Regio Kortrijk2 Vrijdag 27 januari 2017
VERENIGINGEN IN VLAANDEREN Moeilijk een Vlaming te vinden die geen lid is van sociale organisaties en verenigingen, van ziekenfonds en vakbond tot sport- en jeugdvereniging, maar ook vrijetijdsbewegingen, milieuorganisaties, enzoverder. Samen de dingen aanpakken zit in ons bloed, niet om winst te maken, maar om ons leven beter te maken, ons te amuseren en te zorgen voor elkaar. Sociale organisaties en verenigingen zijn geen overheid en geen bedrijven, maar iets daartussen: het middenveld. Verenigingen, sociale organisaties en middenveld zijn vaak zo vanzelfsprekend dat ze onderbelicht blijven. Daarom zetten we ze in deze Visie in de schijnwerpers. Wat betekenen sociale organisaties en verenigingen voor Vlaanderen, vandaag en morgen?
www.beweging.net
www.cm.be
www.acv-online.be
jaargang 73 ÂŹ visie nummer 02 afgiftekantoor brussel x ÂŹ p806000 volgend nummer op 10 februari 2017
2
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
HET MIDDENVELD UITGELEGD Het ‘middenveld’ is een woord dat we allemaal gebruiken, maar waar niet iedereen zich echt iets bij kan voorstellen. Met een eigenzinnig woordenboek en concrete voorbeelden en cijfers proberen we een beeld te schetsen van wat dit containerbegrip eigenlijk inhoudt.
M
aatschappelijke middenveld: een algemeen overzicht en indeling van
het middenveld 1. Sociaal-Economisch: vakbonden en werkgeversorganisaties Voorbeelden: ACV, VBO (federaal), BoeInfografiek © De Verenigde Verenigingen
renbond, Unizo (Vlaams), ... 2. Sociaal-Cultureel: vormingsinstellingen, doelgroepenorganisaties (vrouwen, gepensioneerden, migranten, …) en thema-organisaties (vredesbeweging, natuur, dierenrechten, …) Voorbeelden: Pasar, Davidsfonds, KVLV, Netwerk Bewust Verbruiken, Welzijnszorg, Pax Christi, Rode Kruis, Autisme
Voorbeelden: VSKO, de koepel van ka-
Centraal, Natuurpunt, …
tholieke scholen, oudervereniging VCOV, of de koepel van scholieren VSK,...
3. Gezondheid & Welzijn: zorgaanbieders en hun koepels, patiëntenverenigingen, ziekenfondsen, vakbonden Voorbeelden: Caritas Vlaanderen, CM, Emmaüs, maar ook grote ziekenhuizen. 4. Onderwijs: aanbieders van onderwijs en
V
erenigingen: het middenveld heeft een belangrijke maatschappelijke
W
instoogmerk: kenmerkend voor het maatschappelijk middenveld is dat
het geen winstoogmerk heeft.
B
P
olitieke agendasetting: zoals emeritus hoogleraar en socioloog Luc
Huyse zegt, zijn middenveldorganisaties een onmisbare schakel tussen bevolking
esparingen: het middenveld be-
en politiek, zodat de politiek weet wat er
spaarde in 2015 4,9 procent bovenop
in de samenleving leeft. Het collectief is
rol, zeker het gedeelte dat we onder het
de besparingen van de afgelopen beleids-
sterker dan het individu. Huyse: ‘Burgers
‘verenigingsleven’ catalogiseren speelt
periode. Het verdict na 5 jaar: organisaties
hebben belangen. De verdediging ervan is
een grote rol in het sociale contact dat
zijn minstens 12 procent en tot bijna 40
uitermate zwak als die vanuit de positie
mensen hebben. Het leert mensen met
procent van hun middelen kwijt.
van een individu gebeurt. Vele verenigin-
vorming en hun koepels, organisaties
elkaar omgaan, samenwerken en rekening
gen bieden collectieve ondersteuning. We
van stakeholders (ouders, leerlingen,
houden met verschillende meningen en
weten dat de signalen uit de samenleving
personeel, ..)
noden.
over het algemeen dubbelzinnig zijn. De
LIEFDE MOET JE OOK VOELEN
‘Liefde’ is waarschijnlijk titelkandidaat
heel uiteenlopend zijn, al hebben ze stuk
jesmakers: je moet het vooral voelen.
in een wedstrijd ‘moeilijk uit te leggen
voor stuk gemeen dat winst geen doel op
Daarom vind je onderaan deze Visie door-
begrippen’, al zullen ‘sociale organisaties’,
zich is. Als er winst is, wordt die niet uit-
lopend initiatieven van middenveldorgani-
‘verenigingen’ en ‘middenveld’ ook hoog
gekeerd aan aandeelhouders, maar vloeit
saties en verenigingen.
eindigen. Menig liedjesmaker struikelde al
ze terug naar de werking. Je zou dus ook
De wereld is voortdurend in verandering.
over ‘liefde’, dus ik onderneem liever een
kunnen zeggen: het middenveld, sociale
Morgen hebben we de handen vol met
poging voor ‘middenveld’, ‘sociale organi-
organisaties en verenigingen zijn geen
uitdagingen die gisteren nog niet beston-
saties’ en ‘verenigingen’.
bedrijven, ze zijn ook geen overheid, maar
den. Maar evengoed bereiken we morgen
iets daartussen – zoals men het ooit is
eindelijk verbetering, vooruitgang in een
gaan noemen, middenveld.
moeilijk dossier waar we al jaren samen
Mensen die de krachten bundelen om samen meer te doen dan alleen. Organi-
voor ijveren.
saties van elkaar, voor elkaar. De doelstel-
Vaak zegt een beeld meer dan duizend
Ook in een wereld in verandering zullen
lingen van sociale organisaties kunnen
woorden. En, vraag dat maar aan lied-
sociale organisaties vooroplopen en tege-
3
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
organisaties van het middenveld kunnen ruis uit de geluiden halen. Dat helpt om de politieke agendasetting zo dicht mogelijk te laten aansluiten op wat er in de
V
akbond: Ja, ook de vakbonden zijn prominente middenveldorganisa-
ONS MIDDENVELD
I
k zei laatst nog tegen m’n neefje Arturio: ‘We moeten opkomen voor een maatschappij waarin de verzuiling
psychologisch en maatschappelijk begeleiden. Daardoor
en de link tussen organisatiemodellen en verpoliticite-
heb ik nu gratis m’n eigen therapeute, mevrouw Alice Den
ring tot een minimum worden beperkt.’ Het ventje keek
Dicken, die me twee keer per week probeert te redden van
me met onbegrip en ietwat angstig aan, mede omdat hij,
de zelfmoord, en dan zegt ze bij voorbeeld: ‘Ach Herman,
ties. Vakbonden onderhandelen namens
eerder dan het Nederlands, het Italiaans beheerst, want
het water van de Leie is veel te koud en te diep om erin te
de aangesloten werknemers met de
de man van m’n nicht Sylvia, van welks koppel Arturio de
springen’, wat me toch wel helpt. Dan heb je ook de gezins-
overheid en de werkgeversfederaties.
vrucht is, heeft Toscaanse roots. Maar het is toch waar
bond. Daar ben ik voorlopig op de een of andere wijze geen
Zij staan ook in voor de uitbetaling van
zeker? Men kan niet vroeg genoeg op de hoogte gebracht
lid van, omdat ik geen gezin heb. Ik heb wel m’n ex-vrouw,
werkloosheidsuitkeringen en proberen die
worden omtrent de doelstellingen van het middenveld.
bij wie ik kinderloos ben gebleven, en m’n huidige verloofde,
zo hoog mogelijk te houden. In België zijn
Dat is in Vlaanderen eigenlijk wel prima gestructureerd.
die pas aan kinderen wil denken vanaf ongeveer 2022 (ze
zes op de tien werknemers aangesloten
Men is hier vrij om tot om het even welke bond, organisa-
is nog maar 25 jaar oud), maar ik ben er wel van overtuigd,
bij een vakbond, daarmee behoren we tot
tie, fonds of vereniging te behoren, en niemand zal je een
via bekentenissen van anderen, dat een gezinsbond veel
de absolute wereldtop.
strobreed in de weg leggen. Neem nu mij. Ik ben lid van het
goeds kan verrichten. Hetzelfde voor milieu- en consumen-
S
christelijke ziekenfonds,
tenverenigingen. Als je,
yndicalisatiegraad: 58 procent van
geloof ik, je zou het aan
gewone burger zijnde,
de Belgische loontrekkenden zijn
m’n medewerkster en
aangesloten bij de vakbonden. Enkel in
ex-echtgenote Tania
Scandinavië ligt dat percentage nog ho-
De Metsenaere moeten
ger. Die syndicalisatiegraad stijgt hier de
vragen, die regelt al die
laatste jaren nog, in tegenstelling tot de
dingen, betaalt het lid-
wereldwijde tendens.
geld, keilt het tijdschrift
Betreed toch af en toe het middenveld, want daar kan je opgevangen en geholpen worden.
van de CM bij het oud
M
utualiteiten: een deel van het mid-
papier et cetera. Het is
denveld levert ook diensten aan
Herman Brusselmans
door deze verenigingen ervan op de hoogte wordt gebracht dat je pakweg je dieselauto van tien jaar beter naar de sloop kunt brengen, of dat je, bij de aankoop van een elektronische af-
erg constructief om een medewerkster te hebben. Zelf trek
zuiginstallatie, een kenner moet meenemen naar de winkel,
mensen, zoals de mutualiteiten die zor-
ik er mij allemaal weinig van aan. Ik lig hier meestal in m’n
dan is dat alleen maar prima. Moeten we, in het kader van
gen voor de terugbetaling van de gezond-
hangmat erotische romannetjes te lezen en sigaretten te
dit alles, pleiten voor autonome, onafhankelijke en neutrale
heidszorg. Met 4,5 miljoen leden is CM
roken, schrijf zelf nu en dan een boek, en voor de rest ga ik
organistaties, en is - zoals ik aan m’n neefje Arturio sugge-
het grootste ziekenfonds van het land.
met m’n hond wandelen, hou ik me bezig met m’n verloofde
reerde – verzuiling volledig uit den boze, of valt het met die
Lena, en kijk ik naar Dagelijkse Kost, Blokken, Het Journaal,
verzuiling nog redelijk mee? Nou, ik zeg altijd: bewandel de
Iedereen Beroemd en Thuis. Wat me opvalt in Thuis is dat
gulden middenweg en je schoenen zullen minder verslijten.
niemand ostentatief lid is van een werkgeversorganisatie.
Ja, in het midden is het veilig toeven. Vandaar: hoezeer je
Ik ben dat wel, namelijk van Auteurs In Nood, slechts een
ook het individualisme beleeft aan de zijkanten, betreed
paar maanden geleden opgericht door de befaamde ro-
toch af en toe het middenveld, want daar kun je opgevan-
mancier Christophe Van Gerrewey (schrijver van de novelle
gen en geholpen worden, en van de zijkant naar het midden
Pas Op, Tante Sonja! en de roman Het Purperen Pispaaltje),
en terug is een kleine stap, die gemakkelijk uit te voeren
en met AIN wil hij, via werving door middel van giften en
valt zonder dat je per se hoeft te struikelen.
Kaatje De Coninck
crowdfunding, poen bij elkaar schrapen om daarmee auHerman Brusselmans
lijk blijven verdedigen wat goed is voor de mensen. Iedereen zal op zoek blijven naar een gelukkig leven, naar levenskwaliteit. Met goede relaties tussen mensen. Een gezonde leefomgeving met plaats voor iedereen. Zinvol en gewaardeerd werk. Gezonde eerlijke voeding. Enzovoorts. Op -
de vraag hoe dat te bereiken, zal meer dan eens het antwoord zijn: zeg, als wij nu eens hier en nu de handen in elkaar zouden slaan? Patrick Develtere voorzitter beweging.net
-
-
4
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
VERENIGINGEN STEKEN SAMEN HANDEN UIT DE MOUWEN Van De Panne tot Maasmechelen en van Essen tot Tienen. Overal in Vlaanderen maken verenigingen het verschil voor mensen in hun buurt, gemeente of regio. Visie trok Vlaanderen rond en stelde lukraak drie vragen: 1. Wie zijn jullie? 2. Wat doen jullie? 3. Noem één realisatie of hoogtepunt.
GENT
NADENKEN OVER IDEALE WIJK 1. Het project ‘Wij de Wijk’ werd in 2015 opgestart door sociale huisvestingsmaatschappij Volkshaard in Gent en wordt gerealiseerd in samenwerking met beweging.net. 2. Het doel is om de dialoog met de bewoners in een tiental wijken in enkele Oost-Vlaamse gemeenten te verbeteren. Samen met vrijwilligers ter plaatse helpt beweging.net om bewoners meer te betrekken bij de buurt. Daarvoor wordt onder meer een babbelbox en ontmoetingsmoment (foto) ingezet. 3. De bewoners kunnen in dialoog gaan met de huisvestingsmaatschappij en de lokale overheid. Ze kunnen klachten melden en ideeën formuleren voor een ‘ideale wijk van morgen’. Vrijwilligers en buurtbewoners geven een eerste aanzet hiervoor door bijvoorbeeld een zwerfvuilactie te organiseren.
IZEGEM
EEN HART VOOR INDIA 1. Samugam België is opgericht door Rita Vandenberghe uit Izegem. Twintig jaar geleden werd ze diep geraakt door een ervaringsreis in India met Wereldsolidariteit. 2. De vzw heeft zes stevige projecten opgestart in het zuiden van India. Zo leren ongeschoolde meisjes een beroep aan in de naaischool, houden 300 gezinnen geiten kunnen oudere leprapatiënten terecht in een tehuis. 3. ‘Zien wie je tegenkomt, in hun schoenen staan en mee op weg gaan, was het le-
LEUVEN EN BRUSSEL
HOMEPARTY’S ROND ENERGIEVERBRUIK 1. ‘Samen Energiek’ is een project van beweging.net Leuven en beweging.net Brussel-Halle-Vilvoorde, samen met het provinci-
vensmotto van mijn mama’, vertelt Nele
aal Steunpunt Duurzaam Bouwen. In een twintigtal gemeenten
Degryse (foto), dochter van Rita. ‘Ze sprak
in Vlaams-Brabant organiseren ze homeparty’s waarbij er een
voortdurend nieuwe mensen aan om mee te vechten tegen onrecht. Zo zijn er al meer dan twintig jongeren naar India ge-
warmtescan van de woning wordt gemaakt. 2. Eerst evalueert een vrijwillige lesgever het energieverbruik van de bewoners aan de hand van energiefacturen en metingen. Vervol-
trokken om er stage te doen in een van de
gens trekt hij met een warmtecamera door het huis om energie-
projecten.’
verliezen op te sporen. Een deskundige van het Steunpunt geeft op basis van die beelden duurzaam verbouwadvies. 3. Het project krijgt een vervolg. Vrijwilligers in de gemeenten krijkeld worden in het lokaal klimaatbeleid.
ACV-Limburg organiseerde een bedrijfsbezoek bij KUKA nv in Houthalen, een Duits bedrijf dat gespecialiseerd is in automatisering en roboSamana versterkt de weerbaarheid van chronisch zieke en zorgbehoevende mensen en hun mantelzorgers. Het focust op uitstappen, vorming en informatie, huisbezoeken en ontmoeting, altijd vanuit de goesting en het talent van zieken en vrijwilligers, zoals hier op een activiteit van de regio Waas en Dender.
tisering. ‘We willen mee nadenken over innovatie en de toekomst, en wat dit voor de werknemers en onze rol als vakbond kan betekenen.’
5
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
AL 283 VUILNISBAKJES IN WC VOOR MANNEN MET INCONTINENTIEPROBLEMEN
MECHELEN
DRIEGANGENMENU VOOR IEDEREEN 1. Mechelse Hattrick vzw belichaamt het sociale engagement van voetbalclubs KV en KRC Mechelen. Eén van haar projecten is de Volkskeuken. 2. Een team van vrijwilligers bereidt elke zondag een driegangenmenu aan drie euro in lokaal dienstencentrum Den Deigem. De Volkskeuken is er in de eerste plaats voor Mewelkom. ‘Zo proberen we de integratie van kansengroepen te stimuleren en het sociaal isolement van mensen in armoede of eenzaamheid te doorbreken.’ 3. Het project wordt in grote mate gestuurd door de vrijwilligers, waarvan enkelen zelf uit de kansengroepen komen. Ze worden bij de hele werking betrokken: het samenstellen van de menu, boodschappen doen en koken.
In openbare herentoiletten ontbreekt vaak een vuilnisbak. Dat is heel vervelend voor mannen met incontinentie. Maar in de streek rond Mechelen en in de Kempen zijn er wel opvallend veel wc’s met vuilnisemmers. Daar zorgden plaatselijke vrijwilligers van Samana voor. Een mannen-wc zonder vuilnisbakje lijkt een banaal probleem bij hoge nood. Maar dat is het allesbehalve, het leidt zelfs tot sociaal isolement. ‘Mannen die kampen met urineverlies blijven weg uit openbare gebouwen en horecazaken’, legt Gerrit Ribbens van Samana uit. ‘Ze kunnen hun incontinentiemateriaal nergens discreet achterlaten.’ Incontinentie treft veel mensen. Een op de vijf mannen ouder dan 65 jaar kampt ermee. Vrijwilligers van Samana uit de
HASSELT
VOETBAL VERBINDT JONGEREN 1. Atlas Limburg is een vereniging van Limburgse, geëngageerde vrijwilligers die een brug willen slaan tussen maatschappelijk kwetsbare jongeren uit de verschillende Hasseltse wijken. 2. ‘We willen deze jongeren nog beter begeleiden binnen hun leefwereld, waarin sport een belangrijk onderdeel is’, zegt voorzitter Tarik Affrane. ‘We zoeken naar manieren om hun deelname aan de samenleving te versterken via onderwijs, toegang tot de arbeidsmarkt en het verenigingsleven.’ 3. ‘We hebben een voetbaltoernooi georganiseerd met verschillende Limburgse teams waaraan ook een team met vluchtelingen deelnam. Nadien was er een eetfestijn met ruimte om te praten en kennis te maken met onze vereniging.’
streek rond Mechelen en de Kempen besloten twee jaar geleden om op pad te gaan. Ze bezochten tientallen horecazaken om de uitbaters te overtuigen een vuilnisbakje te plaatsen. ‘Voor hen is het een kleine moeite, maar voor veel mannen betekent het een wereld van verschil’, aldus Gerrit Ribbens. Horeca-uitbaters die beloofden een vuilnisemmertje te plaatsen, kregen enkele maanden later opnieuw een Samanavrijwilliger op bezoek. Ze hielden duidelijk woord. Liefst 283 zaken plaatsten er een en maakten hun toilet toegankelijk voor mensen met incontinentie. Het succes van de Mechelse en Kempische vrijwilligers werkt inspirerend. Dit jaar plannen Samana-vrijwilligers uit alle hoeken van Vlaanderen café- en restaurantbezoeken om te ijveren voor de vuilnisbak.
De wekelijkse turnles op woensdag is populair bij
De Vlaamse Houtsnij-
Femma Lutselus Diepen-
dersgilde werd opgericht
beek, vooral bij de 60-plus-
eind 1991 en telt zo’n
sers. ‘Femma houdt ons
200 leden in Vlaanderen
jong.’ Omdat hun zaal werd
en Nederland. Naast het
afgebroken, kregen de dames een ander onderkomen: de turnzaal van de school waar ze vroeger zelf nog school liepen!
organiseren van culturele Voor leuke feesten zijn de leden van Okra De Goe-
uitstappen, wordt vooral
de Herder in Sint-Katelijne-Waver altijd te vinden.
de kunst van het hout-
Of het nu gaat om het nieuwjaarsfeest of het pan-
snijden gepromoot.
nenkoekenfeest, de sfeer zit er altijd goed in!
6
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
PROFESSOREN OVER DE KRACHT VAN SOCIALE ORGANISATIES IN ONZE MAATSCHAPPIJ
‘ZONDER MIDDENVELD KRIJG JE EEN GRIEZELIGE SAMENLEVING’ De rol van het middenveld zorgt tegenwoordig voor heel wat animo. Met voor- en tegenstanders van vakbonden, ziekenfondsen en andere organisaties die een stem hebben in het democratische debat. We vroegen twee wijze heren, KU Leuven-professoren Rudi Laermans (socioloog) en Marc Hooghe (politicoloog), om hun licht te laten schijnen over de rol die de sociale organisaties te spelen hebben. Een gesprek over verleden, heden en toekomst.
ingepalmd door de christendemocraten en de socialisten. De liberalen volgden een klein beetje. Nadien was het moeilijk om bijvoorbeeld een nieuwe vakbond op te richten. Bovendien waren de oude organisaties, zoals het vroegere ACW en nu beweging.net, zo slim om nieuwe gevoeligheden op te nemen als thema. Ik denk maar aan ontwikkelingssamenwerking. Dat kwam op de agenda in de jaren ‘60 en ‘70.’ Tegenwoordig staat het middenveld onder druk. Hoe zien jullie dat evolueren? Hooghe: ‘Er wordt vanuit twee kanten aan het middenveld geknaagd. Van onderuit. IndividuMichael De Lausnay
Stel dat er geen middenveld zou zijn, in welke samenleving leven we dan? Laermans: ‘In een totaal geïndividualiseerde of in een totalitaire. Daar was wel een middenveld, maar dat werd compleet van bovenaf gestuurd. In beide gevallen zou je geen demper hebben tegen de
Politicoloog Marc Hooghe (l.) en socioloog Rudi Laermans (r.) zijn optimistisch: ‘Het middenveld zal sterk veranderen, maar het heeft zijn eigen toekomst in handen.’
en die niet meer hun weg vinden naar de grote groepen. En van bovenaf door politieke partijen die het willen wegduwen. Het middenveld heeft daar voor een deel zijn eigen toekomst in handen. Kijk maar naar het nieuwe sociale akkoord dat onlangs gesloten is. Voor de regering is het toch handig dat ze een dossier naar
staatsmacht.’
je één beweging die met één partij praatte
N-VA het meest op het primaat van de
de sociale partners kan sturen? Als je verge-
Hooghe: ‘Ik zie natuurlijk wel de tegenkri-
en dat werkte zolang je met dominante
politiek staat en tegen een rol voor het
lijkt met andere landen, blijkt dat het sociale
tiek. Onze West-Europese democratieën
politieke partijen zat die dertig of veertig
middenveld in de besluitvorming is. Want
streven naar het compromis, naar overleg.
procent van de kiezers hadden. Dat is niet
zij hebben nooit een georganiseerd en
Kijk ook eens naar de mutualiteiten. Er is geen
De prijs die we misschien betalen voor
meer het geval, want nu is er een enorme
verankerd Vlaams nationalistisch midden-
enkele studie waaruit blijkt dat het minder zou
een consensuscultuur is dat je effec-
versnippering. Dus zou het een verstan-
veld gehad.’
kosten als je dat privatiseert. Politieke partijen
dige strategie zijn van het middenveld om
kunnen het belang daarvan inzien. Dus mid-
doorvoeren.’
te proberen met een aantal partijen aan
denveldorganisaties moeten laten zien dat zij
Laermans: ‘Alles gaat trager, maar je
agendasetting te doen en hen te overtui-
hebt meer draagvlak. Het middenveld
gen. Dat was trouwens vroeger het grote
heeft trouwens een belangrijke rol inzake
dilemma van de milieubeweging. Moest
agendasetting. Zij zorgen voor de signaal-
er een milieupartij komen? Of moesten ze
functie binnen de democratie door nieuwe
hun thema’s proberen te verwezenlijken
thema’s aan te kaarten. Dat is een zeer
binnen andere partijen? Dezelfde discus-
belangrijke democratische functie, want
sie speelde binnen de vrouwenbeweging.’
politieke partijen kunnen wat dat betreft
Laermans: ‘Van dat verzuild model heb
bijzonder doof zijn voor wat er in de sa-
je nu nog altijd een erfenis. Want rond de
Waarom is dat nooit verankerd geraakt?
een organisatie op momenten dat er niet ge-
menleving speelt.’
communautaire breuklijn is nooit een zuil
Hooghe: ‘Omdat ze eigenlijk te laat waren.
mobiliseerd moet worden?’
ontstaan. Alleen maar een beetje in de
De grote instellingen die in de tweede helft
Maar de link tussen partijen en het mid-
jaren ‘30, maar om historische redenen
van de negentiende eeuw zijn ontstaan,
Kijken jullie dan vooral naar de jongeren. Is
denveld is wel minder strak dan vroeger.
heeft dat verhaal zich niet doorgezet.
zoals het begin van de sociale zeker-
hun engagement niet veel veranderd?
Hooghe: ‘Dat hoeft ook niet. Vroeger had
Dus het is geen toeval dat met name de
heid en de arbeidersbeweging, werden
Hooghe: ‘Veranderd wel, verminderd niet. Het
‘Het menselijk kapitaal van het middenveld vind je nergens anders terug.’ Rudi Laermans
Laermans: ‘Een andere kwestie is hoe je in tijden van sociale media nog duurzame leden aantrekt of hen tijdelijk mobiliseert. Bij een dossier als Oosterweel heeft het middenveld een zeer mobiliserende kracht en dat zal altijd hun sterkte blijven. Alleen is de vraag wat je daartussen doet. Wat is de draagkracht van
De jaarlijkse nieuwjaarsreceptie van beweging. net Anzegem is een gezamenlijke organisatie van kwb en Femma. Die laatste zorgt voor de hapjes, de kwb voor de bediening en een eenvoudige maar leuke quiz waarbij twintig families met een prijs, dit jaar een orchidee, naar Meer foto’s? Kijk op beweging.net/meerfotos
huis kunnen.
Vzw EVA-centrum uit Ekeren opende een solidaire buurtwinkel, waar de producten twee aankoopprijzen kennen: een lagere voor mensen met een laag inkomen, terwijl solidaire klanten de marktprijs betalen. Op de opening voorzitter Sus Schauwen en Isabella Laenen, meter van het project en buurtbewoonster.
7
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
INFORMATIE GEVEN. ONDERSTEUNEN. ADVISEREN. HEEL WAT MIDDENVELDORGANISATIES ZETTEN IN OP HET VERSTERKEN VAN MENSEN OP ALLE MOGELIJKE MANIEREN VIA EEN BREED SCALA AAN VORMINGEN.
is meer momentaan en doelgericht. Een
Laermans: ‘Om vormen van directe demo-
HOE DOEN ZE DAT BIJ…
organisatie gaat meestal uit van continuïteit
cratie goed te laten werken, heb je het mid-
Scouts en Gidsen Vlaanderen
en jongere mensen hebben dat minder. Die
denveld trouwens ook nodig om mensen
Martijn Van Cauwenberg: ‘Wij hebben een hele waaier van vormingen voor ver-
willen bij team Oosterweel zitten, een aantal
rond informatie te mobiliseren en niet enkel
schillende doelgroepen. Onze oudste groep, de Jins, kunnen op Jintro gaan.
jaren meedoen en dan zijn ze weer weg
te laten afgaan op overheidsinformatie. Ik
Daarbij willen we hun blik verbreden door hen opdrachten en uitdagingen voor te
naar een ander topic. Ik zie het als een uit-
verwijs terug naar Oosterweel. Daar had je
schotelen om hen te confronteren met zichzelf en een groep. Learning by doing,
daging om daar iets aan te doen.’
verschillende discussies die zich ook ver-
dat zit heel erg in ons DNA gebakken. Daarnaast bieden we voor de jongeren
taalden in zeer dossiergedreven debatten.
die scoutsleider willen worden ook de opleiding Animator aan. Daarin zitten een
Dat is voorbeeldig, zelfs in zijn hardheid.
aantal handvaten zoals hoe ga je om met pesten, ouders of moeilijk gedrag? Hoe
Er werd niet zomaar wat geroepen. Onze
maak je een spelvoorbereiding en hoe organiseer je een goede vergadering? Na-
democratie is te veel gekanteld naar prag-
dien kunnen ze nog een stapje verder gaan en de cursussen voor Hoofdanimator
matisme en besturen. Men laat te weinig
of Instructeur volgen. In al die opleidingen hebben we veel oog voor groepsdyna-
discussie toe. Zeker op Vlaams niveau mis-
mica.’
Uit geen enkele studie blijkt dat de ziekteverzekering minder zou kosten als je ze privatiseert. Marc Hooghe
sen we zo te veel momenten.’ ACV Maar het geraakt ook niet vooruit.
Pieter Deforche: ‘Per jaar komen er meer dan 10 000 militanten naar onze vor-
Laermans: ‘(lacht) Oké, ik heb niet gezegd
mingen. Voor beginners bieden we de eerste vier jaar een traject aan waarin heel wat basisvaardigheden worden getraind. Werknemers zitten vaak in een
Laermans: ‘Die problematiek is niet nieuw.
Mij gaat het er over dat er nu een oneven-
ondergeschikte rol, ze zijn geconditioneerd om te luisteren naar hun baas. Als
Maar sowieso moet je het idee dat je beta-
wicht is tussen bestuur en ideologie. En
ze syndicaal afgevaardigde zijn, moeten ze een gesprek kunnen voeren op basis
lende leden je graadmeter zijn, laten varen.
nog veel meer op het Europese niveau. Daar
van gelijkwaardigheid. Wij proberen hun basisvaardigheden te versterken, door
Dat is in alle sectoren zo. De tijd dat de
heeft de technocratie het overgenomen van
bijvoorbeeld het opbouwen van hun zelfvertrouwen. En daarnaast zijn er vormin-
kopers van cd’s iets zeiden over de populari-
een democratische discussie.’
gen die meer gericht zijn op kennis over sociale wetgeving, arbeidscontracten, sociale zekerheid enzoverder. De meer ervaren militanten kunnen later nog vor-
teit van een popgroep is ook voorbij.’ Hooghe: ‘Maar het middenveld moet zijn
Dus het middenveld is nog niet uitge-
mingen volgen die meer gespecialiseerd zijn, zoals bijvoorbeeld Hoe omgaan met
legitimiteit wel af en toe bewijzen met een
speeld?
sociale media. Die initiatieven zijn een beetje afhankelijk van centrale tot centrale.‘
betoging van 100 000 mensen. Je moet la-
Hooghe: ‘Het middenveld zal zeer sterk
ten zien wat je kan en dat zoveel mensen je
veranderen. Maar als er geen tussenveld is,
CM
steunen. En dat doet de vakbond nog altijd.
is het een griezelige samenleving.’
Stijn De Cock: ‘We hebben vanuit CM een heel aanbod aan educatie. Dat gaat
Die maken het zichtbaar.’
Laermans: ‘Het middenveld is in Vlaanderen
voor de dienst Gezondheidspromotie van infosessies en cursussen over een ge-
zo gezet binnen een aantal sectoren, met
zonde levensstijl, tot educatieve pakketten waarmee leerkrachten in de klas aan
alles wat daar rond zit aan kleinere organi-
de slag kunnen. Met CM-Beweging organiseren we regelmatig infosessies over
Er gaan ook stemmen op om meer een beroep te doen op de directe democratie via bijvoorbeeld een referendum. Zijn zulke
sen aantrekken. Op dat vlak ben ik wel opti-
maatschappelijke gezondheidsthema’s waarvoor we aandacht willen vragen zoals over hoe omgaan met (on)betrouwbare gezondheidsinfo of in het verleden ook orgaandonatie. Daarnaast is er ook een aanbod vanuit andere diensten, ik
beslissingen dan voldoende gedragen, als je het middenveld ervantussen laat?
mensen de kracht van het middenveld.
denk maar aan onze regionale dienstencentra of de dienst Zorg. Dan gaat het bij-
Hooghe: ‘Dat kan, maar in de praktijk wordt
De dames van Femma Eversel (Heusden)
voorbeeld over een cursus over omgaan met dementie als mantelzorger, vroeg-
zoiets bijna altijd gedragen door een aantal
organiseren niet enkel activiteiten voor hun
tijdige zorgplanning, … Ik denk dat onze belangrijkste drijfveer aansluit bij een
organisaties. Ik zou wel huiverachtig staan
creatieve leden, ze vergeten ook de alleen-
baseline die CM hanteert: Samen staan we gezond in het leven, wat er ook gebeurt.
tegenover een beleid puur op basis van
staanden niet met hun Alleenstaandendag.
We ondersteunen mensen en zetten hen op weg naar een gezonde levensstijl.
directe democratie. Dan krijg je Brexit-toe-
Dat menselijk kapitaal. Dat vind je nergens
We geven hen tools om hiermee aan de slag te gaan. Maar wie het nodig heeft,
standen, waarbij mensen zo’n referendum
anders terug.’ Hilde Van Malderen
gebruiken als uitlaatklep genre Voilà, we
laagdrempelig aanbod, regionaal en vaak zelfs lokaal georganiseerd.’
hebben het eens goed gezegd.’
De dames van Femma Eversel (Heusden) organiseren niet enkel activiteiten voor hun creatieve leden, ze vergeten ook de alleenstaanden niet met hun Alleenstaandendag. Fanfare SNK Weelde staat voor muziek en plezier voor jong en oud en is intussen al 112 jaar oud. ‘Dit is de tofste hobby die er is – in de meest fantastische groep die er is!’
Den Babbelhoek Herentals, een praatgroep Nederlands voor anderstaligen, kookte mee voor de 11.11.11.-brunch in zaal ’t HOF. Op de foto deelnemers uit Palestina, Syrië, Armenië, Vlaanderen, Thailand en Argentinië, omringd door lekkere gerechten uit hun thuisland.
8
Visie ÂŹ vrijdag 27 januari 2017
VERENIGINGEN EN SAMENWERKING DOEN
BUURT, GEMEENTE, REGIO, PROVINCIE, WERKVLOER EN VLAANDEREN BRUISEN
Gemeenten bruisen van het verenigingsleven en sociale organisaties die het leven aangenamer maken. Mensen maken samen beweging. Door te verenigen in de gemeente, maar ook door samen te werken met andere organisaties, op alle niveaus: in de gemeente, in de regio, in de provincie, in Vlaanderen. De wisselwerking tussen verschillende organisaties en verschillende niveaus is uniek voor het middenveld. Illustratie: Maarten Defossez
Knap werk van de tieners van Arktos Limburg! Deze coole leefatelier in de sporthal van basisschool De Boomgaard was het resultaat van vier De jongerenwerkloosheid is nergens zo hoog als in Limburg. Daarom verenigen een 20-tal welzijns- en jongerenorganisaties zich in het J-Salk platform. Geregeld zetten ze zich samen aan tafel om samen oplossingen te zoeken voor die hoge jeugdwerkloosheid.
weken hard werken. ARKTOS is een expertisecentrum voor jongeren tussen 6 en 25 jaar die moeilijker aansluiting vinden op school, werk of samenleving.
9
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
Uniek participatiemodel Het inspraakmodel waarbij lokale groepen het eerste en het laatste woord krijgen, is uniek voor het middenveld. De leden van de organisatie bepalen mee de koers van de organisatie. Daarnaast werken sociale organisaties vaak samen met andere organisaties en dat op alle mogelijke niveaus. Snel gezegd, signalen oppikken en wisselwerking tussen organisaties en niveaus. Maar hoe gaat het er concreet aan toe?
‘Niet onderhandelaars, maar afgevaardigden hebben het laatste woord over ontwerp van interprofessioneel akkoord’ De vakbond pakt problemen op de werk-
de Algemene Raad van het ACV. In die
vloer aan, via overleg als het kan, via actie
Algemene Raad geven ze aan de voorzitter
als het niet anders kan. Vaak komt dezelf-
en algemene secretaris een onderhande-
de problematiek in verschillende bedrijven
lingsmandaat mee. De onderhandelaars
voor en worstelen andere mensen in an-
gaan daarmee naar de onderhandelingen met de werkgevers in de Groep van 10. Ze
Over een problematiek die op veel plaatsen tegelijk leeft, kan met
of verzuchtingen die vaker voorkomen,
verschillende regio’s en nationaal worden nagedacht. In de nationale
pakt de vakbond structureel aan. Daarvoor
bestuursorganen zijn alle regio’s vertegenwoordigd.
het Nationaal Bestuur. Als de onderhande-
is doorheen de jaren een systeem van informatiedoorstroom en raadpleging
de afgevaardigden het laatste woord.
gegroeid. Vakbondsafgevaardigden en
er zijn ook oplossingen mogelijk die voor alle gemeenten en alle regio’s
-secretarissen overleggen samen en
goed kunnen zijn.
Zo evalueren tientallen raadplegingsver-
inventariseren vragen en problemen.
Wat niet alleen in de gemeente kan worden aangepakt kan op het
Om dan naar collectieve oplossingen te
dat de onderhandelaars bereikten op 11
zoeken via sociaal overleg in het bedrijf,
januari 2017. Op de Algemene Raad van
de sector, de Nationale Arbeidsraad of de
niveau van de regio of de provincie worden aangepakt. Voor veel organ-
Groep van 10.
isaties zijn de regio’s en de provincies ook bestuursniveaus tussen de gemeentelijke werking en de nationale werking.
heeft iedereen bij ACV een stem in het al
Zo gaat dat ook met bijvoorbeeld een -
Mobiliteit in de hele regio verbeteren, de toegankelijkheid en bereikbaarheid van zorginstellingen en ziekenhuizen aankaarten, eigen energie -
www.acv-online.be
kernen, beroepsbesturen en tenslotte in
gelegenheid, milieu, …
Mee bouwen aan betaalbare gezondheidszorg Wat lokaal in de gemeente leeft, wordt aangepakt door een vereniging. Dat je weet wat je betaalt als je bij de dok-
tarieven houden. Ziekenfondsen en art-
Ontspanning, jeugdlokalen, sportinfrastructuur, problematiek van sluikstor-
ter langsgaat, heeft alles te maken met
sen bepalen ook welke nieuwe accenten
ten, tekort kinderopvang, onderhouden van wandelwegen, organiseren
akkoorden die ziekenfondsen en artsen
gelegd worden. In de onderhandelingen
evenementen, inspraak organiseren over verkeersarm centrum, …
jaarlijks of tweejaarlijks met elkaar afslui-
houdt CM daarbij maximaal rekening
ten. In de zogenaamde medicomut maken
met de signalen die ze ontvangt van haar
vertegenwoordigers van ziekenfondsen
leden. Onder meer via de algemene ver-
en artsen afspraken over de terugbetaling
gadering, samengesteld uit vrijwilligers,
van medische prestaties. Artsen die het
kunnen leden mee bouwen aan onze ge-
akkoord aanvaarden (geconventioneerde
zondheidszorg en tegelijkertijd te waken
artsen) moeten zich aan de vastgelegde
over de betaalbaarheid ervan.
Verenigingen werken samen. Vrouwenorganisaties, vakbonden en gezinsverenigingen denken samen na en nemen initiatieven voor beter werk/privé-evenwicht. Ziekenfonds en andere organisaties organiseren samen een info-avond over gezonde voeding. Armoede-organisaties en milieubewegingen organiseren campagnes samen met scholen, jeugdverenigingen en sportorganisaties.
-
Sol vzw gaat samen met kinderen
programma bouwde Adoptie Sri
op zoek naar dat wat hen doet stra-
Lanka vzw al 16 kleuterscholen
len en gebruiken daarvoor muziek,
verspreid over Sri Lanka. In de
woord, dans, workshops en theater.
namiddag worden de kleuter-
‘Het Labyrint’ is een sensorische beleving met boodschap voor kinderen tussen 4 en 12 jaar. Via een krinkelkronkel weg gaan ze op zoek naar de grootste schat ter wereld. En die vinden ze ook!
scholen ook voor verschillende Enthousiaste leerlingen van het Atheneum
andere doeleinden gebruikt,
van Herzele maakten en verkochten heer-
zoals voordrachten of het or-
lijke pompoensoep op de markt. ‘Een ple-
ganiseren van een plaatselijke
zante manier om wat geld te verzamelen
‘Kind en Gezin’. Denk aan het
voor ontwikkelingssamenwerking’, klinkt
wegen, meten en vaccineren
het bij het plaatselijke 11.11.11-comité.
van baby’s.
10
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
HET VENTIEL DAAGT MENSEN MET JONGDEMENTIE UIT
‘DIE TWINKEL IN ZIJN OGEN DOET OOK MIJN OGEN FONKELEN’ Patrick De Jaegere (58) uit Hulste kreeg op zijn vijftigste te horen dat hij aan jongdementie lijdt. Zijn vrouw Gudrun Callewaert (54) richtte samen met hem Het Ventiel op, een project dat mensen met jongdementie uit het isolement haalt. ‘Voor alles wat niet meer lukt, zoeken we iets nieuws in de plaats.’
lukt almaar moeilijker. Dat frustreert men-
Mijne maat, ik zie u graag. Radio-presen-
maken kunst in een atelier bij een buddy-
tator Chris Van den Abeele schreef het in
kunstenaar en stellen hun werk tentoon.
grote letters boven het aanrecht in de keu-
En als een activiteit te zwaar wordt, dan
ken van Patrick en Gudrun. Zo kan Patrick
verzinnen ze iets nieuws. ‘Alles kan’, zegt
nooit vergeten dat ze in juli 2013 samen
Gudrun. ‘Zo plannen we ook workshops
de top van de Mont Ventoux bereikten. En
met muziek. Zolang de buddy’s en de
dat ze mekaar nodig hadden om daarin te
mensen met jongdementie zich amuse-
slagen. Het project Te Gek!? organiseerde
ren, is het goed.’
sen met dementie. Maar nieuwe dingen proberen en daar enthousiasme in vinden, dat kunnen ze wel.’ Allemaal vrijwilligers Intussen zijn er al 52 buddy’s bij Het Ventiel, allemaal vrijwilligers. Ze doen activiteiten in groep of met hun tweeën.
Patrick Holderbeke
Ze gaan wandelen met de wandelclub. Ze
een alternatieve Tour de France voor mensen met jongdementie. Enkele BV’s gingen ‘Die tour was het begin van iets moois’,
Gudrun Callewaert: ‘Mijn man Patrick heeft jongdementie, maar we blijven uitdagingen
De naam Het Ventiel is niet toevallig gekozen. ‘Iedereen is welkom om energie bij te pompen of stoom af te laten, zoals lucht
zoeken.’ Toen hij gevraagd werd, begon hij te
liefde voor mensen met dementie staat
trainen. Hij had weer een doel, een reden
nu naar de dokter.’ Tot haar verbazing
job stopzetten. ‘Dat was zwaar’, vertelt ze.
centraal. Ik wil geen bord boven de deur
om op te staan. We kenden geen andere
stemde Patrick meteen toe.
‘Mijn werk was mijn hobby. Er moest iets
met huis voor jongdementie. We moeten
mensen met jongdementie. Voor Patrick
De huisarts verwees hen naar een neuro-
in de plaats komen.’
buiten komen. Dementie mag geen taboe
de diagnose kreeg, wisten we niet eens
loog. Het verdict volgde snel: jongdemen-
dat die ziekte bestond. In Frankrijk leerden
tie. ‘Daar hebben we geluk gehad’, zegt
Inspiratie
ze spreken geen wartaal. Ze zijn eerlijk en
we lotgenoten kennen. We konden onszelf
Gudrun. ‘Dokters denken vaak aan een
De Tour van Te Gek!? gaf haar inspiratie.
leren iedereen om zichzelf te zijn.’
zijn, Patrick bloeide helemaal open.’
burn-out of een midlifecrisis. Bij sommige
‘Ik herkende mijn oude Patrick. Hij kreeg
mensen duurt het tot zeven jaar voor ze
weer die twinkel in zijn ogen die ook mijn
Draagkracht
Onzeker en humeurig
de juiste diagnose krijgen. Door hun extre-
ogen doet fonkelen. Ik begreep dat hij
Een mantelzorger heeft veel draagkracht
Frontotemporale dementie, zo heet de
me gedrag verliezen ze hun job en lopen
uitdagingen nodig heeft. Dat we onder de
nodig om de zorg op te nemen voor een
vorm van dementie waaraan Patrick lijdt.
relaties op de klippen.’
mensen moesten komen.’ Gudrun zocht
persoon met dementie. Om vol te houden,
Gudrun merkte al langer dat haar man niet
Niet dat de diagnose veel zekerheid
initiatieven, maar vond er geen.
schakel je het best op tijd hulp in. CM en
in zijn gewone doen was. Hij was onzeker
brengt. Er is geen medicatie. Hoe de ziek-
Met de steun van vrienden en de buddy’s
Samana kunnen helpen. Onder meer de
en humeurig. Hij zocht uitvluchten om niet
te evolueert, weet je niet. Je weet alleen
van de tour richtte ze daarom twee jaar
dienst Maatschappelijk Werk toont je de
met vrienden af te spreken en gebruikte
dat je achteruitgaat. Patrick moest zijn
geleden Het Ventiel op. Haar droom is dat
weg naar de juiste diensten en voorzienin-
zijn gps om naar het werk te rijden. Toen
baan opgeven. De dagen werden lang. Hij
elke persoon met jongdementie een bud-
gen. Als je er even tussenuit moet, kun je
hij vanop het werk in paniek naar Gudrun
had nergens zin in en werd almaar afhan-
dy heeft om samen uitdagingen aan te
een beroep doen op oppashulp.
belde, was voor haar de maat vol. ‘Jij moet
kelijker van Gudrun. Ook zij moest haar
gaan. ‘Wat vroeger vanzelfsprekend was,
zijn. Mensen met dementie zijn niet zot,
Tom Van Geertsom
’t Kringske is een vereniging waar armen het woord nemen uit Izegem. De foto kadert in de campagne van Welzijnszorg, ‘Samen tegen armoede’. Armoede treft 1 op 7 mensen in België, maar dat betekent dat er achter elke mens in armoede ook zes mensen staan die die persoon kunnen helpen. Bedoeling was om de solidariteit te tonen door ‘1op7’-foto’s in te sturen. Meer foto’s? Kijk op beweging.net/meerfotos
Met de campagne ‘kwb onbegrensd’ reikt kwb de hand naar nieuwkomers in onze buurten. Op tientallen plaatsen in het land gaan daarom kwb’ers in gesprek met elkaar rond de migratie- en vluchtelingenproblematiek.
11
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
PROJECT MIDDENVELD EN POLITIEK TEGEN SCHULDEN OP SCHOOL
SAMEN VOOR MENSELIJKE AANPAK ONBETAALDE SCHOOLFACTUREN Als sociale organisaties en politiek de handen in elkaar slaan, kunnen ze samen een nog groter verschil maken, zoals dit project rond onbetaalde schoolfacturen dat wijd wordt gedragen door onder meer Welzijnszorg, MyTrustO, Cera, de onderwijskoepels én minister Hilde Crevits.
Maandelijkse rekeningen
Secundaire scholen kunnen bijvoorbeeld
Maar deze aanpak is curatief, en komt
nadenken over hoe ze de eerste week van
maar in het spel als het eigenlijk al te laat
het nieuwe jaar betaalbaar kunnen houden.
is. De bedoeling is dat het project een
Is er een uitleensysteem mogelijk voor
ingang vindt op scholen om het armoede-
nieuwe boeken? In de lagere school kan
Vorig jaar bleek uit een rondvraag van
Een breed gedragen samenwerking van
probleem breder aan te pakken en onbe-
het gaan om een beleid rond verjaardagen,
SOS Schulden op School vzw dat een
Welzijnszorg, het Netwerk tegen Armoede,
taalde facturen te vermijden. ‘Scholen zijn
nog te vaak is het daar de gewoonte dat
stijgend aantal ouders de schoolfactuur
MyTrustO, SOS Schulden op school, de
dikwijls bereid om oplossingen te zoeken
elke ouder de hele klas trakteert.
niet meer kan betalen, en dat scholen om
onderwijskoepels, Cera en dus minister
die te innen steeds meer incassobureaus
Crevits. Zij heeft 150 000 euro vrijge-
hebben. Vaak bestaan er al initiatieven,
Nota in de agenda
inschakelen, een aanpak die een soms al
maakt voor dit project, ook Welzijnszorg
zoals een sociaal fonds’, legt D’hondt uit.
Samen met de school wordt ook beke-
‘Maar het blijft moeilijk voor scholen om
ken hoe de mogelijkheden die er al zijn,
armoede te herkennen en er adequaat op
beter kunnen worden ingezet, en hoe de
broze relatie met kinderen uit kansarme gezinnen nog meer onder druk zet. ‘Het
ring rond te krijgen.’
gaat daarbij om onbetaalde rekeningen
te reageren. De gemiddelde leerkracht is
drempel voor ouders om zelf om hulp te
voor warme maaltijden, excursies en op-
Concreet zullen scholen vanaf het
wit en komt uit de betere middenklasse, je
komen vragen, verlaagd kan worden. ‘Veel
vang over de middag – de zogenoemde
schooljaar 2017-2018 de mogelijkheid
kan die niet kwalijk nemen dat die bij een
scholen hebben een sociale kas, maar hoe
boterhammentaks. Op sommige scholen
krijgen om vrijwillig in te stappen in een
kind dat nooit in orde is met zijn taken, de
breng je dat aan? Veelal geven ouders ook
moet je tot 1,5 euro per kind per middag
vormingstraject waar ze begeleid worden
armoedeproblematiek niet herkent.’
aan dat ze niet weten bij wie ze daarvoor
betalen voor opvang. Als je weet dat er
terechtkunnen’, aldus Bert D’hondt (Wel-
gezinnen zijn die van een weekbudget van
zijnszorg). ‘Er bestaan nog scholen waar
50 euro leven, is dat een enorme kost’, zegt Bert D’hondt van Welzijnszorg vzw. ‘Zelfs fundamentele basiskosten als opvang worden dus voor veel ouders moeilijk om te dragen. Maar als je als gezin moet kiezen tussen het betalen van de energiefactuur of de schoolrekening, wat kies je dan?’
Scholen zijn vaak bereid om oplossingen
kinderen een nota in de agenda krijgen dat een schoolrekening niet betaald is: niet
moeilijker hebben. Maar het blijft moeilijk voor hen om armoede te herkennen en er adequaat op te reageren. Bert D’hondt, Welzijnszorg
echt de beste manier om een kind zich goed te laten voelen. Daarnaast zijn er een pak goede praktijken die lokaal ontstaan en via dit project hun weg kunnen vinden naar andere scholen.’ In maart wordt het project aan de scholen voorgesteld, in september 2017 gaat het
Vrijwillig engagement
door een vormingsmedewerker gespecia-
Daarom wordt in tweede instantie gewerkt
echt van start. Welzijnszorg hoopt het
Welzijnszorg vzw bestrijdt armoede en
liseerd in armoede, een ervaringsdeskun-
aan concrete beleidsmaatregelen op maat
project minstens 2 jaar te kunnen voort-
uitsluiting in Vlaanderen en Brussel door
dige armoede en de eigen pedagogische
van de school om kosten te beperken en
zetten, maar veel zal afhangen van de
verschillende armoedeprojecten te steu-
begeleidingsdienst. ‘In eerste instantie
aandacht te hebben voor armoede. ‘Vaak
nen, maar ook door politici met concrete
helpen we hen zo een visie te ontwikkelen
gaat het niet om grote dingen, wel om be-
hopelijk structureel zijn plaats in het on-
voorstellen ertoe te bewegen iets te doen
rond armoede en het menswaardig innen
wustzijn te kweken. Zo kunnen scholen bij-
derwijssysteem.’
om de armoedeproblematiek in ons land
van achterstallige facturen. Partner daarin
voorbeeld maandelijks een rekening sturen
aan te pakken. ‘We hebben bij minister
is MyTrustO, het project van beweging.net
in plaats van drie keer per jaar of samen-
van Onderwijs Hilde Crevits een partner
Antwerpen. Voor een miniem tarief wor-
werken met een lokale cultuurorganisatie
gevonden die openstond voor samenwer-
den mensen geholpen om hun schulden
voor een klasuitstap. Het is belangrijk dat
king. Dat resulteert nu in dit project, ‘Sa-
samen te brengen en een afbetalingsplan
scholen worden aangemoedigd om een
men tegen onbetaalde schoolfacturen’.
uit te werken’, vertelt Bert D’hondt.
kostenbeheersend beleid te voeren’, zegt
Kaatje De Coninck
ook minister van Onderwijs Hilde Crevits.
Creatief Schrijven vzw is de amateurkunstenorganisatie die kansen biedt aan beginnende en semiprofessionele schrijvers in alle genres. De Schrijfdag, de jaarlijkse literaire hoogdag voor en door schrijvers die de vzw organiseert, viert zijn tiende verjaardag in 2017 en biedt zoals altijd een waaier aan schrijfworkshops en lezingen. De Loodsen heeft enkele jaren geleden een project opgericht, Harmattan, waar mensen zonder papieren terechtkunnen voor NederVerzorgenden en bedienden met een ‘hart’
landse lessen. De lessen zijn gratis en worden
voor hun job, dat zijn de mensen van Fami-
ondersteund door een enthousiast team van
liehulp, de thuiszorgdienst actief over heel
vrijwilligers. De Armeense cursisten die bewe-
Vlaanderen en Brussel. Samen maken ze
gen al eens graag in plaats van op een stoel te
publiciteit voor het aanbod van Familiehulp
zitten tijdens de lessen, zoals de foto bewijst!
onder de slogan ‘Zorg met aandacht’.
12
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
HOE ONTSTONDEN VAKBONDEN, ZIEKENFONDSEN EN ANDERE SOCIALE ORGANISATIES
DE WEG NAAR DE WELVAARTSTAAT Vroeger was het beter, klinkt het vaak in de volksmond. Dat zou kunnen, maar alvast niet voor de sociale rechten. Minimumlonen, ziekte-uitkeringen, betaalde vakantie, algemeen stemrecht. Vandaag lijken dat evidenties, maar bij het ontstaan van België bestonden die rechten niet eens. Pas na veel strijd konden vakbonden, ziekenfondsen en andere middenveldorganisaties belangrijke sociale rechten afdwingen.
H
ken- en pensioenkassen zich in de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten (LCM), in de dagelijks omgang beter bekend als CM. Ze groepeerden 90 896 leden in de ziekenkassen en 277 105 in de pensioenkassen. Welvaartstaat Na de Eerste Wereldoorlog kwam er steeds meer aandacht voor gezondheidszorg. Het zette de CM ertoe aan om haar gezondheidsdiensten uit te bouwen. De Na WO II richtte CM ‘Preventieve luchtkuren’ op, die kinderen naar zee bracht.
uit 1937
eel wat arbeiders bevolkten
periode was belangrijk voor sociale rechten. Na WO II was er het Sociaal Pact waar onder andere de christelijke vakbond
de Brusselse barricaden in de
schemerzone. De maatschappijen inden
die zich relatief gematigd opstelden en
aan meewerkte. Onmiddellijk na de bevrij-
strijd tegen Willem I, die in
bijdragen bij hun leden en verdeelden de
open stonden voor alle arbeiders, onge-
ding in 1945 werd het ingevoerd met daar-
1830 over het Koninkrijk der
steun op verschillende manieren aan zieke
acht hun politieke strekking of levensbe-
bij voor het eerst de verplichte ziektever-
Nederlanden heerste. Maar ze konden
leden, weduwen, invaliden of wezen, soms
schouwing. Net zoals de mutualiteiten
zekering voor werknemers. Buiten dat
zich maar weinig verheugen in de echte
traden ze ook op als werkloosheidskas.
trouwens, maar rond 1880 begon dat te
kader organiseerde CM een aanvullende
onafhankelijkheid, want in het nieuwe land
Toch was hun impact eerder beperkt,
veranderen.
verzekering. Binnen de aanvullende verze-
België telden ze niet mee. Stemrecht was
want ze telden vaak niet meer dan een
De katholieken beschouwden de organisa-
alleen voor de adel en de rijke burgerij
honderdtal leden.
ties als ideale wapens in de strijd tegen
weggelegd, wat resulteerde in veertigdui-
In de tweede helft van de 19e eeuw indus-
het opkomend socialisme. In 1900 ont-
kinderen met CM op vakantie naar zee,
zend stemgerechtigden op vier miljoen
trialiseerde Vlaanderen in sneltempo, wat
stonden zelfstandige christelijke vakver-
de Ardennen of Zwitserland. Ook op de
inwoners. En de nieuwe Belgische grond-
voor een explosieve groei zorgde van fa-
enigingen. In 1904 waren dat er al 115,
werkvloer bouwde men de sociale be-
wet mocht dan wel als de meest liberale
brieksarbeiders. Ze werkten aan hongerlo-
samen goed voor 15 000 leden. Tien jaar
scherming uit in de jaren na WO II.
gelden voor zijn tijd, met heel wat onge-
nen, klopten dagen van veertien uur in
later, bij het uitbreken van de Eerste We-
De vijfdagenweek, werknemersinspraak
ziene vrijheden, die telden niet voor het
ongezonde werkplaatsen en leefden in
reldoorlog, was hun aantal al gegroeid tot
via afgevaardigden, veilig en gezond wer-
voetvolk. Meer zelfs, de Wet Le Chapelier,
erbarmelijke omstandigheden. Vele kinde-
1 100 verenigingen met 120 000 leden.
ken, … heel wat zaken die we nu evident
die nog stamde uit de Franse tijd, verbood
ren moesten mee de fabriek in. Beelden
De Vlaamse en Waalse christelijke federa-
vinden, kregen dan vorm.
beroepsgilden. Het was arbeiders verbo-
-
ties fusioneerden in 1912 tot het Alge-
den in gemeenschappelijk overleg op te
Coninx. Er was geen enkele vorm van
meen Christelijk Vakverbond, de allereer-
LCM en ACV bouwen dus mee aan de
treden om werkvoorwaarden te verande-
sociale bescherming. Wie ontslagen werd
ste ACV-voorzitter was de Gentse
Belgische welzijns- en welvaartstaat.
ren.
of getroffen door een arbeidsongeval of
syndicale voorman Gustaaf Eylenbosch.
En ook vandaag zetten ze zich in om het
ziekte, viel van de ene dag op de andere
Ook de ziekenfondsen kenden een ge-
sociaal stelstel te verdedigen. Beide orga-
zonder inkomen.
stage opgang waarbij ze meer en meer
nisaties springen natuurlijk in het oog,
Schemerzone In die periode was de grens tussen mutu-
gingen samenwerken. De eerste katho-
maar ook andere middenveldorganisaties
aliteit en vakbond trouwens heel vaag. Er
Rellen
lieke mutualistische federaties ontston-
groeiden mee en deden nuttig werk. We
bestonden maatschappijen van onder-
De wantoestanden zorgden af en toe voor
den in Charleroi en Dinant, begin twintig-
pikken er enkele voorbeelden uit: vrouwen-
linge bijstand van diverse pluimage, maar
rellen, alleen waren de arbeiders nauwe-
ste eeuw kwamen er ook aan Vlaamse
bewegingen zoals KAV, later Femma, de
na de Franse revolutie waren die een tijd-
lijks georganiseerd. Al groeide stilaan wel
zijde federaties in Gent en Boom. Vanaf
jongerenbewegingen zoals KAJ, gezins-
lang verboden en vele kassen opereerden
het besef dat ze zich moesten verenigen.
1902 nam de overheid de werkingskosten
verenigingen zoals kwb en sociale onder-
tot diep in de 19 eeuw in een wettelijke
Zo ontstonden de eerste vakverenigingen
van de secretariaten op zich. In 1906 ver-
nemingen zoals Familiehulp.
de
enigden 57 regionale verbonden van zieHilde Van Malderen
Vrijwilligers in 130 Welzijnsschakels werken in Vlaanderen samen met gezinnen die armoede of uitsluiting ervaren. Welzijnsschakel Boom ‘Onder een stralende zon genieten Voedselteamaanhangers van een lokale specialiteit tijdens de viering van het 20 jaar bestaan van de organisatie.’
organiseert jaarlijks verschillende activiteiten zoals een bezoek van de Sint, een uitstap naar Bokrijk, of dichter bij huis een namiddag spelen in het park, compleet met ballonnen oplaten.
13
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
HOE HET MIDDENVELD DE DEMOCRATIE HELPT OPBOUWEN IN HET MIDDEN-OOSTEN…OF NET NIET
De Arabische lente deed het Midden-Oosten worstelen met de democratie. Landen als Jemen, Syrië en Libië vielen helemaal uit elkaar. In Tunesië daarentegen kwam er een fragiel proces op gang om de democratie weer op te bouwen. Een georganiseerd middenveld had daar veel mee te maken, zo zag arabist en columnist Chams Eddine Zaougui.
Het kan ook anders, zegt Chams Eddine Zaougui. ‘Eigenlijk kan je stellen dat Arabische leiders een informeel pact hadden met hun bevolkingen, een soort van sociaal contract: politieke gehoorzaamheid in ruil voor stabiliteit en een degelijke levensstandaard. Ze probeerden bijvoorbeeld vakbonden te controleren zoals in Tunesië en Egypte, of zelfs te verbieden zoals in Libië. Maar ondanks hun zuiveringsacties zijn Tunesische en Egyptische leiders er nooit in geslaagd om de vakbonden
De dictators zijn verdreven. Tijd voor de-
helemaal aan de lijn te leggen. Er bleven
mocratie. Helaas, zo simpel ligt het niet
kritische stemmen. In 2008 organiseerden
in het Midden-Oosten. ‘Een democratie
vakbonden in Tunesië en Egypte grote
is veel meer dan een grondwet schrijven
stakingen die een voorspel waren op de
en verkiezingen organiseren’, zegt Chams
Arabische opstanden van 2011.’
Eddine Zaougui. ‘Want bij landen die on-
WERELDSOLIDARITEIT STRIJDT INTERNATIONAAL VOOR MEER SOCIALE RECHTEN Een vakbond of een ziekenfonds, in ons land is het een evidentie, in andere landen veel minder. Wereldsolidariteit probeert wereldwijd middenveldorganisaties te steunen in hun strijd om meer sociale rechten.
beidsomstandigheden aan te klagen, maar tevergeefs. Omdat overleg niets opleverde, werd er twee maanden gestaakt. SADD, een partner van Wereldsolidariteit, ondersteunde de vakbonden in hun actie. ‘Dat ging dan bijvoorbeeld
der een repressieve staatsvorm hebben
Nobelprijs
geleefd, slijt dat sporen in de samenleving.
Ook nadien speelden de vakbonden en
Als een dictator de verdeel- en heerspoli-
middenveldorganisaties nog een belang-
Sociale bescherming, het loopt als een
den zomaar ontslagen. SADD hielp ook
tiek toepast, krijg je ook een samenleving
rijke rol. ‘Ze zorgden ervoor dat de staat
rode draad doorheen de werking van
bij het zoeken naar ander werk en gaf
die verdeeld is. Een van die tactieken is
niet implodeerde, zoals in Libië wel is
Wereldsolidariteit. ‘Wij zijn in een 25-tal
advies over hoe te onderhandelen’, zegt
vermijden dat er een kritisch middenveld
gebeurd. Tunesië is daar vrij goed in ge-
landen actief rond dat thema’, zegt Gijs
Gijs Justaert. ‘SADD maakte er een poli-
bestaat. Dat mensen zich organiseren en
slaagd, Egypte iets minder. In 2015 heb-
Justaert. ‘De overheid werkt er vaak
tieke case van en trok ermee naar de
dat ze een spreekbuis hebben. Zo krijg je
ben Tunesische middenveldorganisaties
maar voor een klein deel van de bevol-
overheid. Er werd zelfs in het parlement
een samenleving die zich niet kan organi-
de Nobelprijs gekregen omdat ze een
king. Wij proberen die uitgeslotenen een
over gedebatteerd.’
seren naar de staat toe, waarbij de men-
constructieve rol hebben kunnen spelen
stem te geven. Dat doen we door sociale
Hier in België droeg Wereldsolidariteit
sen niet geleerd hebben om constructief
bij de chaos die er in de nasleep van de
organisaties daar te ondersteunen in
samen met ACV BIE zijn steentje bij door
van mening te verschillen. En dus zag je
Arabische lente ontstond. Zij zijn in de
hun werking, al is het natuurlijk niet de
een brief te sturen naar de Togolese
dat de mensen de wapens tegen elkaar
bres gesprongen om te zeggen dat ieder-
bedoeling dat zij de rol van de overheid
minister van Arbeid met de vraag om de
opnamen als de dictator was gevallen. Ie-
een met iedereen moest blijven praten om
overnemen.’
situatie op te volgen. Het resultaat van al
dereen wilde zijn stempel zetten en dacht
oplossingen te zoeken.’
Daarom werkt Wereldsolidariteit niet
die acties is dat WACEM nu toch terug
te weten hoe het moest.’
In andere landen lukte dat dan weer niet.
alleen rond concrete dienstverlening.
aan het onderhandelen is met de werk-
Het helpt buitenlandse partners ook bij
nemers en een aantal beloftes heeft
over juridische bijstand leveren want zeshonderd arbeiders die staakten wer-
Stammenmentaliteit
van organisatie vanuit de bevolking toeliet,
het ondernemen van politieke acties.
gedaan, onder andere over het opzetten
Al te makkelijk wordt er dan verwezen
waarbij hij ook bepaalde streken tegen el-
‘Wij kunnen hen bijvoorbeeld helpen bij
van een eigen ziekteverzekering.’
naar de Arabische stammencultuur, maar
kaar opzette, had je geen staat meer nadat
het zoeken naar netwerken of zetten
‘In de landen waar wij actief zijn, is strij-
dat is iets te simpel. ‘Er zijn natuurlijk wel
hij wegviel. Geen georganiseerd onderwijs,
thema’s mee op de internationale agen-
den voor sociale rechten vaak een ge-
stammen geweest, maar de jeminitische
geen politie, rechtbank of leger meer. Wat
da, zodat regeringen zien dat er een heel
vaarlijke zaak’, besluit Gijs Justaert. ‘Een
leider Saleh die afgezet is, heeft de stam-
je wel had waren groepen die rancuneus
internationaal netwerk mee bezig is.’
van de mensen van SADD is zelfs moed-
menmentaliteit die eigenlijk niet speelde
en kwaad waren en die geen vertrouwen
Een concreet voorbeeld gaat over Togo.
willig van zijn brommer gereden.’ Er is
juist aangemoedigd. Dat heeft nu gevol-
meer hadden in de centrale regering. Dus
In 2015 vielen bij een brand in de Togo-
dus nog wel een weg af te leggen. ‘We
gen. Jemen zit nog altijd verwikkeld in een
iedereen vocht voor zichzelf.’
lese cementfabriek WACEM zes doden.
moeten het blijven opvolgen.’
Arbeiders ondernamen verschillende
bloedige burgeroorlog.’ Hilde Van Malderen
pogingen om de mensonwaardige ar-
Hilde Van Malderen
Volgens basisschool De Harp in
De kookworkshop ‘Samen ge-
Gent hebben kinderen ‘s mid-
zond en betaalbaar koken’ is
dags recht op eerlijk, gezond en
een project van Variant, in sa-
lekker eten dat bijdraagt aan de
menwerking met Sociaal Win-
lokale economie. Daarom deden
kelpunt vzw en CM. Bedoeling is
ze een beroep op Wervel vzw, de Werkgroep voor Rechtvaardige en Verantwoorde Landbouw, die groepen ondersteunt die werk willen maken van zo’n ‘Lunch met Lef’.
Het jaarlijkse wandelweekend van Pasar Duffel bracht hen dit jaar naar Monschau. Gezellig samen de tijd nemen om te genieten van een wandeling in het groen, en zo de slogan van Pasar eer aandoen.’
om samen met anderen gezonde en goedkope gerechten van verschillende culturen te maken. Enthousiaste vrijwilligers zorgen als trainers voor een vlekkeloze organisatie.
14
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
DRIE GROTE UITDAGINGEN VOOR DE TOEKOMST ZORGSECTOR STAAT VOOR KANTELPUNT
AARDE AAN WERELDBEVOLKING: ‘HET IS VIJF VOOR
(!) van de wereldbevolking. Tanker keren -
Om de niets ontziende economische tan-
ID/ Lieven Van Assche
ker te keren, zit er maar één ding op: we -
moeten onze economie en samenleving grondig hertekenen opdat die sociaal
-
Met een mooi woord noemen we dat ‘tran-
draaid systeem dat steeds meer sociale en ecologische puinhopen achterlaat.
op alle terreinen: mobiliteit, energieopwekking, voedselproductie, werk, sociale zekerheid,…
-
zorg een primeur, toen de overheid voor
amper te overzien: de hoge CO2-uitstoot
een commerciële uitbater koos voor
leidt tot de opwarming van de aarde,
het forensisch psychiatrisch centrum in
grondstoffen raken uitgeput, dier- en
We kunnen niet verwachten van de overheid toveren. Een transitie kan maar slagen met
Gent. de zorg voor de meest kwetsbare men-
-
sen in onze samenleving? ‘Wie kapitaal
deeld. Volgens Oxfam bezitten de acht
De meeste zorginstellingen in ons land
investeert, wil rendement’, zegt Peter
hebben hun wortels in de enorme acti-
Degadt van Zorgnet-Icuro, dat meer dan
viteit die de vroegere kloostergemeen-
-
schappen ontplooiden. Die gemeen-
deren vertegenwoordigt. ‘Commerciële
schappen speelden een voortrekkersrol
spelers kunnen dat realiseren door te
in de totstandkoming van de algemene
besparen op personeel of infrastructuur,
In Vlaanderen heeft het middenveld haar
Ook Femma denk na over een nieuw samenlevingsmodel en stelt een 30-urenvan ACV ‘Genoeg voor iedereen’ wil daar
ziekenhuizen en voorzieningen voor ouderen, wezen en geesteszieken. Van-
de patiënt en door zich toe te spitsen op
daag spreken we over de
de meer lucratieve zorgactiviteiten.’
werkweek voor. ‘Daardoor komt er meer
verandering in brengen. ‘Dit volgens de zelfzorg’, zegt Riet Ory. ‘De positieve
sector. Winst wordt hier niet uitgekeerd
effecten spreken voor zich. Meer vrou-
aan aandeelhouders, maar geherinves-
gaan eerst de mensen bevragen over
Zorgnet-Incuro is bezorgd dat de toe-
wen zullen actief worden op de arbeids-
allerhande thema’s, zoals combinatie
teerd in de zorg.
arbeid en gezin, stress en langer wer-
rol kunnen opnemen in het gezin. De
ken. Vervolgens zoeken we samen naar
loopbaan wordt meer ontspannen. En
oplossingen. Het doel is een draagvlak
OCMW-voorzieningen en hoe langer hoe
bouwen voor
patiënten en de sociaal zwakkeren die weg in de zorg. Vooral in de residentiële
.’
werken, wordt een meer haalbare kaart.’
-
ouderenzorg duiken nieuwe commerciële spelers op die winst nastreven. In
is het essentieel dat er geen zorg met -
twee snelheden ontstaat.’
De Gezinsbond kan rekenen op 13 500 gemotiveerde vrijwilligers. Zij zetten zich met veel plezier in voor alle gezinnen uit hun buurt. Ze organiseren allerlei activiteiten en bezorgen alle jonge ouders een geboortegeschenk. Meer foto’s? Kijk op beweging.net/meerfotos
Kazou, de jeugddienst van CM, organiseert al 70 jaar vakanties voor jongeren. Jaarlijks zijn 8 000 vrijwilligers in de weer om kinderen en jongeren tussen 7 en 18 jaar een onvergetelijke vakantie te bezorgen. ‘Kazou, dat zijn vakanties die blijven hangen.’
15
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
ANDERS EN BEWUST CONSUMEREN ZIT IN DE LIFT
Het middenveld heeft grootse plannen voor de samenleving, want de uitdagingen zijn niet min. Hoe stappen we over naar een koolstofarme samenleving? Hoe blijft zorg betaalbaar voor iedereen en wat is een goed evenwicht werk/privé? Tekst: Leen Grevendonck
TWAALF’
Steeds meer mensen willen eenvoudig
politieke overtuigingen en denkt op lange
en duurzaam leven en stellen hun eigen
termijn. Verenigingen genieten meer ver-
consumptiegedrag in vraag. In plaats van
trouwen van de burger en kunnen sneller
alles nieuw te kopen, gaan ze spullen
oplossingen in de praktijk brengen. Maar
delen, ruilen en herstellen. Ze willen de
als je de grote omslag wil maken, heb je
oorsprong van het eten op hun bord ken-
natuurlijk ook de overheid en commerciële
nen en willen ‘schone’ kledij dragen. De
spelers nodig.’
bewuste en betrokken consument is in opmars en tal van initiatieven van onder-
Repair Cafés
uit spelen hierop in.
Hebben de vele, vaak versnipperde initia-
Karel Hemerijckx
tieven eigenlijk impact? ‘Toch wel. Neem
Coöperaties van burgers zien het levenslicht, waarbij het ultieme doel is om zelf duurzame energie op te wekken.
Consuminderen en consudelen zijn niet
bijvoorbeeld de Repair Cafés die drie jaar
langer modewoorden. Een nieuwe, meer
geleden zijn gestart. Mensen kunnen er
duurzame levensstijl raakt stilaan inge-
hun spullen tegen een kleine bijdrage laten
burgerd. Autodeelgroepen, geefwinkels en
repareren. Vooral elektronische apparaten
deeltuinen rijzen als paddenstoelen uit de
worden zo van de afvalberg gered. Intus-
grond. Consumenten verenigen zich om
sen is er een wetsvoorstel dat paal en perk
samen energie of isolatiemateriaal aan te
wil stellen aan de geplande veroudering
kopen. De Schone Kleren Campagne ijvert
die producenten zouden inbouwen in
voor 100 procent ‘schone’ kledij in de win-
elektrische toestellen. En zo zijn er nog
kelrekken. En het netwerk Voedselteams
voorbeelden.’
verenigt 180 groepen die rechtstreeks voedsel aankopen bij de boeren.
Al die kleine initiatieven samen zullen een duurzame transitie op gang brengen rond
Proeftuin
voeding, mobiliteit en bezit. ‘The next big
Het mag worden gezegd: veel pioniers-
thing, will be a lot of small things. Ik geloof
krachten gebundeld in het Transitienetwerk
ties, de culturele sector, alternatieve
werk rond duurzaam leven gebeurt door
dat hoe langer hoe meer mensen zich zul-
Middenveld. Vakbonden, de milieubeweging,
media en wetenschappers denken bin-
initiatieven van onderuit. ‘Het middenveld
len afkeren van de wegwerpmaatschappij,
Noord-Zuid-organisaties, sociale organisa-
nen dat netwerk na over hoe transitie
is dan ook een ideale proeftuin hiervoor’,
overconsumptie en goedkope producten uit
gerealiseerd kan worden.
zegt Barbara Janssens van het Netwerk
China. De industrie zal niet anders kunnen
Bewust Verbruiken. ‘Het werkt los van
dan die nieuwe consument hierin volgen.’
Inwoners Pajottenland en Zenne-
Ideeën aan de basis
vallei dromen van eigen windmolen
Speelt het middenveld dan alleen de
De burgercoöperatie Pajopower wil
nieuwende initiatieven ontspruiten
streekgenoten uit het Pajottenland
aan de basis. Zo zijn er veel organisa-
en de Zennevallei betrekken bij de
ties die mensen inspireren voor een
transitie naar duurzame energie.
duurzame levensstijl. Coöperaties
Door vennoot te worden kunnen
van burgers zien het levenslicht,
streekgenoten mee investeren in de
waarbij het ultieme doel is om zelf
nieuwe, energiezuinige straatverlich-
duurzame energie op te wekken. Nie-
ting langs de invalswegen van Halle.
mand zal ontkennen dat transitie een
In de nabije toekomst wil de coöpera-
werk van lange adem is. Het vergt
tie energie produceren via zonnepa-
misschien wel tientallen jaren om de
nelen en door kleine waterkrachtcen-
ommekeer mogelijk te maken. Maar
trales en windturbines.
het kan. En het middenveld, dat regering na regering ‘overleeft’, zal daarin een belangrijke rol blijven spelen.
Yves Cousement
rol van denktank? Nee, tal van ver-
De KVLV van Ottenburg leert tijdens een Repair Café om zelf elektrische toestellen te herstellen.
In aanloop van de klimaattop in Parijs bracht Bond Beter Leefmilieu haar netwerk samen om de 20 kilometer door Brussel te lopen. Samen vroegen ze zo meer aandacht voor het klimaat.
Pax Christi Vlaanderen manifesteert mee in een druilerig De parochiegroep in Zoutleeuw organiseert al verschillende jaren op rij een uitgebreide, overheerlijke brunch voor Broederlijk Delen. Op die manier brengen ze jong en oud samen aan tafel. Dat levert niet alleen een gezellige voormiddag op, maar ook een mooi bedrag voor de solidariteitsbeweging die vooral in het Zuiden werkt.
Brussel tegen de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen voor het Belgische leger. De vredesbeweging, gesteund door meer dan 130 andere organisaties uit het maatschappelijke middenveld, werkten daarrond samen en bezorgden Kamervoorzitter Siegfried Bracke een petitie met 38.000 handtekeningen.
Visie ÂŹ Vrijdag 27 januari 2017
regio Kortrijk beweging.net Midden en Zuid West-Vlaanderen, Ardooiesteenweg 67, 8800 Roeselare Redactie Visie Kortrijk, Ardooiesteenweg 67, 8800 Roeselare, tel. 051/24.04.44 - visie Verantwoordelijke uitgever regionale pagina’s: Miche Vandenbroucke Redactie: dominique.coopman
www.beweging.net
Visie ¬ Vrijdag 27 januari 2017
Kortrijk II
18
¬ Regio Zuid West-Vlaanderen
Vacature
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
ACV WEST-VLAANDEREN ALS MIDDENVELDORGANISATIE: OVERLEG EN ACTIE
“OVERLEG LEVERT OP, ACTIE OOK” REGERING
Gezocht: pleiter (m/v) Voor de versterking van de rechtskundige dienst zoekt ACV WestVlaanderen een pleiter (m/v). Kom je graag op voor anderen en heb je een goede kennis van het sociaal recht en andere rechtsdomeinen? Dan is deze job misschien iets voor jou… Meer info Wil je kijken of je in aanmerking komt en wat het ACV jou kan aanbieden? opdracht, competenties en (diploma-) vereisten, aanbod, enz. vind je via www.acv-west-vlaanderen.be. Solliciteren? Stuur je CV en motivatiebrief vóór 4 februari 2017 naar luc.vanmaele@acv-csc.be.
Recht op lagere ACV-bijdrage? Hoeveel ACV-lidgeld je elke maand betaalt, hangt af van de sector waarin je werkt en je situatie op de arbeidsmarkt. Wist je b.v. dat je minder betaalt vanaf de vierde maand ziekte, SWT (brugpensioen) en werkloosheid? Ook wie deeltijds werkt, heeft vaak recht op een verminderde bijdrage. Daarom is het belangrijk om het ACV van elke wijziging op de hoogte te houden. Voor sommige wijzigingen is een attest nodig. Check daarom eerst de website www.acv-west-vlaanderen.be of neem contact via 051 23 58 00 (elke werkdag 8.30u-17u, behalve op vrijdagnamiddag).
Vorige woensdag voerde ACV West-Vlaanderen actie in de Roeselaarse Ooststraat. Met chocolademuntjes als symbool wilde de vakbond erop wijzen dat de koopkracht omhoog gaat door sociaal overleg en niet door het huidige regeringsbeleid. Het provinciaal bestuur keurde daarom afgelopen maandag het ontwerp van interprofessioneel akkoord (IPA) goed. “Als ACV kiezen wij, ook in deze provincie, voluit voor sociaal overleg”, zegt Wim David, voorzitter van ACV West-Vlaanderen. “Échte vooruitgang en échte verandering krijg je als je de sociale partners op één lijn krijgt, als je verenigt in plaats van verdeelt. De sociale partners proberen te verenigen, de regering verdeelt door haar agenda uit te voeren en zich in het eigen grote gelijk te wentelen.”
Luisteren naar achterban “Via onze leden en militanten voelen wij wat er leeft. We komen veel meer in contact met de problemen die werknemers en werkzoekenden ondervinden, dan de
meeste politici. Van daaruit bouwen wij onze standpunten op en via intern overleg, met onze militanten als belangrijkste stemmen in onze structuren, nemen wij beslissingen, b.v. over de goedkeuring van dit interprofessioneel akkoord,” aldus Wim David.
“Het provinciaal ACV-bestuur keurde het ontwerp van interprofessioneel akkoord goed. Een duidelijk signaal dat onze West-Vlaamse achterban een goed sociaal overleg boven het regeringsbeleid verkiest.” Wim David, voorzitter Actie voeren Maar het ACV voert ook actie. Wim David: “Als het niet lukt via overleg, dan moeten we de noden van onze achterban op een andere manier laten zien. Ook dat levert op: de regering wist bij de begrotingscontrole door onze acties goed genoeg dat nog eens morrelen aan onze index gelijk zou staan aan nog meer sociale onrust.”
KOOPKRACHT X INDEXSPRONG (-2%) X HOGERE FACTUREN
X ONRECHTVAARDIGE TAXSHIFT
SOCIAAL OVERLEG
KOOPKRACHT
V LONEN +1,1% BOVENOP INDEX V VERHOGING LAAGSTE UITKERINGEN & PENSIOENEN V AANPAK MAATSCHAPPELIJKE UITDAGINGEN
ONTDEK ONZE ALTERNATIEVEN VOOR EEN RECHTVAARDIGER BELEID OP WWW.ACV-WEST-VLAANDEREN.BE
Koopkracht De vakbond vindt het dus positief dat de sociale partners ervoor zorgen dat ook de van de huidige economische groei. Daarom deelde ACV West-Vlaanderen woensdag chocolademunten uit in Roeselare, met de boodschap dat het sociaal overleg – en het ACV als sociale partner – goed is voor je koopkracht. “Alleszins beter dan de regering(en), die met een indexsprong, hogere facturen, verhoging van accijnzen en andere maatregelen de gewone mensen in hun portemonnee raakt en de grote vermogens ongemoeid laat. Via sociaal overleg hebben we de laagste pensioenen en uitkeringen kunnen verhogen en kunnen de lonen van de werknemers 1,1% stijgen bovenop de index.” besluit Wim David.
“SPOORVERVOER MOET BETER” Met de actie “Het is vijf voor twaalf” leggen enkele WestVlaamse streekpartners hun eisen op tafel. De actie vertrok vanuit de schoot van de sociaaleconomische overlegplatformen (RESOC’s) Westhoek en Midwest, die in 2015 een gezamenlijke “werkgroep spoor” opstartten. In die werkgroep neemt ACV West-Vlaanderen de leiding via ACV-zoneverantwoordelijke Peter Debaenst.
Bevraging Om te peilen wat spoorgebruikers bij ons willen, liep er vorig jaar een bevraging. Aan de hand van de meer dan 1000 bevraagde mensen over hun ervaringen op de WestVlaamse spoorlijnen, stelde de werkgroep
spoor conclusies en suggesties op. Voornaamste besluit van de bevraging was dat de meeste treingebruikers, ongeacht de lijn, ontevreden waren.
Suggesties en eisen Het blijft niet bij klagen alleen: Peter Debaenst en Danny Geleyn zorgen voor de ACV-insteek de werkgroep deed ook enkele in de werkgroep spoor. suggesties: “Er is vooral nood aan Nieuw vervoersplan meer capaciteit. De verbindingen zitten Een paar dagen na de actie raakte het ook niet goed: we stellen b.v. vast dat veel voorstel van nieuw vervoersplan voor mensen in sommige regio’s de auto neeind 2017 bekend. “Helaas moeten we men naar een station dat meer en vlottere vaststellen dat onze suggesties maar beverbindingen aanbiedt.”, aldus Debaenst. perkt ingang gevonden hebben. We blijven De werkgroep bundelde klachten en sugechter de druk hoog houden om meer gesties in een brief aan de spoortoplui en verbeteringen te bekomen. Het openbaar de Ministers van Mobiliteit. vervoer is te belangrijk,” aldus Debaenst.
Archieffoto: na een bevraging over verkeersveiligheid in 2011 organiseerde ACV Waregem een zwartegemeentebestuur nam enkele ACV-suggesties Op de sneukelroute in Zwevegem vorig jaar ging het ACV met de Bijna iedereen ondersteunde de eis voor de invoering van een ver-
¬ Zuid-West-Vlaanderen
Visie ¬ Vrijdag 27 januari 2017
“BLOED KRUIPT WAAR HET NIET GAAN KAN” Het is een zegswijze, maar je kan ze ook letterlijk nemen. Een spatader bijvoorbeeld ontstaat wanneer de kleppen slecht sluiten en het bloed in de verkeerde richting stroomt, waardoor gezonde aders tie, en daar spring je best waakzaam mee om. Elke gebrekkige bloeddoorstroming in het lichaam is de aandacht meer dan waard.
ten hoe het met je benen is gesteld.
Menselijk contact en vriendschap zijn van groot belang in het leven. Bij OKRA en Samana beleef je mooie momenten waar je met plezier aan terugdenkt. Bovendien verdedigen OKRA en Samana je belangen. Samana
Vrijwilliger worden? OKRA en Samana drijven op de inzet van
en de mantelzorger. Samana vergroot
JOUW MENING TELT Regelmatig krijgt CM complimenten van tevreden leden over de dienstverlening. Maar soms gaat het fout. Daarom horen we niet enkel graag wat goed en vlot gaat. Het is even belangrijk om te luisteren wanneer sommige zaken beter kunnen of niet verlopen zoals het hoort.
Waar en wanneer?
BELEEF MOOIE MOMENTEN MET OKRA EN SAMANA OKRA OKRA is een vereniging van, voor en met 55-plussers. Je hebt geen tijd om stil te
19
B
en je niet tevreden over de -
Een klacht?
helpen je verder. Kan dit niet meteen,
je talenten in te zetten? -
-
gen.
Meer informatie:
-
een oplossing. Kan er geen gunstig -
CONTACT CM Zuid-West-Vlaanderen Een vraag voor CM? Op www.cm.be vind je heel wat info. Je kunt ook een CM-medewerker bellen op 056 52 60 00: elke weekdag van 8.30 uur tot 12 uur en van 13.30 uur tot 17 uur, behalve op vrijdag tot 12 uur. Een afspraak maken met de dienst Maatschappelijk Werk kan op 056 52 63 14.
De actieve 55-plusser is bij OKRA aan het juiste adres. Je hebt keuze uit een uitgebreide waaier aan activiteiten op het vlak van sport, cultuur, crea, …
Mensen in dezelfde situatie kunnen voor elkaar een grote steun zijn. Bij Samana ontmoet je elkaar. De contacten zijn zeer divers: actief, creatief, ontspannend, gericht op ontmoetingen…
-
20
COLOFON
Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017
9LVLH LV HHQ WZHHZHNHOLMNV OHGHQEODG LQEHJUHSHQ LQ KHW OLGPDDWVFKDS YDQ &0 HQ $&9 9RHGLQJ HQ 'LHQVWHQ $&9 &6& 0(7($ $&9 %RXZ LQGXVWULH HQHUJLH HQ $&9 7UDQVFRP ì 9HUDQWZ 8LWJ QDW SDJ /LQGH 'H &RUWH ì +RRIGUHGDFWHXU -XUJHQ 'å2XUV ì 5HGDFWLH EHZHJLQJ QHW HQ $&9 .DDWMH 'H &RQLQFN /HHQ *UHYHQGRQFN $P«OLH -DQVVHQV +LOGH 9DQ 0DOGHUHQ 3DWULFN :LUL[ 'DYLG 9DQEHOOLQJKHQ .DUHQ =HOGHUORR .ULV 6L[ *LDQQL *UHFR 0DUMDQ &DXZHQEHUJ ì 5HGDFWLH &0 'LHWHU +HUUHJRGWV FR¸UGLQDWLH 0DUWLQH &UHYH (ULF 'H 0DHJG 7RP 9DQ *HHUWVRP 1HOH 9HUKH\H $QQHOHHQ 9HUPHLUH ì 9RUPJHYLQJ %DUW *HYDHUW 5XWJHU 9DQ 3DU\V ì 5HGDFWLH 9LVLH 3% %UXVVHO WHO ì OH]HUV#YLVLHUHGDFWLH EH ì 'UXN &ROGVHW 3ULQWLQJ 3DUWQHUV $ *RVVHWODDQ *URRW %LMJDDUGHQ ì $UWLNHOV UHJLRQDOH EODG]LMGHQ YDOOHQ RQGHU GH UHVS YHUDQWZ XLWJHYHUV ì