VISIE 15 - 10 oktober 2024

Elke stem telt!

Nog geen vier maanden geleden gingen we allemaal naar de stembus. Nu is het opnieuw zover, dit keer voor de gemeenteen provincieraadsverkiezingen. Of beter gezegd: het kan opnieuw, want in Vlaanderen is de opkomstplicht voor lokale verkiezingen afgeschaft. Dat wil zeggen dat je mag, maar niet langer moet gaan stemmen.

Toch zijn deze lokale verkiezingen erg belangrijk. Ze hebben impact op jou als inwoner van je stad of dorp. Is het er netjes? Kunnen we er ons veilig verplaatsen? Zijn de huizen betaalbaar? Is de luchtkwaliteit ok?

Zijn er veel verenigingen actief? Is het aanbod voor mensen met een zorgvraag voldoende uitgebreid? Dat soort dingen. Zo hebben die volgende verkiezingen misschien wel het meest invloed op jouw dagelijkse leven.

De kans om je stem te laten horen mag je niet laten schieten. Hoe meer mensen gaan stemmen, hoe beter het volgende bestuur de belangen van zijn inwoners kan verdedigen en het juiste beleid kan voeren. Daarnaast worden bij een hogere opkomst de belangen van mensen die het moeilijker hebben beter gehoord. In landen zonder opkomstplicht gaan vooral hoger opgeleiden en beter bemiddelde burgers stemmen, waardoor politici meer luisteren naar die groepen.

In een democratie moeten beleidsmakers iedereen vertegenwoordigen bij het besturen van een land, regio of gemeente. Laten we hen daaraan herinneren door zondag massaal een weloverwogen keuze te maken in het stemhokje.

Elke stem telt, zeker die van jou!

Wim Penninckx provinciaal voorzitter ACV

Stefaan Voet directeur netwerk provincie Antwerpen CM

Bart Gaublomme provinciaal directeur beweging.net

Naar aanleiding van de lokale verkiezingen zochten we in de provincie Antwerpen naar voorbeelden van goed beleid, die ook anderen kunnen inspireren tijdens de volgende legislatuur.

MEERHOUT

Actiecomité dwingt extra buslijn af

Dat de nieuwe vervoersregeling van De Lijn op heel wat plaatsen tot teleurstelling leidde, hoeven we je vast niet meer te vertellen. Zo ook in Meerhout. In die Kempische gemeente werd jaren actie gevoerd om een vaste busverbinding te krijgen naar Mol. Met succes.

Op 9 januari 2024 was het zover: voortaan rijdt er elke dag een bus tussen Meerhout en Mol. Buslijn 23 kwam er na vele jaren strijd en onderhandelen door de werkgroep ‘Alleman Mobiel’, een samenwerking tussen onder meer ACV, Avansa Kempen, TreinTramBus én het gemeentebestuur van Meerhout.

Visie: Els, jij bent via het ACV één van de kartrekkers van Alleman Mobiel. Na jarenlang actie voeren, zijn jullie erin geslaagd om een nieuwe busdienst te realiseren?

ELS ¬ ‘Waar er naar Geel elk uur een bus reed, was er naar Mol enkel één rit ’s morgens en één rit ’s avonds. Door jarenlang te blijven hameren - met bevragingen en allerlei ludieke acties - heeft onze werkgroep De Lijn kunnen overtuigen om een nieuwe buslijn op te starten.’

Visie: In dit dossier werkten jullie ook intensief samen met het gemeentebestuur van Meerhout. Hoe ervoer je dit? Hoe hebben ze jullie initiatief mee ondersteund?

ELS ¬ ‘We hebben heel goede ervaringen met de samenwerking met het gemeentebestuur. Zij hebben onze acties en intenties altijd volop ondersteund. Niet alleen de schepen van mobiliteit, maar ook het voltallige gemeentebestuur. Hopelijk kunnen we in de toekomst op dezelfde manier samenwerken en mekaar ondersteunen. Uiteindelijk gaat het hier om het algemeen belang.’

ANTWERPEN LINKEROEVER

Klimaatneutraal tegen 2030

Tegen 2050 moet de hele Europese Unie klimaatneutraal worden. Op Linkeroever in Antwerpen wil men tegen 2030 al een voorbeeld zijn voor Vlaanderen.

Zo wordt de Europarkwijk gerenoveerd, zal een warmtenet worden aangelegd en voorzien de plannen in veel meer groen. En uiteraard is het project in lijn met De Grote Verbinding, het mobiliteitsproject dat de Oosterweelverbinding combineert met de Ringparken en de Scheldebrug.

Met de stad als regisseur moeten overheden, kennisinstellingen, kleine en grote bedrijven, middenveldorganisaties en individuele inwoners samenwerken. Vanuit het beleid zal sterk ingezet worden op het ondersteunen van huishoudens bij de klimaattransitie, maar ook op de begeleiding van verenigingen van mede-eigenaren en syndici. Er zal aandacht zijn voor kwetsbare doelgroepen om te voorkomen dat zij het hardst getroffen worden in die klimaattransitie.

Als middenveldspeler zal beweging.net bruggenbouwer zijn tussen beleid en inwoners en verenigingen. We kijken daarvoor naar de mensen van het lokale bewegingspunt, maar ook naar partners als het Internationaal Comité, Vast-Goed, het model voor gedeelde ruimte, Sociaal Winkelpunt, enzovoort.

Dat het hier over een verouderde wijk gaat, met een bevolking die zeker niet de welvarendste is, kan echt inspirerend werken. Als het hier lukt, dan kan het overal in Vlaanderen lukken.

~ www.antwerpenmorgen.be

~ www.vast-goed.net

BONHEIDEN

Actief werken aan gezondheidspreventie

CM is in Bonheiden al jarenlang betrokken bij de werkgroep Gezondheid, een initiatief van het lokaal bestuur. Naast CM maken ook Solidaris, Logo Mechelen, het Imeldaziekenhuis en heel wat vrijwilligers uit Bonheiden deel uit van deze werkgroep.

Het doel is om voor alle inwoners van de gemeente gezondheidswinst te boeken. Voor CM maakt netwerkcoördinator Fenna De Smet deel uit van de werkgroep. Fenna: ‘De werkgroep bekijkt onder meer welke sensibiliserende informatie het komende jaar gedeeld kan worden met de inwoners van Bonheiden. Wat zijn actuele thema’s? Waarover krijgen we signalen?’

Elk najaar volgt er een infosessie over een actueel onderwerp. Dat ging in 2022 over vroegtijdige zorgplanning, in 2023 over hoofdpijn en in 2024 over de meno- en andropauze. Tijdens de infoavond belicht een medewerker van het Imeldaziekenhuis het medische aspect, de andere partners, waaronder CM, praten over de invloed ervan op andere levensdomeinen. Telkens nemen zowat 150 inwoners deel.

‘Wat ik zo waardevol vind aan deze werkgroep is de betrokkenheid van de burgers’, vertelt Fenna. ‘Het waren zij die onlangs met het idee kwamen om niet enkel aandacht te hebben voor dingen die voorkomen wanneer je al ziek bent, maar de focus te leggen op preventie. Hoe vermijd je dat je ziek wordt?’

Tijdens de 10-daagse van de Geestelijke Gezondheid organiseerde de werkgroep daarom een Welzijnsbeurs. Burgers uit Bonheiden en omgeving konden er in tal van workshops kennismaken met manieren om preventief aan gezondheid en (mentaal) welzijn te werken.

‘Werken aan gezondheidspreventie is een belangrijke opdracht en dat hebben ze in Bonheiden goed begrepen. Door het bundelen van kennis en krachten tussen het gemeentebestuur en de verschillende lokale gezondheidsactoren, zijn we veel zekerder dat onze acties het gewenste effect hebben. Wie verder kijkt dan de hokjes ziet dat we hetzelfde doel hebben.’

Elke stem telt!

Nog geen vier maanden geleden gingen we allemaal naar de stembus om onze vertegenwoordigers te kiezen voor het Europese, federale en Vlaamse parlement. Nu is het opnieuw zover, dit keer voor de gemeente- en provincieraadsverkiezingen. Voor de inwoners van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest in ieder geval – daar geldt immers nog steeds de opkomstplicht. In Vlaanderen ligt het anders, daar is de opkomstplicht veranderd in een stemrecht. Daar kunnen we opnieuw gaan stemmen!

Deze lokale verkiezingen zijn allesbehalve onbelangrijk. Ze gaan over wat het dichtst bij ons staat: verkeersveiligheid, netheid, mobiliteit, betaalbare woningen, het verenigingsleven ... Dit zijn de verkiezingen die misschien wel de meest directe invloed hebben op ons dagelijks leven.

Deze kans om je stem te laten horen mag je niet aan je voorbij laten gaan. Wij roepen iedereen op om te stemmen. Hoe meer mensen dat doen, hoe groter de gedragenheid van een bestuur. Onderzoek toont aan dat verkiezingsresultaten beter worden aanvaard wanneer een groot deel van de bevolking een stem heeft uitgebracht. Mensen voelen zich ook meer betrokken bij het beleid. Net omdat gemeentepolitiek over de dingen van elke dag gaat, is die betrokkenheid cruciaal.

Daarnaast worden bij een hogere opkomst de belangen van meer kwetsbare groepen beter gehoord. In landen zonder opkomstplicht gaan vooral hoger opgeleiden en beter bemiddelde burgers stemmen, waardoor politici hun beleid meer op die groepen afstemmen. Maar in een democratie moeten beleidsmakers iedereen vertegenwoordigen bij het besturen van een land, regio of gemeente. Elke stem telt. Laten we hen daaraan herinneren door zondag massaal een weloverwogen keuze te maken in het stemhokje.

Els Rossignol, CM

Nancy Tas, ACV

Chris Vanmol , beweging.net

COMMUNITY LAND TRUST

Betaalbaar wonen in Leuven

Een betaalbare woning vinden in onze provincie is niet vanzelfsprekend. Zowel wie wil kopen als wie wil huren moet flinke sommen neertellen. Community Land Trusts (CLT) kunnen een antwoord bieden op de verhitte woonmarkt. Zo ook CLT Van Grond Los in Leuven.

Via een Community Land Trust kun je een betaalbare woning kopen. Je betaalt immers enkel voor de woning, de grond blijft eigendom van de organisatie. In Leuven werd de voorbije jaren de CLT Van Grond Los opgericht. Dat is een samenwerking tussen de stad en 31 middenveldorganisaties. Het Leuvense CLT mikt specifiek op mensen die moeilijk een woning kunnen verwerven op de private markt. Volgend jaar wordt gestart met de bouw van tien woningen in de wijk Klein Rijsel, bij het Provinciehuis.

Je betaalt enkel voor de woning, de grond blijft eigendom van de organisatie

Een van de partners in de CLT is het ACV. ‘Vlaams-Brabant heeft van alle provincies de laagste gemiddelde leeftijd, en het is de provincie die het snelst groeit’, vertelt Johan Vervoort van ACV Vlaams-Brabant. ‘Dat leidt tot een enorme druk op de huisvestingsmarkt. Zeker in Leuven, die de twijfelachtige eer heeft om de duurste huizenmarkt van de Vlaamse centrumsteden te hebben. We merken dat onze leden daar wakker van liggen. Wij willen dat mensen kunnen wonen in de buurt waar ze zijn opgegroeid en/of waar ze werken, op een kwalitatieve, energiezuinige en betaalbare manier. Een CLT is een van de oplossingen om woonprojecten te ontwikkelen met aandacht voor verbinding tussen mensen, publieke ruimte en groen. Het is een mooie samenwerking tussen een lokale overheid, organisaties zoals het ACV en burgers.’

Naar aanleiding van de lokale verkiezingen zochten we in de Vlaams-Brabant en Brussel naar voorbeelden van goed beleid, die ook anderen kunnen inspireren tijdens de volgende legislatuur.

EERSTE ZORGVRIENDELIJKE GEMEENTE

Dilbeek pakt eenzaamheid aan

¬ Tekst Martine Creve ¬ Foto Guy Puttemans

Dilbeek heeft zijn steun toegezegd aan een project van inwoners en verenigingen om eenzaamheid aan te pakken. Daarom erkent Samana Dilbeek als Zorgvriendelijke Gemeente. Het is de eerste gemeente in Vlaanderen die dat label krijgt.

Eenzaamheid is een probleem dat zich ook in Dilbeek laat voelen. Het lokaal dienstencentrum In Kompanie uit de deelgemeente Itterbeek wilde er samen met verenigingen zoals Samana, Ferm, Femma en Gezonde Buurt van CM iets tegen doen. Chris Verbesselt en Chris Deneef, beiden vrijwilliger bij Samana, waren snel overtuigd om mee te werken. ‘We zijn begonnen met bij de inwoners te peilen naar hun nood

DE POMP

aan contacten en we deden meteen voorstellen hoe ze elkaar kunnen ontmoeten’, leggen ze uit. Een buurttuintje met zitbanken waar mensen gezellig kunnen samenkomen en praten, had het meeste bijval.

Meerjarenplan

‘Voor de realisatie ervan hebben we de gemeente betrokken’, gaan de twee gedreven vrijwilligers verder. ‘Het bestuur was meteen enthousiast en beloofde het initiatief op te nemen in hun meerjarenplan. Want het welzijn van de burgers is ook hun bekommernis. Dat stemt ons blij en motiveert ons om door te gaan. Voor concrete acties is het nu wachten op de nieuw verkozenen, maar er is ons verzekerd dat ze erop terugkomen.’

Tankstation wordt Fietshub

¬ Tekst Tijs De Geyndt

Fietsbieb, een succesvol initiatief van beweging.net, is ook in Brussel razend populair. Neder-over-Heembeek heeft er een lange zoektocht opzitten naar een locatie, waarbij ze uiteindelijk steeds bot vingen. Tot een verlaten tankstation een nieuwe invulling zocht: fietshub De Pomp ziet het levenslicht. Behalve een fietsbieb vinden ook andere fietsinitiatieven er hun onderdak om elkaar te versterken.

We schuiven aan bij vrijwilligers Liesbet Vanmechelen en Roland Martens om te horen hoe het zo ver kwam.

Vanwaar is jullie initiatief ontstaan?

LIESBET ¬ Een fietsbieb in Neder-OverHeembeek is een droom die enkele buurtbewoners al jaren koesterden. Door het duurzaam wijkcontract Versailles vonden we aansluiting bij heel wat fietsinitiatieven en groeide de slagkracht om een locatie te vinden.

De symboliek is ook fantastisch: een plek waar de auto helemaal centraal staat transformeren in een plek waar de fiets centraal staat!

¬ LIESBET VANMECHELEN

Intussen zaten de vrijwilligers zelf niet stil. Ze gingen met buurtbewoners op zoek naar een geschikte plek. Met succes. ‘Door een goede samenwerking staat ons plan al ver’, zeggen ze vol vertrouwen. ‘We zijn zeker dat het er komt.’

ROLAND ¬ In een wijde omtrek vind je hier ook geen fietsherstelpunt, dat moest toch anders kunnen? Na een tijdje besloot ik om een Facebook groep op te richten: Cyclistes de NOH fietsers. Die had succes en zo vonden buurtbewoners elkaar.

Dat grotere netwerk en draagvlak ontging ook het lokale bestuur niet?

ROLAND ¬ Inderdaad, de oproep voor initiatieven voor een creatieve nieuwe invulling voor een tankstation bereikte ons. Samen met beweging.net vonden n.a.v. het wijkcontract ook fietsgerichte organisaties zoals Pro Vélo, Cyclo en Ride Your Future elkaar.

LIESBET ¬ De symboliek is ook fantastisch: een plek waar de auto helemaal centraal stond transformeren in een plek waar de fiets centraal staat!

De Pomp gaat weldra open.

Meer info, vrijwilliger worden, fietsjes doneren?

Stuur een mailtje naar noh@fietsbieb.be

Elke stem telt!

Nog geen vier maanden geleden gingen we allemaal naar de stembus om onze vertegenwoordigers te kiezen voor het Europese, federale en Vlaamse parlement. Nu is het opnieuw zover, dit keer voor de gemeente- en provincieraadsverkiezingen. Of beter gezegd: het kan opnieuw, want in Vlaanderen is de opkomstplicht voor lokale verkiezingen afgeschaft.

Toch zijn deze lokale verkiezingen allesbehalve onbelangrijk. Ze gaan over wat het dichtst bij ons staat: betaalbare woningen, het verenigingsleven, kinderopvang, natuur- en groenbeheer, verkeersveiligheid, mobiliteit... Dit zijn de verkiezingen die misschien wel de meest directe invloed hebben op ons dagelijks leven.

Deze kans om je stem te laten horen mag je dus niet aan je voorbij laten gaan. Wij roepen iedereen op om te stemmen. Hoe meer mensen dat doen, hoe groter de gedragenheid van een bestuur. Onderzoek toont aan dat verkiezingsresultaten beter worden aanvaard wanneer een groot deel van de bevolking een stem heeft uitgebracht. Mensen voelen zich ook meer betrokken bij het beleid. Net omdat gemeentepolitiek over de dingen van elke dag gaat, is die betrokkenheid cruciaal.

Daarnaast worden bij een hogere opkomst de belangen van álle groepen beter gehoord. In landen zonder opkomstplicht gaan vooral hoger opgeleiden en beter bemiddelde burgers stemmen, waardoor politici hun beleid meer op die groepen afstemmen. Maar in een democratie moeten beleidsmakers iedereen vertegenwoordigen bij het besturen van een land, regio of gemeente. Elke stem telt. Laten we zondag massaal een weloverwogen keuze maken in het stemhokje.

Carien Neven, beweging.net

Joke Man, ACV

Benjamin Vandervoort , CM

Naar aanleiding van de lokale verkiezingen zochten we in onze provincie naar voorbeelden van goed beleid, die ook anderen kunnen inspireren tijdens volgende legislatuur.

Iedereen toegang tot een fiets

¬ Tekst Bart Bynens ¬ Foto Tom Vermeylen

Negen jaar geleden startte de eerste Fietsbieb. Ondertussen zijn er al meer dan 100 plaatsen in Vlaanderen waar je goedkoop een kinderfiets kunt ontlenen. In Pelt gaan ze nu nog een stapje verder. Binnenkort gaat er de eerste Limburgse Free Wielie open, waar volwassenen een fiets kunnen lenen.

Carmen van den Akker, deskundige fietsbeleid in Pelt: ‘We promoten al jaren het fietsen in onze gemeente. Om zoveel mogelijk inwoners en bezoekers te stimuleren om voor functionele verplaatsingen de fiets te nemen, willen we ook ervoor zorgen dat iedereen in de gemeente toegang heeft tot een fiets. De Fietsbieb en Free Wielie passen perfect in die visie.’

Niet iedereen heeft een eigen wagen of voldoende toegang tot het openbaar vervoer om op het werk of een andere afspraak te geraken. De fiets is een waardig en dikwijls het enige alternatief. Free Wielie richt zich naar mensen voor wie een fiets bezitten geen vanzelfsprekendheid is.

Dankzij de inzet van vrijwilligers kunnen tweedehands fietsen aan een zeer goedkoop tarief ontleend worden. De medewerking van het gemeentelijk beleid is hierin cruciaal.

CARMEN ¬ ‘Door Free Wielie een locatie aan te bieden en in contact te brengen met de juiste partners, spelen we een ondersteunende en verbindende rol. Zo ontstaan nieuwe initiatieven die ons beleid om meer mensen op de fiets te krijgen helpen waarmaken.’

Een interactieve gezondheidswandeling

¬ Tekst Cathelijne Jennes

¬ Foto Katrien Vanotterdijk

‘Al vier jaar op rij organiseren we samen met het wijkcentrum De Schanshof van Houthalen-Helchteren een interactieve gezondheidswandeling op een groene locatie’, vertelt netwerkcoördinator Katrien Vanotterdijk van CM.

‘Op die manier zetten we de inwoners in beweging en leren ze de groene plekjes in hun buurt kennen. Tijdens de wandeling zijn er verschillende stopplaatsen waar de 100-tal wandelaars meer leren over diverse gezondheidsonderwerpen. De thema’s wisselen ieder jaar en worden vastgelegd in samenspraak met de gemeente. We houden rekening met de actualiteit en luisteren naar noden uit de buurt. Zo kwamen de voorbije jaren onder andere mentale gezondheid, mantelzorg en vroegtijdige zorgplanning aan bod’, legt Katrien van CM uit.

‘We ijveren er voornamelijk voor om betrouwbare info mee te geven, op een laagdrempelige en interactieve manier. De CM-vrijwilligers van Gezonde buurt voorzien tijdens de wandeling bijvoorbeeld een korte doe-opdracht, een bevraging, delen een QR-code of leggen enkele stellingen voor. Genoeg om de wandelaars te prikkelen en sensibiliseren.’

Ieder jaar vragen CM en het wijkcentrum feedback over de wandeling en de thema’s. ‘En die is al vier keer positief geweest’, glundert Katrien. ‘We pikken de signalen op en gaan ermee aan de slag voor het komende vormingsjaar. De samenwerking met het wijkcentrum? Die wordt zeker nog verdergezet.’

We zijn in elke wijk aanwezig en da’s best wel straf

¬ Tekst Vicky Jans

¬ Foto Mine Daelemans

‘Ons werk uit zich niet in grote projecten waarover je in de krant leest’, zegt coördinatrice Celine Celik van GIGOS Sledderlo. ‘Wij maken het verschil in het dagelijkse leven van onze jongeren.’ Die jongeren zijn een 200-tal kinderen van 5 tot 25 jaar, in Sledderlo alleen al. Samen met vier collega’s vangt Celine hen van dinsdag tot zaterdag op. ‘Maar wij zijn geen kinderopvang’, verduidelijkt Celine. ‘Wij gaan in groepjes aan de slag en zetten in op competenties als attitude, verantwoordelijkheid en doorzettingsvermogen. Op die manier ontwikkelen wij hun talenten en verruimen we hun wereld.’

GIGOS zag in 2005 het levenslicht toen stad Genk verschillende jeugdwelzijnsorganisaties samenvoegde en voorzag van de nodige middelen en huisvesting. Het doel was een schakel te vormen tussen de wijken en de samenleving. GIGOS werd al vlug een betrouwbare partner van de stad en onderhoudt een vlotte

samenwerking met zowel de stad als andere spelers in de gemeente.

‘Dat we in elke wijk aanwezig zijn, is best wel straf’, zegt Celine. Maar ook een uitdaging die het nodige engagement vraagt. ‘Wij zijn een vaste waarde in de wijk, een bekend gezicht dat de mensen vertrouwen. Zo’n band bouw je niet zomaar even op. Bovendien werken we in de vrije tijd. Dat vraagt veel energie en goesting maar het is een enorm mooie job’, vertelt Celine. ‘We gaan isolement en polarisatie tegen en werken drempels weg. Dat is tenslotte wat we willen: een samenleving waarin iedereen kansen krijgt.’

Een nood die er misschien niet enkel in Genk is? ‘Ik ben er zeker van dat ook andere (mijn)gemeenten baat zouden hebben bij een organisatie als GIGOS. Wij bouwden ondertussen heel wat expertise op en delen die graag’, lacht Celine.

Oost-Vlaanderen

Elke stem telt!

Nog geen vier maanden geleden gingen we allemaal naar de stembus om onze vertegenwoordigers te kiezen voor het Europese, federale en Vlaamse parlement. Nu is het opnieuw zover, dit keer voor de gemeente- en provincieraadsverkiezingen. Of beter gezegd: het kan opnieuw, want in Vlaanderen is de opkomstplicht voor lokale verkiezingen afgeschaft.

Toch zijn deze lokale verkiezingen allesbehalve onbelangrijk. Ze gaan over wat het dichtst bij ons staat: verkeersveiligheid, netheid, mobiliteit, betaalbare woningen, het verenigingsleven ... Dit zijn de verkiezingen die misschien wel de meest directe invloed hebben op ons dagelijks leven.

Deze kans om je stem te laten horen mag je niet aan je voorbij laten gaan. Wij roepen iedereen op om te stemmen. Hoe meer mensen dat doen, hoe groter de gedragenheid van een bestuur. Onderzoek toont aan dat verkiezingsresultaten beter worden aanvaard wanneer een groot deel van de bevolking een stem heeft uitgebracht. Mensen voelen zich ook meer betrokken bij het beleid. Net omdat gemeentepolitiek over de dingen van elke dag gaat, is die betrokkenheid cruciaal.

Daarnaast worden bij een hogere opkomst de belangen van alle groepen beter gehoord. In landen zonder opkomstplicht gaan vooral hogeropgeleiden en beter bemiddelde burgers stemmen, waardoor politici hun beleid meer op die groepen afstemmen. Maar in een democratie moeten beleidsmakers iedereen vertegenwoordigen bij het besturen van een land, regio of gemeente. Elke stem telt. Laten we hen daaraan herinneren door zondag massaal een weloverwogen keuze te maken in het stemhokje.

Mark De Soete

CM-directeur Netwerk Oost-Vlaanderen

Jan Neirynck

Voorzitter ACV-Oost-Vlaanderen

Johan Vyverman

Provinciaal directeur

beweging.net Oost-Vlaanderen

Naar aanleiding van de lokale verkiezingen zochten we in onze provincie naar

voorbeelden van goed beleid, die ook anderen kunnen inspireren tijdens volgende legislatuur.

Nieuw bedrijventerrein in Ninove zorgt voor jobs dichtbij

¬ Tekst Jan Maertens ¬ Foto SOLVA

‘Steden en gemeenten kunnen een belangrijke rol spelen om te zorgen voor meer lokale tewerkstelling’, zegt Franky Vlaeminck van ACV Aalst-Ninove. ‘In Ninove nam het stadsbestuur initiatief om een toekomstgericht industrieterrein te ontwikkelen.’

In samenwerking met SOLVA, de intergemeentelijke samenwerking voor streekontwikkeling in de regio’s Vlaamse Ardennen en Dender, zorgde het stadsbestuur voor de nodige infrastructuur en faciliteiten om bedrijven aan te trekken.

‘Het gloednieuwe bedrijventerrein Doorn Noord is kwaliteitsvol en duurzaam met speciale aandacht voor lokale energieopwekking, ruimtelijke kwaliteit, biodiversiteit en slim delen en samenwerken. Met deze vier kernwaarden biedt het een ideale economische uitvalsbasis, een optimale werkplek en een meerwaarde voor de buurt en de stad.’

‘Tot slot en niet onbelangrijk’, besluit Vlaeminck, ‘is de verwachting dat er 600 à 1.000 mensen aan het werk zullen kunnen, wat een aanzienlijke boost betekent voor de lokale werkgelegenheid. Het stadsbestuur en de Ninovieters mogen best trots zijn op deze realisatie. Doorn Noord stimuleert niet alleen economische groei, het draagt ook bij aan de sociale en ecologische doelen van de oudste, de stoutste en de wijste der steden.’

Het stadsbestuur van Ninove en SOLVA realiseerden het duurzame bedrijventerrein Doorn Noord dat aan 1.000 mensen lokaal werk zal verschaffen.

Inclusieve tuin De Nestel bloeit in Grembergen

¬ Tekst Elien Steen

¬ Foto Stefaan Van Hul

Achter de oude pastorij van Grembergen ligt een groene parel: De Nestel, een inclusieve ontmoetingstuin waar iedereen welkom is.

In 2021 werkten bewoners en lokale verenigingen een plan uit om de oude pastorij nieuw leven in te blazen. En met succes: gedragen door het lokaal bestuur ontpopte de tuin zich tot een geliefde ontmoetingsplek. Iedereen, ongeacht achtergrond of talent, kan er meedoen aan activiteiten zoals djembéworkshops, Jardin chantant (zangstonde), yogasessies, … of je komt gewoon lunchen aan rolstoelvriendelijke picknicktafels. Van zomerbar tot wintertuin, er is voor elk wat wils.

Vrijwilligers zoals Jana (30) en Roza (69) zetten zich met passie in. Jana vond er een zinvolle dagbesteding en Roza en haar man Paul draaien volop mee: ‘Van voorbereiding tot opruim, ons bed staat hier nog net niet (lacht). Ik vind het heel waardevol dat De Nestel toegankelijk is voor iedereen, met of zonder beperking. We werken ook breed samen met bijvoorbeeld jeugdbewegingen, het woonzorgcentrum en de Gezinsbond.’ Ook Tine (69) raakte betrokken nadat ze een evenement op deze locatie wou organiseren. ‘Uiteindelijk bleef ik hangen als vrijwilliger.

Hoewel ik met een rollator loop, houdt dat me absoluut niet tegen’, vertelt ze.

Hans Van Erdeghem, netwerkcoördinator bij CM, draagt bij aan dit project vanuit Gezonde Buurt: ‘Met vrijwilligers en partners zoals Stad Dendermonde, Groep Intro vzw, Kannet Oost-Vlaanderen, scholen en lokale verenigingen werken we aan een verbonden gemeenschap. Ons doel is om mensen te versterken door een hechte en zorgzame buurt op te bouwen.’

Veilige schoolomgevingen in heel Zele ¬

Dat was in 2018 de ambitie van het nieuwe gemeentebestuur. Vandaag werden er al tien aangepakt. Welke ingrepen werden uitgevoerd en wat was de invloed op de buurt, de scholieren en de passanten? We legden ons oor te luisteren bij Sara Van de Voorde, sinds 2020 voorzitter van het oudercomité gemeentelijke basisschool Zele.

‘Vanaf het schooljaar 2022–2023 werd de Bookmolenstraat een echte schoolstraat. Een half uurtje voor de start en einde van de schooldag wordt de straat door een slagboom automatisch afgesloten voor autoverkeer. Vanaf de slagboom werd de straat ook een fietsstraat en mogen wagens fietsers niet inhalen. Door een aanpassing in het circulatieplan wijzigde ook de rijrichting.’

‘We merken dat er meer kinderen en (groot)ouders te voet of met de fiets naar school komen. In oktober wordt de nieuwe fietsenstalling, samen met de nieuwbouw voor de kleuterafdeling en het eerste leerjaar, officieel geopend. Echter, onze fietsende en steppende leerlingen gebruiken de nieuwe fietsenstalling nu al gretig.’

‘Vele ouders en kinderen zijn tevreden met de veiligere verkeerssituatie. Soms zijn er wel ongemakken. Jammer genoeg zijn er nog steeds automobilisten die we extra moeten motiveren om niet voor het einde van de schooldag door de schoolstraat te rijden. Binnenkort wordt er een nieuwe slagboom geplaatst omdat de huidige reeds meerdere malen beschadigd werd. Als oudercomité blijven we dit samen met de school opvolgen.’

Tekst en foto Tom Van Lierde

‘Als mama van een fietsende leerling ben ik sowieso begaan met de veiligheid. Maar ook de milieu-impact van het drukke verkeer zette me aan om mee te werken aan de nodige verandering. Toen verkeersveiligheid het centrale thema was van het oudercomité, werd ik de afgevaardigde in het verkeersplatform van de gemeente. Daar kon ik de bezorgdheden én de voorstellen van het oudercomité delen met het gemeentebestuur. Het is via het verkeersplatform dat initiatieven zoals de Zeelse schoolstraten en tal van andere verkeersmaatregelen tot stand gekomen zijn.’

Elke stem telt!

Nog geen vier maanden geleden trokken we allemaal naar de stembus om onze vertegenwoordigers te kiezen voor het Europese, federale en Vlaamse parlement. Nu is het opnieuw zover, dit keer voor de gemeente- en provincieraadsverkiezingen. Of beter: het kan opnieuw, want in Vlaanderen is de opkomstplicht voor lokale en provinciale verkiezingen afgeschaft.

Toch zijn deze lokale verkiezingen belangrijk. Ze gaan over wat het dichtst bij ons staat. Denk aan verkeersveiligheid, kinderopvang, betaalbare woningen, sociaal beleid, het verenigingsleven ... op gemeentelijk niveau. Op provinciaal vlak staan dan weer thema’s als natuur en recreatie en ruimtelijke en economische ontwikkeling op de politieke agenda. Deze verkiezingen zijn misschien wel het meest bepalend voor ons dagelijks leven. Wie lokaal of provinciaal aan het roer zit, maakt dus ongetwijfeld een verschil!

Daarom roepen wij ook iedereen op om te stemmen op 13 oktober. Want hoe meer mensen dat doen, hoe groter de gedragenheid en representativiteit van een bestuur. En net omdat gemeentepolitiek over de dingen van elke dag gaat, is deze betrokkenheid essentieel. Zeker in West-Vlaanderen, waar er veel kleinere dorpen en gemeenten zijn, is de meerwaarde van het provinciebestuur niet te verloochenen.

In landen zonder opkomstplicht gaan vooral hoger opgeleiden en beter bemiddelde burgers stemmen, waardoor politici hun beleid meer op die groepen afstemmen. Maar in een democratie moeten beleidsmakers iedereen vertegenwoordigen bij het besturen van een land, regio of gemeente. Daarom is het belangrijk dat alle groepen, alle lagen van de bevolking, hun stem laten horen. Want elke stem telt! Laten we hen daaraan herinneren met deze oproep om zondag massaal een bewuste keuze te maken in het stemhokje.

Gaëlle Beeusaert provinciaal directeur beweging.net

An Casteleyn

CM directeur netwerk West-Vlaanderen

Wim David voorzitter ACV West-Vlaanderen

Beleid en middenveld versterken elkaar

De kapitein bepaalt de vaarrichting, in politiek beleid is dat niet anders. Wie aan zet is in een gemeentebestuur of het provinciebestuur, kan ervoor kiezen een solotocht te voeren of kan voluit inzetten op samenwerking met het middenveld. In de voorbije beleidsperiode zagen we op tal van plaatsen het bewijs dat zo’n samenwerking loont. We zetten ter inspiratie drie geslaagde projecten in de kijker.

DIENSTVERLENING DICHT BIJ DE BURGERS

Mobiel dienstencentrum ‘Onder de Torens’ in Kanegem

Nadat Zorg Tielt twee jaar geleden een eerste mobiel dienstencentrum opende in het Oud Gemeentehuis in deelgemeente Aarsele, opende onlangs een tweede mobiel dienstencentrum, dit keer in deelgemeente Kanegem. ‘Onder de Torens’ is een laagdrempelige ontmoetingsplaats waar zorg- en welzijnsdiensten dichter bij de inwoners van de deelgemeenten gebracht worden.

In het centrum van Tielt is er het dienstencentrum ’t Vijverhof waar iedereen elke werkdag welkom is in de cafetaria voor een drankje en een gezellige babbel, maar je kan er ook terecht voor tal van cursussen, voordrachten, hobbyclubs en infosessies. ’s Middags kan je ook genieten van een warme maaltijd. Het dienstencentrum richt haar activiteiten vooral op de 55+’ers. ‘Als je niet in het centrum van Tielt woont en niet beschikt over een wagen, is de toegankelijkheid van ’t Vijverhof minder evident. Daarom hebben we deze legislatuur ingezet op het opstarten van mobiele dienstencentra in onze deelgemeenten. Na de opening van Aarsele en Kanegem, staat ook Schuiferskapelle nog op de planning’, vertelt een gemeenteraadslid bij stad Tielt.

‘We vinden het belangrijk om dienstverlening te voorzien dicht bij de burger. Samen met de plaatselijke verenigingen en senioren in Kanegem zal het aanbod in Onder de Torens verder vorm krijgen, we focussen dus op wat zij zelf verwachten’, vult een schepen aan.

SAMEN VOOR MENTAAL WELZIJN BIJ JONGEREN

OverKophuis Oostende

Jongeren die zich mentaal niet goed in hun vel voelen, vinden het niet altijd makkelijk om daarover met iemand te spreken. Daarvoor werden in Vlaanderen OverKophuizen opgericht. Die naam werd door jongeren zelf bedacht en heeft een dubbele betekenis. Overkop gaan kan fun zijn, maar kan ook betrekking hebben op ‘problemen in je kop’.

In een OverKophuis kunnen jongeren tussen 14 en 25 jaar gewoon binnen en buiten lopen en allerlei leuke activiteiten doen. Het is een veilige plek waar ze ook een luisterend oor vinden en een beroep kunnen doen op professionele therapeutische hulp, zonder een label opgeplakt te krijgen. De lage drempel van het OverKophuis maakt het verschil met de reguliere hulpverlening.

Oostende beet de spits af en startte in 2016 met een eerste Vlaams OverKophuis. In samenwerking met Oostendse kernpartners uit het middenveld, kreeg het OverKophuis in 2023 een doorstart. Een beleidsmedewerker vertelt: ‘Het OverKophuis wordt nu structureel mee gefinancierd door stad Oostende. We willen echt inzetten op mentaal welzijn bij jongeren en vinden het belangrijk daar niet alleen partners uit de (geestelijke) gezondheidszorg, maar ook uit het jeugdwerk voor samen te brengen. Dat gebeurt in het OverKophuis. Vooral het sterke netwerk van onder andere JAC/ CAW en Habbekrats is een echte meerwaarde. Uit dat netwerk groeien interessante projecten, zoals onlangs met CM voor jonge mantelzorgers in onze stad.’

UPSKILL: INNOVATIEVE OPLEIDINGSUITRUSTING IN DE PROVINCIE

Technische opleidingen naar hoger niveau

Een kwart van de West-Vlaamse werknemers werkt in de industrie of de bouw. Dat aandeel ligt een stuk hoger dan het Vlaamse gemiddelde. De technologische versnelling draait ondertussen op volle toeren. Daardoor is er in onze provincie een toenemende nood aan hoogtechnologische opleidingsinfrastructuur. POM West-Vlaanderen startte daarom in 2020 het investeringsproject UPSKILL.

UPSKILL had als doel om opleidingscentra in West-Vlaanderen te voorzien van de juiste uitrusting: geen verouderd materiaal, maar een opleidingsplaats die de werkvloer weerspiegelt. Halfweg 2023 was alles geplaatst en klaar voor gebruik.

8 miljoen euro

Daarvoor sloegen de POM (Provinciale Ontwikkelingsmaatschappij) en de VDAB de handen in elkaar. Met steun van de provincie en het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO) werd het als EFRO-project (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) goedgekeurd. Zo beschikte men over een budget van ongeveer acht miljoen euro voor de nodige investeringen.

26 pakketten – 16 locaties

De infrastructuur is strategisch verdeeld over 16 bestaande opleidingscentra in de provincie. Er zijn 26 pakketten, gaande van lasrobots over 3D-printers tot VR-toepassingen, met focus op de sectoren textiel en nieuwe materialen, windenergie, voeding, machinebouw en transport en logistiek.

Meerwaarde provincie

Volgens ACV West-Vlaanderen is dit project een mooie illustratie van het belang van de provincies: ‘om mee te blijven als werknemer is ‘levenslang leren’ cruciaal. De opleidingscentra hebben onvoldoende middelen voor dit soort investeringen. De provinciale aanpak van deze nood komt de West-Vlaamse werknemers én werkgevers ten goede. Op die manier blijven we op hoogtechnologisch vlak mee met de laatste evoluties.’

~ Meer info: www.opleidingsmateriaal.be

Geen opkomstplicht, geen herverdeling van de lijststem en een quasi-rechtstreekse burgemeestersverkiezing

NIEUWE SPELREGELS VOOR

DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN

Wat verandert er op 13 oktober?

Winter van beweging.net. ‘Sommige groepen in de samenleving zullen nu minder talrijk gaan stemmen en daardoor dreigt hun stem minder gehoord te worden.’

re ‘oude krokodillen’ en maakt het moeilijker voor nieuwkomers om door te breken.’

‘CD&V en Vooruit toch blijft de regering

Onder invloed van Vooruit en CD&V krijgt de nieuwe Vlaamse regeringDiependaele een sociale bijsturing, met investeringen in onder meer de kinderopvang, de zorg en wonen.

¬ Tekst Simon Bellens ¬ Foto Stijn Swinnen

Genoeg om hoopvol over te zijn, heel wat om alert voor te blijven. Het regeerakkoord van de nieuwe Vlaamse regering bevat massale investeringen in welzijn, zorg, wonen en onderwijs, en broodnodige correcties, zoals de indexering van het Groeipakket. ‘Een echte inhaalbeweging’, zegt Ann Baeyens, directeur welzijn, gezondheid en participatie van CM. ‘Om eerlijk te zijn, hadden wij de extra investeringen in welzijn, ruim 1,2 miljard euro, niet in die mate verwacht.’

Nationaal secretaris van het ACV Stijn Gryp is het daarmee eens, al blijft het regeerakkoord soms vaag. ‘Het ‘centenboekje’ is vandaag niet duidelijk. Maar CD&V en Vooruit zorgen wel degelijk voor meer perspectief op een warmer Vlaanderen.’

Welke maatregelen springen er voor jullie uit?

BAEYENS ¬ ‘De investeringen voor personen met een handicap en de wil om de wachtlijsten eindelijk weg te werken. Voor woonzorgcentra komt er een winstverbod op zorgactiviteiten. Al blijven we op onze hoede. Inkomsten moeten naar de zorg gaan, niet naar aandeelhouders.’

‘Daarnaast is de aandacht voor milieugezondheid, de leefomgeving en de preventieve aanpak van mentaal welzijn positief. Helaas zijn de investeringen in preventie onvoldoende om op lange termijn de gezondheidsuitgaven terug te dringen.’

GRYP ¬ ‘De aandacht voor milieugezondheid wringt wel wat met het gebrek aan klimaatambitie, hoewel klimaatrampen nu al bij ons een realiteit zijn. Alleen de ambitie om in te zetten op collectieve renovatieprojecten is in dat opzicht positief. Collectieve problemen mag je niet afwentelen op het individu.’

De Vlaamse regering investeert ook fors in de kinderopvang.

GRYP ¬ ‘Minister van Welzijn Caroline Gennez (Vooruit) zegt 10.000 nieuwe plaatsen te willen creëren. Dat is sterk, zeker omdat ze aangeeft dat het vooral om betaalbare inkomensgerelateerde plaatsen zou gaan. Maar we moeten in de kinder-

Vooruit zorgen voor investeringen in welzijn, regering de Vlaming wantrouwen’

opvang en de zorg vooral garanderen dat er voldoende handen zijn om het werk waar te maken, bijvoorbeeld om het aantal kinderen per begeleider te doen dalen. Zo verhoog je de kwaliteit van de opvang én de werkbaarheid voor het personeel.’

BAEYENS ¬ ‘De vergrijzing confronteert ons met een verdubbeling van het aantal 80-plussers tegen 2050. De zorg die zij nodig hebben, kunnen we niet alleen met professionele zorgverleners garanderen. Daarom missen we een doorgedreven ondersteuning van mantelzorgers. We zullen met z’n allen zorgen voor weer meer een plek in ons leven moeten geven, en dat kan alleen in een context en met ondersteuning die dat toelaat. Dat vraagt een fundamenteel herdenken van ons zorgsysteem, en dat vinden we in het regeerakkoord niet terug.’

Wat zijn jullie voornaamste opmerkingen bij het regeerakkoord?

BAEYENS ¬ ‘Ik heb het lastig met het wantrouwen waarmee deze regering mensen bekijkt. Vaak houdt ze een stok in de hand. Neem nu het onderwijs. Als ouders niet kunnen aantonen dat ze voldoende Nederlands willen leren, kunnen ze hun schoolbonus verliezen.

Zulke maatregelen zijn zonder voorgaande.’ GRYP ¬ ‘CD&V en Vooruit hebben heel wat budget naar welzijn en zorg weten te verschuiven, maar het negatieve mensbeeld van N-VA hebben ze niet kunnen keren. Zo moet wie een sociale woning wil, aan steeds meer voorwaarden voldoen, zoals ingeschreven zijn bij de VDAB. Nochtans leert onderzoek dat een woning de absolute basisvoorwaarde is om te kunnen deelnemen aan de samenleving Het geeft stabiliteit. Dat voorwaardelijk maken, vloekt met die wetenschap.’

BAEYENS ¬ ‘Met de kwetsbaarsten moet je motiverend en ondersteunend samenwerken. Dreigen werkt contraproductief.’

Nu lijk je pas Vlaming als je goed Nederlands spreekt en betaald werk hebt.

GRYP ¬ ‘Nochtans komt het arbeidsmarktbeleid er bekaaid vanaf. De VDAB moet 10 procent besparen. Dat rijmt niet met de terechte ambities om langdurig zieken en werkzoekenden meer kansen te bieden op werk.’

BAEYENS ¬ ‘Weet je wat ook opvalt? De veelvuldige en expliciete aandacht voor

Voor hen wil de Vlaamse regering een verschil maken

Michel Lambin

stiefvader van Bart, die wacht op het persoonsvolgend budget dat hem nochtans werd toegewezen

‘Door zijn angstpsychoses en depressieve episodes leeft Bart volkomen geïsoleerd. Hij heeft een begeleider nodig die bijvoorbeeld met hem naar de winkel of zijn psychiater gaat. Zijn mama en ik worden allebei ouder en zullen geen jaren meer voor hem kunnen zorgen, maar Bart heeft tijd nodig om aan nieuwe mensen te wennen. Daarvoor heeft hij nú zijn persoonsvolgend budget nodig. De regering wil 200 miljoen euro uittrekken voor mensen zoals Bart. Maar wat zal dat concreet betekenen? Ik hoop van de minister op z’n minst op een nieuwe wind, en dat het beleid ons niet meer gewoon weg wenst.’

Sabine Berkman

werkt als huishoudhulp in de dienstencheque-sector

‘Momenteel verdienen we bruto zo’n 14 euro per uur. De regering belooft dat de hogere prijs van een dienstencheque ons een euro per uur extra oplevert. Voor mij is dat ongeveer 100 euro per maand, daar kun je al wat mee doen. Maar eerst zien, dan geloven. De werkgevers en sectorfederatie Federgon klagen nu al dat het geld integraal naar hen moet gaan. Als ik in sprookjes zou geloven, ging ik wel bij de Efteling werken. We hebben al zoveel loze beloftes gehoord dat het moeilijk is om hoopvol te zijn.’

samenwerking met het middenveld en met de sociale partners. Ik ben zeer blij dat we die overlegcultuur kunnen verderzetten.’

GRYP ¬ ‘Klopt. Weliswaar missen we een uitgestoken hand naar de vakbonden als het over industriebeleid gaat, op een moment waarop zoveel bedrijven het moeilijk hebben. De werknemers zijn daarvan de eerste en grootste slachtoffers.’

Heleen Struyven

mama van Matto en Gloria, voerde 27 weken lang actie in het Vlaams parlement voor een betere kinderopvang

‘Ons protest voor een betaalbare, toegankelijke en kwaliteitsvolle kinderopvang vindt gehoor. Het regeerakkoord zelf houdt het vaak op algemene bewoordingen, zonder concrete doelen, of budgetten. Maar minister van Welzijn Caroline Gennez (Vooruit) heeft wel meteen de ambitie uitgesproken om 10.000 extra plaatsen te creëren. Dat is belangrijk. Dat minstens vier-vijfde werkende ouders voorrang krijgen, baart me zorgen. Dat sluit jonge ouders uit die werk zoeken, ziek zijn, of mantelzorgtaken opnemen.’

1.

EXPO

Gezondheidstips

Curieuze wondermiddeltjes, voedingstips en sportieve challenges. We worden elke dag overspoeld met allerlei adviezen om beter voor onszelf te zorgen. Wat hebben we nodig om fysiek en mentaal gezond te blijven? Hoe zijn de ideeën hierover veranderd? In het Huis van Alijn ontdek je allerlei gezondheidsadviezen doorheen de tijd in de tentoonstelling Ja Santé!

tot 27 april, Huis van Alijn in Gent www.huisvanalijn.be Gratis met de museumpas

2.

FILM

Julie zwijgt

Julie zwijgt, de debuutfilm van Leonardo van Dijl, vertelt het verhaal van een jonge tennisbelofte. Wanneer haar coach, die haar naar de top heeft gebracht, plotseling geschorst wordt, start de club een onderzoek. Alle spelers worden gevraagd om hun ervaringen te delen, maar Julie zwijgt.

~ vanaf 16 oktober in de zalen

Visie mag vijf duotickets voor Julie zwijgt weggeven. Antwoord voor 18 oktober op volgende vraag: in welke stad vindt het tennistoernooi Roland Garros plaats? Bezorg het antwoord en je adresgegevens via lezers@visieredactie.be of Visie, PB 20, 1030 Brussel.

GELD

Verhoogde tegemoetkoming automatisch toegekend

Alleenstaanden met een beperkt inkomen die drie opeenvolgende maanden werkloos of arbeidsongeschikt zijn, of die erkend zijn als invalide krijgen voortaan automatisch het recht op een verhoogde tegemoetkoming toegekend.

Wie recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming, betaalt minder voor een doktersbezoek, geneesmiddelen of hospitalisatie en kan een aantal andere financiële voordelen krijgen, zoals goedkoper openbaar vervoer. Het recht wordt soms automatisch toegekend, zoals voor mensen met

een leefloon of voor ouderen met een inkomensgarantie. Nu hebben ook alleenstaanden met een beperkt inkomen automatisch recht op de verhoogde tegemoetkoming. De alleenstaande moet drie maanden na elkaar een werkloosheids-, arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkering gekregen hebben, en aan bepaalde inkomensvoorwaarden voldoen. Dat laatste wordt gecontroleerd door het ziekenfonds, op basis van gegevens waarover het beschikt. De betrokkene moet dus geen verklaring op erewoord ondertekenen.

Te weinig groen rond onze huizen

Elke woning heeft nood aan drie zichtbare bomen, 30 procent groen in haar omgeving en toegankelijk groen op 300 meter.’ Dat is de ‘3-30-300richtlijn’ die de ambities van de Vlaamse overheid vorig jaar beschreef.

Een analyse van Datalab, een onafhankelijk team van datawetenschappers, maakt duidelijk dat er nog werk aan de winkel is. Slechts in achttien Belgische gemeenten voldoet meer dan de helft van de huizen aan de 3-30-300-regel. Bovendien stelden de onderzoekers vast dat hoe armer een buurt is, hoe minder groen er te vinden is.

Dat de aanwezigheid van groen in de buurt heilzaam is, toonden diverse studies eerder al aan. Hoe meer bomen in het straatbeeld, hoe kleiner de kans op hart- en vaatziekten, mentale problemen en stress voor de buurtbewoners. Bomen doen bovendien dienst als buffer bij grote hitte, en bewijzen dus ook in de strijd tegen de klimaatopwarming hun nut.

Wedijveren: ik zie er het nut noch het plezier van in. Raak ik in een discussie verwikkeld, dan zet ik één keer mijn standpunt uiteen. Overtuig ik de andere partij niet, dan zeg ik: Prima! Even goeie vrienden, en tot ziens!

¬ BRUNO WYNDAELE

Tv-presentator in Humo

Vernieuwd Gendercharter

‘Vrouwenrechten staan nog steeds onder druk’

Het ACV hernieuwde vorige week haar engagement in het Charter Gender Mainstreaming, in samenwerking met het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen. Dat charter dateert van 2004. Samen met andere organisaties ondertekende het ACV het oude charter uit 2004 én de hernieuwde versie. Het gendercharter uit 2004 beoogde gelijke kansen tussen mannen en vrouwen. Op de arbeidsmarkt kregen vrouwen immers minder verloning, zetelden ze te weinig in bestuursorganen, ontvingen ze lagere pensioenen enzovoort.

Het ACV engageerde zich toen om een voorbeeldrol op te nemen met het charter als sterke aandrijfkracht. Met succes, zo

blijkt. Vandaag zetelen maar liefst 46 procent vrouwen in de bestuursorganen van de vakbonden.

Is een hernieuwing van het engagement dan wel nodig? ‘Absoluut’, betoogt ACV-voorzitter Ann Vermorgen. ‘De oorspronkelijke tekst is verder verfijnd en versterkt. Zo moeten we de pensioenkloof verder dichten, en thematische verloven vrijwaren. We hebben in die twintig jaar grote stappen voorwaarts gezet, maar onze aandacht mag niet verslappen.Rechten zijn nooit definitief verworven, vandaag staan vrouwenrechten weer onder druk.’

Bekijk de video op www.visie.net

Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen www.beweging.net/abonnementvisie ¬ Verantwoordelijke uitgever Liesbeth De Winter ¬ Redactie Simon Bellens, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Djorven Ariën, Lies Van der Auwera, Lieven Bax, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Sim Geerts, Sofie Buysse, Martine Creve ¬ Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt maandelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten ¬ De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www.cm.be/statuten ¬

incontinentie en prostaataandoeningen webinar op donderdag 24 oktober van 19 tot 20 u. www.goed.be/webinar-inco

Gastpreker dr. Pieter Uvin (uroloog AZ Sint-Jan in Brugge) maakt je via deze online infosessie wegwijs in de behandeling, opvolging, begeleiding en eventuele financiële tegemoetkomingen bij prostaataandoeningen.

d Schrijf je nu in via -40% tot Geniet tot -40% korting op iD Pants Super en Maxi en TENA Proskin Pants.

* 10% tijdelijke korting bovenop 30% permanente CM-voordelenkorting. Actie geldig t.e.m. 31 oktober 2024 bij aankoop vanaf 4 stuks van hetzelfde artikel TENA en vanaf 1 pak iD.

W ook in goed.be/webshop kortingscode “ID40” of “TENA40”

VEILIGHEID EN GOEDE FIETSPADEN TOPPRIORITEIT

Op zondag 13 oktober mogen we naar de stembus, al móét dat in Vlaanderen niet meer. Visie en iVOX vroegen aan 1.000 Vlamingen wat ze belangrijk vinden bij lokale verkiezingen. We legden hun gemeentelijke besognes voor aan professor en expert lokaal bestuur Filip De Rynck (UGent). Allereerst: gaan we nog stemmen?

Acht op de tien Vlamingen gaat zondag stemmen,

78 procent van de Vlamingen geeft aan op 13 oktober naar het stemkantoor te trekken, ondanks de afschaffing van de opkomstplicht. Vooral om mee te bepalen wie of wat er invloed heeft op de lokale gemeenschap. Die reden is voor 62 procent van de mensen doorslaggevend. Bijna de helft (45 procent) ziet het daarnaast nog steeds als burgerplicht, een op de drie (36 procent) gaat stemmen uit geloof in de democratie. Een op de vijf wil zijn stem gebruiken als protest. Wie niet gaat stemmen, heeft een gebrek aan vertrouwen (45 procent), desinteresse (41 procent) of geen idee op wie te stemmen (27 procent).

De Rynck ¬ ‘Dat acht op de tien zeggen zondag te zullen gaan stemmen zonder dat het verplicht is, komt overeen met buitenlandse ervaringen en onderzoek. We weten dat de opkomst bij de eerste verkiezingen na de afschaffing nog relatief hoog is, maar nadien waarschijnlijk gevoelig zal dalen. Tegelijkertijd moeten we de cijfers met een korrel zout nemen, want er is nog een verschil tussen zeggen dat je gaat stemmen en het effectief doen. Daar spelen lokale factoren een grote rol. Zo merk je dat in sommige gemeenten harder wordt ingezet op het mobiliseren van kiezers dan elders.’

‘Maar ook de sociale samenstelling van de gemeen te bepaalt veel. Armoede zal zich waarschijnlijk

Filip De Rynck is professor bestuurskunde aan de Universiteit Gent en specialiseerde zich in Vlaamse lokale besturen.

ID / Maerten De Bouw

Vooral lokale thema’s spelen een rol

Nationale politieke thema’s en politici lijken bij lokale verkiezingen van weinig be lang. Kiezers laten zich vooral leiden door lokale thema’s (45 procent), het lokale partijprogramma (38 procent) en persoonlijk contact met een lokale politicus (22 procent).

De Rynck ¬ ‘Het lijkt alsof een politieke ideologie op lokaal niveau geen rol speelt. Lokale partijprogramma’s presenteren schijnbaar vooral praktische oplossingen. Maar niets is minder waar, want achter een beleid schuilen altijd ideologische standpunten. Zo zijn er heel veel partijen die pleiten voor betaalbare huisvesting, want wie is daar nu niet voor? Maar over hoe dat te realiseren, verschillen ze grondig van mening. Wil je bijvoorbeeld massaal investeren in sociale huisvesting, of de private markt

reguleren door de maximale huurprijs te koppelen aan de kwaliteit van de woning?’

‘Mobiliteit is nog zo’n gevoelig thema. Iedereen is voor veilig verkeer. Alleen, hoe vertaalt zich dat in de praktijk? Betekent het dat je niet langer met de auto naar de bakker kunt gaan? Als je bij het eigen gedrag komt, drijven ideologische verschillen wel degelijk boven.’

Vooral de bereikbaarheid van gemeentediensten scoort goed, het aanbod aan betaalbare woningen niet

Burgers blijken in hun gemeente doorgaans heel tevreden over de bereikbaarheid van de gemeentediensten (72 procent), het aanbod van activiteiten en evenementen (63 procent) en de ontspanningsmogelijkheden (62 procent). Als het over de buurt gaat, scoren het aanbod aan scholen (74 procent) en de nabijheid van een huisarts goed (69 procent).

Wat betreft de na- of buitenschoolse opvang voor kinderen is de tevredenheid opvallend laag. Daar vindt 40 procent van de mensen het aanbod te beperkt. Een nog iets groter deel (43 procent) vindt de beschikbaarheid van betaalbare woningen een probleem in de buurt.

Over andere onderwerpen zijn mensen verdeeld. Zo beschouwen twee op de vijf mensen de toestand van de fietspaden als onvoldoende. Een even grote groep vindt ze wel goed. Over de aanpak van de klimaatcrisis, het aanbod aan winkels, horeca en banken, de netheid in de buurt en de bereikbaarheid met het openbaar vervoer zijn de meningen sterk verdeeld.

Met een gemiddelde score van 6,3 op 10 geven de ondervraagden hun gemeentebestuur een voldoende, zij het geen ruime onderscheiding. Meer dan de helft van de mensen is (heel) tevreden, amper een op de zeven geeft het gemeentebestuur een onvoldoende. In

gemeenten waar de recente jaren schandalen woedden of waar politieke ruzies op straat werden uitgevochten zal het vertrouwen ongetwijfeld gekelderd zijn. Een troost is dat dat ook weer hersteld kan worden met

verband gelegd tussen de grootte van een gemeente en de tevredenheid. Zo zouden kleine gemeenten een groter vertrouwen genieten, maar dat blijkt niet te kloppen. Er zijn ook kleine gemeenten waar de tevredenheid heel laag is, terwijl sommige centrumsteden wel tevreden inwoners

De Rynck ¬ ‘Als je mensen vraagt of ze tevreden zijn over bijvoorbeeld de politie, het onderwijs, het zorgaanbod … dan krijg je doorgaans positieve antwoorden. Ook in deze enquête lijken we, soms misschien verrassend, positief. Tevredenheid over allerlei voorzieningen kan blijkbaar samengaan met een ontevredenheid over de politiek als geheel.’

‘Onze algemene tevredenheid over de dagelijkse leefomgeving relativeert een beetje ons bijna natuurlijke geklaag. Daarom zouden we politici soms wat meer krediet mogen geven. We willen immers gemotiveerde mensen in de politiek krijgen en houden.’

‘Daarom is de verharding een van de zorgelijkste punten. Wees maar eens schepen van mobiliteit, bijvoorbeeld in Gent of Brussel. Je wordt fysiek of met de dood bedreigd. Hoewel we niet eens moeten zijn met politici, kunnen we wel respect tonen. Politici schetsen van andere politici zelf soms een vijandbeeld. Het verwondert dan niet dat burgers die taal overnemen.’

buurtwerkers, wijkwerkers of jeugdwerkers. Aan de andere kant moeten we dat aanbod zelf kritisch

bijna dagelijks met lokaal beleid bezig ben.’

Acht op de tien ziet zich oud worden in de eigen gemeente

Een grote groep mensen (79 procent) ziet zich oud worden in de eigen gemeente. Ondanks die verwachting of hoop, blijkt de praktijk minder vanzelfsprekend. CM merkt in hun partici patietraject Gezonde Buurt dat veel mensen zich vragen stellen over de zorg voor zichzelf of familieleden.

De Rynck ¬ ‘In vergelijking met anderen is de Vlaming bijzonder

Twee topprioriteiten: veiligheid en goede voet- en fietspaden

Veiligheid wordt door bijna de helft van de bevraagden (46 procent) in hun top drie van prioriteiten voor het lokaal beleid geplaatst. Bijna een kwart (22 procent) zet het zelfs helemaal bovenaan. Van bijna even groot belang blijkt de kwaliteit van de voet- en fietspaden. Dat wordt door ruim een op de drie (36 procent) in de top drie geplaatst. De derde plek is een bevochten plaats. Mensen blijken vooral te denken aan netheid (27 procent), faciliteiten en voorzieningen (26 procent), wonen (25 procent) en zorg en gezondheid (24

De Rynck ¬ ‘Enquêtes tonen altijd diezelfde thema’s. Tegelijk valt in de Visie-enquête op dat drie kwart van de mensen zich eigenlijk

WAAR

Arbeidsomstandigheden kunnen kans op hart- en vaatziekten vergroten

Een van de grootste oorzaken van werkgerelateerde overlijdens zijn hart- en vaatziekten die voortkomen uit het werk. Daarbij zijn lange werkuren, stress en nachtarbeid de grootste risicofactoren.

Ongeveer een kwart van alle overlijdens in België is te wijten aan hart- en vaatziekten. Het werk en arbeidsomstandigheden kunnen een van de oorzaken zijn van die hoge cijfers, vertelt professor Els Clays van de UGent. ‘Onder andere psychosociale stress wordt in verband gebracht met hart- en vaatziekten. Er zijn intussen tal van studies uit heel Europa die aantonen dat wie een hoge werkdruk kent en maar weinig inspraak in de organisatie van zijn werk en flexibiliteit heeft, meer kans heeft om hartproblemen te ontwikkelen. Andere risicofactoren zijn onder andere lange werkuren en nachtarbeid.’

Dat blijkt ook onder andere uit een advies van de Nederlandse

gezondheidsraad RIVM, dat de taak had gekregen om de nadelige gezondheidseffecten van nachtwerk te onderzoeken. In hun slotadvies besluiten zij ‘dat er sterk bewijs is voor het bestaan van gezondheidsrisico’s op lange termijn.’ Volgens hen is de beste oplossing dat ‘de regering preventieve maatregelen neemt en nachtwerk waar mogelijk beperkt.’

Dat advies staat in schril contrast met de plannen van federaal formateur Bart De Wever (N-VA) die in zijn ‘supernota’ voorstelde om de regels rond avond- en nachtwerk in ons land verregaand te versoepelen. Nochtans heeft de Europese Commissie in haar recentste Strategisch EU-kader

voor gezondheid en veiligheid op het werk de lidstaten opgeroepen om alles in het werk te stellen om alle beroepsrisico’s op hart- en vaatziekten aan te pakken.

Clays merkt op dat ons land op dit moment niet slecht scoort op vlak van psychosociaal risicomanagement. ‘Het versoepelen van de huidige regels zou negatieve gevolgen kunnen hebben voor de Volksgezondheid. Er is momenteel vooral nood aan meer ondersteuning vanuit de overheid om de huidige regels ook in kleinere ondernemingen ten gronde te implementeren.’

Mijn huisarts heeft een medisch huis, wat betekent dit?

In een medisch huis verlenen onder meer huisartsen, verpleegkundigen of kinesisten eerstelijnsgezondheidszorg. Het staat ook bekend als een wijkgezondheidscentrum.

Het medisch huis krijgt van de ziekenfondsen een vast bedrag voor elke ingeschreven patiënt, ongeacht het aantal keer dat die daar een beroep doet op medische zorgen.   De patiënt betaalt niets voor de verzorging, maar hij is steeds verplicht om een beroep te doen op de zorgverleners die tot dat medisch huis behoren. Als hij andere zorgverleners raadpleegt voor verzorging die in het forfait van zijn medisch huis is begrepen, zal zijn ziekenfonds die verstrekkingen niet vergoeden.

Gebeurt deze raadpleging echter tijdens een wachtdienst, na overleg met het centrum of buiten het werkgebied van het centrum, dan betaalt het centrum de prestatie terug. Het remgeld blijft ten laste van de patiënt. Sommige medische huizen verlenen ook andere zorgen, bijvoorbeeld door diëtisten of psychologen, maar voor die hulpverlening ben je nog steeds vrij om te kiezen waar je gaat.

Voor de raadplegingen van specialisten, geneesmiddelen, ziekenhuisopnames … zal het ziekenfonds vergoedingen blijven betalen zoals het dat doet in het systeem van de betaling per handeling.

Een patiënt kan zich trouwens steeds kosteloos in- of uitschrijven in het medisch huis of wijkgezondheidscentrum.

Pieter Matthijs, Directeur terugbetalingen CM

© Bart Dewaele

Jaarlijks tot 4.695 euro kosten uit eigen zak

Een lange lijdensweg tot de juiste diagnose: voor vrouwen met endometriose is het helaas al te vaak ‘normaal’. Een op de tien vrouwen lijdt aan de aandoening, maar een jarenlang gebrek aan herkenning en erkenning leidde tot minimalisering van de helse pijnen. ‘Een dagelijkse cocktail van pijnstillers was normaal voor mij.’

¬ Tekst Lies Van der Auwera ¬ Foto Mine Dalemans

Toen ik begon te menstrueren, had ik enorm zwaar bloedverlies en extreme pijn tot ik soms bijna flauwviel. Maar volgens de dokter hoorde dat er gewoon bij.’

Aan het woord is Tamara Vanbrusselen, een vrouw van 35 die te kampen heeft met een ernstige vorm van endometriose, een chronische aandoening waarbij cellen die lijken op het baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder voorkomen, met hevige pijn tot gevolg.

Op de juiste diagnose moest Tamara ruim tien jaar wachten. Niemand had door wat er mis was, waardoor ze van het kastje naar de muur werd gestuurd. ‘Ik kaartte mijn probleem zelf aan, maar stootte op onbegrip. Pijnlijke menstruatie was simpelweg normaal Die pijn is nooit meer weggegaan. Nog steeds kan ik twee weken per maand amper functioneren’, verzucht ze.

Wegwuiven

Onderdiagnose is een hardnekkig probleem bij endometriose, blijkt al gauw na een belronde met een aantal vrouwen die willen getuigen over de

Mijn droom om zwanger te zijn komt in het gedrang. Dat had kunnen worden vermeden.

¬ TAMARA VANBRUSSELEN

aandoening. Een gemeenschappelijke deler is de lange periode tussen de eerste symptomen en de diagnose, soms tot tientallen jaren. Maar ook het onbegrip en de bijna constante pijn keren in ieder verhaal terug.

Waarom pikt de medische wereld het signaal bij één op de tien vrouwen niet vroeger op? ‘Meisjes die beginnen te menstrueren krijgen nog vaak de boodschap dat pijn erbij hoort’, stipt Luc Van Gorp, CM-voorzitter, aan. ‘Zo wuiven we meteen de eerste signalen weg. En dat is trouwens bij wel meer vrouwenziekten zo, we herkennen ze niet of onderschatten ze compleet.’

Zwerftocht

CM onderzocht voor het eerst hoe zorg voor vrouwen met endometriose eruitziet, maar brengt weinig opbeurend nieuws. Een aanslepende zwerftocht langs zorgverleners hakt in op de gezondheid en het budget van de vrouwen. Het kostenplaatje kan oplopen: endometriose-patiëntes betalen gemiddeld 641 euro per jaar uit eigen zak, waar andere vrouwen doorgaans 267 euro per jaar opleggen. Voor vijf procent van deze vrouwen liepen de kosten op tot 4.695 euro, door supplementen en hoge remgelden. De jarenlange zoektocht naar hulp hakt er zwaar in, weet Katrien* (50). ‘Sinds twee jaar weet ik dat ik endometriose heb’, vertelt ze. ‘Dat betekent dat ik bijna 40 jaar rondliep met ondraaglijke klachten die niet werden verklaard.

Tijdens mijn menstruatie viel ik soms flauw van de pijn. Volgens mijn dokter

hoorde dat er gewoon bij.

¬ TAMARA VANBRUSSELEN

Vooral de laatste vijftien jaar verergerden mijn symptomen. Ik voelde steken als messen en viel flauw op het toilet. Pas bij gynaecoloog nummer acht kreeg ik een luisterend oor en een behandeling. Ik bleek adenomyose (aandoening waarbij de cellen van het baarmoederslijmvlies te diep in de spierlaag van de baarmoeder groeien, red.) in een ernstige vorm te hebben. De endometriose zat overal bij mij, waardoor heel wat organen aan elkaar kleefden. Mijn baarmoeder is uiteindelijk weggenomen.’

Endometriose kan een zware sociale en professionele tol eisen, gaat Katrien verder. ‘Ik raakte mijn werk er zelfs door kwijt. Daarom wil ik mijn verhaal doen in de hoop dat jongere vrouwen dit niet hoeven door te maken.’

‘Vrouwenziekten’

Ook Dominique Coudron (49) kreeg tientallen jaren geen gehoor, tot ze vijf jaar geleden terechtkwam in het endometriosecentrum in UZA. ‘Daar had ik voor de eerste keer het gevoel dat iemand me begreep. Voordien nam ik dagelijks een cocktail van pijnstillers. Zo ben ik op mijn 29ste op de spoedafdeling beland met een zogenaamd buitenbaarmoederlijke zwangerschap, maar dat klopte niet. Kort daarna kreeg ik de diagnose adenomyose. Mijn baarmoeder is in 2018 uiteindelijk verwijderd. Maar de lijdensweg bleef duren, ik kon soms niet op mijn benen staan van pijn aan de eierstokken. Uiteindelijk liet ik ook die wegnemen.’

Van Gorp erkent het probleem. ‘Sommige vrouwen raadplegen tot twaalf gynaecologen in de zoektocht naar de juiste hulp. We hebben nood aan meer samenwerking tussen zorgverleners met expertise, zoals in endometriosecentra.’

‘Het besef dat zo’n centrum nodig was, bestond al langer’, vertelt dokter Christine De Bruyn, senior staflid Gynaecologie-Verloskunde in UZA. Een vijftal jaar geleden richtte de dienst gynaecologie in UZA een endometriosecentrum in. ‘De bedoeling is dat meerdere disciplines (zoals echografen, radiologen, psychologen en op termijn zelfs diëtisten, red.) samenwerken. Zo kunnen we endometriose sneller opsporen en behandelen.’

Onderdiagnose was lang een hardnekkig probleem, weet De Bruyn. ‘Pas nu begint er meer bewustzijn te komen. Zoals er ook voor hart- en vaatziekten die zich manifesteren bij vrouwen, zwangerschapsvergiftiging of de menopauze te weinig aandacht is. Dit is nog maar het topje van de ijsberg.’

Al beweegt er heel wat in de medische wereld, toch blijven veel vrouwen lang zoekend. Bij sommigen komt de aandoening pas aan het licht door hun kinderwens. Tamara kreeg de diagnose toen ze 27 was. ‘Ik raakte moeilijk zwanger en raadpleegde daarvoor een specialist. Een MRI-scan toonde een vrij zware vorm van endometriose. Ik ben opgelucht, maar tegelijk wringt het. Wat als dit eerder ontdekt en behandeld was? Nu brachten grote cysten al onherstelbare schade aan mijn eierstokken. Eén is al verwijderd. Mijn droom om ooit zwanger te raken, komt almaar meer in het gedrang. Dat had vermeden kunnen worden.’

*Katrien is een schuilnaam. Haar echte naam is bekend bij de redactie.

SCENARISTE ELISABETH LUCIE BAETEN IS BEKEND VAN HAAR INSTAGRAMVIDEO’S WAARIN ZE DE POLITIEKE ACTUALITEIT OP DE KORREL NEEMT

‘Mijn

baarmoeder weghalen was de beste optie’

‘Toen ik 13 was, was mijn menstruatie vreselijk pijnlijk. Al snel schreef de dokter me de pil voor, die mijn ergste klachten verminderde.’

‘Maar de pijn kwam in volle kracht terug na mijn eerste bevalling. Uit een MRI-scan bleek toen dat ik adenomyose (een vorm van endometriose, red.) had. Ik was eerst opgelucht, omdat ik nu eindelijk wist wat er aan de hand was. Maar volgens mijn gynaecoloog was het onmogelijk dat ik daardoor zoveel pijn leed. Ik dacht dat ik gek werd en bleef voortdurend felle pijn voelen. Er ging bijna geen dag voorbij zonder pijn.’

‘Pas jaren later, bij mijn huidige gynaecoloog, vond ik gehoor en volgde de diagnose van adenomyose. Begin dit jaar liet ik mijn baarmoeder weghalen, een heftige beslissing maar de beste optie. Sindsdien gaat het veel beter met me.’

Interview. Jan Leyers reisde door een Duitsland in de problemen

‘Sjoemelsoftware installeren was belangrijker dan innoveren’

Vorsprung durch Technik. De slogan van de Duitse autofabrikant Audi klinkt dezer dagen bijzonder wrang. Waar Duitsland decennialang symbool stond voor degelijkheid en kwaliteit, lijkt het voetstuk van de primus van Europa steeds wankeler. Tv-maker Jan Leyers bezocht onze oosterburen. ‘Mijn beeld van Duitsland is helemaal stukgeslagen.’

¬ Tekst Dominic Zehnder

¬ Foto VRT

Jan Leyers (66)

• Televisiemaker en muzikant

• Maakte eerder al de veelbesproken reeksen De Weg naar Mekka en Arm & Rijk.

Voor de VRT Canvas-reportagereeks Jan Leyers bij de Duitsers trok de televisiemaker een jaar lang door Duitsland. ‘Ik was altijd al gefascineerd door de Duitsers en hun efficiëntie. Maar nu stond ik met open mond te kijken hoe het op zowat elk gebied de foute kant uitgaat. De industrie zit in de sukkelstraat, er is een gigantisch artsentekort, extreemrechts komt steeds meer opzetten. Mijn beeld van het machtige Duitsland dat zijn zaken op orde heeft, ligt helemaal aan diggelen.’

Het rijkste en machtigste Europese land werd lang gezien als de motor van de Europese Unie, maar die motor sputtert. ‘De Duitse aanpak leek decennialang perfect te werken, waardoor zij nooit de nood zagen om te innoveren. De industrie floreerde en Made in Germany was overal ter wereld een kwaliteitslabel. Daardoor hebben ze zich als het ware in slaap laten wiegen. De hoofdredacteur van krant Die Welt verwoordde het dat Duitsland vadsig is geworden. Elke ontmoeting onderweg bevestigde die uitspraak.’

Een van de merkwaardigste voorbeelden daarvan is dat de fax nog steeds ingeburgerd is.

LEYERS ¬ ‘Over digitalisering werd lange tijd smalend gedaan, het internet was maar een modeverschijnsel dat wel weer zou voorbijgaan. Wanneer je in België een scan van je knie laat nemen, dan krijg je in het ziekenhuis een brief mee met een code om de scans online te bekijken. In Duitsland is zoiets sciencefiction, er wordt effectief nog gefaxt. Intussen is het tij aan het keren, maar het gaat veel te traag, zeker voor een land waarvan je net verwacht dat het een voortrekkersrol speelt.’

De Duitse economie gaat nu al voor het tweede jaar op rij achteruit, aangedreven door de sputterende

auto-industrie.

LEYERS ¬ ‘Toen wij de reeks maakten, hing het zwaard van Damocles al boven het hoofd van de Duitse autobouwers. We stelden dat zelf vast op een Münchense autobeurs. Chinese elektrische auto’s konden daar bij de Duitse bezoekers op veel belangstelling rekenen door hun kwaliteit en prijs. De Duitse autobouwers hebben die boot volledig gemist. Toen China al volop investeerde in onderzoek naar elektrische wagens, was Volkswagen vooral bezig om zoveel mogelijk sjoemelsoftware in vervuilende auto’s te steken om boetes te ontlopen, in plaats van toekomstgericht te handelen en echt te innoveren. Daar betalen zij nu de prijs voor.’

We zullen ons moeten heruitvinden om minder afhankelijk te zijn van anderen.

¬ JAN LEYERS

Al wil Leyers de schuld niet volledig in de schoenen van één afzonderlijk bedrijf schuiven. De Duitse overheid houdt halsstarrig vast aan haar streefdoel van de schwarze Null – een begroting in evenwicht. Dat mantra vindt ook bij ons weerklank, en houdt hoognodige investeringen tegen. ‘De zogenaamde Schuldenbremse, waarbij de Duitse overheid in de grondwet heeft opgenomen dat ze geen euro in het rood mag gaan in de begroting, heeft de Duitse industrie wellicht de genadestoot gegeven. Zeker als je moet opboksen tegen andere spelers die het niet zo nauw nemen met staatssteun, of met de rechten van werknemers.’

Hoe lossen we die problemen in onze maakindustrie op?

LEYERS ¬ ‘We zijn in Europa lang te zelfgenoegzaam geweest. Het is niet

toevallig dat zowat alle grote technologiebedrijven uit de VS komen waar het de grote bedrijven veel gemakkelijker wordt gemaakt. In China krijgen cruciale bedrijven dan weer zo goed als onbeperkte overheidssteun. Ze moeten geen rekening houden met werknemersrechten zoals een minimumloon, maximale arbeidsduur of uitbetaalde overuren. Het zijn geen van beide richtingen die we moeten inslaan, maar tegelijkertijd zijn we afhankelijk van die landen en zitten we – zeker in het geval van China – in een situatie die je alleen als concurrentievervalsing kunt beschrijven.’

‘De Chinezen hebben zich de voorbije jaren overal op het Afrikaanse content als het ware ingekocht om hun toevoer aan goedkope grondstoffen voor batterijen en elektrische wagens veilig te stellen. Tegelijk wordt er bij ons te weinig gezocht naar alternatieven waarmee wij minder afhankelijk kunnen worden van derden. Waarom wordt er bijvoorbeeld niet volop gezocht naar manieren om duurzame wagens te produceren met grondstoffen die wij zelf bezitten?’

Ziet u hoop voor de toekomst?

LEYERS ¬ ‘Ik omschrijf mezelf graag als een goedgemutste pessimist. (lacht) Al ziet niemand echt een uitweg. We hebben ons lang blindgestaard op de successen in de decennia na de Tweede Wereldoorlog, toen onze economie gouden tijden beleefde. Nu hebben we een trein gemist, en we weten niet wanneer de volgende zal opdagen. Vergeet niet dat we al meer dan vijftien jaar van de ene crisis in de andere verzeilen. We zullen ons moeten heruitvinden en proberen minder afhankelijk te worden van de rest van de wereld.’

Jan Leyers bij de Duitsers is gratis te bekijken op VRT MAX

Principes

Een stoelendans of continuïteit in uw stad of gemeente? Dat zal nog moeten blijken na zondag 13 oktober. Zeker is dat deze mensen verder zullen zorgen voor een propere huisvuilophaling. Samen met collega’s van heel wat andere diensten blijven zij onmisbaar in onze samenleving, al zijn ze vaak een stuk minder bekend dan de gezichten op de affiches.

Brian Franco is al 18 jaar vuilnisophaler en vooral een man van principes. ‘Iedereen verdient respect en met vriendelijk zijn kom je heel ver. Ik zeg tegen iedereen goedendag. Ik ga zeker stemmen want ook politici verdienen natuurlijk respect, al zouden ze zich wel wat meer aan hun principes en beloftes mogen houden.’

Foto Benny Proot

‘Wij brengen de belastingen tot leven’

Hij praat met passie, zijn verhalen klinken als een detective. Voor zijn eigen puzzelwerk is hij op eenzelfde inlevingsvermogen aangewezen. ‘Een vracht restaurantbonnetjes en hotelkosten binnenbrengen, net als een stroom huwelijksuitnodigingen en geboortekaartjes aangehecht aan facturen. Alles probeert men af te schrijven via de vennootschap: van luxeappartementen aan zee, tot schoolgrief voor de kinderen en koffie thuis. Wil je trouwens een kopje? Ik betaal die zelf.’

¬ Tekst An-Sofie Bessemans ¬ Illustratie Peter Goes

De ene na de andere factuur op naam van de zaak voor ramen, deuren, wanden, spotjes, een houtkachel en muziekboxen leidt de inspecteur naar … een verbouwing in de privéwoning. ‘Een directeur die zijn managementvennootschap laat factureren aan zijn werkgever, en die ernaast als beroepsactiviteit thuis evenementen organiseert, laat een dure keuken en ontvangst ruimte installeren en brengt natuurlijk de kosten voor de tuinaanleg in. Bij artsen is het niet veel beter: welke specialist heeft nog geen vennootschap? En zij halen hun inkomen onrechtstreeks uit de sociale zekerheid! Op een jaarinkomen van 300.000 euro wordt zo amper belastingen betaald.’

Belastingcontroleur Michel haalt het jaarverslag van de federale overheidsdienst Financiën erbij. Als econoom is hij een man van de cijfers boven de anekdotiek. Wie het schamele tabelletje over controles van vennootschappen leest, ziet het meteen: het aantal controles daalt en de inkomsten evenzeer. Een deel van het probleem is een tekort aan inspecteurs. ‘Daar

moeten we echt op inzetten, want een belastinginspecteur verdient een veelvoud van zijn wedde terug. Bart De Wever (voorzitter N-VA, red.) is voor mij de grootste drogredenaar van België. Hoe die man de aandacht weet af te leiden en besparingen durft te bepleiten! Ik kan je zo een evenwichtige begroting bezorgen. Aan de inkomstenzijde gebeurt veel te weinig. En dan heb ik het niet over zieken controleren, of mensen die thuis geen Nederlands spreken.’

Bedreigingen

Dat de spanning van zijn speurtocht soms kan overslaan in bedreiging, blijkt uit een briefje dat Michel eens in de bus ontving. ‘Als je nog eens de straat oversteekt, kijk dan maar eerst goed links en rechts.’ Nipt werd tijdens een fraudecontrole een aanval door een belastingplichtige die hem wou bekogelen, vermeden toen diens vrouw tussenkwam: ‘Roger, kalm, die mens doet ook maar zijn job, hè!’

Wie een vennootschap heeft die doorgelicht wordt, ziet de controleur niet graag komen. ‘Ja, het draait altijd uit op bijbetalen, maar wat wij doen, is streven naar een juiste heffing. Daar wordt dan over geklaagd. Kijk, loontrekkers worden elk jaar volledig gecontroleerd. Zaken die in een digitale

personenbelastingaangifte ontbreken, zijn bovendien in het nadeel van de belastingplichtige. Maar slechts 2 à 3 procent van de meer dan een miljoen vennootschappen in ons land loopt per jaar kans op controle. Hun boekhouders zeggen me zelf dat de pakkans belachelijk klein is.’

Wetgeving

De excessen springen in het oog. ‘Wat op papier werd voorgesteld als een tijdsregistratiesysteem, bleek in de kleine onderneming helemaal geen prikklok,

maar de peperdure Rolex om de pols van de zaakvoerder.’

De sjoemelende Belg is voor de inspecteur na dertig jaar dienst dan ook geen cliché, maar een realiteit. De grijze wetgeving die onder druk van partijen als Open VLD en MR wordt ingevoerd, helpt niet.

‘Wie werkt voor de belastingdienst, is de vurigste voorstander van een duidelijke wetgeving. Natuurlijk blijven er grijze zones. Welke jurken in de dressing van een zangeres horen bij de beroepskosten en welke niet? 100 procent zuiverheid krijg je het nooit. Maar als je toestaat dat een regeling voor auteursrechten – om schrijvers die na een succes een paar jaar nodig hebben voor een nieuw boek – wordt gebruikt door coaches die na een workshop een samenvatting op papier uitdelen, of IT’ers omdat ze nieuwe software schrijven, tja, hoe kom je dan tot rechtvaardigheid?’

*Michel is een schuilnaam

VANAF 1 OKTOBER

Aanvragen voor loopbaanonderbreking verplicht elektronisch

Sinds 1 juli moeten de aanvragen voor loopbaanonderbreking, tijdskrediet of thematisch verlof verplicht elektronisch worden ingediend bij de RVA via de toepassing Break@Work. Tijdens de zomer voorzag de RVA in een overgangsperiode waarbij papieren aanvraagformulieren nog werden aanvaard. Daar komt vanaf 1 oktober een einde aan: de RVA zal de papieren formulieren terugsturen met een begeleidende brief. Aangezien voor het onderwijs de online aanvraag nog maar pas mogelijk werd gemaakt, hanteert de RVA voor die specifieke sector een langere overgangsperiode tot eind december 2024.

rva.be/breakatwork

Rechtzetting

In het artikel over de renovatieplicht in Visie 13 stond dat premies er onvoldoende in slagen om de kwetsbaarste groepen te bereiken. Het goedgekeurd budget in 2022 van de MijnVerbouwpremie, waarvan maar liefst 80 procent naar de hoogste inkomensgroep ging, bedroeg echter niet 1 miljard, maar 1 miljoen euro. De conclusie dat de premies er onvoldoende in slagen om de kwetsbaarste groepen te bereiken, blijft overeind. Het SERV-rapport bekeek hiervoor onder andere de financiële barrières voor gezinnen, de hoogte van de premies en het bereik van diverse maatregelen.

VACATURES (M/V/X)

ACV zoekt

• Informatiebeheerder documentatiedienst

– Schaarbeek

• Stafmedewerker welzijn op het werk – Schaarbeek

• Medewerker contact center – BrusselVlaams-Brabant

~ www.hetacv.be/jobs

CM zoekt

• Teamverantwoordelijke CM-Punten – Dendermonde – Aalst – Geraardsbergen

• Netwerkcoördinator – Haren / Kessel-Lo

• Infrastructure Project Leader – Brussel

• Business Controller – Vlaanderen

~ www.cm.be/jobs

Acteur en zanger

Lucas Van den Eynde

gevat in 5 woorden

Verwondering

‘Ondanks mijn 65 jaar denk ik soms ’s ochtends nog hoe ongelooflijk het eigenlijk is dat schoon water gewoon uit de kraan stroomt. Ik kan me daar echt over verwonderen. Die verwondering is heel belangrijk in mijn leven en werk, en houdt mijn motor draaiend om te blijven acteren en zingen. Met het ouder worden merk ik bij mezelf en collega’s dat we ons nog meer vragen stellen bij wat we precies doen: Is het goed genoeg? Halen we het onderste uit de kan? Dat vraagt veel energie, maar ons werk geeft ook veel terug.’

Vliegen

‘Iedere keer blijft het me verbazen hoe je met een zweefvliegtuig uren in de lucht kunt blijven zonder motor, louter dankzij natuurkrachten als thermiek. Dat is een prachtige combinatie tussen emoties, gedachtegangen en bijna poëzie aan de ene kant en pure techniek aan de andere kant. Acteren was al langer mijn passie, maar bij de opnames van Windkracht 10 heb ik in vliegen een tweede passie gevonden. Toen ik mijn licentie voor een motorvliegtuig haalde, heb ik nog even de stoute droom gehad om er een professionele carrière van te maken.’

Observeren

‘Relativering is een sterk wapen om met alle impressies om te gaan die je een hele dag binnenkrijgt: uit het radionieuws, terwijl je onderweg bent, het opvangen van een gesprek … Zeker omdat ik me tijdens mijn dagelijkse bezigheden hard betrokken voel bij wat er allemaal rond mij gebeurt. Dat heb ik al van jongs af aan. Op de trein vanuit mijn dorp observeerde ik al als kind andere reizigers. Ik zag het als iemand ergens mee zat of iets had meegemaakt. Bewust of onbewust ben ik zo toch altijd bezig met wat er rondom mezelf reilt en zeilt.’

Openbaring

‘Het is ongelofelijk hoe een liedje in nauwelijks drie minuten, met enkele strofen en een refrein, een hele wereld kan toveren. Zo’n lied is een klein wonder dat je op een heel primair niveau kan grijpen, want je kunt niet altijd zeggen waarom het iets met je doet. Voor mijn huidige voorstelling Met permissie! duik ik in de nummers waarvan ik mezelf betrap dat ik ze vaker opzet dan andere. Die liedjes hebben misschien wel een stijl of vorm zoals er nog honderden andere bestaan, maar toch is er íéts extra dat net dat ene nummer een soort persoonlijke openbaring maakt.’

Slager

‘Dat ik na mijn diploma’s van slager en de hotelschool nog een theateropleiding wilde volgen was voor mijn vader een bittere pil. Het waren natuurlijk ook de jaren 80, voor mijn familie leek acteren gewoon een hobby. Een van de zorgen van ouders is toch dat je kind later de kost kan verdienen. Maar het betekende vooral dat ik mijn vaders slagerij niet zou overnemen. Dat was heel emotioneel voor hem, want het was een vakman die de slagerij zelf uit de grond had gestampt. Niettemin stonden mijn ouders wel meteen klaar om me te helpen, bijvoorbeeld met mij te installeren in mijn kot in Antwerpen. Ze hebben me van toen af steeds gesteund in mijn keuze en waren er nadien best trots op.’

Momenteel brengt Lucas Van den Eynde in diverse culturele centra Met Permissie! In deze voorstelling brengt hij nummers die vanaf zijn prille jeugd tot op de dag van vandaag zijn gemoed passeren.