Visie2016 nr6 kempen

Page 1

Regio Mechelen Vrijdag 25 maart 2016 jaargang 72 ¬ visie nummer 06 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 ¬ volgend nummer op 8 april 2016

Wit. Omdat er geen woorden zijn voor wat ons de voorbije dagen overkomen is. Omdat het niet te vatten is. Omdat we onzeker zijn.


2

Visie ÂŹ vrijdag 25 maart 2016

Wit. Omdat er geen woorden zijn voor wat ons de voorbije dagen overkomen is. Omdat het niet te vatten is. Omdat we onzeker zijn. We hoopten dat dit nooit zou gebeuren. Dat niemand slachtoffer zou worden van barbaarse moorden op de metro en in de luchthaven. Maar het is gebeurd. En hoe moeilijk het op dit moment ook is om de aanslagen te plaatsen, hoe geschokt we ook zijn, zwijgen is vandaag voor niemand een optie. We zijn het aan onszelf verplicht om in de krachtigste bewoordingen afstand te nemen van dergelijke laffe terroristische daden. We leven mee met de nabestaanden van de onschuldige slachtoffers, mensen die gewoon hun best deden om iets te maken van hun leven en dat van mensen rondom hen. De daders van de aanslagen en hun medestanders willen angst zaaien in onze samenleving. Maar als we ons laten leiden door die angst, dan geven we ons gewonnen. Angst leidt bovendien tot egoĂŻsme en haat, angst leidt tot een samenleving waarin we niet willen leven. De daders en hun medestanders willen elk menselijk en democratisch antwoord op samenlevingsproblemen onmogelijk maken. Het is onze plicht, de plicht van mensen en sociale organisaties, om die antwoorden wĂŠl te vinden.


3

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

We moeten dat niet goedgelovig doen. We moeten niet alleen ook ‘na 22/03’ onze samenleving vormgeven, we moeten ook antwoorden zoeken op de vragen hoe we omgaan met de angstcultuur die als doel heeft onze samenleving te ontwrichten, en hoe we omgaan met mensen die zich in naam van religie buiten de samenleving plaatsen. Onszelf moeten we de vraag stellen hoe het zover is kunnen komen. Waarom zijn deze mensen geradicaliseerd? En hoe kunnen we daar een antwoord op bieden. Daarvoor zullen we hoe dan ook moeten praten, luisteren en samen consequent het goede nastreven. Het is vandaag nodig dat iedereen, landen, individuen en organisaties, dit geweld krachtig veroordeelt en zijn geloof in democratische en menselijke waarden bevestigt. Niet alleen in woorden, maar ook in daden en via acties die verenigen. Want alleen zo en alleen samen kunnen we vorm geven aan een samenleving waarin dit geweld geen plaats kan opeisen. En alleen zo en alleen samen houden we de dictatuur van de angst buiten. Patrick Develtere, beweging.net • Lode Draelants, Internationaal Comité • Johan Tourné, Ziekenzorg CM • Jan Vandecasteele, OKRA • Luc Van Gorp, CM • Michel Vandendriessche, Pasar • Michel J. De Samblanx, Pax Christi Vlaanderen • Eva Brumagne, Femma • Marc Justaert, Welzijnszorg • Erik Vanwoensel, Arktos • Marc Leemans, ACV • Andre Kiekens, Wereldsolidariteit • Wim Verlinde, kwb • Els Michiels, KAJ • Ann Demeulemeester, Familiehulp • Vicky Coryn, Groep Intro

Beste lezer, Visie gaat elke twee weken op dinsdag in druk. Deze week was dat op de dag van de aanslagen in Zaventem en Brussel. Bij het ter perse gaan is sprake van 30 doden en 230 gewonden. Op deze bladzijde publiceren we treffende reacties die op sociale media gedeeld werden. Hierboven publiceren we een gezamenlijke tekst van beweging.net, de 11 partnerorganisaties en 4 geassocieerde partners. In volgende nummers van Visie berichten we hier verder over. De redactie.


4

¬ post

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

VACATURE M/V CM

UW

GEDACHT

Vele lezers voelden zich aangesproken door het artikel over kinderen die slecht slapen in vorig nummer. Enkele reacties.

chamelijk probleem aan de basis ligt, laat je zo je kind toch een beetje in de kou staan, vind ik nu. ••• Yvette Vanhoorne

Extra bed

Slecht horen

• Software Engineer

Onze oudste zoon sliep goed in, maar werd ‘s nachts wakker. Soms helemaal in paniek. Wij zagen het niet meer zitten om hem telkens bij ons in bed te nemen of een uur naast hem te zitten op zijn kamer terwijl hij insliep. We hebben toen een extra bed op onze kamer gezet, heel dicht tegen het onze. Als hij dan ‘s nachts wakker werd, namen we hem mee en legden hem direct in dit bed zonder iets te zeggen. Indien nodig hield een van ons zijn hand nog vast. Zo sliep hij in. Dicht bij ons, maar toch in een eigen bed. Stilaan schoven we het bed verder van ons af tot tegen de muur. Na een tijd werd hij ‘s nachts niet meer wakker of we konden hem terug in zijn bed leggen en hij sliep zelf weer in. Voor ons was dit een succes. ••• Naam en adres bekend bij de redactie

20 maanden lang hield onze 5-jarige zoon ons uit onze slaap. Elke nacht werd hij gemiddeld vijf keer wakker. Hij raakte ook in paniek. Hij wilde dan altijd bij ons slapen maar dat stonden wij niet toe. Met alle problemen van dien. We hebben alles geprobeerd: straf, slaapdruppels, een slaapconsulent en zelfs twee kinderpsychologen. Maar niets hielp. Tot we een brief van het Centrum voor Leerlingenbegeleiding via de school kregen waarin stond dat onze zoon minder goed zou horen. We consulteerden een oorarts maar vertelden niet over de slaapproblemen. Volgens de arts moesten de neuspoliepen bij ons zoontje weggehaald worden. De nacht na de ingreep sliep hij ineens door. ••• Severine Catteeuw

Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek

Kleur van muur

• Projectleider verzekeringstechnische diensten • Expert domein Vlaamse sociale bescherming • Medewerker communicatie • Projectverantwoordelijke MOB Verzekeringen • Test Engineer • Organisatieadviseur • Changemanager

Tijdens een uiteenzetting over slapen vernam ik dat de kleur van de slaapkamer belangrijk is. Het is niet omdat je ogen dicht zijn ‘s nachts dat de kleur van je muur geen invloed heeft. Rustgevende kleuren zijn heel belangrijk. Rood werkt eerder stimulerend dan kalmerend. Er zijn natuurlijk veel factoren die een rol spelen, maar rustige kleuren gebruiken in de slaapkamer is toch het proberen waard. ••• Manon Delvael

Meer info over deze en andere vacatures op www.cm.be/jobs

Nekprobleem Mijn dochtertje sliep heel slecht. Met een totaal oververmoeide moeder en een zeer ongelukkig kind als gevolg. Pas na drie jaar ben ik door een artikel in een tijdschrift bij een osteopaat terechtgekomen. De volgende dag was het probleem opgelost. Mijn dochter bleek een verschoven nekwervel te hebben door de vlugge geboorte. Wij hebben het ook eerst allemaal geprobeerd: voorspelbare bedrituelen, kordate aanpak, consequent zijn. Als er een li-

Bereken je inkomensverlies Met veel aandacht heb ik het artikel gelezen over inkomensverlies. Ik begrijp dat men niet gelukkig is met de regeringsmaatregelen van de jongste maanden. Hierbij is het voor iedereen duidelijk dat het broodnodige geld om de tekorten bij te passen, gehaald wordt waar dit het makkelijkst gebeurt: bij de grote massa (‘On les aura par leur nombre.’). En het is ergens wel juist: ze ‘geven het geld aan de mensen’ (via minder bedrijfsvoorheffing), maar ze nemen daarna dan wel meer terug via een aantal onrechtstreekse belastingen en heffingen. Anderzijds: in deze moeilijke tijden hebben mensen ook wel nood aan positieve boodschappen. Het installeren en het promoten van een berekeningsmodule waarbij je bij benadering te weten komt hoeveel de huidige bestuursploeg in je zakken zit, draagt mijns inziens niet meteen bij tot het geluksgevoel waarop meer en meer organisaties terecht willen focussen. Of hoe een wellicht goed bedoeld initiatief zijn doel ver voorbijschiet. Of het zou moeten zijn dat men een ander doel voor ogen heeft. ••• Bert Vanden Herrewegen, Geraardsbergen

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat. citaat-222&_citaat-222&.qxd 22-12-15 13:57 Pagina 1

1. Krachtig; 2. bouwmateriaal; 3. golf; 4. kleur; 5. deel van een wiel; 6. kwajongen; 7. hindoeïstische yogi; 8. rijtuig; 9. deel van een gebouw; 10. balspel; 11. koningskind; 12. soort perkament; 13. deel van het hoofd; Citaat-222 14. bijkomend.

1

S

I

T N E E R K

2

S E

T

3

P B G A E A R R

4 G U R

E N E O N I

O M E N

5

S P D A E A K K

6

A B

7

F R A K V O

8

K A E

L M A A E G I

R

R O T

S

9 M E G E N V E

L

10 Z G

I

L

O L

C H F

11 P O R O

I

12 V E O P

L G IJ N

13 S E 14 I

L

N S K

A R A U P

E M X

T D R A

Oplossing citaat: “In een opgeruimde kamer voelt men zich ook opgeruimd.“ (E. von Feuchtersleben)

Citaat-222

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving.

STREEKWEEKEND @ Corsendonk De Linde Van vrijdag 01/04/2016 tot zondag 03/04/2016 Gratis welkomstaperitief – 2x overnachting incl. ontbijtbuffet – 3-gangendiner *op vrijdagavond – 4-gangendiner* op zaterdagavond – Begeleide streekwandeling op zaterdag *diner met verwerking van streekproducten, incl. ½ fles huiswijn p.p. + water op tafel

Houffalize

VAYAMUNDO SUMMERTIME!!!!! LAAT DE KINDEREN GENIETEN VAN EEN VERDIENDE RUST Zomertijd diep in de Ardennen… Laat je kinderen volop genieten in de bosrijke omgeving rond Vayamundo Houffalize. Onze volledig vernieuwde club en het uitgebreid animatie-aanbod staan garant voor een unieke en sfeervolle vakantie. Alvast een 10 voor sfeer en gezelligheid, kom alles ontdekken met het ganse gezin!

LAST MINUTE KORTING! 10% korting: € 148,05 i.p.v € 164,50 p.p., suppl. single: € 15,- p.k.p.n. Korting niet cumuleerbaar met andere kortingen

E: Info.delinde@corsendonkhotels.com T: 014 38 99 80

SOL CRESS MIDWEKEN Telkens van maandag tot vrijdag; 06/06/2016 tot 10/06/2016 OF 29/08/2016 tot 02/09/2016 OF 19/09/2016 tot 23/09/2016 Gratis welkomstdrankje - verblijf in vol pension – daguitstap met bus: bezoek aan chocolaterie Jacques, middagmaal in de omgeving van Raeren + bezoek aan het pottenbakkerijmuseum, vieruurtje in de abdij van Val-Dieu € 320,- p.p., suppl. single: € 15,- p.k.p.n. E: Info.solcress@corsendonksolcress.com T: 087 77 23 53

4+1 PROMO!

NIEUWE WELLNESS FLOOR 1 nacht gratis vanaf 4 nachten

Happy Family Summer Holiday Zomer: 01/07 tot 26/08/16

vanaf

€ 143,50 per persoon in halfpension

Kies zelf je aantal nachten in halfpension in combinatie met leuke activiteiten en animatie. Ouders, grootouders en kinderen… Iedereen samen is nog altijd het leukst! Het zomert in de Ardennen!

078 156 100

Alle info en reservaties: contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be | facebook.com/vayamundo.be


¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

5

Nieuw: Persoonsvolgende financiering

‘Maatschappelijk werker is onmisbare schakel’ ‘Er kan veel. Maar je moet weten waar naartoe.’ Katrien Poppe (52) uit Dworp is rolstoelgebonden. ‘Ik ben een plantrekker. Maar een aangepaste woning, hulpmiddelen, als ik het niet meer wist, kon ik bij de dienst Maatschappelijk Werk terecht.’ Dries Schouppe van CM Sint-Michielsbond: ‘Ook voor de nieuwe Persoonsvolgende Financiering kan Katrien op ons rekenen.’

E

r zijn motards en chaisards’, lacht Katrien. ‘Ik voel me geen rolstoelpatiënt. Dat ben je in een ziekenhuis. Toch ben ik ongeneeslijk ziek. Maar ik kijk optimistisch naar de toekomst. Dat lukt dankzij de hulp die ik krijg. Ik wil tonen dat de dienst Maatschappelijk Werk er altijd is. De medewerkers weten wat er in specifieke situaties mogelijk is, tonen begrip, zoeken antwoorden. Een onmisbare schakel.’

Na een ongeval werd Katrien rolstoelgebonden. ‘Ik was achttien. Tijdens een turncompetitie ben ik ten val gekomen omdat een toestel niet goed opgesteld stond. Ik had een zwaar spier- en rugletsel. Ondanks veel operaties en revalidaties lukte stappen niet meer. Dankzij familie en vrienden kon ik de moed erin houden. Mijn plan om biologie te studeren aan de universiteit heb ik moeten opgeven. Ik ben wel bij mijn vader in de zaak begonnen, in verzekeringen en immobiliën. Nadien ben ik met mijn toenmalige partner zelf een kantoor gestart. We hebben twee prachtige kinderen. Ik was hoopvol voor de toekomst.’

Van uur tot uur ‘Maar eind jaren ’90 werd ik ziek’, vertelt Katrien. ‘De diagnose: een ongeneeslijke reumatische aandoening waardoor mijn spieren verstijven. Ik heb constant pijn. Contracties in mijn armen, handen en benen maken vlot bewegen vaak onmogelijk. Als klap op de vuurpijl stelden artsen twee jaar geleden borstkanker vast. Ik verloor

Guy Puttemans

Ongeval

u Katrien, met gepensioneerde assistentiehond Sumo, naast Dries: ‘De dienst Maatschappelijk Werk is een onmisbare schakel in de zoektocht naar hulp.’ beide borsten. Dat was zwaar. Ik ben bovendien chronisch vermoeid. Dat is frustrerend. Als je moe bent, kun je niets doen. Ik leef van uur tot uur, moet vaak afzeggen. Toch maak ik plannen, dat geeft me moed. Maar soms is het moeilijk. Dan ga ik wandelen met mijn assistentiehond Sumo. Dankzij hem kan ik naar buiten, heb ik iets om naar uit te kijken. Hij is met pen-

WAT IS PERSOONSVOLGENDE FINANCIERING? Binnenkort gaat de Persoonsvolgende Financiering (PVF) geleidelijk van start voor meerderjarigen. Zo kun je je ondersteuning nog meer zelf organiseren. PVF bestaat uit twee trappen: een Basisondersteuningsbudget (BOB) voor mensen met een beperkte ondersteuningsnood, dat automatisch wordt ingevoerd vanaf 1 september 2016. Wie in aanmerking komt, zal tijdig gecontacteerd worden door CM-Zorgkas. Het Persoonsvolgend Budget (PVB) start geleidelijk vanaf 1 april 2016 en is er voor mensen met een intensieve ondersteuningsnood. Het wordt toegekend door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). Daarvoor moet je een ondersteuningsplan indienen bij het VAPH. Dat geldt als aanvraag en toont welke ondersteuning nog nodig is vanuit het VAPH, naast alle mogelijkheden die al ingeschakeld zijn. De dienst Maatschappelijk Werk maakt je wegwijs en kan met jou en je familie je ondersteuningsplan helpen vormgeven.

sioen, maar hij blijft van onschatbare waarde.’

Levenskwaliteit Katrien trok lang haar plan. ‘Maar tegelijk een buggy, winkelkar en rolstoel besturen, is niet evident. Dus klopte ik aan bij de dienst Maatschappelijk Werk. Zij hebben helpen zoeken naar een aangepaste woning, hebben de aanvraag opgevolgd, bemiddeld, acht jaar lang. Intussen had ik al hulp van een dienst voor gezinszorg en van verpleegkundigen. Maar dat volstond niet meer. Ik had hulpmiddelen nodig: trapliften, een tweede rolstoel, een matras voor mijn hoog-laagbed. CM heeft me daarbij geholpen. Net als bij de erkenning van mijn ziekte als zware aandoening. Zo kan een kinesist dagelijks mijn spieren losmaken en krijg ik meer terugbetaald.’ Katrien klopt maatschappelijk werker Dries dankbaar op de arm. ‘Zonder jullie had ik deze levenskwaliteit niet.’

Armen en benen Dries: ‘We hebben ook geholpen bij de aanvraag van een Persoonlijke Assistentiebudget (PAB). Sinds enkele jaren kan Katrien ongeveer 25 uur per week assistenten ver-

goeden die helpen bij het huishouden, verplaatsingen en activiteiten.’ Katrien: ‘Maar ik hoop op een herziening van mijn PAB. Om rond te komen, bespaar ik op energie, doktersbezoeken, medicatie en voeding. Mijn kinderen wonen in Brussel, maar zie ik zelden. Ik heb voor alles assistenten nodig, maar de uren en verplaatsingen zijn zo duur. Mijn assistent is mijn armen en mijn benen. Ik kan niet zonder.’

Wat brengt de toekomst? ‘Met de Persoonsvolgende Financiering zal Katrien haar hulp met een eigen Persoonsvolgend Budget (PVB) nog meer zelf kunnen organiseren’, gaat Dries verder. ‘Ze zal een ondersteuningsplan moeten opstellen. Dat zal tonen waar en hoe ze hulp nodig heeft. Katrien: ‘Ik hoop dat ik nog steeds bij CM terecht kan.’ Dries stelt haar gerust: ‘PAB of PVB, onze ondersteuning blijft dezelfde.’ Anneleen Vermeire

✔ CM en KVG organiseren infomomenten. Surf naar www.kvg.be/pvf, klik op ‘infomomenten’. www.cm.be/pvf


Loes Verleyen zet zus Bea (r.) in de kijker

‘Brugfiguur die mensen de weg wijst’ ‘Als maatschappelijk assistente is Bea in het OCMW van Middelkerke onder andere verantwoordelijk voor schuldbemiddeling. Zij zet zich 100 procent in voor de beweging van mensen met een laag inkomen in Oostende, beter bekend als de vierde wereldbeweging. Vanuit haar job kent zij de problemen van mensen met een laag inkomen. Empathie typeert haar en ze is ervan overtuigd dat ze samen met hen iets kan bereiken.’ ‘Bea is een brugfiguur die mensen de weg wijst in de mallemolen van administratie. Zij vecht tegen vooroordelen en zij gelooft in de mensen met wie zij werkt. Zij gaat met hen op weg, erkent hun kwaliteiten en bevestigt hen in wat ze wél kennen en kunnen. Zij vangt bij haar thuis soms de kinderen op als hun ouders er niet kunnen zijn of om de ouders even te ontlasten. Dan leest ze samen met hen, maakt hen mondig in de plaats van voor hen te spreken. Zij blijft altijd het goede in mensen zien.’ Wil jij iemand bijzonder nomineren? Stuur je verhaal naar bijzonder@cm.be en maak kans op twee filmtickets.

ZOEK EN

WIN

Sarah bouwt mee aan CM-Zorgkas

‘Veel meer dan cijfers en letters’ ‘Ik kreeg snel de kans om de mensen achter de theorie effectief te ontmoeten. Zien voor wie je het doet, motiveert enorm.’ Dat CM jonge mensen kansen biedt om zich volledig te ontplooien, daar is Sarah Brants (26) een levend voorbeeld van. Als stafmedewerker van CM-Zorgkas helpt ze leden bij vragen over hun zorgpremie.

Vanaf je 26ste betaal je jaarlijks 50 euro bijdrage voor de Vlaamse zorgverzekering. Als CM-lid kun je aansluiten bij CM-Zorgkas, die de zorgverzekering in goeie banen leidt. ‘Eigenlijk moet je hopen dat je geen beroep moet doen op o ns’, zegt Sarah Brants, sinds vorig jaar aan de slag als stafmedewerker regelgeving en procedures. ‘De zorgverzekering kent namelijk een maandelijkse tegemoetkoming toe voor mensen die langdurig zorgbehoevend zijn. Het bedrag is een tegemoetkoming in hun niet-medische kosten. Met de hulp van de zorgverzekering kunnen onze leden vaak nog wat langer thuis wonen. We komen in aanraking met mensen van alle leeftijden, wat het belang van zo’n zorgverzekering onderstreept.’

Meer dan cijfers Sarah beantwoordt vragen van de leden van de elf regionale zorgkassen en pluist de vaak ingewikkelde regels en procedures voor hen uit. De Leuvense studeerde voor klinisch psycholoog en de lokroep van de gezondheidszorg bleek na een eerste werkervaring te groot om te negeren. ‘CM zet in op wie je bent als persoon én op je talenten. Ik kreeg al bij mijn sollicitatie

Thomas Rosseel

SPOT

OP

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Zien voor wie je het doet, dat motiveert mij. Sarah Brants

het gevoel dat je je hier eindeloos kunt ontwikkelen. Mijn eerste takenpakket werd al snel aangevuld met een flinke brok communicatie. We willen vanuit de zorgkas één uniforme stem naar onze leden laten horen en ik kreeg die verantwoordelijkheid.’

Het verschil maken Werken als stafmedewerker brengt een mens niet automatisch tot in de woonkamer van de zorgbehoevende. ‘Dat is de taak van de dienst Maatschappelijk Werk, die op het veld de mensen helpt. CM liet me wel enkele keren met een maatschappelijk werker meelopen en dat heeft echt het verschil gemaakt. Die man van 35 jaar, in de fleur van zijn leven, die op ongelukkige wijze met zijn hoofd op een tafel viel en voor het leven aan een rolstoel gekluisterd is. Ik weet wat mijn hulp voor zo iemand kan betekenen.’

HOE HOU JE JE RUG IN CONDITIE?

Tip Meubel dat je van kleur doet veranderen

Lage rugpijn komt vaak voor en gaat meestal vanzelf over. Door de rugspieren stevig te houden, vermijd je heel wat klachten.

N Stuur je antwoord voor 4 april op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Kleine helden’ van Rudy Vranckx (over gewone mensen die in oorlog en ellende op hun manier toch proberen om de wereld een beetje beter te maken), uitg. Borgerhoff & Lamberigts of het boek ‘De val van mijn moeder’ van Ernst Timmer (over een moeder die na een val afhankelijk wordt, maar haar hele leven probeerde om zelf mensen te helpen), uitg. Prometheus. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing Visie nr. 5 Rechterhand De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

CM-Zorgkas staat voor stevige uitdagingen. De komende jaren wordt het takenpakket sterk uitgebreid. ‘We zijn een afdeling in verandering’, gaat Sarah verder. ‘Veel vragen met betrekking tot zorg en zorgtegemoetkoming zullen naar ons komen.’ CM zoekt dan ook naar gemotiveerde mensen om het zorgkasteam te versterken. ‘Ik zoek enkele toffe collega’s’, besluit Sarah. Thomas Rosseel

✔ CM is op zoek naar nieuwe

krachten voor de zorgkas: - Experten Vlaamse sociale bescherming www.cm.be/jobs

HUIS DOKTER

Speur je in Visie mee naar het antwoord?

Oplossing

Zorgkas in verandering

Wat is het? Acht op de tien mensen hebben wel eens rugpijn, vier op de tien zelfs regelmatig. Bijna altijd gaat het om lage rugpijn. De spieren, banden, gewrichten en tussenwervelschijven werken dan niet meer zoals het moet. Reden tot ongerustheid is er niet. Lage rugpijn wijst zelden op een ziekte of afwijking. Hoe hevig ook, de ergste pijn gaat meestal na enkele dagen vanzelf voorbij.

Wat zijn de symptomen? Lage rugpijn komt plots of geleidelijk en is hevig of eerder zeurend. Je voelt de pijn onderaan de rug, van de onderste ribben tot de billen. Soms straalt ze uit tot de benen. Vooral lang zitten, opstaan en bewegen kunnen heel pijnlijk zijn.

Wat zijn de oorzaken? Wat er precies aan de hand is, is moeilijk te bepalen. Vaak is de pijn te wijten aan overbelasting van de rug, bijvoorbeeld door een verkeerde beweging, stress of

overgewicht. Ook onderbelasting veroorzaakt lage rugpijn. Door voortdurend te zitten en weinig te bewegen, verzwakken de rug- en buikspieren. Zelfs dagelijkse activiteiten kunnen dan pijn doen.

Wat kun je eraan doen? Bewegen is het beste medicijn. Je rug raakt weer in conditie en de lage rugpijn geneest sneller. Op momenten dat de pijn hevig is, doe je het beter rustig aan. Neem eventueel een pijnstiller op basis van paracetamol zodat je toch wat kunt bewegen. Vermijd houdingen die pijn veroorzaken en probeer optimistisch te blijven. Een positieve kijk brengt je al een heel eind op de goede weg.

Wanneer ga je naar de dokter? Als de pijn snel verergert, na een week nog hevig is of langer dan zes weken aanhoudt, neem je het best contact op met je huisarts. Doe dat ook als de pijn uitstraalt naar je lies, voet of been. Ga meteen naar de dokter als de rugpijn gepaard gaat met ernstige klachten zoals krachtverlies in je been of problemen bij het plassen. Ook bij twijfel vraag je het best raad aan je arts.

Hoe kun je het voorkomen? Voldoende bewegen houdt de rug stevig. Daarvoor hoef je niet intensief te sporten, een halfuur fietsen of wandelen per dag volstaat. Door je rug- en buikspieren te trainen, verklein je het risico op rugblessures. Probeer ook overgewicht en stresssituaties te vermijden. En wissel geregeld van houding als je lang moet zitten of staan. Elise Rummens, preventie-arts CM

Surf naar www.cm.be/ rugtraining voor oefeningen en cursussen.

Stefan Dewickere

6

¬ hoe gaat het met u?


¬ hoe gaat het met u?

7

Guy Puttemans

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

u Kraamverzorgende Lies (rechts): ‘We helpen niet enkel bij de baby, maar zorgen voor het hele gezin.’

Kraamzorg: ademruimte voor jonge mama’s

‘Mijn gezin kan meer genieten’ ‘Dankzij haar hulp lig ik ’s avonds niet knock-out in de zetel. We genieten met onze andere dochtertjes zo veel meer van dat nieuwe leven in huis.’ Kersverse mama Liesbeth en haar echtgenoot kozen voor een kraamverzorgende om hen bij te staan in het huishouden. ‘Het voelde meteen alsof ze hier al jaren kwam.’

I

k was te fier, denk ik. Ik kon dat wel alleen aan’, keert Liesbeth Waegneer (28) vier jaar terug in de tijd. Toen werden zij en haar man Willem voor het eerst mama en papa van een dochtertje Lotte. ‘Ik werkte als verpleegkundige en volgde een extra opleiding. Twee weken na mijn bevalling zat ik alweer op de schoolbanken en mijn man heeft een drukke job met veel verantwoordelijkheid.

Had ik maar wat meer hulp aanvaard, dacht ik toen heel erg vaak. Wanneer Willem ’s avonds thuis kwam, kon ik wel even op adem komen, maar hij had toen ook al een hele dag gewerkt. Op die manier hebben we samen misschien wat te weinig van de geboorte van ons eerste kindje genoten’, meent Liesbeth.

Geen stress Ze vertelt haar verhaal met de kleine Lore op de arm, geboren op 23 februari en de rust zelve. ‘Mensen zeggen vaak dat ze kalm is omdat ik dat uitstraal. Ik geniet er zo hard van, omdat ik nu wel de tijd heb.’ Kraamverzorgende Lies De Pelecijn van Landelijke Thuiszorg volgt in de keuken geboeid mee. Zij heeft ondertussen al wat soep gemaakt en ook de babykleertjes liggen strak gestreken klaar. ‘We zijn echte duizendpoten en we willen maar één ding:

CM BETAALT KRAAMZORG TERUG

Bij CM krijg je tot 240 euro aan kosten voor kraamzorg terugbetaald. CM geeft een tegemoetkoming van maximaal 4 euro per gepresteerd uur kraamzorg door een erkende dienst. Dat bedrag wordt uitgekeerd voor prestaties vanaf drie maanden voor de vermoedelijke bevallingsdatum tot drie maanden na de geboorte (bij thuisbevalling of polykli-

nische bevalling) of tot drie maanden na het ontslag van de pasgeborene uit het ziekenhuis. De tegemoetkoming geldt voor 30 uur kraamzorg per kind en per ouder die vermeld staat op het geboorteattest en bij CM is aangesloten. Jonge gezinnen kunnen terecht bij Landelijke Thuiszorg maar CM beveelt ook de diensten aan van Familiehulp, Fami-

rust in een gezin brengen en de mensen laten genieten van hun pasgeboren kindje. Een mama haar kraamperiode mag geen stressperiode zijn’, spreekt Lies, zelf mama van twee, in naam van de 115 dames die bij Landelijke Thuiszorg werken. ‘We helpen de moeders steeds op drie vlakken. We verzorgen de baby, bieden ondersteuning aan het gezin, bijvoorbeeld door eventuele andere kinderen naar school te brengen en voeren licht huishoudelijk werk uit. We werken ook nauw samen met de vroedvrouwen aan huis. Zij kijken meer naar het medische aspect’, duidt Lies.

Een vreemde in huis ‘Bij onze tweede spruit Linn, die twee jaar is ondertussen, heb ik niet meer getwijfeld om de hulp van een kraamverzorgende in te schakelen’, zegt Liesbeth. ‘Ik dacht dat het misschien wat onwennig ging aanvoelen, een wildvreemd persoon die je huis-

liezorg Oost-Vlaanderen en Thuiszorg Vleminckveld. Kersverse mama’s en papa’s kunnen bij CM ook terecht bij Skoebidoe. De voordelen van de kinderservice zijn terug te vinden op www.cm.be/ skoebidoe. Vergeet zeker ook niet de gelijknamige app te downloaden voor ontelbare tips en weetjes.

houden komt doen, maar vanaf het begin kwam die vrouw precies al jaren over de vloer. Bovendien heeft de hulp die ik kreeg me overtuigd om lange tijd borstvoeding te geven. Ook daar helpen ze je bij. Zowel in onze kraamverzorgende van toen als in Lies heb ik het volste vertrouwen’, glimlacht de drievoudige moeder.

Geluk Lies kwam in vijf jaar kraamzorg al met heel wat verschillende thuissituaties in contact. ‘Het is onze taak om ons steeds zoveel mogelijk aan te passen. De ene dag sta je in een luxueuze keuken, een dag later moet je het met een paar kookplaten doen’, licht ze toe. ‘Onze planning maken we wekelijks op. Zo kan een gezin steeds beslissen om te stoppen met kraamzorg. De ene moeder wil ons langer bij zich dan de andere, ook afhankelijk van hoe de bevalling is verlopen. Maar meestal komen we wel enkele weken over de vloer, hoor. Niemand kan ons meteen missen’, lacht de trotse kraamverzorgende. ‘Ik weet niet meer hoe we het bij ons eerste dochtertje zonder kraamzorg hebben volgehouden. Nu kan ik thuis genieten van Lore en kan ik rustig bekomen van de bevalling. Even belangrijk is het dat ik nog iets waard ben wanneer mijn man en de andere dochtertjes ’s avonds thuiskomen. Het hele gezin is er enorm bij gebaat. We zijn gelukkig’, besluit mama Liesbeth. Thomas Rosseel


8

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Kankerregister bestaat 10 jaar

KNIPSELS Uitkeringen en belastingen Vanaf 25 maart worden de belastingfiches (281.12) verstuurd aan alle personen die in 2015 een vervangingsinkomen wegens ziekte of invaliditeit ontvangen hebben. De bedragen die op dit attest vermeld worden, vul je in bij de respectievelijke rubrieken van je belastingaangifte. Wanneer je op 1 januari 2016 voor 66 procent invalide erkend was door het Riziv, dan moet je ook de code 102839 of code 2028-09 aankruisen (zware handicap) om eventueel de fiscale verminderingen te kunnen genieten.

✔ Met vragen kun je terecht in je CM-kantoor.

Jouw mening over medische gegevens Vandaag wordt er veel informatie verzameld over jouw gezondheid. Vaak gaat het om gegevens waar je zelf geen toegang toe hebt, maar dat zal veranderen. Wil je mee denken over hoe je op een gebruiksvriendelijke manier toegang krijgt tot je gezondheidsgegevens? Voor het onderzoeksproject MyHealth Data zoekt KU Leuven deelnemers voor een vragenlijststudie. Iedereen kan meedoen. De vragen peilen onder meer naar je ervaringen met medische zorg, met de uitwisseling van medische gegevens tussen artsen en patiënten en naar je mening over patiëntendossiers. Daarnaast komen vragen aan bod over wat je precies te weten zou willen komen over je gezondheid.

10 misvattingen over kanker Al tien jaar verzamelt het Kankerregister alle gegevens over kanker in België. Gebaseerd op cijfers en onderzoek van het register weerlegt voorzitter Michiel Callens een aantal hardnekkige misvattingen over kanker.

1

Kanker is een doodvonnis. ‘In vergelijking met twintig à dertig jaar geleden zijn er nu veel meer behandelingsmogelijkheden. Daardoor wordt kanker steeds meer een chronische ziekte. Het Kankerregister volgt de evolutie van de cijfers op de voet.’

2

Eén ziekte, één behandeling.

3

Kanker moet je altijd onmiddellijk behandelen.

4

‘Kanker is een verzamelnaam voor een heleboel ziektes. De verschillen qua oorsprong, oorzaken, symptomen en behandeling kunnen erg groot zijn.’

‘Sommige traaggroeiende tumoren hoef je niet noodzakelijk te behandelen. Bij prostaatkanker bijvoorbeeld, is het perfect mogelijk om af te wachten en op te volgen of het gezwel al dan niet groeit. Het is één van de redenen waarom een bevolkingsonderzoek naar prostaatkanker niet zinvol is. Het Kankerregister houdt de cijfers bij en evalueert de aanpak.’

Agressieve behandeling zonder aandacht voor levenskwaliteit. ‘Artsen houden bij het bepalen van de behandeling steeds meer rekening met de levenskwaliteit van de

Meer informatie en toegang tot de vragenlijst vind je op de website. Je kunt ook de vragenlijst op papier opvragen op het tel. 016 37 41 11.

u Michiel Callens: ‘Gegevens over kanker geven ons een beter zicht op oorzaken, behandelingen en prevent patiënt. Het Kankerregister werkt mee aan bevragingen over levenskwaliteit en zorgt ervoor dat deze factoren meespelen bij het bepalen van de aanpak van kanker.’

5

Na kanker kun je nooit meer werken. ‘Omdat kanker een chronische ziekte wordt en sommige mensen er ook van genezen, zijn er steeds meer mensen die na hun ziekte opnieuw kunnen werken. Het Kan-

kerregister houdt ook daarvan de cijfers bij.’

6

Zonnebanken zijn onschuldig. ‘Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat zonnebanken voor kanker in dezelfde risicocategorie vallen als tabak en asbest. Zeker te vermijden dus, want zonnebanken verhogen het risico op huidkanker. Uit cijfers van het Kankerregister blijkt dat het aantal kwaadaardige

50 % kinderkorting - Zinal & St. Moritz Kinderen van 4 tot 17 jaar krijgen in Zinal en St. Moritz 50 % korting op de volwassenprijs. Kinderen jonger dan 4 jaar logeren gratis.

✔ www.bit.ly/vragenlijststudie

De kinderclubs zijn natuurlijk wel voor de volle 100 % aanwezig. Zowel overdag als ‘s avonds leven je kids zich uit met leeftijdsgenoten en Nederlandstalige Intersoc-moni’s.

Festival op school 25 scholen organiseren tussen maart en juni een eigen muziekfestival. Leerlingen en leerkrachten zetten samen het festival op poten. Van Stressfactor Live krijgen ze informatie en ondersteuning om de speelplaats om te toveren tot een festivalweide. Alle taken nemen de jongeren zelf op. Ook CM en Kazou verlenen hun medewerking aan het initiatief. Aan een CMstand krijgen de festivalgangers gratis oordoppen en kunnen ze aan ludieke spelletjes meedoen. Voor de winnaars ligt een prijs klaar. Welke scholen dit jaar uit de bol gaan, vind je op de website.

Periodes en prijzen 6 tot 15 juli in Zinal: 711 euro vanaf 18 j. en 360 euro 4-17 j. 13 tot 22 augustus in St. Moritz: 837 euro vanaf 18 j. en 423 euro 4-17 j. Meer informatie via 070 233 119 of www.intersoc.be.

Intersoc-werkvakanties

Zalig Pasen aan al onze vrijwilligers Bedankt aan de 1 800 vrijwilligers die de voorbije winter meewerkten in één van onze hoteldiensten, in de kinderclubs of op de skipiste. Jullie waren opnieuw geweldig! Interesse om deze zomer ook eens mee te gaan op werkvakantie? Wij hebben nog enkele plaatsjes vrij. Meer informatie en mogelijkheid tot inschrijving vind je op www.intersocwerkvakanties.be. Vragen? Contacteer ons op personeelsdienst@intersoc.be of 02 246 47 44.

✔ www.stressfactor.be Visie_25-03-Extra kinderkorting 2.indd 1

21/03/2016 15:19:54


¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

HELPENDE

9

HANDEN

Carine De Koninck begeleidt kinderen op rouwkamp

9

Milieuvervuiling is de belangrijkste oorzaak van kanker.

‘Voor de duidelijkheid: het wordt geen kamp met alleen maar verdriet. Er gaan moni’s mee die spelletjes met de kinderen zullen spelen, net zoals op een ander kamp. Alleen zal het op dit kamp regelmatig over rouw en verdriet gaan. Alle moni’s hebben daar een basisopleiding voor gekregen, en verder is er ook begeleiding van tien vrijwillige therapeuten.’

‘Het is niet eenvoudig om wetenschappelijk te bepalen wat het aandeel van vervuiling is in de oorzaak van kanker. Het milieu is naar schatting verantwoordelijk voor 5 tot 15 procent van alle kankers.’

Kanker is genetisch. ‘Slechts 5 à 10 procent van de kankers wordt veroorzaakt door erfelijke genetische mutaties. 90 à 95 procent van de kankers ontstaat door mutaties tijdens het leven door ouder worden, omgevingsfactoren, levensstijl of onbekende factoren.’

10

Sterk zijn ‘Als er iemand in de dichte omgeving wegvalt, willen ouders hun kinderen vaak zoveel mogelijk beschermen tegen het verdriet. Waardoor kinderen het rouwproces soms uitstellen. Op het rouwkamp willen we gevoelens zoals verdriet, woede en onmacht op een speelse manier bespreekbaar maken. Dat kan bijvoorbeeld door te praten over leuke herinneringen of te schilderen rond het thema. Ook dansen op de favoriete muziek van de dierbare of het lievelingsgerecht koken, kan helpen om iets los te maken.’

Gsm’s veroorzaken kanker.

‘Het internationaal agentschap voor onderzoek naar kanker stelt dat blootstelling aan draadloze telefoons mogelijkerwijs kankerverwekkend is en adviseert voorzichtig te zijn. Het Kankerregister volgt op of bepaalde hersentumoren vaker voorkomen op verschillende leeftijden.’

tieve maatregelen.’ huidkankers in België nog steeds stijgt.’

Op eigen tempo

Nele Verheye

Je kunt kanker niet voorkomen met geneesmiddelen.

‘We hebben heel bewust gekozen voor een kamp van zeven dagen. Zo krijgen de kinderen de tijd om elkaar te leren kennen. Om je verdriet te uiten, moet je je veilig voelen. We werken ook niet naar een bepaald moment toe. Iedereen rouwt op zijn eigen tempo. En wie geen zin heeft om te praten, hoeft niets te zeggen. Gewoon luisteren naar de anderen kan ook deugd doen.’

‘Bijna alle baarmoederhalskankers worden veroorzaakt door bepaalde types van het Humaan Papilloma Virus (HPV). Door te vaccineren tegen dit virus, kan 70 procent van alle baarmoederhalskankers voorkomen worden. En een Hepatitis B

sociale rechte

n en voorzienin

gen

Stoverij 100 g yoghurt om te marineren ¬ 1 kg rundsstoofvlees ¬ peper ¬ zout ¬ 1 eetlepel bloem ¬ ½ eetlepel vloeibare sojaboter ¬ 1 ui, fijngesneden ¬ 2 wortelen, in schijfjes ¬ 1 paprika, fijngesneden ¬ 2 teentjes knoflook, fijngesnipperd

Als CM-lid geniet je € 10 korting bij jouw bestelling van de SOCIALE LANDKAART. Meer info: www.socialelandkaart.be.

Ja, ik bestel

ex. van de ‘Sociale Landkaart’. Als CM-lid betaal ik € 42 i.p.v. € 52 / ex.

Ja, ik abonneer me op de ‘Sociale Landkaart’. Als CM-lid ontvang ik editie 2016 (incl. digitale versie) en alle daaropvolgende jaarlijkse edities voor € 32 i.p.v. € 42 / ex. Alle info over deze formule vind ik op www.socialelandkaart.be. Ik betaal wanneer ik de factuur ontvang. Die wordt met het boek opgestuurd.

CM-lidnummer

KORTING

Straat & huisnummer Postcode & gemeente/stad E-mailadres

Mail deze bon naar contact@vandenbroele.be / fax naar 050 64 28 08 / stuur op per post naar Uitgeverij Vanden Broele, Stationslaan 23, 8200 Brugge

18/03/16 11:24

Tom Swalens

Datum & handtekening

351925_ADV_SocLandkrt.indd 1

‘Verdriet is iets waar ik vaak mee bezig ben. Ik heb zelf mijn moeder verloren toen ik anderhalf was, mijn halfbroer 14 jaar geleden. Mijn man stierf na zelfdoding. Ik ben erin geslaagd om het verdriet een plaats te geven in mijn leven, maar ik heb me vaak onbegrepen en alleen gevoeld. Daarom wil ik graag anderen helpen bij hun rouwproces. Ik volgde een opleiding en werd rouwconsulent in bijberoep.’ ‘Ik kijk uit naar het kamp. Ook voor ons is het nog wat aftasten, maar ik denk dat veel kinderen hier nood aan hebben. Doordat we werken met vrijwilligers, kunnen we de prijs zo laag mogelijk houden. Ik ben ervan overtuigd dat we een verschil kunnen maken. Er zijn zoveel kinderen die op jonge leeftijd iemand verliezen. Door samen op kamp te gaan, merken ze alvast dat ze er niet alleen voor staan.’ Nele Verheye

✔ Info en inschrijvingen:

vanassche.frederique@gmail.com

kruid het (gemarineerde) vlees met peper en zout ¬ wentel het in de bloem ¬ bak het langs alle kanten bruin in zo weinig mogelijk sojaboter ¬ voeg de ui, wortelen, paprika en knoflook toe Oosterse touch 3 dl spuitwater ¬ 1 theelepel kippenbouillonpasta ¬ 1 dl witte wijn ¬ 2 eetlepels hoisinsaus ¬ 2 eetlepels zoete sojasaus ¬ 1 eetlepel sojasaus ¬ ½ eetlepel mirin ¬ 2 stengels citroengras ¬ 1 eetlepel gember, geraspt ¬ ½ rood pepertje ¬ fleur de sel ¬ peper blus met spuitwater en voeg alle andere ingrediënten toe voor de oosterse touch ¬ laat alles zo’n 2,5 uur rustig stoven (citroengras, gember en pepertje mogen goed doorsmaken)

Naam & Voornaam

€10

Helpen bij rouwproces

Stoverij met Oosterse touch (4 p.)

De SOCIALE LANDKAART vertelt je alles wat je moet weten over de sociale rechten, tegemoetkomingen en voorzieningen waar je als hulpbehoevende of mantelzorger recht op hebt. Een onmisbare gids die ook in jouw boekenkast niet mag ontbreken!

CM-ledenvoordeel

u Carine: ‘Er zijn zoveel kinderen die iemand verliezen.’

SMAKELIJK

SOCIALE LANDKAART Jouw gids bij

Lieven Van Assche

Eric De Maegd

8

7

Kinderen op een speelse manier leren omgaan met gevoelens zoals verdriet, woede en onmacht, dat is het doel van het rouwkamp. Carine De Koninck is een van de vrijwillige therapeuten die de kinderen van 5 tot 14 jaar zullen begeleiden.

vaccinatie kan bescherming bieden tegen leverkanker. Het Kankerregister volgt het effect van vaccins tegen kanker mee op.’

Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Gulzig gezond’


10

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Je rechten in de ziekteverzekering

De code gekraakt Ooit al stilgestaan bij de cijfercode die je vindt onder je naam op je gele klever of naast je naam op je betalingsoverzichten in Doccle? Deze code bevat heel wat informatie over je rechten in de ziekteverzekering.

Studenten Studenten kunnen tot hun 25ste ten laste blijven van hun ouders. Het is niet noodzakelijk dat de student nog samenwoont met zijn of haar ouders om persoon ten laste te blijven. Inkomsten uit een studentenjob zijn toegelaten, voor inkomsten als loontrekkende student waarop je werkgever voor jou sociale lasten betaalt, zijn er grensbedragen. Als je 25 wordt, kun je niet meer ten laste blijven van je ouders. Op dat moment moet je je in eigen naam aansluiten bij het ziekenfonds, ook al heb je nog geen eigen inkomen. Je betaalt vanaf dat moment een persoonlijke bijdrage.

Twee getallen? De code die aangeeft wat je rechten zijn in de ziekteverzekering, kun je vinden onder je naam op je gele klever of naast je naam op je betalingsoverzichten in Doccle. Op het betalingsoverzicht M30 dat je via mail kunt ontvangen, staat deze code niet. De code bestaat altijd uit twee getallen, bijvoorbeeld 110/110. De structuur met twee cijfers is een overblijfsel uit een vorig systeem, waarbij er een verschil was tussen grote en kleine risico’s in de ziekteverzekering. Dit verschil bestaat niet meer waardoor de twee getallen bijna altijd gelijk zijn.

Beginnen werken Als je stopt met studeren en meteen begint te werken, dan moet je in eigen naam aansluiten bij het ziekenfonds. Als je niet meteen werk hebt, dan schrijf je jezelf in als werkzoekend bij de VDAB (of Actiris in Brussel). Je doorloopt dan een beroepsinschakelingstijd (BIT) waarin je nog geen werkloosheidsuitkering krijgt. Tijdens die periode kun je ten laste blijven van je ouders. Je moet je pas in eigen naam aansluiten bij CM na de beroepsinschakelingstijd, of wanneer je werk gevonden hebt.

Werknemer of zelfstandig? Het eerste cijfer geeft aan of je zelfstandig (4) bent of niet (1). Ben je werknemer, dan worden je sociale bijdragen rechtstreeks afgetrokken van je loon. Als je zelfstandige bent, dan betaal je sociale bijdragen aan een sociaal verzekeringsfonds. Met de sociale bijdragen worden onder andere de kosten voor de ziekteverzekering betaald. Voor de terugbetaling van ziektekosten is er geen verschil tussen werknemers en zelfstandigen, de uitkeringen zijn wel verschillend.

Activiteit? Het tweede cijfer geeft aan of je een activiteit uitoefent. Hierbij heb je meerdere opties: 1: actieve werknemer, actieve zelfstandige of student 2: invalide of mindervalide 3: gepensioneerde 4: weduwe of weduwnaar 5: wees (als allebei je ouders overleden zijn en je persoon ten laste was op het moment van overlijden van de laatste ouder) 7: kloosterling 0: verblijvende in België (iemand die ingeschreven is in het Rijksregister maar niet valt onder nummer 1 tot 7)

Partner ten laste Naast kinderen kan ook een partner persoon ten laste zijn, als hij of zij geen of een zeer beperkt inkomen heeft. Na een wettelijke scheiding kan de partner niet langer persoon ten laste blijven. uuDe code op je betalingsoverzicht in Doccle of op je gele klever bevat informatie over je rechten in de ziekteverzekering.

Persoon ten laste?

Kinderen

Mensen die zelf geen of een zeer laag inkomen hebben, kunnen zich inschrijven als persoon ten laste bij iemand die wel in eigen naam is ingeschreven, de zogenaamde titularis. Minderjarige kinderen kunnen altijd ten laste zijn van hun ouders. Ook je partner of zelfs je ouders of schoonouders kunnen personen ten laste zijn, zolang ze op hetzelfde adres wonen en geen of een zeer beperkt inkomen hebben. De personen ten laste ontvangen gele klevers op eigen naam, maar met de code van de titularis.

Zolang kinderen jonger zijn dan 25 en geen eigen inkomen hebben, kunnen ze ten laste blijven van hun ouders. Als beide ouders samenwonen, zijn de kinderen ten laste van de oudste ouder. Als er al kinderen ten laste zijn bij de jongste ouder, bijvoorbeeld uit een vorig huwelijk, dan wordt een nieuwe baby ook ingeschreven bij de jongste ouder. Als de ouders niet samenwonen, dan is het kind ten laste van de ouder bij wie het gedomicilieerd is.

Verhoogde tegemoetkoming Is het laatste cijfer van je code een 1, dan heb je recht op de verhoogde tegemoetkoming, is dat een 0, dan heb je daar geen recht op. De verhoogde tegemoetkoming is een regeling voor mensen met een laag inkomen die ervoor zorgt dat zij onder andere minder betalen voor gezondheidszorg. Je kunt de verhoogde tegemoetkoming krijgen als je een specifieke uitkering krijgt, als je inkomen onder een bepaald grensbedrag ligt of als je ingeschreven bent bij het ziekenfonds als wees of als niet-begeleide minderjarige vreemdeling. Nele Verheye

Mondzorgtraject uitgesteld

Kazou zoekt nog medische duizendpoten om haar JOMBA-vakanties (JOngeren Met Bijzondere Aandacht) te ondersteunen. Verpleegkundigen, vroedkundigen of dokters én studenten verpleegkunde/ vroedkunde die het tweede jaar hebben afgerond of studenten geneeskunde die het derde jaar achter de rug hebben, kunnen zich kandidaat stellen.

De Zelfmoordlijn 1813 heeft vorig jaar 18 183 oproepen beantwoord via de telefoon, chat en e-mail. Dat is een stijging van 26 procent tegenover 2014, zo meldt het Centrum ter Preventie van Zelfdoding (CPZ). Het afgelopen jaar zette het CPZ sterk in op de werving en opleiding van nieuwe vrijwilligers. De Zelfmoordlijn kiest er bewust voor om met vrijwilligers te werken. De drempel om met een vrijwilliger over een moeilijk onderwerp zoals zelfdoding te spreken, ligt volgens het CPZ lager dan de stap naar een professionele hulpverlener.

De remgeldverhoging voor wie niet bij de tandarts ging, start voor gewoon verzekerden vanaf 1 juli 2016. Voor mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming is dat vanaf 1 januari 2017. Het mondzorgtraject is een aanmoediging om ieder jaar de tanden te laten nakijken door de tandarts. Ben je als gewoon verzekerde in 2015 niet bij de tandarts geweest voor een terugbetaalbare tandprestatie, dan zul je daarvoor vanaf 1 juli minder terugbetaald krijgen. Ga je voor 1 juli bij de tandarts, dan geldt nog de gewone terugbetaling. Mensen met de verhoogde tegemoetkoming krijgen minder terugbetaald voor tandzorg vanaf 1 januari 2017 als ze in 2016 niet naar de tandarts gingen. Voor jongeren tot 18 jaar blijft gewone tandzorg volledig terugbetaald.

Als verpleegkundige op JOMBA-vakantie sta je in voor de dagelijkse verzorging. Je neemt verpleegkundige taken op en draait mee in het vakantiegebeuren.

✔✔verpleegkundigekazou@cm.be Tel. 02 246 49 73 www.kazou.be/daszekerda

✔✔Wie met vragen zit over zelfdoding,

kan terecht bij de Zelfmoordlijn op het gratis nummer 1813 en op de website www.zelfmoord1813.be.

‘t kort

Meer oproepen Zelfmoordlijn

GEZOND IN

Verpleegkundigen gezocht


11

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Dries (22): ‘Mijn grootste truc is gewoon verder doen, me niet opjagen.’

Lieven Van Assche

Valentine (23): ‘Als ik trager praat, kan ik me beter focussen op hoe ik iets zeg.’

Vinnie (20): ‘Spreken gaf me altijd stress. Mijn ouders namen het dan van mij over. Maar dat hielp mij niet verder.’

Claude (28): ‘In de winkel begin ik altijd met Goeiedag, voor mij ... Bufferwoorden helpen.’

u Met spreekworkshops werken jongeren aan hun zelfvertrouwen.

Slowdaten en traag spreken

‘Durf zeggen wat je te zeggen hebt’ ‘Ik wil filmregisseur worden. Stotteren is geen drempel meer.’ Vinnie De Craim (20) kijkt uit naar het spreekweekend voor jongvolwassenen die stotteren. Ook bij Dries De Neef (22), Valentine Deknudt (23) en Claude Couvreur (28) zit de goesting erin. ‘Dit is de ideale aanvulling bij een therapie.’

D

e spaghetti wordt opgediend. Het is vrijdagavond, een veertigtal deelnemers schuiven de voeten onder tafel voor een lekkere start van het spreekweekend. ‘Als kind en als puber is stotteren het lastigste’, steekt Claude van wal. ‘In het middelbaar werd ik gepest. Ik vluchtte weg van spreeksituaties. Moest ik naar de frituur, dan nam ik een papiertje met de bestelling mee om af te geven.’ Het verhaal van Claude is herkenbaar. Vinnie: ‘Spreken gaf me altijd stress. Mijn ouders namen het dan van mij over. Maar dat hielp mij niet verder.’ Ook Valentine heeft gemengde gevoelens. ‘Vroeger was het moeilijk. Als iemand iets over mijn stotterprobleem zei, werd ik boos. Nu vind ik het belangrijk om erover te praten.’ Het weekend is een initiatief van vzw BeSt, de Belangengroep Stotterende Mensen. ‘Voor onze twintigste verjaardag hebben we twee nieuwe boeken voorgesteld’, vertellen Gert Reunes en Caroline Moerenhout, logopedist-stottertherapeuten en de initiatiefnemers van het weekend. ‘Een met getuigenissen en tips voor wie stot-

tert, voor hun omgeving, ouders, leerkrachten en therapeuten. Het tweede is een survivalgids voor kinderen van 8 tot 14 jaar, ouders en leerkrachten. Zo staan ze sterker.’

Ik nam altijd een papiertje met mijn bestelling mee naar de frituur. Dat kon ik afgeven. Claude Couvreur (28), deelnemer

Slowdaten De borden zijn afgeruimd. De jongeren installeren zich in de ontspanningsruimte. Straks gaan ze slowdaten, een kennismaking waarbij ze een drietal minuten met elkaar praten. Dat doen ze bewust trager, om hun spreken te controleren en vloeiender te kunnen communiceren. Dries: ‘Dat helpt om minder te stotteren, maar het voelt niet altijd even natuurlijk aan. Ik vergeet het al eens.’ Ook Valentine probeert het. ‘Dan kan ik me focussen op hoe ik iets vertel. Ik broddel ook.’ Dat broddelen is nog onbekend, meent Claude. ‘Ik stotter, maar ik praat heel snel en laat dan al eens lettergrepen weg uit langere woorden. Dan zeg ik ‘disaurus’ in plaats van ‘dinosaurus’. Dat klinkt chaotisch, soms onverstaanbaar. Zelf had ik dat niet door.’ Voor wie stottert zijn gewone spreeksituaties stresserend. Valentine: ‘Bij vrienden en familie ben ik op mijn gemak, maar bij

onbekenden gaat praten moeilijker. Mijn grootste truc: blijven praten. Anders is het om zeep en het begin is altijd het moeilijkste. Ik begin steeds met dezelfde woorden. Ik studeer tandheelkunde. Als ik een patient ophaal in de wachtkamer zeg ik altijd U mag meekomen. Dan weet ik dat het vervolg wel zal lukken.’ Claude lacht: ‘Als ik in de winkel iets moet bestellen, begin ik altijd mijn zin met goeiedag, voor mij ... Zo’n bufferwoorden helpen.’

Niet opjagen ‘Mijn grootste truc is gewoon verder doen, me niet opjagen’, gaat Dries verder. ‘Op mijn werk moet ik vaak iets doorgeven aan mijn collega’s via de walkie talkie. Eens ik de knop ingedrukt heb, is het erop of eronder. Nu zeg ik wat ik te zeggen heb ook al duurt dat langer. Dit weekend is belangrijk, een goeie oefening naast de gewone therapie. De workshops geven je zelfvertrouwen.’ Claude knikt: ‘Ik durf nu telefoneren naar een collega. Daar moet je lef voor hebben, hoor.’

De jongeren hebben veel dromen. ‘Ik studeer filmregie’, zegt Vinnie. ‘Stotteren is geen belemmering meer.’ Hij heeft ook een workshop ineen gestoken. ‘Over de beeldvorming van mensen die stotteren in de film. Er hoort een groepsdiscussie bij.’ Claude zorgt voor de quiz. ‘Ik heb hem al eens gepresenteerd bij de club waar ik vrijwilliger ben, voor 150 mensen. Een overwinning!’ Verder houdt Claude het luchtig. ‘Ik kies voor de workshop improvisatie, ideaal voor onverwachte situaties.’ Anneleen Vermeire

✔ ‘Komen spreken, verhalen en adviezen over stotteren’ kost 25 euro, voor ‘De survivalgids stotteren en broddelen’ betaal je 11,95 euro (excl. verzending). Bestellen kan op www.stotteren.be of www.survivalgidsstotteren.be.

Terugbetaling stottertherapie

Momenteel is er een tegemoetkoming voor maximaal 192 individuele zittingen van 30 minuten en collectieve zittingen van 60 minuten gespreid over een ononderbroken periode van 2 jaar. In de loop van 2016 komt er een tegemoetkoming voor 128 beurten, maar wordt ook ouderbegeleiding opgenomen in de terugbetaling. Je zal de beurten over een langere periode kunnen spreiden. Het remgeld per behandelingssessie blijft hetzelfde. De start van de hervorming en de duur van de periode zijn op dit moment nog niet gekend.

✔ Informatie vind je op www.cm.be/logopedie.


12 DE VLOER

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

ACV’er Johan Heirman over sociaal engagement en duurzaamheid bij Inex

‘Meningen mogen verschillen als je naar elkaar luistert’ Johan Heirman is ACV-délegué bij het Belgische zuivelbedrijf Inex. Hij zet zich al 25 jaar in voor een propere werkvloer, een sterk sociaal team en een duurzamere toekomst. ‘Soms moet je dingen blijven herhalen. We hebben maar één aarde.’

J

Wat is je werk bij Inex? Johan: ‘Ik werk als arbeider op de brikafdeling. Vanaf het begin, 26 jaar geleden, werk ik in de nachtploeg. Samen met mijn kompaan van de dagploeg en het hele team van ACV, zijn we dus 24/24 actief op de werkvloer.’ Je zet je al lang in voor duurzaamheid? Johan: ‘We hebben maar één planeet en ik vind het al lang belangrijk dat we ons daar bewust van zijn. Ik denk graag mee op de werkvloer over hoe we zo milieubewust mogelijk kunnen werken. Ik heb mijn burgerdienst gedaan in de Chiro en daar ben ik sociaal actief geworden. Daar heb ik mijn vrouw leren kennen en ondertussen zijn mijn twee zonen ook naar de Chiro geweest.’ Van waar komt dat engagement? Johan: ‘Mijn moeder was Kajotster, allebei mijn ouders waren sociaal actief. Ik heb het dus meegekregen met de paplepel. Toen ik jong was, was ik heel actief in de vredesbeweging. Ik werk ook als vrijwil-

Wouter Van Vooren

ohan groeide op met sociaal engagement. Zijn vader was lokaal actief in het ACV en van jongs af aan leerde hij in de Chiro met groepen om te gaan en dingen te organiseren. Een jaar nadat hij bij Inex begon, werd hij syndicaal actief. Toen, 25 jaar geleden, pleitte hij er al voor om afval te sorteren. Veel van de dingen waar hij door de jaren heen op hamerde, zijn er ondertussen gekomen. Dat komt onder andere door een hecht sociaal vakbondsteam, vertelt Johan.

u “We proberen voor onze mensen ook altijd bereikbaar te zijn.” Johan Heirman (links op de foto) met zijn collega’s.

We hebben één planeet en ik vind het belangrijk dat we ons daar bewust van zijn. Johan Heirman

liger in de wereldwinkel. In Aalst was ik als jonge twintiger al actief om lokaal acties te voeren onder andere tegen zwerfvuil. Ik heb graag dat het proper ligt. Als ik kan sorteren, dan zo veel mogelijk. Dat wordt niet altijd in dank aanvaard natuurlijk, als je de anderen op de vingers tikt

Stel je kandidaat voor ACV bij de sociale verkiezingen Ben je positief ingesteld en wil je iets betekenen voor je collega’s? Stel je dan kandidaat voor de sociale verkiezingen. Je moet minimum 18 en Sta jij als 1 man voor je collega’s? maximum 65 jaar zijn wordacvkandidaat.be en minstens 6 maanden anciënniteit hebben op het werk waar je kandidaat wil zijn. Je kan je kandidaat stellen op verschillende manieren : • Via de website www.wordacvkandidaat.be • Via de ACV-kandidatenlijn : 078/150.555, elke werkdag tussen 8u en 20u • Via je huidige ACV-vertegenwoordigers of verantwoordelijke ACV-secretaris van je onderneming (op de website kan je de contactgegevens opzoeken)

(lacht). Hij is daar weer, hoor je ze denken. Maar soms moet je dingen blijven herhalen. Na een tijdje kennen ze je en heeft iedereen daar begrip voor.’ Is het moeilijk om voet bij stuk te houden? Johan: ‘Als er iets in mijn hoofd zit, dan ga ik daarvoor. Daarom heb ik als jonge gast burgerdienst gedaan en geen legerdienst. En daarom blijf ik hameren op dingen als sorteren. Maar ik sta wel open voor andere meningen. Als mensen met goede argumenten aankomen, discussieer ik graag. In mijn jonge tijd zat ik vaak samen op café met mensen van allerlei pluimage, vrijzinnig, communist, socialist, liberaal en ik als christen. Dat waren discussies tot diep in de nacht en ik heb daar enorm veel uit geleerd. We moeten naar elkaar kunnen luisteren.’ Is Inex een duurzaam bedrijf? Johan: ‘Ze doen al heel wat. Ze sorteren intensief, er zijn fietsvergoedingen, carpoolinitiatieven en ze vervangen de lampen door LED. Inex zet ook nog steeds in op glazen flessen en zij zijn degenen die begonnen met grote verpakkingen melk die veel duurzamer zijn. En als we iets voorstellen in de ondernemingsraad wordt er geluisterd. Soms moeten we wat geduld hebben voor het resultaat er is. Maar dat hoort nu eenmaal bij het vakbondswerk. Maar het overleg bij Inex verloopt wel vrij goed.’ Hoe pakken jullie het aan als vakbond? Johan: ‘Onze delegees zijn heel verschillend, iedereen heeft zijn eigen kwaliteiten

en pakt het vakbondswerk aan zoals het hem past. Net die diversiteit maakt ons een goed team, maar het brengt ook de nodige discussies met zich mee (lacht). Aanwezig zijn en niet opgeven is belangrijk. De mensen moeten zien dat je er als vakbond op lange termijn in slaagt om verbetering te brengen. Je kan niet elk probleem onmiddellijk oplossen en het heeft geen zin om grote beloftes te doen in een verkiezingsjaar, maar het is belangrijk om vol te houden. We proberen voor onze mensen ook altijd bereikbaar te zijn.’ Hoe zorgen jullie voor die bereikbaarheid? Johan: ‘We hebben een gesloten Facebookgroep waarop we snel kunnen communiceren. Niet alleen over de vakbond, want alle werknemers van Inex zijn welkom in die groep. We kunnen er praten over nieuwe regelingen, evenementen en nieuwtjes. We hebben bijvoorbeeld ook daar meer uitleg gegeven over het eenheidsstatuut van arbeiders en bedienden.’ Schakelen jullie een versnelling hoger voor de sociale verkiezingen? Johan: ‘Eigenlijk niet, we willen altijd op een hoge versnelling luisteren en communiceren met alle werknemers. Maar natuurlijk voeren we wel campagne en proberen we zo creatief mogelijk het ACV te promoten. Maar dat is niet het belangrijkste aan vakbondswerk. Essentieel is onze betrouwbaarheid, een langetermijnvisie en volhouden, nooit opgeven.’ Kasper Goethals


13

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Bereken je inkomensverlies Deze mensen berekenden met de inkomenscalculator van het ACV wat het regeringsbeleid federaal en Vlaams hen kost. En ze schrokken van het resultaat. Bereken ook je inkomensverlies op www.berekenjeinkomensverlies.be

Griet, invalide Griet (36) heeft één kind van 14 jaar. Ze heeft meer dan 20 jaar gewerkt, maar is al 3 jaar inva lide. Ze verliest 1.174 ,52 euro. Dat is meer dan 100 euro per maand.

Netto kostprijs indexsprong, na belastingen, via de geïndexeerde schalen

€ –1.145,04 € 672,18

Opbrengst fiscale maatregelen en de sociale correcties De grootste kostprijs voor Griet zijn de talrijke maatregelen die de “kosten” van het gezinsbudget verhogen

€ -818,74

€ -1.291,60

Griet verliest

Johan, afgestudeerd Johan (23) is 3 jaar geleden a fgestudeerd en heef t nog geen va st werk. Hij werd 6 maanden geleden opnieuw werkloos en is druk op zoek naar een nieuwe job. Hij woont alleen. Hij verliest 698,92 euro. Dat is 58 euro per maand.

Netto kostprijs indexsprong, na belastingen, via de geïndexeerde schalen

€ -288 €0

Opbrengst fiscale maatregelen en de sociale correcties De grootste kostprijs voor Johan zijn de talrijke maatregelen die de “kosten” van het gezinsbudget verhogen

€ -410,92

€ -698,92

Johan verliest

Erik en Katrien, tweeverdieners Erik (48) en Katrien (44) hebben drie kinderen van 14, 16 en 19 jaar. Ze werken beiden voltijds aan een modaal loon. Ze verliezen 1.689,28 euro. Dat is 140 euro per maand.

Netto kostprijs indexsprong, na belastingen, via de geïndexeerde schalen

€ 922,32

Opbrengst fiscale maatregelen en de sociale correcties De grootste kostprijs voor Erik en Katrien zijn de talrijke maatregelen die de “kosten” van het gezinsbudget verhogen Erik en Katrien verliezen

€ -1.044,17 € -1.567,43

€ -1.689,28

Internationale dag tegen racisme en discriminatie

‘Diversiteit als basis van vakbondswerk’ Op 21 maart, de internationale dag tegen racisme en discriminatie, lanceerde ACV een filmpje dat discriminatie op de werkvloer aanklaagt. Sinds 2014 is er een infopunt discriminatie en verschillende diversiteitsconsulenten begeleiden leden en militanten rond gelijke kansen en divers personeelsbeleid. ACV zet diversiteit dus duidelijk hoog op de agenda. ‘Leden en militanten kunnen bij het infopunt terecht om informatie op te vragen of om een probleem rond uitsluiting of discriminatie te melden’, vertelt Saïda Isbai, diversiteitsconsulent voor provincie Antwerpen. ‘Ze kunnen bijvoorbeeld hulp vragen bij het uitwerken van acties voor een divers personeelsbeleid. Maar we begeleiden ook werkvloeren waar er iets fout loopt. Dan kijken we verder dan het conflict en zoeken we naar de bron van het probleem. Als er bijvoorbeeld een probleem is rond anderstaligen op een werkvloer,

doen we een taalscan. Daaruit kan blijken dat de bedrijfscommunicatie voor veel mensen te ingewikkeld is.’ ‘Daarnaast willen we ook sensibiliseren’, gaat Saïda verder. ‘Diversiteit is een basiskenmerk van vakbondswerk. Een vakbond en haar militanten komen op voor alle werknemers, los van geslacht,

leeftijd, achtergrond of sociale voorkeur. Die boodschap willen we dan ook verspreiden. In het kader van 21 maart, de internationale dag tegen racisme en discriminatie, hebben we een fi lmpje gemaakt dat de vooroordelen en uitsluitingsmechanismen illustreert op de arbeidsmarkt. Met de boodschap #stopdiscriminatieophetwerk willen we mensen

aan het denken zetten om discriminatie te bestrijden.’ (AJ)

✔ Marijke Pinoy en Dirk Tuypens

ondersteunen de campagne. Benieuwd naar hun acteerprestaties , bekijk het filmpje via volgende link www.acv-infopuntdiscriminatie.be


14

¬ uw job, ons werk

BONDIG

VAK

Hogere premies voor uitzendkrachten Binnen de uitzendsector is een akkoord afgesloten over de verhoging van de eindejaarspremie en de syndicale premie. Dankzij dit akkoord bedraagt de eindejaarspremie voortaan 8,33 procent van het verdiende jaarloon, ofwel een volledige dertiende maand voor uitzendkrachten die een volledig jaar gewerkt hebben. Daarnaast komen uitzendkrachten die lange dagen maken sneller in aanmerking voor het recht op de eindejaarspremie. Uitzendkrachten in bijvoorbeeld horeca of transport die 10 uur per dag werken, krijgen al na 50 dagen (494 uren) een eindejaarspremie in plaats van na 65 dagen. De syndicale premie wordt verhoogd met 4 euro tot 104 euro. ACV gaat nu voor nog een verbetering van de verplaatsingsvergoedingen op de agenda.

Collectieve actie niet in vraag stellen De sociale partners zijn er niet in geslaagd een akkoord te sluiten dat het Herenakkoord uit 2002 vervolledigt en een nieuw kader schept voor collectieve actie. Het Herenakkoord van 2002 blijft van toepassing. De vakbonden benadrukken dat aan de actievrijheid en actiemiddelen niet mag worden geraakt. In de Groep van 10 hebben zij geprobeerd om het sociaal overleg op alle niveaus (interprofessioneel, sectoraal en in de onderneming) te versterken, alvorens tot collectieve acties te moeten overgaan. ‘De vakbondsorganisaties hebben zich nooit gekant tegen een evaluatie van het akkoord uit 2002’, zegt Marc Leemans van het ACV. ‘Maar we aanvaarden niet dat die omkadering het stakingsrecht op losse schroeven zet. Als vakbondsorganisaties hebben we nooit opgeroepen tot illegale of afkeurenswaardige acties. Wij verwerpen elke vorm van geweld.’ ‘Wij leven de bepalingen na die vastgelegd zijn in het Europees Sociaal Handvest en op het niveau van de Internationale Arbeidsorganisatie. Deze teksten vormen de grondslag van het recht op collectieve actie. Maar niemand mag uitgesloten worden van deelname aan collectieve acties. We denken hierbij aan uitzendkrachten en aan onderaannemers die volgens de werkgevers de mogelijkheid zouden moeten hebben om het bedrijfsgebouw te betreden bij stakingen. Dit zou echter afbreuk doen aan het solidariteitsbeginsel tussen werknemers.’

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Europa houdt regelgeving tegen voor meer bescherming in kapperssector

Kappers trekken aan de alarmbel Haar wassen, kleuren of brushen. Het lijkt zo simpel en ongevaarlijk, maar de realiteit is anders. Vaak vallen werknemers in de kapperssector uit met gezondheidsproblemen. En toch is de Europese Commissie niet geneigd om hen beter te beschermen. Daarom steunt ACV bouw-industrie & energie de Europese campagne ‘Een betere wetgeving, we zijn er nog niet!’. Even binnenspringen bij de kapper. Voor velen is het een verwennerij. Voor de kappers en kapsters zelf ligt dat anders. ‘Het is één van de sectoren met de grootste uitval’, zegt Theo De Rijck, secretaris bij ACV BIE. ‘Een gemiddelde loopbaan duurt er maar drie à vier jaar. Daar zijn verschillende redenen voor, zoals de slechte verloning en het zaterdagwerk. Maar een andere boosdoener zijn de gezondheidsproblemen.’

Chemische stoffen Haar kappen ziet er misschien ongevaarlijk uit, de werknemers worden aan heel wat risico’s blootgesteld. ‘Eén keer je haar kleuren is niet erg’, zegt Theo De Rijck. ‘Maar als je dat een hele dag moet doen, word je constant blootgesteld aan al die chemische stoffen. En ik heb nog niet veel kapsalons gezien met een afzuigsysteem. Bij de werknemers die uitvallen zien we ook veel problemen met de handen door constant in het water te zitten. Afwassers in restaurants dragen daar handschoenen voor en dat vinden we normaal. Als een kapper onze haren wast met handschoenen, vinden klanten dat raar. Er zijn ook veel rug- en schouderproblemen door constant recht of gebogen te staan.’

u Kappers worden aan heel wat risico’s blootgesteld.

Astma en artritis De cijfers spreken voor zich. Kappers lopen tien keer meer risico om huidaandoeningen te ontwikkelen dan andere werknemers. Er is vijf keer meer risico op artritis en tendinitis en twintig procent van de kappers ontwikkelt astma door regelmatig blootgesteld te worden aan chemische producten.

ACV bouw-industrie & energie strijdt al vier jaar met de sociale partners voor de omzetting van een kaderakkoord in een Europese richtlijn om werknemers in de sector beter te beschermen, maar de Europese Commissie wil zich, in het kader van REFIT, niet te veel bezig houden met die kwestie. Het REFIT-programma is bedoeld

TWEEDE GROTE PARADE HART BOVEN HARD

u Jong en oud ijveren voor meer menswaardige samenleving Afgelopen zondag vond in Brussel de tweede Grote Parade van Hart Boven Hard plaats. Ongeveer 20.000 mensen stapten mee en ijverden zo voor een meer menswaardige samenleving. Wat vooral opviel was de diversiteit onder de aanwezigen: er waren zowel gezinnen met kinderen als jongeren en verenigingen. ‘Ook de christelijke werknemersbeweging steunde dit initiatief met haar aanwezigheid. Dit toont aan dat ook de bredere samenleving vindt dat er nood is aan verandering’, aldus bezieler Wouter Hillaert.


¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

15

ACV en Femma voeren actie

Deeltijds werkende vrouwen in het nadeel om minder Europese regelgeving te creëren. Om toch gehoor te krijgen organiseerde UNI Europa, de Europese vakbondsorganisatie voor de dienstensector, de campagne ‘Een betere wetgeving, we zijn er nog niet!’.

Regels toepassen Al is een betere regelgeving alleen ook niet zaligmakend, zo blijkt. In België is er al een cao met een aantal regels die in kapsalons zouden moeten toegepast worden, zoals de afzuigkappen of verstelbare wasbakken, maar in de praktijk komt daar maar bitter weinig van in huis. ‘Regels zijn goed in de mate dat ze worden toegepast’, zegt Theo De Rijck. ‘Waarom drinken mensen minder tussen kerstmis en nieuwjaar? Omdat de politie dan meer controleert. In de kapperssector is er wel controle maar de pakkans is klein, omdat er zoveel kapsalons zijn die dan ook nog eens heel verspreid liggen. De meeste klachten die ons bereiken, komen negen op de tien keer nadat iemand al ontslagen is. Op dat ogenblik kunnen wij niets meer doen. Eigenlijk gaat het om een kwetsbare groep. Bij de meeste salons werk je ook samen met je baas. Als werknemers dan een opmerking durven te maken over bijvoorbeeld de chemische producten, reageert de baas meestal met ‘maar ik werk er toch ook mee’.’

Verder snijden in het inkomen van deeltijdse werknemers is asociaal. Bovendien treft dit vooral vrouwen, die vaker dan mannen deeltijds werken. Dat zeiden ACV en vrouwenbeweging Femma tijdens hun actie op vrijdag 18 maart. Maart is de maand van de loongelijkheid. ACV en Femma gingen langs bij Vicepremier Kris Peeters en minister van Gelijke Kansen Elke Sleurs om de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen aan te klagen. Zeker als het gaat om deeltijds werk, zijn vooral vrouwen het slachtoffer van de maatregelen van de federale regering.

Uitkeringen verlagen Deeltijdse werknemers met een laag loon krijgen van de RVA (Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening) een toelage bovenop hun loon: de inkomensgarantie-uitkering (IGU). Deze uitkering is begin januari 2015 al een eerste keer verlaagd. Nu ligt er een plan op de regeringstafel om de IGU na twee jaar te halveren. Door deze maatregelen zouden werknemers tot meer dan een vijfde van hun inkomen verliezen.

Opleiding

Variabel rooster

‘Wij doen ons best door opleiding te geven in de kappersscholen om meer bewustwording te creëren’, vult Theo De Rijck nog aan. ‘Het is ook de enige sector die een terugbetaling van twintig euro doet als je bij de dermatoloog gaat. Die attesten kan je krijgen via het ACV. Helaas is dat nog niet genoeg bekend.’

Daarnaast ligt er een Koninklijk Besluit voor waardoor een deeltijdse werknemer met een variabel uurrooster maar een dag vooraf zijn rooster moet kennen. ACV en Femma protesteerden fel.

Hilde Van Malderen

?!

‘Deze plannen hakken vooral zwaar in op vrouwen, die veel vaker dan mannen deeltijds werken’, zegt Karen Eloot, genderverantwoordelijke van ACV. ‘Zij werken ook meer in sectoren met lage lonen

Hoe kunnen we je helpen? ACV geeft raad.

Waar moet ik als uitzendkracht op letten? Het is als uitzendkracht belangrijk om goed je rechten te kennen. In de ACV-brochure ‘De gids voor uitzendkrachten’ vind je die in twintig vragen en antwoorden. Maar we kunnen je hier al enkele tips geven. Contract tekenen Binnenkort moet je contract getekend zijn voor het werk begint (en dus niet maar binnen de 48 uur na aanvang van je contract).

Feestdagen en premies Heb je meer dan 15 dagen gewerkt voor hetzelfde uitzendkantoor? Dan heb je recht op het loon van een feestdag die valt na je contract.

Verdien evenveel als je vaste collega Als uitzendkracht heb je dezelfde arbeid

-en loonvoorwaarden als de vaste collega’s in de onderneming waar je tewerkgesteld bent, die dezelfde taak uitvoeren.

Ziekte Afhankelijk van je anciënniteit in de onderneming, heb je recht op gewaarborgd loon voor de rest van de week.

✔ Meer informatie op

www.acv-interim.be

u ACV en Femma voeren actie tegen regeringsplannen die deeltijdse werknemers benadelen. zoals de distributie, de horeca of de schoonmaaksector. En als je maar een dag vooraf weet of en wanneer je moet werken, hoe moet het dan met je gezin? Dit is geen modernisering, dit is achteruitgang.’

Als je slechts een dag vooraf weet of je moet werken, hoe moet het dan met je gezin?

Druk blijven zetten Met hun actie wilden ACV en Femma de regering onder druk zetten om de plannen te schrappen. Ze formuleerden ook enkele alternatieven. Zo vragen ze een waardig loon en sociale bescherming voor iedereen. Minister Peeters begreep de bezorgdheid maar deed alvast geen concrete toezeggingen. ‘We zullen dus druk moeten blijven zetten’, klonk het bij de actievoerders. (AJ)

‘Nog te veel clichés in onze schoolboeken’ Schoolboeken anno 2016 geven geen correcte weerspiegeling van de maatschappij. Vlaamse namen en klassieke gezinsvormen overheersen, terwijl de realiteit veel diverser is. En daar wil de Vlaamse Scholierenkoepel graag verandering in brengen. De organisatie is van plan om binnenkort naar educatieve uitgeverijen te stappen. De UNESCO (Organisatie der Verenigde Naties voor Onderwijs, Wetenschap en Cultuur) trok begin deze maand al aan de alarmbel. Uit hun bevindingen blijkt dat mannen in Aziatische en Afrikaanse tekstboeken vooral afgebeeld worden als politici en ingenieurs, terwijl vrouwen vaker als huisvrouw te zien zijn. Bovendien zouden mannen in het algemeen vaker te zien zijn, vooral in Wiskunde-en Wetenschapsboe-

ken. Volgens UNESCO hebben dergelijke clichés een negatieve invloed op de motivatie van schoolmeisjes. Ook de Vlaamse Scholierenkoepel wil graag haar steentje bijdragen. De koepel is van plan om educatieve uitgeverijen bewust te maken van de manier waarop mannen en vrouwen momenteel vaak geportretteerd worden. ‘Jongens voetballen, meisjes doen aan ballet. En koppels zijn vooral mannen en vrouwen met Vlaamse namen’, legt Lora Hasenbroekx (17), voorzitster van de VSK, uit. ‘Dat is geen correcte weerspiegeling van de maatschappij. Hoe moeten leerlingen zich voelen die niet in dat plaatje passen? Omdat ze een andere huidskleur hebben, deel uitmaken van een nieuw samengesteld gezin of twee mama’s hebben? Met concrete voorbeelden willen we de educatieve uitgeverijen tonen dat er nog werk aan de winkel is.’. (EVG)


16

¬ gewikt en gewogen

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Vrije tijd bezorgt Vlaming stress

‘Het staat goed om het druk te hebben’ Veel mensen ervaren dat ze tijd tekortkomen in hun vrije tijd. Nochtans werken we minder dan ooit en hebben we dus meer tijd dan vroeger voor onszelf. Hoe dat komt vragen we aan professor Sociologie Ignace Glorieux van de VUB die onderzoek doet naar tijdsbesteding. Sinds wanneer kennen we zoiets als vrije tijd? Glorieux: ‘Wel, in het licht van de geschiedenis is vrije tijd een modern gegeven. Vóór de Industriële Revolutie (eind 18de eeuw, red.) was er geen afgelijnde scheiding tussen je job en niet werken. De mensen oefenden thuis een ambacht uit, waarbij de kinderen meehielpen. De tijd liep door elkaar. De enige dagen per jaar waarop men niet werkte, waren feestdagen zoals carnaval.’

■ NIEUWE MEDIA: 2u09 ■ LEZEN: 2u10 ■ MUZIEK LUISTEREN: 0u12 ■ TV EN VIDEO: 13u37 ■ CULTUUR EN VERMAAK: 0u59 ■ UITGAAN: 1u49 ■ SPORT: 1u20 ■ HOBBY EN SPEL: 2u28 ■ RECREATIE: 2u03

Er wordt veel gesproken over consuminderen, maar in de praktijk komt daar weinig van in huis.

Bron: Tijdsonderzoek.be, 2013

naar mensen die hard werken en die hun vrije tijd volsteken met activiteiten. Terwijl het beste wat je kunt zeggen na een weekend, is dat je eens niets gedaan hebt.’

Ignace Glorieux, professor sociologie VUB

‘Met het begin van de Industriële Revolutie veranderde dat. Mensen gingen in de fabriek werken en werden gedurende een bepaalde tijdsperiode afgesloten van hun familie. De tijd tussen 5 en 19 uur was voor je baas, dan moest je luisteren en uitvoeren. Mensen verkochten als het ware hun tijd aan de fabriek. Zodra de sirene ging, was je vrij. Maar veel anders dan eten en slapen restten de mensen toen niet.’ Is onze vrije tijd toegenomen? ‘Vanaf eind 19de, begin 20ste eeuw begon-

u De helft van zijn vrije tijd brengt de Vlaming door voor de beeldbuis. nen mensen een strijd te voeren om minder te moeten werken. Zo hebben we lang moeten vechten voor de achturendag. In de 20ste eeuw zijn we gaan werken met meer

PASAR GAAT VOOR ‘NETTO VRIJE TIJD’ Hoewel de beschikbare vrije tijd is toegenomen, hebben we het gevoel dat die verminderd is. Er scheelt dus iets met de invulling en de beleving van onze vrije tijd. Vrijetijdsorganisatie Pasar wil hier iets aan doen. Pasar vindt allereerst dat er maatschappelijk iets moet veranderen. Mensen moeten terug meer tijd voor zichzelf krijgen, tijd die ze kunnen besteden aan ontspanning, ontwikkeling en rust(en). Ook wel ‘netto vrije tijd’ of ‘vrije vrije tijd’ genoemd. Pasar ziet het als de tijd om te genieten, de tijd die je verrijkt en gelukkiger maakt, pure tijd. Michel Vandendriessche, algemeen directeur: ‘Pasar gaat ijveren voor beslissingen binnen de samenleving die het genieten van vrije tijd mogelijk maken. We gaan hiervoor concrete voorstellen uitwerken en bespreken met overheden, middenveld en werkgevers. Pasar zal zich ook engageren om mensen bewust te maken van de keuzes die ze maken over hun netto vrije tijd en de manier waarop ze die invullen.’

mensen, maar het aantal werkuren per individu nam af. De productie werd efficiënter en de vrije tijd nam toe. In de jaren ’60 kreeg men zelfs schrik dat mensen tegen het einde van de eeuw zoveel vrije tijd zouden hebben, dat ze zich zouden vervelen en ongedisciplineerd worden. Maar dat is niet gebeurd. De efficiëntere productie heeft zich niet vertaald in meer vrije tijd, maar in meer consumeren om de economie draaiende te houden. En om te kunnen consumeren, moet je werken. Grofweg is onze dag opgedeeld in twee tijden: 8 uur per dag waarin je gedisciplineerd en druk werkt en de overige uren waarin je je volledig laat gaan en het geld laat rollen.’ Is er dan geen tegenbeweging van onthaasten en consuminderen? ‘Daar wordt wel veel over gesproken, maar in de praktijk komt daar weinig van in huis. Iemand als Marc Coucke heeft het financieel niet nodig om te werken, maar toch blijft hij bezig. En dat is omdat het goed staat om het druk te hebben. Terwijl 150 jaar geleden mensen net status ontleenden aan niets te doen. Nu kijken we op

Uit uw tijdsonderzoek blijkt dat we de helft van onze vrije tijd besteden aan televisie. ‘Daar is er een groot verschil tussen hogeropgeleiden en lageropgeleiden. Hogeropgeleiden kijken minder televisie. Zij hebben relatief minder vrije tijd, maar zij gaan die meer volproppen met activiteiten buitenshuis, bezoek aan vrienden en kennissen, cultuur,… Zij hebben dan ook meer materiële middelen. Ze zijn gretig naar van alles en hebben vaak het gevoel tijd tekort te hebben in hun vrije tijd. En ook dat geeft stress natuurlijk. Lageropgeleiden hebben 6 uur meer vrije tijd en die extra tijd gaat volledig naar tv. Zij hebben het wel een stuk rustiger in hun vrije tijd, maar zij zijn zeker niet onze helden waar we naar opkijken.’ Is er ten slotte een verschil tussen mannen en vrouwen? ‘Er is een kloof op vlak van vrije tijd. In de leeftijdscategorie van 18-75 jaar hebben vrouwen 6 uur per week minder vrije tijd. Maar het verschil zit niet in de zorg voor het huishouden of de kinderen. Vrouwen slapen nu eenmaal langer en besteden meer tijd aan hun persoonlijke verzorging. Verder kijken vrouwen verhoudingsgewijs meer televisie en besteden ze meer tijd aan sociale contacten. Mannen vinden we dan weer iets meer terug in het verenigingsleven.’ Leen Grevendonck


gewikt en gewogen ¬

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

ZEGT

17

Monique Van den Abbeel is mama en blind

‘Alle mama’s maken toch hetzelfde mee?’ Jill Bertels

Hoe vanzelfsprekend het voor haar is om een blinde mama te zijn. Dat vertelde ze al tientallen keren in scholen en verenigingen. En nu schreef ze haar verhaal openhartig neer in een boek. ‘Je zal merken dat jouw en ons leven niet zoveel verschillen’, zegt Monique Van den Abbeel (40). De geboorte van je zoon Robin was toch bijzonder. Monique Van den Abbeel: ‘Dat is natuurlijk een van de grootste gebeurtenissen in mijn leven. Toen ik zwanger werd en voor het kindje koos, wisten de mensen die mij goed kennen, dat moeder zijn me wel zou lukken. Want ik ben een moederkloek, de natuur heeft mij dat gegeven. Ik ben heel graag bezig met kinderen. Mijn toenmalige vriend wou geen papa worden. Ik wist dus vooraf dat de keuze voor mijn kind zou betekenen dat ik zonder partner verder moest. Dat is natuurlijk wat anders. Maar van mijn blindheid had ik geen moment schrik.’ Ook niet op het moment dat je peuter gaat rondkruipen? ‘Iedereen ziet overal moeilijkheden of problemen in. Maar wij zijn het gewoon om op gevaar te anticiperen. Ik had geen salontafel, aan de hoeken kon Robin zich dus geen pijn doen. Er lag een dikke puzzelmat op de grond en mijn zithoek was één groot park. Ik zat bij hem op de vloer en hoorde wat hij deed. Het huis was ingericht voor Robin en voor mij. Weet je, de ernstige dingen die hij meemaakte zoals een wonde die gehecht moest worden, gebeurden onder toezicht van ziende ogen. Waar ik vroeger woonde, heb ik ooit een kind gereanimeerd dat in nood geraakt was in bad. Toen de ambulance kwam, dacht iedereen dat het voor Robin was. Je kunt niet geloven hoe bevooroordeeld mensen reageren.’

u Monique Van den Abbeel: ‘Robin is niet mijn persoonlijke assistent. Als ik ooit 80 ben, hoop ik dat hij voor mij wil zorgen.’ Jij hebt al vroeg geleerd om je plan te trekken. ‘De ene ziende mens heeft meer hulp nodig dan de andere. En sommige blinde mensen hebben meer ondersteuning nodig dan ik. Je leert met vallen en opstaan. Hulp vragen, heb ik moeten leren. In het begin deed ik alles zelf want ik wou me bewijzen. Ik wou alles netjes houden en liep altijd met een stofdoek rond. Tot ik hoorde dat er poetshulp mogelijk was. Ik zit nog altijd niet toe te kijken als de poetsvrouw op maandagmorgen komt. We doen het samen. Schuren en dweilen kan ik, maar aan ruiten wassen, begin ik niet meer, want ik doe er veel te lang over.’

Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Thomas Erdbrink Wees boos en verdrietig vandaag, maar niet bang, want dat is precies wat ze willen.

Dominique Coopman Terroristen winnen nooit. Wat ze kapot willen maken, maken ze meestal sterker. Liefde en de kracht van verbondenheid. Ondanks het verdriet

Youssef Kobo Zoveelste aanslag door extremisten die onze religie misbruiken. Als moslims moeten we blijven vechten/ optreden tegen deze fanatici.

Ondertussen is Robin al 15. Helpt hij graag in huis? ‘Ik ben er altijd van uitgegaan dat hij niet mijn persoonlijke assistent is. Als we samen naar de winkel gaan, lijkt het alsof hij mij begeleidt. Hij is een hoofd groter dan ik en we lopen arm in arm. Maar ik ben de baas in huis, ik ben de regisseur. Als ik ooit 80 ben, hoop ik dat hij voor mij wil zorgen. Soms heb ik hem nodig, natuurlijk. Als de bank de pagina voor homebanking veranderd heeft, dan doe ik een beroep op hem. Of om snel te bekijken wat er bij de post is. Vriendinnen zeggen me dat ik er ook voor moet zorgen dat hij de vaatwasser en de oven kan bedienen zodat hij zelfstandig

BEELDING

UIT

wordt. Ik weet dat ik dat te weinig doe, ik mag hem niet alles uit handen nemen. Ik hoor van vriendinnen dat het bij hen niet anders is.’ Je staat voor dezelfde problemen als alle mama’s? ‘We maken allemaal hetzelfde mee: de verschillende groeifases van je kind, een school zoeken, noem maar op. Het enige verschil is dat ik mij extra moet laten omringen. En het vergt inderdaad wat meer organisatie als ik op een oudercontact moet geraken. Sedert kort heb ik een Persoonlijke Assistentiebudget. Ik heb er dertien jaar moeten op wachten maar het heeft mijn leven veel veranderd. Met mijn persoonlijke assistent kan ik de uren waarop ik hulp wil, zelf afspreken. Ik heb ondertussen een wagen gekocht waarmee verschillende mensen voor mij kunnen rijden. Dat is zoveel minder omslachtig dan alles met het openbaar vervoer te moeten doen. Heeft Robin examen of is het slecht weer, dan gaat de fiets op het fietsrek achter op de wagen, net zoals bij andere kinderen. Ik ben blij dat ik dat voor hem kan doen. Ik ben 40, we zijn voor het eerst met het vliegtuig op vakantie geweest, de assistente ging met ons mee. Heb ik zin om een dagje naar zee te gaan, dan kan dat. Toen Robin klein was, lukte dat allemaal niet. Hoe frustrerend: nu heb ik een auto en een assistente, maar nu wil Robin niet meer mee. Pubers hé … Dat is overal hetzelfde zeker?’ Chris Van Hauwaert

✔ Monique Van den Abbeel, ‘Graag

zien. Blinde mama, sterke vrouw.’ Uitg. Van Halewyck, 19,95 euro.


24

uw vrije tijd

MUZIEK

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Frank Vander Linden toert met De Mens door Vlaanderen

‘Het fascineert me te kijken naar wat mensen verbindt.’ De Mens is al 24 jaar bezig met muziek, maar er zit nog bijlange geen sleet op. Kenners omschreven hun laatste CD ‘Nooit genoeg’ als het beste wat ze ooit gemaakt hebben. Zanger Frank Vander Linden schrijft de sterke songteksten die gaan over de mens in al zijn aspecten. ‘Ik geraak niet altijd uit aan het fenomeen van de mens, net dat maakt het zo interessant.’

Jullie zijn bezig aan een theatertournee door Vlaanderen. Wat primeert, het publiek een leuke avond bezorgen of hen toch ook een beetje doen nadenken? ‘Beiden. Bij een leuke avond hoort ook altijd een beetje nadenken. Het is voor mij alsmaar belangrijker geworden om echt op die avond, op die plek iets samen te beleven. Iets dat je niet kan vervangen door iets digitaals. Mensen vragen me soms of ik moet optreden. Neen, antwoord ik dan, ik mag optreden. Dat is toch een soort voorrecht.’ Denk je op voorhand na over wat je tussen de muziek gaat vertellen? ‘Dat komt ter plaatse en ontwikkelt zich doorheen de tournee. Ik ben geen acteur. Ik wil alles liefst zo spontaan mogelijk. Het hangt ook een beetje af van het publiek. Ik functioneer best in relatie tot anderen. Ik geloof niet in het messianistsche idee dat de zanger een idee krijgt dat tot hem komt door de goddelijke creatie. En dat hij dat dan genereus deelt met de mensheid. Zo werkt dat niet bij mij. Ik kan alleen maar goed optreden als er iets goeds komt van de mensen die bij mij op het podium staan of van het publiek.’ Ben je nog onzeker als je optreedt? ‘Ik denk van wel. Misschien hou ik dat bewust zo. Ik ben ervan overtuigd dat je geen goede dingen kan maken, als je niet onzeker bent. Eigenlijk is optreden toch ook altijd een examen. Ik wil het waard zijn. Dat is niet altijd gemakkelijk, want je hebt ook wel eens een mindere dag.’

WIN

uuNa 24 jaar treedt De Mens nog met alle plezier op. ‘Bij een leuke avond hoort toch ook altijd een beetje nadenken’, zegt Frank Vander Linden, die de songteksten schrijft.

Bij een leuke avond hoort ook altijd een beetje nadenken. Frank Vander Linden

Ik hoorde dat jullie laatste CD de beste ooit wordt genoemd. ‘Dat is niet waar. (lacht). Tja, blijkbaar schrikken mensen dat wij nog de zin en de capaciteiten hebben om zo diep te gaan dat er iets uitkomt dat naast ons beste werk kan staan. Het is natuurlijk niet evident om al zo lang bezig te zijn. We staan daar zelf ook met grote ogen naar te kijken.”

WIN TICKETS VOOR HET CONCERT VAN ‘DE MENS’ Visie mag tien duo’s naar het optreden van De mens sturen in de Ancienne Belgique op zaterdag 2 april. Antwoord voor 31 maart 2016 op de volgende vraag. Hoe heet de meest recente CD van De Mens? A. Is dit mijn hart? B. Nooit genoeg C. Blond Stuur voor 31 maart 2016 een kaartje met het juiste antwoord naar Visie, wedstrijd De Mens, postbus 20, 1031 Brussel. Vergeet zeker niet uw emailadres te vermelden. Of neem online deel via www.beweging.net

COLOFON

De Mens staat bekend om zijn sterke songteksten. Hoe begin je daaran? ‘Daar bestaan geen geschreven regels voor. Ik denk er veel over na en ben er vaak mee bezig. Maar eigenlijk is de muziek de baas. Ik ga niet zitten schrijven met de gedachte dat ik eens een statement wil maken. Dan kan je beter een pamflet of een column schrijven. De kracht van een tekst wordt vertienvoudigd door een goede melodie en een goed ritme.’ Ik pik er een liedje uit. Als je niets hebt, heb je niets om voor te leven, dus zorg dat je iets heb. Als je iets hebt, ben je bang het verliezen, dus zorg dat je niets hebt. Daar moet een mens al eens over nadenken. ‘Het is een tekst vol vragen. Dat is vaak het geval in mijn teksten. In dat liedje zitten veel tegenstellingen en zo zijn wij toch ook? Niets hebben is het ergste wat er is. Maar dan komt tegelijkertijd het idee dat, als je iets hebt, een ander het ook kan afpakken. Dat is het kernprobleem van mens zijn.’ Jullie groepsnaam is De Mens, ben je heel erg geïnteresseerd in het fenomeen de mens? ‘Ik geraak niet altijd uit aan het fenomeen van de mens, maar dat maakt juist dat het zo interessant blijft. Mijn nonkel zei op de begrafenis van zijn vrouw dat we nooit zullen weten wat een ander denkt, ook al staat iemand dicht tegen ons. Maar je kan er wel

naar raden en net dat is liefde en vriendschap. Die poging om dicht tegen elkaar te komen. Mij blijft dat fascineren om te proberen te zoeken wat mensen verbindt. Wat mensen gemeenschappelijk hebben. En eigenlijk is dat niet moeilijk. Iedereen wil geborgenheid. Iedereen wil ergens bijhoren en wil dat zijn kinderen gelukkig zijn. En een beetje materiële welstand. Dat zijn goede dingen om over na te denken.’ Volg je wat er in de wereld gebeurt? ‘Zeker wel. Ik heb nog jonge kinderen en ik vraag me wel eens af wat ik bij hen mag binnenlaten. Eigenlijk is de wereld niet complexer geworden dan vroeger. Alleen is de gekende wereld complexer. Vroeger werden er ongetwijfeld ook mensen gemarteld in pakweg Kirgizië, alleen wisten wij dat niet. Wat er gebeurt in de wereld verontrust me wel op een manier, maar eigenlijk kunnen we er weinig aan veranderen. Jij en ik gaan er niet voor zorgen dat de sjiieten en de soennieten overeen komen. Op een bepaald moment moet je dat afblokken, omdat je anders niet meer buiten komt. Of je kan naar Wales verhuizen en tussen de schapen gaan wonen. Maar het houdt me alvast niet tegen om in alle vrijheid mijn teksten te schrijven. En sowieso heb ik niet de neiging om liedjes te schrijven die heetten: sjiieten en soennieten los uw brol eens op. Dat helpt.’ Hilde Van Malderen

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV Bouw - industrie & energie en ACV Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Jurgen D’Ours • Redactie beweging.net en ACV: Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Hilde Van Malderen, Evelien Van Gerwen, Patrick Wirix, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Chris Van Hauwaert, Nele Verheye, Anneleen Vermeire • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (18-23) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •


18

¬ Kempen

Visie ¬ Vrijdag 25 maart 2016

Regioverantwoordelijke: Frank Jansen Artikels op de regionale bladzijden (16-19) vallen onder de verantwoordelijkheid van de regioverantwoordelijke. Verantwoordelijk uitgever regio Kempen, Frank Jansen. Voor vragen over het regionaal nieuws contacteer de redactie. Redactie Visie Kempen, Korte Begijnenstraat 18, 2300 Turnhout

OKRA Kempen verwelkomt nieuwe voorzitter en directeur

Frans en Tom nemen de fakkel over van Gerard Na meer dan veertig jaar OKRA-engagement, waarvan 8 jaar als regiovoorzitter, gaf Meerhoutenaar Gerard Scheelen vorige week vrijdag, tijdens de regioraad van OKRA- Kempen, symbolisch de voorzittersfakkel door aan Frans Nys uit Mol. “ Ik kijk met plezier en vooral veel voldoening terug op de voorbije periode. Vooral op de samenwerking met de vele mensen die OKRA maken tot wat het is: een warme vereniging”, aldus Gerard. Frans Nys nam met het enthousiasme dat hem eigen is, plaats op de vrijgekomen voorzittersstoel. “Met OKRA moeten wij verder werken zoals we bezig zijn met een ruim, gevarieerd en eigentijds aanbod. Maar niet de activiteiten op zich zijn belangrijk. Als OKRA moeten we alle kansen tot ontmoeting blijven realiseren en voor mensen de ruimte creëren om samen dingen te kunnen realiseren.” Frans Nys en Tom Langmans nemen de OKRA-fakkel van Gerard Scheelen over.

H

et was een vrolijke bedoening in De Linde vorige week vrijdag. OKRA Kempen hield er zijn regioraad, een ontmoetingsmoment met alle voorzitters van de lokale Trefpunten. Deze samenkomst had ditmaal een feestelijk tintje. Immers de vaandeldrager van de afgelopen acht jaar, Gerard Scheelen, nam bij aanvang voor de laatste keer het woord als regiovoorzitter. Zijn taak wordt de volgende jaren overgenomen door Frans Nys. Maar niet alleen op de voorzittersstoel verscheen een nieuw gezicht. Ook de plaats van OKRA-regiodirecteur werd door een nieuweling ingenomen. Tom Langmans nam deze taak over van collega Benny Vancampfort. Het moment dachten wij om met Frans en Tom aan tafel te schuiven en te peilen naar de uitdagingen die zij voor OKRA-Kempen voor ogen hebben.

Nieuwe gezichten, een nieuwe wind? Als er nieuwe roergangers in een organisatie of vereniging verschijnen, dan ver-

andert er meestal wel het een en het ander. Zal dit bij OKRA-Kempen ook gebeuren? Frans Nys: “We leven in een snel veranderende wereld. Als seniorenbeweging moeten we daarin mee. Binnen OKRA is er een grote verscheidenheid van leden. Zeker wat betreft leeftijd, interesses, scholingsgraad, ideologie... We zullen dus meer dan ooit moeten zoeken naar aan aanbod waar iedereen zijn gading vindt. Het zal aan ons zijn om dit mee mogelijk te maken. We zullen dus oog moeten hebben voor nieuwe tendensen en ontwikkelingen. Maar daarbij dienen we vooral niet te vergeten dat de initiatieven of de activiteiten er vooral opgericht moeten zijn om mensen samen te brengen en deelnemers de kans te geven om samen dingen te realiseren.” Tom Langmans: “We zullen creatief moeten denken en handelen. OKRA-Kempen heeft bijvoorbeeld een heel uitgebreid reisaanbod. Opvallend daarbij is dat de sportvakanties heel sterk in de lift zitten. Wellicht moeten we hier zoeken naar

nieuwe invullingen. Ook denk ik dat vakanties voor grootouders met hun kleinkinderen weleens zouden kunnen aanslaan. Reizen en vakanties zijn maar een onderdeel van onze werking. Zo zullen we voor alle uitzichten moeten zoeken naar nieuwe mogelijkheden.”

Een totaal nieuwe wereld Een voormalig docent van de KHKempen (nu Thomas More) en vakbondsman die nu mee de lijnen uitzetten van een seniorenvereniging. Jullie komen in een totaal nieuwe wereld terecht Frans Nys: “Nee, toch niet. Het verenigingsleven is mij niet vreemd. Ik ben jaren actief geweest bij Chiro. Zowel lokaal, regionaal als nationaal. Ook bij OKRA heb ik er lokaal al wat jaartjes opzitten. Maar ik denk wel dat mijn beroepsverleden als docent een meerwaarde kan zijn voor OKRA. Levenslang leren, ieder op zijn tempo en mogelijkheden, is noodzakelijk. Daarom zullen we binnen onze werking de nodige aandacht moeten schenken aan de vorming van onze vrijwilligers.” Tom Langmans: “ Vanuit mijn werkzaam-

heden als ACV-regioverantwoordelijke weet ik hoe belangrijk vorming is en daarin treedt ik Frans ten volle bij. Maar ook het stimuleren, ondersteunen en enthousiasmeren van onze vrijwilligers staat bij mij hoog aan de agenda. Want het zijn juist die vrijwilligers die onze beweging zo sterk maken.”

Meer dan fietsen en petanquen Tom Langmans: “ Bij velen staat OKRA synoniem voor fietsen, wandelen, petanquen… Dat zijn belangrijke activiteiten. Maar wij doen meer. Als grootste seniorenorganisatie van ons land behartigen wij ook de belangen van onze doelgroep. Thema’s als pensioenen, mobiliteit, gezondheid… worden meer dan ter harte genomen. Over twee jaar zijn er weer gemeenteraadsverkiezingen. Ik hoop dat veel lokale trefpunten dit zullen aangrijpen om een memorandum te schrijven en dit aan de lokale beleidsmensen en partijen te overhandigen. Zo zie je maar dat we met OKRA op vele domeinen actief zijn en onze stempel willen (blijven) drukken.” Rob Kuypers

Wereldvrouwencafé - 3 april - Herentals Femma Herentals wil met dit Wereldvrouwencafé een ontmoetingsnamiddag organiseren voor vrouwen en vrouwenorganisaties. Tussen vrouwen van hier en elders, tussen vrouwen van verschillende nationaliteiten en culturen, tussen vrouwen in verschillende levensfases- en situaties. Ze willen de klemtoon leggen op solidariteit en verbondenheid tussen vrouwen van overal en wereldwijd. Programma: Gezellig praatcafé - Informatiestandjes van alle deelnemende organisaties De Schone Kleren Campagne - ervaringen van Jef Van Hecken in Bangladesh Uitgebreide informatie en actie voor “ Schone Kleren “ - kennismaking met Moeders voor Vrede - Wereldwinkel Herentals verzorgt de dranken proeven van een groot gebak- en dessertenbuffet - kinderanimatie Ruiltafel voor damesaccessoires: breng zelf een accessoire mee en neem iets “ nieuw” mee naar huis.

Zondag 3 april - van 13 uur tot 18 uur in de Foyer van CC ‘t Schaliken Info: 014 21 04 51 - femma.herentals@hotmail.com


19

19

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016 ¬ Regio Turnhout

¬ regio Turnhout

Visie ¬ Vrijdag 25 maart 2016

Ziekenzorg CM

Vervolledig ons vrijwilligersteam! An De Ryck (43) is moeder van twee kinderen en kreeg in 1999 de diagnose van MS (Multiple Sclerose). Maar An liet de moed niet zakken. Twee jaar geleden werd ze vrijwilligster bij Ariadne. Ze vertelt ons graag wat dit engagement voor haar betekent.

Opkomen voor de belangen van chronisch zieke mensen

Na wat meer uitleg engageerde ik me meteen binnen deze werkgroep. Via dit engagement kan ik, vanuit mijn eigen ervaringen, opkomen voor de belangen van andere langdurig zieke personen en mee actie ondernemen. Ik voel dat we op die manier, hoe klein ook, het verschil kunnen maken! Ondertussen engageer ik me ook in de stuurgroep Ariadne waar ik op de achtergrond steun biedt en mijn ideeën voor Ariadne de vrije loop laat. Samen met andere vrijwilligers bepalen we de richting die Ariadne de komende jaren zal uitgaan.

©Andries Vervaecke

Niet bij de pakken blijven zitten

Door mijn ziekte ben ik noodgedwongen moeten stoppen met werken. Ik besefte al snel dat ik meer wou dan alleen maar huismoeder zijn. Ook al geniet ik volop van mijn kinderen en het mama zijn, ik wou toch ook iets betekenen voor de mensen rondom mij. Stilaan begon ik meer en meer dingen te doen: ik help graag waar ik kan op de school van mijn dochter, tijdens het bloedgeven van het Rode Kruis ben ik een helpende hand en ook binnen de MS-liga engageer ik me. Een tweetal jaar geleden zag ik via een oproep dat Ariadne vrijwilligers zocht voor hun werkgroep belangenbehartiging. Ik nam meteen de telefoon en dat was de start van mijn Ariadne-verhaal.

Daarnaast geniet ik zelf uiteraard ook van de cursussen, activiteiten en infosessies die Ariadne aanbiedt. Ik geniet van deze samenkomsten waar ik anderen kan ontmoeten en waar er rekening gehouden wordt met mijn beperkingen.

Ariadne

in

vier

woorden

Als ik Ariadne in vier woorden moet omschrijven zeg ik positieve energie, begrip, wisselwerking en vriendschap. Positieve energie omdat zowel de deelname aan activiteiten als mijn vrijwilligerswerk binnen Ariadne me energie geven. Je hart wordt warm en het geeft je voldoening om aan iets mee te bouwen en tegelijkertijd ook van het aanbod te kunnen genieten. Begrip omdat de werking Ariadne en de deelnemers van Ariadne heel begripvol zijn. Iedereen, ongeacht de aard van de

Maak jij reizen voor Julie mogelijk? Julie werd hulpbehoevend na een ongeval. Reizen is haar passie, maar dit kan ze nu niet meer alleen. Net zoals Julie zijn er nog mensen die zorgbehoevend zijn. Om ook voor hen vakantie mogelijk te maken, staat er een prachtig team van vrijwillige medewerkers, verpleegkundigen en vakantieverantwoordelijken klaar. Zonder hen is vakantie voor Julie en voor zoveel anderen niet mogelijk. Voel jij het prikkelen? Ben je sociaal en heb je zin voor ontmoeting en avontuur? Dan ben je van harte welkom in onze vrijwilligersploeg! Je hoeft geen diploma in de zorg te hebben, we bekijken waar je in het plaatje past. Ken je iemand of heb je zelf zin om vrijwilliger te worden? Laat ons zeker iets weten. Momenteel hebben we een tekort aan verpleegkundigen. Contacteer ons via blijvenreizen.rmt@cm.be of via 014 40 34 89. We kijken al uit naar de samenwerking!

Ariadne? Ariadne is de jongerenwerking binnen Ziekenzorg CM. Ariadne zorgt voor een heel interessant, afwisselend en boeiend aanbod van cursussen, infosessies en activiteiten. Voor mensen die, omwille van hun ziekte, nood hebben aan bepaalde informatie en dit rekening houdend met hun mogelijkheden, organiseert Ariadne cursussen en infosessies. Daarnaast is er ruimte voor ontmoeting tijdens de georganiseerde activiteiten die dankzij de hulp van vrijwilligers toegankelijk zijn voor iedereen. Je kunt deelnemen vanaf 18 jaar tot 65 jaar. Meer informatie over ons aanbod vind je op www.ziekenzorg.be.

ziekte, kan meedoen met de activiteiten. Omdat Ariadne een werking is waar zowel vrijwilligers die langdurig ziek zijn als vrijwilligers die gezond zijn samenwerken, zorgen we ervoor dat ons aanbod is afgestemd op iedereen. Als ik wegens mijn ziekte een minder goede dag heb en mijn taken niet kan opnemen, wordt hier heel begripvol mee omgegaan. En dat is een hele geruststelling. Wisselwerking omdat Ariadne voor mij een werking is waarbinnen de ene graag meedoet, de andere graag meehelpt of nog een andere graag mee ondersteunt. Maar uiteindelijk heeft iedereen hetzelfde doel voor ogen: het leven fleurig houden, meer uit jezelf durven halen, boven je ziekte of handicap uitstijgen,… Vriendschap omdat ik al heel wat fijne mensen ontmoet heb. Mensen waar ik mijn verhaal mee kan delen, maar ook enorm goed mee kan lachen en babbelen. Mensen waarbij ik steun vind wanneer ik het wat moeilijker heb en die ik steun kan geven wanneer zij het moeilijker hebben.

Vrijwilligerswerk

op

maat

Het mooie aan het vrijwilligerswerk binnen Ariadne is dat chronisch zieke mensen en gezonde personen tussen 18 en 65 jaar de handen in elkaar slaan. Dat maakt het niet alleen boeiend, maar ook plezant. De medewerkers van Ariadne ondersteunen je en bekijken samen welk engagement bij jou past. Niet iedereen heeft even

veel tijd of dezelfde mogelijkheden, maar binnen Ariadne is dit geen probleem. Alle hulp is welkom: mee ideeën vorm geven in een werkgroep, de mensen verwelkomen op een cursus, een activiteit mee uitwerken, iemand met een rolwagen helpen tijdens een uitstap,… Goesting en talent staan centraal. Je leert nieuwe mensen kennen in een ongedwongen sfeer en je krijgt de kans om zelf dingen uit te proberen. Ga zeker eens praten met de medewerkers van Ariadne. Tijdens een vrijblijvend kennismakingsgesprek maken ze je graag wegwijs. En wie weet lopen we elkaar binnenkort tegen het lijf op één van de volgende bijeenkomsten! Solidariteit en naastenliefde blijven noodzakelijke elementen in een samenleving om een samenleving levend te houden!

Praktisch Op zaterdag 21 mei 2016 organiseren wij in de voormiddag een Kick Off-moment voor alle (nieuwe) vrijwilligers binnen Ariadne. Dit moment gaat door in de Bouwelhoeve te Bouwel. Zin om ook eens te komen luisteren? Geef dan zeker een seintje en schrijf je snel in via ariadne.rmt@cm.be of 015 21 59 43. Graag eerst nog wat meer informatie rond Ariadne? Dan kun je terecht bij Tinneke De Coster via bovenstaande contactgegevens.

Maatschappelijk werk

Wijzigingen zitdagen Maatschappelijk Werk Vanaf 4 april wijzigen een aantal zitdagen van Maatschappelijk Werk. De dienst werkt zoveel mogelijk op afspraak, maar voor een eerste gesprek, of een dringende vraag, kun je ook terecht op deze zitdagen. Een afspraak maken kan op het nummer 014 40 31 11. maandag

Beerse Laakdal Westerlo Mechelen Herentals

Vredestraat 11 Smissestraat 7 de Merodedreef 108 Onder den Toren 4 Hofkwartier 5

dinsdag

Turnhout Geel Duffel

Campus Blairon 420 Stationsplein 2 b Handelsstraat 23

woensdag

Kasterlee Willebroek

Turnhoutsebaan 50 A. Van Landeghemstraat 50

donderdag

Hoogstraten Mol

Vrijheid 168 Corbiestraat 5

vrijdag

Bornem Lier Heist

Boomstraat 47 A Fl. Van Cauwenbergstr. 19 B E. Woutersstraat 24 A


20

19 20

¬ Regio Turnhout Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Visie ¬ Vrijdag 25 maart 2016 ¬ Turnhout ¬ Turnhout

Visie ¬ vrijdag 2 oktober 2015

Gezondheidspromotie

Ziekenzorg CM

Workshop taiji (valpreventie)

Plezant naar dromenland!

Door het zoeken naar evenwicht tussen spierspanning en ontspanning versterken taiji-oefeningen de natuurlijke energie in het lichaam. Omdat taiji streeft naar een bewuste uitvoering van de bewegingen leer je er gedetailleerde, juiste bewegingen uitvoeren.

Als ouder sta je vaak voor een grote uitdaging wat de slaap van je kind betreft. Met goede slaapgewoonten en door positief te reageren op het slaapgedrag van je kind, kom je gelukkig al een heel eind. Dit start best al op jonge leeftijd. Tijdens deze workshop krijg je heel wat praktische tips en handvaten om thuis toe te passen. Volgende vragen komen aan bod: Hoe verloopt de slaap bij kinderen? Wat is het belang van een goede slaaphygiëne? Hoe verloopt het slapengaan thuis? Hoe zou je willen dat het verloopt? Welke tools en methodieken kun je thuis toepassen om slaapmoeilijkheden te voorkomen? Hoe past voorlezen of een spel spelen binnen een slaapritueel? En hoe pak je dit aan? Een aanrader voor ouders van kinderen tussen 2,5 en 6 jaar

Via taiji kun je enkele belangrijke risicofactoren van vallen leren vermijden, namelijk verminderde spierkracht en evenwichtsproblemen. Ook de valangst vermindert naarmate je meer beweegt.

Praktisch

Wanneer 22-4 van 9.30 tot 11.30 uur Waar Gemeentezaal Ravels, O.L.Vrouwstraat 3-5, Ravels Gastspreker Luc Vanmechelen, Verborgen Draak Organisatie Gezondheidspromotie, CMkern Ravels en Okra Ravels Prijs 3 euro (CM-leden met verhoogde tegemoetkoming: 2 euro, niet-leden: 6 euro) Info en inschrijvingen surf naar www.cm.be/agenda of bel 014 40 35 45

Praktisch

Wanneer 13-4 van 20 tot 22 uur Waar Zaal Klokkenhof, Kerkhofstraat 12, Westerlo Gastspreker Willy Wuyts Organisatie Gezondheidspromotie en CM-kern Westerlo Prijs 5 euro (CM-leden met verhoogde tegemoetkoming: 2.5 euro, niet-leden: 10 euro) Info en inschrijvingen surf naar www.cm.be/agenda of bel 014 40 35 45

REGIO KEMPEN Verschrikkingen van het klimaatdebat door: Eddy Timmermans

•Plaats: Parochiezaal Geel Larum, St. Corneliusstraat 10 te Geel • Start: 20 uur • Deelnameprijs: € 6 - €4 (OKRA- leden), vooraf inschrijven is niet nodig De mens blijft fossiele brandstoffen aan sneltreinvaart verbruiken en verspillen. De CO2-concentratie in de biosfeer heeft een niveau bereikt zoals in ten minste 800.000 jaar niet is vertoond. Het klimaat op aarde is daardoor zeer snel gaan veranderen. Doordat de aarde opwarmt verplaatsen de klimaatzones, wat leidt tot droogte, watergebrek, verwoestijning en hongersnood. De zeespiegel stijgt met meer overstromingen en doden tot gevolg. Meer en meer ecosystemen raken de pedalen kwijt. Deze lezing wil weerwerk bieden aan de grootste flaters die over global change verteld worden. Anderzijds geeft ze ook een educatieve en wetenschappelijke steun in de rug voor al diegenen die een eerlijke poging willen doen om het klimaatverhaal in het juiste perspectief te zien. Meer info en aanvraag volledige Academiebrochure: OKRA regio Kempen - Korte Begijnenstraat 22 - 2300 Turnhout - 014/40.33.51 tine.braspenninckx@okra.be - www.okra.be/kempen

Cursus Je immuunstelsel als bondgenoot Je immuunsysteem is als een leger met miljarden moedige soldaatjes. Helaas kunnen deze strijdkrachten ontregeld geraken. Dan ontstaan infecties, allergieën, auto-immuunziekten, kanker, … In deze interactieve cursus leer je op een leuke manier hoe je afweersysteem functioneert en waarom je er op kunt vertrouwen. We maken gebruik van prachtige beelden van immuuncellen in actie. Er is ook ruimte voor getuigenissen en meditaties die ons zelfgenezend vermogen ondersteunen.

Praktisch

Wanneer 11, 18 , 25-4 en 2-5 van 13.30 tot 16.30 uur Waar CM-campus, Korte Begijnenstraat 22, Turnhout Organisatie Ziekenzorg CM, Ariadne Prijs 28 euro (CM-leden met verhoogde tegemoetkoming: 14 euro, niet-leden: 84 euro) Info en inschrijvingen e-mail naar ariadne.rmt@cm.be of bel 015 21 59 46

CONTACT CM regio MechelenTurnhout Een vraag voor CM? Op www.cm.be vind je heel wat info. Je kunt ook terecht bij het contactcenter: • Stuur een e-mail naar regiomechelenturnhout@cm.be • Of bel naar 014 40 31 11 maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag

9 - 12.15 uur 9 - 12.15 uur 9 - 12.15 uur 9 - 12.15 uur 9 - 12.15 uur

13.15 - 17 uur 13.15 - 17 uur 13.15 - 17 uur 13.15 - 17 uur 13.15 - 15.30 uur

Ook de dienst Maatschappelijk Werk kun je tijdens dezelfde uren contacteren op het nummer 014 40 31 11.

kort

WEG

‘t pAASt zat. 2 april : Pannenkoekenslag Op zondag 2 april kan je in het OC van Geel- Winkelomheide terecht voor heerlijke pannenkoeken. Dit is een initiatief van ‘t pASSt, een organisatie van en voor mensen met ASS. Ziekenzorg CM Mol Millegem zon. 10 april : ZZ gaat culinair Op zondag 10 april kan je terecht voor een gezellig etentje in het Miloheem Milostraat 13 2400 Mol. De menu omvat een tas verse soep, hoofdschotel met frit of brood en een dessert. Dit alles is in de prijs inbegrepen. paling in ‘t groen € 17 en € 8 voor kinderen - koningginnenhapje € 13 en € 8 - koude schotel met zalm of hesp € 13 en € 8 - curryworst € 8

en € 4 voor kinderen inschrijven voor 1 april bij jos ouderits tel.014 31 85 85 of mailen naar jos. ouderits@telenet.be Eutonie thuiskomen bij jezelf met je lichaam als kompas In Geel - Larum - Hoeve Middenin - 4 zaterdagen (16 en 23 april, 14 mei en 4 juni telkens van 9.30u tot 16) Begeleiding : renild Van den plas eutoniepedagoge VES Basistarief 150 € (Korting voor omniopas- studenten, uitkeringsgerechtigden, vrijetijdspas en indien je al een eutoniecursus volgde bij ARIADNE) ) Meer info: www.eutonie-kempen.com of 014/43.65.11

Bewegingspunt Retie en KWB-Retie organiseren

Startpakket vrije begeleiding Uw eigen dochter of zoon leren autorijden is een goedkope en degelijke wijze om een rijbewijs te behalen. Wie als begeleider met een leerling-bestuurder de weg op wil, kan maar beter goed voorbereid zijn. De inhoud van de lessen: de (nieuwe) verkeersregels, technische kennis van de auto, begeleiden van de leerling, parcours in Geel – Oevel – Olen en Herentals, valkuilen, praktische informatie … Gemeentelijke Basisschool Schoonbroek Schoolstraat 4, 2470 Retie Dinsdag 19 en 26 april 2016 - elkens van 19.30 – 22.00 Deskundige lesgever + cursusnota’s Iedereen is welkom Inschrijvingsbedrag: € 25 euro / KWB-leden: € 20 Zoon, dochter en/of tweede begeleider nemen gratis deel Info & inschrijven: ten laatste 10 april 2016 Inschrijven is noodzakelijk: marc.weyns @skynet.be

Op de foto Zofia Metzeyova (WS), Kris Van Dael (beweging.net Westerlo), Hilde De Loose (Amnesty Westerlo), Erica Baeck (Amnesty Vlaanderen), Pol Van de Ven (beweging.net Westerlo).

Op vrijdag 18 maart 2016 overhandigde beweging.net Westerlo € 1.740 aan Wereldsolidariteit vzw voor de projecten van zuster Jeanne Devos dank zij de opbrengst van het kerstconcert en € 1.020 aan Amnesty international met de opbrengst van het toneel ‘De Pruimelaarstraat’ door Tejater Aventoe (KWB)


21

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

SOCIALE VERKIEZINGEN 2016 Het onderste uit de kan halen bij de cao-onderhandelingen Umicore

We gingen op interview bij de afgevaardigden van LBCen ACV-Metea van Umicore Olen. Umicore is een multinationale beursgenoteerde groep met meer dan 80 productievestigingen in alle continenten en met hoofdkwartier in België. Het levert onder andere kobaltverbindingen, produceert germaniummaterialen, … Umicore telt in België 3.000 werknemers, verdeeld over 8 vestigingen. Umicore Olen bevat drie verschillende units en ook een aantal algemene centrale diensten voor onder andere HR en communicatie. We gingen in gesprek met Gerry De Ceulaer (Vrijgesteld hoofdafgevaardigde ACV-Metea), Jan Van Ammel (Vrijgesteld hoofdafgevaardigde ad-interim, voormalig OCMW-voorzitter), Johan Vaes (Effectief lid VA en CPBW) en Chris Nuyts (Plaatsvervangend lid CPWB en VA). Vertel eens, wat hebben jullie verwezenlijkt sinds de vorige sociale verkiezingen? Afgevaardigden UMICORE: “Er waren gedurende de afgelopen vier jaar enkele grote dossiers die onze aandacht vroegen. Zo waren er de algemene cao onderhandelingen, waarbij we erin geslaagd zijn de premie voor veilig werken (cao 90) beter te verdelen en de premie die we krijgen naargelang de bedrijfsresultaten te verhogen. Daarnaast hebben we ook het onderste uit de kan gehaald voor oudere werknemers; vanaf 55 jaar krijgen deze nu één dag verlof per jaar extra, vanaf 58 jaar zijn dat twee dagen. Daarnaast waren we als onderneming ook voortdurend in reorganisatie. Umicore wilde vier diensten (HR, informatica, boekhouding en aankoop) centraliseren.Dit zou geleid hebben tot de afname van heel wat jobs hier in Olen. Wij hebben er gelukkig voor kunnen zorgen dat er hier geen naakte ontslagen gevallen zijn, dat niemand verplicht werd om op een andere site te gaan werken. Daarnaast zijn we ook vaak bezig met individuele dossiers. Mensen komen met vragen rond SWT, landingsbanen, tijdskrediet, ouderschapsverlof, … Hierbij proberen wij steeds de wetgeving goed op te volgen en de nodige informatie te verstrekken. Het moet gezegd dat we hierbij echt een goede samenwerking hebben met de personeelsdienst, we vullen elkaar als het ware aan. De afgelopen jaren hebben we er zo voor gezorgd dat tijdskredietstelsels ten volle konden benut worden.”

Dat klinkt als heel wat syndicaal onderhandelingswerk… Zijn er zo nog dossiers aan bod gekomen? Afgevaardigden UMICORE: “We zijn erin geslaagd om de fietsvergoeding te verbeteren. In het kader van milieu en mobiliteit is dat een flinke vooruitgang. Vroeger moest je een maand lang met de fiets komen, om een vergoeding te krijgen. Nu wordt dit op dagbasis bekeken en dagelijks geregistreerd. Wie af en toe met de fiets komt, wordt op die manier beloond. Wij zouden nog meer willen doen voor het milieu, maar de werkgever wil niet mee. Ze profileren zich naar buiten graag als “groen”, maar ons voorstel voor elektrische fietsen werd afgewimpeld als “te duur”. We merken hier een groot verschil in vergelijking met vroeger; vroeger was er meer budget. Nu is er veel minder financiële ruimte. Naast de fietsvergoeding, is er ook nog het dossier eenheidsstatuut, waarvan de directie op onze vraag niet is ingegaan om ALLE werknemers, inclusief de kaderleden op te nemen bij de gelijkschakeling van de groepsverzekering. Vroeger hadden bedienden een gunstigere regeling; deze is nu ook van toepassing op de arbeiders. We proberen de onderhandelingen dan ook altijd te voeren voor alle werknemers, en maken als het kan géén onderscheid meer tussen die twee statuten. We hebben hier syndicaal ook een prima samenwerking tussen LBC-NVK en ACV-Metea.”

Samenwerking met de werkgever? Verloopt het syndicaal werk hier vlot? Tegen welke problemen stoten jullie soms? Hoe is de samenwerking en de band met de werkgever?

Afgevaardigden UMICORE: ” Zoals we zeiden, werken we binnen onze kern zeer goed samen, arbeiders en bedienden. Met het eenheidsstatuut is dat ook belangrijk. We zullen ook de komende jaren weer moeten vechten om onze verworven rechten te behouden en verschillen gelijk te trekken. En dan natuurlijk naar het best mogelijke statuut voor iedereen. Daarom trekken we dus zeker aan hetzelfde zeel. In de komende jaren zal er ook een nieuw functieclassificatiesysteem zijn, eenvormig en gemeenschappelijk, dus samenwerking is zeker nodig. Wij zouden hier ook de kaders willen in betrekken, maar dit lukt niet. De werkgever houdt dit tegen onder het mom dat de kaderverloning geregeld wordt op groepsniveau.Zo beginnen er meer en meer verschillen te zijn tussen het statuut van de bedienden en de kaders. Vroeger liep dit meer gelijk. Met de werkgever is de band niet slecht, maar ook niet goed. De werkgever staat duidelijk onder druk vanuit de groep, en heeft maar een bepaald budget. Daardoor is er soms wel achterdocht in beide richtingen; onze voorstellen worden vaak afgewimpeld, en vice versa. De werkgever probeert ook te verhinderen dat er een sociaal plan komt ; de afdankingen gebeuren in stukjes. Dit zorgt natuurlijk ook voor voortdurende angst bij de personeelsleden. Angst en stress, en een hoge werkdruk, wat maakt dat er heel wat mensen een burnout hebben en langdurig ziek zijn…” Stress, burn-out, hoge werkdruk… Zijn dit thema’s waaraan jullie de komende jaren willen werken? Waar willen jullie, als jullie herverkozen worden, de komende jaren rond werken? Afgevaardigden UMICORE: “Cao 104 staat al enige tijd op de agenda, maar elk voorstel dat we hierrond doen, wordt onder de mat geveegd. Die cao blijft dus een lege doos. Natuurlijk willen we hier graag de komende jaren wél concreet invulling aan geven. De ziektecijfers zijn volgens de werkgever veel te hoog, en dan vooral bij het langdurig ziek zijn. We proberen door te laten dringen bij de werkgever dat niets doen, nog duurder is, dan degelijke afspraken te maken. Want zieke werknemers zijn natuurlijk ook duur. De komende jaren zullen we ook, helaas, weer moeten focussen op een degelijke herstructurering. Men wil hier een kostenbesparing en een afslanking verwezenlijken van 70 jobs. We willen deze herstructurering degelijk omkaderen, zorgen dat er mutatievergoedingen zijn, letten op de werkdruk wanneer mensen vrijwillig vertrekken en hun taken dus op de schouders van collega’s terecht komen, …

Hoe communiceren en consulteren jullie de achterban bij dergelijke onderhandelingen? Afgevaardigden UMICORE: “ Wij, LBC-NVK en ACV-Metea samen, publiceren maandelijks een krantje. In ons krantje informeren we de collega’s over de maandelijkse overlegorganen etc. Ons krantje wordt via email verstuurd naar al onze contactpersonen. Daarnaast worden ook op alle diensten krantjes op papier voorzien. Dit krantje wordt steeds heel positief onthaald. Onze contactgegevens zijn er ook steeds in terug te vinden, en op die manier kunnen mensen ons ook via mail / telefoon contacteren. Daarnaast proberen

we natuurlijk ook zo veel mogelijk aanwezig te zijn op de werkvloer, zodat mensen ons rechtstreeks kunnen aanspreken. Wanneer er over een bepaald onderwerp belangrijk nieuws is, maken we ook extra edities. Bijv. wijzigingen SWT, tijdskrediet, … Verder voorzien we voor nieuwe personeelsleden een syndicaal onthaal met een onthaalpakket. Daarin stellen we onszelf voor, leggen we uit wat de verschillende organen doen, geven we meteen ook ons laatste krantje mee. Momenteel is ook de rekruteringsfase voor de Sociale Verkiezingen zo goed als afgerond. Hebben jullie mensen kunnen overtuigen om zich kandidaat te stellen? Afgevaardigden UMICORE: Bij de arbeiders is er voor deze sociale verkiezingen een volledige lijst. We vinden het zeer jammer dat we op het moment van de aankondiging van de verkiezingen net niet genoeg jongeren in dienst hadden om een jongerenlijst te mogen indienen. Ten slotte vinden we dat de jongeren ook een stem verdienen in de overlegorganen. We hebben ervoor gekozen om zoveel mogelijk werknemers de kans te geven om op de ACV-lijst te staan, daarom bevinden er zich heel wat nieuwkomers tussen, waaronder een aantal jonge kandidaten om zo de toekomst van het ACV te verzekeren. De nieuwkomers zullen samen met de huidige kandidaten heel toegewijd met woorden en daden werken aan een goede toekomst voor ons allen. Ook bij de bedienden zijn er nieuwe mensen die zich willen engageren. Daarnaast is het ook belangrijk om voeling te hebben met alle afdelingen. We streven er ook naar om een soort taakverdeling te hebben; de ene is meer geïnteresseerd in die thema’s, de andere in andere; het is dan ook belangrijk dat we het syndicaal werk kunnen verdelen naar interesse en tijd. Dat is ook een argument dat we gebruiken om mensen te overtuigen om zich kandidaat te stellen; zij zeggen vaak dat ze geen tijd hebben en een syndicaal engagement niet kunnen combineren met hun werk; maar we proberen dit door de taken te verdelen toch haalbaar te maken.” De lijsten zijn dus bepaald. Nu is de maand mei natuurlijk dichterbij aan het komen… Hoe zijn jullie van plan jullie collega’s te overtuigen om op jullie te stemmen? Afgevaardigden UMICORE: “ We maken vanuit de bedienden én de arbeiders een boekje met allerlei informatie over de sociale verkiezingen, hoe er gestemd kan worden, wat de verwezenlijkingen zijn van de afgelopen jaren, waar we ons de volgende jaren graag voor willen inzetten, … Hierin worden ook alle kandidaten voorgesteld. Dit boekje zullen we persoonlijk uitdelen. Samen met eventuele gadgets. De laatste weken voor de verkiezingen moeten we de mensen duidelijk maken dat de vakbond echt wel nuttig is, en sociale verkiezingen een manier zijn om zeggenschap te hebben en verder te streven naar goede rechten voor elke werknemer. “


22 WIST JE DAT...

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

SOCIALE VERKIEZINGEN 2016 Interview met de kandidaten sociale verkiezingen bij ‘De Sprong’

Wie zijn ze? Wat doen ze? Niet enkel op papier! De tijd van enkel papieren flyers, affiches en brochures is voorbij. Digitaal en online campagne voeren is ook voor het ACV zeer belangrijk. Het centrale platform voor de hele campagne is de website: www.wordacvkandidaat.be. Hierop kan je tal van zaken vinden: informatie, campagnemateriaal, getuigenissen, maar ook zeer leuke filmpjes en animaties. Dit alles is natuurlijk eenvoudig deelbaar via allerlei social media: youtube, Facebook, Twitter…. www.wordacvkandidaat.be

In mei 2016 zullen 1,5 miljoen werknemers hun personeelsafgevaardigden kiezen voor het comité voor preventie en bescherming of voor de ondernemingsraad. Ook bij het tewerkstellingsproject ‘De Sprong’ zullen sociale verkiezingen georganiseerd worden. Eli en Nico, zijn 2 militanten die zich willen inzetten binnen het ACV en voor de collega’s. ACV-Visie ging bij beide arbeiders langs voort een goed gesprek.

E

en zonnige maandagnamiddag, ergens op het industrieterrein van Olen. Bij een kop koffie, heb ik een geanimeerd gesprek met Nico en Eli, 2 groenarbeiders die voor de ‘Sprong vzw’ werken.Dit sociaal tewerkstellingsproject is sinds januari 2016, een fusie van De Sprong vzw met het Fietsatelier van Mol en telt ruim 100 werknemers. Als vzw is het actief op 3 gebieden: groenonderhoud (voor gemeenten en privépersonen), fietsherstelling (herstel en verkoop) én recyclage. Nico: ‘Voor ik 2,5 jaar geleden bij ‘De Sprong’ begon, was ik als arbeider actief in de sector van de binnenhuisinrichting, waar ik vooral keukens verniste. Daarna heb ik ook nog een tijdje gewerkt in de koekjesfabriek van ‘De Beukelaer’. Toen ik dan mijn job verloor, kon ik via de VDAB terecht bij dit tewerkstellingsproject. En jij Eli? Eli: ‘Ik werk nu ongeveer 10 jaar bij ‘De Sprong’. Voordien werkte ik bij Belgacom, ‘VZW Biehal’ en enkele plasticbedrijven. Net zoals Nico, kwam ik bij mijn huidige werkgever terecht via de VDAB. Jullie komen allebei op voor de sociale verkiezingen van 2016 (9 t.e.m. 22/05/2016). Hoe kwamen jullie zelf bij het ACV terecht? Nico: ‘Eigenlijk is dit heel eenvoudig verlopen: ik werd opgebeld door onze secretaris van ACV Bouw-Industrie &Energie. Paul Nuyts, vroeg me meteen op de man af of ik geïnteresseerd was om kandidaat voor het ACV te worden. Ik heb toen niet lang moeten nadenken en heb meteen ‘Ja’ gezegd! (lacht)’ Eli: ‘Ook bij mij is dit op dezelfde wijze verlopen. Nu, ik was al geruime tijd van plan om me kandidaat te stellen. Ik voel me al langer geroepen om voor de collega’s op te komen!’ ‘En vanwaar komt dit gevoel, Eli?’ Eli: ‘Niet iedereen is even mondig en sommige collega’s stappen ook niet meteen naar hun baas, als ze een vraag hebben. Als vakbondsmilitant kan je dan de tus-

senpersoon zijn en op die manier hun problemen oplossen. Sinds de fusie van begin dit jaar, zitten nog veel collega’s met onbeantwoorde vragen en dat zorgt soms voor onrust. Natuurlijk heeft een fusie tijd nodig, maar toch wil ik in overleg met onze leiding deze onrust en stress wegnemen’.

“Het gevoel om collega’s daadwerkelijk te kunnen helpen, maakt mij gelukkig! ” Eli

Militantisme? ‘Vanwaar de keuze om ACV-militant te worden? Waarom wilden jullie opkomen voor jullie collega’s? Eli: ‘Ik ben altijd al sociaal geëngageerd geweest en opkomen voor collega’s waarmee ik dagdagelijks werk, dat zit ook al iets langer in mijn genen. Nu, ik moet eerst nog verkozen worden!’ (lacht). Nico: ‘Het gevoel om collega’s daadwerkelijk te kunnen helpen, maakt mij gelukkig, dat geeft mij een goed gevoel. En daar doe je het dan ook voor! ‘Militant zijn voor een vakbond is niet zo vrijblijvend. Stel dat jullie allebei verkozen worden, hoe gaan jullie dan te werk gaan?’ Nico: ‘Dat klopt! Opkomen voor een vakbond is zeker niet vrijblijvend, maar het hoort erbij. Als militant wil ik op de eerste plaats een luisterend oor zijn voor mijn collega’s. Zij moeten mij bij mij

altijd terecht kunnen met al hun vragen. Als syndicale delegatie nemen we dan die vragen mee naar het overleg met de werkgever. Eli: ‘Op dat vlak zijn Nico en ikzelf echte ACV’-ers: ‘Eerst luisteren, dan overleggen en uiteindelijk tot oplossingen komen. Onze taak zal er vooral uit bestaan, dat we onze collega’s correct én op tijd kunnen informeren. Ik ben daar eerlijk in: ik heb niet op iedere vraag, meteen een antwoord klaar. In zo’n geval kan ik altijd contact opnemen met onze secretaris of met de centrale. De sociale verkiezingen worden meestal vooraf gegaan door een heuse campagne. Hoe gaan jullie campagne voeren? Samen: ‘Door vooral onszelf te blijven!’ Nico: ‘Wij voeren vooral campagne door onze collega’s op de werkvloer aan te spreken. En binnenkort gaan we er natuurlijk voor zorgen dat ‘De Sprong’ wat groen kleurt: door onze affiches op te hangen, onze kandidatenfolders uit te delen…

De ‘concurrentie’? Visie: ‘Hoe onderscheiden jullie zich trouwens van de andere vakbonden?’ Eli: ‘Bwaa, concurrentie? Wij willen vooral goed kunnen samenwerken: daar wordt iedereen beter van. En als we dan toch het verschil moeten maken met de andere vakbonden: door onze dienstverlening!’ Visie: ‘Door de dienstverlening?’ Eli: ‘Als ACV moeten we ervoor zorgen dat onze leden/collega’s steeds de juiste informatie en de correcte antwoorden krijgen


23

Visie ¬ vrijdag 25 maart 2016

Uw job, ons werk acv-online.

Thema’s in kader van de sociale verkiezingen In aanloop van de sociale verkiezingen heeft het ACV 7 thema-affiches gemaakt. Dit zijn de thema’s die het ACV belangrijk vindt en die gebruikt worden tijdens de kiescampagne. We stellen er graag enkele aan u voor:

Zijn er vakbonden in de ideale wereld? Deze vraag leek ons geknipt voor Jonas Geirnaert. We kennen deze creatieve OostVlaming van programma’s als Neveneffecten, Willy’s en Marjetten, Basta en de Ideale Wereld. Ook de strip- en tekenfilmreeks van de chagrijnige Kabouter Wesley die enkele jaren geleden furore maakte,komt uit zijn koker.

op hun vragen. Daarmee kan je een verschil maken in vergelijking met de andere vakbonden’. Jullie ACV-team bestaat uit 6 leden. Hoe is het samengesteld? Nico: ‘Ons team is vrij divers: oudere werknemers, jongere werknemers, ‘nieuwe Belgen’… We hebben een sterk team, dat goed samenwerkt en we willen er echt iets van maken. Jammer genoeg hebben we geen vrouwelijke kandidaten kunnen vinden. Dit komt voornamelijk door het feit dat er maar enkele vrouwen werken bij ‘De Sprong’. Maar naar de volgende sociale verkiezingen toe, willen we daar zeker werk van maken’. Nico en Eli, enorm bedankt voor dit leuke interview. Veel succes toegewenst met de verkiezingen. Stem op 3!

Zijn er vakbonden in de ideale wereld? In de ideale wereld zijn er uiteraard vakbonden. Ik ben geen expert in de syndicale materie maar ik volg met veel interesse wat er gebeurt met de perceptie rond vakbonden. Je merkt dat er de jongste jaren een negatiever discours over de vakbonden gevoerd – én gevoed – wordt, waardoor sommigen zouden concluderen dat vakbonden niet in een ideale wereld thuishoren. Ik vind het zeer spijtig om te merken dat de mensen alleen maar focussen op de minpunten. Ik denk dat niemand een staking bij het openbaar vervoer echt leuk vindt, maar dikwijls hebben mensen dan bijzonder weinig kennis over de essentie: Waarom wordt er gestaakt, waarom zijn er syndicale acties? Als de wereld echt ideaal zou zijn, dan zijn vakbonden toch overbodig? We werken uiteraard met een ideale wereld voor ogen. In dit verband vind ik het internationale aspect belangrijk. Zien waar we als Europa naartoe gaan: De oude industrieën worden hier lang-

Arubis Olen

zaam afgebouwd en er komen andere dingen in de plaats, maar je moet zien dat je de verworvenheden daarbij niet weggooit. Tegelijk moet je er ook voor zorgen dat de groeispurt in groeilanden niet te snel gaat en dat er daar ook genoeg geïnvesteerd wordt in sociale zekerheid en in bescherming van werknemers. Voor mij is een vakbond een heel nuttig instrument om ervoor te zorgen dat de werknemers in gelijk welke sector rechten hebben en dat die beschermd worden. Ik vind dat er vaak een beetje te licht wordt gegaan over wat een vakbond juist betekent.

Hoe sta je tegenover de neveneffecten van een vakbond, zoals stakingen? Laat ons het bekendste voorbeeld nemen: de treinstakingen. Volgens mij is een staking voor de meeste vakbonden het laatste middel om naartoe te grijpen. Ik denk dat veel mensen dit niet beseffen omdat het in de perceptie van de media lijkt alsof dit het eerste is waar werknemers naar grijpen. Het blijft een belangrijk drukkingsmiddel om te signaleren als er iets echt niet meer kan. Als je over de spoorwegen verhalen leest over de werkdruk binnen sommige segmenten… Ik heb liever dat er een keer te veel gestaakt wordt

AZ - Turnhout

dan dat de spoorbazen de werkdruk zodanig hoog laten worden dat er een ongeval met menselijke fout gebeurt waarbij slachtoffers vallen.

De vakbonden zoeken kandidaten voor de sociale verkiezingen die in mei plaatsvinden. Hoe zou Kabouter Wesley hen overtuigen? Kabouter Wesley zou dat doen door heel hard te schelden en iedereen die zich niet kandidaat stelt op zijn muil te slaan. Ik weet niet of dat de beste manier is om mensen zo ver te krijgen. Maar als dat de vraag is, dan vrees ik wel dat dit het antwoord is van Kabouter Wesley: met geweld en intimidatie. Kan humor de wereld redden of is humor eerder een betere saus? De wereld redden misschien niet direct. Maar na twaalf jaar werken in televisie en theater heb ik wel geleerd dat een dosis humor het overbrengen van een boodschap veel makkelijker maakt. Of je nu kijkt naar De Ideale Wereld, of wat we met Basta gemaakt hebben: door maatschappelijk relevante thema’s met humor te brengen, bereiken ze een groot publiek. Dus: humor is zeker een heel belangrijke factor.

.

Mondelez (Milka) Herentals


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.