande totale inhaalbew eg ing die g ou dm ijnen nog te g oed hebbenop de prijs van g ou d. W e k rijg endit verm oedendoor onze colleg a-analis teninde s ector,die eencom plete afk eer vang ou dm ijnen hebben. A ls w e inzoom enop hu n analys es ,zienw e hoe dit k om t:hu n prog nos es voor de prijs vang ou d zijn veelte s om ber!

Rating bu reau S& P pak te onlang s nog u it m et eenrapport over de g ou dm ijns ector.

S& P heeft vers chillende rating s op de g rotere g ou dprodu centendie oblig aties ofandere financiële produ ctenhebbenu its taaninde m ark t.

J e zou verw achtendat de k redietrating voor eens ector ineen s tierenm ark t op eenhog e w aardering k anrek enen. M aar niets is m inder w aar. Het rating bu reau w aars chu w t voor de hu idig e k redietrating s voor de s ector.

Eentoenem ende onzek erheid door het m og elijk u its tellenvan nieu w e projecten,eenafnam e vande inves tering en,het s noeien individendenen/ofhet volledig e afs lu itenvanbepaalde operationele activiteitenlig g en aande bas is vanhu nanalys e.

Zeer dreig ende vooru itzichten, m aar verderop inhu nvers lag lazenw e dat de produ ctie inde k om ende jarens terk k anoplopen m et zo’n5,7 m iljoenextra ou nces tot eentotale jaarlijk s e produ ctie van27 m iljoenou nces teg en 20 16.

Dat is toch g oed nieu w s zou je denk en. M aar niet zo voor de ’s pecialis ten’ bij S& P. Volg ens henzet de nieu w e produ ctie eendom per op de prijs vang ou d.

18

Ook kan de stijgende productie de slinkende reserves bij de majors uiteindelijk niet maskeren. Hier slaat S&P duidelijk wild om zich heen, want hun verhaal wordt nu wel heel onsamenhangend. Want als de reserves slinken, betekent dat uiteindelijk minder aanbod, wat zich vertaalt in hogere goudprijzen op termijn. Toch rekent men op een verwachte goudprijs van amper $1200 per ounce. Wie naar de prijsevolutie van goud kijkt, zal begrijpen dat dit geen realistische prijsprognose is. Hun verwachtingen voor de goudprijs zullen in de komende periode met 30 tot 40 procent opwaarts bijgesteld moeten worden!

Zoals u op bijhorende grafiek kan zien, heeft de HUI index al een behoorlijke

inhaalslag gemaakt ten opzichte van de goudprijs, maar ook ten opzichte van aandelen (S&P 500).

Zelfs na deze forse koersopleving, noteert de goudsector aan een historisch lage waardering met een koers-winstverhouding van amper 11. Dit ten opzichte van een k/w van 14 voor de S&P 500 en een historisch gemiddelde van 18 Ă 20 voor de goudmijnsector.

Gezien de positieve prijsevolutie van goud is een terugkeer naar het historisch gemiddelde evident.

Meer nog, we denken dat de goudmijnsector de historische waarderingsnormen kan overschrijden op termijn.

19

Want laten we duidelijk zijn: indien u verwacht dat de goudprijs in de komende jaren daalt, dan heeft u weinig te zoeken bij goudmijnen. Als u denkt dat de prijs van goud stabiliseert rond de huidige niveaus, dan valt er heel wat rendement te behalen in de goudmijnsector.

Echter, als u verwacht dat goud in de komende jaren (veel) hoger kan, zoals ook wij vermoeden, dan zijn de goudmijnaandelen op dit ogenblik een cadeau voor de tegendraadse belegger.

Afhankelijk van uw risicoprofiel, kan u uw portefeuille samenstellen met goudbedrijven in diverse stadia, gaande van exploratiebedrijven (juniors) over productieondernemingen in ontwikkeling (mid tiers) tot de gevestigde goudproducenten (majors).

Beleggers kunnen zelfs een zijweg nemen via royalty goud- en zilverbedrijven (royalty’s), die een deel van de productie inkomsten innen. We denken dat een degelijke goud- en zilverportefeuille van alles wat dient te bevatten, zodat er een goede spreiding is over de verscheidene deelgebieden in de goud- en zilvermijnsector. Zo hebben we ook de Selectielijst van het Goud & Zilver Rapport ingedeeld, van groot en conservatief tot klein en speculatief. Speciaal voor Beurs Magazine schuiven we voor ieder segment een aandeel uit de Selectielijst naar voren.

Voor de volledige tekst en uitleg bij de posities en voor de overige goedmijntips kunt u uiteraard terecht in het Goud & Zilver Rapport.

d l o G a n Yama ajor) m ( Y AU

Silver Wheaton SLW (royalty) Sabina Gold & Silver SBB (mid tier)

Great Pant her Silver GPR (junior) Een stevige re-rating van de goudsector staat in de sterren geschreven. Als het besef van hogere goudprijzen doordringt in de analistenmodellen, zullen de koersdoelen voor de betreffende goudmijnaandelen fors worden opgetrokken in de komende weken en maanden. De koopjagers zullen dan massaal opdagen. Maak dat u de aanstormende bende voorblijft!

Nico Pantelis Slim Beleggen.net 20

In De Morgen van 27 augustus stelt Paul De Grauwe dat de terugkeer naar de goudstandaard “een zekere retour naar donkere economische tijden” is. De man heeft het helemaal fout. De donkere tijden zijn er al, en dat is net omwille van het verlaten van die goudstandaard. Willen we terug licht aan het einde van de tunnel zien, dan moeten we het monetair beleid volledig omgooien. Het totaal afschaffen verdient daarbij de voorkeur.

Een economische analyse hangt, zoals alle analyses, af van de definities die men gebruikt. Uit het artikel in DM blijkt duidelijk dat professor De Grauwe inflatie beschouwt als een “algemene stijging van het prijsniveau”, en vanuit die definitie stelt hij vast dat in de laatste vijf jaar de inflatie in de VS daalt, aangezien prijzen, gemeten volgens de Consumer Price Index, niet gestegen zijn. De Grauwe besluit wat voorbarig dat de voorstanders van de goudstandaard dus niet weten wat ze zeggen als ze claimen dat de Fed de zaken niet meer onder controle heeft.

‘

Maar de waarheid is dat de Consumer Price Index helemaal geen inflatie meet. De CPI is een korf aan producten die de algemene prijsstijging meet, meer niet. Maar inflatie en algemeen stijgende prijzen zijn twee verschillende dingen.

21

Als er in een bepaalde economie bijvoorbeeld 100 appels geproduceerd worden, en die kosten elk een euro per stuk, dan is de actie waarbij de centrale bank 100 euro bijdrukt inflatoir te noemen. Maar dat die appels na verloop van tijd meer gaan kosten is daar op zich slechts een gevolg daarvan. Keynesianen focussen enkel op dat gevolg. Over de oorzaak – het bijdrukken van geld – zwijgen ze zedig.

Wie een oorzaak ontkent, moet er een andere uitvinden. Prijzen stijgen volgens de Keynesianen dus niet omdat er teveel geld in de economie geïnjecteerd is, maar wel omdat er niet genoeg productie is. Mochten er meer appels geproduceerd worden, zo denken zij, dan zou de prijs per appel terug zakken. Niet het overaanbod aan geld is het probleem, maar een te lage output van de economie. De denktrant is: “Wij hebben geld geïnjecteerd, ja, maar tegenover de bestaande geldhoeveelheid is nu nog niet genoeg productie, en dat is wat we moeten aanzwengelen”.

Keynesianen zijn dus geen economen, maar politici. Economie is de studie van waardecreatie. In plaats van het beschrijven van hoe waarde gecreë erd wordt, zijn Keynesianen bezig met het voorschrijven van hoe dat moet. Ze verklaren de economie niet, ze maken ze. Ze berekenen aggregaten, en besluiten dat de economie niet in evenwicht is. Via allerlei macro-economisch beleidsadvies wordt de burger in het keurslijf van hun voorkeuren gedrukt. Wanneer de economie niet genoeg presteert, dan moet de overheid de vraag aanzwengelen. Dat doe je door geld te injecteren. Wanneer de economie als gevolg van die injecties dreigt “overhit” te geraken, dan moet ze afgekoeld worden.

22

Maar voorbeelden bewijzen niets. Het is niet omdat je een aantal data kunt aanvoeren die je stelling ondersteunen, dat je stelling daarom ook bewezen is. Bewijs is het logisch linken van observaties aan een geldig uitgangspunt. En het is net de geldigheid van dat uitgangspunt – de economie moet centraal bestuurd worden – dat compleet fout is. Een woordje uitleg.

Centrale sturing vereist geaggregeerde data: van alle sectoren moeten prijzen, tewerkstellingsgraden, en outputcijfers verzameld worden, en die moeten dan in relatie gebracht worden met andere indexen.

Van daaruit worden grafieken opgesteld, die ons leren of de economie in balans is. Zo niet, dan moet de overheid ingrijpen, en de economie wat bijsturen.

‘

Maar wie zegt dat de economie in balans moet zijn? Dat is onmogelijk, aangezien ondernemen een dynamisch proces is. Een economie in balans is een dode economie.

En wie zegt dat de geaggregeerde cijfers de werkelijkheid weerspiegelen? Dat is onmogelijk, aangezien de informatie waarop de aggregaten berusten, al lang gedateerd zijn tegen dat men er besluiten uit trekt.

Economie is niet te vatten in statische cijfers en plaatjes.

’

Deze tegenwerpingen zijn niet nieuw. Ze werden meer dan honderd jaar geleden al gemaakt door Eugen von Bohm-Bahwerk, en ze kregen nog geen afdoend antwoord.

23

Zij snappen dat de micro-economische wensen van de burgers niet overeenkomen met wat de centrale planners willen, en voorspelden al lang geleden dat dit systeem moest crashen. Keynesianen zien echter “animal spirits” aan het werk en leggen de schuld voor het falen van hun plan bij “speculanten” en "de markten". En wie hen wijst op tegenstrijdigheden in hun theorie krijgt het antwoord dat er in de economische wetenschap nu eenmaal een aantal “paradoxen” over blijven, die niemand ooit zal kunnen oplossen. En dat is dat.

Voor Keynesianen is de realiteit dus nooit een bezwaar. Zo is é é n van de aannames van het Keynesianisme bijvoorbeeld dat een stijgende vraag de prijzen doet dalen. Dit is gé é n grap. Het is een directe – maar nooit uitgesproken – implicatie van niet é é n, maar twee denkfouten: Keynesianen denken dat algemeen stijgende prijzen veroorzaakt worden door een gebrek aan productie, en tegelijk denken ze dat productie slechts een functie is van consumptie. Dat klopt twee keer niet: algemeen stijgende prijzen zijn enkel te verklaren door monetaire injecties, en consumptie is wel degelijk afhankelijk van productie, niet omgekeerd.

Ten overvloede: beweren dat algemeen stijgende prijzen inflatie veroorzaken, is hetzelfde als zeggen dat kokend water de opwarming van de waterkoker veroorzaakt.

En beweren dat het de consumptie is die de productie stuurt, is hetzelfde als zeggen dat je een taart eerst kunt opeten, en dan pas bakken. De aannames van de Keynesianen zijn zo onbeschaamd in hun simplisme, en tegelijk zo verhuld in hun taalgebruik, dat ze er bij iedereen ingaan. Maar feit is en blijft dat zij bij implicatie beweren dat prijzen stijgen wanneer de vraag stijgt.

24

Nee, maar wat geldt voor centrale planeconomieën, geldt ook voor sociaal gecorrigeerde markteconomieën. Die verschillen namelijk niet in principe, maar slechts in gradatie. In een centrale planeconomie wordt de productie van de burger volledig onteigend, en besteedt de staat 100 % van zijn inkomen. In onze economie wordt de productie van de burger slechts deels onteigend, en besteedt de staat iets meer dan de helft van zijn inkomen. In 1920 bewees Ludwig von Mises al dat centrale planning niet kan werken omdat het prijzen uitsluit. Onder centrale planning bestaat immers geen eigendom meer. Zonder eigendom geen ruil. Zonder ruil geen prijzen. Zelfs al zou centrale planning dus een politiek aanvaardbaar doel zijn, dan nog kan het niet werken, omdat dé methode om te weten wat dan wel geproduceerd moet worden - het prijssysteem – net onmogelijk gemaakt wordt.

Het cruciale inzicht is dat élke verstoring van eigendomsrechten foute prijssignalen in de markt stuurt, die vervolgens ondernemers zaken laten produceren waar eigenlijk geen vraag naar is. Dus zelfs een belasting van 1 % veroorzaakt al discoördinatie. De reden dat onze economie nog zo goed werkt, ondanks het socialisme, is omdat er nog heel wat kapitaal uit het verleden is waarop geteerd kan worden. Maar productief is onze economie al lang niet meer.

Terwijl socialisme dus minder erg lijkt dan communisme is het gewoon een inconsequente versie daarvan.

25

26

Zo is het een fabeltje dat centrale banken nodig zijn om de groei van de geldhoeveelheid gelijke tred te laten houden met de economische groei. Dat gebeurt in een vrije markteconomie namelijk automatisch. De productie van geld (goud dus) is onderhevig aan dezelfde wetten als de productie van schoenen, tafels, en rijst. Is er tekort van, dan wordt het rendabel om wat meer boven te halen. Is er teveel van, dan gaan een paar goudmijnen buiten gebruik.

De markt accomodeert é lke vraag, ook die naar geld.

“Dat is marktfundamentalisme”, hoor ik PDG al zeggen. Niets van. Het zijn net de Keynesianen die dogmatisch zijn wanneer ze zonder legitimering beweren dat de markt niet voor zichzelf kan zorgen. Beweren dat de markt niet werkt als die in crisis gaat, is hetzelfde als beweren het menselijk lichaam niet werkt wanneer het een kater krijgt. Over de oorzaak – de eerder aangerichte intoxicatie – wordt met geen woord gerept.

Welnu, de goudstandaard verhindert die intoxicatie. Wanneer achter elk biljet een vast gewicht aan goud moet steken, dan kan men niet straffeloos biljetten bijdrukken. Dan kan elke burger een biljet dat hij niet vertrouwt inwisselen voor zijn gewicht aan goud, en dan worden slechte biljetten nog sneller de markt uitgedreven dan geldwisselaars uit de tempel. Banken die de boel belazeren gaan failliet, en banken die slechts de biljetten uitgeven waarvoor zij goud in kluis hebben, worden beloond. Dat veronderstelt echter wel een vrije bankenmarkt, die er nu helemaal niet is. Wij leven monetair gesproken in een centraal geplande economie. Met alle gevolgen van dien.

De haat tegen de goudstandaard is dus vooral ideologisch.

27 20

hebben over premissen?

Keynesianisme is geen economische denkrichting, maar een politieke, vermomd in een pseudowetenschappelijk jasje. Het is een dogmatisch geloof in centrale planning, verpakt in een meer aanvaardbare taal dan het rauwe communistische taalgebruik. “De economie zuurstof geven” klinkt beter dan “de wurggreep wat lossen”, maar betekent in essentie hetzelfde. “De raderen olië n” klinkt beter dan “geld bijdrukken”, maar de valsemunterij is er niet minder om.

Het moment komt nu heel dichtbij waarop de Keynesiaanse premissen vals blijken te zijn.

Er is helemaal geen centrale monetaire planning nodig, net zo min als dat voor sigaren nodig is. De weerstand tegen de goudstandaard is dus vooral van politieke aard.

De standpunten van de Keynesianen zijn standpunten over waardeverdeling, maar daar houdt de economische wetenschap zich niet mee bezig. Economie is de studie van waardecreatie. Hoe het verdelen van de geproduceerde waarde precies moet gebeuren, is een ander debat.

28 20

29 20

“Realistische visie op de economie en héééél verhelderend. Een van de weinige plaatsen waar er zonder rond de pot te draaien uitgelegd wordt hoe de banken en de overheden ons zuur verdiend spaargeld naar de kl.... aan het helpen zijn.”

“Boeiend. Vooral de achtergrondreportages zijn interessant met voldoende diepgang.

Ik steek er heel wat van op.”

“Een overwelmende en onthullende hoeveelheid informatie. En prachtig. En dit is nog maar het eerste nummer?”

“Knap samengesteld. Ik kijk uit naar een artikel over een toekomstig economisch systeem dat niet gebaseerd is op groei (groei is nl niet oneindig)” “Het magazine is vooral 'to the point'. Geen overbodige informatie, geen kletskoek. Leesbaar en informatief. Een verademing tegenover de rommel waarmee je tegenwoordig van alle kanten bestokt wordt.”