VISIE 05 - 14 maart 2024

Buitenspelen

‘Ik zoek het even op’

De gezondheidsongelijkheid in ons land is groot. We zien vandaag dat de gezondheidskloof vergroot wordt door een relatief nieuwe kloof: de digitale kloof.

‘Ik zoek het even op’: een automatisme om snel om het even welke vraag te beantwoorden. Ook over je gezondheid, toch? Kan ik morgen nog terecht bij de huisarts? Is er een goeie dermatoloog in de buurt? Kan ik dat verdachte huidvlekje misschien zelf al scannen met een app? Vergis je niet: 46 procent van de Belgen is digitaal kwetsbaar. Voor hen is dat snel even online opzoeken niet de eerste logische stap.

De Community Health Workers van de ziekenfondsen, die actief zijn in kwetsbare stadsbuurten om mensen de weg te wijzen in de gezondheidzorg, maken zich grote zorgen over de digitaliseringsgolf. Een simpel fenomeen als een telefonisch keuzemenu kan een torenhoge drempel zijn. En dan zwijgen we nog over verrichtingen waar je een kaartlezer voor nodig hebt, of een itsme-account. Community Health Workers stoten op mensen die simpelweg denken dat zij geen recht hebben op die zorgverlening waarvoor je digitaal een afspraak moet maken. Dat mag nooit de bedoeling zijn.

Daarom is de nieuwe bereikbaarheidsvisie van CM ook heel duidelijk een en-enverhaal: digitaal voor wie digitaal mee kan, maar absoluut ook fysiek en heel nabij voor de meest kwetsbaren, tot en met huisbezoeken voor wie geen alternatief heeft.

(Opnieuw) aan het werk

Inkomensval voor mensen met een arbeidsbeperking weggewerkt

De angst om een inkomensvervangende tegemoetkoming (IVT) te verliezen, schrikt langdurig werkloze mensen met een arbeidshandicap vaak af om deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Twintiger Janne, die autisme heeft en slechtziend is, getuigt in een video op visie.net over hoe ze het risico om een job niet aan te kunnen moest afwegen tegen het risico om inkomensverlies te lijden.

De federale regering heeft het nu eenvoudiger gemaakt om een IVT te combineren met een inkomen uit arbeid, voor wie ten minste twee jaar niet aan het werk was. Wie in dat geval aan de

Armoede

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

slag gaat, kan twee jaar lang een hogere vrijstelling verkrijgen op de arbeidsinkomsten bij de berekening van de IVT.

Zo probeert de regering mensen over de drempel te helpen om werk te zoeken. ‘Mensen met een handicap hebben een hoger risico op armoede en sociale uitsluiting’, klinkt het bij de FOD Sociale Zekerheid. Tot voor kort verlaagde de IVT automatisch van mensen die hun inkomen met 20 procent zagen toenemen tegenover het jaar ervoor.

~ Bekijk de video op visie.net

‘Vlaanderen, zet in op sociaal wonen’

In Vlaanderen leven zo’n 520.000 mensen in armoede, 7,8 procent van de bevolking. Dat blijkt uit de 17de Armoedebarometer, die Decenniumdoelen – het platform van armoede- en sociale organisaties, vakbonden en ziekenfondsen – elk jaar uitbrengt. Terwijl in België het armoederisico daalde, van 13,2 procent in 2022 naar 12,3 procent in 2023, stagneert het Vlaamse armoedecijfer voor het derde jaar op rij.

‘De federale maatregelen wérken’, zegt Anne Van Lancker, voorzitter van Decenniumdoelen. ‘Denk aan het uitgebreide sociale energietarief tijdens de energiecrisis. Of aan de hogere

minimumuitkeringen, pensioenen en het hogere minimumloon.’

Maar als Vlaanderen de armoede wil terugdringen, is het woonbeleid cruciaal, aldus Van Lancker. ‘Liefst 176.000 mensen staan op een wachtlijst voor een sociale woning. Ze huren nu op de private markt, terwijl ze daarvoor onvoldoende middelen hebben. Als de Vlaamse regering meer sociale woningen bouwt, valt voor hen een enorme last van de schouders. Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA) vindt het geen doelstelling om meer sociale woningen te bouwen. Dat is absoluut niet onze visie.’

Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen www.visie.net/contact ¬ Verantwoordelijke uitgever Liesbeth De Winter ¬ Redactie Simon Bellens, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Lies Van der Auwera, Djorven Ariën, Darius Cortez Cazas, Lieven Bax, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Sim Geerts, Sofie Buysse, Martine Creve ¬ Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt maandelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten ¬ De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www.cm.be/statuten ¬

Wie wint er echt bij de fietslease?

De leasefiets boomt. Steeds meer mensen kiezen ervoor om een deel van hun loon om te zetten in een tweewieler. Minder bekend zijn de vele valstrikken in de leasecontracten, met een golf aan klachten tot gevolg. ‘De miserie begint bij een ernstige ziekte of een arbeidsongeval.’

¬ Tekst Nils De Neubourg

De leasefiets heeft ondertussen zelfs het profpeloton veroverd. Toch als sponsor van VismaLease a Bike, het team van Wout van Aert. Maar niet alleen in de koers gaat het de fietslease voor de wind. Volgens HR-dienstverlener Acerta huurt een recordaantal werknemers een fiets via het werk met de mogelijkheid om die op het eind van het contract over te kopen.

‘Dat leasebedrijven als sponsor opduiken in het profwielrennen bewijst dat er veel geld omgaat in de sector’, zegt Fabienne Vijverman van ACV Bouw – industrie & Energie (ACVBIE).

De laatste cijfers van Acerta tonen hoe in slechts een jaar het aantal leasefietsen weer met een kwart vermeerderde. KBC autolease – met ook fietslease in het

aanbod – spreekt als pionier en marktleider in het laatste jaarverslag zelf over een ‘stevige aangroei van 57 procent in het aantal.’ Navraag bij de lease-afdeling van de bank leert dat ondertussen zo meer dan 31.000 mensen een fiets leaset via KBC.

Helft van de winst weg

Maar als expert bij de vormingsdienst ACVBIE ziet Vijverman regelmatig hoe de zo aantrekkelijke leasefiets soms in een nachtmerrie verandert. ‘Niet de werknemers maar wel de leasemaatschappijen zijn de grote winnaars van de fietslease.’ Die mening zijn ook de verschillende fietsenwinkels die Visie sprak toegedaan. ‘We dragen de ongeveer helft van onze winst af aan die leasebedrijven, zonder dat die er veel voor doen’, klinkt het. Zelfs op reparaties en onderhoud achteraf vragen verschillende bedrijven hun deel van de winst op.

Ook in andere vakbondscentrales zien ze een opvallende stijging van het aantal vragen en klachten over de leasefietsen: extreem hoge afkoopsommen, wurgcontracten of zelfs gevallen waarbij werknemers niet van werk kunnen veranderen omdat ze het resterende bedrag van het contract onmogelijk in een keer kunnen betalen.

Kurt De Groote

2.500 euro boete betaald, en geen fiets meer

‘In ons bedrijf werd 117 man heel plots op straat gezet.’ Boven op de klap van de onverwachte sluiting van plasticfoliefabriek Innovia Films in Merelbeke was het voor Kurt De Groote een tijd bang afwachten of hij aan zijn leasefiets ook nog een financiële kater ging overhouden door het ontslag. ‘Door mijn lager loon en hoge anciënniteit werd ik bijna enkele duizenden euro’s bruto ontslagvergoeding ontzegd.’ Gelukkig kon Kurt nog voor zijn ontslag het leasecontract stopzetten, waardoor hij wel de ontslagvergoeding kreeg waar hij recht op had.

‘Maar je blijft wel zitten met de kosten van dat leasecontract.’ Bij ontslag – zelfs al sluit het hele bedrijf – krijgt de werknemer soms de keuze tussen het overkopen van de leasefiets aan een oninteressante prijs of het betalen van een boete. ‘Maar in dat laatste geval blijf je achter met lege handen, ondanks de serieuze boete. Ik koos er uiteindelijk voor om mijn fiets over te kopen. Een collega die nog net voor het ontslag intekende op het leasecontract, kon de hoge afkoopsom voor zijn speedpedelec niet in een keer op tafel leggen. Hij kon niet anders dan 2.500 euro boete betalen en bleef met lege handen achter.’

‘Dat gaat dan alleen nog maar over de gevaren met het leasecontract zelf’, zegt juridisch expert van het ACV Piet Van den Bergh. ‘Maar door een fietslease met het brutoloon te betalen, leidt dat vaak ook tot een kleinere eindejaarspremie, een lager loon bij overuren of een lagere uitkering bij ziekte of moederschapsrust.’

1 op de 6 voortijdig gestopt

‘Het gaat goed, zolang het goed gaat’, vat Vijverman de situatie samen. ‘Maar de miserie begint bijvoorbeeld bij een ernstige ziekte of een arbeidsongeval. Voor sommigen is het zelfs niet mogelijk om zorgkrediet op te nemen voor een familielid met kanker omdat het brutoloon te hard zou dalen om het leasebedrag te blijven betalen.’ Marktleider KBC geeft aan dat met 16 procent een op de zes fietsleasecontracten voortijdig wordt stopgezet, met alle daaraan verbonden kosten.

Het grote probleem is het gebrek aan duidelijke regels, zeggen verschillende bronnen binnen het ACV. ‘De fietslease is sowieso een systeem waarbij je je eigen sociale rechten afbreekt, maar daarnaast ontbreken duidelijke spelregels voor de leasebedrijven. Voor hen is het momenteel het Wilde Westen’, zegt Vijverman. ‘Er zijn zeer uiteenlopende leasecontracten, vaak met onredelijke schadevergoedingen.’

Het viel me op tijdens de Internationale Vrouwendag op 8 maart en de Week van de vrijwilliger die zich op hetzelfde moment afspeelde: onze samenleving heeft een groot probleem met onbetaald werk. Het is cruciaal, maar het wordt o zo weinig gewaardeerd.

¬ Ann Vermorgen, Voorzitter ACV

Onbetaald werk, onzichtbaar werk

Vrouwen zetten zich hun hele leven in, zowel betaald via hun werk als onbetaald door de talloze huishoudelijke en gezinstaken die, zelfs in 2024, nog grotendeels op hun schouders rusten.

Vrouwen spenderen in België gemiddeld 9,5 uur per week meer aan die onbetaalde huishoudelijke taken en zorg dan mannen. Een maaltijd op tafel toveren, een luisterend oor bieden aan een vriendin, mantelzorg verrichten voor een naaste, als vrijwilliger activiteiten organiseren in je buurt, kinderen aankleden en naar school brengen … lijken doodgewone dagelijkse activiteiten, maar niks is minder waar. Ze betalen voor die inzet een hoge prijs: vrouwen werken vaker deeltijds en hebben dus minder inkomen en later een lager pensioen. De combinatie leidt tot meer stress en meer langdurige ziekte. Promotiekansen zijn kleiner.

Maar liefst 60 procent van alle arbeid in België is onbetaald, en daarmee is het een van de grootste sectoren van onze economie. Ook vrijwilligers spelen in die onbetaalde inzet een cruciale rol. Zonder vrijwilligers geen delegee op het werk, geen chiro, geen voetbalclub, geen mantelzorg ... U moet zich maar eens proberen in te beelden dat alle taken die nu onbetaald worden uitgevoerd niet zouden gebeuren. Onbetaalde inzet vormt de onzichtbare motor die de samenleving aandrijft. Zonder die essentiële arbeid valt alles stil. Toch ontleen je geen status, macht

of inkomen aan onbetaald werk, in het beste geval haal je er zelf voldoening uit. Onbetaald werk is onzichtbaar. Zelfs als dat onbetaald werk zichtbaar gemaakt wordt, krijgt het nog zeer weinig respect. Het beste bewijs daarvan is de dienstenchequesector. Poetshulpen doen cruciaal werk, ze zorgen ervoor dat andere mensen kunnen gaan werken. En toch krijgen ze daarvoor bitter weinig waardering: ze verdienen een zeer laag loon voor hun zware werk en hun werkgevers vinden het blijkbaar normaal dat ze eenzijdig de eindejaarspremie en syndicale premie van poetshulpen kunnen afschaffen.

Het is tijd om al dat onzichtbaar werk zichtbaar te maken. Om het te waarderen op zijn werkelijke, onschatbare waarde.

Cultuur. Een selectie

1. BOEK

Dag pandemie

Bij het begin van de coronapandemie sterven in een rusthuis in Kapelleop-den-Bos op een maand tijd 24 bewoners. Om dat een plaats te geven, schreef Leen Smits, huisarts in het rusthuis, verschillende brieven. Aan bewoners, collega’s en andere mensen. Die brieven – over leven, dood, dankbaarheid en zingeving – zijn nu gebundeld in Dag pandemie – Brieven van een huisarts.

2. EXPO

Vrouwen in het verzet

DUURZAAM LEVEN

Studenten op zoek naar duurzame oplossingen

Tijdens een Student Hackathon in Hasselt georganiseerd door beweging. net gingen studenten van verschillende hogere onderwijsinstellingen op zoek naar oplossingen om duurzaam consumeren voor iedereen toegankelijk te maken.

In de Brusselse Begijnhofkerk kun je tot 30 april de gratis expo Verzetsvrouwen in de Russische gevangenis bezoeken. De tentoonstelling zet vijftien vrouwen in de kijker die in verschillende Russische gevangenissen worden vastgehouden. Sommigen zijn ondertussen bekend, zoals Aleksandra Skochilenko, de kunstenares die prijskaartjes in winkels in Sint-Petersburg verving door anti-oorlogsboodschappen. Anderen kregen tot nu nauwelijks aandacht.

paxchristi.be/expo-verzet

Met inspiratie van enkele sprekers bedachten de studenten zelf initiatieven voor voeding, kledij en technologie. Een expertenjury kende een budget toe aan twee projecten: Repair

cafés voor het herstellen van kledij en een ‘superboerenmarkt’ voor lokale producten en producenten.

Daarnaast waren er ook voorstellen rond het opvangen en gebruiken van de warmte die datacenters afgeven en een app om je ecologische voetafdruk in kaart te brengen. De jongeren krijgen de kans om hun idee te herhalen in een gesprek met bedrijven en organisaties voor een mogelijke samenwerking.

ONDERWIJS

Kwart scholen snoeit in schoolzwemmen

Steeds meer scholen moeten zwemlessen schrappen.

Dat blijkt uit onderzoek van de Hogeschool UCLL. Van bijna 500 ondervraagde scholen snoeide 28 procent het afgelopen jaar in het aantal uur zwemles.

Onderzoeker Tine Sleurs: ‘Schoolzwemmen blijft noodzakelijk om alle kinderen te leren overleven in het water. Door de sterk gestegen kosten vallen zowel vervoer als de inkomprijs steeds moeilijker in te passen binnen de maximumfactuur voor het lager onderwijs. De prijs voor het vervoer naar het zwembad is sterk gestegen. Gemeentelijke zwembaden doen vaak nog een inspanning met goedkopere tarieven voor scholen, maar in heel

wat private baden zijn de toegangsprijzen sterk gestegen.’ Doordat steeds meer zwembaden in Vlaanderen de deuren sluiten wordt de afstand tussen de school en het zwembad bovendien steeds groter.

Vlaams parlementslid Brecht Warnez (CD&V) pleit voor een fonds voor gemeentelijke zwembaden. ‘Aangezien voornamelijk de hoge uitbatingskosten aan de basis liggen van het sluiten van zwembaden, moeten die kosten deels worden gedragen door een voldoende grote basisfinanciering vanuit Vlaanderen’. Daarnaast moeten volgens hem gemeenten ook gerichte subsidies krijgen voor kleine energie-investeringen en onderhoudswerken.

Knipsels.

‘Ik

merk dat politici op sociale media vooral catchy proberen te zijn. Veel diepgang zie ik niet. Dat is waarom zo veel jongeren politiek nog onbeslist

zijn.’

¬ ANNA ROOS

de nieuwe voorzitter van de Vlaamse jeugdraad spoort in De Morgen de partijvoorzitters aan om de 500.000 jongeren die voor het eerst moeten gaan stemmen duidelijker te informeren over hun standpunten, en werk te maken van een programma op maat van jongeren.

ENQUÊTE TIJDELIJKE WERKLOOSHEID Deel je ervaring met tijdelijke werkloosheid

Tijdelijke werkloosheid wordt al jaren gebruikt om bedrijven door moeilijke periodes te loodsen, zonder daarbij aan banen te raken. Economisch gezien is het dus een belangrijk instrument, maar welke impact tijdelijke werkloosheid op de getroffen werknemers heeft, is niet geweten.

Een nieuwe studie van de KU Leuven wil in kaart brengen hoe tijdelijke werkloosheid beleefd wordt. Ben je zelf

HET CIJFER

ooit tijdelijk werkloos geweest of werden je collega’s op tijdelijke werkloosheid gezet terwijl jij wel moest doorwerken? Vul dan de enquête in. Het invullen is anoniem en duurt ongeveer 15 minuten.

~ bit.ly/KULeuvenvragenlijst

176.026

Zoveel gezinnen staan op dit moment volgens VRT-onderzoeksprogramma Pano op de wachtlijst voor een sociale woning. Officieel bedraagt de gemiddelde wachttijd vier jaar, maar volgens Pano loopt die vaak nog veel verder op.

samen op stap

Geniet voluit van je lente. Met een scooter kom je verder dan je denkt. Een uitstapje met vrienden, een dagtocht, even naar de winkel of een picknick in het park … ook als je minder goed ter been bent blijf je mobiel en zelfstandig. Bekijk ons aanbod en laat je adviseren door onze mobiliteitsverstrekkers.

Maak je afspraak voor advies op maat via www.goed.be/afspraak

Ontdek onze promoties

www.goed.be/scooters

Kind van

extreemrechts ontmoet dochter van de dekolonisatie

Nadia Nsayi en Tanné Bogaerts komen niet uit dezelfde hoek. Nsayi emigreerde als vijfjarige uit Congo, Bogaerts groeide op in een extreemrechts gezin. Maar hun levenswandel leidde wel tot eenzelfde overtuiging: het geloof in de kracht van dialoog. Ze ontmoeten elkaar voor het eerst, in het AfricaMuseum in Tervuren.

¬ Tekst Simon Bellens ¬ Foto’s Sophie Nuytten

Als jonge tiener stond Tanné Bogaerts op het verkiezingsdrukwerk van Vlaams Belang. ‘Dit is ons land! Blijf eraf!’ las de slogan naast haar gezicht. Niet haar mening, ook toen niet. Maar haar moeder was medewerker van Filip Dewinter en zetelde onder meer in de Antwerpse gemeenteraad.

‘Ik heb lang over mijn achtergrond gezwegen’, zegt ze. ‘Omdat ik bang was. Beschaamd. Maar ik besloot erover te schrijven omdat je, ondanks alle analyses, weinig mensen hoort die weten hoe het er binnen de partij aan toe gaat.’

van de wereld? Ik had een vriendinnetje uit Bangladesh, maar thuis hoorde ik dat je mensen uit andere culturen moest wantrouwen. Ik was niet gemaakt om zo vol angst te zitten.’

NSAYI ¬ ‘Er zijn veel angsten aan beide kanten. Ze wakkeren elkaar aan.’

Waardoor heb je uiteindelijk gebroken met dat extreme wereldbeeld?

BIO

TANNÉ BOGAERTS (1993) schreef in Kind van extreemrechts hoe het was om op te groeien in een Vlaams Blokgezin, en hoe ze zich losrukte uit het extreemrechtse mensen wereldbeeld. Vandaag werkt ze voor burgerparticipatieplatform G1000.

NADIA NSAYI (1984) is cultureel programmator in het AfricaMuseum, en schreef Dochter van de dekolonisatie over haar levensweg van Congo naar België, het land van haar grootvader Arthur Clerebaut, die na de Eerste Wereldoorlog als koloniaal naar BelgischCongo was gegaan.

Voor Nadia Nsayi was de eerste kennismaking met het toenmalige, en in 2004 voor racisme veroordeelde Vlaams Blok een vrouw die vaak langskwam bij het Vlaamse gezin in Landen waar ze opgroeide. ‘Ze had een zoon die bij de partij was. Ik had het gevoel dat ze tegen vreemdelingen was, en voelde me dus aangesproken. Ook al was ik nauwelijks een tiener. Dat was ongemakkelijk. Tegelijk had ik een goede relatie met haar.’

BOGAERTS ¬ ‘Een vriendin met Marokkaanse roots zei me dat ze het zich nog goed kon herinneren toen ze die Vlaams Belang-folders in de bus kreeg. Als kind joeg het haar schrik aan, die ‘boze mensen die haar en haar familie weg wilden’. Toen ik dat hoorde, was ik daar echt niet goed van.’

Was jij je ervan bewust dat je zo’n angst kon opwekken bij anderen?

BOGAERTS ¬ ‘Als je jong bent, sta je daar niet bij stil. Mijn moeder heeft ooit in de gemeenteraad jongeren met een migratieachtergrond vergeleken met ratten uit riolen. Een racistische uitspraak, maar ik dacht dat de hetze die erop volgde, normaal was. Hoe ouder ik werd, hoe moeilijker ik het kreeg met dat wereldbeeld. Moest ik echt zoveel angst hebben

BOGAERTS ¬ ‘Dat ging heel langzaam. Geleidelijk leerde ik de andere kant van het verhaal kennen, ook door online op zoek te gaan. Racistische denkbeelden hebben mijn wereld zo beperkt, dat ze me eigenlijk een achterstand hebben opgeleverd die ik nog altijd probeer in te halen. Mijn pleidooi is: doe jezelf dat niet aan.’

Er zijn veel angsten aan beide kanten. Ze wakkeren elkaar aan.

¬ NADIA NSAYI

‘In 2018 organiseerde de stad Mechelen op de Grote Markt een iftar (maaltijd na zonsondergang tijdens de vastenmaand ramadan in de islam, red.). Ik passeerde toevallig met de hond en kwam een vriend tegen. Voor ik het wist kreeg ik eten en muntthee aangeboden. Ik was vierentwintig en dat was mijn eerste aanraking met die cultuur. Hoe meer mensen je uitsluit, hoe minder kansen je voor jezelf openlaat.’

NSAYI ¬ ‘Deze plek, het AfricaMuseum, heeft sterk bijgedragen aan racistische stereotypes, zeker over zwarte mensen. Ze maken nog steeds dat mensen met een niet-Europese afkomst het vandaag moeilijker hebben op de arbeidsmarkt of om een appartement te huren. En het kost veel volharding om die denkbeelden te ontmantelen.’

Interview. Bijzondere ontmoeting in het AfricaMuseum

BOGAERTS ¬ ‘Ik ben zelf opgegroeid met zulke clichés, dat je uit de vorm van het hoofd kunt afleiden dat mensen met een zwarte huidskleur trager geëvolueerd zouden zijn.’

NSAYI ¬ ‘Dat verhaal is hier begonnen, in 1897. Koning Leopold II haalde meer dan tweehonderd Congolezen naar België, hun hoofden werden gemeten, en ze werden als dieren tentoongesteld in het park van Tervuren. Dat lokte meer dan een miljoen bezoekers. Kun je je dat voorstellen?’

‘Nu, vooroordelen en stereotypes heb je overal. Maar een groot en hardnekkig probleem in het Westen blijft de idee van ‘witte superioriteit’, ontstaan in de koloniale periode. Gwendolyn Rutten (Open VLD) zei ooit dat onze samenleving superieur is aan andere. Op basis

waarvan zegt zij zoiets? Je kunt wel zeggen dat pakweg de wegen ergens beter zijn, maar dat je beschaafder bent?’

Vlaams Belang zou in de laatste peiling ruim 27 procent van de stemmen halen, en de grootste partij in Vlaanderen worden. NSAYI ¬ ‘Maatschappelijk kun je niet anders dan zo’n grote groep kiezers proberen te begrijpen. Er is bovendien een groot verschil tussen politici zoals Tom Van Grieken (Vlaams Belang-voorzitter, red.) en de onvrede van gewone kiezers. Die gaat over een gebrek aan vertrouwen in het politieke systeem, over de arrogantie van politici. Daar erger ik me net zo goed aan. (gedreven) Vlaams Belang verspreidt veel leugens over migratie, maar het is wel aan de andere partijen om die te doorprikken.’

Nationale betoging tegen racisme: 24 maart

STA OP TEGEN RACISME

Naar aanleiding van de Internationale Dag tegen Racisme (21 maart) gaat op zondag 24 maart de nationale betoging tegen racisme door de straten van Brussel. Een initiatief van het platform ‘Sta op tegen racisme’, waarin het ACV en 169 andere organisaties verenigd zijn. De betoging start vanaf 12 uur aan station Brussel-Centraal.

BOGAERTS ¬ ‘Ik vind het belangrijk om te vertellen dat je nog steeds het gesprek kúnt aangaan met iemand met een extreem wereldbeeld. We hoeven het niet eens te zijn met elkaar, maar we hoeven elkaar ook niet helemaal te laten vallen. Iedereen is opgegroeid met z’n eigen denkkaders. Wederzijds begrip, met elkaar in gesprek gaan … dat klinkt melig, maar het is zo belangrijk om je eigen ideeën af en toe in twijfel te trekken.’

NSAYI ¬ ‘Toen ik in 2003 voor het eerst ging stemmen, behaalde het Vlaams Blok een monsterscore. Daar schrok ik van. Maar het was minder dan hoe ze er vandaag voor staan in de peilingen. Voor het eerst voel ik angst voor wat er na de verkiezingen zal gebeuren. Ik zie me niet wonen in een Vlaanderen waar Vlaams Belang aan de macht is.’

‘Meer nog dan het beleid dat ze zullen voeren, ben ik bang voor de sfeer die zal ontstaan. Als Vlaams Belang de verkiezingen wint, zullen sommige kiezers het gevoel krijgen dat zij het nu voor het zeggen hebben. Dat is een vijandige wereld. Niet alleen voor mensen met een migratieachtergrond. Ook de rechten van vrouwen en de LGBTQI+-gemeenschap staan onder druk.’

Deel jij die angst, Tanné?

BOGAERTS ¬ ‘Soms zeggen mensen: Laat ze maar eens meeregeren. Dan zullen de maskers wel afvallen. Dat is gemakkelijk gezegd als je zelf niet de directe gevolgen moet dragen. Beeld je maar eens in dat Tom Van Grieken, die vindt dat Europa ‘dominant wit’ moet blijven, minister wordt. Dat voelen mensen met een migratieachtergrond. Vlaams Belang wil een vorm van apartheid door mensen met een migratieachtergrond anders te behandelen. In één legislatuur kun je veel kapotmaken, ook in de harten en geesten van mensen.’

‘Ik hou mijn hart vast. Ik heb mijn hele jeugd geprobeerd om zover mogelijk weg te lopen van dat extreme gedachtengoed, en ineens komt het met volle kracht terug.’

We vragen het aan.

Vroeger werkten we harder

Een dag geen verkiezingsballonnetje gelost, is een dag niet geleefd. Dat moeten ze bij Open VLD gedacht hebben toen ze op de proppen kwamen met het idee om de bovengrens voor de werkweek naar 48 uur te brengen. Terug naar de tijd van Daens, trokken tegenstanders van leer. Of weten we tegenwoordig niet meer wat werken is?

‘Over die grens van het aantal werkuren valt politiek makkelijk te debatteren, maar dat zegt niet alles over hoe zwaar we gebukt gaan onder het werk’, zegt Maarten Hermans. Als ACV-expert welzijn op het werk komt hij op basis van onderzoeken en cijfers tot een opmerkelijk besluit: ons werk is in de laatste vijfentwintig jaar steeds intensiever geworden. Al in 2014 stelden wetenschappers dat in de meeste Europese landen de werkdruk was toegenomen sinds 1995. België viel in de analyse negatief op door de relatief grote impact die de werkdruk op onze voldoening van het werk heeft.

‘Dat kan het gevolg zijn van een toegenomen tempo van een lopende band, maar net zo goed een baas die ieder moment digitaal meekijkt en je aanstuurt’, geeft Hermans enkele concrete verklaringen. ‘Maar eigenlijk is het vooral een samenspel van drie

factoren die verklaren waarom onze baan al decennia sluipend intensiever wordt: hoe ons werk georganiseerd is, de machtsverhoudingen tussen wie werkt en wie aanstuurt en technologische veranderingen.’ Veranderingen in die factoren leiden tot wat wetenschappers toenemende werkintensificatie noemen.

Van die drie factoren kunnen we ons bij de technologische veranderingen allicht het best voorstellen wat dat in de praktijk betekent. Hermans: ‘Sinds de jaren 90 kennen we de opkomst van computers en internet. Recenter kwamen daar digitale volgsystemen bij.’ Maar Hermans waarschuwt om niet in de val te trappen om de oorzaak van een toegenomen werkdruk en -intensificatie volledig bij technologie te zoeken. ‘Het is altijd een combinatie van factoren. Zo kennen we sinds een tijd ook nieuwe manieren om het werk te organiseren,

zoals just-in-time production of lean production. Hippe managementtermen die het werk zogenaamd efficiënter organiseren, maar toch vooral onze banen intensiever maken.’

Gaan we sinds het grote onderzoek uit 2014 misschien weer de goede kant? Niet echt, als we de cijfers van de werkbaarheidsmonitor van de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen mogen geloven. In het laatste rapport over de werkdruk uit 2023 gaf 38 procent van de werknemers aan hoge werkdruk te ervaren. Dat is het slechtste resultaat sinds het begin van de metingen in 2004. Toen had ‘slechts’ 31 procent last van een hoge werkdruk. ‘Dat toont vooral aan dat we nog steeds nood hebben aan goede afspraken en regels om de scheve machtsbalans recht te trekken met goed sociaal overleg’, besluit Hermans.

© JAMES ARTHUR

Piet Van den Bergh, expert arbeidsrecht ACV

Hoeveel anciënniteit kan ik meenemen als ik van werk verander?

In heel wat sectoren en bedrijven bestaan er afspraken rond bepaalde voordelen die gekoppeld zijn aan je anciënniteit, denk maar aan extra vakantiedagen of een hogere loonschaal. Maar wat gebeurt er met je anciënniteit wanneer je van werk verandert?

Anciënniteit is wettelijk gezien de periode waarin je ononderbroken in dienst bent van eenzelfde onderneming. De wet beschouwt onderneming hierin redelijk breed. Werk je bijvoorbeeld voor een multinational die verschillende deelondernemingen onder zich heeft, dan wordt dat doorgaans als één werkgever aanzien. Algemeen gezien is de anciënniteit voor elke werknemer van belang voor het berekenen van de opzegtermijn van een contract. Daarnaast zijn er in heel wat sectoren en bedrijven cao’s die bepaalde voordelen koppelen aan anciënniteit. Wanneer je volgens barema’s betaald wordt, zijn die vaak aan je anciënniteit gekoppeld.

Daarom kan het interessant zijn om die jaren mee te nemen naar een nieuwe werkgever. Let wel op: je nieuwe werkgever is niet verplicht om je jaren anciënniteit over te nemen. Daarover onderhandel je best voordat je je nieuwe contract tekent. Laat dat ook schriftelijk opnemen in het contract. Goed om te weten is dat je de jaren meegenomen anciënniteit ook kan laten meetellen voor je opzegtermijn in het geval dat je werkgever je ontslaat. Zou je ooit zelf weggaan, hebben die geen invloed.

Achtergrond. Hoe gaan we om met personen met dementie?

Mens

tot de laatste snik

‘Ik ben toch niet meer van enig nut.’ Die uitspraak van een vrouw met dementie in de film ‘Human Forever’ legt de vinger op de wonde. Hoe gaan we om met een van de grote ziekten van deze tijd?

¬ Tekst Lies Van der Auwera

Een op de vijf mensen krijgt ooit een vorm van dementie. Vandaag leven wereldwijd al 55 miljoen mensen met dementie. In 2030 zullen dat er 78 miljoen zijn. Dat schrikbarende cijfer dropt de film ‘Human Forever’ al na amper een minuut bij de kijker.

De documentaire vertelt het verhaal van de 24-jarige Teun Toebes, een verpleegkundige die drie jaar lang op de gesloten afdeling van een woonzorgcentrum leeft. Wat hem opviel, was een sterke focus op veiligheid, ten koste van menselijkheid.

In elf landen en op vier continenten zoekt hij hoe er met dementie wordt omgegaan. Van Zuid-Korea, waar

Ik merk dat mensen de grenzen van thuiszorg continu verleggen. Dat is mooi om te zien.

¬ LIES SWERTS

dementie voorkomen en opsporen tot staatsprioriteit is uitgeroepen, tot Zuid-Afrika, waar woonzorgcentra niet bestaan.

Verandering of niet?

CM-voorzitter Luc Van Gorp pleit voor ‘menselijkheid en menselijke nabijheid’. CM ijvert voor kleinschaligere en toegankelijke ouderenzorg, waarbij de ‘bewoner aan het roer’ staat en de regie over het eigen leven behoudt.

‘Er is al een weg afgelegd’, benadrukt Jurn Verschraegen, directeur van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen. ‘Al is er nog veel werk aan de winkel.’ Een pijnlijke anekdote illustreert dat. ‘In 2023 gingen we op bezoek in een woonzorgcentrum in Groot-Brittannië, bekend om zijn dementie-expertise’, vertelt Verschraegen. ‘Het viel me op dat de kamers van de bewoners geblindeerd waren. Wat bleek? De bewoners van de villawijk aan de overkant wilden niet geconfronteerd worden met huilende of voor zich uit starende bewoners voor het raam.’

Thuiszorg bij dementie

De documentaire draaide Toebes vooral in woonzorgcentra. De grootste groep van mensen met dementie, zo’n 70 procent, leeft echter thuis. Veel zorg komt terecht op de schouders van naasten zonder professionele opleiding, weet Lies Swerts, expert dementie bij CM. ‘Onze dienst spoort mensen met dementie in een vroeg stadium op. Gebruik je geheugenmedicatie, dan krijg je allicht een telefoontje. Hoe gaat het met u?, is mijn openingsvraag. Voor sommigen valt het leven stil na de diagnose, anderen gaan meteen op zoek naar perspectieven. We bekijken welke omkadering er kan zijn en wat de noden en de grenzen van een mantelzorger zijn.’

Alleen als mantelzorger

Maria* (77) neemt de mantelzorg voor haar man met alzheimer op zich. Bij de diagnose vielen voor Maria puzzelstukjes op hun plaats. ‘Ik had al het gevoel dat er iets niet pluis was, maar aan dementie had ik nooit gedacht. Drie jaar later is mijn man fysiek nog fit, maar zijn logisch denken en geheugen gaan sterk achteruit.’

Maria en haar man hebben geen kinderen. ‘De zorg voor mijn man valt me soms zwaar. Hem aankleden of

wassen moet ik niet doen, maar ik moet wel op mijn eentje ons leven aansturen. En dat vraagt veel. Mijn man zelf leeft zoals het komt. Ik kan de mentale last vaak niet voldoende ventileren.’

Herkenbaar, aldus Swerts. ‘Zo lang mogelijk thuisblijven is het uitgangspunt, maar mantelzorgers hebben nood aan omkadering. Ik vraag altijd waar de de grens aan de thuiszorg ligt, bijvoorbeeld bij nachtelijk dwalen of incontinentie. Maar ik merk in de praktijk dat mensen die grenzen continu verleggen als het zover komt. Dat is ook mooi om te zien’.

Sluit ze (niet) op!

En wat met de veiligheid? Die discussie speelt ook in thuiszorg, vertelt Swerts. ‘Kinderen wilden hun ouders soms binnenhouden. Op zo’n moment ga ik met de familie rond de tafel zitten: Wat is belangrijk voor de persoon met dementie? Is de kans dat er iets fout loopt evenredig aan de angst ervoor? Dat gesprek voeren is belangrijk.’

Ook de samenleving heeft hier een opdracht, vult Jurn Verschraegen aan. ‘Zie je iemand in pyjama buiten bij twee graden onder nul, spreek die persoon dan aan. Dan hebben we die sloten misschien niet nodig.’

* Maria is een schuilnaam.

WARRE BORGMANS SPEELT ZIJN EIGEN VADER MET DEMENTIE IN THEATERVOORSTELLING

‘Elke familie die dit meemaakt moet zelf een gebruiksaanwijzing uitvinden’

‘Mijn vader kreeg de diagnose dementie toen hij 75 was. Zijn poetsvrouw wees ons op vreemde zaken in het huishouden, zo liet hij het gasvuur openstaan. Gedurende acht jaar zagen we hem steeds verder wegglijden in verwardheid en verdriet. De verhuizing naar een woonzorgcentrum viel hem zwaar, maar na enige tijd sloot hij vriendschap met twee bondgenoten. Het leken wel de drie musketiers.’

‘In de voorstelling Lortchersyndroom van mijn neef Dimitri Leue kruip ik in de huid van mijn vader. Op die manier het hele ziekteproces nog eens te doorvoelen, is voor mij heel emotioneel. Elke familie die dit meemaakt moet als het ware een gebruiks aanwijzing uitvinden voor de verwarrende en soms ontwrichtende situaties waarin je terechtkomt.’

FEDERAAL MINISTER VAN BINNENLANDSE

ZAKEN ANNELIES VERLINDEN (CD&V) ZAG HAAR VADER MET DEMENTIE AFTAKELEN

‘Mantelzorgers hebben meer omkadering nodig’

‘Mijn vader was op korte tijd fel vermagerd. De diagnose dementie verklaarde achteraf een aantal vreemde zaken. Zo had hij de kerst voordien opvallend meer moeite met koken.’

‘De eerste periode nam mijn moeder de zorg thuis op zich. Dat werd op een bepaald moment te zwaar, vooral toen mijn vader zijn grip op tijd en ruimte verloor. Om een dierbare zo te zien aftakelen, is uitermate pijnlijk voor de hele omgeving. Ik krijg tranen in de ogen als ik aan die periode terugdenk. Toch waren er nog mooie momenten. Op 64-jarige leeftijd is mijn vader overleden.’

‘Mantelzorgers hebben meer omkadering nodig. We zeggen wel eens dat er een hele gemeenschap nodig is om een kind op te voeden. Maar datzelfde geldt om voor ouderen te zorgen.’

© HUMAN FOREVER

Buitenspelen tegen bijziendheid

Steeds meer kinderen hebben een bril nodig omdat ze niet meer goed in de verte kunnen zien. Dat komt omdat ze minder buiten spelen en meer activiteiten op korte afstand tot de ogen uitvoeren, zoals studeren en lezen. ‘Vooral een smartphone en tablet die op een afstand van minder dan 30 centimeter tot de ogen gebruikt worden’, zouden de sterke stijging verklaren, zegt Barbara Janssens van een werkgroep van Belgische kinderoogartsen.

‘Nederland stelde recent een richtlijn op voor een gsm-verbod in de klas en Frankrijk heeft sinds enkele jaren een gsm-verbod op scholen ingevoerd. Dat zou een efficiënte preventieve maatregel kunnen zijn. Maar ook de vrije tijd is belangrijk. Verminder de schermtijd en bewaar minstens 30 centimeter afstand tot schermen. Laat je ogen ook om het kwartier eens in de verte te kijken. Onderzoek wijst uit dat de beste manier om bijziendheid te vermijden voldoende daglicht is. Minimaal twee uur per dag in het daglicht vertoeven beschermt tegen het ontstaan van bijziendheid’, aldus Janssens.

Foto: Wouter Van Vooren

Wie krijgt de hond?

Een bezoek aan de notaris blijft een bijzondere aangelegenheid. Want hoe vaak in een mensenleven koop je immers een huis, of regel je een erfenis, scheiding of schenking? Lucas* is als notarisbediende het eerste aanspreekpunt.

¬ Tekst Djorven Ariën ¬ Illustratie Peter Goes

Allerlei mensen komen hier over de vloer, van zeer bemiddelde mensen tot wie minder heeft. Wat opvalt, is dat iedereen zich opkleedt. Er wordt nog met ontzag gekeken naar de notaris, want voor dat beroep moet je lang studeren. Het contact verloopt heel formeel en gereserveerd. Dat wordt ook in de hand gewerkt door ons taalgebruik. Onder collega’s gaat het er gelukkig anders aan toe.’

Vreugde en verdriet

‘Op marktdag komen mensen soms een babbeltje doen uit verveling. Ook mensen in de wachtzaal komen hun verhaal bij mij doen. Zeker bij nalatenschappen. Vaak willen mensen iemand onterven, maar in België kan dat niet volledig. Ze zijn dan teleurgesteld en vertellen schrijnende verhalen waardoor ik zelf vaak denk dat die wet beter zou worden aangepast. Het verwondert me hoe vaak mensen het grootste deel van hun erfenis willen besteden aan een goed doel, terwijl er kinderen zijn. Al zien wij natuurlijk vooral de speciale gevallen. Erfenissen die normaal verlopen passeren niet eerst de notaris.’

Er wordt met ontzag gekeken naar de notaris, want je moet daar lang voor studeren.

¬ NOTARISBEDIENDE LUCAS

‘In sommige families kan het er fel aan toegaan. Vaak kun je dat al merken in de wachtzaal. In het kantoor van de notaris barst de ruzie dan los. Maar sommige zijn ook blij om elkaar terug te zien en te kunnen bijpraten. Ook kopers en verkopers van een woning zijn verheugd. Zo krijgen we wel eens pralines als bedankje als alles beklonken is.’

‘Bij een echtscheiding worden steeds minder vaak advocaten ingeschakeld. Ik denk dat dat vooral te maken heeft met de hoge kostprijs. Het zijn niet enkel eigendommen die verdeeld worden. Soms wordt hier ook een vorm van co-ouderschap voor het huisdier uitgewerkt. De hond blijft dan afwisselend bij papa of mama.’

Hallucinante bedragen

‘Wij krijgen soms te maken met hallucinante bedragen. Wanneer een jong koppel bijvoorbeeld een huis van twee miljoen euro koopt, dan vraag je je wel eens af hoe ze dat voor elkaar krijgen. Je hoort wel eens dat een notaris enkel handtekeningen zet en verder vooral veel verdient. Maar een notaris draagt wel echt grote verantwoordelijkheid. De bedienden en

juristen doen veel voorbereidend werk, maar de notaris moet alles controleren. Het gaat om heel belangrijke zaken in het leven van mensen.’

Klachten over wachten

‘Vijftien jaar geleden was een verkoopakte vier of vijf pagina’s lang, maar nu

ELKE MAAND LATEN WE IEMAND AAN HET WOORD DIE VANUIT ZIJN OF HAAR WERK NAAR DE WERELD KIJKT. DEZE MAAND IS DAT LUCAS*.

Het verwondert me hoe vaak mensen het grootste deel van hun erfenis willen besteden aan een goed doel.

¬ NOTARISBEDIENDE LUCAS

zijn dat er al twintig of meer. Alles is veel strenger geworden, met certificaten voor milieu- en energienormen bijvoorbeeld. Dat brengt meer administratief werk met zich mee. Mensen worden ook alsmaar ongeduldiger. Vroeger moesten ze gemiddeld twee maanden wachten op een akte. Tegenwoordig is dat vier maanden. Dat leidt vaak tot onbegrip.’

‘Sinds covid verloopt ons opzoekingswerk voornamelijk digitaal. Vroeger konden we telefonisch inlichtingen vragen, maar dat is voorbij. Ook dat leidt tot vertraging, anderzijds biedt digitaal werken ook voordelen. Overeenkomsten worden nu soms vanop afstand geregeld waardoor partijen zich niet moeten verplaatsen.’

* Lucas is een schuilnaam.

WEEK VAN DE VRIJWILLIGER Vrijwilligers hebben betere communicatie nodig

Vorige week maakte beweging.net de resultaten van hun vrijwilligersenquête bekend. Daaruit bleek dat meer dan de helft van de vrijwilligers niet op de hoogte is van het beleidsplan voor vrijwilligers in de stad of gemeente waarin zij wonen. Twee op de drie gaf ook aan niet betrokken te zijn geweest bij de opmaak ervan. Een derde van de bevraagde vrijwilligers zegt dat zij concurrentie ervaren in hun vrijwilligerswerk door het lokale bestuur.

‘Lokale besturen hebben zeker een rol binnen het vrijwilligerswerk, maar dan als regisseur en facilitator. Een gebrek aan transparantie en kennis over het beleid van lokale besturen ten aanzien van vrijwilligers en verenigingen leert ons dat lokale besturen baat hebben bij een betere communicatie met vrijwilligers en hun organisaties. Het wordt tijd dat lokale besturen vrijwilligers en verenigingen bekijken als partners van het beleid’, klinkt het bij beweging.net.

VACATURES (M/V/X)

ACV zoekt

Recruiter HR-dienst – Schaarbeek

Stafmedewerker Welzijn op het werk –Schaarbeek hetacv.be/jobs

CM zoekt

Procesverantwoordelijke Finance – Schaarbeek

Data & reporting analist – Schaarbeek

Product Owner Gezondheid, Welzijn en Participatie – Schaarbeek

Paramedisch adviseur – Brugge (bepaalde duur) ~ cm.be/jobs

Kwb zoekt

Educatief medewerker – ondersteuner lokale groepen – regio Hageland, Leuven, Zemst, Haacht / regio Noorderkempen / regio Mechelen-Rivierenland / regio Brussel

Administratief medewerker dispatching –Schaarbeek

~ kwbeensgezind.be/vacatures

Vrijwilligers in de weer in een sociaal winkelpunt.

Jouw regio. Provincie Antwerpen

Beweging.net confronteert studenten Thomas More in Geel met de uitdagingen van

vrijwilligerswerk

Wat op het eerste gezicht een doordeweekse les in de opleiding Sociaal Werk in Geel leek te worden, draaide op maandagnamiddag 4 maart helemaal anders uit. Op het programma van de nietsvermoedende studenten stond een inleiding gepland over hoe en waarom sociale actie voeren. Dat ze zelf onderdeel van zo’n actie zouden worden, konden ze natuurlijk vooraf niet vermoeden.

¬ Foto’s Tom Vermeylen

Beweging.net had in samenwerking met de opleiding Sociaal Werk voor een verrassende invulling van de namiddag gezorgd. Dat bleek meteen toen aan het leslokaal perslui opdoken en camera’s werden bovengehaald. Vervolgens kregen de studenten een T-shirt met het opschrift ‘kandidaat vrijwilliger’ aangereikt en stapte de als ‘professor voluntariaatskunde’ aangekondigde en vermomde acteur Dries Desmet het leslokaal in. Hij begon aan een betoog waarbij hij de studenten met veel overgave en zin voor overdrijving wees op de vele gevaren van het vrijwilligerswerk.

‘Soep verkopen voor de jeugdbeweging is natuurlijk een prima idee’, aldus de professor, ‘maar hebben jullie ook aan de risico’s en jullie aansprakelijkheid daarin gedacht? Staat de tafel wel stevig zodat een al te enthousiast kind niet de hele soeppot over zich heen kan krijgen? Is de voedselveiligheid wel langs geweest? Ben je echt zeker dat er geen allergenen in zitten, waar iemand erg ziek van kan worden? En iedereen is toch in orde met zijn bewijs van goed zedelijk gedrag?’

Een aantal studenten werd wat ongemakkelijk, maar de professor ging ongenadig verder: ‘Waar gaan we naartoe als iedereen zomaar van alles kan beginnen? In de plaats van een wildgroei aan activiteiten te ondersteunen, kunnen we die initiatieven beter toewijzen aan onze lokale besturen. Zij kunnen dat professioneel organiseren en vrijwilligers gepast vergoeden. Je begint dus beter niet zelf aan een activiteit maar richt je daarvoor beter naar je gemeente…’

Bart Wynants van beweging.net

Laat vrijwilligers vrijwilligers zijn

Daarmee was het punt wel gemaakt en kon Bart Wynants, stafmedewerker maatschappelijke innovatie bij beweging.net, voldoende duiding geven bij het opzet van de actie. ‘Natuurlijk was het de bedoeling de studenten wat bij de neus te nemen om hen zo nadrukkelijk te confronteren met de uitdagingen van het vrijwilligerswerk. Want wie vrijwilligerswerk wil doen, wordt vandaag al te vaak belast met een hele papierwinkel. Dat moedigt vrijwilligers niet echt aan.’ Daarnaast bleek ook uit de bevraging die beweging.net organiseerde dat meer en meer gemeentes ook zelf met vrijwilligers werken. ‘Door zelf vrijwilligers aan te werven komen gemeenten te veel in het vaarwater te zitten van bestaande verenigingen die dezelfde taken opnemen. Gemeentes denken dus best eerst goed na wat hun taak moet zijn. Uit onze bevraging bleek alvast dat gemeentes eerder gediend zijn met een duidelijke communicatie over hun vrijwilligersbeleid en meer een regisseur moeten zijn dan zelf vrijwilligers moeten beginnen sprokkelen’, aldus Bart.

~ Meer info over de bevraging en het dossier over ‘Laat vrijwilligers vrijwilligers zijn’ vind je terug via de nieuwsrubriek op www.beweging.net.

~ Bekijk een videoreportage over deze actie op www.visie.net/antwerpen.

Dries De Smet aan de slag als Firmin Van Overmeire, de zogenaamde gastprofessor

AANLOOP NAAR SOCIALE VERKIEZINGEN Gert is kaderlid en ACV-militant bij 3M

Tussen 13 en 26 mei ijn er sociale verkiezingen. Dan kiezen de werknemers in de meeste privésectoren hun vakbondsafgevaardigden in het sociaal overleg. Visie sprak hierover met Gert, kaderlid bij 3M.

Visie: Gert, de hoeveelste sociale verkiezingen zijn dit voor jou?

GERT ¬ ‘Dit zijn mijn vijfde sociale verkiezingen als ACV-militant. In 2008 ben ik de eerste keer opgekomen en belandde ik meteen in de ondernemingsraad. Sinds 2012 neem ik daar de rol op van secretaris. Als kaderlid bij 3M een syndicaal engagement opnemen, bleek verre van eenvoudig. Je moet immers mensen vertegenwoordigen die schrik hebben om op te komen voor hun rechten.’

Visie: Kaderleden die opkomen voor een vakbond, ervaar je dat ook zelf als bijzonder?

GERT ¬ ‘Zeker. Wij hebben zelfs met de drie vakbonden een rechtszaak aangespannen tegen de directie van 3M-Zwijndrecht, die weigerde kaderleden te aanvaarden in de syndicale delegaties. Uiteindelijk hebben we die zaak gewonnen, maar 3M legde zich daar niet bij neer en ging in cassatie tegen deze uitspraak. Voorlopig wordt er door de directie geen verdere actie meer ondernomen, maar ik vrees dat dit dossier na de sociale verkiezingen weer op de onderhandelingstafel gaat belanden. Soms heb ik wel het gevoel dat kaderleden die syndicaal actief zijn te maken hebben met een dubbel wantrouwen: zowel vanuit de directie, als vanuit de kant van arbeiders en bedienden. Aan ons om dit wantrouwen te weerleggen natuurlijk.’ (lacht)

Visie: 3M staat nu al een tijdje eerder negatief in de schijnwerpers. Hoe ervaar je dit zelf en wat brengt de toekomst?

GERT ¬ ‘Ons bedrijf is inderdaad zéér negatief in de media gekomen. Al ben ik wel van oordeel dat dit verhaal ongenuanceerd gebracht werd door pers en politiek

Ik vraag me soms af waarom kaderleden gediscrimineerd worden t.a.v. andere werknemers?

en dat er vaak een loopje werd genomen met de waarheid. Maar goed, het PFAS-dossier heeft grote gevolgen gehad voor onze vestiging in Zwijndrecht. Onder druk van de publiek opinie heeft de directie besloten een aantal drastische herstructureringen door te voeren. Het rechtstreeks gevolg hiervan is dat ons personeelsvolume drastisch zal afnemen van 376 werknemers in 2022 tot ongeveer 200 werknemers in 2026. Dat is een bijzonder pijnlijke periode geweest, maar met onze secretarissen, vakbonden en directie hebben we wel een goed sociaal plan voor alle werknemers onderhandeld. Niemand weet echter wat de toekomst brengt voor 3M-Zwijndrecht.’

Visie: Wie of wat heeft jou doen besluiten om een syndicaal engagement op te nemen? Wat spreekt je aan in vakbondswerk?

GERT ¬ ‘Volgens mij is dit al in mijn jeugd ontstaan: ik ben acht jaar leider geweest bij de Chiro, ook een organisatie die gebaseerd is op het solidariteitsbeginsel. In 2008 werd ik gevraagd door collega’s uit de ACV-delegatie, die hadden gemerkt dat ik de nodige interesse toonde en af en toe dieper inging op de verslagen van de vergaderingen met de directie’

Visie: Waaruit haal je de meeste voldoening als militant?

GERT ¬ ‘Heel eenvoudig: collega’s kunnen helpen en hun vragen kunnen beant-

woorden. Als je daarvoor erkenning krijgt, doet dat bijzonder veel deugd. Daarbuiten kan ik ook enorm genieten van de vormingen die wij krijgen, van de ervaringen die je dan kan delen met militanten uit andere sectoren en van de zeer goede contacten met onze vakbondssecretarissen.’

Visie: Elke medaille heeft haar keerzijde: Wat vind je moeilijk als militant?

GERT ¬ ‘Als ACV dragen we solidariteit erg hoog in het vaandel, maar soms merk je toch dat je nooit voor iedereen goed kunt doen. Ik vat vakbondswerk wel eens samen met onze nationale leuze ‘union fait la force’, eendracht maakt macht. Voor Amerikaanse bedrijven klinkt deze wapenspreuk speciaal want ‘union‘ betekent voor hen vakbond. Vakbondswerk doe je nooit alleen, maar met een team dat samenwerkt en dat het algemene belang verkiest boven het eigenbelang.’

WIE?

Gert Hooftman: 60 jaar en scheikundige in het labo van 3M in Zwijndrecht. Hij is vader van Mieke, Tijs (ook militant) en Ben.

3M is een wereldwijd chemieconcern. In Zwijndrecht worden vooral halffabricaten gemaakt, die verder verwerkt worden tot lijm, plakband of medische pleisters.

EEN JOB VOOR DE GEMEENTE OF VOOR DE VELE ORGANISATIES MET VRIJWILLIGERS?

Talentenbank Aarschot

toont hoe het kan

Vrijwilligers spelen een cruciale rol in het sociaal weefsel van ons land. Krijgen ze morgen allemaal een migraineaanval, ons land zou tot stilstand komen. De zuurstof die ze onze samenleving geven, verdient absoluut een schouderklopje. Daarom zette beweging.net alle vrijwilligers in de bloemetjes tijdens De Week van de Vrijwilliger.

¬ Tekst Sofie Neyens ¬ Foto Guy Puttemans

Maar het gaat ook een stapje verder. Beweging.net zet elk jaar een beleidsuitdaging in de schijnwerpers. Dit jaar is dat: ‘Laat vrijwilligers vrijwilligers zijn.’

Tine Vanderaspoilden van beweging.net

Vlaams-Brabant en Brussel: ‘We moedigen gemeenten enorm aan om een faciliterende eerder dan een concurrerende rol te spelen. Want door samenwerking wordt de sociale verbinding en de voldoening bij vrijwilligers versterkt. Dat gebeurt zeker ook in de talentenbank in Aarschot,

Wout Plasmans, drijvende kracht achter de Talentenbank: ‘De Talentenbank groeide hier 12 jaar geleden vanuit beweging.

net en er werd samengewerkt met RISO (nu Saamo) en met de stad Aarschot. Ik link, ook via een website, het talent van mensen aan de vrijwilligersprofielen van verenigingen. Ik vraag altijd aan mensen: wat kan je goed, wat doe je graag en wat wil je graag nog leren? Daardoor vinden personen en verenigingen wat ze zoeken

én groeien er altijd nieuwe ideeën. Uit het signaal in coronatijd dat 70-plussers moeilijk aan gezonde maaltijden geraakten, is bijvoorbeeld de buurtkar gegroeid. Toen we met enkelen frambozenbakjes maakten, ontstond daaruit dan weer het houtatelier. We krijgen heel wat opdrachten, ook vanuit de stad, maar wij beslissen hier sámen

We beslissen sámen wat we maken. En we vinden dat het altijd een goed doel moet dienen.

¬ WOUT PLASMANS

Jouw

wat we maken. En we vinden dat het altijd een goed doel moet dienen.’

Vrijwilligers Frank en Ludo, die allebei sinds hun pensioen startten in het houtatelier, getuigen. Frank: ‘Ik was vrijwilliger in Ourodenberg bij het sociaal restaurant. Daar werd ik aangesproken om bij het houtatelier te komen. Ik zocht nog naar een bezigheid, en intussen heb ik er vele, want ook bij de buurtkar en de fermerie zet ik me in. En ik kom tussen de mensen.”

Ludo: “Sinds mijn pensioen heb ik een houtopleiding gevolgd en heb ik me ook toegelegd op bosbeheer. Op die manier leerde ik het houtatelier kennen, en intussen kom ik hier al drie jaar met veel plezier naartoe. In Herstelt wordt er lovend gesproken over dit initiatief en zouden ze dat ook graag opstarten, weet ik.’

Chris Vanmol, voorzitter beweging.net Vlaams-Brabant en Brussel: ‘Dit fantastisch initiatief toont de geweldige resultaten wanneer gemeenten en vrijwilligersorganisaties op elkaar afstemmen. Vanuit waardering voor ieders rol en eigen kennis, expertise en sterkte. Net omdat

Een echt beleidsplan over vrijwilligerswerk is nodig, graag samen met de vrijwilligers. Ze verdienen het ten volle.

¬ TINE VANDERASPOILDEN

vrijwilligers een grote maatschappelijke meerwaarde hebben, in tal van sectoren, vinden we dat er maximaal moet samengewerkt worden met zulke vrijwilligers en initiatieven. Mijn oproep aan gemeenten: beschouw ze niet als een verlengstuk van je operationeel kader, maar schat ze echt naar waarde. Het bewijs dat vrijwilligerswerk werkt, wordt hier in het houtatelier geleverd.’

Tine Vanderaspoilden, provinciaal directeur beweging.net Vlaams-Brabant en Brussel, vult nog aan: ‘Via een online enquête onder vrijwilligers verzamelde beweging.net interessante cijfergegevens en aanbevelingen. Vaak treedt de lokale overheid in de plaats van vrijwilligersverenigingen door allerlei zaken te organiseren die gerust door vrijwilligers en hun organisaties kunnen opgenomen worden. Onze bevraging bij 284 vrijwilligers toont aan dat dit bij een derde van de respondenten het geval is. Op die manier wordt een lokale overheid wel eens ervaren als concurrent voor een bloeiend middenveld. Dat kan anders. Positief is dan weer dat slechts 14,3 % van de respondenten aangeeft veel administratieve last te ervaren als vrijwilliger. We roepen in deze Week van de Vrijwilliger lokale besturen echt op om het middenveld en vrijwilligers als partners te zien, en hen te ondersteunen met subsidies, lokalen, wetgeving, … Een echt beleidsplan over vrijwilligerswerk is nodig, graag samen met de vrijwilligers. Ze verdienen het ten volle.’

~ Meer info?

Het volledige rapport kan je nalezen op www.beweging.net/weekvandevrijwilliger

Alles over de talentenbank kan je vinden op www.talentenbank.be

Een kansrijke start

TERUGBLIK OP DE LEZING VAN DR. BINU SINGH

De eerste duizend dagen

In deze tijden ervaren zoveel mensen psychische problemen. Dit vraagt veel hulpverlening. Daarbij weten we dat hoe later het herstel, hoe moeilijker, duurder en langer dit duurt, en hoe minder we kunnen herstellen. Duurzame keuzes dringen zich op om als samenleving hiermee om te gaan.

Dr. Binu Singh: ‘De vroege kindertijd en zeker de eerste duizend dagen, zijn sterk mee bepalend voor het latere leven van onze kinderen. Inzetten op het vermijden van toxische stress, op verbinding en een zorgzame omgeving voor kinderen is essentieel voor een gezond en veerkrachtig leven. Daar ligt een grote opportuniteit voor preventie.’

‘Ouders, grootouders, familie, buren en vrienden kunnen mee bouwen aan het fundament van jonge kinderen door samen een zorgende en steunende omgeving te vormen. In vergelijking met veel

Kinder- en jeugdpsychiater en psychotherapeut dr. Binu Singh boeide een uitverkochte zaal over de impact van een kansrijke start voor het jonge kind. 480 ouders, grootouders, medewerkers uit de kinderopvang, leerkrachten en hulpverleners beluisterden haar lezing en het panelgesprek.

¬ Tekst Bart Bynens, Nele Driesen ¬ Foto Mine Dalemans

andere landen zou België meer ondersteuning mogen bieden aan de volwassenen rondom het jonge kind, namelijk de ouders, kinderopvang en leerkrachten, om in die eerste levensfase voor het jonge kind te zorgen. Volgens de berekeningen van Unicef verdient elke geïnvesteerde dollar later acht keer meer terug.’

Het vermijden van

toxische stress, inzetten op verbinding en een sociaal steunweefsel is essentieel

DR. BINU SINGH

Het belang van verbinding

Marlise Beckers, directeur van Wiegwijs, ging mee in dialoog tijdens het panelgesprek. In de consultatiebureaus van

Wiegwijs kunnen ouders terecht voor het meten en wegen van hun kind. Bovendien voorzien inloopteams ondersteuning aan ouders aan de hand van activiteiten en onthaalmomenten.

‘Wat ik vooral onthouden heb, is het belang van verbinding’, antwoordt Marlise resoluut. ‘Bij Wiegwijs helpen we ouders om die connectie aan te gaan met hun kind en met andere ouders. En we proberen daarbij extra aandacht te hebben voor de meest kwetsbare gezinnen.’

‘Als ouder moet je de tijd en ruimte hebben om die verbinding aan te gaan. Maar die zorg en aandacht staat soms haaks tegenover de rat race van onze maatschappij. Als we die race zouden loslaten, maken we meer échte verbinding met onze kinderen en omgeving.’

‘Ik besef dat we in een systeem zitten waar de meeste ouders overdag werken en hun kind naar de kinderopvang bren-

<< Dr. Binu SIngh: ‘De eerste duizend dagen leggen een fundament voor het latere leven van onze kinderen.’

gen. Alles staat of valt met de kwaliteit van die opvang. Die diepe verbinding aangaan met de kinderen is vandaag niet mogelijk. We missen voldoende mensen en middelen.’

Pedagogische rol

Dat de zorg tijdens de eerste duizend dagen voor elk kind cruciaal is, bevestigt ook Nathalie Winters, sectorverantwoordelijke kinderopvang ACV PULS. ‘Door in 2014 het aantal kinderen per begeleider in de kinderdagverblijven op te trekken van zes naar negen is de werkdruk pijlsnel omhoog geschoten’, vertelt Nathalie. ‘Die manier van werken laat te weinig ruimte en tijd voor spelen, leren en ontwikkeling terwijl de begeleiders juist een uiterst belangrijke pedagogische rol hebben in het leven van een kind’.

ACV PULS blijft dan ook ijveren voor maximaal 5 baby’s en peuters per kinderbegeleider, correcte werknemersstatuten voor elke onthaalouder en gelijk loon voor gelijk werk. ‘Het is hoog tijd dat we de job opnieuw maatschappelijk erkennen. Elke kinderbegeleider moet, ongeacht zijn werkplek, voldoende gewaardeerd en erkend worden’, besluit Nathalie.

~ Deze avond kwam tot stand door een mooie samenwerking van beweging.net Limburg, Femma Wereldvrouwen, CM & Wiegwijs, Internationaal Comité, Stad Genk (Dienst Opgroeien), Campus O3 (Huis van het Kind Genk) en C-mine.

~ Wie de lezing heeft gemist en zich graag laat inspireren door de inzichten op opvoeding van Dr. Binu Singh kan de webinar ‘Door de ogen van het kind’ (betalend) bekijken via https://drbinusingh.com/aanbod/iedereen/.

Burgerpanel.

Het gedacht van Limburg

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN OVER EEN NETELIGE KWESTIE

¬ Tekst Bart Bynens

DE STELLING

Het is beter je kind thuis te houden dan naar de kinderopvang te sturen

© MINE DALEMANS

Bahattin (52) is islamleerkracht en zeer actief in het verenigingsleven.

Ann (32)

is een jonge mama en werkt als kinderbegeleidster bij ’t Alvermanneke.

Nele (39)

woont in Diest en geniet van lezen, wandelen en familie

‘Een evenwichtige en ondersteunende omgeving is cruciaal’

Er is geen ‘one-size-fits-all’ benadering. Elke ouder en elk gezin is uniek, en wat werkt voor één gezin is niet noodzakelijk geschikt voor een ander. Een evenwichtige en ondersteunende omgeving voor het kind is cruciaal, ongeacht de specifieke keuzes die gemaakt worden. Persoonlijke aandacht en eigen opvoedingsstijl zijn een aantal voordelen als je je kind thuis houdt, maar een nadeel is het ontbreken aan sociale interactie met leeftijdsgenoten. Volgens mij zijn er voldoende mogelijkheden om zelf in te staan voor de opvoeding van je kind, maar de vraag is of alle ouders hiervan voldoende op de hoogte zijn.

‘Verlofstelsels bieden te weinig mogelijkheden’

In de maatschappij van vandaag is het volgens mij onmogelijk om zonder de hulp van kinderopvang je kind groot te brengen. De geldende verlofstelsels bieden te weinig vrijheid om deze keuze als ouder écht te maken. De opvoeding afstemmen op het ritme van het kind, is iets dat met de huidige verhouding tussen het aantal beroepskrachten en het aantal kinderen in de opvang niet mogelijk is. Thuis kan dit wel! Het voordeel van de kinderopvang is wel dat je kind een goede voorbereiding krijgt op het samenleven en de overstap naar de kleuterschool.

‘Ik was graag zelf nog enkele jaren thuisgebleven bij mijn kinderen’

Sommige kinderen bloeien open met de sociale contacten en uitdagingen in de kinderopvang, anderen in een rustige thuisomgeving. Je kan kinderen thuis evenveel kansen geven als in de kinderopvang. Onze dochter vond haar weg niet in een grote crèche. Hierdoor zijn we omgeschakeld naar een onthaalmoeder met maar enkele kindjes. Als moeder was ik graag nog enkele jaren thuisgebleven. Om samen een rustig ritme op te bouwen, om samen te spelen met andere kinderen. Jammer genoeg was dat financieel niet haalbaar.

© MINE DALEMANS

© NELE SCHROYEN

18 ¬ VISIE Jouw regio.

DE

Hier gaan natuur en landbouw hand in hand

M

auri Boute runt al zo’n vijf jaar een biologische zelfoogstboerderij in het centrum van Eeklo. Ze kweekt er een ruim assortiment groenten, die de leden zelf kunnen oogsten, het hele jaar door. De Moeiakker is voor vele gezinnen uit de buurt een ‘tweede tuin’ geworden.¬ Tekst Nancy Vereecke ¬ Foto Wouter Van Vooren

De Moeiakker is een zogenaamde CSA boerderij. Wat betekent dat?

MAURI ¬ ‘CSA zegt waarvoor we staan: Community Supported Agriculture of Community Shared Agriculture. Vrij vertaald zeggen we ook gemeenschapslandbouw.’

‘Mensen schrijven zich in en betalen voor 1 jaar. Voor wie dit moeilijk is, laten we ook gespreid betalen toe. Zo krijgt iedereen de kans om lid te worden. Als de meeste mensen vooraf betalen, weten wij wat onze werkingsmiddelen voor het komende jaar zijn. En zijn we er zeker van dat alle groenten het komende jaar verkocht kunnen worden aan de prijs die we hebben vastgesteld. Zo zijn we niet afhankelijk van de veilingen die heel fluctuerende prijzen hanteren.’

Zelfpluk

‘Er zijn CSA-boerderijen die met groentepakketten werken, maar wij hebben voor zelfoogst gekozen, omdat we het leuk vinden dat de mensen op die manier ook zien

welk werk er allemaal is op het veld, en ook kunnen zien hoe iets groeit. De leden zijn elke dag welkom van zonsopgang tot zonsondergang om te oogsten.’

‘Doordat die groep mensen zich een jaar verbinden met de boerderij, ontstaat er een soort van verantwoordelijkheidsgevoel, maken ze alle seizoenen mee en gaan ze sowieso altijd seizoensgebonden groenten eten.’

‘Sommige leden denken wel eens dat ze in de winter niet veel zullen kunnen oogsten, maar zien hier dat er toch wel heel veel is, in elk seizoen. Er worden ook recepten en ideeën uitgewisseld, en zo zien ze, als ze er creatief mee omgaan, dat ze het hele jaar door

lekkere groenten kunnen eten. De winterperiode is zelfs mijn favoriete slaatjesseizoen, want dan is er postelein, veldsla, mosterdblad, … allemaal bladgroenten met elk hun eigen kleur en pikantheid … lekker!’

Er zijn nu een honderdtal gezinnen lid van onze boerderij. Zij ondersteunen ons. En alles wat hier geteeld wordt, wordt verdeeld onder die 100 gezinnen. Afhankelijk van het weer en andere omstandigheden, zijn de oogsten heel succesvol of lukt er eens iets minder goed. Ook dat wordt samen gedragen, en zo ben ik er als landbouwer ook tegen gewapend als er eens een misoogst is. En omdat er zoveel diversiteit op het veld is, wordt dat gecompenseerd.’

Hoe ben je op deze plek terechtgekomen, Mauri?

Het is voor de kinderen én hun ouders leuk om te zien hoe de groenten groeien.

dus een mooie overgang van cultuur naar gecultiveerde natuur en naar natuurgebied.’

Kleur en smaak

Fruitbomen zie ik hier niet staan…

MAURI ¬ ‘We hebben ervoor gekozen om enkel groenten en kruiden te telen. Dus geen fruit, en we hebben ook geen boerderijdieren.’

‘In totaal hebben we zo’n vijftig verschillende groenten. En als je dan nog eens alle variëteiten meetelt (we kweken bv. een tiental soorten sla), dan zitten we aan ruim 100 soorten groenten. Die diversiteit vinden we heel belangrijk: we telen niet alleen oranje wortelen, maar ook gele en rode… zodat je veel kleur op je bord hebt. En we hebben ook tomaten in veel kleuren – van lichtgeel tot donker paars – en vormen, elk met hun eigen smaak… heerlijk!’

‘We kweken veel vergeten groenten: de al gekende zoals de pastinaak en de koolrabi, maar ook de nieuwe groentes zoals de paksoi of Chinese kool en de echte vergeten groenten als boerenkool of palmkool. Door ook die te kweken, kunnen we elk seizoen een divers palet aanbieden.’

En alles wordt biologisch en ecologisch gekweekt?

MAURI ¬ ‘Inderdaad, zonder pesticiden, herbiciden of fungiciden, en met organi-

sche mest. We planten elzenkanten aan (iets wat heel typisch is voor het Meet jesland), we zorgen dat er rustpercelen zijn, en planten hagen waarin vogels kunnen rusten en als buffer voor insecten. Zo wordt het hier ook gezelliger. De mensen zien ons veld voor een stukje als hun eigen tuin, ze mogen hier picknicken, de kinderen mogen hier rondlopen en spelen. En omdat de mensen zelf oogsten, gaat er veel minder verloren, want de groenten zijn supervers en we laten hen ook zien dat er dikwijls meer bruikbaar is van de plant dan men soms denkt.’

Protest

Hoe kijk jij naar de recente boerenprotesten?

MAURI ¬ ‘Ik begrijp de boeren heel goed, maar ik kan mij niet vinden in de eis om de strenge milieumaatregelen terug te schroeven. Ik ben ervan overtuigd dat we moeten zoeken naar een manier waarbij landbouw en natuur hand in hand kunnen gaan. Op alle andere vlakken sluit ik mij volledig aan bij hun eisen. De prijzen zijn zeker niet juist. Ook qua administratie en regelgeving: het is zo veel dat we soms door het bos de bomen niet meer zien.’

~ Op woensdag 20 maart gaat beweging.net MVL op bezoek in de Moeiakker. Wil je erbij zijn? Schrijf je nog snel in via www.beweging.net/mvl (impactweek duurzaam wonen).

Jorrit Govaert en Stefaan Vergaert, ACV-afgevaardigden bij drukkerij Graphius in Oostakker.

Goede afspraken maken correct betaalde werknemers

Het ACV onderhandelde een duidelijke overeenkomst zodat elke werknemer nu volgens zijn ervaring in de juiste categorie wordt betaald bij drukkerij Graphius in Oostakker.

STEFAAN VERGAERT ¬ ‘Er was in onze onderneming geen duidelijk houvast wie recht had op welke loonklasse omdat de functieclassificatie in onze sector verouderd was. Door het gebrek aan transparantie wisten werknemers niet of ze correct betaald werden en of hun collega’s die hetzelfde werk deden, ook hetzelfde loon verdienden.

Na lang aandringen was de werkgever bereid hierover met ons rond de tafel te zitten. We zijn er, mede dankzij de druk van personeelsvergaderingen, in geslaagd een overeenkomst te sluiten. We stelden een loon- en competentiematrix op, waarbij voor elke machine duidelijk bepaald is welke loonklasse er tegenover staat, en dit in drie niveaus: starter, medior en senior.’

JORRIT GOVAERT ¬ ‘We zijn intussen een jaar verder. Het is voor de collega’s duidelijk op welk loon ze recht hebben. Het is nu zaak om op te volgen zodat de functieclassificatie mee evolueert met het steeds wijzigende machinepark.’

Korte keten, (h)eerlijk dichtbij

Meer en meer mensen kopen voeding via de korte keten. Dit betekent dat de weg tussen de producent en de klant zo kort mogelijk is. Dat heeft meer dan één voordeel. In de eerste plaats is het ecologischer: hoe korter de weg die het product aflegt, hoe minder uitstoot. Wie lokaal koopt, betaalt daarnaast een eerlijke prijs en ondersteunt er producenten van bij ons mee. Daarnaast eet je als korteketenklant vanzelf seizoensgebonden, waardoor je nieuwe groenten, fruit of zelfs vis kan ontdekken. Als kers op de taart: het smaakt gewoon beter.

¬ Tekst Nele De Wachter, Cynthia Bulteel, Jeroen Pollet ¬ Foto Jeroen Pollet

Visie praatte met twee erg enthousiaste West-Vlaamse korteketenondernemers en hun klanten.

De Vistrap

Sabine Vanderwal, verbonden aan rederij Desmit en al dertig jaar een vaste waarde aan de Oostendse Vistrap, vertelt waarom je beter bij haar dan in de supermarkt koopt.

Acht uur op een winterse dag aan de kaai van Oostende. Door de hevige regen en rukwinden op zee is de kans klein dat er vandaag aan de Vistrap wordt verkocht. Toch tref ik er aan het eerste viskraam meteen Sabine, naarstig in de weer met kilo’s pladijs, rode poon en tarbot.

Korte keten versus supermarkt  ‘Het hele jaar door koop je hier dagverse

vis’, aldus Sabine. ‘Onze vissersschepen, De O. 190 en O. 152, varen ’s avonds uit om ’s morgens terug te keren met de vangst van die nacht. De tarbot en griet die je hier ziet liggen komt dus recht uit de Noordzee. Verser kan niet.  Koop je in de winkel? Dan is je vis al minstens enkele dagen oud. De weg die de vis aflegt van de zee naar de supermarkt, is nogal omslachtig. Meestal wordt je vis een paar keer ingevroren en ontdooid alvorens die met grote containers naar de supermarkt wordt gebracht. Laat je dus niet misleiden door wat op de verpakking staat.’

Eerlijke prijzen

Dat de korte keten hier hoogtij viert, is duidelijk. Maar is het ook goedkoper? ‘Dat hangt af van de aanvoer,’ zegt Sabine. ‘We verkopen alles aan een eerlijke prijs. Als we die nacht bijvoorbeeld veel pladijs

vingen, dan betaal je ook minder. Seizoensvissen vind je hier vaak een stuk goedkoper dan in de winkel.’

Niets boven vesche ploaten

Maar het grootste voordeel is toch ongetwijfeld de smaak. ‘Niets lekkerder dan een vers visje gebakken in veel boter. Dat eet ik bijna elke dag. Op restaurant bestel ik liever biefstuk dan een kabeljauw. Ik ben de smaak van kraakverse vis zo gewoon, dat ik het proef als het niet recht uit zee komt’, lacht Sabine.  Korteketenproducten zijn dus niet enkel beter voor het milieu, maar ook voor de portefeuille en je smaakpapillen. Dat heb ik helemaal begrepen. Met een zakje gekuiste tong in de hand beloof ik Sabine nog eens terug te komen. ‘Laat het smaken’, roept ze me nog toe met haar authentiek Oostends accent. Haar enthousiasme en passie voor verse vis werkt aanstekelijk. Ook dat vind je niet in de supermarkt.

De Blauwe Spie: biodynamische korte keten

Op zaterdagvoormiddag treffen we Mattias Plaetevoet samen met zijn vrouw Adelheid op de Ieperse markt. Daar verkopen ze biologisch geteelde groenten en fruit.

<< Mattie Archie en zoon Mads bij Mattias Plaetevoet van De Blauwe Spie.

‘In het hoogseizoen is 80% eigen productie’, vertelt Mattias. ‘We vullen het aanbod aan met producten van collega’s die ook lokaal en biologisch werken. Enkel het tropisch fruit is import.’

Van vader op zoon

Hun bedrijf, De Blauwe Spie uit Noordschote (Lo-Reninge), mag als één van de enige Vlaamse landbouwbedrijven het Demeter-keurmerk voor biodynamische landbouw en voeding dragen. ‘Mijn vader was een pionier in de biosector en startte eind jaren 70 al. Toen hij met een hernia voor een tijdje out was, ben ik ingesprongen – ik werkte toen als orthopedagoog –en zo kreeg ik de microbe te pakken’, aldus Mattias.

Gastronomie

De korte keten bij De Blauwe Spie is niet alleen de verkoop op de wekelijkse zaterdagmarkt. ‘Gastronomie is onze corebusiness’, gaat Mattias verder. ‘We werken twee dagen per week uitsluitend voor restaurants die bewust voor duurzaam, biologisch en lokaal kiezen. Bv. Willem Hiele uit Oudenburg, Souvenir in Gent of dichter bij huis Klei, Bacon en Goeste.’

Bewuste keuze

Mattie Archie uit Ieper is vaste klant aan het kraam van De Blauwe Spie. ‘Een bewuste keuze. Uit ecologische overwegingen kiezen we als gezin voor de korte keten en voor bioproducten. Het is ook een keuze voor gezondheid, zowel die van onszelf, als die van de omgeving. Dat het fruit en de groenten hier iets meer kosten, is normaal. Als je de kosten op lange termijn meerekent, dan is dit eigenlijk goedkoper, want er is iets serieus mis met ons voedselsysteem. Die overproductie aan dumpingprijzen kan niet blijven duren. Daarom kopen wij lokaal en biologisch, practice what you preach’, besluit Mattie.

~ De CM-Gezondheidsacademie organiseert regelmatig sessies rond milieubewust leven. Kijk op www.cm.be/agenda voor sessies in jouw buurt.

Andries Neirynck en Katrien Quaegebeur werken bij Familiezorg en zijn ACV-afgevaardigde: ‘We konden mooie akkoorden sluiten voor onze collega’s.’

BIJ FAMILIEZORG WEST-VLAANDEREN Werkbaar werk voorop

Bij Familiezorg West-Vlaanderen zetten de ACV-afgevaardigden de voorbije periode hard in op werkbaar werk en de combinatie werk –gezin. ‘De zorg is een zware sector, dus alles moet haalbaar blijven’, zegt Katrien Quaegebeur, verzorgende en ACV Puls-afgevaardigde bij de thuiszorgorganisatie

We spreken Katrien (58), 40 jaar bij Familiezorg, samen met haar collega-afgevaardigde Andries Neirynck (54), die er ondertussen 25 jaar all-round bediende is.

Minder werkdruk

‘Momenteel werken we aan een akkoord over het ‘recht op deconnectie’. Dat zal inhouden dat collega’s momenten kunnen kiezen, bv. op woensdagnamiddag, dat ze niet opbelbaar zijn door de werkgever. Voor de bedienden zetten we hard in op het voorkomen van burn-out.

Er is nu bv. een ‘vlinder’ in dienst’, vertelt Andries. ‘Daarnaast ontvangen verzorgenden bij ons nu ook een vergoeding voor het gebruik van hun privé-gsm én krijgen we binnenkort ook, afhankelijk van de functie, een kwartier of een halfuur werktijd voor administratie. Werk dat we er vroeger bij namen, maar waar er in de planning geen tijd voor was’, vult Katrien aan.

Luisterend oor

De 19 ACV-militanten binnen Familiezorg helpen ook hun collega’s met vragen verder. ‘We bieden een luisterend oor en zoeken samen naar oplossingen. Ze weten dat we die gesprekken altijd vertrouwelijk houden’, gaat Andries verder. ‘Onze voelsprieten op de werkvloer en onze constructieve houding in het overleg met de werkgever, zorgen ervoor dat we vaak goede akkoorden kunnen sluiten’, besluit Katrien.

~ Meer informatie over de ACV-werking in ondernemingen: www.hetacv.be/sociale-verkiezingen.

CM in West-Vlaanderen

Contacteer ons via 050 44 05 00, westvlaanderen@cm.be of kijk op www.cm.be/kantoren voor de dienstverlening.

ACV in West-Vlaanderen

Contacteer ons via www.hetacv.be/stel-je-vraag of 051 23 58 00. Boek een afspraak via www.hetacv.be/afspraak.

Regioredactie

Beweging.net West-Vlaanderen, westvlaanderen@beweging.net

© Jeroen Pollet

Novastar-zanger en muzikant

Joost Zweegers

gevat in 5 woorden

Nostalgisch

‘Van nature ben ik heel nostalgisch. Vroeger ging dat te ver. Dan kon ik me wentelen in het sentiment van het verleden en mezelf wat zielig vinden. Ik ben dat gelukkig wat kwijtgeraakt door mijn kinderen. Door hen te zien opgroeien, zie ik mezelf ook vooruitgaan. In de muziek kijk ik nooit achterom, want dan bestaat het gevaar dat je tot stilstand komt. Voor mijn nieuwe plaat The best is yet to come, een best of, maakte ik een uitzondering. Maar alle nummers werden opnieuw opgenomen waardoor ze toch ook weer nieuw klinken.’

Tast

‘Je zou kunnen zeggen dat ik maar wat op de tast doe. Het gevoel voor muziek zit in een mens, dat kun je niet uitleggen. Maar ik heb ook hard gewerkt. Op mijn negentiende ben ik thuis vertrokken en begonnen als straatmuzikant. Ik ben op muren gebotst, maar mijn droom is uitgekomen en dat is pure magie. Paul McCartney ontmoeten, toeren met Neil Young en nu een plaat kunnen opnemen in de fameuze Abbey Road studio’s. Dat heb ik toch maar allemaal kunnen doen. Wat een avontuur.’

Zachtaardig

‘In 2004 had ik een ongeval met een zware fysieke en mentale impact. Bij een val van het podium verbrijzelde ik mijn voet. Die wordt nooit meer de oude. Maar volgens mijn vrienden ben ik daar wel als een fijner mens uitgekomen. De eerste jaren na de doorbraak van Novastar was ik vaak boos, teleurgesteld, ongeduldig en ook wat arrogant. Ik voelde veel onrust en had een kort lontje. Achteraf schaamde ik me daarover. Ondertussen ben ik veel zachtaardiger geworden.’

Ontvankelijk Vrijheid

‘De toenemende onrust in de wereld baart me zorgen, vooral als ik denk aan de impact die dat kan hebben op mijn kinderen. Ook in België zien we steeds meer polarisatie. Ik houd mijn hart vast voor de verkiezingen. Ik ben tegen elke vorm van extremisme. Vrijheid is essentieel om tot een gezonde consensus te komen. Zaken verbieden creëert net een voedingsbodem voor frustratie. Daarom moet het bijvoorbeeld ook mogelijk blijven om te protesteren en manifesteren.’

‘Kunnen geven en krijgen is heel belangrijk. Dat wordt vaak vergeten. Ik speel bijvoorbeeld graag benefietconcerten. Dan word ik vaak bedankt door de mensen die ik geraakt heb. Vroeger was ik altijd geneigd om te zeggen Geen probleem, dat is normaal, het is niets. Maar dat is niet goed. Als iemand jou bedankt, dan moet je dat ook kunnen aanvaarden. Want anders blijft de ander op zijn honger zitten.’

ANTWERPEN