Visie 19 mei 2017 - Limburg by beweging.net

Regio Limburg Vrijdag 19 mei 2017

Minder examenstress dankzij vrienden Binnenkort zweten de studenten onder ons, de examenperiode komt eraan. Studenten die het even niet zien zitten, kunnen bij Teleblok hun hart luchten. Vanaf 31 mei biedt de chatlijn hen een luisterend oor. Al kan een babbeltje met vrienden of familie natuurlijk ook al wonderen doen. Anse en Magalie: ‘Op kot zit je maar alleen. Er is niet altijd iemand om mee te praten’.

> p. 5

7 tips om minder eten weg te gooien

> p. 6-7

Onderteken het Groot Rapport van de regering Michel

> p. 11

DO S SIER

Vakbonden doen voorstel om zwaar beroep te bepalen

Beweging.net viert Rerum Novarum

‘In deze snel draaiende wereld willen we de mens weer centraal zetten.’

> p. 2-3

ISABELLE A: ZANGERES MET EEN BOODSCHAP

‘Mijn nummers mogen over meer gaan dan de mooie ogen van mijn grote liefde.’

BIJNA VAKANTIE! Alles wat je moet weten over de jaarlijkse vakantie

> p. 11

www.beweging.net

> p. 20

> p. 12-13

www.cm.be

www.acv-online.be

jaargang 73 ¬ visie nummer 10 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 2 juni 2017

Regionieuws > p. 16

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Beweging.net viert Rerum Novarum

‘We moeten de mens terug centr De pauselijke brief Rerum Novarum mag dan al 126 jaar oud zijn, eigenlijk is hij nog brandend actueel. Eind 19de eeuw was het een pleidooi voor solidariteit. Ook vandaag is verbinden en verenigen meer dan ooit belangrijk in een samenleving waar de mens zijn plaats zoekt in de voortlopende globalisering, liberalisering en digitalisering. Dat is de boodschap van Patrick Develtere, algemeen voorzitter van Beweging.net. In de negentiende eeuw genoot een gewone werknemer heel weinig bescherming. Die sociale zekerheid is dankzij Rerum Novarum opgebouwd. Heb je de indruk dat het vandaag weer de verkeerde richting uitgaat? ‘Het is een merkwaardig fenomeen. We hebben een zeer sterk socia le zekerheidssysteem waarbij we continu va nu it bepaa lde pol it ieke hoek de boodschap krijgen dat het geen goed systeem is. En dat terwijl ze van over heel de wereld komen kijken hoe wij het doen. Zelfs de Chinezen bestuderen het. Zij willen het opbouwen, wij moeten het bl ijkba a r a f bouwen . Men voer t de verkeerde discussie. Je zou het beter hebb e n ove r ho e ie de re e n op e e n rechtvaardige manier kan bijdragen. De sterkste schouders moeten de grootste lasten dragen. Iedereen weet dat we aan het verouderen zijn, dat niemand vrij is van het risico om ziek te worden of een ongeval te krijgen. Dus we hebben mekaar nodig. Daar voor dient onze sociale zekerheid.’

De boodschap van Rerum Novarum blijft dus nog altijd belangrijk, zelfs in de moderne 21ste eeuw? ‘Meer dan ooit. We zitten in tijden van grote veranderingen. Iedereen spreekt nu over de burnouts. Je hebt mensen die moeilijk aan een vast contract geraken. Er wordt extreme flexibiliteit gevraagd op het werk. De armoede neemt toe, net zoals eenzaamheid. Wij willen met beweging. net een boodschap geven dat door samen te werken en te luisteren naar elkaar, je wel hoop mag hebben. Zodat we a l d ie uitdagingen aankunnen. Want in tijden van globaliser ing, liberaliser ing en digitalisering dreigen we de gewone man en v rouw u it het oog te verliezen. Humanisering is ons antwoord. Dat wil zeggen dat we de mens terug centraal moeten zetten. Dat is de werknemer, maar ook de zieke, de gepensioneerde of de jongere. Mensen die zich alleen voelen en hun plaats niet meer vinden in deze snel draaiende wereld.’

Wat is Rerum Novarum?

Hoe wil beweging.net dat doen? ‘Door mensen samen te brengen. Dat kan zijn in de buurt. Zorgen dat mensen weer een babbeltje slaan met hun buur. We willen ook mensen verenigen. Vrouwen via Femma. Gezinnen bij kwb. Gepensioneerden kunnen terecht bij Okra. Nieuwe Belgen bij het Internationaal Comité. Er zijn de vele vrijwilligers die bij Samana de handen uit de mouwen steken om mensen te helpen. Of de mensen die bij de vakbond opkomen voor hu n col lega’s op de werkvloer en zo zijn er nog verschillende verenigingen. Het gaat om verbinden in plaats van de mensen uit elkaar te spelen. Om hoop in plaats van wanhoop.’ Is dat toch niet een beetje moeilijk in een wereld waar mannen als Trump en Poetin het hoge woord voeren? ‘Ik begrijp je opmerking. Maar er is in België ook een periode geweest waarin niemand had kunnen vermoeden dat kinderarbeid niet meer zou bestaan in ons land. We waren ook jaren kampioen van de arbeidsongevallen, die zijn nu gedaald. Ik bedoel maar, we moeten de mens blijven verdedigen. We kunnen iets doen aan zulke toestanden. Het populisme is ook n ie t d o or g eb r ok e n i n Ne d e rl a n d , Oostenrijk en Frankrijk, terwijl daar toch voor gevreesd werd. Ik voel dat er iets aan het kantelen is. Mensen beginnen te zeggen dat ze van die wanhoop niet

kunnen leven. Dat je in verdeeldheid niet verder kan bestaan.’ Wat zijn de mooie dingen die je ziet in het veld? ‘Er is bijzonder veel solidariteit in onze samenleving. Zo zijn we bijvoorbeeld beginnen te experimenteren met de fietsbibliotheken waar mensen gebruikte f ie t s e n k u n ne n le ne n . E r z ij n de verkeersplatfor men waarbij men de verkeersveiligheid rond de scholen beter

Hoe lang ben je eigenlijk nog allochtoon? Hoe lang gaan we blijven zeggen dat iemand derde of vierde generatie Marokkaan of Turk is? Patrick Develtere

w il ma ken . En dat zijn maa r t wee voorbeelden. In onze beweging hebben we 250 000 vrijwilligers die graag iets doen voor onze samenleving. Voor zieken, collega’s, kinderen en jongeren. Dat is toch mooi? We hebben ook het project Iedereen Burgemeester opgestart waarbij mensen ideeën kunnen posten om dingen te veranderen in hun gemeente of stad. Ik ben bijzonder benieuwd wat daar zal uitkomen, want samen weet je altijd meer. En met die ideeën kunnen we verder aan de slag. Zo willen we onze vinger aan de pols houden.’

Christine Laureys

Rerum Novarum is Latijn voor ‘Over nieuwe dingen’. Het was de naam die Paus Leo XIII in 1891 gaf aan zijn pauselijke brief. Daarin ging het over de situatie van de arbeidersklasse. Hij formuleerde een aantal uitgangspunten die de basis vormden voor de sociale leer van de katholieke kerk. Onder andere het recht op een rechtvaardig loon en eigendom werden erin vernoemd, net zoals solidariteit met de zwakkeren. Hij pleitte voor vakorganisaties en lag daardoor mee aan de grondslag van de vakbonden en andere werknemersorganisaties. Beweging.net viert op meer dan honderd plaatsen in Vlaanderen in deze ‘week van de rechtvaardigheid’.

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

raal zetten’ Je noemde ook de jongeren. Hun engagement is anders maar ze zijn meer dan de ouderen bezig met het klimaat en de deeleconomie. ‘Ik ben helemaal niet akkoord met mensen die zeggen dat ‘de jeugd van tegenwoordig niet deugt’. Ze deugen wel. Jongeren worden geconfronteerd met een complexe wereld en het is heel opmerkelijk dat zij daarin heel veel creativiteit aan de dag leggen bij Chiro, Scouts, Kazou of KAJ. Ze zijn ook heel erg bezig met hoe ze hun groepen diverser kunnen maken, want ook dat is een richting die onze maatschappij uitgaat. Weet je dat ik zelf een heel klein beetje Spaans bloed heb? Eén van mijn ver re voorouders was een Spanjaard. Om maar te zeggen, hoe lang ben je eigenlijk nog allochtoon? Hoe lang gaan we blijven zeggen dat iemand derde of vierde generatie Marokkaan of Turk is? Ik vraag me af vanaf wanneer mensen vinden dat iemand meetelt als burger van dit land.’ En hoe lang zal het nog hip zijn om te zeggen dat we het allemaal druk, druk, druk hebben? ‘Daar zeg je zoiets. Deze maatschappij legt de nadruk op inspanning. Wij zeggen: geen inspanning zonder ontspanning. In alle levensdomeinen. Tegenwoordig klinkt het bon ton om op maandag te zeggen dat je in het weekend gewerkt hebt. En dan moet je ook nog eens een goede kok zijn, mensen uitnodigen. Alle films gezien hebben. Alsof mensen continu moeten bewijzen dat ze zich aan het inspannen zijn. Het is echt geen schande om eens naar de meeneemchinees te gaan of te zeggen dat je gisteren een middag niets gedaan hebt . Daa rom moeten we k racht ig reageren . Het i s ook mogel ijk om bijvoorbeeld arbeid op een andere manier te organiseren. Het hoeft echt niet te zijn dat je op zondagavond moet kijken of er werkmails zijn om die dan voor acht uur ’s morgens te beantwoorden. We moeten scherp blijven voor alles wat te maken heeft met de kwaliteit van het leven. Of het nu om het werk gaat, het verkeer of de vrije tijd.’ Dat kwaliteitsvol leven is wel een uitdaging. ‘Dat klopt, want de laatste tien jaar is het aantal langdurig zieke werknemers met meer dan zestig procent gestegen. Dat is een teken dat er iets schort aan de kwaliteit van ons leven. Al onze organisaties zijn daar mee bezig. Kijk maar naar CM dat zich aan het omvor men is van een ziekenfonds naar een gezondheidsfonds. Pasar zet in op kwaliteitsvolle vrije tijd en sociaal toerisme. Of Familiehulp dat heel erg investeert in een goed contact tussen zijn werknemers en de mensen bij wie ze op bezoek gaan. Leven doe je natuurlijk niet alleen, dus het gaat ook om de kwaliteit van het samenleven. En weet je, mensen mogen ook eens fouten begaan. Er moet plaats zijn voor kwetsbaarheid. Ban de perfectie. We willen daar allemaal initiatieven rond nemen. Want een probleem als de toenemende eenzaamheid

zal niet opgelost worden door de overheid noch door de bedrijven en dat vragen we hen ook niet. Het is aan ons om daarmee aan de slag te gaan.’ Wat verwacht je van politici? ‘Er zijn binnen de beweging mensen die ons maatschappelijk project proberen te realiseren via syndicale weg, via mutualistische weg, via een sociaal culturele organisatie, via sociale ondernemen of via een ngo zoals Wereldsolidariteit, en ja ook via de politiek. Dat zijn mensen die dicht bij de beweging staan en contact hebben met onze vrijwilligers. Via het beleid en wetgeving proberen ze in de diepte te werken voor onze maatschappij. Joke Schauvliege heeft de budgetten voor natuur kunnen opkrikken. Jo Vandeurzen heeft budget vrijgemaakt voor gezondheidspromotie, Hilde Crevits voor ouders die het moeilijk hebben om de schoolfacturen te betalen. Ook veel schepenen, burgemeesters en parlementairen werken aan een sociaal beleid. Ze doen dat, net zoals wij, niet op een eiland. We willen zelf heel veel dingen verwezenlijken, maar toch ook proberen dat er via het beleid een goed kader is.’

Een probleem als de toenemende eenzaamheid zal niet opgelost worden door de overheid noch door de bedrijven en dat vragen we hen ook niet. Het is aan ons om daarmee aan de slag te gaan.

Oproep zomerse ontmoeting

Wie wil jij ontmoeten? De Visie-redactie werkt aan een zomerse editie en heeft daarbij jouw hulp nodig. In de rubriek ‘Zomerse ontmoeting’ geven we een lezer de kans in gesprek te gaan met de man of vrouw van zijn keuze. Wie wil jij al lang ontmoeten en enkele zomerse vragen stellen?

Stuur een mail met de naam van de man of vrouw in kwestie en de onderwerpen die je zou willen bespreken naar lezers@ visieredactie.be of stuur een brief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel. Vermeld je contactgegevens en wie weet nodigen we je uit voor een zomerse ontmoeting in een aangenaam kader.

Patrick Develtere

Politici staan wel onder druk door die graaicultuurtoestanden. ‘Politici zijn voor mij rolmodellen. Als zij ruzie maken, denkt iedereen dat dat de normale gang van zaken is. Politici moeten ervoor zorgen dat ze functioneren zoals ze graag zouden hebben dat de burgers met elkaar omgaan. Maar ik vind dat aan politiek doen en beleid maken een zeer edel beroep is en aan herwaardering toe is. Uiteindelijk willen we een kwaliteitsvol leven voor iedereen. En dat vergt nu eenmaal een rechtvaardige maatschappij. Wie nu bijvoorbeeld nog zegt dat meer fiscale rechtvaardigheid niet nodig is, die k ie s t n iet voor een rec ht v a a rd ige maatschappij, die kiest niet voor een betere samenleving. Wel, wij gaan daar wel resoluut voor.’ Hilde Van Malderen

Op tafel kloppen voor meer solidariteit Op zondag 7 mei trok voor de derde keer de Grote Parade van burgerbeweging Hart boven Hard door de straten van Brussel. De parade bracht 10 000 mensen op de been, die letterlijk en figuurlijk op ta fel k lopten voor een beleid dat

investeert in een solidaire en duurzame samenleving. De talrijke deelnemers wensen onder meer een leefbare job voor iedereen, een open maatschappij zonder discriminatie en een verhoging van alle uitkeringen tot boven de armoedegrens.

¬ post

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

VACATURE M/V

UW GEDACHT

Single

Ik ben net één jaar single. Ik was niet op de hoogte van de verschillen in belasting. Wat ik wel ervaar, is dat als je als alleenstaande met vakantie wilt, je 100 procent opleg moet betalen voor een kamer alleen. En dat v ind ik onaanvaardbaar. We maken minder vuil en we zijn stiller dan een koppel. Waarvoor dient die opleg dan?

Visie zoekt • Redacteur (m/v) Voltijds – contract voor zes maandenSchaarbeek

ììì 5LND )UHUH

0HHU LQIR ZZZ EHZHJLQJ QHW

Verschillende prijzen

Mijn huisarts heeft zijn praktijk stopgezet. Ik heb al twee keer kanker gehad. Een nieuwe huisarts raadplegen, is voor mij niet vanzelfsprekend. Bovendien is het in mijn omgeving niet gemakkelijk om een arts te vinden die de afgesproken tarieven aanrekent. Het komt vaker voor dat de huisartsen 28 euro vragen, terwijl ze 25 euro noteren op het attest voor het ziekenfonds. Voor mensen met hoge medische kosten telt elke euro.

CM zoekt • HR-Assistant Voltijds – bepaalde duur – Schaarbeek

• Paramedicus (ergotherapeut / kinesist / psycholoog) Voltijds – onbepaalde duur – diverse regio’s

ììì 1DDP HQ DGUHV EHNHQG ELM GH UHGDFWLH

Het bedrag dat de arts op het ontvangstbewijs schrijft, moet hetzelfde zijn als wat je betaalt. Artsen die het akkoord met de ziekenfondsen hebben aanvaard, moeten bovendien de afgesproken tarieven volgen. Indien dat niet het geval is, mag je als patiënt de arts hierop aanspreken. Je meldt dit ook het best aan het ziekenfonds. Dan kan het ziekenfonds zulke klachten verzamelen en reageren.

0HHU LQIR RYHU GH]H HQ DQGHUH vacatures op www.cmjobs.be

LBC-NVK zoekt • Onthaalbediende (m/v) Voltijds – onbepaalde duur – Antwerpen

Supplement

0HHU LQIRUPDWLH ZZZ OEF QYN EH

Onlangs ging ik op consultatie bij de oogarts. Bij de afrekening vroeg ik of ik het gewone tarief moest betalen. Ik kreeg een volmondige ja. Maar nadien hoorde ik van het ziekenfonds dat er toch een supplement was gevraagd. Ik ondervind vaker dat ik bij de huisarts, specialist of

COV zoekt • Vrijgesteld secretaris Detachering vanuit het onderwijs voor onbepaalde duur - Schaarbeek. Solliciteer vóór 31 mei.

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat. 1. Toon; 2. klusje; 3. Grieks eiland; 4. mombakkes; 5. geloofsbelijdenis; 6. smal stilstaand water; 7. Europese hoofdstad; 8. omslagdoek; 9. wild rund; 10. deel van een bruidstoilet; 11. adellijke titel; 12. Europese taal; 13. koren; 14. wijnmaat.

1 H K E A T S T

S E P V O R E

L N E V E A K

T N

A M R E A

6 D E N P S O T

ììì 1DDP HQ DGUHV EHNHQG ELM GH UHGDFWLH

Meer samen en minder alleen

Op weg naar mijn werk in de tram zag ik jullie beiden zitten, hand in hand rustig naar buiten kijkend. Jij stelde je vrouw gerust, legde nogmaals uit dat jullie op weg waren naar een afspraak. Dat het niet lang zou duren. Terug thuis zou je een kop thee voor haar zetten en een boterham smeren. Tegenover jullie zat een man die je vragend aankeek. Alzheimer, zo luidde je antwoord. Ik vraag mij af wie jou helpt. Wie ondersteunt de mantelzorger die zorgt voor zijn of haar partner, de dochter of zoon die dagelijks op bezoek gaat bij moeder in het woonzorgcentrum? Het zou fijn zijn dat er ook voor mij gezorgd wordt als ik hulpbehoevend word. Dat mijn partner in de tram op weg naar een afspraak ook mij voor de zoveelste keer uitlegt wat we gaan doen. Maar ook dat mijn partner meer kan zijn dan alleen mantelzorger en samen met zijn vrienden een biertje kan drinken in het café, omdat hij een beroep kan doen op de buurvrouw. Dat gebeurt zeker al, maar nog te weinig. Probeer meer om je heen te kijken. Heb aandacht en hou contact met de mantelzorger die thuis voor zijn dementerende vader, partner, oom of zus zorgt. Ga op bezoek en neem de zorg even over. Maak vooral tijd. Laat het in de toekomst meer samen worden en minder alleen. ììì 0DULHNH 9DQ 6DDVH

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

0HHU LQIR ZZZ FRY EH

4 N G R E A E A

tandarts meer dan het gewone tarief moet betalen. Wij zijn een gezin met vijf personen. Als je al die extra’s samentelt, kom je op een jaar tijd aan een serieus bedrag.

S B R W O O A D

P T A N Z N IJ E

Laat je kinderen of kleinkinderen deze zomer

ten volle genieten

dankzij onze kinderanimatie aan de zee of in de Ardennen!

@ De Kust Corsendonk Duinse Polders, Blankenberge Verblijf met kamer & ontbijt, half pension of vol pension Op wandelafstand van strand & duinen Kinderanimatie vanaf 10/7/17 t.em. 17/08/17

@ De Ardennen Corsendonk Sol Cress, Spa Verblijf met kamer & ontbijt, half pension of vol pension Kinderanimatie vanaf 20/7/17 t.e.m. 11/08/17

Info en reservaties:

078 156 100

contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be

Zomers Summer holiday avonturen in de Start je vakantie Ardennen aan zee! De zomer zit boordevol plezier! Avonturenparcours, wild-life lessen met de ranger, vlotten bouwen, kindershows, kinderanimatie, avontuurlijke activiteiten (touwparcours, avontuurlijke wandeling, deathride, rotsklimmen), natuuractiviteiten met onze Ranger, kajak, vissen in Achouffe, roofvogelshow en tal van andere outdoor activiteiten! vanaf

€ 150

Beloon de geleverde inspanningen van je kind(eren) meteen en kom van vrijdag 30 juni tot zondag 2 juli een fantastisch weekend beleven aan de kust.

Dit weekend logeren kinderen tot 12 jaar GRATIS bij ons! Dit laat je toch niet liggen?

Kijk! Ongelooflijk! Dat verdient een beloning!

per volw. 2N., HP.

L N L G E S E

10 D A P C O H N D 11 K U T

GOED GEWERKT

E T N E

12 M R O V N A E

13 P O N V M E A R 14 K D R E

F N T © De Puzzelaar

0HHU LQIRUPDWLH HQ SULM]HQ www.corsendonkclubs.com

3 clubs 1 happiness! Ontdek ons volledig aanbod en alle voordelen op www.vayamundo.be

EARLY BOOKING

-10

bij reservatie tot 60 dagen voor aankomst!

facebook.com/vayamundo.be

Het citaat is van Marcus Aurelius: “Het leven van een mens is wat zijn gedachten ervan maken”.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Teleblok steunt blokkende studenten

‘Een babbeltje met vrienden doet wonderen’ Binnenkort zuchten en zweten de studenten onder ons, want de examenperiode komt eraan. Vanaf woensdag 31 mei biedt de CM-chatlijn Teleblok hen een luisterend oor. Maar studenten rekenen ook op hun ouders en elkaar voor steun in moeilijke dagen. ‘Het helpt om samen over de leerstof te klagen’, lacht Samuel Block, student Japanologie. Een gesprek met enkele studenten van de Universiteit Gent.

Hoeveel steun je er ook aan hebt, vrienden kunnen je af en toe op de zenuwen werken. ‘Dat babbeltje na het examen? Alsjeblieft, nee. Na mijn examen overloop ik nooit de antwoorden’, zegt Magalie. Anse knikt beamend. ‘Of vragen als: Waar zit jij al? Wie heeft daar nu iets aan?’, vraagt ze zich af. Met sociale media hebben de studentes een haat-liefdeverhouding. ‘Er worden in de Facebookgroep van ons studiejaar veel vragen gesteld. Maar de antwoorden brengen mij meestal in de war’, zegt Anse. ‘Aan de andere kant is het wel handig dat je snel een vraag kan stellen’, werpt Magalie tegen. ‘En er verschijnen vaak examenvragen op.’

Lieven Van Assche

Magalie De Gendt (rechts op foto) en Anse De Mil blokken thuis. Magalie studeert communicatiewetenschappen, Anse sociologie. ‘Ik heb geprobeerd om op kot te studeren, maar dan moet je zelf koken en poetsen’, zegt Magalie. ‘Dat brengt extra stress met zich mee.’ ‘Op kot zit je maar alleen’, voegt Anse toe. ‘Er is niet altijd iemand om mee te praten. Thuis wel.’ Maar ook bij hun vrienden kunnen ze terecht voor steun. En omgekeerd geldt dat ook. ‘Normaal zit ik in mijn kamertje om te blokken’, vertelt Anse. ‘Maar een vriendin van mij had het moeilijk, dus zijn we samen in de bibliotheek gaan studeren. Een kleine moeite.’

Lieven Van Assche

Anse (22) en Magalie (22)

Isaac (24) en Samuel (25) ‘Ondertussen weten we al wat we kunnen verwachten’, zegt Samuel (rechts op foto). ‘Maar we krijgen veel steun van elkaar. Een babbeltje doet wonderen.’ ‘Maar dat is dan op z’n Belgisch’, vult zijn studiegenoot Isaac Cocquyt aan. ‘Zo van: Ik heb nog altijd niets gedaan, en gij?’ De heren zijn niet aan hun eerste examenperiode toe. ‘In de eerste jaren was het wel moeilijk’, zegt Isaac. ‘Ik kende hier nog niemand, en had dus niemand om op terug te vallen.’ Samuel ziet heil in contact met studiegenoten. ‘Ik studeer beter samen met vrienden’, zegt hij. ‘Dan kan ik af en toe naar buiten om even met hen over iets anders te praten.’ Als doorwinterde blokkers houden Samuel en Isaac hun stress onder controle. ‘Ik weet perfect hoeveel dagen ik moet studeren om voor een vak te slagen’, verklaart Isaac. ‘Veel stress valt ook van mijn schouders omdat er herexamens zijn. Een misser is niet zo erg.’ En de gsm, staat die aan of uit bij de studenten Japanologie? ‘Daar heb ik een handige app voor geïnstalleerd’, zegt

Samuel. ‘Zolang ik mijn smartphone niet aanraak, groeit er een boom op het scherm. Tik ik erop, dan sterft de boom af. Zo probeer ik wat discipline te kweken.’ Michiel Verplancke

De examenperiode loopt niet voor iedereen op rolletjes. Studenten die het even niet meer zien zitten kunnen bij Teleblok hun hart luchten. Teleblok is de anonieme en gratis hulplijn van CM. De Teleblok-chat is van woensdag 31 mei tot en met woensdag 28 juni dagelijks bereikbaar tussen 18 en 23 uur. www.teleblok.be

DE VOORZET

Onze samenleving is op het gevaarlijke punt beland dat ze kwetsbaren en profiteurs op één

hoop gooit. En profiteurs moeten we straffen. Door hen iets af te pakken. Of door hen te laten betalen. Waar rook is, is vuur, luidt dan het harde verdict. Nochtans is er een fundamenteel verschil tussen een kwetsbare mens en een profiteur. Een profiteur pakt iets waar hij geen recht op heeft. Een kwetsbare krijgt iets niet waar hij wel recht op heeft. Een duidelijk onderscheid, maar in het neoliberale denken van vandaag is er geen ruimte meer voor kwetsbaarheid. Alles moet beter, sneller, efficiënter. Op sociale media moet het vooral leuk zijn. En als we vragen hoe het met iemand gaat, dan is goed het enige acceptabele antwoord. Kwetsbaarheid is uitgegroeid tot een onwaarde die moet verdwijnen.

Wij kiezen klaar en duidelijk voor een andere weg. Mensen moeten opnieuw de ruimte krijgen om kwetsbaar te zijn, zonder meteen als profiteur te worden weggezet. Want in tegenstelling tot wat het neoliberale denken ons wil doen geloven, is niemand perfect. We kunnen wel even de schijn ophouden, maar geen mens kan een leven lang op topniveau presteren. Als gezondheidsfonds kiest CM resoluut voor die kwetsbare mens. Omdat het op kwetsbare momenten is dat we de ander het meest nodig hebben. Wij willen ook dat honderdste schaap mee. Wie een samenleving wil bouwen, moet een verhaal schrijven met alle mensen, ook en vooral met zij die het moeilijk hebben. Net dat is waar Rerum Novarum over gaat. Luc Van Gorp, Voorzitter CM

CMziekenfonds

Stefan Dewickere

Verboden om ziek te zijn. Het is kort door de bocht, toegegeven, maar ik zie verontrustende tendensen. Neem nu iemand die langdurig ziek is. Die riskeert binnenkort een sanctie als hij niet hard genoeg zijn best doet om weer aan de slag te gaan. Hij verliest in dat geval een stuk van zijn uitkering, die als gezinshoofd al maar 60 procent van zijn brutoloon meer bedraagt. Is dat niet schrijnend? De maatregel geeft de indruk dat elke langdurig zieke een profiteur is, die er vooral op uit is om riante uitkeringen op te strijken.

CMziekenfonds

KWETSBAAR OF PROFITEUR?

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Weg met verspilling

7 manieren om minder voedsel weg te gooien Wil je graag minder eten weggooien? Het meldpunt van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen geeft je 7 tips om voedselverspilling tegen te gaan zonder je gezondheid in gevaar te brengen.

Giet de inhoud van een blik over Als je een conservenblik opent, dan eet je de inhoud het best zo snel mogelijk op. Door het openen verbreek je immers de barrière tegen micro-organismen. Het metaal van het blik kan na openen reageren met zuurstof en zo kunnen er giftige stoffen ontstaan. Daarom ledig je een blik het best in één keer volledig. Wil je toch een overschotje uit een blik bewaren, giet het dan over in een ander potje met deksel en bewaar het in de koelkast. Let op, producten op basis van vlees of vis moet je zeker binnen de 48 uur consumeren. Als je twijfelt of iets goed bewaard is gebleven, eet het dan niet meer op.

Tekst: Nele Verheye Illustratie: Rutger Van Parys

Vries restjes in

-18°C

In een afgesloten bakje in de diepv r ies kun je restjes tot enkele maanden bewaren. De bacteriën blijven aanwezig in het voedsel, maar bij temperaturen onder de -18 °C gaan ze in een soort slaaptoestand. Helaas is het vocht dat vrijkomt bij ontdooien de ideale voedingsbodem voor deze ontwakende bacteriën. Ontdooi ingevroren restjes dus altijd in de koelkast of warm ze meteen op in de microgolf of op het vuur. Vermijd vooral om eten te ontdooien op kamertemperatuur en v r ies het n a ontdooien n iet opnieuw in.

Verwerk overschotjes in de brooddoos Je hoeft restjes niet per se te bewaren tot de volgende warme maaltijd. Sommige maaltijdrestjes zijn ook lekker als extraatje in de brooddoos. Zorg er wel voor dat de brooddoos op het werk of op school in de koelkast kan staan, of steek een koelelement in de brooddoos. Kookham, gerookte zalm, ome le t e n vo or a l f i le t a mér ica i n zijn bij hoge temperaturen gevoelig voor bederf.

Geef bacteriën geen kans Zorg ervoor dat bereid voedsel nooit langer dan twee uur op kamertemperatuur blijft. Hou het liever wat langer heet, en koel het daarna zo s ne l moge l ij k a f . Grote hoeveelheden zet je het best eerst in koud water en pas daarna in de koelkast. Dek alles goed af en zorg ervoor dat de temperatuur in de koelkast nooit hoger d a n 4 °C . 4°C wordt Wa r m b e r e i d e gerechten kun je nog een paar dagen bewaren, koude gerechten met vlees of vis slechts 24 uur.

Snijd slechte stukjes weg uit groenten en fruit

Groenten en fruit met een paar plekjes of zachte delen, hoef je niet per se weg te gooien. Vaak volstaat het om de slechte plekjes er met voldoende marge uit te snijden. Vind je wat overblijft niet meer zo appetijtelijk, verwerk dan de overschotjes in een fruitsalade of soep. Wees wel voorzichtig en kijk alles goed na op schimmels. Zie je een schimmel, dan gooi je het stuk groente of fruit beter in zijn geheel weg. Schimmeltoxines kunnen zich immers verplaatsen door het vruchtvlees, waardoor het niet volstaat om enkel de slechte plek weg te snijden.

HUISDOKTER

WAAROM MOEDERVLEKKEN CONTROLEREN? Wat is een melanoom? Een melanoom is een type huidkanker. Huidkanker ontstaat meestal in de bovenste huidlaag. Die bestaat uit huidcellen die zorgen voor de huidopbouw, en uit pigmentcellen die de huid bruin kleuren. Een melanoom ontstaat uit de pigmentcellen. Wordt hij niet tijdig behandeld, dan kan deze agressieve kanker levensbedreigend zijn. Hoe herken je het? Een melanoom kan overal voorkomen. Plaatsen die vaker in de zon komen, zijn gevoeliger. Benen bij vrouwen en de romp bij mannen, maar ook hoofd, hals en armen. Controleer regelmatig je huid. Kijk zeker naar vlekken die er plots staan en er ver-

dacht uitzien. Een tumor kan ontstaan op een gave huid, maar ook bestaande vlekken kunnen een melanoom worden. De meeste pigmentvlekken zijn onschadelijk. Als ze veranderen van kleur, vorm, dikte of grootte, een onregelmatige rand krijgen of beginnen te jeuken, schilferen, zweren of bloeden, is dat een alarmsignaal dat ze zich ontwikkelen tot een melanoom. Hoe kun je het voorkomen? Een melanoom dat tijdig ontdekt wordt, is vaak goed te genezen. Controleer je huid regelmatig. Een melanoom ontstaat sneller door uv-stralen van de zon en van zonnebanken. Bescherm je met zonnecrème en een hoofddeksel en ga niet onder de zonnebank. Bescherm ook kinderen. Als je als kind vaak ernstig verbrandt, heb je meer risico om een melanoom te krijgen. Let extra op als je een lichte

huid en blond of rossig haar hebt, makkelijk verbrandt of meer dan vijftig pigmentvlekken hebt, als huidkanker in de familie zit en als je vaak in de zon komt. Wanneer naar de dokter? Merk je verdachte vlekjes, veranderen vlekken of krijg je nieuwe, ga dan naar je huisarts. Indien nodig zal je huisarts je doorverwijzen naar een huidarts. Heb je grote of onregelmatige geboortevlekken, heb je veel sproeten of moedervlekjes, zit huidkanker in de familie of had je als kind vaak ernstige zonnebrand, ga dan geregeld op controle. Elise Rummens, preventie-arts CM www.cm.be/dehuisdokter

Stefan Dewickere

Moedervlekken zijn meestal niet schadelijk. Tenzij ze veranderen. Controleer en bescherm je huid.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Steven Vandenberghe doet thuis aan nierdialyse

Neem na een restaurantbezoek de overschot mee naar huis Krijg je op restaurant je bord niet leeg, vraag dan of je het overschotje mag meenemen. Steek het thuis zo snel mogelijk in de koelkast en warm het altijd voldoende op voor je het verorbert. Eet het restje binnen de 24 à 48 uur op en vries het niet in.

7 Gooi niet alles wat vervallen is zomaar weg Er zijn twee soorten vervaldata. Op voedingsmiddelen die snel bederven, zoals vers vlees, verse vis en bereide m a a lt ijden v i nd je een u iter s te consumptiedatum: te gebruiken tot. Gebruik deze producten nooit na hun vervaldatum. Op producten die minder snel bederven zoals pasta, droge koekjes en conserven s t a at e e n d at u m v a n m i n i m a le houdbaarheid: ten minste houdbaar tot of bij voorkeur te gebruiken voor. Tot die datum garandeert de producent dat het voed i n g s m iddel z ijn s m a a k optimaal behoudt en honderd procent veilig is. Als je deze producten goed bewaart, kun je ze vaak ook nog na deze datum consumeren. Inspecteer de verpakking en gebruik je zintuigen. Als het product er nog goed uitziet en goed ruikt, kun je het in veel gevallen nog opeten.

De juiste temperatuur Geschilde of gesneden groenten en fruit: max. 7°C Vlees en vleeswaren: max. 7°C Gevogeltevlees, gehakt en vis: max. 4°C Diepvriesproducten: lager dan -18°C

‘Mijn leven is gemakkelijker geworden’ Het is een tendens om mensen meer thuis te behandelen. Dat kan omdat de technologie steeds beter wordt. Steven Vandenberghe (36) uit Desselgem gaat niet meer elke week naar het ziekenhuis voor nierdialyse. Hij stapt van de ontbijttafel naar het dialysetoestel. ‘Ik voel me nu veel beter.’

p maandag-, woensdag-, vrijdag- en zondagochtend vindt hetzelfde tafereel plaats ten huize Vandenberghe. Steven en zijn vader Hugo trekken zich terug in de kleine voorkamer. Prominent in beeld: het dialysetoestel. Zorgvuldig bevestigt Hugo de bloedlijnen, de kunstnier, de zak met vocht. ‘Het duur t ongeveer t w int ig minuten voor alles klaar is.’ Vervolgens brengt Steven de naalden in en begint zijn bloed door de machine te stromen.

Slapen in de auto De nierproblemen begonnen toen Steven elf jaar oud was. ‘Op mijn vijftiende kreeg ik een donornier. Ik moest op mijn voeding letten en bepaalde sporten waren uit den boze, maar verder was mijn leven weer normaal. De nier werkte twintig jaar goed, tot mijn lichaam hem afstootte. Sindsdien ben ik weer afhankelijk van de dialyse.’ Dat betekende drie keer per week naar het Universitair Ziekenhuis in Leuven voor een beha ndeling va n v ier uu r. ‘ We vertrokken om vijf uur ’s morgens en waren in de vroege namiddag terug thuis. Na zo’n sessie ben je doodop.’ Waarom wil jij wel/niet thuis behandeld worden? Reageer via lezers@visieredactie.be of Persdienst CM, PB 40, 1031 Brussel.

Patrick Holderbeke

Steven Vandenberghe: ‘Niet meer die stress en rompslomp om naar het ziekenhuis te gaan, een mooi vooruitzicht.’

‘Mijn vader en ik volgden een maand opleiding in het UZ Leuven’, zegt Steven. ‘Wij zijn als ouders nu veel meer betrokken bij de behandeling’, zegt Hugo. ‘We houden de machine de hele tijd in de gaten, en we noteren om het uur Stevens bloedwaarden. Die sturen we naar het zieken huis.’ Je hebt ook ruimte nodig. Een vroegere slaapkamer veranderde in het kloppend har t van Stevens behandeling. ‘Een gespecialiseerde firma levert een keer per maand de medicatie en het materiaal. Op dat moment nemen ze het gebruikte materiaal weer mee.’

De bijdrage verplichte ziekteverzekering, die sommige mensen moeten betalen om in orde te blijven met de ziekteverzekering, is fiscaal aftrekbaar. CM-leden die in 2016 die bijdrage betaalden, ontvangen een fiscaal attest voor de belastingaangifte. Als je een attest krijgt met daarop een bedrag onder de vermelding ‘actieve loontrekkende’, vul dat bedrag dan in onder deel 1: vak IV.A.18. Staat een bedrag onder ‘niet-actieve loontrekkende’, vul dat dan in onder deel 1: vak V.A.4. Staat een bedrag onder ‘actieve zelfstandige’, vul

Info: bij je lokaal belastingkantoor of bij FOD Financiën 02 572 57 57 (elke werkdag van 8 tot 17u).

Bram Dehouck

Er zijn ook projecten voor patiënten met kanker en voor intraveneuze antibioticakuren. Er moet wel ondersteuning zijn en nauw overleg met de behandelende arts en de ziekenhuisspecialist.

SOCIALE LANDKAART

Welke bijdragen kan ik aftrekken van de belastingen? dat dan in bij deel 2: vak XVII.10, XVIII.7c of XIX.10c op je belastingbrief. De bijdrage voor de Vlaamse sociale bescherming en het lidgeld voor de CMdiensten en -voordelen kun je niet aftrekken van je belastingen. Het inschr ijv ingsgeld voor Kazouvakanties voor kinderen jonger dan 12 jaar is wel fiscaal aftrekbaar. Voor jongeren met een zware handicap is dat tot en met 17 jaa r. K a zou bezorg t automatisch een attest voor kinderen tot 12 jaar. Voor deelnemers tot en met 17 met een handicap, vragen de ouders een attest.

Bij de eer ste d ia ly se i n Desselgem controleerden twee verpleegsters van het UZ Leuven of de machine goed werkte. Ondertussen handelen Hugo en Steven alles af als volleerde verpleegkundigen. Nog een keer om de vijf weken gaat Steven naar het UZ Leuven voor een volledige check. Hij staat opnieuw op de wachtlijst voor een donornier. Tot dan blijft de voorkamer zijn dialysecentrum. Hij zou niet meer willen wisselen. ‘Mijn leven is gemakkelijker nu. Ik voel me meer op mijn gemak. Ook fysiek voel ik me beter. De vermoeidheid weegt minder, na de dialyse kan ik gewoon verder rusten.’

Kloppend hart

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Het is weer tijd om de belastingaangifte in te vullen. Sommige bijdragen die te maken hebben met je ziekenfonds, zijn fiscaal aftrekbaar.

Stalen zenuwen

Op een dag stelde zijn behandelende arts voor om de dialyse thuis te doen. Steven twijfelde geen seconde. ‘Niet meer die s t re s s e n romp slomp om n a a r het ziekenhuis te gaan, het was een mooi vooruitzicht.’ Hugo valt in: ‘We lieten de keuze aan Steven, want er zijn voorwaarden. Je kunt geen thuisdialyse doen als je alleen woont, je hebt iemand nodig die je helpt.’

Jouw gids bij sociale rech

ten en voor zieningen

De SOCIALE LANDKAART vertelt je alles wat je moet weten over de sociale rechten, tegemoetkomingen en voorzieningen waar je als hulpbehoevende of mantelzorger recht op hebt. Een onmisbare gids die ook in jouw boekenkast niet mag ontbreken! Als CM-lid geniet je € 11 korting bij jouw bestelling van de SOCIALE LANDKAART. Meer info: www.socialelandkaart.be.

Ja, ik bestel ex. van de ‘Sociale Landkaart’. Als CM-lid betaal ik € 45 i.p.v. € 56 / ex. Ja, ik abonneer me op de ‘Sociale Landkaart’. Als CM-lid ontvang ik editie 2017 (incl. digitale versie) en alle daaropvolgende jaarlijkse edities voor € 35 i.p.v. € 46 / ex. Alle info over deze formule vind ik op www.socialelandkaart.be. Ik betaal wanneer ik de factuur ontvang. Die wordt met het boek opgestuurd. Naam & Voornaam

CM-ledenvoordeel

€11

KORTING

CM-lidnummer Straat & huisnummer Postcode & gemeente/stad E-mailadres Datum & handtekening

Mail deze bon naar contact@vandenbroele.be / fax naar 050 64 28 08 / stuur op per post naar Uitgeverij Vanden Broele, Stationslaan 23, 8200 Brugge

¬ hoe gaat het met u?

KNIPSELS Gratis naar Cactusfestival

Doe mee met de online wedstrijd van CM en maak kans op een gratis ticket voor het Cactusfestival. Er zijn tien duotickets te winnen. Je krijgt er zelfs drankbonnen bovenop. De wedstrijd loopt tot 4 juni. Het Cactusfestival vindt dit jaar plaats op 7, 8 en 9 juli in het Minnewaterpark in Brugge. Je kunt er optredens meemaken van onder meer Róisin Murphy, Kaiser Chiefs, Jamie Lidell, Steve Winwood, Het Zesde Metaal, Warhaus, The Temper Trap, Coely en Tamino. Meer info op www.cactusfestival.be. Doe mee met de wedstrijd op www.cm.be/win.

Werelddag Zonder Tabak

Roken schaadt je gezondheid en het milieu. De Werelddag Zonder Tabak op 31 mei drukt rokers met de neus op de feiten. De Werelddag Zonder Tabak, een initiatief van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), focust op de negatieve gevolgen van roken. Stoppen met roken is de beste beslissing. Het levert onmiddellijk gezondheidswinst op. Victor, de online gezondheidscoach van CM, helpt je van de sigaret af. Je krijgt dagelijks concrete, haalbare tips op jouw maat. Je geeft zelf je vooruitgang aan en je kunt terugkijken op wat je inspanningen al opleverden. De Victor-app kun je gratis downloaden. www.cm.be/victor

Gratis oordopjes op ruim 60 festivals

CM beschermt de oren van de festivalgangers. Op meer dan 60 festivals delen Oorgasme-teams gratis oordopjes uit. Die zorgen voor een gemiddelde demping van 15 decibel . Een overzicht van de festivals waar ze worden uitgedeeld, vind je op www.cm.be/festivals. Oordoppen op maat sluiten je oor zeer goed af. Toch hoor je de muziek helder en kun je ook gesprekken rondom jou volgen. Maak kans op een gratis gepersonaliseerd set ter waarde van 150 euro en doe mee met de oordoppenwedstrijd. Elke maand zijn er tien winnaars. www.cm.be/win

Muziek in de bossen

Een kleinschalig festival op een unieke locatie met originele muziekbeleving. Dat zijn de kenmerken van Deep in The Woods. Dit festival vindt plaats op 8, 9 en 10 september in Massembre, in hartje Ardennen. Op de affiche staan onder meer Mauro, Waxahatchee en Monolithe Noir. Geen ellenlange lijst van groepen waardoor je makkelijk de meeste optredens kunt meemaken. Je kunt op de camping van het domein zelf blijven overnachten. Reserveer wel tijdig je plaatsje. www.deepinthewoods.be

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Tijdelijke opvang van ouderen

Adempauze bij thuiszorg Veel ouderen willen zo lang mogelijk thuis wonen. Dat lukt dankzij de mantelzorgers. Als thuiszorg even niet vlot te organiseren is, kan tijdelijke opvang een oplossing zijn. Zo krijgt de mantelzorger de nodige ademruimte. Tijdelijke opvang houdt mantelzorg haalbaar.

DAGVERZORGINGSCENTRA VOOR OUDEREN Dagverzorgingscentrum Mensen ouder dan 65 voor wie op bepaalde dagen thuiszorg niet mogelijk is, kunnen hier een of meerdere halve of volledig dagen per week overdag verblijven. Ouderen krijgen er kwaliteitsvolle zorg, revalidatie en ontspanningsactiviteiten en hebben contact met anderen. Je betaalt een dagprijs. Het vervoer wordt geregeld door het centrum.

Collectieve dagopvang voor ouderen Zorgbehoevende personen die thuis wonen en al een beroep doen op een dienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg kunnen meerdere uren per week in een collectieve dagopvang verblijven. Je betaalt een vaste bijdrage per uur.

Dagverzorgingscentrum voor palliatieve verzorging Palliatieve personen krijgen hier overdag opvang en verzorging. Dat kan voor een hele of halve dag. Ook hier betaal je een dagprijs en is het aanbod hetzelfde als in een dagverzorgingscentrum. Mensen met een levensbedreigende aandoening kunnen zo langer thuis blijven wonen.

Info: ë CM-tegemoetkoming van 5 euro per dag

(2,5 euro voor een halve dag) voor maximaal 100 dagen per jaar. Het centrum moet erkend zijn door CM of de Vlaamse Overheid. ë Tegemoetkoming in reiskosten van en naar een gewoon dagverzorgingscentrum, met een maximum van 30 kilometer per dag. ë www.cm.be/opvang

CENTRA VOOR KORTVERBLIJF Een centrum voor kortverblijf is verbonden aan een woonzorgcentrum en biedt tijdelijke opvang en verzorging overdag en/of ’s nachts. Mensen ouder dan 65 voor wie verzorging thuis even niet lukt of die een tijd meer verzorging nodig hebben (bv. bij een val of crisissituatie) kunnen hier terecht. Je kunt er meerdere weken verblijven voor maximaal negentig dagen per kalenderjaar waarvan zestig opeenvolgend. Je betaalt de dagprijs van het woonzorgcentrum.

Info: ë CM-tegemoetkoming voor de helft van de

dagprijs met een maximum van 15 euro per dag voor maximaal 28 dagen per jaar. ë www.cm.be/opvang

CENTRA VOOR HERSTELVERBLIJF Wie na een zware ziekte, ongeval of ziekenhuisopname herstelt of revalideert en niet zelfstandig thuis kan wonen, of wie chronisch ziek is en specifieke zorg in een aangepaste omgeving nodig heeft, kan tijdelijk terecht in een herstelverblijf. Je kunt er onder andere rekenen op medische en verpleegkundige zorg, kinesistherapie en maaltijden aangepast aan je dieet. In de CM-herstelverblijven kun je veertien tot maximaal zestig dagen per kalenderjaar verblijven. Ook de mantelzorger kan er terecht.

Info: ë CM-leden betalen enkel een persoonlijk aandeel

in een CM-herstelverblijf. ë Aangesloten bij het CM-Hospitaalplan?

Onder bepaalde voorwaarden wordt de helft van je persoonlijk aandeel terugbetaald. ë www.cm-zorgverblijven.be

Tekst: Anneleen Vermeire Meer info? De dienst Maatschappelijk Werk van je ziekenfonds of het CM-Infopunt Chronisch Zieken (078 05 08 05 of infochronischzieken@cm.be).

Culturele rondreis in Andalusië

Genieten in het zonnigste stukje van Spanje Tijdens deze 15-daagse reis naar Andalusië verken je de ene dag een toeristische trekpleister, de andere dag geniet je van de zon aan het hotelzwembad. Steden zoals Sevilla, Granada, Ronda en Cadiz maken deze reis onvergetelijk. Er is een vast excursiepakket voorzien in de prijs. Ter plaatse kan je ook nog deelnemen aan enkele optionele excursies. Periodes en prijzen: 18 september tot 2 oktober voor 1 620 euro, toeslag single 462 euro. Van 2 tot 16 oktober voor 1 596 euro, toeslag single 434 euro. Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc-werkvakanties Als vrijwilliger naar de zon

Wij zoeken voor de maand juni nog enkele enthousiaste medewerkers voor onze hoteldiensten (restaurant, bar, keuken, schoonmaak). In ruil voor je medewerking bieden wij je kosteloos verblijf en transport, alsook een aangename werksfeer in een adembenemende omgeving. Interesse? Contacteer ons op werkvakanties@intersoc.be of via 02 246 47 44. Meer info via www.intersocwerkvakanties.be of op onze infoavond in Antwerpen op woensdag 7 juni.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Jonge mantelzorgers vertellen

‘Jork vraagt veel, maar ik zou hem niet kunnen missen’ Jonge mantelzorgers besteden veel tijd aan de zorg voor een ziek of zorgbehoevend familielid. Soms vergeten ze daarbij tijd te maken voor zichzelf. Op zondag 7 mei nodigde Samana jonge mantelzorgers en hun familie uit voor een dagje plezier in het pretpark Bellewaerde. Die dag werd ook de Jonge Helpende Handen trofee, kortweg JOHH trofee, uitgereikt.

Jonge Helpende Handen trofee voor scholen en jeugdwerk De JOHH trofee beloont jongeren die een warme activiteit organiseren voor zieke of zorgbehoevende mensen. De gouden JOHH trofee voor scholen ging naar een klas van het zevende jaar thuis- en bejaardenzorg van Sint-Carolus in Sint-Niklaas. De leerlingen gingen op bezoek bij eenzame mensen. Daarna organiseerden ze een grote show.

Jenka Lauwers (9)

‘We spelen veel samen. We verkleden ons als piraat en zoeken dan een schat in de

‘Soms wordt het me te veel. Jork vraagt veel, hij stoort me tijdens het huiswerk en hij krijgt veel aandacht. Maar ik zou hem niet kunnen missen. Ik was supertrots dat ik tickets kreeg voor Bellewaerde omdat ik zo goed voor hem zorg!’

tuin. Ik zoek zijn favoriete liedjes op tv en help hem met de tablet. Op uitstap houd ik Jork goed in de gaten. Dan zorg ik ervoor dat hij niet verdwaalt. In de auto help ik hem om zijn gordel om te doen. En als ik in de winkel een snoepje krijg, vraag ik er ook altijd eentje voor hem.’

Viviane Wong (22)

‘Ik vind het fijn om mensen te helpen. Ik studeer verpleegkunde, ga babysitten en ben ook vrijwilliger bij Samana. Vroeger ging ik met moeke mee op Samana-vakantie. Nu doe ik de kinderopvang tijdens zulke vakanties. Het is leuk om me op de kinderen te concentreren.’

‘Ik krijg veel liefde en vriendschap van Sofie’

‘Met zorgbehoevende mensen in contact komen is verrijkend voor kinderen. Zo ontdekken ze wat het inhoudt om iemand te helpen en bij te staan. En waarom kunnen kinderen met en zonder handicap niet samen spelen? De handicap of de rolstoel hoeft helemaal geen obstakel te zijn. Als kinderen leren om elkaar te helpen, nemen ze dat mee als volwassene. Het zou onze maatschappij menselijker maken.’

‘Mijn zus Sofie is geboren met een fysieke en mentale handicap. Ze heeft voor alles hulp nodig. Mijn ouders en ik zijn haar mantelzorgers. Als ik thuiskom van school, help ik haar. Ik ben daarmee begonnen toen ik twaalf was.’ ‘Bijna al mijn vrije tijd gaat naar Sofie. Dat weegt soms zwaar, dan vloek ik wel eens. Ik ben trainster van een voetbalploeg, maar als ze me thuis nodig hebben, dan sta ik er. Sofie geeft veel liefde en vriendschap. Ik voel dat ze apprecieert wat ik voor haar doe.’

Violet Corbett Brock

‘Natuurlijk is het niet plezant om klusjes te doen als je wilt spelen of als je ’s avonds moe thuiskomt. En schoolkameraadjes beg r ijpen je n iet. Da n ver tellen ze honderduit over de leuke dingen die ze gedaan hebben. Ik had het lastig om over mijn situatie te praten. Zeg toch gewoon eens foert, zeiden mijn vr iendin nen. Maar ik wilde mijn moeke graag helpen.’

www.johhtrofee.be

Selina Oudermans (22)

‘Leer kinderen om elkaar te helpen’ ‘Mijn moeke Hilde heeft MS. Van jongs af hielp ik mee in het huishouden. Ik stond er niet bij stil, die klusjes moesten nu e e n m a a l geb eu re n . O p b e zo e k bij vriendinnetjes merkte ik wel dat zij veel minder meehielpen in huis. Onze ouders doen dat, zeiden ze.’

De gouden JOHH trofee voor jeugdwerk werd gewonnen door de aspi’s van Chiro Kanjo in Zulte. De aspi’s schonken zestig kindjes met een beperking een namiddag vol dans, zang en spelletjes.

‘We maakten niet zo vaak een uitstap, want het was een heel gedoe om Sofie in en uit de auto te helpen. Recent hebben we een aangepaste auto met lift gekocht die de verplaatsing voor ons makkelijker maakt. We gaan met het gezin op reis naar toegankelijke plekken. Als ik met mijn vriend op reis ga, mis ik Sofie. Dan Skype ik met het thuisfront, we zijn een hecht gezin.’

Violet Corbett Brock

‘Jork is heel sociaal. Hij spreekt graag mensen aan. Ze schrikken dan. Dat is nergens voor nodig. Mijn vriendinnen kennen Jork en beginnen zelf met hem te praten. In Nederland, waar we op vakantie gaan, slaan de mensen graag een babbeltje met hem. Dat is fijn.’

Joost De Bock

‘Toen ik leerde lezen en schrijven, vroeg ik aan mama en papa: Waarom moet Jork geen huiswerk maken? Ze legden me uit hoe dat kwam en vertelden me ook dat hij later niet zou gaan werken of trouwen. Ik begreep dat mijn broer anders was dan andere jongens.’

‘Iedereen mag weten dat Sofie mijn zus is. Ik neem haar mee naar de open dag op school. Maakt er iemand een opmerking, dan ga ik ertegenin. Als mensen niet met haar handicap om kunnen, dan is dat hun probleem. Voor mij staat Sofie altijd op de eerste plaats.’ Bram Dehouck

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Bombardier Brugge: onlogische besparingen en oneerlijke concurrentie

‘Overheidsopdrachten moeten worden herbekeken’ De werkstress in Vlaanderen was nooit zo hoog. Daarom werken de sociale partners in de SERV (Soiaal Economische Raad van Vlaanderen) aan een plan van aanpak tegen dit najaar. Daarvoor zijn ze op zoek naar zestig werkende Vlamingen die hun ervaringen en ideeën willen delen tijdens een event op zondag 11 juni. De meest recente Vlaamse werkbaarheidsmonitor (2016) toonde aan dat slechts de helft van de jobs in Vlaanderen werkbaar is. Vooral de toenemende werkstress is problematisch: één op de drie werknemers heeft er last van.

Ronde tafel met 60 werkende Vlamingen Naar aanleiding van die cijfers willen de Vlaamse sociale partners een plan opstellen om het werk werkbaarder te maken. Na een ronde tafel met experten, willen zij nu zestig gewone werknemers en ondernemers bevragen. Waarvan krijgen zij stress? Hoe ver minderen zij hun stress? Of hebben ze geen last van stress? Die vragen staan centraal tijdens een interactief event over werkbaar werk met focus op werkstress.

Praktisch Het event vindt plaats op zondag 11 juni van 10 tot 16.30 uur. Op 31 mei is er een voorbereidende vergadering van 19 tot 21 uur. Beide activiteiten vinden plaats in zaal de Schelp van het Vlaams Parlementsgebouw, Leuvenseweg 86 in Brussel. Inschrijven kan via de website www.serv.be/stichting/evenement/ werkbaar-werk-tafel. (LG)

Al in februari 2016 kondigde Bombardier Inc. aan dat wereldwijd 7 000 jobs moesten verdwijnen. Bombardier Transportation, waartoe onder andere de Brugse afdeling behoort, moest 3 200 jobs inleveren. Maar dankzij het raamcontract dat eind 2015 werd afgesloten voor de levering van dubbeldeksrijtuigen aan de NMBS, bleef de Brugse vestiging nog gespaard.

Stille herstructurering Omdat de productie van de nieuwe rijtuigen niet meteen kon starten, moest het bedrijf wel een periode overbruggen met te veel arbeiders voor te weinig werk. ‘Dat werd opgevangen met tijdelijke werk loosheid en het u it lenen va n personeelsleden aan het zusterbedrijf in het Franse Crèspin’, vertelt Luc Logghe, provinciaal secretaris van ACV-CSC METEA. ‘Maar voor de Bombardier-top was dit niet voldoende om de kosten te drukken. In het voorjaar van 2016 voerde het bedrijf een stille herstructurering door. Zestig arbeiders vertrokken vrijwillig, twaalf gingen op brugpensioen en vijftien werknemers werden ontslagen. Ook bij de bedienden verlieten 55 mensen eind 2016 het bedrijf. De vakbonden stemden hiermee in om Bombardier Transpor tation Brugge performanter te maken en klaar voor de toekomst. Voor het moederbedrijf was dit blijkbaar nog niet genoeg.’

Loonkosten versus kwaliteit Eind 2016 werden nog eens 7 500 jobs op

Belga

Oproep: Deel jouw ervaring over werkstress

Tram-, trein- en busbouwer Bombardier Transportation in Brugge zal nog enkel inzetten op eindassemblage, testen en indienststellen van voertuigen. Honderdzestig jobs staan op de helling. Dat kondigde het Canadese moederbedrijf vorige week aan. ‘Dit is een moord met voorbedachten rade’, klinkt het bij het ACV.

De vakbonden hopen dat de bestelling van de NMBS voor dubbeldeksrijtuigen de Brugse vestiging van Bombardier kan redden.’ de helling geplaatst. De Europese top besliste bovendien dat het Brugse bedrijf een afdeling werd van Bombardier Crèspin in Noord-Frankrijk, dat de touwtjes in handen kreeg. Vorige week viel dan het verdict: Bombardier Transpor tation Br ugge doet voor taan enkel nog de bekleding, testen en uitlevering van de rijtuigen. De Brugse afdeling heeft zoveel tech n i sche k nowhow en een hoge arbeidsproductiviteit. Het bedrijf levert kwaliteit af, maar dat telt blijkbaar niet,’ zegt Luc Logghe.

NMBS De vakbonden hopen nu dat de bestelling van NMBS kan helpen om de Brugse vestiging te redden. ‘Het raamcontract stelde dat de voertuigen in de Brugse vestiging zouden worden gebouwd en gaf garanties op tewerkstelling in Brugge’, legt Luc Logghe uit. ‘De federale regering kan aandringen op de correcte uitvoering van

dat contract om zo de tewerkstelling in Brugge nog even te vrijwaren.’

Openbare aanbestedingen herbekijken Het ACV stelt zich ook nog de vraag of de aanpak rond openbare aanbestedingen niet moet worden herbekeken. ‘In de lastenboeken die openbare besturen of overheidsbedrijven uitschrijven, is de prijs doorslaggevend. Kwaliteit, klantvriendelijkheid, service na verkoop, milieuvriendelijkheid, tellen veel minder mee. Die verhouding moet anders. Want ook al scoren we 100 procent op technologische capaciteiten en kwaliteit, het prijsverschil is vaak te hoog, waardoor we opdrachten verliezen. Als we in de toekomst situaties zoals Bombardier Brugge willen vermij– den, moeten we daaraan werken’, besluit Luc Logghe. (AJ)

Misbruiken uitzendarbeid

‘Geef inspectie toegang tot databank uitzendcontracten’

In de tv-reportage was te zien hoe een journalist undercover drie weken als uitzendkracht werkte bij pakjesbedrijf DHL. Bij de sollicitatie werd een vast contract in het vooruitzicht geplaatst, in realiteit werken tientallen mensen er al maanden met dag- of weekcontracten. ‘Een belangrijke, makkelijke en snel te realiseren ingreep om meer controle mogelijk te maken is de sociale inspectie toegang te geven tot de databank met contracten van uitzendkrachten’, zegt

Mathieu Verjans van het ACV. ‘Zo kan de soc ia le i n s pec t ie s nel m i sbr u i ken opsporen. Dat stelde het ACV in 2016 al voor bij het uitwerken van elektronische contracten. Helaas werd dit toen door Federgon, de koepelverenig ing van uitzendkantoren, weggezet als onnodig. Het ACV vraagt aan de Minister van Werk om hier snel de juiste beslissing over te nemen.’ Het ACV zal ook opnieuw het voorstel op tafel leggen om uitzendkrachten stemrecht te geven in de onderneming waar ze daadwerkelijk werken. Hun loon en arbeidsvoorwaarden worden immers daar bepaald, niet bij het uitzendkantoor. (AJ)

Belga

Na de Pano-reportage over het misbruik van uitzendarbeid bij DHL vraagt het ACV opnieuw om een strengere controle op uitzendarbeid.

Het ACV vraagt al lang om een strengere controle op uitzendarbeid.

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Roep de regering op om het vanaf nu beter te doen

Onderteken het groot rapport van de regering Michel De regering Michel zit in de helft van haar ambtstermijn, en de balans is niet goed. De vakbonden vragen met een grote campagne ook uw stem. Want de regering staat nu voor een paar cruciale maanden, het moment om haar wakker te schudden. Onderteken het ‘groot rapport van de regering Michel’ en spoor haar aan het de komende 2 jaar beter te doen.

e regering Michel is halfweg. En sinds ze in oktober 2014 aan de macht kwam, laat de federale regering zich vooral opmerken door maatregelen die werknemers, gepensioneerden, zieken en werklozen schaden. Intussen deelde ze royaal miljarden euro’s uit aan bedrijven via maatregelen als de indexsprong en de taxshift. ‘Tot nu toe bakt deze regering er niet veel van. Er is veel geruzie, dat wel. En beslissingen die vooral gewone mensen veel pijn doen’, zegt ACV-voorzitter Marc Leemans. ‘Zoals de indexsprong, langer werken, meer overuren en flexibiliteit op maat van werkgevers. Net als het mes dat werd gezet in stelsels als tijdskrediet en landingsbanen. En een Maggie-straf voor wie de pech heeft wat lang ziek te zijn. De wachtuitkering van dertigduizend mensen is afgepakt. En zware besparingen treffen het openbaar vervoer en andere cruciale maatschappelijke diensten.’

Slechtste van de klas Het Europees Vakbondsinstituut bracht onlangs een vernietigende studie uit over ons land: België blijkt het enige Europese

De vakbonden vragen met een grote campagne ook uw stem over tweeënhalf jaar regering Michel. land waar werknemers vorig jaar hun reële lonen, en dus hun koopkracht, zagen dalen, met bijna 1%. Voor iemand met een nettoloon van 1 700 euro per maand is dat jaarlijks zo’n 200 euro. ‘Ook het ‘succesvolle werkgelegenheidsbeleid’ waa r mee de regering zwaait, blijkt een maat voor niks: België bengelt inzake jobcreatie aan de Europese staart. Daarbovenop is de begroting een knoeiboel, zit de staatsschuld op een historisch hoog niveau en moet men nu zelfs het familiezilver (BNP Paribas Fortis, red.) beginnen te verkopen’, aldus Marc Leemans.

Cruciale dossier op de agenda Op sociaaleconomisch vlak eindigt deel één van de regering Michel dus met een

slecht rapport. Net nu staan er de komende maanden een aantal belangrijke dossiers op de agenda. Denk aan de meerjarenbegroting en het dossier rond eerlijke fiscaliteit waar knopen moeten worden doorgehakt. De premier plant ook superminister raden – buitengewone thematische ministerraden – over economie en werk en sociale zaken en de strijd tegen armoede. ‘Het uitgelezen moment om de regering Michel duidelijk te maken dat het anders kan, en moet!’, aldus Leemans. ‘Met meer koopkracht voor wie werkt of moet rondkomen met een pensioen of uitkering. Met een regering die investeert in zorg, openbaar vervoer en goede en correct betaalde jobs. Een regering die inzet op

minder werkdruk en op meer, beter en gezonder werk. Een regering die eindelijk een bijdrage durft te vragen aan rijken.’ Daarom roepen de vakbonden met een grote campagne zoveel mogelijk mensen op het ‘groot rapport’ van de regering Michel te ondertekenen. Een uitgelezen kans om je ongenoegen te uiten over het huidige beleid en de regering aan te sporen een eerlijker en rechtvaardig beleid te voeren. Eind juni bezorg t ACV het eindrapport aan de regering. Kaatje De Coninck

Surf naar www.HetGrootRapport.be

Vakbonden doen voorstel om ‘zwaar beroep’ te bepalen

n 2014 besliste de federale regering om de pensioenleeftijd te verhogen naar 67 jaar vanaf 2030. De vakbonden verwierpen dit en vroegen de regering om in elk geval rekening te houden met de zwaarte van het werk. Daardoor mag iemand met een zwaar beroep vroeger stoppen, zonder daarbij pensioen te verliezen. Het Nationaal Pensioencomité kreeg de opdracht om uit te klaren wat een ‘zwaar beroep’ precies is. Vorig jaar bereikten de sociale partners in het comité al een akkoord over vier basiscriteria: de fysieke zwaarte van de job, de arbeidsorganisatie (nachtarbeid en shiftwerk), het veiligheidsrisico en de mentale of emotionele belasting. Maar nadien geraakte de discussie tussen

vakbonden en werkgeversorganisaties in het slop. Volgens het ACV wordt het debat ook ondermijnd door het beperkte budget dat voorhanden is.

Geen extra administratie Daarom hebben de vakbonden nu zelf een methode ontwikkeld om te bepalen wat een zwaar beroep is. De vier basiscriteria zijn verder ingedeeld in ruim honderd deelcriteria die registreerbaar, meetbaar en objectiveerbaar zijn. De huidige regelgeving rond welzijn op het werk diende als basis, waardoor er geen bijko men de administratieve last is voor de werkgever. ‘Vorige week hebben wij dit instrument voorgesteld in het Pensioencomité’, zegt ACV. ‘Dit is een belangrijke stap richting een eerlijke definitie van belastend werk. Mensen met een zware job moeten tijdig kunnen uitstappen en mogen daarvoor niet afgestraft worden met een lagere uitkering of pensioen. Wij willen verder onderhandelen met de werkgevers met deze methode als uitgangspunt.’ (LG)

Belga

Wie heeft een zwaar beroep en wie dus eerder met pensioen? Omdat de vakbonden de aanslepende discussies beu zijn, stelden ze een eigen instrument voor om zware beroepen te definiëren.

Wie een zwaar beroep heeft, moet tijdig kunnen uitstappen en niet afgestraft worden met een lager pensioen.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Alles over vakantie

DO S SIER

Droom je al weg bij het vooruitzicht naar vakantie? Vele duizenden werknemers nemen in de zomermaanden vakantiedagen op om de batterijen op te laden en te genieten met familie en vrienden. Maar hoeveel dagen kan je opnemen? En hoeveel vakantiegeld krijg je? Visie zet enkele basisregels op een rij.

Op hoeveel vakantiedagen heb ik recht? Het aantal dagen vakantie dat je in het vakantiejaar 2017 kan opnemen, hangt af van je prestaties in het vakantiedienstjaar (2016). Arbeiders Wie in 2016 meer dan 231 gepresteerde en/of gelijkgestelde dagen heeft in de vijfdagenweek, heeft in 2017 recht op 20 d a gen va k a nt ie. Het a a nt a l gepresteerde en/of gelijkgestelde dagen wordt via een formule berekend, gebaseerd op het aantal gewerkte en gelijkgestelde dagen, je tewerkstellingsstelsel en het aantal uren in een voltijds rooster.

Bedienden Het aantal dagen vakantie in 2017 is gelijk aan t wee keer het aantal gewerkte maanden in 2016. Voor 6 maanden werken in 2016 mag je dus 12 dagen vakantie nemen in 2017. De

vakantiewet rekent echter nog steeds in het zesdagenstelsel. Elke 6 dagen moet er daarom 1 dag afgetrokken worden. 12 dagen worden er dus in feite maar 10 en 24 dagen worden er 20 in de vijfdagenweek.

Senior- en jeugdvakantie Een werknemer die het werk hervat na een lange periode van inactiviteit (bijvoorbeeld na werkloosheid of invaliditeit) heeft meestal geen recht op vier weken betaalde vakantie. Hij kan seniorvakantie nemen om dit aan te vullen. Voor elke dag seniorvakantie ontvangt hij een seniorvakantie-uitkering, gelijk aan 65% van zijn (begrensd) loon.

Ook als je pas van school komt, is het niet vanzelfsprekend om tijdens het daaropvolgende jaar te kunnen genie ten van het maximum aantal vakantiedagen en vakantiegeld. Je kan dan wel een beroep doen op het stelsel van jeugdvakantie. Daardoor kan je tot vier weken vakantie opnemen en krijg je ook een uitkering voor die vakantiedagen.

Openbare sector Voor ambtenaren is het vakantiejaar gelijk aan het vakantiedienstjaar. Dit wil zeggen dat je in 2017 je vakantierechten opbouwt voor de dagen die je in 2017 opneemt. Wie van werk verandert, en van de openbare sector naar de privésector gaat, moet hiermee rekening houden. Want je hebt dus geen vakantierechten opgebouwd om het volgende jaar in de privésector op te nemen.

En wat met mijn vakantiegeld? Het vakantiegeld voor werknemers wordt traditioneel gestort in mei. Wie vorig jaar als werknemer heeft gewerkt, heeft een recht op vakantiedagen opgebouwd die kunnen opgenomen worden in 2017. Arbeiders

Op w w w.acv- on l ine.be ka n je het AC Vvakantieboekje consulteren, met alle informatie over het aantal vakantiedagen, berekening vakantiegeld, enzovoort. Op www.cm.be vind je alles over de inhaalpremie voor invaliden.

Alle arbeiders die recht hebben op het volledig aantal vakantiedagen, hebben ook recht op het volledig vakantiegeld. Dit wordt berekend op het reëel verdiende loon en eventueel op een fictief loon. Het reëel loon is gelijk aan 15,38% van het brutoloon verdiend in 2016, zoals dit werd aangegeven aan de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid

(RSZ). Het brutoloon dat in aanmerking wordt genomen is het loon aan 108%. Dat loon wordt eventueel vermeerderd met een fictief loon voor de met arbeid gelijkgestelde dagen. Arbeiders krijgen zowel het enkel als dubbel vakantiegeld gestort in mei. Voor de vakantiedagen die ze opnemen ontvangen ze geen loon, want dat werd al uitbetaald.

De geschiedenis van onze vakantie 1925

1901

de Britse vrouwen en minderjarigen hebben recht op zes dagen betaalde vakantie.

1900

de arbeiders van de metro van Parijs krijgen de eerste officiële betaalde vakantie in Frankrijk: 10 dagen.

minister Anseele geeft de

1921

spoorarbeiders acht dagen

Duitse arbeiders en bedienden

betaalde vakantie.

de meerderheid (85%) van de

geniet van een betaalde vakantie. Vanaf 1920 voerden enkele grote

fabrieken in het Antwerpse

enkele dagen betaalde vakantie in. Autofabrikant Minerva was de eerste die dit recht toekende.

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

VALENS:

Twee extra weken vakantie In Brussel volgen de meeste bouwbedrijven het bouwverlof van vier weken. Maar bij Valens zijn maar drie weken vastgelegd en kunnen de 104 arbeiders zes vakantiedagen vrij inplannen. Bovendien kunnen ze ook twee weken afwijken van deze termijnen: toch werken en de vakantiedagen op een ander moment opnemen, of twee weken langer verlof nemen.

Als er op de werven voldoende werk is, kunnen de arbeiders ervoor kiezen toch te werken in het bouwverlof. Vorig jaar deed Nouriddin Tasakenti dit. ‘Ik heb toen in juli twee weken langer gewerkt en mijn verlof in augustus opgenomen. Dat kwam beter uit voor de opvang van de kinderen’, zegt hij. ‘Maar ik gebruikte ook al de twee weken

extra toegestane afwezigheid om naar Marokko te kunnen reizen en mijn familie te bezoeken. Dan kan je die zes weken goed gebruiken. Je bent al snel een week kwijt met de heen- en terugreis.’ ‘Die twee weken toegestane afwezigheid is uiteraard onbetaald’, vult Kris Jordens nog aan. ‘Tenzij de arbeiders een deel overuren opnemen. In mei moet iedereen een aanvraag indienen voor de vakantie. Zo kan de werkgever de planning opmaken.’

Sophie Nuytten

‘Veel werknemers maken daar gebruik van om naar hun familie in Turkije of Marokko te reizen’, vertelt ACV-afgevaardigde Kris Jordens.

Nouriddin Tasakenti aan het werk op een werf in de Brusselse binnenstad: ‘Vorig jaar werkte ik tijdens het bouwverlof en nam ik vakantie in augustus.’

AVIAPARTNER: Geen

Bedienden De bediende die vakantie neemt, ontvangt van zijn werkgever op de gebruikelijke datum zijn normale wedde. Dit is het ‘enkel vakantiegeld’. Daarbovenop heeft hij recht op ‘dubbel vakantiegeld’, ook uitbetaald door de werkgever en als volgt berekend: per gewerkte en/of ermee gelijkgestelde maand in 2016 1/12 van 92% van de wedde va n de maa nd waa r in de vakantie ingaat. Voor 12 maanden tewerkstelling of ermee gelijkgestelde dagen is dit 92% van de maandwedde.

Openbare sector Het vakantiegeld bedraagt 92% van het bruto maandsalaris van de maand maart (voor federale ambtenaren) of

april (voor Vlaamse ambtenaren) van het vakantiejaar. In de lokale en reg ionale besturen ontvangt het personeel vakantiegeld dat overeenstemt met 92% van 1/12 van het geïndexeerd jaarsalaris van de maand maart van het vakantiejaar.

Gepensioneerden en invaliden Ook gepensioneerden ontvangen vakantiegeld. En dankzij het sociaal akkoord over de welvaartsenveloppe, dat het ACV mee onderhandelde, stijgt dit in mei met 2,25%. Ook de inhaalpremie voor langdurig invaliden (een jaarlijkse premie voor invalide werknemers, werklozen en zelfstandigen die beschouwd wordt als vakantiegeld) stijgt daardoor.

vakantie door personeelstekort? ‘Door een tekort aan personeel dreigde onze jaarlijkse vakantie in het water te vallen’, vertelt Steve Van Hemelryck van Aviapartner in Oostende. ‘Met een bezetting van 27 arbeiders en 10 bedienden krijg je niet 7 op 7 drie shiften gevuld om op een werkbare manier de vluchten af te handelen. Om die reden is er sprake geweest van weigering van verlof.’ De zomervakantie is voor elke luchthaven een drukke periode. Duizenden toeristen vertrekken naar hun zonovergoten bestemming of komen terug na een deugddoende citytrip. Ook de luchthaven van Oostende verwelkomt iedere zomer de toeristen. ‘Maar met nog amper 27 bagageafhandelaars voor drie ploegen zitten we voor die vele duizenden toeristen te krap’, zegt Steve Van

Hemelryck. ‘We vinden moeilijk nieuwe werknemers omdat er geen regelmaat zit in de werkuren. Soms heb je vijf verschillende shiften in een week. Het duurt bovendien ook lang voor je een vast contract krijgt.’ ‘Er is even sprake geweest dat enkele dagen jaarlijkse vakantie in de zomer zouden afgekeurd worden. En dit terwijl men al lang op de hoogte was van het personeelstekort. Maar na lang aandringen en veel overleg kwam van het bedrijf de belofte om extra personeelsleden aan te werven om het tekort op te vangen. Voorlopig werden nog geen vakantiedagen geweigerd. We hopen dat Aviapartner woord houdt en nieuw personeel aanwerft.’

Tekst: Amelie Jannsens illustraties: Rutger Van Parys

1938

het recht op betaalde vakantie wordt uitgebreid tot alle Belgische werknemers.

2 x2

1936

onder druk van stakingen, onder meer van de dokwerkers, gaat de Belgische regering Van Zeeland akkoord met zes vakantiedagen, voor alle werknemers, behalve in kleine ondernemingen.

1947

het vakantiegeld dat in 1937 voor het eerst werd toegekend, wordt verdubbeld.

1952

invoering van de

anciënniteit als basis voor extra vakantiedagen.

1963

invoering van een

derde vakantieweek

1971

begin van de invoering van de

vierde vakantieweek.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Brengt staatssecretaris De Backer bewust inspectie in diskrediet? Er was vorige week veel om te doen. Een kind hielp bij de opbouw van een event. De ouders werden door de arbeidsinspectie beschuldigd van kinderarbeid. Of dat was toch het nieuws waarmee kranten uitpakten. Een verhaal dat niet bleek te kloppen. ‘Fake news’ dus. Volgens het ACV is er zelfs meer aan de hand: ‘Waarschijnlijk zag de staatssecretaris een mooie kans om de inspectie in diskrediet te brengen.’

Regels en controles op die regels, dat is voor Open VLD iets uit de 19de eeuw. De realiteit is dat we dagelijks vaststellen dat er vooral nood is aan veel meer controles op regels. Herman Fonck, ACV

manier te woord te staan en gooide hij een tafel tegen één van de inspecteurs. De inspecteur was v ier dagen werkon bekwaam. De controle werd op dat moment afgebroken zonder dat er nog kon gesproken worden over de persoon die zich weigerde te identificeren. De inspectie deed meteen melding van het incident bij de politie.

‘Waarschijnlijk zag de staatssecretaris een mooie kans om de inspectie in diskrediet te brengen. Want regels en controles op die regels, dat is voor Open VLD iets uit de 19de eeuw’, zegt Herman Fonck van het ACV. ‘Hij sprong gretig op het onjuiste verhaal en hamerde op meer samenwerking tussen inspectie en zelfstandigen. Dat moet dan zoiets zijn als een samenwerking tussen stropers en konijnen. De realiteit is dat we in het dagelijks vakbondswerk vaststellen dat er vooral nood is aan veel meer controles op regels.’

Agressief

Belga

taatssecretaris voor Fraudebestrijd ing De Backer (Open V L D) voerde in de (sociale) media een heuse campagne tegen ‘zijn’ sociale inspectie. Terwijl het helemaal niet ging om een controle op kinderarbeid, maar wel om een controle op zwartwerk. Daarbij werd een inspecteur door een standhouder die een ‘medewerker’ weigerde te identificeren, zeer agressief aangepakt. De staatssecretaris kende die feiten perfect: hij werd op dinsdagmiddag geïnformeerd. En toch bleef hij dinsdagavond in ‘Van Gils en gasten’ op Eén en woensdagmorgen op Radio 1 een fout verhaal verder verspreiden.

Elke controle van de sociale inspectie begint met de identificatie van de aanwezigen die er werken.

Uit goede bron: het echte verhaal Op zondag 7 mei voerden inspectiediensten een controle uit naar zwartwerk tijdens de opbouw van het event ‘Ciao Tongeren’. Daar waren goede redenen voor: vorig jaar was daar, na een aangekondigde (!) controle, zwartwerk vastgesteld. Ook bij de controle op 7 mei trouwens: 85% van de gecontroleerde werknemers was niet in orde. Elke controle begint met de identificatie van de aanwezigen die er werken. Tijdens de actie weigerde een aanwezige op een

Ook voortgezet beroepsonderwijs kan meetellen voor pensioen Het wordt ook mogelijk voor aanvullende opleidingen in het hoger beroeps onderwijs (HBO5), de vierde graad beroepsonderwijs en specialisatiejaren in het beroepsonderwijs om bij te betalen voor een hoger pensioen later. De Kamercommissie Sociale Zaken zette het licht op groen voor een nieuwe wetgeving rond het bijbetalen voor studies vanaf de leeftijd van 18 jaar. Vandaag kunnen werknemers uit de privésector tot tien jaar na het afstuderen hun studiejaren laten meetellen voor hun pensioenberekening door een aanvullende bijdrage te betalen. Minister van Pensioenen Bacquelaine (MR) wil vanaf 2020 een gelijkvormig systeem voor werknemers, ambtenaren en zelfstandigen. Oorspronkelijk kwamen enkel de studie-

jaren in het hoger of technisch onderwijs om een ‘diploma, doctoraat of beroepskwalificatie’ te halen in aanmerking. Veel andere onderwijsvor men vielen dus uit de boot. Voor de leertijd van de middenstandsvorming werd dit snel rechtgezet, maar afgestudeerden van het aanv ullend beroepsonderwijs en andere leerovereenkomsten bleven in de kou staan. ACV protesteerde fel tegen deze discriminatie. Nu werd het wetsontwerp goedgekeurd met de aanpassingen die ACV vroeg. Nog dit: het is nog niet duidelijk wanneer de regeling in voege treedt. En het is niet voor iedereen interessant om de studiejaren te laten meetellen voor het pensioen. Een hoger bruto pensioen kan immers soms een lager netto pensioen tot gevolg hebben. Je doet er dus goed aan om alles eerst goed door te rekenen. (AJ)

stand om zich te identificeren. Hij wenste de komst van de standhouder af te wachten. Tijdens het wachten vroeg één van de inspecteurs wie het kind was dat ook op de stand aanwezig was. De echtgenote van de standhouder stelde dat het om haar zoon ging, waarop de inspectie de identiteitskaart van het kind vroeg, met de bedoeling de verwantschap na te gaan. Toen de standhouder even later aankwam, weigerde hij de inspecteurs op een normale

De werkgever die oorzaak van het incident was, koos voor de vlucht vooruit en contacteerde de pers met het verhaal over kinderarbeid. Hij stelde het voor alsof hij verontwaardigd was omdat de controle over de aanwezigheid op de stand van zijn kind zou gaan. Het is duidelijk dat dit niet de grond van de zaak was tijdens deze controle. Activiteiten van kinderen binnen het kader van hun opvoeding en vorming, in gezinsverband , in schoolverband, in het kader van jeugdwerk en jeugdbeweging zijn echter nooit kinderarbeid, werd ons bevestigd door de inspectie. Waar het hier wel om gaat is dat een werkgever agressief wordt tijdens een controle op zwartwerk en weigert om een medewerker te identificeren. Om zo te ontkomen aan de vaststelling van zwartwerk? Daar hoorden we De Backer niet over. David Vanbellinghen

België op de rem voor tobintaks 23 mei is een cruciale dag voor de invoering van de financiële transactietaks (tobintaks) in België. Minister van Financiën Van Overtveldt (N-VA) houdt voorlopig nog steeds de boot af. Het ACV, de andere vakbonden, ngo’s en middenveldorganisaties pleiten al jaren voor de invoering van een Europese taks op financiële transacties (FTT). Die taks, beter bekend als de tobintaks, kan een grote bron van inkomsten zijn voor de overheid: voor België zou het jaarlijks om meer dan een miljard euro gaan. De invoering van zo’n FTT is opgenomen in het regeerakkoord, in het kader van een samenwerking tussen tien Europese landen. Minister van Financiën Van Overtveldt staat nu echter op de rem. In een poging om de procedure te vertragen, legt hij oude

eisen opn ieuw op ta fel. Daa r naast herhaalde hij dat de FTT de reële economie zou kunnen schaden. Volgens het ACV zorgt de taks er net voor dat er meer wordt geïnvesteerd in de reële economie, want speculatieve financiële producten worden minder aantrekkelijk. Acht van de tien landen keurden het compromis al goed. België en Slovenië deden dat nog niet. Ze hebben nog tot 23 mei, wanneer de volgende ECOFIN-raad (Europese Raad voor Economische en Financiële zaken, red.) staat gepland. Bij weigering moeten ze de groep verlaten. ‘Het ACV dringt erop aan dat de regering alsnog het compromis aanvaardt’, zegt Koen Meesters van het ACV. ‘Volgens simulaties zou dat voorstel in de tien EUlidstaten 22 miljard euro opleveren. Toch een mooie inkomstenbron.’ (YM/AB)

gewikt en gewogen ¬

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

ZEGT

Paul D’Hoore beklimt Mont Ventoux

‘In de afdaling zoef ik iedereen voorbij’ Klimmen is niet voor mij weggelegd. Ik kom altijd als laatste toe op de top. Maar een oproep aan de andere deelnemers: wacht alsjeblieft niet op mij. Mij aanmoedigen op de fiets werkt enkel ontmoedigend. Doe het dan als Mark Uytterhoeven. Ik heb ooit samen met hem mijn eerste berg beklommen, de Tourmalet. Hij was natuurlijk beter dan ik, maar hij liet dat aan niets merken. Dankzij hem heb ik toen de top bereikt. Mocht het toen niet gelukt zijn, zou ik waarschijnlijk nooit meer een berg opgereden hebben. De afdaling is trouwens een ander verhaal. Daar zoef ik iedereen voorbij (lacht).’

17 juni 2017 staat met rood omcirkeld in de agenda van financieel journalist Paul D’Hoore. Dan bindt hij voor sportvereniging Sporta de strijd aan met de mythische Mont Ventoux. Gemakkelijk wordt het niet, maar een woord is een woord. En de beursgoeroe is een man van zijn woord.

Waarom besloot je om deze uitdaging aan te gaan? Paul D’Hoore: ‘Vroeger was ik een fervent wielertoerist, maar ik ben gestopt voor mijn werk. Later zou ik het wel weer oppikken. In interviews vermeldde ik dat voornemen zelfs met opzet om het te betonneren. Maar later werd later, en het kwam er niet van. Toen Sporta-directeur Jo Schreurs me vroeg om de Ventoux te beklimmen, zei ik hem eerst iemand anders te zoeken. Mijn conditie zat toen diep onder nul. Na een paar nachtjes slapen besefte ik dat de puzzel in elkaar paste. Nu moet ik wel fietsen, anders geraak ik nooit die berg op.’ Hoe loopt je voorbereiding? ‘Gisteren heb ik nog frieten gegeten, dus

Lieven Van Assche

og vrij fris fietst Paul D’Hoore over de eindmeet na een rit van 75 kilometer in en rond Oudenaarde. Samen met zo’n 2 500 andere wielerlief hebbers neemt hij in juni deel aan de beweegcampagne Mon Ventoux van Sporta. De deelnemers testten de benen op de heuvels van de Vlaamse wielerhoofdstad. ‘Die stellen niet veel voor in vergelijking met de 20 lange kilometers bergop van de Mont Ventoux. Maar ik heb het beloofd.’

Paul D’Hoore: ‘Klimmen is niet voor mij weggelegd. Ik kom altijd als laatste toe op de top. Wacht alsjeblieft niet op mij.’

Er moeten nog grammetjes af. De wet van de fysica is meedogenloos. Paul D’Hoore

voor vandaag was die niet al te best (lacht). Tot januari heb ik er nog van geprofiteerd. Toen kwamen er eerder kilo’s bij. Maar tijdens de inspanningstest schrok ik van mijn gewicht. Sindsdien houd ik consistent een gezonde levensstijl aan. Ik ben daar niet fanatiek in. Op speciale gelegenheden drink ik bijvoorbeeld een glaasje. Maar daarna weer drie weken niets. Als een pater leven, heeft toch geen zin. Er zullen

Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Dimi

Wie werkbaar en wendbaar werk steeds in één adem uitspreekt bezorg ik een contract bij DHL. #pano

Andy Kerkhofs

680.000.000.000 kilo afval per jaar, 2.200.000.000.000 kilo binnen 8 jaar. Waar zijn wij mee bezig?

Thomas Vanderveken

Er beweegt iets rond het ouderschapsverlof. Uitstekend. “Waarom niet af en toe één week ouderschapsverlof nemen?”

wel nog wat grammetjes af moeten om de Ventoux te temmen. De wet van de fysica is meedogenloos.’ En de voorbereiding op de fiets? ‘Ik fiets vooral binnen. Dan zet ik de koers aan op tv en rijd ik mee. Dat is het efficiëntste. Zo kan ik in mijn eigen tempo rijden in de juiste hartslagzone, zonder veel tijd te verliezen. Ik ben trouwens bang om slecht te vallen. Dat is me al eens overkomen. Die valpartij was ernstig, maar niet dramatisch. Het had evengoed omgekeerd kunnen zijn. Dat was ook een van de redenen waarom ik destijds gestopt ben. Laat mij dus nog maar even alleen fietsen.’ Hoe staat het met je klimmersbenen? ‘Vandaag is bevestigd wat ik al wist.

UITBEELDING

Deze Mon Ventoux staat in het teken van de Britse wielrenner Tom Simpson, die 50 jaar geleden overleed op de Mont Ventoux. Herinner jij je hem nog? ‘Dat is zelfs mijn eerste wielerherinnering. In 1968 verliest Herman Van Springel de Tour de France op de laatste dag. Dat voorjaar voegt Rik Van Looy met de Waalse Pijl de laatste klassieker toe aan zijn lijstje. En in 1967 laat Tom Simpson het leven op de flanken van de Mont Ventoux. Ik kan me dat nog levendig herinneren. Dat nieuws beheerste heel die Tour, ook al waren er amper beelden van. Dat ik nu de Mont Ventoux beklim voor de Memorial Tom Simpson kan geen toeval zijn. De cirkel is rond.’ Michiel Verplancke

Zaterdag 17 juni kun je voor de lefgozers supporteren op de Mont Ventoux. De inschrijvingen zijn voor deze editie helaas afgelopen. Meer informatie vind je op www.monventoux.be.

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

LIMBURG NEVEN-

EFFECT

Huurgordijnen Opvallende krantenkop afgelopen weekend: “Amerikaanse militairen zoeken huizen in Zutendaal”. Waarna het verhaal volgt van een Zutendaals vastgoedbedrijf dat huurwoningen zoekt voor 30 G.I. Joe’s, nog voor de zomervakantie. Liefst met gordijnen. Nieuws heet dat.

Verantwoordelijke uitgevers regio Limburg: beweging.net Carien Neven, ACV Jean Vranken, CM Lizy Cosemans Wil je reageren op de regionale bladzijden? Contacteer dan de redactie Visie Limburg - Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt - tel. 011 29 08 70 - limburg@beweging.net - limburg.beweging.net Een Visie gemist? Ga naar www.visielimburg.be

“ALLES BEGINT BIJ CORRECTE INFORMATIE” EEN LUCHTCONSULENT VERTELT

85 % van onze tijd brengen we binnen door. De lucht is er niet altijd even gezond, maar meestal beseffen we dat zelf niet. Vervuilde lucht kan nochtans de oorzaak zijn van mogelijke gezondheidskwaaltjes. Sinds enkele maanden loopt er daarom een proefproject met luchtconsulenten in Limburg en West-Vlaanderen om mensen hierover te informeren. Zij hebben ondertussen hun eerste huisbezoeken achter de rug. We vroegen Marc Vanhees, één van hen, naar zijn motivatie en eerste ervaringen.

Andere vastgoedbedrijven en projectontwikkelaars gingen hen de afgelopen maanden al voor. Al dan niet gesteund door een voor de verandering blauw geverfde BV, kregen ze in de media gratis promotie om de verkoop van prestigieuze lofts, appartementen, studio’s en studentenkamers een duwtje in de rug te geven. Onder het mom van groot nieuws verschenen er halve krantenpagina’s met foto. Wonen is een basisrecht dat al sinds 1994 in onze grondwet opgenomen is. In Limburg zijn verschillende organisaties, verenigingen, OCMW’s en vrijwilligers dagelijks op zoek naar betaalbare huisvesting. De vraag naar betaalbare en kwalitatieve huisvesting is al vele jaren groot. De zoektocht ernaar loopt voor kwetsbare huishoudens bijzonder moeilijk. Eind 2015 wachtten 15.655 mensen op een betaalbare sociale woning in Limburg. Wetende dat er eind 2015 19.642 sociale huurwoningen en 1.581 woningen via sociale verhuurkantoren verhuurd waren en dat de gemiddelde wachttijd in Limburg 3 jaar en 6 maanden is, belanden velen in het grijze marginale wooncircuit van caravans, kamers, huisjesmelkerij, krakers en dak- en thuisloosheid. Het lijkt me dan toch vanzelfsprekend dat zij ook wat hulp krijgen in hun zoektocht. Net zoals Amerikaanse militairen of potentiële loftkopers in hartje Hasselt. De zoektocht van deze 15.655 Limburgers naar betaalbare huurwoningen is even acuut en zeker ook minstens een halve pagina in onze kranten waard. Met als titel: “Meer dan 15.000 Limburgers zoeken betaalbare huizen.” En ondertitel: “Onze sociale verhuurkantoren (SVK’s) kunnen daarbij helpen.” Iedereen kan zijn of haar woning verhuren via de SVK’s en zo genieten van voordelen, zoals huurgarantie, renovatiepremies, fiscaal voordeel, verlaagde onroerende voorheffing, geen gerechtelijke procedures, onderhoud van de woning, enz. En hun klanten huren ook zonder gordijnen. Carien Neven secretaris beweging.net Limburg

Regionaal KUBB-TORNOOI di 20 juni 2017 van 12:30 tot 17:00 voetbalvelden S.V. Breugel Kerklaan z/n, Kleine Brogel-Peer

Luchtconsulent Marc Vanhees (links) in overleg met projectcoördinator Jens Vaes

Waarom ben je luchtconsulent geworden? Marc: “Op mijn werk werd ik geconfronteerd met een groot ziekteverzuim bij het personeel. Dit was het gevolg van een veel te lage luchtvochtigheid, maar het heeft lang geduurd voordat die oorzaak gevonden was. Daarom wilde ik me verdiepen in het verhaal van de luchtkwaliteit en merkte ik dat het niet altijd gemakkelijk is om correct geïnformeerd te zijn. Toen de oproep in Visie verscheen om luchtconsulent te worden, was ik onmiddellijk geïnteresseerd.”

Je was al bezorgd om de luchtkwaliteit. Is er na je opleiding tot luchtconsulent nog iets veranderd bij je thuis? Marc: “Ja, naast het constant voldoende ventileren heb ik de voorbije winter meer verlucht, bijvoorbeeld als je lang en met veel mensen in dezelfde kamer hebt gezeten. Als je de ramen eens goed openzet zodat de lucht kan circuleren, al is het maar een kwartier, is het daarna veel aangenamer in huis. Het volstaat dan niet om één raam eventjes open te zetten. Dit brengt wel een beetje lucht binnen, maar dat is niet voldoende om de aanwezige vervuilde lucht weg te krijgen.”

Inschrijven voor 5.6.2017 en meer info: OKRA, 011 26 59 37 of sport.limburg@okra.be

Wat verwacht je als je een tweede maal aan huis gaat? Marc: “Ik hoop dat mensen na mijn eerste bezoek enkele dingen onthouden en in de praktijk omzetten. Een half jaar later, bij mijn tweede huisbezoek, verwacht ik dat ze bepaalde gedragingen veranderd hebben, bijvoorbeeld wat betreft verwarmen, verluchten en ventileren, het gebruik van luchtverfrissers, enz.”

Dit is dus echt iets voor jou? Marc: “Als je de mensen meekrijgt in je boodschap, werkt dat aanstekelijk. Als je resultaat boekt en de mensen ervaren daardoor beterschap in hun gezondheid en de kwaliteit van hun binnenhuislucht, geeft dat een goed gevoel.”

Hoe zijn je eerste huisbezoeken verlopen? Marc: “Je moet even een drempel over. Mensen denken al vlug dat je hen iets wil verkopen. Als ze dan beseffen dat er niets aan vasthangt, behalve de verbetering van hun eigen gezondheid, dan lukt het heel goed.”

Staan mensen ervoor open dat je hen komt vertellen dat ze misschien niet zo goed bezig zijn? Marc: “Veel gedragingen worden als vanzelfsprekend en onschadelijk beschouwd. Er wordt niet bij stilge-

OKRA Trefpunt 55+ vzw werft aan

BOEKHOUDER M/V

Het betreft een halftijdse betrekking (19 u/week) voor een bepaalde duur nl. 2 jaar met mogelijkheid tot verlenging. Werkplaats: Hasselt Meer informatie bekom je bij Frank Massoels, 02 246 44 48 of bij Roel Francois, 0477 50 42 69.

Deelnameprijs: 5 euro p.p., 15 euro per ploeg, incl. koffie en taart

staan welk effect dit heeft op je lichaam. Tijdens de huisbezoeken komt naar boven dat ze niet goed op de hoogte zijn. De vragenlijst werkt bevorderend, en je bouwt ondertussen vertrouwen op. Ze zijn wel verbaasd dat sommige van hun gewoontes niet gezond zijn voor het huis en voor de bewoners zelf, maar nemen het wel van je aan dat het anders en beter kan.”

Solliciteren met uitgebreid CV en motivatiebrief uiterlijk 26.5.2017 via mail aan roel.francois@ okra.be. De geselecteerde kandidaten zullen worden uitgenodigd voor selectieproeven op dinsdag 13.06.2017 om 9:30.

Meer info over dit project: www.luchtconsulenten.be

“Fairtrade werkkledij voor stadsarbeiders en ocmw-personeel” Christine Liefsoens - Herk-de-Stad

Deel zelf je idee voor je gemeente op www.iedereenburgemeester.be

¬ Limburg

Visie ¬ vrijdag 19 MEI 2017

CONTACT (VOOR MANTELZORGERS)

Blueberryfields: bezoek, rondleiding en proeverij Een ervaren gids leidt ons rond door de plantages. Na de wandeling is er voor de hele groep een drankje en een ijsje. Daarna hebben we de kans om kennis te maken met het hele gamma gezonde, lekkere en ambachtelijke producten.

DAG VAN DE MANTE LZORG ‘MANTELZORG DOE JE SAMEN ’

22 JUNI 2017

• Beringen - 30-05 - 14.00 - 16.00 uur • 4 euro

• Helchteren - 08-06 - 14.00 - 16.00 uur • 7 euro CM-leden, 14 euro niet-leden Rolwagentoegankelijk

INFOSESSIE*

Leven met een voedselallergie, wat nu?

Ja, ik wil deelnemen aan ‘de dag van de mantelzorg’ Telefoonnummer: ...................................................................

• Lanaken - 13-06 - 13.30 - 16.30 uur • 3 euro CM-leden, 6 euro niet-leden

Gele klever CM

(van de mantelzorger)

Parkinson danst

E-mailadres: ........................................................................... Ik ben mantelzorger van: (naam) ............................................ ................................................................................................ Hoeveel tickets wil je bestellen:

Voor de barbecue: Vleeseter 1 / 2 perso(o)n(en)* Vegetariër 1 / 2 perso(o)n(en)* (*Omcirkel juiste keuze)

Ik wil op de ‘dag van de mantelzorg’ kans maken op een kooksessie ‘Samen koken met Mo’ke’. Stuur deze inschrijving terug naar:

MANTELZORGVERENIGING SAMANA Prins-Bisschopssingel 75 3500 Hasselt

Je kan je inschrijfstrook ook in een CM-brievenbus steken.

*Enkel voor mensen met chronische gezondheidsproblemen.

Ben jij de vrijwilliger die wij zoeken? CM kiest voor thuiszorg en wil zorgbehoevenden en hun mantelzorgers helpen. Daarvoor zijn onze vrijwilligers een onmisbare schakel. Heb jij vrije tijd en wil je mantelzorgers steunen door af en toe in te springen? Dan ben jij de vrijwilliger die we zoeken voor onze oppasdiensten.

Wat doet een oppasser?

Je neemt de zorg van mantelzorgers eventjes over door de zorgbehoevende persoon gezelschap te houden. Zo kunnen zij met een gerust hart hun kind, vader, moeder … alleen laten en een boodschap doen of wat tijd voor zichzelf vrijmaken.

Hoe werkt het?

INFOSESSIE (VOOR IEDER EEN)

Stop met stressen over stress

Het is tijd om te stoppen met stressen over stress. Stress kan geen kwaad. Sterker nog, het kan je krachtiger, slimmer en gelukkiger maken. Wanneer je stress begrijpt, omarmt en in je voordeel gebruikt, kan dat een wereld van verschil maken voor jezelf en anderen. Ariane Lievens, psycholoog en gedragstherapeut, legt uit hoe je dat kan bereiken.

... terugkeren met herinneringen voor het leven

bezoek aan brouwerij Ter Dolen

Veertien allergenen zijn Europees erkend. Welk zijn die allergenen? Wat zijn de gevolgen als je er niet nauwkeurig mee omspringt? Welke producten kan je gebruiken als vervanging? Tijdens de demo ontdek je hoe je, ondanks je allergie, culinair kan genieten. We proeven ook hartige en zoete hapjes.

WORKSHOP (VOOR IEDER EEN)

• Hasselt - 01-06 - 19.30 - 21.30 uur • 3 euro CM-leden, 6 euro niet-leden

CONTACT*

*Enkel voor mensen met chronische gezondheidsproblemen.

VaN 10 uur tot 16u30 - HANGAR58- Bokrijk

Dat regelmatig bewegen goed is, weet iedereen. Maar vooral voor mensen met Parkinson is het een must. Als we minder bewegen, wordt het lichaam minder soepel. Elke dag passief je medicatie nemen is niet voldoende, manieren zoeken om actief bezig te blijven is belangrijk. Bewegen is bovendien één van de factoren die het risico op vallen verminderen. Dansen is dan een leuke bewegingstherapie. Het heeft een positief effect op stijfheid, gelaatsuitdrukking en helpt de mobiliteit verbeteren. Dansen verbetert ook het evenwicht en het groepsgebeuren schenkt je meer zelfvertrouwen. De passen en het ritme van de muziek worden aangepast aan de deelnemers. Er is geen competitie, iedereen mag zichzelf zijn. Danservaring is niet noodzakelijk, je moet je wel zelfstandig kunnen verplaatsen zonder hulpmiddelen. Dansen kan met en zonder partner.

• Hasselt - 15-06 - 20.00 - 22.00 uur • 3 euro CM-leden, 6 euro niet-leden

Je kiest zelf waar, wanneer en hoe vaak je wilt oppassen en voor welke dienst: • Oppas bij kinderen met een beperking of chronische aandoening (-18 jaar). • Oppas bij chronisch zieken, personen met een beperking of zorgbehoevende ouderen (+18 jaar). • Nachtoppas: je slaapt bij de zorgbehoevende persoon in en biedt zo nodig hulp tijdens de nacht. Wij zorgen voor een onkostenvergoeding, een verzekering, opleiding en professionele ondersteuning.

Geïnteresseerd?

Busreis langs de Ligurische kust van Italië

Wil je als vrijwilliger aan de slag bij onze oppasdiensten? Bel gerust naar 011 280 263 of mail naar thuisoppas.limburg@samana.be.

De Ligurische kust van Italië herbergt vele mooie plekjes waaronder staat bekend als de bloemenrivièra, wordt omgeven door bergen en Op woensdag 21 juni is OKRA Limburg aanwezig op de Fruitmarkt 18 in Hasselt voor een zomeractie! Je vindt er alle deelwerkingen terug, kan genieten van allerlei activiteiten en zowel OKRA als anderen ontmoeten.

CONTACT

Programma: 1082 euro voor de bus in Antwerpen en Hasselt

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119.

1 tot 10 september voor opstapplaatsen

• Kom proeven van alles wat de crea-werking te bieden heeft: papieren bloemen maken, creatief met schelpen, werken met macramé en proef onze zomerse ijsthee ’s. • Laat je verrassen door verschillende sportactiviteiten zoals lijndansen, koppeldansen, volksspelen, King-Pong en veel meer. • Kom in zuiderse sferen bij OKRA Reizen en maak hier een toffe foto in de photobooth. • Tip: Er is een springkasteel voorzien, dus breng zeker de kleinkinderen/neefjes/nichtjes/… mee!

INFO? Meer info kan via de website www.cm.be/agenda verkregen worden. Zorg ervoor dat je bent ingelogd op de Limburgse CM Website! Op de startpagina kan je kiezen voor Limburg door je postcode in te geven. INSCHRIJVEN? - Via e-mail: wegwijs.limburg@cm.be Geef duidelijk aan: - voor welke activiteit je wenst in te schrijven - je naam, adres, rijksregisternummer en telefoonnummer - Telefonisch op het nummer 011 28 02 80

CM Limburg Een vraag voor CM? Op www.cm.be vind je heel wat info. Je kunt ook terecht bij het contactcenter: stuur een mail naar limburg@cm.be of bel naar 011 28 02 11

donderdag

8.30 - 12.30u 13.00 - 17.00u 8.30 - 12.30u 13.00 - 17.00u 8.30 - 12.30u 13.00 - 17.00u 8.30 - 12.30u 13.00 - 17.00u

vrijdag

8.30 - 12.00u

maandag dinsdag VOOR AF IN S C HRI J V EN VOOR A L ON Z INI T I AT IE V E EN V ERP L ICH T!

woensdag

De CM-Zorglijn kan je contacteren op het nummer 011 280 281 (ma-do: 8.30-12.30 uur en 13.00-17.00 uur, vrij: 8.30-12.00 uur) of via mail naar zorglijn.limburg@cm.be

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

KAJ INFOMOMENT VOOR SCHOOLVERLATERS EN JOBSTUDENTEN KAJ Vostert organiseerde op zaterdag 29 april een infomoment voor schoolverlaters en jobstudenten, in samenwerking met het ACV en beweging.net Bree. KAJ vangt namelijk regelmatig signalen op van jongeren die weinig kennis hebben van hoe de arbeidsmarkt in elkaar zit. Na een korte algemene inleiding door Guido Vandecruys (ACV) waarbij stap voor stap werd uitgelegd wat je moet doen als schoolverlater, was het de beurt aan de jongeren zelf.

gevolgen de nieuwe situatie van hun zoon of dochter voor hen heeft, bijvoor-

beeld op het ontvangen van kinderbijslag.

ACV GESLOTEN

Naast aandacht voor hun eigen verhaal, zitten veel jongeren met heel concrete vragen: Wanneer moet je je inschrijven bij de VDAB? Wat is het gemiddeld loon als je pas begint te werken? Heb je het eerste jaar al recht op vakantie? Hoe lang mag je werken met een interimcontract?

Op volgende dagen zijn de ACV-kantoren gesloten: • donderdag 25 mei (feestdag) • vrijdag 26 mei (brugdag) • vrijdag 2 juni (betalingen) • maandag 5 juni (feestdag)

Ook enkele bezorgde ouders waren aanwezig en vroegen zich af welke

Schoolverlaters krijgen een antwoord op hun concrete vragen.

Heb je zelf vragen over dit onderwerp? www.kaj.be & www.acv-enter.be

KWB FILMT VOOR PROPERE BUURT Kwb’ers van Heusden Centrum, Zolder Centrum, Berkenbos, Boekt, Bolderberg en Eversel geloven in een integrale aanpak van de zwerfvuilproblematiek en vinden het hun maatschappelijke taak om dit blijvend onder de aandacht te brengen.

Wist je dat je op onze website je dopkaart(en) kan bestellen? Surf naar www. acv-limburg.be. Je vindt het bestelformulier in de rechterkolom terug. De dopkaarten worden één keer per week verstuurd. Bestel dus tijdig!

Deze afdelingen hielden op 28 april een opvallende actie tegen sluikstorten en zwerfvuil en voor de invoering van statiegeld op blikjes en plastic flessen. Om hun standpunt duidelijk te maken, werden alle auto’s symbolisch gefilmd en bestuurders geïnformeerd over de mobiele camera die sinds kort ingezet wordt tegen sluikstorten.

AGENDA ASPERGETOCHTEN - OKRA

. di 23.5: ten voordele van vzw Tandem Limburg, opvangcentrum voor volwassen personen met een mentale beperking in Diepenbeek. Inschrijven en vertrek: café De Zjat, Schoolstr. 25, Schoonbeek tussen 9:00 en 15:00. Je kan ook deelnemen aan het asperge-eetfestijn, mits reservatie vooraf. Info/inschrijven: Okra Gewest Bilzen, 0486 38 14 98

BESTEL TIJDIG JE DOPKAART

BEWEGING.NET LEOPOLDSBURG VIERT RERUM NOVARUM Beweging.net Leopoldsburg vierde op 6 mei al Rerum Novarum. In de parochiekerk van het Geleeg werd de viering voorgegaan door pater Raymond en hield Rik Bloemen (voorzitter beweging.net Limburg) een toespraak over de uitdagingen voor beweging.net in de samenleving van vandaag. Lokaal voorzitter Rudi Reynaert sprak in zijn slotwoord over de symboliek van de tafel waarrond iedereen welkom is waarna hij de aanwezigen uitnodigde aan de receptietafel.

SCHRIJF JE IN OP ONZE NIEUWSBRIEF Wil je binnenkort tijdig op de hoogte gebracht worden van de ACV-vakantieregeling? Schrijf je dan vandaag nog in op onze nieuwsbrief via www.acvlimburg.be!

FILM – OKRA

. di 6.6: Okra Academie Lommel organiseert i.s.m. Utopolis Cinema Plus Lommel en Davidsfonds Lommel een filmnamiddag om 14:00.

Zo blijf je niet alleen op de hoogte van onze vakantieregeling maar ook van onze sluitingsdagen, provinciale info’s, acties, ...

WANDELEN - PASAR

. do 1.6: in Booienhoven. Vertrek: Booienhoven kerk, Bronstraat 1 om 13.30 u. Info: Pasar Sint-Truiden, Johan Stippelmans, 0468 17 71 01 De viering werd opgeluisterd door het plaatselijke Okra-koor.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 mei 2017

Jij bent een creatief en dynamisch persoon. Je bent ondernemend en durft kiezen voor vernieuwing. Je vindt de rechten van werknemers belangrijk en je wil daarvoor opkomen. Je gelooft in de rol van vakbonden in onze samenleving en je wil daar een actieve rol in spelen. Je wil geen nine-to-five-job maar een job waarin je met én voor mensen kan werken, waarin je de straat opgaat om samen met mensen beweging te maken, ook ’s avonds en in de weekends. Je hebt ook dienstverlenende kwaliteiten.

Voel jij je aangesproken, maar heb je nog vragen? Bel dan even met Martien Bortels op het nummer 0477-96 05 05. Ben je helemaal overtuigd dat jij de persoon bent die wij zoeken? Stuur dan uiterlijk op 2 juni 2017 voor 12 uur je kandidatuur met cv en uitgebreide motivatie aan personeelsdienst.acvlimburg@acv-csc.be. Als jouw gemotiveerd schrijven ons overtuigt, nodigen we je uit voor de verdere selectieprocedure.

• • • • •

Een job met veel uitdagingen en kansen om creatief en vernieuwend syndicaal werk te doen. Een interessante afwisseling tussen projectmatig werken, actie, dienstverlening en overleg. Een goede opleiding en begeleiding. Een loon volgens onze barema’s, interessante extralegale voordelen en een bedrijfswagen. Je standplaats is Hasselt. Vanuit Hasselt werk je voor de hele provincie maar met extra aandacht voor zone Noord-Limburg.

• Je hebt een basiskennis sociaal recht. • Je hebt een diploma Hoger Onderwijs, bij voorkeur in een sociale richting of gelijkwaardig door ervaring. • Je beschikt over een rijbewijs B.

Je kijkt graag naar de koers of leest liever een boek? Fan van pizza maar niet zo van pasta? Zolang je je herkent in deze vacature, laat niets anders je tegenhouden om bij ons te solliciteren.

ACV-BELASTINGSERVICE Lid van het ACV? Dan kan je in juni gratis bij ACV-Limburg terecht om je belastingbrief te laten invullen! Voor een vlotte service, werkt het ACV in heel wat gemeenten op afspraak. Telefoneer naar het ACV-contactcenter op het nummer 011-30.60.00 en leg je afspraak vast. Daarnaast zijn er vrij toegankelijke belastingzitdagen waar je zonder afspraak terecht kan. Je vindt alle info terug via een link op onze site www.acv-limburg.be! Denk eraan dat het ACV enkel via TAX-ON-WEB belastingbrieven invult! Vergeet dus niet je eID (elektronische identiteitskaart) en

pincode mee te brengen. Heb je een gemeenschappelijke belastingbrief? Breng dan ook de eID en pincode van je partner mee. Zonder of met kopieën kan de aangifte niet worden ingevuld. Enkel tijdens deze belastingservice vult het ACV aangiften in. We vullen de aangiften van personenbelasting in en de Belgische aangiften voor grensarbeiders. Voor herfinancieringen, berekening beroepkosten en zelfstandige activiteiten kan je terecht bij je financiële instelling. www.acv-limburg.be

TELE V IS

Visie ÂŹ vrijdag 19 mei 2017

Zangeres Isabelle A is na 8 jaar terug op het grote podium met â&#x20AC;&#x2DC;Liefde voor Muziekâ&#x20AC;&#x2122;

â&#x20AC;&#x2DC;Ik bid heel vaak tot Godâ&#x20AC;&#x2122; Ze had het zelf niet verwacht, maar Isabelle A is de absolute revelatie van het VTM-programma â&#x20AC;&#x2DC;Liefde voor Muziekâ&#x20AC;&#x2122;. â&#x20AC;&#x2DC;Ik ben lang weggeweest voor tv-kijkend Vlaanderen. De mensen zijn mijn naam nooit vergeten, maar ik denk wel dat ze vergeten waren hoe ik klonk in het Nederlands.â&#x20AC;&#x2122;

Brengt het programma ook extra werk mee? â&#x20AC;&#x2DC;Het is hĂŠĂŠl druk. Veel interviews en afspraken, maar ik ben ook al aan het repeteren met mijn band en nummers aan het schrijven. Ik was al aan het werken aan een cd, nu komt alles in een stroomversnelling. We mikken op juni voor de release. Maar het is een fijne drukte, en het komt op het juiste moment, nu mijn zoon wat ouder is.â&#x20AC;&#x2122; Ben je de laatste jaren vooral thuisblijfmama geweest? â&#x20AC;&#x2DC;Ik ben altijd muziek blijven maken en heb veel opgetreden met De Grietjes, de coverband waarin ik zing met Anneke van Hooff en Ianthe Tavernier. Dat was vooral in de weekends en de vakanties, in de week was ik inderdaad vooral bezig met het huishouden en met Storm (6). Ik ben daar blij om, dat ik die tijd heb gehad om zo betrokken te zijn bij hem. Mijn ouders zijn gescheiden toen ik vijftien was, en ik heb het daar heel moeilijk mee gehad. Ik was ook al heel jong heel veel op de baan, waardoor ik echt nood had aan een eigen nest. Daarom: Hans en Storm, mijn vriend en mijn zoon, mijn gezin, dat is echt de basis van mijn geluk. We wonen op de buiten, en als ik een keer een slechte dag heb, is er niets wat mij meer deugd doet dan met mijn zoon en mijn hond een fikse wandeling gaan maken. De buitenlucht opsnuiven, mijn hoofd leegmaken, en ik ben een ander mens. Mijn toppunt van geluk dat is het thuis gezellig maken met een bloemetje, samen ontbijten. Wat er dus ook gebeurt, ik heb hen.â&#x20AC;&#x2122;

DOODSBEDREIGINGEN Heb je getwijfeld om mee te doen aan â&#x20AC;&#x2DC;Liefde voor Muziekâ&#x20AC;&#x2122;? â&#x20AC;&#x2DC;Toch wel. Ik was wel onzeker. Artiesten als Clouseau en Bart Peeters, en dan ik, die er toch al een tijd uit was. Ik ben ook redelijk perfectionistisch, waardoor ik elk

COLOFON

Filip Nandts

Had je al de belangstelling niet zien aankomen? Isabelle A: â&#x20AC;&#x2DC;De makers hadden me wel gewaarschuwd. Maar eerlijk, na alles wat ik al heb gezien en meegemaakt, verrast de hevigheid van de aandacht me toch nog. (lacht) Maar ik ben er heel dankbaar om. Ik krijg veel reacties nu. Wauw, jij kan dat aan. Of: Jij kan het ook in het Engels? Ik haal daar veel voldoening uit, vanuit een underdog positie mensen positief verrassen.â&#x20AC;&#x2122;

â&#x20AC;&#x2DC;Toen ik Blank & Zwart voor het eerst live bracht, kwamen leden van het Vlaams Blok me uitjouwenâ&#x20AC;&#x2122;.

Een artiest mag wel wat engagement tonen in zijn nummers. Isabelle A

foutje dat ik maak, hoor. Dat maakte het nogal stresserend om voor zoâ&#x20AC;&#x2122;n bende op te treden. Maar ik ben er heel graag geweest. Op voorhand dacht ik, wat gaat dat geven zo zeven mensen samen? Het kon toch niet dat we op korte termijn zo goeie vrienden konden worden, zoals ik in vorige jaargangen wel eens zag. Maar dat kan dus wel. (lacht) Ik ben redelijk introvert, maar dankzij de groep ben ik na de eerste dagen echt los gekomen. En het blijft gewoon leuk dat je met de nummers volledig je eigen ding mag doen. Zo leert het publiek mij ook beter kennen.â&#x20AC;&#x2122; Vind je het belangrijk dat er een boodschap zit in je nummers? Ik denk bijvoorbeeld aan â&#x20AC;&#x2DC;Blank & Zwartâ&#x20AC;&#x2122;? â&#x20AC;&#x2DC;Ik was amper 16 toen ik Blank & Zwart bracht tijdens een live-af levering van Panorama. Ik had al doodsbedreigingen gekregen, en toen ik het nummer zong, kwamen mensen van het Vlaams Blok me uitjouwen. Ik kreeg zelfs flesjes naar mijn hoofd. Vreselijk. Maar geen haar op mijn hoofd dat eraan dacht om te stoppen met

zingen. Zo principieel was ik wel. In 2006 heb ik nog samen met Gorki en Luc De Vos op het pod iu m gestaa n voor de 0110-concerten in Gent waar we zongen voor verdraagzaamheid . Een artiest mag wel wat engagement tonen en mijn nummers mogen over meer gaan dan enkel over hoe blauw en mooi de ogen van mijn grote liefde zijn.â&#x20AC;&#x2122; Vanwaar die gevoeligheid voor een thema als verdraagzaamheid? â&#x20AC;&#x2DC;Ik ben opgegroeid in de Muide in Gent, een van de eerste multiculturele buurten. Ik had blanke, zwarte en Marokkaanse vriendinnetjes. Dat liep allemaal perfect door elkaar en wij stelden ons daar geen vragen bij. Ik probeer dat ook aan Storm mee te geven. Niet kijken naar kleur of cultuur, verdraagzaam en lief zijn tegenover iedereen. Ik vind dat maar logisch.â&#x20AC;&#x2122;

GOD ALS HOUVAST De verhalen zijn bekend. Je bent opgelicht door je eerste manager en met niets, zelfs met schulden, achtergebleven. Hoe heb je zoiets kunnen verwerken? â&#x20AC;&#x2DC;Het is niet altijd gemakkelijk geweest om er niet aan ten onder te gaan. Maar ik ben niet bij de pakken blijven neerzitten. Ik mocht t wee jaar lang geen muziek uitbrengen, en dat deed me veel pijn, maar de liefde voor muziek was wel zo groot dat

ik ben blijven zingen. Dat heeft me gered. Net als mijn familie en mijn vrienden, en in belangrijke mate mijn geloof. Ik ben een overtuigd christen en ik bid heel vaak tot God. Om steun te vragen of om hem te bedanken. Hij is mijn houvast. En daarvoor moet ik niet naar de kerk, ik kan dat overal beleven. Mijn geloof heeft me geholpen niet verbitterd of gefrustreerd achter te blijven. Ik heb het alles vergeven en achter mij gelaten.â&#x20AC;&#x2122; Hoe kijk je dan nu terug op je carriĂ¨re? Met een tevreden gevoel? â&#x20AC;&#x2DC;Alleszins niet met spijt over hoe de dingen gelopen zijn. Ik zou sommige dingen natuurlijk anders doen. Ik zou mijn school afmaken en dan pas in de muziek stappen. Te veel dingen zijn voor mij beslist, ik zou meer bij mezelf en mijn eigen overtuigingen gebleven zijn, ook muzikaal. Maar alle ups en downs hebben me wel gemaakt tot wie ik vandaag ben, en ik voel me een gezegend mens. Maar dat betekent niet dat ik aan de film van mijn leven niet graag nog een happy end wil breien. Ik droom bijvoorbeeld ook nog van een tour langs theaters met mijn band. En het zou fantastisch zijn mocht mijn muziek weer publiek vinden. Maar we zullen wel zien waar we landen. Niets moet nog, maar wat er bijkomt, is een mooie extra.â&#x20AC;&#x2122; Kaatje De Coninck

9LVLH LV HHQ WZHHZHNHOLMNV OHGHQEODG LQEHJUHSHQ LQ KHW OLGPDDWVFKDS YDQ &0 HQ $&9 9RHGLQJ HQ 'LHQVWHQ $&9 &6& 0(7($ $&9 %RXZ LQGXVWULH HQHUJLH HQ $&9 7UDQVFRP ĂŹ 9HUDQWZ 8LWJ QDW SDJ /LQGH 'H &RUWH ĂŹ +RRIGUHGDFWHXU +LOGH 9DQ 0DOGHUHQ ĂŹ 5HGDFWLH EHZHJLQJ QHW HQ $&9 .DDWMH 'H &RQLQFN /HHQ *UHYHQGRQFN $PÂŤOLH -DQVVHQV 0RQLTXH %UDDP 'DYLG 9DQEHOOLQJKHQ .DUHQ =HOGHUORR .ULV 6L[ *LDQQL *UHFR 5RRQL 7KHHERRP 0DUMDQ &DXZHQEHUJ ĂŹ 5HGDFWLH &0 'LHWHU +HUUHJRGWV FRÂ¸UGLQDWLH 0DUWLQH &UHYH (ULF 'H 0DHJG $QQHOHHQ 9HUPHLUH 0LFKLHO 9HUSODQFNH ĂŹ 9RUPJHYLQJ %DUW *HYDHUW 5XWJHU 9DQ 3DU\V ĂŹ 5HGDFWLH 9LVLH 3% %UXVVHO WHO ĂŹ OH]HUV#YLVLHUHGDFWLH EH ĂŹ 'UXN &ROGVHW 3ULQWLQJ 3DUWQHUV $ *RVVHWODDQ *URRW %LMJDDUGHQ ĂŹ $UWLNHOV UHJLRQDOH EODG]LMGHQ YDOOHQ RQGHU GH UHVS YHUDQWZ XLWJHYHUV ĂŹ