Visie 2020 - nr. 16 - Nationaal by beweging.net

BLAD MET EEN MENING VOOR EEN WERELD IN BEWEGING

NR 16 - DONDERDAG 22 OKTOBER 2020

Koop je museumpas met 10 procent korting > 7

Femma evalueert de 30-urige werkweek > 8

Lingerieontwerpster Murielle Scherre gelooft in eerlijk ondernemen > 16

Verenigingen zijn creatief in moeilijke tijden Sinds maart is zorgeloos bij elkaar komen een pak moeilijker geworden. Toch blijven de vele sociaal-culturele verenigingen hun best doen om mensen met elkaar te verbinden en toffe activiteiten aan te bieden. Ze houden daarbij rekening met de geldende veiligheidsvoorschriften. Wat gebeurde er sinds maart en wat brengt het najaar? ‘Lid zijn van een vereniging heeft heel wat voordelen’, zegt onderzoeker Joris Piot

VOORZITTER SONJA BECQ EN GELEGENHEIDSVRIJWILLIGER PASCAL BRAECKMAN

App om virus tegen te houden

Pascal Braeckman: ‘Veel respect voor mantelzorgers en vrijwilligers die zich engageren voor Samana. Ik hoop dat ik ook zo iemand heb als ik hulp nodig heb’

> 10-11 BEWEGING.NET

CM.BE

CORONALERT

70 jaar Samana

TWEEWEKELIJKSE UITGAVE

Sinds 19 oktober zijn opnieuw strengere maatregelen van kracht om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Naast de gekende regels beperking van het aantal nauwe contacten, afstand houden, mondmaskers dragen waar afstand houden moeilijk is en regelmatig de handen wassen wordt nu ook ingezet op de app ‘Coronalert’. Het is een manier om de contactopsporing te versnellen. Wie de app installeert, kan te weten komen of er nauw contact is geweest met een andere gebruiker die positief testte op het virus, zonder te weten wie het is. Je kunt ook zelf je nauwe contacten waarschuwen als je positief zou testen op het coronavirus. >> www.coronalert.be

Veel gestelde vragen over de terugbetaling van de coronatest

> 12

HETACV.BE - JAARGANG 76 - AFGIFTE BRUSSEL X - P806000 - VOLGEND NR 05.11.2020 - REGIO

BLZ. 13

DOSSIER

Kubben met je bubbel bij kwb

Wandelen met Pasar

Corona: Sociaal-culturele organisaties passen zich aan

Naaiateliers van Femma

‘Verbinding en groepsg in alle veiligheid’ Het coronavirus heeft ons leven grondig door elkaar geschud. Mensen hunkeren naar een houvast. Talrijke verenigingen zochten al van bij het begin van de gezondheidscrisis naar creatieve alternatieven om die houvast te bieden. En ook vandaag bieden ze kansen tot veilige ontmoetingen en ontspanning. TEKST AMÉLIE JANSSENS

oen op 13 maart de lockdown werd afgekondigd, betekende dat ook dat jeugdverenigingen, sportclubs en sociaal-culturele organisaties de deuren moesten sluiten. Allemaal organisaties waarvan de werking gebaseerd is op elkaar ontmoeten en in verbinding staan met elkaar. Voor sommige organisaties kwam de moeilijke boodschap dat ze zouden moeten stoppen zelfs al iets vroeger.

Telefoon van Marc Van Ranst ‘Al op 9 maart kregen we een telefoontje van epidemioloog Marc Van Ranst met de dringende vraag om al onze activiteiten stop te zetten’, vertelt Mieke Peeters van OKRA. ‘Dat was, op zijn minst gezegd, even schrikken. Maar hij klonk heel serieus en dus hoefden we niet lang na te denken. Op 10 maart namen wij al de beslissing om al onze activiteiten te annuleren.’ Zodra de officiële lockdown werd afgekon-

digd, volgden uiteraard ook alle andere verenigingen. Wat volgde was een korte periode van bezinning, maar al snel werden alternatieven ontwikkeld.

Creatieve oplossingen ‘We maakten de reflex om een aanbod aan activiteiten te voorzien die je als individu of met je beperkte bubbel kon doen’, herinnert Heidi De Smedt van Pasar zich. ‘De nadruk kwam vooral te liggen op buitenactiviteiten dicht bij huis. Wandelingen en fietstochten delen, bijvoorbeeld.’ Maar er werd ook ingezet op nieuwigheden. Zo ontwikkelden zowel Pasar als kwb zoektochten in de meest uiteenlopende thema’s. ‘Wandel- en fietszoektochten, dat zijn eigenlijk vergeten klassiekers’, glimlacht Jochen Szkilny van kwb. ‘In 110 lokale afdelingen kon je afgelopen zomer als gezin of als bubbel een leuke zoektocht doen. Een raadselzoektocht, een tocht gebaseerd op foto’s uit de oude doos, zoektochten op maat van gezinnen, enzovoort.’

Betrokkenheid en nabijheid Een ruime waaier van activiteiten dus, maar ook de betrokkenheid bij de organisatie werd niet uit het oog verloren. In een periode waarin afstand houden centraal stond, werd ingezet op nabijheid. ‘We trok-

Redactieadres: Visie, PB 20, 1031 Brussel - tel. 02 246 31 11 - e-mail: info@visieredactie.be • Lezersbrieven: lezers@visieredactie.be • Abonnementen: www.beweging.net/ abonnementvisie • Verantwoordelijke uitgever: Liesbeth De Winter (nationale pagina’s), artikels ‘regio’ vallen onder de resp. verantw. uitgevers • Redactie: Simon Bellens, Nils De Neubourg, Wim Troch, Marjan Cauwenberg, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Martine Creve, Dieter Herregodts, Stephanie Lemmens, Elien Steen, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Hoofdredactie: Amélie Janssens • Vormgeving: Gevaert Graphics • Druk: Coldset Printing Partners • Visie verschijnt tweewekelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten •

ken met een caravan door Vlaanderen om mensen in kleine groepen, en in de buitenlucht, op verhaal te laten komen’, verduidelijkt Kristel Jappens van Femma. ‘Mensen opnieuw bij elkaar brengen, rekening houdend met alle veiligheidsvoorschriften, dat was deze zomer heel belangrijk.’ En vanuit de overtuiging dat elk klein gebaar telt, werden door verschillende organisaties kaartjes verstuurd naar leden en vrijwilligers. ‘Om hen een hart onder de riem te steken of om duidelijk te maken dat we er nog altijd voor hen zijn’, aldus Kristel Jappens. ‘En om onze leden, die bij de meest kwetsbaren horen, niet te laten verglijden in eenzaamheid, organiseerden we ook telefooncirkels’, vertelt Johan Tourné van Samana.

Als organisatie bijgeleerd ‘Het was ook een periode waarin we als organisatie veel hebben bijgeleerd’, gaat Johan Tourné verder. ‘We ontdekten veel sneller dan verwacht de vele digitale mogelijkheden en stapten over naar online en hybride vergaderen. En we ontwikkelden ook webinars, lezingen die de mensen thuis via hun computer kunnen volgen.’ ‘De digitale wereld heeft ook onze verbondenheid goed ondersteund’, vult Kristel Jappens aan.

DOSSIER Samen bewegen met OKRA

Cursussen volgen bij Samana

Op verhaal komen bij de caravan van Femma die door heel Vlaanderen trok

sgevoel, Griezeltochten met de stem van Bent Van Looy dankzij kwb

‘Op www.femmamaakthet.be staan honderden leuke doe-het-zelf activiteiten, recepten en uitstapjes. In onze Facebook groep femmamaakthet deelden honderden vrijwilligers op hun beurt hoe zij bleven verbinden met hun leden. Het aantal actieve mensen op Facebook nam enorm toe.’ ‘Dat zagen wij ook’, stemt Jochen Szkilny in. ‘We maakten op onze Facebook pagina reclame voor onze veilige activiteiten. Via die weg leerden veel nieuwe mensen kwb kennen en namen ze deel aan wandelingen en zoektochten.’

Belangen behartigd De inzet van onze organisaties situeerde zich niet alleen op het vlak van activiteiten. Er werd ook hard inhoudelijk gewerkt. ‘OKRA heeft fel gereageerd op het feit dat mensen werden gediscrimineerd op basis van hun leeftijd’, zegt Mieke Peeters. ‘Dat heeft gehoor gekregen. We werkten daarvoor ook goed samen met andere ouderenorganisaties en de Vlaamse Ouderenraad. Ook voor de komende periode zullen we erover waken dat kwetsbaar niet zomaar vertaald wordt naar 55-plus.’

Plannen in duigen Toch konden we er niet omheen dat enkele activiteiten onherroepelijk werden geannuleerd. Vooral de reizen die door verschillende organisaties en door bijvoorbeeld Govaka&Pasar en Samana georganiseerd worden, moesten eraan geloven. ‘Met uitzondering van een fietsvakantie in Neder-

land en een wandelvakantie in Oostenrijk annuleerden we al onze groepsreizen’, getuigt Kurt Janssens van Govaka&Pasar. ‘Vandaag is het heel moeilijk om uitspraken te doen over wat ons te wachten staat. We hopen natuurlijk op een mooi voorjaarsseizoen, maar we moeten de evolutie van het virus afwachten.’

Vandaag: continu opvolgen en afstemmen Wat we dus zeker kunnen besluiten is: de verenigingen volgen alle ontwikkelingen op de voet op en stemmen hun activiteiten voortdurend af op wat veilig kan en mag. Ook voor het najaar staan al heel wat projecten en activiteiten in de steigers: griezeltochten en een online Sinterklaasbeleving van kwb, veilige naaiateliers en kookdemonstraties bij Femma, webinars en cursussen bij Samana, wandelen fiets tochten en zoektochten met Pasar, kleine lokale bijeenkomsten van OKRA. En wie weet wat ze nog allemaal uit hun creatieve kokers toveren. De sociaal-culturele verenigingen zijn klaar voor de relance.

>>> Op de websites van de verenigingen kun je het huidige aanbod raadplegen en nalezen hoe ze alle veiligheidsmaatregelen toepassen: www.okra.be, www.femmamaakthet.be, www.icvzw.be, www.samana.be, www.pasar.be, www.kwb.be, www.govaka.be,

Wat gaan we dit weekend doen? Het is een vraag die we de afgelopen tijd niet durfden te stellen, niet mochten stellen en waar we vandaag nog steeds over twijfelen. Nog niet zo lang geleden werd elk weekend gevuld met initiatief. Vijftig procent van de Vlamingen was lid van een vereniging, tachtig procent nam deel aan minstens één culturele activiteit en 2,8 miljoen bezoekers kwamen over de vloer van onze Vlaamse musea. Het engagement dat mensen namen in onze verenigingen was kenmerkend en uniek in de wereld. Nergens zo een sterk jeugdwerk, nergens zo een fijnmazig netwerk van mensen die initiatief namen in hun vereniging als in Vlaanderen. In het buitenland zouden ze met zo’n boude stelling fier te koop lopen. Het zou de aanhef zijn in hun toeristische brochures. Het zou gepromoot worden als een bewijs van de typische volksaard. Hier bij ons lopen we met de dingen niet zo snel te koop, misschien ook een onderdeel van die typische volksaard. Vandaag hebben deze verenigingen het niet eenvoudig. Het mist hen niet aan creativiteit, integendeel. Op de bladzijde hiernaast verbazen ze je over de diversiteit aan initiatief en de creativiteit om alles veilig te kunnen laten doorgaan. Zo doordacht, zo klaar voor een relance. Het enige wat aan al dit initiatief mogelijk nog kan ontbreken, ben jij. Het is een beetje bang afwachten, wat kan nog, wat mag nog? Waaraan durf je nog deel te nemen, wat durf je als vrijwilliger nog te organiseren? Verenigingen hebben vooral nood aan jouw blijvend engagement. Jij bent het secret ingredient. Het gebrek aan culturele activiteiten werd algemeen als een gemis ervaren. Dat lezen we ook in de aanbevelingen van het Maatschappelijk Relancecomité. Laten we er alles aan doen om ons verenigingsleven door deze bizarre crisis te loodsen. Want echte waarde, dat weet je ook, die gaat vaak schuil in de kleine, nabije dingen. Lies De Winter Algemeen Secretaris beweging.net

DOSSIER

Verenigingsleven na corona

‘Verenigingen zijn nodig om de samenleving warmer en sterker te maken’ Net zoals vele sectoren heeft ook het verenigingsleven een opdoffer gekregen door corona. Heel wat activiteiten moesten afgelast worden. Een nieuwe start maken is niet altijd eenvoudig. Toch blijft de nood aan ontmoeting. Dat zegt Joris Piot, onderzoeker en lector sociaal-cultureel werk aan de UCLL.

‘Er is een verlangen om weer mensen te zien en samen plezier te maken’ JORIS PIOT

TEKST WIM TROCH FOTO FRÉDERIC CIPRIANI

orona is tekeergegaan zoals een storm die over het bos raast’, begint Joris Piot. ‘Er zijn takken afgebroken en bomen zijn omgewaaid. Van de bomen die gesneuveld zijn, zijn er die anders over twee of drie jaar sowieso tegen de vlakte zouden zijn gegaan, maar er zijn ook gezonde bomen getroffen. Het sociaal-cultureel volwassenwerk heeft absoluut een knauw gekregen. Vooral de groepen waar vóór corona al weinig nieuwe mensen naar activiteiten kwamen, en waar zelden nieuwe ideeën werden uitgewerkt, deelden hard in de klappen. Het zijn vooral die in zichzelf gekeerde afdelingen die het nu extra moeilijk hebben, maar elke lokale groep heeft afgezien.’

Geloof in mens en overheid Ook vóór corona zaten al heel wat verenigingen in zwaar weer. Steeds herhalende activiteiten of lang zetelende besturen bedreigen de werking van heel wat lokale groepen. Toch blijft Piot optimistisch. Hij ziet nog een toekomst voor verenigingen. ‘De behoefte om zich te verenigen is er nog steeds’, zegt hij. ‘Mensen willen zich verzamelen om thematisch of maatschap-

pelijk iets te doen. Nog nooit waren er zo veel vrijwilligers, en nog nooit was er zo veel vraag naar vrijwilligers. Het aantal burgerinitiatieven dat de laatste jaren is ontstaan, is ontelbaar. Zij doen goed werk, maar het grote voordeel van verenigingen is de duurzaamheid en de ondersteuning. Burgerinitiatieven vallen vaak stil zodra het doel bereikt is, of zodra duidelijk is dat het doel niet bereikt kan worden. Verenigingen kunnen zich in zulk geval focussen op een nieuw project, of een andere locatie.’ Volgens Piot heeft lidmaatschap van een vereniging enkele voordelen. ‘Er zijn verschillende redenen om lid te worden van een vereniging. De meest genoemde zijn dat het een betekenisgevende bezigheid is, dat het voor een gevoel van samenhorigheid zorgt en dat je er plezier kunt maken. Onderzoeken tonen aan dat wie lid is van een vereniging gelukkiger is en

een groter geloof heeft in mens en overheid. In een vereniging leer je omgaan met andere meningen. Je leert compromissen maken en je verschaft een zekere mildheid tegenover mensen die anders denken of zijn dan jij. Als je zulke mensen ontmoet en met hen praat, dan zul je vaker begrijpen waarom iemand denkt wat hij denkt of doet wat hij doet.’

Angst en verlangen Corona heeft ons leven grondig door elkaar geschud. Heel wat mensen zijn teruggeplooid op zichzelf. Maar corona hoeft allerminst de doodsteek voor het verenigingsleven te betekenen. Piot: ‘Corona biedt ook kansen voor het verenigingsleven. Dit is het moment om iets nieuws te proberen. Dit is ook de kans om het eigen verhaal weer scherp te stellen, en te kijken hoe je als lokale vereniging kunt inspelen op een plaatselijke nood. Maar dit is ook het moment om persoonlijker met elkaar

te praten. Hoe ga je om met corona? Welke gevoelens heb je daarbij? Na de periode van afzondering moeten verenigingen inspelen op de nood aan contact, op de nood aan mensen zien. Weet je, dit is een kantelmoment. Herhalend gedrag wordt bepaald door twee gevoelens: verlangen en angst. Enerzijds is er het verlangen om mensen te zien, om samen plezier te maken. Anderzijds is er de angst om ziek te worden of om anderen onbewust ziek te maken. Afhankelijk van welke emotie de bovenhand haalt, zal ons gedrag veranderen. Verenigingen moeten nu het verlangen om mensen te ontmoeten aanwakkeren, want anders zal het nietsdoen – wat we nu al een half jaar doen – ons toekomstig gedrag domineren. Verenigingen zullen moeten tonen dat ze in veilige omstandigheden dingen kunnen organiseren, bijgestaan door hun nationale koepel en door de nationale en lokale overheden. Angst verlagen kunnen ze door formats aan verenigingen aan te reiken om activiteiten in veilige omstandigheden te organiseren. Samenkomen is belangrijk. Dat kan natuurlijk niet voor iedereen, maar online zijn er ook mogelijkheden om een gesprek te hebben. En we zouden het bijna vergeten: de telefoon en de brief bestaan ook nog.’ ‘Vrijwilligers mogen zich niet opsluiten. Verenigingen zijn nodig om de samenleving warmer en sterker te maken. Het was begrijpelijk dat ze zich even terugtrokken, maar nu moeten ze weer samenkomen, praten met elkaar, en activiteiten organiseren. De creativiteit zal aangewakkerd moeten worden, maar er zijn mogelijkheden om in de openbare ruimte te treden. Mensen hebben in deze tijden echt nood aan verbinding. Verenigingen die daar nu snel op inspelen, zullen de vruchten daarvan plukken’, besluit Piot.

Corona plundert de kas van verenigingen Naast een sociale impact heeft corona ook een financiële impact op verenigingen. Dat blijkt uit een bevraging van Trooper bij 627 Vlaamse en Brusselse verenigingen. Gemiddeld verloren deze verenigingen de voorbije maanden zo’n 45 procent van hun werkingsmiddelen. Bij één vereniging op de vijf is dat zelfs meer dan zeventig procent. Tussen half maart en eind juni mochten verenigingen zo goed als geen enkele activiteit organiseren. Die stopzetting van de kernactiviteiten, maar ook de verplichte annulering van benefietacties, de geannuleerde evenementen waar verenigingen aan meewerkten in ruil voor een vergoeding en de noodgedwongen aankoop van handgels, mondmaskers en schoonmaak-

producten leidden tot een vermindering van de werkingsmiddelen. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat ongeveer de helft van de verenigingen die antwoordden op de bevraging van Trooper financiële moeilijkheden verwacht.

76 %

3,14 %

verliest meer dan 1 000 euro

zegt geen verlies te hebben tegenover vorig (werk)jaar

heeft al een prijsverhoging voor lidmaatschap of deelname aan activiteiten moeten doorvoeren

25 %

68 %

verwacht een prijsverhoging te moeten doorvoeren

stelt de aankoop van materialen voor de dagelijkse werking uit

Bron: een bevraging van Trooper bij meer dan 600 verenigingen (o.a. socioculturele verenigingen, sportclubs, jeugd- en muziekverenigingen, ouderraden).

ACTUEEL

‘Als er nu opnieuw een eindeloopbaanbeleid en een pensioenhervorming worden aangekondigd, is dat een unieke kans om de knoeiboel van de voorbije jaren op te lossen’ MARC LEEMANS

ACV-voorzitter Marc Leemans over de nieuwe regering

Opluchting, maar nog geen vreugdedansje Meer dan 630 dagen na de val van de regering-Michel over het zogenaamde Marrakesh-pact hebben we eindelijk een nieuwe federale regering. Wat denkt het ACV daarvan? Visie vroeg het aan voorzitter Marc Leemans. TEKST DAVID VANBELLINGHEN FOTO THOMAS GEUENS

e beoordelen een regering altijd op het concrete beleid. Is dat evenwichtig? Is dat rechtvaardig?’, zegt Marc Leemans. ‘Voor tevredenheid is het dus nog veel te vroeg. Maar er speelt toch wel een gevoel van opluchting. Eindelijk komt er een einde aan de aanhoudende politieke crisis. En dat is absoluut nodig om krachtdadiger de Covid-19- en de sociaaleconomische crisis aanpakken. Tegelijk is er ook opluchting omdat deze regering aantreedt zonder botte aanvallen op de rechten en de centen van de werknemers. Integendeel , ze injecteert 5 miljard euro, waarvan ongeveer de helft structureel voor sociaal beleid. In de zorg bijvoorbeeld. Dat is niet slecht.’

Hervormingen Opluchting dus, maar een vreugdedansje

‘Je moet de kleine dingen waarderen, anders zul je nooit iets voor jezelf hebben’ MARC LEEMANS

zit er vooralsnog niet in bij het ACV. De ACV-voorzitter geeft aan dat er ook nog veel onzekerheden zijn over de sociale lijn die de komende jaren bewandeld zal worden. ‘De nieuwe regering wil heel veel dingen hervormen. De sociale zekerheid, de verlofstelsels voor werknemers, de pen sioenen, het belastingstelsel, de staat, de Grondwet … Die aankondigingen brengen natuurlijk onzekerheid mee.’

‘Gewone mensen die onze samenleving doen draaien moeten opnieuw gerespecteerd worden’ MARC LEEMANS

bleek ook uit de laatste verkiezingen: je kunt mensen van alles proberen wijs te maken, maar in het stemhokje is het oordeel onverbiddelijk.’ Volgens de ACV-voorzitter kampt de regering-De Croo trouwens met de kwalijke

erfenis van de regering-Michel . ‘De regering-Michel liet na om op verwachtingen van de burgers te antwoorden. Het eindeloopbaandebat is daarvoor symptomatisch. De pensioenleeftijd werd opgetrokken, landingsbanen en SWT beperkt. En van de beloofde regeling voor zware beroepen kwam niets in huis. De vragen en problemen van mensen bleven natuurlijk bestaan, die zijn niet plots verdwenen. Heel veel mensen houden het werk niet vol. Zij verwachten oplossingen. Als er nu opnieuw een eindeloopbaanbeleid en een pensioenhervorming worden aangekondigd, is dat een unieke kans om de knoeiboel van de voorbije jaren op te lossen.’

Hoop voor overleg Dat de regering aangeeft het sociaal overleg tussen het bedrijfsleven en de vakbonden opnieuw zijn rol te laten spelen en de dialoog met de sociale partners te willen aangaan, geeft dan wel weer hoop volgens de ACV-topman. Hij liet de voorbije jaren niet na om te wijzen op de voorkeursbehandeling die bedrijven kregen. ‘Werkgevers zaten in een zetel. Als ze hun zin niet kregen in onderhandelingen met ons, konden ze rekenen op een welwillende regering. Ik hoop dat dat tijdperk afgesloten is, dat er opnieuw meer evenwicht komt. Dat de gewone mensen die onze samenleving overeind houden en doen draaien eindelijk opnieuw gerespecteerd worden door de regering. Als dat niet gebeurt, zal de regering ons én de kiezer tegenkomen. Dat

Septemberverklaring van Vlaamse regering De vorming van de nieuwe federale regering overheerste de voorbije weken het politieke nieuws. Maar ook op Vlaams niveau bewoog er veel. Traditioneel houdt de Vlaamse ministerpresident op de laatste maandag van september een toespraak waarin hij de regeringsplannen uit de doeken doet. Dit jaar stond deze Septemberverklaring in het teken van de relance met het plan ‘Vlaamse Veerkracht’. ‘Minister Jambon kondigde 4,3 miljard euro aan investeringen aan met veel aandacht voor bakstenen en ce-

ment, maar er moet ook voldoende geïnvesteerd worden in mensen. Als het gaat om het ondersteunen van kwetsbare groepen is er in het regeringsplan weinig terug te vinden’, zegt Ann Vermorgen van het Vlaams ACV. ‘Daarom hopen we in een akkoord met de Vlaamse sociale partners de uitwerking van de relancemaatregelen bij te sturen en maximaal te laten aansluiten op wat werknemers op het terrein nodig hebben, zoals bijvoorbeeld de aandacht voor de digitale kloof.’

OPINIE

ALS DE DIJKEN BREKEN

FORUM

EMMANUEL VAN LIERDE HOOFDREDACTEUR VAN HET CHRISTELIJKE WEEKBLAD TERTIO EN AUTEUR VAN WELKOM IN ROME: KRUISPUNT VAN DE WERELDKERK.

LUC VAN GORP, VOORZITTER CM

Pauselijke alarmkreet

aus Franciscus roept voortdurend op tot vrede, rechtvaardigheid en zorg voor de schepping, maar het lijkt alsof de mensheid niet luistert. De wereld staat in brand, maar niemand is bereid om te blussen. Integendeel, er wordt olie op het vuur gegoten. De paus ziet hoe het overal de verkeerde kant uitgaat. Dat dwingt hem andermaal een alarmkreet te slaken, nu met een sociale encycliek over de broederlijkheid: Fratelli Tutti, allen broeders (en zusters). In die wereldbrief herhaalt de paus dat alles met alles verbonden is en dat we ofwel samen ten onder gaan, ofwel samen bouwen aan een nieuwe wereldorde. Wat gerommel in de marge volstaat niet, het roer moet drastisch worden omgegooid als we de toekomst van onze planeet willen veiligstellen. Er is een totaal nieuwe cultuur van broederlijkheid en solidariteit nodig waarbij het algemeen belang weer de voorrang krijgt. In Fratelli Tutti gaat de paus te werk als een arts die de ziektes van deze tijd analyseert en remedies aanreikt om de kwalen te bestrijden. Naast de coronapandemie en de klimaatverandering wijst hij op ‘de derde wereldoorlog die we beetje bij beetje meemaken’. Populisme, liberalisme en individualisme moeten het ontgelden, want ze leiden tot uitbuiting en uitsluiting van de ander. Er is geen ik en zij, alleen wij, Fratelli Tutti. We behoren tot één mensenfamilie. Franciscus herinnert aan het verhaal van Kaïn en Abel: ‘Waar is je broeder?’, ‘Ben ik dan de hoeder van mijn broeder?’ Het antwoord geeft de barmhartige Samaritaan. Hij loopt niet onverschillig in een boog om de problemen heen, maar ontfermt zich over de lijdende medemens. ‘There are people dying.’ De tijd dringt, we weten wat ons te doen staat volgens de bekende popsong: ‘Heal the world. Make it a better place.’

Dagen met meer dan 10 000 bevestigde besmettingen. Dagelijks gemiddeld meer dan 250 ziekenhuisopnames en elke dag 30 mensen die overlijden aan de gevolgen van Covid-19. Op het ogenblik dat ik dit schrijf – niets wijst erop dat er de komende dagen veel beterschap te verwachten is – zijn de coronacijfers in ons land barslecht. Houdt de meest optimistische expert het nog op vijf voor twaalf, dan is het voor vele anderen al vijf over twaalf of zelfs nog wat later. Wie nog mocht twijfelen of er sprake is van een tweede golf, wordt elke dag met de neus op de feiten gedrukt. Bij elke nieuwe grafiek van Sciensano gaat de curve nog wat steiler de hoogte in. De kaart van België kleurt almaar roder. Artsen, verpleegkundigen en zorgpersoneel staat het water opnieuw aan de lippen. De maatregelen om de verspreiding van het virus tegen te gaan, worden steeds forser.

‘Dit virus laat zich niet zomaar klein krijgen. Er is vandaag geen tijd meer om te discussiëren over het nut van deze of gene maatregel’ En opnieuw vraagt iedereen zich af hoe het zover is kunnen komen. Verontwaardigd klinkt het dan dat we niets geleerd hebben uit de eerste golf. En even verontwaardigd wijzen we met de vinger. Had die maar dat gedaan, dan zaten we nu niet in de problemen. Hadden ze toen maar die beslissing genomen, dan waren we al lang van dat virus verlost. Had dat maar beter gewerkt, dan kleurde de kaart van België veel minder rood. Is voor de een geen maatregel streng genoeg, dan vindt de ander elke ingreep een stap te ver. Want als het over de inperking van onze vrijheden gaat, dan zijn we allemaal virologen.

Dat is vooral pijnlijk voor de grote meerderheid aan mensen die de voorbije maanden hun uiterste best deden om de maatregelen zo goed mogelijk op te volgen, maar tegelijkertijd moesten vaststellen dat een kleine minderheid het nog altijd niet begrepen heeft en de regels zorgeloos aan de laars lapte. En tegelijkertijd moeten we toegeven dat er ondanks alle communicatie-inspanningen nog altijd mensen zijn die we niet bereiken, omdat ze de media niet volgen of geen toegang hebben tot – letterlijk – levensbelangrijke informatie. Ook die mensen mogen we niet in de kou laten staan. Nog veel meer dan vandaag moeten we straathoekwerkers of influencers inschakelen om iedereen mee te krijgen. Want een ding is duidelijk, dit virus laat zich niet zomaar klein krijgen. Er is vandaag geen tijd meer om te discussiëren over het nut van deze of gene maatregel. We moeten nu doen wat ons gevraagd wordt om te voorkomen dat de dijken breken. Als testing, tracing en ziekenhuizen kopje onder gaan, dan is het einde helemaal zoek. Nooit mogen we vergeten dat achter al die rode cijfers echte mensen zitten.

Ontdek winnaars Oikondeprijs ‘De Megafoon’ online

GETUIGEN GEZOCHT

Conflict bij levenseinde CM en UGent doen een onderzoek naar familiale conflicten bij levenseinde en zoeken daarvoor getuigen. Het kan gaan over ruzies of spanningen over bijvoorbeeld euthanasie, erfeniskwesties of verdeling van de zorg voor een hulpbehoevend familielid. Ben of was je als patiënt of naaste betrokken in zo’n conflict, verwacht je daarmee geconfronteerd te worden of ken je dergelijke conflictsituaties in je omgeving? Laat het ons weten voor 20 november. In een persoonlijk gesprek

De harde waarheid is echter dat we vooral naar onszelf moeten kijken. Ja, ongetwijfeld zijn er fouten gemaakt en zouden we het met de kennis die we nu hebben anders gedaan kunnen hebben. En ja, sommige beslissingen waren achteraf gezien niet de meest gelukkige. Maar de verspreiding van Covid-19 begint nog altijd bij onszelf. Het is ons gedrag dat bepaalt hoeveel ruimte het virus krijgt. En dan kunnen we vandaag niet anders dan vaststellen dat we op dat vlak tekortgeschoten zijn.

vertel je jouw ervaringen. Waarover gaat het conflict? Wat is de impact? Hoe probeer je het op te lossen? Doe je een beroep op externe hulp? De informatie dient om het aanbod aan professionele ondersteuning en bemiddeling te herbekijken. Het interview duurt 30 tot 60 minuten en kan zowel via fysieke samenkomst als via telefoon of videogesprek plaatsvinden.

>>> michele.morel@cm.be

Op woensdag 28 oktober wordt voor de vierde keer de winnaar bekendgemaakt van ‘De Megafoon’, de jaarlijkse prijs van Oikonde Leuven voor initiatieven die met vrijwilligers meebouwen aan een meer zorgzame en solidaire samenleving. De organisatoren beslisten om deze editie online te organiseren. 46 initiatieven uit alle Vlaamse provincies en Brussel schreven zich in. Een jury selecteerde vijf projecten. Deze vijf genomineerden stellen zich vanaf deze week via een video voor. Op woensdag 28 oktober wordt de hoofdwinnaar bekendgemaakt. Die ontvangt een geldprijs van 15 000 euro. De vier andere genomineerden ontvangen elk 2 500 euro.

>>> Ontdek de genomineerden en de winnaar op www.oikondeleuven.be.

ACTUEEL

Coronaproof museumbezoeken

Belgische musea houden stand Cultuurliefhebbers keken in de laatste maanden al te vaak beteuterd naar hun lege agenda. De Belgische musea heropenden volstrekt coronaproof en komen in het najaar met een rijk en gevarieerd aanbod, waarin voor elk type bezoeker iets is. TEKST EVELYNE COUSSENS FOTO NICK DECOMBEL

et begin van de coronacrisis luidde voor de cultuurhuizen een donkere periode in. Theatervoorstellingen gingen niet in première, exposities bleven onbereikbaar. Ook voor de Belgische musea waren het moeilijke tijden. Vanaf 18 mei mochten ze na twee maanden lockdown opnieuw de deuren openen. Dankzij verschillende voorzorgsmaatregelen en een veiligheidsplan konden ze de strikte regels van de Veiligheidsraad opvolgen. Zo is er een verplichte reservatie in tijdsblokken om de capaciteit zeker niet te overschrijden. Maar hoewel een museumbezoek dus al een tijdje opnieuw mogelijk is, blijven de bezoekerscijfers relatief laag. ‘Vooral de buitenlandse toeristen blijven weg,’ vertelt Carine De Rouck, hoofd museumbeheer van Kazerne Dossin in Mechelen. ‘Voor ons zijn die buitenlandse bezoekers een belangrijke bron van inkomsten die nu wegvalt.’ Veel landgenoten gaan gelukkig wel op stap in eigen land – op een veilige manier. Erika T’Jaeckx van museumpas benadrukt dat de Belgische musea hun verantwoordelijkheid nemen om een veilig bezoek te garanderen. ‘Misschien is een museum momenteel wel een van de meest veilige plaatsen om aan cultuur te doen,’ zegt ze. ‘Wie zich binnen de beperking van zijn bubbel op een veilige manier wil ontspannen, hoeft een museumbezoekje niet te schuwen.’ Het aanbod in de Belgische musea is zo uitgebreid en gevarieerd dat een paar richtingaanwijzers geen kwaad kunnen. Ontdek welk type museumbezoeker jij bent en welk museum helemaal op maat is van jouw verwachtingen.

Voor ontspannen onthaasters Je mailbox is leeg, je agenda afgewerkt? Goed, zet nu je smartphone uit en laat je zintuigen het overnemen. De stille witte ruimtes van WIELS in Vorst of de sobere setting van het Fotografiemuseum in Charleroi maken je zen. Over zen gesproken: de Stichting Boghossian, gelegen in de schitterende art-decovilla Villa Empain in Brussel, focust in haar programma op de dialoog met het mindfulle Oosten – daarover valt voor ons veel te leren. Voor de donkere herfstdagen opende er de tentoonstelling The Light House, waarin ‘het licht in de kunst’ wordt verkend.

In het vernieuwde James Ensorhuis komt de kunstenaar tot leven in een speciaal familieparcours.

Voor blozende buitenmensen Cultuur en natuur sluiten elkaar niet uit. Struin door het uitgestrekte park rond het Koninklijk Museum van Mariemont in Henegouwen, of ga joggen in het Middelheimmuseum in Antwerpen. In de Plantentuin Meise kan je dan weer gaan bosbaden, ooit al gehoord van die Japanse kunst? Nog tot 15 november zet je zo onder begeleiding van een gids op zondagochtend al je zintuigen open.

Voor museumliefhebbers met (klein)kinderen Heel wat musea bieden je een unieke kans om een fijn familiemoment te koppelen aan een leerrijke uitstap. In Oostende ging nog maar pas het totaal vernieuwde

James Ensorhuis open, met een speciaal familieparcours waarin de grote Belgische kunstenaar tot leven komt in zijn eigen woonst. Maar er zijn nog meer musea die jonge bezoekers met open armen verwelkomen. In De wereld van Kina in Gent leren ze de wonderlijke wereld van fauna en flora kennen, terwijl in Brussel zowel Autoworld Brussels als Train World geheide hits zijn.

af op een stevig stuk brooddeeg tijdens een cursus broodbakken.

>>> Wie nog steeds zijn gading niet heeft gevonden, surft gewoon naar museumpass.be. Meer dan 185 Belgische musea wachten op je, gratis en onbeperkt te bezoeken met één pas.

Voor actieve avonturiers Jij barst van energie, en dus betekent vrije tijd voor jou: bewegen. In heel wat Belgische musea kun je meer doen dan kijken alleen. In het Sportimonium in Hofstade meet je je fysieke conditie met die van topatleten, en in het Openluchtmuseum Bokrijk in Genk reageer je al je frustraties

Koop de museumpas dankzij Visie en Pasar nu met 10 procent korting! >>> www.pasar.be/visie

Vijf onmisbare expo’s dit najaar 10 x Congo in het MAS Precies honderd jaar geleden werd de stad Antwerpen eigenaar van een Congolese kunstcollectie. Met 100 x Congo (nog t.e.m. 28/03) zet het MAS honderd blikvangers uit die verzameling in de kijker. Hoe zijn ze daar beland, en wat is de toekomst van de collectie? Dansen met Dr. Guislain Met Danser brut (nog t.e.m. 10/01) biedt het Gentse Museum Dr. Guislain – in samenwerking met BOZAR – een atypische kijk op dans, lichaam en beweging. Het wordt een tentoonstelling die alle vormen van beweging onder de loep neemt: van draaimolen tot dans,

van trance tot hysterie, van het gesticht tot het podium. Verhalen van ontworteling Met La colère de Ludd (nog t.e.m. 3/01) stelt het BPS22 in Charleroi een aantal nieuwe werken tentoon, die allemaal uitdrukking geven aan een gevoel van verlies of ontworteling. Ludd was de mythische Engelsman die tijdens de Industriële Revolutie de arbeiders verenigde tegen het gebruik van machines. Liefde zonder grenzen Met de expo Destination Sweetheart (nog t.e.m. 30/05) vertelt het Red Star

Line Museum in Antwerpen over liefdesmigratie: van Anna die naar Roger in Amerika trok met een schip van Red Star Line tot de verhuizing naar een Erasmuslief aan de andere kant van de wereld. Een muzikale reis Ludwig von Beethoven viert dit jaar zijn 250ste verjaardag, en dus opent de Brusselse BOZAR tot 17/01 de deuren van Hotel Beethoven. De tentoonstelling laat zien hoe de muziek en ideeën van de componist vandaag nog altijd relevant zijn, met manuscripten en instrumenten naast werk van onder andere Andy Warhol.

ACTUEEL

Femma kijkt tevreden terug op 30-urige werkweek

‘Meer focus, in werk en daarbuiten’ Een kortere werkweek is beter, voor zowel werknemer als werkgever. Dat besluit Femma na een experiment van een heel jaar met de 30-urige werkweek. Vorige week presenteerde de vrouwenorganisatie samen met de VUB de resultaten van het experiment. ‘We hebben dingen kunnen doen die ons echt voldoening geven.’

Hoe komt het dan dat het zo moeilijk is om die balans te vinden in ons leven? Volgens Femma slaat de weegschaal door naar het betaalde werk omdat alleen dat als waardevol wordt gezien. ‘Onbetaald werk wordt te weinig naar waarde geschat. Denk bijvoorbeeld aan zorg voor kinderen of voor ouderen. Ook vrijwilligerswerk is een waardevolle bijdrage aan de maatschappij.’ Maar ook buiten het werk vindt de organisatie dat we meer controle moeten krijgen over de tijd. Brenda Deny: ‘Eigenlijk heeft iedereen het recht om die extra tijd zelf in te vullen. Dat is een individuele beslissing, maar om dat mogelijk te maken, moeten er wel dingen structureel veranderen, zoals minder werkuren.’

TEKST NILS DE NEUBOURG ILLUSTRATIE RUTGER VAN PARYS

e vulden onze tijd kwaliteitsvoller in. We hadden een grotere focus tijdens het werk, maar ook in onze tijd daarbuiten.’ Zo kijkt Brenda Deny, communicatiemedewerker bij Femma terug op 2019. Dat jaar ondernam de vrouwenvereniging het grootste experiment in haar honderdjarig bestaan: werknemers gingen drastisch minder werken voor hetzelfde loon. Femma bracht de 30-urige werkweek in de praktijk. Ondertussen ligt er een eindrapport van het proefproject. ‘Experimenteel onderzoek naar minder werken zoals bij Femma is nog niet zo heel vaak gedaan’, zegt Franne Mullens van de VUB. Met haar onderzoeksgroep van de Brusselse universiteit begeleidde ze Femma in het experiment. Zelfs partners en kinderen werden bevraagd. De belangrijkste uitkomst? ‘De combinatie werken, zorgen en vrije tijd liep evenwichtiger. De tevredenheid erover verbeterde opvallend, er waren minder conflicten tussen werk en privé en de algemene werklast daalde.’

Duurder?

‘Onbetaald werk wordt te weinig naar waarde geschat’ BRENDA DENY, FEMMA

Niets spectaculairs Bovendien werden de gewonnen uren in de week niet ingevuld met grootse dromen of plannen, maar brachten ze vooral meer rust. Brenda Deny: ‘We zijn geen spectaculaire of nieuwe dingen gaan ontdekken. We zijn de dingen die we ervoor deden blijven doen, maar dan op een kwaliteitsvollere manier.’ ‘We hebben ons allemaal de vraag gesteld hoe we die tijd gingen gebruiken. Als collega’s terugblikken, zeggen ze vaak dat ze de dingen hebben gedaan die hen echt voldoening geven. Soms is dat wat meer tijd

voor henzelf, bijvoorbeeld meer sporten of rust. Maar evengoed is het zorg voor een familielid.’

Debat Voor Femma was het uitproberen van de kortere werkweek meer dan een leuk probeersel. ‘Het is ons om het debat te doen’, zegt Brenda Deny. ‘We willen dat iedereen de kans heeft om alle domeinen van het leven goed te combineren, werk en privé, mannen én vrouwen. Dat is nu niet voor iedereen vanzelfsprekend. Zo’n verkorte werkweek is volgens ons een van de sleutels.’

De kortere werkweek werd door Femma grondig voorbereid, al lang voor 2019. ‘Je moet goed nadenken over de organisatie van het werk voor je zoiets invoert. We hebben meer efficiëntie en effectiviteit gezocht. Dat is niet alleen onze arbeidsregimes herbekijken. Minder werken betekent sowieso anders werken.’ De kortere werkweek van de werknemers werd voor een deel ondervangen door tijdelijke arbeidskrachten. Betekent minder werken dan ook hogere personeelskosten? Volgens Brenda Deny niet: ‘Wij zien die bijkomende werkkrachten niet als een extra uitgave, maar eerder als een investering in het welzijn van de werknemers. Het levert werknemers op die meer focus hebben tijdens het werk en de juiste keuzes maken. Op korte termijn heeft dat dan misschien een kostprijs, maar dat hebben langdurige ziektes en burn-outs ook. Dus als we dat kunnen tegengaan met een 30-urige werkweek, is dat een winst.’

Eenzaamheid in beeld:

corona op zee Eenzaamheid is altijd eigen geweest aan het zeevaardersleven. Maar corona maakt dat leven nog eenzamer dan anders. De organisatie International Transport Forum (ITF), waar ACV-Transcom ook toe behoort, organiseerde een fotowedstrijd. Met de wedstrijd ‘Still At See’ en de bijna 3 000 inzendingen bieden zeelieden ons een blik op dat geïsoleerd bestaan. Zeeman Nino Jay Sosmena zond deze foto in. ‘Na een lang verblijf in de haven waren we klaar om met het vliegthuis naar huis te gaan, onze koffers waren gepakt. Maar plots gooide corona al die plannen weer om.’ Nino Jay Sosmena gaf de foto ook een titel: ‘Snakken naar liefde’.

ACTUEEL

Komt er een Europees minimumloon?

‘Vooral collectieve loononderhandelingen zijn nodig’ Europa heeft het ambitieus voornemen om iedere werknemer een waardig minimumloon te garanderen. Binnenkort komt de Europese Commissie met een concreet plan. Vakbonden vragen vooral maatregelen om het sociaal overleg en collectieve onderhandelingen te waarborgen. ‘Dat is de sleutel om tot eerlijke lonen te komen.’ TEKST NILS DE NEUBOURG

et was een prestigieuze belofte die Commissieleider Ursula von der Leyen vorige maand deed. In haar State of the Union sprak ze de ambitie uit om iedere werknemer binnen de EU een eerlijk minimumloon te garanderen. Volgens geruchten zou de Commissie nog deze maand met een concreet voorstel voor een minimumloon komen. Het Europees Verbond van Vakverenigingen (EVV), de koepel van Europese vakbonden, hoopt dat het voorstel verder gaat dan louter een minimumloon net boven de armoedegrens. De Europese regels zouden geen minimum in euro’s noemen, maar eerder kijken naar wat de gangbare lonen zijn per land. Een minimumloon van zestig procent van het mediaanloon zou moeten garanderen dat niemand met werk in armoede leeft. Maar het EVV hoopt dat de Europese ambities verder gaan dan dat. Esther Lynch, adjunct-secretaris-generaal van de EVV, noemde die zestig procent een absoluut minimum. Volgens haar is het noodzakelijk dat daarnaast sociale partners alle kansen krijgen om onderling over het loon te overleggen. Die collectieve loononderhandelingen zijn volgens de koepel van vakbonden de sleutel om tot eerlijkere lonen te komen.

Ontegensprekelijk bewijs Cijfers van de Europese Commissie tonen

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen wil snel werk maken van degelijke lonen voor iedere Europese werknemer. aan dat 93 procent van de Belgische werknemers, ongeveer een vierenhalf miljoen Belgen, kan rekenen op een onderhandeld minimumloon. Het EVV vergeleek die cijfers met die van andere landen. ‘Het bewijs is ontegensprekelijk: lonen zijn het laagst in de landen met weinig collectieve loononderhandelingen. Zulke gemeenschappelijke loononderhandeling moeten dus deel uitmaken van een plan om lage en oneerlijke lonen op te krikken’, zegt Esther Lynch van het EVV. ‘De Commissie zei al wel sterke voorstander te zijn van de loononderhandelingen, maar we willen dat ook in haar beleidsvoorstel terugzien.’ De Europese vakbond vraagt daarom vooral in te zetten op het wegwerken van regels en praktijken die collectieve loononderhandelingen belemmeren. Zelf ziet de Commissie een minimumloon als een van de manieren om de sociale

mobiliteit te verhogen of te garanderen. Een minimumloon zou werknemers in staat stellen om met minder moeite uit een financieel dal te kruipen. Het geeft namelijk een zetje richting een beter betaalde baan. Het onderzoeksinstituut HIVA van de KU Leuven toonde in 2018 voor ons land ook aan dat het minimumloon voor zowel een hoger loon als meer werkgelegenheid zorgt bij de laagste inkomens.

1 op de 6 slecht betaald Zeker in de huidige context van corona die de economie midscheeps raakt, zou een minimumloon bescherming kunnen bieden. Eurocommissaris voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten Nicolas Schmit sprak over minimumlonen als een essentieel onderdeel in de aanpak in de coronacrisis. ‘Eén op de zes Europese werknemers heeft een slechtbetaalde baan, de meerderheid daarvan vrouwen. Dat zijn

vaak de werkers die onze samenleving en economie op gang hielden terwijl de anderen moesten afremmen. Het is paradoxaal dat het net die groep is die het hardst getroffen wordt door de coronacrisis.’ Met een Belgische bril lijkt Europese actie misschien onnodig. Bij ons ligt overleg al lange tijd aan de basis van onze lonen. Per bedrijfstak komen vertegenwoordigers een minimumloon overeen. In die sectoronderhandelingen schuiven vakbonden aan tafel bij werkgeversorganisaties en kijken ze hoeveel marge er is voor loonstijgingen. Daarbij moet iedere sector ook nog eens rekening houden met wat er al op nationaal vlak werd onderhandeld in de Nationale Arbeidsraad. Maar in de EU heeft slechts een minderheid van de landen een sociaal overleg die naam waardig.

Webinars

Heeft de politiek een herstart nodig? Jongeren vanaf 16 jaar zullen bij de volgende Europese verkiezingen ook naar de stembus kunnen trekken. Mogelijk verdwijnt de opkomstplicht voor de lokale verkiezingen vanaf 2024 en Vlaams Belang kondigde aan voortaan ook via de berichtendienst WhatsApp rechtstreeks te communiceren met potentiele kiezers. Het zijn maar enkele

voorbeelden van hoe de politiek aan een hoge snelheid verandert. Die veranderingen staan in contrast met een groeiende publieke afkeer van wat er politiek beweegt, of net niet. Wouter Van Dyck van beweging.academie: ‘Het vertrouwen in de politiek is weg. Door het schouwspel van de voor-

bije jaren keren mensen zich ofwel net af van de politiek en blijven bijvoorbeeld weg bij verkiezingen. Een andere reactie is om het radicaal anders te willen aanpakken en daarom zelf een beweging op te richten. Hoe dan ook is het nodig dat de politiek het vertrouwen terugwint.’ Om te kijken hoe dat vertrouwen terug kan komen organiseert beweging.aca-

demie een reeks gratis webinars over hete hangijzers in de huidige politiek. Dinsdag 27 oktober vertelt Stefaan Fiers, politicoloog aan de KU Leuven, naar de opkomstplicht, representatie en vertrouwen in politiek.

>>> www.bewegingacademie.be

VRAAG EN ANTWOORD

Sonja Becq en Pascal Braeckman in gesprek over Samana

‘De inzet voor andere mensen stemt mij hoopvol voor de toekomst’ Sonja Becq werd de nieuwe voorzitter van Samana. Klankman en tv-gezicht Pascal Braeckman ging voor de eerste keer mee als vrijwilliger op vakantie naar Lourdes. Naar aanleiding van de zeventigste verjaardag van Samana ontmoeten de twee elkaar. Een gesprek over zorg, kracht en waardering.

TEKS T MARTINE CREVE FOTO COMPAGNIE GAGARINE

In het voorjaar werd je de nieuwe voorzitter van Samana. Hoe voelt dat? Sonja Becq: ‘Ik voel me vereerd voorzitter te zijn van een organisatie die zo dicht bij de mensen staat. Ik zocht een uitdaging. Dat mocht zeker in het vrijwilligerswerk zijn. Daar ben ik vroeger als secretaris van Femma en als politica in het parlement ook heel hard mee bezig geweest. Ook thuis hebben wij sociale rechtvaardigheid met de paplepel meegekregen. Opkomen voor mensen die dat zelf niet kunnen, hun belangen verdedigen zoals Samana dat doet voor zieke mensen. Daar wil ik mij voor inzetten. Achter kwetsbare mensen staan en samen iets realiseren, dat is essentieel in een warme samenleving die er wil zijn voor iedereen. Samana staat voor grote uitdagingen. Ik ben heel dankbaar dat ik daaraan mag meewerken.’

weten wat Samana allemaal doet en waarvoor zij er een beroep op kunnen doen. Het aanbod is in die 70 jaar enorm uitgebreid. Ik vind het ook heel belangrijk om de aantrekkingskracht van de vereniging te vergroten. Zeker naar jonge mensen. Jonge, chronisch zieke mensen willen graag met leeftijdsgenoten optrekken. Een buddy-werking bijvoorbeeld waarin je met twee naar de film gaat, dat spreekt hen aan.’

Jij was deze zomer een nieuwe vrijwilliger van Samana. Hoe heb je dat ervaren? Pascal Braeckman: ‘Het contact met de zieke deelnemers en de vrijwilligers was hartverwarmend. Voor het programma Twee tinten grijs ging ik met Samana mee op bedevaart naar Lourdes. Ik heb ervaren hoe chronisch zieke mensen daar kracht uit putten. De vrijwilligers geven hen de kans om eens uit hun dagelijkse omgeving te komen, om er samen op uit te trekken, om anderen te ontmoeten. Chronisch zieke mensen kunnen er hun leed delen maar het evengoed eens vergeten. Je krijgt heel veel terug. Ik voelde mij sterk gewaardeerd. Maar dat was ook zeker zo voor de zieke mensen. Ik ben blij dat ik van dit initiatief geproefd heb.’

Braeckman: ‘Ik heb inderdaad gezien dat de meeste vrijwilligers niet meer van de jongste zijn. Ik hoop dat de opvolging verzekerd is. Het zou zinvol zijn als meer jonge mensen zich willen engageren. Maar ik begrijp zeer goed dat dat niet zo gemakkelijk is. Jongere mensen hebben de handen meer dan vol. Ze zijn nog aan het werk, zitten in een gezin. Ik ben 58 jaar en mijn job slorpt mij ook nog helemaal op. Vrijwilliger zijn vraagt tijd. Als je het doet, moet je het goed doen.’

Voor welke uitdagingen staat Samana? Becq: ‘De organisatie moet nog meer bekendheid krijgen. We moeten erop inzetten dat mensen goed

Samana besteedt ook veel aandacht aan mantelzorgers. Waarom is dat nodig? Becq: ‘Mantelzorg, daar rol je in. Je kiest er meestal niet voor. Het is niet zo dat mensen beslissen: Nu word ik mantelzorger. Het begint met iemand te helpen, eens in te springen, vaak in familieverband. En plots zit je er middenin, ben je volledig ondergedompeld in de zorg en denk of roep je: Help! Ik denk dan altijd aan een intussen overleden professor die

‘Een bezoek dat verbindt is veel meer dan alleen eens langsgaan om eten of drinken te brengen’ SONJA BECQ

Sonja Becq: ’Sommige chronisch zieke mensen en ook hun mantelzorgers snakken naar de vakanties van Samana. Dat die er nu niet zijn, is lastig.’

Becq: ‘Diversiteit is een ander aandachtspunt. We moeten ervoor zorgen dat we ook mensen met een andere herkomst bereiken. Ook daar bestaat de nood om bij ziekte omringd te zijn.’

heel lang thuis voor zijn dementerende echtgenote zorgde. Maar twee namiddagen in de week was hij weg. Dan ging hij lange wandelingen maken met vrienden. Daar haalde hij zuurstof uit waardoor hij kon volhouden. Als organisatie moeten wij die ondersteuning aan mantelzorgers kunnen geven.’ Braeckman: ‘Dankzij de inzet van mantelzorgers kunnen mensen ook langer in hun vertrouwde omgeving blijven. Dat is bijzonder waardevol. Mijn tante had een zoon, maar die woont in Amerika. Toen ze ouder werd, kreeg ze hulp van twee vrijwilligers van Samana. Ze was daar heel blij mee. Ik heb ontzettend veel respect voor mensen die dat willen doen. Ik hoop dat ik ook zo iemand heb als ik hulp nodig heb.’ Wat is een belangrijke verandering in de periode van 70 jaar zorg? Becq: ‘Inspraak in de zorg vind ik een enorme evolutie. Zo’n 30-40 jaar geleden werd de hulp eerder vanuit liefdadigheid aangeboden. Wij komen zorgen voor jou. Nu vertrekt de zorg vanuit wat mensen nog zelf kunnen en willen. Het is samen zorgen. Tegelijk wil Samana mensen veerkracht geven om dingen die onomkeerbaar zijn, toch te kunnen dragen. Ertoe bij kunnen dragen dat mensen minder pijn hebben in de ruime betekenis van het woord, is voor Samana een belangrijk doel.’ Braeckman: ‘Ik heb de indruk dat de samenleving vroeger meer spontaan de zorg opnam voor zieke mensen. Dat is een stukje weggevallen, maar er zijn gelukkig veel vrijwilligers die zich engageren. In Lourdes heb ik ervaren hoe belangrijk het is om zie-

ZO ZIT DAT GROEIPAKKET

‘Ik heb ondervonden dat de menselijke warmte nog niet is verdwenen’ PASCAL BRAECKMAN

Kan de Covid-19-toeslag voor gezinnen nog aangevraagd worden? Nog tot en met 31 oktober kunnen Vlaamse gezinnen die het financieel moeilijk hebben wegens een inkomensverlies door de coronacrisis, de Covid-toeslag aanvragen.

ke mensen in hun waardigheid te laten. Om met respect met hen om te gaan. Een warm contact doet aan de twee kanten heel veel deugd. Ik heb ondervonden dat de menselijke warmte nog niet is verdwenen. Er zullen altijd mensen zijn die zich inzetten voor anderen. Dat stemt mij hoopvol voor de toekomst.’ Welke ervaringen blijven jullie bij in Samana? Braeckman: ‘Tijdens de bedevaart konden de deelnemers de ziekenzalving ontvangen. Dat heeft er bij mij zwaar op ingehakt. Ik dacht dat de ziekenzalving enkel werd toegediend aan stervende mensen. Ik heb dat moment intens meegemaakt met de deelneemster Christine. Ik had mijn hand op haar schouder gelegd. Christine haalde daar veel kracht uit. Ik voelde haar veranderen. Dat zal ik nooit vergeten. Ik had met haar ook een goede match. De rolstoel was onze communicator. Doordat je die rolstoel duwt, begin je te praten en ben je meteen verbonden.’ Becq: ‘Ik denk onmiddellijk aan een jonge vrouw die ernstig ziek is, maar een ongelofelijke rijkdom voor Samana betekent. Ze zet zich in voor werkgroepen en denkt beleidsmatig mee na over diverse thema’s. Daar haalt zij kracht en betekenis uit. De enthousiaste wijze waarop zij dat formuleerde, raakte mij. Je ziet haar niet als een chronisch zieke persoon, maar als een sterke vrouw die onze verenging vooruit helpt. Dat vind ik heel mooi aan Samana. Het blijft mij ook bij hoe sommige chronisch zieke mensen, maar ook hun mantelzorgers snakken naar de vakanties van Samana. Dat die er nu niet zijn, is voor hen lastig. Want daar halen zij hun energie uit. Dankzij de inzet van veel creatieve beroepskrachten en geëngageerde vrijwilligers zijn er wel alternatieve initiatieven op poten gezet zoals mensen bellen. De grote betrokkenheid van al die mensen, maakt mij heel blij.’ Hoe zien jullie de invloed van corona? Braeckman: ‘De coronacrisis spoorde mij aan om te helpen. Ik heb een oproep gelanceerd: Wie kan mijn hulp gebruiken? Een verpleegkundige die veel overuren draaide, reageerde. Ze vroeg om haar hond uit te laten. Dat heb ik consequent elke dag gedaan. Dat was geen mantelzorg, maar ik kon toch iemand helpen. Daar voelde ik mij goed bij.’ Becq: ‘Bij chronisch zieke mensen dreigt het isolement. Dat wordt niet altijd uitgesproken. Corona heeft de eenzaamheid nog versterkt. Nu durven meer mensen daarvoor uit te komen. Het is minder taboe om te zeggen: Ik voel mij alleen. Door corona hebben zieke mensen ook minder contacten. Dan is een bezoek van iemand met wie het klikt heel belangrijk. Een bezoek dat verbindt is veel meer dan alleen eens langsgaan om eten of drinken te brengen.’

Deze gezinnen kunnen eenmalig een extra ondersteuning van 120 euro krijgen via het Groeipakket. De toeslag is er voor gezinnen met kinderen die een Groeipakket ontvangen, en die door de coronacrisis in maart, april, mei of

juni een inkomensverlies van minstens tien procent hadden in vergelijking met de maand januari of februari 2020. Het gezinsinkomen moet onder de inkomensgrens van 2 213,30 euro liggen (bruto belastbaar inkomen). Heb je recht op de toeslag? Dan ontvang je eenmalig een extra bedrag van 120 euro voor elk kind dat recht heeft op een Groeipakket. Je ontvangt dat in drie schijven van

40 euro. De toeslag wordt apart betaald. Je ontvangt hem dus niet samen met je Groeipakket. Je ontvangt de Covid-19-toeslag niet automatisch. Wie het Groeipakket voor zijn kind(eren) ontvangt, kan de Covid-19-toeslag aanvragen.

>>> www.groeipakket.be/covid19 >>> www.fons.be/covid-19-toeslag-0

CM-ZORGKAS

Hoe betaal ik de zorgpremie via domiciliëring? Elk jaar betaal je een zorgpremie aan CM-Zorgkas. Dat kan sinds 2020 via domiciliëring. Zo maak je het je gemakkelijk en hoef je de betalingstermijn niet zelf in het oog te houden. De Vlaamse sociale bescherming ondersteunt mensen die veel zorg nodig hebben. Onder meer hulpbehoevende ouderen, mensen met een handicap en bewoners van een woonzorgcentrum of een psychiatrisch verzorgingstehuis kunnen in aanmerking komen voor een zorgbudget. Met jouw solidaire zorgpremie verbeter je de levenskwaliteit van meer dan 300 000

zorgbehoevende mensen in Vlaanderen. Wil je de zorgpremie volgend jaar liever automatisch betalen? Dat kan heel eenvoudig via een jaarlijkse domiciliëring. Daarvoor meld je je voor 4 januari 2021 aan op de CM-website via Mijn CM en klik op Domiciliëring zorgpremie. Je kunt er in een handomdraai een domiciliëringsopdracht invullen voor de betaling van je zorgpremie. Ben je zelf nog niet geregistreerd op Mijn CM? Dat kan via www. cm.be/mijn-cm. Door je een keer te registreren met je elektronische

identiteitskaart of via de app itsme, heb je snel toegang tot je persoonlijk online dossier. Dankzij een domiciliëring vermijd je herinneringen en kosten voor laattijdig betalen. In 2021 bedraagt de zorgpremie 54 euro. Voor mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming op 1 januari 2020 is dat 27 euro. Betaal je via domiciliëring? Dan gaat de zorgpremie telkens in de maand maart van je rekening.

>>> www.cm.be/domicilieringzorgpremie

VAKANTIE

Wanneer kan ik een beroep doen op de CM-reisbijstand? Ga je op vakantie naar het buitenland? Check dan vooraf of de CMreisbijstand geldt voor je bestemming. De CM-reisbijstand betaalt dringende medische zorg op vakantie in het buitenland terug. Dat is het geval voor de landen van West- en Centraal-Europa en het Middellandse Zeegebied. Voor jongeren die recht hebben op kinderbijslag geldt de CM-reisbijstand wereldwijd. Maar je kunt er geen beroep op doen in landen of regio’s die een negatief reisadvies kregen van de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken op het moment van je vertrek.

Om te bepalen welke gebieden een risico op Covid-19-besmetting inhouden, heeft de regering Europese regio’s verdeeld in rode, oranje en groene zones. Tot 25 september was er een reisverbod naar landen en regio’s met code rood. Dan kreeg je geen terugbetaling van de CM-reisbijstand indien je bestemming op de dag van vertrek code rood had. Sinds 25 september werd het reisverbod naar landen en regio’s met code rood omgezet in een ontradingsadvies. Sindsdien geldt de CMreisbijstand ook in landen en regio’s met code rood.

Heb je kosten voor dringende medische zorg in het buitenland? Bewaar bij ambulante zorg (buiten het ziekenhuis) alle betaalbewijzen en bezorg ze bij je thuiskomst aan het ziekenfonds voor terugbetaling. Bij opname in het ziekenhuis moet je binnen de 48 uur de alarmcentrale Mutas verwittigen. De rekening wordt dan nadien geregeld met het ziekenfonds. Voor informatie, advies en ondersteuning is de alarmcentrale 24 uur op 24 bereikbaar op het nummer 0032 2 272 09 00.

>>> www.cm.be/reisbijstand

TOT JE DIENST Goed om te weten

Syndicale premie Sinds 1 oktober 2020 wordt de syndicale premie ter waarde van 145 euro aan de bedienden in de sector kleding en confectie betaald (PC 215). De attesten werden in juni naar de bedienden gestuurd. Vanaf 16 november 2020 wordt de syndicale premie ter waarde van 145 euro aan de arbeiders in de sector textielverzorging betaald (PC 110). Vanaf 1 december 2020 wordt de syndicale premie ter waarde van 145 euro aan de arbeiders in de sector kleding en confectie betaald (PC 109). De attesten werden in juni naar de arbeiders gestuurd. In december 2020 wordt de syndicale premie ter waarde van 145 euro aan de arbeiders in de sector textiel betaald (PC 120). Alle attesten mogen afgegeven worden aan je ACV-afgevaardigde of het ACV-secretariaat.

Ecocheques Als je werkt in de sectoren metaalbouw (PC 111.01-02), monteerders (PC 111.03) of nonferro (PC 105) dan ontvang je in de maand oktober ecocheques ter waarde van 250 euro van je werkgever. Bij onvolledige tewerkstelling wordt in een gedeeltelijk bedrag voorzien. Indien je de ecocheques niet hebt ontvangen voor het einde van oktober 2020, neem je best contact op met je ACV-afgevaardigde of het ACVsecretariaat.

Website bundelt coronamaatregelen Corona heeft grote gevolgen voor onze samenleving en dus ook voor personen met een handicap en hun ondersteuning. Door de onvoorspelbare evolutie van de epidemie wijzigen de adviezen en maatregelen regelmatig. Dat maakt het niet altijd eenvoudig om te weten wat kan en niet kan. Op de website van het VAPH (Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap) vind je alle actuele info.

>>> www.vaph.be/maatregelen-coronavirus/personen-met-handicap >>> 02 249 30 01

6 veelgestelde vragen over terugbetalingen in coronatijden Je kunt met al je vragen over terugbetalingen altijd terecht bij CM. Door de langdurige coronacrisis zijn sommige regels gewijzigd. Wij selecteerden zes veelgestelde vragen die de CM-consulenten kregen en geven het antwoord.

Wat moet ik zelf betalen voor een coronatest? Dat hangt ervan af welke test je liet uitvoeren. De ziekteverzekering geeft een vergoeding voor twee soorten opsporingstesten naar het coronavirus: de moleculaire test (46,81 euro) en de antigentest (16,72 euro). Je betaalt voor deze testen geen persoonlijk aandeel (remgeld). Ook is er een verbod op het aanrekenen van supplementen. Enkel als je een moleculaire test laat uitvoeren omdat je naar een land reist waarvan de overheid zo’n test eist, is er geen terugbetaling. Serologische testen (9,60 euro) die antilichamen in je bloed opsporen om zo te checken of je het coronavirus hebt gehad, kunnen laboratoria wel aanrekenen. Heb je toch een factuur gekregen voor een moleculaire test of een antigentest? Neem dan zeker contact op met je ziekenfonds.

Betaal ik een telefonisch of digitaal consult bij de dokter? Heb je een telefonisch of digitaal consult bij je dokter omdat je mogelijk besmet bent met het coronavirus? De dokter rekent dat consult dan aan als een teleconsultatie. Dat wil zeggen dat de ziekteverzekering het honorarium van de arts rechtstreeks betaalt. Zelf betaal je geen remgeld of supplementen.

3 4

En wat met een consult bij een triage- of afnamecentrum? Je moet geen remgeld of supplementen betalen voor onderzoeken in triage- of afnamecentra. Hoe verloopt de terugbetaling als ik een digitale sessie heb met een psycholoog? Krijg je psychologische hulp bij een erkende klinisch psycholoog of orthopedagoog na doorverwijzing van een dokter? De ziekteverzekering vergoedt de terugbetaling rechtstreeks aan de zorgverlener, jij betaalt enkel het remgeld (11,20 euro per sessie of 4 euro per sessie bij verhoogde tegemoetkoming). Door de mentale impact van de coronacrisis is de terugbetaling van eerstelijns psychologische sessies uitgebreid naar alle leeftijden, in eerste instantie alvast tot 31 december 2020. Voor sessies bij een psychotherapeut met CM-overeenkomst (www.cm.be/ psychotherapie) die de ziekteverzekering niet terugbetaalt, krijg je bij CM een tegemoetkoming (24 sessies per leven). Heb je een digitaal consult en krijg je een digitaal bewijs voor je ziekenfonds? Dan mag je dat ook digitaal aan CM bezorgen. Dit kan via het contactformulier (www.cm.be/contact).

Dit jaar geraak ik uitzonderlijk niet bij de tandarts. Krijg ik in 2021 dan minder terugbetaald voor mijn tandartsbezoek? Normaal gezien geldt er een hogere terugbetaling voor een aantal prestaties in de tandzorg als je het jaar voordien minimaal één keer langs bent geweest voor een terugbetaalbare prestatie (jaarlijkse controle). Het is mogelijk dat je in dit bewogen jaar niet bij je tandarts geraakt. Daarom wordt er voor de terugbetaling tandzorg in 2021 rekening gehouden met je tandartsbezoek in 2020 of 2019. Ben je dus in 2019 minimaal één keer naar de tandarts geweest voor een terugbetaalbare prestatie? Dan krijg je toch een hogere terugbetaling voor de in 2021 uitgevoerde betrokken tandzorg.

Is mijn voorschrift voor de kinesist langer geldig tijdens de coronacrisis? In normale tijden heb je recht op een tegemoetkoming van de ziekteverzekering voor je kinebehandeling als je deze start binnen de twee maanden na datum van het voorschrift. Naar aanleiding van de coronacrisis is deze geldigheidsduur verlengd naar acht maanden, op voorwaarde dat de geldigheidsperiode van het voorschrift minimaal met één dag binnen de periode van de coronacrisis valt. Dat geeft je wat meer speling om een afspraak te maken.

>>> www.cm.be/coronavirus

VACATURES PRONET VERZEKERINGEN ZOEKT Commercieel-administratief medewerker binnendienst 80 % - onbepaalde duur - Oostkamp www.beweging.net/vacatures ACV VOEDING EN DIENSTEN ZOEKT Stafmedewerker studiedienst 100 % - onbepaalde duur - Brussel Administratief medewerker 50 % - bepaalde duur - Mechelen vacatures.hetacv.be CM ZOEKT Business analyst (domein HR) Verantwoordelijke Legal, Compliance & Databescherming HR medewerker Functieclassificatie 100 % - onbepaalde duur - Schaarbeek Maatschappelijk werker 100 % - bepaalde duur - Haren Paramedicus 100 % - bepaalde duur - Oostende Diensthoofd Samana 100 % - onbepaalde duur - Limburg www.cmjobs.be

Het wondermooie eiland Malta Een zonnig klimaat, een heerlijke mediterrane keuken, steile kliffen, historische dorpjes en een heldere azuurblauwe zee. Dit alles kan je vinden op de Maltese eilanden. In de middeleeuwse hoofdstad Valletta wandel je van de ene trekpleister naar de andere door de charmante straatjes. Je verblijft in een schitterend viersterrenhotel. Reis mee van 19 tot 26 april 2021 voor 1 265 euro. De toeslag voor een single kamer bedraagt 200 euro.

Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be

Deze winter als vrijwilliger naar de sneeuw Combineer je graag het aangename met het nuttige? Trek dan deze winter als vrijwilliger naar een van onze hotels in Zwitserland en geniet in je vrije tijd van sneeuwpret. Ter plaatse steek je de handen uit de mouwen als afwasser, schoonmaker, restaurantmedewerker, animator of skimonitor en zorg je ervoor dat onze gasten een fijne vakantie beleven. In ruil voorzien wij je vervoer en verblijf in volpension. Interesse? Ontdek meer op www.intersocwerkvakanties.be of contacteer ons op werkvakanties@intersoc.be 02 246 47 34.

16 UITLAATKLEP Het leven is vaak rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Net daarom staat Visie graag even stil en stellen we een Bekende of Boeiende Vlaming tien vragen om tot rust te komen.

Deze week ontwerpster Murielle Scherre (43)

TEKS T NILS DE NEUBOURG FOTO MURIELLEVIC TORINESCHERRE.COM

Murielle, 1

Waarvoor is er te weinig aandacht in de samenleving?

‘Door onze verafgoding van het ego denken we alleen aan onszelf of aan alles dat we moeten verwerven om geliefd te zijn. Die zoektocht naar persoonlijke verrijking heeft ons huidige klimaat geschapen. Maar in essentie zijn we al uit onszelf gelukkig. 2020 voelt als een laatste uitnodiging om onszelf te overtreffen, het ego als raadgever te ontslaan en ons innerlijk klimaat te helen, zodat we met nieuwe ogen kunnen samenwerken. We zijn zelfstandig maar tegelijk allemaal één.’

Welke mooie waarde dank je aan je ouders?

‘Ik leerde graag zien, mezelf inclusief. Ik groeide op met misosoep en acupunctuur, eerder dan hamburgers en pijnstillers. Dat bleek een sleutel om zodanig zorg te dragen voor mezelf dat ik energie te over heb om rekening te houden met alles wat me omringt. Die blik heb ik doorgetrokken naar mijn zaak. Een Belgische, eerlijke, duurzame, circulaire en inclusieve onderneming is het resultaat van mijn opvoeding.’

Wat zou je graag beter kunnen?

‘Gebruik toch eens je verstand, horen we te vaak. Ik heb ondervonden dat er meer wijsheid in mijn buik zit. Zakelijk is het soms moeilijk om vertrouwen te houden in intuïtie als alles rondom je vertrekt vanuit het herhalen van wat ooit werkte. Maar innovatie draait op intuïtie. Ik ondervind zelf dat ik niet mijn verstand moet raadplegen omdat mijn buik het wel weet.’

4 5

Waaraan besteed je te weinig of teveel tijd?

‘Zoenen.’

Welke boek heb je het laatst gelezen en heeft indruk op je gemaakt? ‘Een hele lijst: Ego is the enemy, The untethered soul, Physchomagic, Transsurfing, Synchroniciteit, Het veld, Let my people go surfing, The subtle art of not giving a fuck, Donut economy, You are the placebo, How Proust can change your life. Ik blijf me verbazen hoeveel kennis er is en hoe we ons tegelijkertijd verliezen aan de oppervlakte. Het ontbreekt ons aan courage om de adem in te houden en te duiken naar kennis in de diepte.’

Wat zou je uitvinden om van de wereld een betere plek te maken?

‘Ik wil een functie in Google Translate die vertaalt naar wat iemand écht wil zeggen als die praat, door de ruis heen.’

7 8

Waar op de wereld zou jij je nog thuis kunnen voelen?

‘Ik was even onderweg, maar ik ben nu thuis in mezelf. Dat reist licht en vlot.’

Wat zou iedereen op school moeten leren?

‘Geweldloze communicatie, tantra, tao, yoga, macrobiotiek, permacultuur en Wim Hofademhalingsmethode. Ik was een kluns op school. Dyslexie en dyscalculie en een allergie voor daarom maakten een blinde muur tussen mij en eender wat men mij wou bijbrengen op school. Ik ben er pas na 18 verloren jaren en op mijn eigen tempo achter gekomen hoe ik mijn nieuwsgierigheid voed. Het zou fijn zijn als onderwijs een vrijstaat is, waar je net kan ontdekken hoe alle mensen ter wereld eten, geloven, praten en oogsten. Vanuit die overvloed in het leven mogen rollen had mij meer aangetrokken dan het te smalle jasje dat mij aangemeten werd.’

Stel dat je eens zou kunnen afspreken met een bekend persoon, met wie zou je dan een terrasje willen doen en waarom?

‘Felicien Rops, Goya en Hans Bellmer. Genesis POrridge, Nina Simone. Carl Jung en Jodorowsky. Orlan, Abramovic. Anne Teresa De Keersmaeker, Poly Styrene. Christeene, Anohni. Jan Geurtz, Alain De Botton en David Bowie. Nick Cave. Derek Jarman en Allen Jones. Kurt Cobain en Clarissa Pinkola Estes. PJ Harvey, Amanda Palmer, Cosey Fanni Tutti en Annie Sprinkle. Ik steek het kampvuur aan, ga zitten en luisteren. Er is hout genoeg en de nacht is lang.’

Welk beroep zou je uitoefenen, als je niet kon doen wat je nu doet?

‘Ik had altijd een plan B, voor als mijn zenuwen het begaven. Dan open ik een dierenasiel. Da’s voor als die extra optie in Google Translate er nooit komt en ik er zelf niet in slaag doorheen de ruis te luisteren. Dieren praten niet, maar alles is duidelijk. Daar hou ik van.’

Murielle Scherre is de eigenzinnige ontwerpster achter het duurzame lingeriemerk la fille d’O. Ze gelooft dat de kledingindustrie ook resoluut voor eerlijkheid kan en moet gaan. Daarom is ze een van de changemakers in de campagne van 11.11.11. Als campagnepartner organiseert WSM op 29 oktober een interactief digitaal gesprek met onder meer de ontwerpster.

>>> www.wsm.be/nl/Face2Face