plan-c.eu veerle@plan-c.eu
Nieuwe business modellen en duurzame ontwikkeling: DEELECONOMIE
Veerle Spaepen 31 augustus 2016
h"ps://www.youtube.com/watch?v=oh_Mgkswgdc
CIRCULAIRE ECONOMIE?
VIER DRIVERS
Technologische innova?es
Waarden
Economische realiteit
Ecologische realiteit
LEVENSCYCLUS
HOE PAST DEELECONOMIE BINNEN CIRCULAIRE ECONOMIE?
LEVENSCYCLUS
LATEN WE INZOOMEN OP ‘DEELECONOMIE’
GESCHIEDENIS
VANDAAG
WHAT - ECONOMY? • • • •
COLLABORATIVE ECONOMY. COLLABORATIVE CONSUMPTION. SHARING ECONOMY. PEER TO PEER ECONOMY.
COLLABORATIVE ECONOMY (naar: Rachel Botsman)
Economische systemen van gedecentraliseerde netwerken en marktplaatsen, die vraag en aanbod direct bij elkaar brengen, waardoor tradi?onele ins?tu?onele tussenpersonen overbodig raken.
Ontwerp, produc'e en distribu?e
Consump'e: Nutsmaximalisa?e door b-modellen die herverdeling of toegang toelaten
Financiering: Peer-to-peer bankieren en crowdfunding
Open educa'e, P2P leren, democra?seren van onderwijs
COLLABORATIVE CONSUMPTION (naar: Rachel Botsman)
Een economisch model dat gebaseerd is op delen, wisselen, ruilen, verhuur en services die toegang verlenen (eerder dan eigendom). Het gaat niet over WAT we consumeren, maar HOE we consumeren.
Collabora'eve levenss'jl: (niet-goederen zoals ruimte, kennis, kunde worden uitgewisseld (soms met alterna?eve munt)
Redisitribu'e: ongewenste of ongebruikte goederen worden herverdeeld
Product-Service systems: Nutsmaximalisa?e door b-modellen die herverdeling of toegang toelaten
!! • Binnen deze groep maken we een verder onderscheid tussen de commerciële ac?viteiten en de ‘echte’ deelini?a?even, op basis van de aan- of afwezigheid van het winstmo?ef. Zodra er winst kan gemaakt worden, wordt de kernfilosofie van delen, zijnde het samen gebruiken van een goed of een dienst, immers verdrongen.
LIFESTYLE
REDISTRIBUTIE
PRODUCT - SERVICE
SHARING ECONOMY Sharing economy refereert naar een vorm van uitwisseling, veelal gefaciliteerd door online plaZormen, en behelst een diversiteit aan winstgevende en niet-winstgevende ac?viteiten, die allemaal als effect hebben dat ze toegang verschaffen tot on(der-)benu"e grondstoffen (goederen, ruimte, …)
SHARING ECONOMY WINSTMOTIEF
WEDERKERIGHEID
PEER ECONOMY Persoon tot persoon marktplaatsen die delen en verhandelen van producten en diensten faciliteren, gebaseerd op vertrouwen
I NEED YOU HAVE Vertrouwen
Efficiën?e
SO? • • • •
COLLABORATIVE ECONOMY. COLLABORATIVE CONSUMPTION. SHARING ECONOMY. PEER TO PEER ECONOMY.
Rachel Botsman
3 GEMEENSCHAPPELIJKE DIMENSIES • Toegang ipv bezit. Deze plaZormen vergemakkelijken een interac?eve, dynamische en betrouwbare uitwisseling van goederen en kennis. (P2P)
• Transac?e: Maakt ruilen, geven & tweedehands verkopen mogelijk. Schakel tussenpersonen uit = lagere kost
• Gemeenschap: Uitwisselen van ?jd of delen van gereedschap als manier om mensen te leren kennen
IMPACT?
DIVERSITEIT IN MACHT • Waar vroeger enkel gecentraliseerde instellingen, de overheid en de markt een rol spelen, zijn het nu de collec?even of netwerken van individuen die een ‘tussenmodel’ bieden. • VERTROUWEN is key • ini?a?even moeten zich meer laten zien. OH heeg er nog geen vertrouwen in, consument heeg nog meer vertrouwen in ‘de markt’
ACTIEVE CONSUMENT • Industriële economie (20ste eeuw) • PASSIEVE CONSUMENT • Collabora?eve economie (21ste eeuw) • ACTIEVE CONSUMENT • Co-creator & designer • Financierder • Verdeler • Producent
FUNCTIONALITEIT & EFFICIENTIE • ALLES KAN MEER BENUT WORDEN • Nieuwe technologieën maken de weg vrij om onderbenu"e capaciteit in de markt te ze"en. Je kan alles verkopen, verhuren wat in en rond je huis staat. • VAN BEZIT NAAR GEBRUIK • Je kan alles ook op een andere manier tot bij jou krijgen (ruilen, wiselen, abonneren,…) Kopen en bezit is minder nodig We beNUTten beter
AANBOD & VRAAG BETER AFGESTEMD • ON-DEMAND • CO-CREATIE • OPLOSSINGEN VOOR LOKALE PROBLEMEN niet alle projecten zijn zomaar opschaalbaar
TRIGGERT NIEUWE WAARDEN • • • •
SAMENWERKING EMPOWERMENT OPENHEID - TRANSPARANTIE MENSELIJKHEID - ONTMOETING
IS DE ‘ECONOMIE VAN DE TOEKOMST’ DE FACTO MEER DUURZAAM?
“Design is beter een gemeenschapsgoed. Open design, waarbij een gemeenschap parallel producten en diensten ontwikkelt, kan niet alleen snel resultaat leveren maar is typisch ook duurzamer.� Michel Bauwens (Leuven, april 2013)
“Although no studies have been found on the impact of this new economic model on the global consumption patterns or extraction of natural resources, the potential is certainly recognized, in the first instance in reducing consumption volumes.� Thomas Rooselaer, 2014
“People ask me how we can be sustainable‌ Near zero marginal cost is the ultimat metric of sustainability, because if you can produce information, goods and services at near zero marginal costs this means you are using the least energy and materials to do it.â€? Jeremy Rifkin (interview BBC, 2014)
MAAR OOK… EEN NEGATIEVE IMPACT?
ONDERZOEK JULIET SCHOR: Enkele resultaten • Winstmo?ef centraal bij aanbieders ‘for-profit’ deelplaZormen (60% verdient meer via AirBNB); • Sociaal contact beperkt & zelfs dalend (for profit & non for profit) • Indica?e van s?jgende ongelijkheid - herverdeling vooral binnen de middenklasse • Op dienstplaZorm gaan arbeidsvoorwaarden achteruit • Kapitalisering van het ‘delen’: ‘we had my in-laws in for a month… so we lost a lot of money there’...
… OF NOG • Verpakken, verzenden en onderhoud (bvb schoonmaken na gebruik) neemt toe? • Zullen de lagere prijzen leiden tot hyperconsump?e? • Zal het bespaarde geld of de sharing ervaring er voor zorgen dat we meer gaan reizen? • Is er een risico voor digitale exclusie & Ma"euseffect? • Waarom betalen we hier geen belas?ngen op? • Hoe zit het met arbeidsomstandigheden? • Is er sprake van (on-)eerlijke concurren?e? • Geen zicht op milieu impact
CONTACT:
veerle@plan-c.eu MEER INFO:
www.plan-c.eu