Visie 26 februari 2016 - editie Limburg by beweging.net

Regio Mechelen Vrijdag 26 februari 2016

27/2-6/3

Actie ‘Durf verenigen. Onbegrensd.’

Zin om zelf aan de slag te gaan als vrijwilliger

Voorjaarspret in Massembre

Diversiteit prioriteit bij Femma > p. 2-3-7

Felix Van Groeningen laat iconisch café herleven in nieuwste film Belgica

> p. 10

> p. 24

CM-huisdokter legt uit:

Ellen Van Stichel over rechtvaardigheid:

‘Ik snap dat we angsten hebben.’

‘Waarom vallen we flauw?’ Vrouwen staan hun mannetje in de metaalsector

www.beweging.net

> p. 12

> p. 8

> p. 17

www.cm.be

www.acv-online.be

jaargang 72 ¬ visie nummer 04 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 11 maart 2016

Regionieuws > p. 18

2 ver

¬ onze samenleving

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

WOORDING

Aanstekelijk

Want vrijwilligerswerk is aanstekelijk. Eenmaal je erdoor aangestoken bent, is het een vlam die blijft branden. Je steekt ook andere mensen aan met je enthousiasme. Uit naam van beweging.net wil ik heel graag iedereen bedanken die zich vrijwillig inzet voor anderen en voor een warme samenleving. We mogen terecht trots zijn op het bloeiend verenigingsleven in Vlaanderen. Stel je eens een wereld voor zonder vrijwilligers en hun verenigingen! Net omwille van hun sterkte, mogen we van vrijwilligers en verenigingen veel verwachten bij de integratie van vluchtelingen. Daarom start beweging.net in het verlengde van de Week van de Vrijwilliger de actie ‘Durf verenigen. Onbegrensd.’ Als we vluchtelingen betrekken bij onze activiteiten, dan worden het uitgelezen ontmoetingsmomenten. Om elkaar te leren kennen, om verhalen te vertellen, om samen Nederlands te oefenen, om een huis en werk te zoeken, om samen dingen te beleven en om deel uit te maken van dezelfde vereniging en dezelfde samenleving. En om de aanstekelijke vlam van vrijwilligerswerk door te geven. Meer informatie vind je op de website www.beweging.net/onbegrensd en op de volgende pagina’s van deze Visie.

www.twitter.com/BewegingNet

Patrick Develtere voorzitter beweging.net

Stem voor vu r ige vr ijwilligers

Vrijwilligers gezocht De organisaties van beweging.net zijn altijd op zoek naar vrijwilligers. Op de campagnesite van de Week van de vrijwilliger, www.beweging.net/weekvandevrijwilliger, vind je vrijwilligersvacatures. Visie sprak alvast met mensen die met passie en vuur een beetje tijd in vrijwilligerswerk steken.

Voor de Wee k van de Vrijw illiger organiseert beweging.ne t een wedstrijd op Facebook. Nog tot 3 ma art kunnen vereniginge n, groepen o f individuen fi lmpjes instu re n die aantonen ho e aanstekeli jk vrijwilligers werk is. Het fi lm pje met de mee ste likes aan h e t einde van de campagne w int een barbecue vo or 20 person en. w w w.beweg ing.net/ weekvandevr ijwilliger of w w w.face book.com/ weekvandevr ijwilliger

Koken op Kazouvakantie smaakt altijd naar meer De hongerigen spijzen is een werk van barmhartigheid en dat is precies wat Katleen Vanrie (47) en Veerle De Zutter (41) al 25 jaar met veel plezier bij Kazou Brugge doen. Komende zomer zullen maar liefst 264 andere kookploegen het beste van zichzelf geven op de zelfkookvakanties van Kazou. Katleen en Veerle vertellen ons waarom. Hoe ziet een gemiddelde vakantiedag eruit? Katleen: ‘We zijn altijd vroeg uit de veren om naar de bakker te gaan en het ontbijt klaar te zetten.’ Veerle: ‘En tijdens het ontbijt beginnen we al met de voorbereiding van het middageten. Na het ontbijt ruimen we af …’ Katleen: ‘… en gaan er anderen boodschappen doen. De rest van de voormiddag staan we in de keuken.’ Veerle: ‘Na het middageten volgt de afwas samen met de kinderen. Onze kookploeg is een geoliede machine en dat zorgt ervoor dat er tijd is voor ontspanning. Het moet voor een kookploeg ook een beetje vakantie zijn.’ Katleen: ‘Minstens even belangrijk is het dagelijks poetsen van de keuken want we dragen hygiëne hoog in het vaandel.’ Welke wijze raad zouden jullie aan geïnteresseerde keukenpieten –en prinsessen geven? Katleen: ‘Probeer het met veel liefde en enthousiasme te doen. En zorg dat je goed voorbereid bent want een goeie voorbereiding is al de helft van het werk.’ Veerle: ‘Maak het zeker ook niet speciaal. Keep it simple! Zeker op een eerste vakantie. De doodgewone kost is voor de kinderen nog altijd het lekkerst. Het is beter dan thuis of bij oma, krijgen we

Compagnie Gagarine

Tijdens de Week van de Vrijwilliger worden jaarlijks meer dan 1 miljoen Vlaamse vrijwilligers in de bloemetjes gezet. Meer dan terecht! Ook beweging.net en partnerorganisaties bedanken de komende dagen de meer dan 250 000 aangesloten vrijwilligers. Overal te lande vinden bedankingsacties plaats onder de slogan ‘Vrijwilligers aanstekelijk’.

uuKatleen en Veerle: ‘Wij koken met veel liefde en enthousiasme op Kazouvakanties.’ soms te horen bij de afwas. En dat is voor ons het mooiste compliment.’ Katleen: ‘Het doet ons eveneens plezier als kinderen zich spontaan komen aanbieden voor de afwas.’ Veerle: ‘Of als ze een babbeltje komen slaan want kinderen blijven soms han-

Kook je graag voor een enthousiaste groep kinderen op een Kazouvakantie in binnen- of buitenland? Je vindt de vrijwilligersvacatures van Kazou en de andere organisaties van beweging.net op www.beweging.net/weekvandevrijwilliger

gen in de keuken als ze met een ei zitten. Dus ja, je zou ons een beetje een moederfiguur voor hen kunnen noemen.’ Tot slot: welke producten nemen jullie deze zomer zeker mee naar respectievelijk Frankrijk en Spanje? Veerle: ‘Peperkoek en speculaas, want beter dan bij ons kan je niet krijgen.’ Tom Degrande

¬ onze samenleving

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

uuRaf De Vlamynck controleert voor Pasar de uitgestippelde fietsroutes.

‘Gezond, gezellig en ontspannend, dat is mijn motto’ Raf De Vlamynck (70) is een gepassioneerd wandelaar en fietser. Voor Pasar controleert hij ieder jaar 13 fietsroutes. Wat zijn de taken van een fietspeter bij Pasar? ‘Fietsliefhebbers vinden op de website van Pasar uitgestippelde fietsroutes. Het is natuurlijk de bedoeling dat zij die routes zonder problemen kunnen fietsen, dat ze geen obstakels op hun weg vinden. Ik fiets elk jaar de routes die me zijn toegewezen en controleer of alles nog klopt. Bij de fietstochten via het knooppuntennetwerk kijk ik vooral of de bordjes nog juist hangen. Ik heb altijd een rugzakje bij met een platte sleutel, kleine herstellingen kan ik zelf doen. Lukt dat niet, dan noteer ik het probleem en geef ik het door om hersteld te worden. Ik kijk ook altijd of de routebeschrijving nog klopt, zodat de fietsers eenvoudig de juiste weg vinden.’

den te werven. En tot drie jaar geleden hadden we in de zomermaanden een kustactie. Tussen half juli en half augustus trokken we elke maandag en donderdag met de promobiel naar een Belgische kuststad, waar we info gaven over fietstochten van de kust naar het binnenland. Soms fietsten wel duizend deelnemers mee.’ Wandelen en fietsen zijn wel de rode draad? ‘Ik ben heel actief, dat klopt. Twee weken geleden was ik een weekje op vakantie in Mallorca. Ik heb daar toch ongeveer 100 kilometer gewandeld en 270 kilometer gefietst. Gezond, gezellig en ontspannend, dat is mijn motto. Voor een andere organisatie begeleid ik trouwens ook wandelen fietsreizen voor senioren in Mallorca, Menorca en Lanzarote. Ik ben zo’n twaalf weken per jaar in het buitenland. Stil zitten is niets voor mij.’ (AJ) Wil je net als Raf fietsers en wandelaars op het juiste pad houden? Pasar zoekt mensen die de routes administratief op punt houden. Je vindt de vrijwilligersvacatures van Pasar en de andere organisaties van beweging.net op www.beweging.net/ weekvandevrijwilliger

Deed je vroeger ook al vrijwilligerswerk? ‘Ik doe al 38 jaar vrijwilligerswerk voor Pasar. Ik heb nog in het animatieteam gezeten van de vakantiecentra van Pasar, toen nog Vakantiegenoegens. Ik heb ook lange tijd met de promotiestand getoerd om mensen te laten kennis maken met Pasar en le-

‘Ik zal vooral schrijven over wat er in plaatselijke groepen van Femma gebeurt en over thema’s die aanleunen bij mijn leeftijdscategorie’, vertelt Caroline Bossu (53). Zij reageerde heel snel op de vrijwilligersvacature voor gastblogger of journalist bij Femma. Heb je al ervaring met vrijwilligerswerk? ‘Ik ben zeer actief binnen Femma. Ik ben al twintig jaar teamlid van Femma Emelgem. Ik volg de organisatie ook op facebook en de website. Op die manier zag ik dat Femma op zoek was naar journalisten en bloggers.’ Wat sprak je aan in deze vrijwilligersvacature? ‘Ik verkondig al jaren dat Femma mensen moet aanspreken om iets met hun specifieke talenten te doen. Vrijwilligerswerk is vaak zo algemeen. Maar als je mensen vraagt om hun talent in te zetten, zullen ze daar met veel plezier en enthousiasme tijd in steken. Dat geldt voor alle vrijwilligerswerk. Dankzij deze vacature kan ik dit nu in praktijk brengen en mijn steentje bijdragen, want ik schrijf erg graag.’ Wat wil je vooral doen als blogger of journalist voor Femma? ‘De blog van Femma is een heel actieve en interessante blog. Toch denk ik dat veel mensen van mijn leeftijd er zich niet meteen thuis voelen. Het gaat bijvoorbeeld vaak over kleine kinderen opvoeden. Maar wij hebben al volwassen kinderen of studenten, of misschien al kleinkinderen. Die invalshoek kan ik brengen in mijn stukjes. Daarnaast zal ik ook de link leggen met de plaatselijke groepen van Femma, zodat de lezers weten wat daar allemaal gebeurt.’

Stefaan Beel

Wouter Van Vooren

‘Als mensen hun talent mogen inzetten, zijn ze enthousiast’

uuCaroline Bossu zal voor Femma schrijven op de blog. Wat gebeurde er nadat je op de vacature reageerde? ‘Ik werd meteen gecontacteerd door Femma en we hebben enkele praktische afspraken gemaakt. Als ik een idee heb voor een artikel, leg ik dat even voor aan de verantwoordelijke. En daarna kan ik aan de slag.’ (AJ) Wil je net als Caroline in je pen kruipen? Je vindt de vrijwilligersvacatures van Femma en de andere organisaties van beweging.net op www.beweging.net/ weekvandevrijwilliger

‘Op de trein wordt de groep gevormd’ ‘Ik ga al meer dan dertig jaar naar Lourdes’, vertelt Chris Sips. Ze is net terug van een bedevaart die ze voor OKRA begeleidde.

Lisa Develtere

‘Ik heb vroeger voor Femma bedevaarten naar Lourdes begeleid’, gaat Chris verder. ‘Dat doe ik nog altijd, al is het intussen Govaka geworden (reisorganisatie van kwb en Pasar, red.). Ik reis dus zo’n twee keer per jaar naar het zuiden van Frankrijk om een groep te begeleiden.’ Klassiekers in het aanbod ‘Wie met OKRA naar Lourdes gaat, krijgt een mooi aanbod van activiteiten. Daar zitten sowieso de klassiekers bij, zoals de sacramentsprocessie, dit is een processie voor de zieken. Ook de lichtprocessie wordt door duizenden bedevaarders gegaan en beleefd. De deelnemers kunnen ook de internationale vie-

ring bijwonen. Maar iedereen is vrij. Willen ze de prachtige natuur in de omgeving verkennen, dan kan dat ook. Het is onze doelstelling om bezinning en vakantie te combineren.’ Beter in groep ‘De deelnemers kiezen bewust voor deze reis. Ze zijn gemotiveerd en dus meestal heel tevreden nadien. Ik vind het ook een aanrader om een bedevaart naar Lourdes in groep te beleven. Van mensen die alleen gaan, hoor ik vaak dat ze er nooit meer willen teruggaan. Onze deelnemers keren graag terug. Ze hebben met elkaar kunnen praten, hun lief en leed en dankbaarheid kunnen delen.’ Samen onderweg ‘Het is mijn taak om de reis ter plaatse te begeleiden. Ik vind het leuk om met mensen onderweg te zijn. De sfeer wordt

al gecreëerd op de trein, daar wordt de groep gevormd. Verder luister ik vooral naar hun verhalen. Soms vraag ik me af hoe het met de deelnemers verder is gegaan. Je krijgt een band. Daarom blijf ik het graag doen. Van 13 tot 18 juni ben ik er weer bij. En ik denk dat er nog plaatsen zijn op de trein (lacht).’ (AJ) Wil je net als Chris mensen op reis begeleiden? Je vindt de vrijwilligersvacatures van OKRA en de andere organisaties van beweging.net op www.beweging.net/ weekvandevrijwilliger Meer informatie over de bedevaarten van OKRA vind je op www.okra.be of via het nummer 02 246 44 32

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

WEEk VAN DE VRIJWILLIGER Ariana Barku begeleidt Femma-groepen bij het integreren van nieuwkomers

Femma zet in op diversiteit Verenigingen kunnen een belangrijke rol spelen bij de integratie van vluchtelingen in onze maatschappij. Iets wat ze bij Femma heel goed beseffen. Ariana Barku begeleidt Femma-groepen in Limburg die diversiteit willen integreren in hun werking. ‘Vluchtelingen die hier arriveren zijn eenzaam.’

jaar geleden kwam Ariana Barku als oorlogsvluchtelinge vanuit Kosovo naar België. Meer dan wie ook beseft ze hoe moeilijk de weg is die vluchtelingen moeten afleggen om hun plaats te vinden in onze samenleving. ‘Ik hoor het woord integratie niet graag’, zegt ze. ‘Dat betekent dat je je moet aanpassen, jezelf niet mag zijn’. Ik spreek liever over opnemen in de samenleving. Het verenigingsleven kan in dat proces een rol spelen. Maar niet alleen verenigingen, alle mensen eigenlijk. Ook omdat in contact komen met mensen van een andere origine je leven verrijkt.’ Hoe zien vluchtelingen dat volgens jou zelf? ‘Contacten met mensen, meer willen nieuwkomers niet. Want ze zitten hier soms zonder familie en vrienden, terwijl ze vaak uit een cultuur komen waarbij het groepsgevoel net heel belangrijk is. En ik denk dat vluchtelingen die hier arriveren één voor één eenzaam zijn. Mijn eerste jaren in België bracht ik door in isolement. Ik heb pas autochtonen leren kennen, toen ik de taal al sprak. Wie had er in de eerste jaren aandacht voor mij? Dat waren de tweede generatie Italianen in Genk, omdat ze in mij het verhaal van hun ouders herkenden. Terwijl onderzoek van professor Koen Jaspaert van de KUL aantoonde dat taal geen voorwaarde is om geïntegreerd te zijn. Opgenomen worden in een groep is een voorwaarde om een taal te leren. Al wil ik daarmee het leren van de Nederlandse taal niet minimaliseren.’

uuFemma zet in op diversiteit en probeert via verschillende kanalen mensen met een andere origine te bereiken, zoals hier bij activiteiten in Aalst en Sint-Truiden.

Als je wil openstaan voor mensen met een andere achtergrond, moet je jezelf als vereniging onder de loep durven te nemen. Ariana Barku

Hoe gaat Femma om met de vluchtelingenproblematiek? ‘Superdiversiteit is sinds vorig jaar een criterium waarop we ons werk kwalitatief beoordelen. Het is de bedoeling dat het een grondhouding wordt in alles wat we doen. Omdat diversiteit gewoon de realiteit is. Je kan daarvoor je ogen sluiten en op een eiland gaan staan of er iets uit le-

ren. Diversiteit gaat trouwens niet alleen om mensen met een andere etnische achtergrond, maar ook over leeftijd, sociaal economische achtergrond of mensen van de tweede of derde generatie met vreemde roots, enz. Bij het oprichten van nieuwe Femma-groepen zoeken we naar kanalen waarlangs we mensen met een andere origine kunnen bereiken. De ene Femmagroep is al wat gemengder dan de andere, ook afhankelijk van de context. Op het platteland zal dat wat minder gemengd zijn. ‘ Is het moeilijk om mensen met een andere origine te bereiken? ‘Voor mij persoonlijk niet, omdat mijn natuurlijke biotoop evenveel Vlamingen als allochtonen telt. Kijk, bij Femma heb je open en meer gesloten groepen. Dat is evenzeer het geval bij andere etnieën. En soms is de groep eigenlijk heel gemengd

zonder het te beseffen. Bijvoorbeeld in de oude mijnregio’s heb je al heel veel vrouwen van Italiaanse origine die betrokken zijn bij Femma. Een ander voorbeeld: in Hasselt kregen we een uitnodiging van een groep Marokkaanse jonge mama’s om elkaar te ontmoeten. Daar zijn veel Femma dames op afgekomen. Ik hoor vaak dat nieuwkomers en vluchtelingen vragende partij zijn om dingen samen te doen. Zij zijn op zoek naar vrije tijdsactiviteiten onder andere om onze taal te leren. En omgekeerd leeft de vluchtelingenproblematiek ook bij onze Femmagroepen. Op een planningsavond in Houthalen kwam het onderwerp spontaan ter sprake. De vraag rees om daar iets mee te doen en ik ondersteun hen daarin. Wel, zij gaan daar in het najaar een info-avond organiseren met de feiten en de cijfers over vluchtelingen maar ook met getuigenissen.’

‘Durf verenigen. Onbegrensd.’

De actie bestaat uit een informatiepakket, een website met achtergrondinformatie over de vluchtelingenproblematiek en een logo. Het informatiepakket is heel praktisch opgevat, met tips om aan de slag te gaan. Afdelingen van beweging.net kunnen zo het brede lokale verenigingsleven in hun gemeente ondersteunen om vluch-

DURF VER ENIG EN telingen te betrekken bij hun werking. Het logo dient om goede voorbeelden in de verf te zetten en om de inspanningen van lokale verenigingen te waarderen. De actie werd niet toevallig in Scherpenheuvel gelanceerd. In het opvangcentrum Peeterskasteel gingen vluchtelingen en vertegenwoordigers van uiteenlopende verenigingen in gesprek over de meerwaarde van vrijwilligerswerk. De vluchtelingen kregen tijdens het gesprek ook een

Wouter Van Vooren

Afgelopen maandag lanceerde beweging.net in het verlengde van de Week van de Vrijwilliger de actie ‘Durf verenigen. Onbegrensd.’ De actie richt zich naar vluchtelingen, overheden, vrijwilligers en bestuurders van lokale verenigingen. Het doel van de actie is vluchtelingen meer te betrekken bij het verenigingsleven.

viertalig informatieblad over het verenigingsleven in Vlaanderen.

✔✔Meer informatie en materiaal om aan de slag te gaan vind je via www.beweging.net/onbegrensd

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

uuKAJ organiseerde een scholierenmars in Brussel

KAJ wil debat starten over school van morgen KAJ wil inspraak in het debat over eindtermen dat minister van onderwijs Hilde Crevits momenteel voert. Daarom organiseerden ze afgelopen zaterdag een scholierenmars in Brussel.

Merk je ook hindernissen bij het inzetten op die diversiteit? ‘Het is anders werken. We moeten de klassieke sjablonen loslaten. Als je wil openstaan voor mensen met een andere achtergrond, moet je jezelf als vereniging onder de loep durven te nemen. We leven nu eenmaal in een andere maatschappij dan vroeger. Die maatschappij is al een tijdje aan het veranderen, maar de laatste tijd gaat het wel heel snel. Het engagement verandert ook. Als je je vroeger engageerde bij een vereniging deed je dat meestal voor meerdere jaren. Maar ik ben ook al blij met korte engagementen. Met mensen die goesting hebben om iets te doen, maar na zes maanden al stoppen. Jongeren gaan nu eenmaal anders om met dat engagement en we moeten daar voor open staan. Met ander engagement bedoel ik ook: kijk naar de referentiekaders van mensen van een andere origine. Het verenigingsleven is

uuAriana Barku groepsbegeleider bij Femma iets evidents in Vlaanderen, maar is niet voor iedereen zo vanzelfsprekend. Vergadercultuur is minder bekend. Dan weten ze niet duidelijk wat van hen wordt verwacht of ze denken dat het iets vrijblijvends is. Als je Femma vergelijkt met andere klassieke verenigingen, dan staan wij al verder in dat proces. Dat diversiteit een beleidskeuze is geworden, is al een hele grote stap. En weet je, soms klikt het heel goed tussen verschillende mensen en soms niet. Maar ook dat is menselijk. We willen dat ook niet forceren.’ Hilde Van Malderen

Mogen jongeren in het onderwijs nog jong zijn? Met die vraag trok KAJ naar de jongeren zelf. Zo kwamen enkele verzuchtingen naar boven. Jongeren voelen zich bijvoorbeeld te weinig gewaardeerd als ze technisch of beroepsonderwijs volgen. Uit de bevraging bleek ook dat de schoolkosten te hoog oplopen, dat er te weinig inspraak is bij het opstellen van het schoolreglement en dat er weinig tijd overblijft voor hobby’s door het vele huiswerk.

Pijnpunten ‘De pijnpunten gaan verder dan enkel de eindtermen’, zegt Els Michiels, voorzitter van KAJ. ‘Wij hebben gekeken naar de bredere problemen in de samenleving. Het gaat ons niet alleen om wat jongeren moeten leren op school, maar ook om de vraag: welke mensen willen we in de samenleving. We zeggen bijvoorbeeld niet dat er geen regels moeten zijn, maar willen wel aandacht voor hoe die tot stand komen. Welke

jongeren willen we kweken? Ja-knikkers of jongeren met een kritische houding? Het gaat ons dus om meer dan de leerstof alleen. We willen een debat starten.’

‘Van leRensbelang’ Minister van Onderwijs Hilde Crevits staat open voor de inbreng van jongeren. ‘Het is belangrijk dat zij hun stem laten horen’, klinkt het. ‘Dat beogen we ook met het maatschappelijk debat ‘Van leRensbelang’, het debat over de eindtermen van de toekomst dat op dit moment loopt. Iedereen kan zijn of haar mening kwijt over wat jongeren zouden moeten kennen op de website onsonderwijs.be. Het gaat niet alleen over kennis, maar ook over vaardigheden zoals kritisch en mondig in het leven staan. Tegelijk loopt het toekomstproject 2030 samen met radiozender MNM : jongeren kunnen hun voorstellen over het leren van de toekomst insturen.’ De scholierenmars eindigde zaterdag aan het ministerie van onderwijs. ‘De minister kon niet aanwezig zijn’, aldus Els Michiels. ‘Maar ze heeft ons wel gezegd dat we nog mogen langskomen.’ (HVM)

My Fair Baby geeft duurzame tips aan ouders Vroeg begonnen is half gewonnen. Dat is de inslag van My Fair Baby, een samenwerking van Netwerk Bewust Verbruiken, de Gezinsbond, Fairtrade Belgium en Vredeseilanden. Zij geven toekomstige en kersverse ouders tips voor duurzame keuzes rond geboortekaartjes, doopsuiker, voeding, kleding, kamerinrichting, mobiliteit en speelgoed. Wij pikten er vijf interessante tips uit.

Geboortekaartjes Steeds meer drukkerijen bieden kaarten uit gerecycleerd karton en/of papier met een FSC-label aan. Vraag ernaar bij je drukker. Erg leuk zijn kaartjes gedrukt op papier waarin bloemzaadjes verwerkt zijn.

Wanneer je ze plant in de tuin, groeien er na verloop van tijd bloemen uit.

Doopsuiker Er zijn vandaag nog geen fairtrade suikerbonen op de markt. Tot we zover zijn, kan je andere lekkere alternatieven geven aan de bezoekers. Bijvoorbeeld: fairtrade koffieboontjes met een laagje melk- of fondantchocolade. Een andere zoete lekkernij zijn chocoladerepen van Oxfam Wereldwinkels, met daarrond een wikkel met de naam van het kind.

Babyborrel Kartonnen borden, plastic bekers en pa-

pieren tafelkleden besparen je een pak afwas, maar zorgen voor een berg afval die absoluut niet hoeft. Vermijd dus wegwerpspullen en voedingswaren die overdreven verpakt zijn. Niet voldoende servies in huis? Leen het van vrienden en familie of huur het bij een lokaal bedrijfje (googlen op ‘verhuur feestmateriaal’).

Tweedehands kleding en speelgoed Fijn voor de portemonnee, goed voor het milieu en vaak gewoon ook heel origineel... waarom zou je nieuwe spullen kopen als je ze veel goedkoper tweedehands

vindt? De Gezinsbond organiseert overal in het land tweedehandsbeurzen, waar jonge ouders gebruikte kinderkleren en speelgoed kunnen kopen en verkopen

Cadeau kiezen Kleine kinderen kiezen zelden zelf met wel speelgoed zij opgroeien. Het zijn de ouders, grootouders, meters en peters, vrienden en andere familieleden die hen de speeltjes geven. Een alternatief voor speelgoed is een leuk boek om voor te lezen, een bon voor een activiteit (babyzwemmen, kinderboerderij) of een bijdrage voor een kindvriendelijke tuin. (HVM)

✔✔Meer duurzame tips kan je vinden op www.myfairbaby.be

¬ post

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

VACATURE m/v CM • Projectleider verzekeringstechnische diensten • Business analist • JAVA coach • Test engineer • Projectverantwoordelijke MOB Verzekeringen CM • Functional analist • Functional support Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek Meer info over deze en andere vacatures op www.cm.be/jobs

GEDACHT

Slaap (1)

Besparen op energie (1)

Voor een goede nachtrust is een rustige buurt voor mij belangrijk. Ik woon in een omgeving waar het niet druk is. Ik verkies een volledig duistere kamer. Getik van een uurwerk verdraag ik niet. Voor ik ga slapen lees ik in een tijdschrift of de krant. Na een half uur of een uur val ik vanzelf in slaap. Word ik ’s nachts wakker, dan lees ik nog wat tot ik moe word. De televisie is al jaren weg uit mijn kamer. Slaappillen neem ik nooit. ’s Middags probeer ik geen dutje te doen want ik ondervind er ’s nachts meer nadeel van. Ik heb wel vaak last van nachtmerries met hartkloppingen. Opstaan en me rustig houden, helpt. Muziek ’s avonds doet mij ontspannen. Als ik mijn slaap beoordeel, geef ik mij 6 à 7 op 10. Niet slecht vind ik voor een man van 75 jaar met een nog goed gehoor. ••• Denis Dumolin, Veurne

In Visie van 12 februari las ik dat twee op de drie gezinnen te veel betalen voor elektriciteit. Eigenlijk is het ‘nog steeds’ te veel betalen. Want sedert ik deelneem aan de acties van de provincie Antwerpen en van Testaankoop bespaar ik ieder jaar iets meer. Zes jaar geleden betaalde in 500 euro per jaar meer. Twee op de drie gezinnen dat is veel. Is het drempelvrees, te veel moeite, gemakzucht? De verlangde inspanning om over te stappen is echt verwaarloosbaar als je ze vergelijkt met het resultaat. ••• H. Boyart

Slaap (2) Slecht slapen, ik kan erover meespreken. Gedurende vier jaar slikte ik geneesmiddelen, niet met een glaasje water maar met een halve liter wijn. Ik zat in een enorme depressie. Om overdag te functioneren, moest ik toch een beetje slapen. De huisarts liet mij verstaan dat het zeer moeilijk zou zijn om van de geneesmiddelen af te geraken. Dat was voor mij de uitdaging om het tegendeel te bewijzen. Ik ben een ervaren mountainbiker en fietste van Loenhout naar Chartres. Alleen en zonder pillen op zak. De eerste nachten kon ik niet slapen, maar na enkele dagen lukte dat wel. Ik heb afgezien maar heb onderweg ook heel toffe mensen ontmoet. Het was de mooiste reis van mijn leven en het heeft geholpen om van de pillen af te geraken. ••• Naam en adres bekend bij de redactie

ACV-Transcom • Stafmedewerker/Jurist (m/v) Voltijds – Onbepaalde duur Standplaats Antwerpen Meer info: www.acv-transcom.be

ACV Vlaamse Vormingsdienst

Smakelijk We hebben het recept ‘Konijn met Komijn’ van Lien Willaert uitgeprobeerd en het was om duimen en vingers af te likken. Hopelijk krijgen we nog veel van deze recepten. We kijken er naar uit. ••• Familie De Zutter

Secretaris/Secretaresse (m/v) Deeltijds – Onbepaalde duur Regio Brussel

Besparen op energie (2) Leuk artikel, mooi dat men steeds zegt dat men kan besparen op energie. Maar ook wat simplistisch vind ik, omdat er steeds wordt verwezen naar gezinnen terwijl men weet dat dertig procent van de mensen alleenstaand zijn. Als je ieder jaar zou veranderen, krijgt je dan na 6, 8 of 10 keer wisselen geld erbij? Je kan inderdaad iets terugverdienen als je snapt wat je moet doen, maar 75% van de kosten zijn niet energieproducent gebonden. ••• H. Krieger-Nuyts, Vosselaar

Besparen op energie (3) Toen ik mijn oude leverancier op de hoogte bracht van wat de nieuwe mij te bieden had, wou hij onmiddellijk hetzelfde bieden. Onderhandelen is dus de boodschap. Als 500 000 gezinnen 225 euro besparen, betekent dit voor de staat meer dan 23 miljoen euro minder inkomsten aan BTW. Ze zullen vlug iets vinden om dit terug te verdienen. ••• J. Korthout, Herselt

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

Meer info: www.acv-online.be

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts eenPagina citaat. citaat-221&_citaat-221&.qxd 22-12-15 13:56 1 1. Sieraad; 2. gewicht; 3. klassieke taal; 4. geslepen; 5. berouw; 6. kwelling; 7. haar dos; 8. huisdier; 9. afnemer; 10. plezier; 11. roofdier; 12. compliment; 13. schilders gerei; 14. schoonmaakmiddel. Citaat-221

1 D P E 2

K E

3 G

L O M E G

L N A A R S S R H IJ A S

4 R G A D A R E D 5

S R P O D A T N

S B T R U

7 O E P N T E 8 N S B 9

E N I

L O O R T

Vayamundo Oostende Lente-midweken voor Senioren @ Corsendonk Duinse Polders Van 14/3-18/03 OF 21/03-25/03 Verblijf in volpension – Busuitstap – Elke voormiddag een voordracht – tijdens de avond optredens, kleinkunst, keyboard animatie en op donderdagavond een “Show met schitterende allure” gepresenteerd door Eddy Herman, showballet, Davy Gilles en de Melando’s. Prijs per volwassene: € 338,00

zon, zee en strand... en alles onder 1 dak, genieten maar! Het wordt mooi weer in de Paasvakantie... Boek nu een midweek aan zee voor slechts €54 per persoon per nacht in halfpension! Midweek van 28/03 - 01/04/16 en van 04/04 tot 08/04/16. De kinderen vervelen zich geen moment in het zwembad of in ons reuzegroot indoor speeldorp!

Liever een weekendje weg? Boek nu het Familie weekend van 08 tot 10/04/16 voor slechts €134 p.p.

Pasen @ Corsendonk Sol Cress Paasarrangement, van 25/03 tot 28/03 Verblijf in half pension – welkomstaperitief – kinderanimatie – paaseierenraap – paasbrunch Prijs per volwassene: € 169,00 / Kind 6-14: € 75,50 / Kind 2-5 jaar: € 58,00

Vayamundo Houffalize met de ganse familie naar de ardennen: een actieve trip ! Happy Family Holiday Pasen: 25/03 tot 10/04/16

S E P E O K R T

10 B K A E F

A R

11 R R A D K E E T 12 M O R D D A E

13 K N O E O R E D 14 V

L N O E E

Oplossing citaat: “De mens is harder dan steen en breekbaarder dan een ei“. (Joegoslavisch spreekwoord)

Citaat-221

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving.

Paasvakantie promotie vanaf 25/03 tot 10/04 Stuntacties in half pension en vol pension: 3 nachten + 1 nacht gratis OF 5 nachten + 2 nachten gratis

E: Info.duinsepolders@ corsendonkhotels.com T: 050 43 24 00

vanaf

€ 143,50 per persoon in halfpension

Kies zelf je aantal nachten in halfpension in combinatie met leuke activiteiten en animatie. Maak zeker gebruik van onze nieuwe wellness-floor, fitness en prachtige buitenspeeltuin!

078 156 100

Alle info en reservaties: contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be | facebook.com/vayamundo.be

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

Vrijwilliger René steekt handje toe

‘Mantelzorger kan er even tussenuit’ ‘Je bent te vroeg. Ik doe nog even mijn ogen dicht. Maak je me dan opnieuw wakker?’ René De Grim is vroeg op post bij Senne. ‘Wanneer zijn mama al naar het werk is, ben ik er als hij opstaat en zich klaarmaakt voor school.’ Op pad met een enthousiaste vrijwilliger van CM-Oppas aan huis.

et is pas tien over zeven’, jammert Senne (10). ‘Ik blijf nog even liggen!’ Het is woensdagochtend. René De Grim (51) uit Sint-Niklaas is al een tijdje uit de veren om bij Senne een handje toe te steken. ‘Dat doe ik regelmatig, wanneer zijn mama vroeg naar het werk moet.’ René is vrijwilliger voor CM-Oppas aan huis. De vrijwilligers gaan langs bij kinderen met een chronische aandoening of een beperking en bij zorgbehoevende volwassenen. René: ‘Zo kan de mantelzorger er even tussenuit. Ik kom niet alleen bij Senne. Er zijn best veel vragen. Ik hoop dat mijn enthousiasme anderen kan overtuigen om vrijwilliger te worden.’

Kriebelmonsters ‘De kriebelmonsters zijn daar!’, roept René als hij even later de kamer weer binnenkomt en Senne wakker kriebelt. ‘Opstaan gaat niet altijd vlot. Dan komen de kriebelmonsters langs.’ Eenmaal beneden leest René het berichtje dat Sennes mama in een schriftje achtergelaten heeft. ‘Ik laat haar ook weten hoe het ging. Senne heeft een bindweefselaandoening. Ze weet graag of hij goed gegeten heeft. Anders valt hij snel af, dat is niet goed voor zijn gezondheid.’ Senne komt vrolijk de trap af. Hij werpt snel een blik op het blad met pictogrammen naast zijn bord. Dat toont wat hij zeker moet doen voor hij naar school vertrekt. Vanmorgen heeft hij veel honger. In

CM bedankt vrijwilligers Tijdens de Week van de Vrijwilliger van 27 februari tot 6 maart zet CM graag alle vrijwilligers in de bloemetjes. Zij zijn de drijvende kracht van CM. Ze staan mantelzorgers bij, gaan op ziekenbezoek, bezorgen kinderen en jongeren een onvergetelijke vakantietijd, vervoeren chronisch zieken naar het ziekenhuis of bepalen mee het CM-beleid. Al die vrijwilligers maken mee CM. Word ook jij graag oppashulp of ben je benieuwd naar wat je nog allemaal kunt doen bij CM? Surf naar www.cm.be/vrijwilligers.

uuKriebelmonster René maakt Senne wakker en helpt hem tot hij naar school vertrekt. zijn kom platte kaas gaat een hele berg suiker. ‘Ik moet nog wat actief worden’, lacht hij. ‘Het wordt een drukke dag. Ik moet de hond nog uitlaten, dan naar school en in de namiddag heb ik pianoles.’ Om tien over acht is het tijd om de deur uit te gaan. Lang hoeft Senne niet te wachten op de bus naar school. ‘Die is vroeg vandaag. Veel plezier!’, roept René hem na.

Vriendschap ‘Ik kan mensen echt helpen’, vertelt René even later. ‘Ik kom bij bejaarden, bij kinderen zoals Senne en deze namiddag ga ik naar Frederik. Hij is 38 en heeft multiple sclerose. Ik pik op heel verschillende situaties in. De ene heeft praktische hulp nodig, de andere wil een goed gesprek. Je maakt voor al die mensen een verschil. En je krijgt er vriendschap voor terug.’ Dat het goed klikt tussen René en Frederik - ‘Zeg maar Fré!’ - valt meteen op. ‘Hallo daar’, klinkt het met een hoog stemmetje zodra René binnenkomt. ‘Fré is goed in de imitatie van het typetje Jimmy B van Chris Van den Durpel’, lacht René. ‘Wij doen graag gek. Elke week gaan we op stap met de rolstoel. Dan lachen we wat af. Voor Fré is het belangrijk om even buiten te zijn.’ Fré woont nog zelfstandig. ‘Mijn moeder komt vaak langs en ik krijg hulp voor de boodschappen. Twee keer per week ga ik naar het dagcentrum. Op woensdag is René hier. Tien jaar geleden kreeg ik de diagnose MS. Ik merk dat ik achteruit ga. Weet je dat ik vroeger dj was? Dat lukt niet meer. Het lastigste is dat ik snel vergeet.’

‘Dat verdient een bloemetje’ ‘Ben je klaar?’, spoort René hem aan. ‘Met de rolstoel is het altijd een uitdaging. Ik vertrek graag op tijd. Dan kunnen we nog iets eten of drinken.’ René krijgt gelijk.

uuRené: ‘Wij doen graag gek. Ik wil dat Fré even kan genieten.’ Smalle voetpaden en stoepranden leiden tot manoeuvreerwerk. En, tot plezier. Jimmy B is nooit ver weg. En liedjes en imitaties uit televisieseries ook niet. René: ‘Ik heb altijd vrijwilligerswerk gedaan. In de jeugdbeweging, in het theater, voor de stad. Ik maak mensen graag gelukkig. Ik wil dat Fré kan genieten. Wie weet ga ik ooit aan de slag in de zorgsector (lacht).’ ‘Jouw engagement verdient een bloemetje’, zegt Fré als ze even later geïnstalleerd zijn voor een hapje, en hij geeft

de plastic plant op tafel aan René. ‘Die laat ik mooi hier’, lacht René. Maar dat die plotse attentie hem aangenaam verrast heeft, is duidelijk. Anneleen Vermeire Foto’s: Stefaan Van Hul

✔✔Wil je informatie over CM-Oppas aan huis? Neem een kijkje op www.cm.be/oppashulp

SPOTOP

CM-MediKo Plan beschermt je ook buiten het ziekenhuis

Gewapend tegen onverwachte Lieven Van Assche

‘Warm hart voor Chiromeisjes’ ‘Op Ria kun je rekenen. Samen met haar man Antoine staat ze altijd klaar voor de 180 meisjes van Chiro Lourdes in Oostakker. Elke zondag vind je haar aan het Chirolokaal. Ze zorgt ook voor de administratie van de Chiro, regelt vergaderingen, gaat op zoek naar kampplaatsen en zorgt met Antoine voor het onderhoud van de lokalen. En voor iedereen die een handje komt helpen, heeft ze een bedanking.’ ‘Ik ken Ria al een hele tijd. Ooit was ze leidster van mijn jongste dochter. En mijn man hielp Antoine vroeger bij het klussen op het Chiroterrein. Ria is nu 71, maar ze blijft zich inzetten. Haar engagement vindt ze vanzelfsprekend. De Chiromeisjes dragen haar een heel warm hart toe. En zij hen ook.’ Spot op is een nieuwe rubriek waarbij een lezer iemand bijzonder in de kijker zet. Dit keer nomineert Odette Van Imschoot (83, r.) vriendin Ria Thoen (71). Wil jij iemand bijzonder nomineren? Stuur je verhaal naar bijzonder@cm.be en maak kans op twee filmtickets.

Je valt met de fiets. Resultaat: bril gesneuveld en meerdere bezoeken bij de tandarts en de kinesist. Wan neer je de rekening krijgt, blijkt dat je nog heel wat kosten uit eigen zak moet betalen. CM-medewerker Christophe Caulier beantwoordt de vragen van Christiane Van de Velde (69) uit Evergem en van jonge mama Cindy (31) over tegemoetkomingen bij kosten zonder hospitalisatie. ‘Je weet nooit waar je nog voor zal staan. Daarom kies ik voor het CM-MediKo Plan.’ Geruststelling bij hoge kosten Cindy: ‘Ik heb vier jonge kinderen. Twee van hen hebben een immuniteitsziekte. Er kunnen heel wat problemen opduiken waardoor een doktersbezoek nodig is. Maar dat geldt evengoed voor de andere twee, ook al zijn zij nu gezond. Ik sta er alleen voor om de doktersrekeningen te betalen. De medische kosten lopen dus snel op. Is het CM-MediKo Plan interessant voor mij?’ Christophe: ‘Medische kosten lopen inderdaad snel op. Het CM-MediKo Plan vangt dit mee op. Wat je eerder zelf betaalde aan remgeld, zal je met het CM-MediKo Plan kunnen beperken. Want 75 procent van het remgeld krijg je terugbetaald. Dat geldt voor alle artsen en specialisten.’ Christiane: ‘Onlangs onderging ik een ope-

zoek en

win

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

uuChristophe geeft uitleg aan Christiane: ‘Ook facturen voor kosten buiten het ziekenhuis lopen soms hoog op. Het CM-MediKo Plan is dan een geruststelling.’ ratie aan mijn ogen. Die was niet goedkoop. Wie weet, heb ik ooit tandimplantaten nodig. Zo’n ingreep kost toch ook wel wat. Zou het CM-MediKo Plan de kosten dan mee opvangen zodat ik financiële verrassingen kan vermijden?’ Christophe: ‘Heb je tandimplantaten of tandprothesen nodig, dan kun je rekenen

op een tegemoetkoming tot 500 euro per jaar. En ook voor oogzorg en hoorapparaten bijvoorbeeld is het CM-MediKo Plan een goede extra verzekering. Het zijn net die uitgaven die voor mensen vaak hoge facturen met zich meebrengen. Je staat er niet bij stil, maar het is niet alleen de ziekenhuisfactuur die soms stevig aantikt. Een bril, orthodontie, een hoorapparaat of tandprothese, ook facturen voor

HUIS dOKTER

Speur je in Visie mee naar het antwoord?

Waarom wordt het donker voor je ogen?

Tip Babysitter die net uit bed is

Als er even te weinig bloed in de hersenen komt, val je flauw. Wie een flauwte voelt aankomen, kan proberen om die alsnog te voorkomen.

Oplossing

P Stuur je antwoord voor 7 maart op een gele briefkaart naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het antwoord naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wil: het boek ‘De verborgen geschiedenis van mijn vader’ van Ronny Mosuse (over de zoektocht naar het levensverhaal van zijn vader), uitg. Van Halewyck of het boek ‘Belgen maken bommen’ van Dirk Musschoot (over Belgische vluchtelingen die in WO I werken in een Britse munitiefabriek), uitg. Lannoo. Uit de juiste inzendingen worden 5 winnaars geloot. Oplossing Visie nr. 3 sleutel Winnaars D’Hont Norbert (Gent) Eveline Vanden Broeck (Liedekerke) Marleen Vermorgen (Beigem) Marc Verstappen (De Haan) Greet Vromant (Harelbeke)

Wat is het? Als je flauwvalt, verlies je een korte tijd het bewustzijn. Dat komt doordat de hersenen tijdelijk minder bloed krijgen. Na enkele minuten kom je vanzelf weer bij. Bijna de helft van alle mensen valt wel eens flauw in zijn leven.

Wat zijn de symptomen? Geeuwen, zweten, een benauwd gevoel, zwart zien voor de ogen, wazig zien, een licht gevoel in het hoofd, bleek worden. Het zijn allemaal klachten die vaak vooraf gaan aan de val.

Wat zijn de oorzaken? Door plots recht te komen als je zit of ligt, kun je licht in het hoofd worden en flauwvallen. Het lichaam is ook gevoelig voor emoties, vermoeidheid en pijn. Zo kan iemand flauwvallen door bloed te zien, schokkend nieuws te krijgen, te lang rechtop te staan of hevige pijn te hebben. Mensen met ziektes zoals hartproblemen, diabetes of de ziekte van

Parkinson lopen een groter risico. En soms is flauwvallen te wijten aan bijwerkingen van geneesmiddelen. Denk aan plaspillen, geneesmiddelen tegen een hoge bloeddruk of antidepressiva.

Hoe bied je eerste hulp? Laat iemand die flauwviel op de rug liggen met de benen iets hoger dan de rest van het lichaam. Maak spannende kleren los en leg een koud kompres of nat washandje op het voorhoofd of in de nek. Laat hem een tiental minuten liggen nadat hij is bijgekomen. Daarna kan hij het best een frisse neus halen.

Wanneer ga je naar de dokter? Meestal is flauwvallen niet erg. Maar bij twijfel of als je weet dat de persoon die flauwviel diabetes of hartproblemen heeft, roep je het best de hulp van een arts in. Verwittig meteen de hulpdiensten als het slachtoffer na een of twee minuten nog niet bij bewustzijn is.

knieën of leg je neer. Span je spieren aan om de bloedsomloop te bevorderen. Dat doe je bijvoorbeeld door te hurken, een vuist te maken of je benen te kruisen en tegen elkaar te drukken. Ook je ontspannen in de frisse lucht helpt. Als een tekort aan suiker de oorzaak van de flauwte is, eet of drink dan iets gesuikerds. Overleg eventueel met je huisarts om je geneesmiddelengebruik aan te passen. Elise Rummens, preventie-arts CM

Hoe kun je het voorkomen? Probeer situaties te vermijden waaraan je gevoelig bent. Sta langzaam op. Als je een flauwte voelt aankomen, ga dan weer zitten met het hoofd tussen de

www.cm.be/ dehuisdokter

Stefan Dewickere

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

medische kosten Cindy: ‘Hoeveel zou het CM-MediKo Plan voor ons gezin kosten?’ Christophe: ‘Bij aansluiting wordt je premie bepaald op basis van je leeftijd. Hoe jonger je aansluit, hoe lager de premie. Op het ogenblik dat je aansluit klikken we je leeftijd vast. Hierdoor zal je ook later de premie betalen overeenkomstig je aansluitingsleeftijd. En iedereen kan instappen, wat je leeftijd of gezondheidstoestand ook is.’

Christophe: ‘Jong of oud, je weet nooit op voorhand wanneer je medische zorg zal nodig hebben. En eens je een factuur krijgt en je kunt terugvallen op het CM-MediKo Plan, is dat toch een geruststelling.’

Vlotte terugbetaling Christiane: ‘Ik draag een bril. Mocht ik binnenkort onverwacht een nieuwe bril nodig hebben, kan ik dan al rekenen op het CM-MediKo Plan?’

len en lenzen en is bovenop de tegemoetkoming van veertig euro die je al krijgt van CM. Bij het CM-MediKo Plan moet je wel rekening houden met een wachttijd. Die bedraagt drie maanden voor remgeld, vaccinaties en voedings- en dieetadvies, zes maanden voor oogzorg en twaalf maanden voor tandzorg, hoorapparaten en het bevallingsforfait.

30 000 euro. Zoveel kost een nieuw geneesmiddel voor mensen die lijden aan idiopathische longfibrose, een zeldzame longziekte. Per patiënt en per jaar welteverstaan. Dat is heel veel geld. Zoveel dat het geneesmiddel voorlopig alleen terugbetaald wordt als de patiënt kan bewijzen dat hij niet (meer) rookt. De discussie die daarover de voorbije week ontstaan is, bewijst dat we ons op gevaarlijk terrein begeven. Kan levensstijl een voorwaarde zijn voor de terugbetaling van een geneesmiddel of een behandeling?

Christiane: ‘Hoe verloopt de terugbetaling dan? Moet ik extra papieren invullen?’ Christophe: ‘Attesten en betalingsbewijzen breng je zoals gewoonlijk binnen bij het ziekenfonds. De tegemoetkomingen worden dan meteen uitbetaald. Vier keer per jaar wordt het remgeld dat je via het CMMediKo Plan terugkrijgt automatisch op je rekening gestort. Alleen bij tandzorg moet je je tandarts een aangifteformulier laten invullen.’

In een vorig leven heb ik nog als verpleegkundige gewerkt op een afdeling endoscopie. Daar kregen we heel wat patiënten over de vloer met ernstige longproblemen die het gevolg waren van jarenlang roken. Hun luchtwegen konden de vergelijking doorstaan met gangen in steenkoolmijnen meestal in combinatie met een zware hoest en een moeilijke ademhaling.

Anneleen Vermeire

✔✔Aansluiten kan via de website

www.cm.be/verzekeringen of op tel. 078 151 151. Of maak een afspraak in een CM-kantoor via www.cm.be/afspraken.

Christophe: Voor oogzorg krijg je tot honderd euro per jaar extra terug via het CMMediKo Plan. Dat geldt dus ook voor bril-

CM-MediKo Plan is een product van MOB verzekeringen CM-Vlaanderen, verzekeringsonderneming met maatschappelijke zetel in Brussel en toegelaten onder codenummer 150/01 om de tak 2 ‘ziekte’ te beoefenen.

De verhalen die ik te horen kreeg, waren vaak schrijnend. Natuurlijk wisten mijn patiënten dat roken ongezond was. Maar hoe gaat dat? Thuis wordt er gerookt, vader en moeder steken de ene sigaret na de andere op. Op school wordt er stiekem gerookt in de toiletten. Wil je erbij horen, dan moet je meedoen. En voor je het weet, ben je verslaafd. Heel vaak is roken geen keuze. ‘Het gebeurt.’ Je omgeving zet je ertoe aan. En in bepaalde milieus grijpen mensen makkelijker naar de sigaret dan in andere. Net zoals de omstandigheden er mensen soms toe dwingen om ongezond te eten. Of om veel te hard te werken. Of om te veel alcohol te drinken. Hen allemaal straffen voor hun ongezonde levensstijl is zonder meer een brug te ver. Het verkoopt misschien wel goed, maar een oplossing is dan verder weg dan ooit. Terugbetaling koppelen aan levensstijl kan alleen als die de werking van het geneesmiddel of de kans op slagen van de operatie effectief vermindert. Is dat niet het geval, dan heeft iedereen recht op dezelfde gezondheidszorg. Inzetten op preventie en een gezondheidsbevorderend wettelijk kader is veel effectiever dan afstraffen van levensstijl. Hier staan we samen voor enorme uitdagingen. Zijn we bereid om echte keuzes te maken? Luc Van Gorp, Voorzitter CM

Stefan Dewickere

Joost De Bock

Christiane: ‘Ik ben al 69, is het voor mij dan nog interessant?’

Roken is vaak geen keuze

www.facebook.com/CMziekenfonds

Interessante premie

VOORZET

www.twitter.com/CMziekenfonds

kosten buiten het ziekenhuis lopen wel eens hoog op. En dan kun je niet terugvallen op het CM-Hospitaalplan.’

Ziekenfondsen luiden de alarmbel

Vrijhandelsakkoord nog bij te sturen? Deze week zaten de Europese Unie (EU) en de Verenigde Staten (VS) voor de twaalfde keer rond de tafel om het Trans-Atlantisch Vrijhandels- en Investeringsverdrag (TTIP) te bespreken. De Belgische ziekenfondsen luiden eens te meer de alarmbel. Ze willen dat uitdrukkelijk in het verdrag staat dat het op gezondheidszorg en diensten van algemeen belang niet van toepassing is. In het vrijhandels- en investeringsverdrag TTIP willen de EU en de VS de regels beperken die het handelsverkeer kunnen belemmeren. Daarbij krijgen investeerders bescherming. De gesprekken worden wellicht dit jaar nog afgerond. De tijd dringt dus.

Wat staat er dan op het spel? De Europese Commissie heeft bevestigd dat de sociale zekerheid buiten het verdrag valt. Maar dat is voor de ziekenfondsen nog geen garantie voor de organisatie en het beheer van de verplichte ziekteverzekering en de aanvullende verzekering zoals we die in België kennen. Ze bepleiten niet alleen de uitdrukkelijke uitsluiting van de

sociale zekerheidssystemen maar ook van de huidige en toekomstige diensten van algemeen belang. ‘Als dat niet gebeurt, dan kunnen commerciële spelers toegang krijgen tot een sector die nu gebaseerd is op solidariteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid’, zeggen de Belgische ziekenfondsen in koor. Ze vinden dat gezondheid en sociale bescherming niet opgeofferd kunnen worden voor het economisch belang. Het vrijhandelsakkoord kan onder meer invloed hebben op de prijs en beschikbaarheid van geneesmiddelen en van medische behandelingen.

Wie beslecht geschillen? Eerder al stelden de ziekenfondsen vragen bij de manier waarop geschillen die voortvloeien uit het verdrag beslecht zouden worden. Nationale rechtbanken kunnen daarbij geen enkele rol spelen. Na kritiek van de publieke opinie en in het Europees Parlement, werd het aanvankelijke voorstel bijgestuurd. De ziekenfondsen zien in de nu voorgestelde Investeringsgerechten (Investment Court System of ICS) meer garanties voor onpartijdigheid, maar ze betreuren dat de nationale

rechtbanken alweer buiten spel staan. De ziekenfondsen vrezen dat het nationale gezondheidsbeleid geremd wordt door mogelijke internationale rechtszaken. Er lopen al procedures van tabaksfabrikanten die hun omzet bedreigd zagen door voorschriften voor pakjes sigaretten. Ook zouden frisdrankfabrikanten gezondheidsbevorderende maatregelen, zoals de

Gezondheid en sociale bescherming kunnen niet opgeofferd worden voor het economisch belang. Belgische ziekenfondsen

suikertaks, kunnen aanvechten omdat ze hun omzet bedreigen. Preventie wordt moeilijk als maatregelen botsen met het economisch belang van bedrijven die telkens naar een internationaal geschillengerecht stappen.

Ander verdrag herbekijken Voor een ander vrijhandelsverdrag tussen de Europese Unie en Canada zijn de onderhandelingen al afgerond. In mei komt het Comprehensive Economic and Trade Agreement (CETA) ter stemming op de Raad van Ministers van de EU. Daarna gaat het naar het Europees Parlement en de nationale parlementen. De Belgische ziekenfondsen vragen nu een heropening van de onderhandelingen over dat verdrag omdat er bepalingen in staan die gelijk lopen met het TTIP. De ziekenfondsen willen dat de gezondheidszorg en de diensten van algemeen belang buiten het verdrag worden gehouden en dat ook de rechtsprocedure wordt aangepast. Chris Van Hauwaert

✔✔www.cm.be/ttip

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

Weekendje voorjaarspret in vakantiecentrum Massembre

knipsels Je kind beïnvloedt je immuunsysteem Het immuunsysteem beschermt ons lichaam tegen ziekten. Tegen welke ziektekiemen het lichaam gewapend is, verschilt sterk van persoon tot persoon. Een onderzoek van het Vlaams Instituut voor Biotechnologie van de KU Leuven bij 670 mensen toont aan dat de immuunsystemen van mensen die lang samenleven, geleidelijk dezelfde kenmerken beginnen te vertonen. Die gelijkenis is het grootst bij mensen die een kind op de wereld zetten en het samen opvoeden.

Steeds meer wijkgezondheidscentra Het aantal wijkgezondheidscentra in ons land is in de periode 2010-2014 gestegen van 110 naar 140. De toename was het meest uitgesproken in Brussel. Begin 2014 werkten er 682 huisartsen en waren er 309 153 patiënten ingeschreven. Een wijkgezondheidscentrum biedt multidisciplinaire eerstelijnszorg met per centrum minstens een huisarts, een verpleegkundige en een derde discipline. Patiënten die er zich inschrijven, kunnen er gratis terecht voor consultaties.

Meer slachtoffers van asbest Het Asbestfonds heeft vorig jaar 292 mensen met longvlieskanker erkend als asbestslachtoffer. Dat is een stijging van 60 procent tegenover 2014 en het hoogste aantal sinds de oprichting van het fonds in 2007. Wie longvlieskanker of longfibrose opliep door blootstelling aan asbest, kan in aanmerking komen voor een tegemoetkoming van het Asbestfonds.

Rust en frisse neus in de bos Ontsnappen aan de drukte en genieten van de rust en de natuur? Zin in quality-time met familie, vrienden, met z’n twee of gewoon met jezelf? Massembre, het vakantiecentrum van CM, is dé plek voor een weekendje voorjaarspret. Onze redacteur trok alvast de wandelschoenen aan.

at is fijner dan ontspa nnen in het groen en in de stilte? Met het voorjaarsseizoen in Massembre voor de deur, ga ik maar wat graag de sfeer opsnuiven. Ik zet de radio in de wagen aan. De regen onderweg deert me niet. Op naar de bossen!

Avontuur voor iedereen Aan het einde van een doodlopende weg, tegen de grens met Frankrijk en tussen glooiende weiden en groene bossen, ligt Massembre. De geur van ‘buiten’ overvalt me. Door de regen ruiken de bomen en de lucht nog frisser. Ik installeer me in de bar. Mijn gsm gaat uit. Er is wifi, maar voor even is het enkel ik en de natuur. De bar en het restaurant kijken uit op de speeltuin. Vroeger zou ik meteen naar de kabelbaan gerend zijn, zou ik de avontuurlijke schommel uittesten en de helling op

uuTaous, Monique en Annick: ‘Eens mensen hun hart verloren hebben aan deze streek, komen ze graag terug.’ en af klauteren. Dat laat ik nu aan de kinderen over. Ik geniet van het uitzicht. Het is hier de ideale plek om even na te praten. Maar eerst is het tijd voor een drankje en een kennismaking met Bram Vermeiren

Voorjaar in Massembre: Laat je verleiden door de activiteiten op het domein of in de buurt. In maart kun je proeven van streekproducten of deelnemen aan begeleide wandelingen over het cultureel erfgoed van Hastière. Of word een paasavonturier tijdens een nachtfamiliewandeling in Heer. Op 23 en 24 april start het seizoen in de ‘Tuinen van Annevoie’ met een grote parade. Mei brengt kastelen, tuinen, straatfeesten, muziek en fietstochten.

(35), de man die als directeur alles in goede banen leidt. ‘Hier is altijd iets te doen’, verzekert Bram me. ‘Zelfs met die regenbui van daarnet. En zelfs als je in je eentje naar Massembre afzakt.’ Dat klinkt veelbelovend. ‘Hier kun je even op adem komen’, gaat hij verder. ‘Wandel je graag, houden de kinderen van dieren, ben je benieuwd naar de streek, we hebben elk weekend een aanbod op maat. Je kunt er zelf op uit, maar je kunt ook genieten van een begeleide activiteit. En, het is hier een ideale uitvalsbasis voor fietsers en mountainbikers.’

150 jaar Villars-sur-Ollon Deze zomer herlanceren we met veel plezier de zeer gesmaakte bestemming Villars-sur-Ollon. Vier er bovendien samen met de bewoners 150 jaar toerisme.

Kindertheater met korting

Meer dan 300 km gemarkeerde wandelpaden en 150 km mountainbiketracks liggen er voor je klaar. Na een actieve dag in de bergen doet een plons in het verwarmde buitenzwembad met zicht op de bergen wonderen.

Verras je kroost in de paasvakantie met een theatervoorstelling op maat en pik de Skoediboe-korting mee. Skoebidoe, de kinderservice van CM, geeft 15 procent korting voor de sprookjesmusical Sneeuwwitje op 27 maart en voor Sesamstraat op 26 maart. Beide shows vinden plaats in de Zuiderkroon in Antwerpen. Ook naar Thomas de Stoomlocomotief kun je met korting gaan kijken op 2 april in de Stadsschouwburg in Antwerpen.

De inbegrepen aximo-pas geeft je gratis toegang tot kabelbanen, openbaar vervoer en attracties. Meer informatie via 070 233 119 of www.intersoc.be.

Intersoc-werkvakanties

De perfecte mix van werk en vakantie Stel je vanaf nu opnieuw kandidaat voor een zomerse werkvakantie met Intersoc. Zet je samen met vele andere vrijwilligers in voor onze animatiewerking of onze hoteldiensten (keuken, bar, restaurant, schoonmaak). In ruil voor je inzet bieden wij kosteloos transport, verblijf en een leuke vakantieomgeving. Inschrijven kan via www.intersocwerkvakanties.be.

Tickets met korting kun je bestellen via de website van Skoebidoe na registratie. Je kunt er voor sommige vertoningen zelfs vrijkaarten winnen.

✔✔www.cm.be/skoebidoe

Meer informatie: personeelsdienst@intersoc.be of bel 02 246 47 44.

Visie_26-02-Villars-sur-Ollon.indd 1

22/02/2016 9:49:23

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

HELPENDE

ssen

Vraag: In welk kasteel in de buurt van Massembre worden naar jaarlijkse gewoonte op 1 mei de sinaasappelbomen terug in de tuinen geplaatst?

Beestenboel en touwenparcours Met al die ideeën in het achterhoofd en een lekkere lunch achter de kiezen, trek ik mijn wandelschoenen aan om het domein te verkennen. Mijn wandeling voert me langs een hele beestenboel. De ezels komen even snuffelen, de trekpaarden zijn wat afwachtender net als de ruige Highland koeien. Achter elke bocht tref ik een prachtig landschap. En avontuur. Want tussen de bomen slingert een parcours voor de kinderen, naast en op het water. Er is zelfs een touwenparcours met apenbrug en deathride. In de verte lonken de bossen. Die verken ik vandaag op eigen houtje. Je kunt ook met een gids of met een gps-toestel op pad. Hier wonen herten, everzwijnen, reeën, reebokjes en damherten. Je kunt de boswachter elke ochtend helpen bij het voederen. Na die frisse neus, is het tijd om de kamers te bekijken. Die hebben alle comfort. Ik ontmoet Monique (61), Annick (47) en Taous (48), de onderhoudsploeg van Massembre. ‘Van een tweepersoonskamer tot een kamer voor grote groepen, hier staan wel 650 bedden’, vertelt Monique. Taous: ‘We

‘Via een jongerenwerking in Leuven kwam ik in contact met het JAC OostBrabant, het jongerenaanbod van het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) bij mij in de buurt’, vertelt Murtada. ‘De mensen van het JAC vertelden me over de jeugdadviseurs. Dat zijn jongeren van 15 tot 25 jaar. Zij staan klaar voor andere jongeren en proberen te helpen bij vragen of problemen. Dat sprak me aan.’

Stuur je antwoord en gegevens voor 1 april naar prijsvraag@massembre.com of naar Massembre wedstrijd Visie 2016 Massembre 84, 5543 Heer. De winnaars worden verwittigd.

komen wel eens bekende gezichten tegen. Eens mensen hun hart verloren hebben aan deze streek, komen ze graag terug.’

Opleiding ‘Vorig jaar ben ik met de opleiding voor jeugdadviseurs bij het JAC gestart’, vervolgt hij. ‘We gingen op weekend met een toffe bende. En nadien kwamen we samen om thema’s te bespreken die jongeren bezighouden: van drugs, geweld en armoede tot relaties en pesten. Wat doe je als iemand het moeilijk heeft? Hoe spreek je jongeren aan als je vermoedt dat er een probleem is? Waar kunnen jongeren hulp vinden? Het waren boeiende namiddagen. Ook nu zijn er nog af en toe opleidingen.’

Regio verkennen Een televisie vind je in de bar. Maar die laat ik links liggen. Ik rond mijn dag liever af met een koffie. Dat had evengoed een streekbiertje kunnen zijn. Intussen smeed ik plannen. Ik wil de regio wel eens verkennen. Een bezoekje aan het kasteel van Freÿr sur Meuse of van Vêves in Celles. Of Dinant met zijn Citadel, dat zegt me wel wat. De weg naar Dinant kronkelt langs de Maas. De volgende keer neem ik de fiets. Hier is inderdaad altijd iets te doen. In en rond Massembre, buiten of gezellig binnen in de bar. Dat belooft voor het nieuwe seizoen.

Signalen ‘Het is fijn dat ik nu sneller signalen opvang’, vult Karen aan. ‘Ik durf mensen ook sneller vragen wat er is. Als jeugdadviseur kun je geen problemen oplossen. Je kunt wel alert zijn, luisteren en advies geven. Als ook anderen sneller problemen zouden opmerken, zouden jongeren sneller hulp kunnen zoeken als dat nodig is. Ik hoop dus dat er nog veel jeugdadviseurs bij komen.’

Anneleen Vermeire

✔✔Info en reservaties:

www.massembre.be

± 600 g zeebaars, gefileerd ¬ 1 komkommer ¬ 4 wortelen ¬ 1 venkel ¬ 1 sjalotje ¬ 1 teentje knoflook ¬ 8 eetlepels sojasaus ¬ 4 el sesamolie ¬ 4 el vissaus ¬ 4 el sake (of sherry) ¬ 1 el limoensap ¬ een stukje gember, geraspt ¬ 4 vellen bakpapier ¬ een handvol koriander

de behandeling van reumatoïde artritis en chronische darmontsteking zijn er al dergelijke middelen beschikbaar.

Tom Swalens

De laatste jaren worden er steeds meer biologische geneesmiddelen gebruikt: geneesmiddelen die afkomstig zijn uit een levend organisme. Denk bijvoorbeeld aan groeihormonen, insuline of antilichamen. Vaak gaat het om erg dure middelen, maar omdat sommige patenten ondertussen verstreken zijn, komen er ook hiervoor goedkopere alternatieven op de markt: de zogenaamde biosimilars. Deze middelen hebben niet volledig dezelfde structuur, maar wel dezelfde werking. Onder andere voor

‘Jongeren weten vaak niet waar ze terecht kunnen. Je kunt echt helpen’, meent Karen. ‘Zo heb ik iemand die slachtoffer geweest is van seksueel misbruik toch kunnen overtuigen om haar verhaal te doen. Ik heb een jongere die thuis met geweld geconfronteerd werd, kunnen doorverwijzen naar hulp. En ook als er gepest wordt, kunnen gesprekken een verschil maken. Of gewoon, als iemand niet goed in zijn vel zit. Het is leuk om dat vertrouwen te krijgen.’

Voor jongeren, door jongeren ‘Ik vind het fijn dat ik mijn vrienden kan steunen’, besluit Murtada. ‘Een luisterend oor is soms al genoeg. Ik zou op school graag een aanspreekpunt oprichten, voor jongeren door jongeren. De drempel om naar een leerkracht of naar het CLB te gaan is vaak groot. Wij begrijpen elkaar, hebben dezelfde leefwereld. Ik hoop dat jongeren zo meer zullen praten over wat hen bezighoudt.’ Anneleen Vermeire

✔✔www.jac.be

Oosterse zeebaars (4 p.)

Hoe maken biosimilars de ziekteverzekering goedkoper?

Als een dokter besluit om een behandeling met een biosimilar op te starten, of een origineel biologisch geneesmiddel te vervangen door een biosimilar, dan moet hij dat wel altijd met de nodige voorzichtigheid doen en moet hij de patiënt vooraf goed inlichten. In tegenstelling tot andere Europese landen, worden deze biosimilars in België echter nog niet veel gebruikt. Daarom heeft Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block de artsen en ziekenhuisapothekers gevraagd om deze middelen vaker voor te schrijven. Dat zou een aanzienlijke besparing in de ziekteverzekering kunnen opleveren.

uuKaren en Murtada: ‘Jongeren begrijpen elkaar.’

SMAKELIJK

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Een goede manier om te besparen in de ziekteverzekering, is kiezen voor goedkope geneesmiddelen. Generische geneesmiddelen bijvoorbeeld, hebben dezelfde chemische samenstelling als het origineel, maar kosten een pak minder.

Compagnie Gagarine

Op school, op het werk, of gewoon onder vrienden, Karen Bruers (25) en Murtada Al Sadaani (17) bieden jongeren een luisterend oor. ‘Vriendschap, relaties, pesten, drugs, het zijn dingen die jongeren bezighouden. En waar het soms mis gaat.’

Guy Puttemans

Win een weekend (vrijdagavond tot zondagmiddag) in Massembre voor 4 personen (2 volwassenen en 2 kinderen t.e.m. 6 jaar in dezelfde kamer). Je slaapt in een comfortabele gezinskamer, inclusief ontbijt.

Guy Puttemans

HANDEN

Karen en Murtada zijn jeugdadviseur

Win een familieweekend:

Verwarm de oven voor op 180 °C ¬ snijd met een dunschiller de komkommer, wortel en venkel in dunne slierten ¬ snijd het sjalotje en de knoflook fijn ¬ meng de sojasaus, sesamolie, vissaus, sake, het limoensap en de gember ¬ plooi het bakpapier dubbel, vouw het weer open en leg de zeebaars onderaan net onder de vouw ¬ schik er de fijngesneden groenten op ¬ giet de saus erover ¬ vouw het bakpapier dicht en plooi de randen naar binnen tot je een halve maan krijgt ¬ zet de pakketjes ongeveer een kwartier in de voorverwarmde oven ¬ serveer met wat verse koriander en noedels of rijst. De noedels kunnen ook ineens mee in het pakketje.

Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Gulzig gezond’

12 DE VLOER

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

Tower Automotive

‘Vrouwen doen vaak te hard hun best’ Wie denkt dat de metaalsector uitsluitend terrein is voor mannen, heeft het mis. Visie sprak met Josephine (46), Wendy (49) en Delphine (39). Zij werken bij Tower Automotive, een toeleverancier van Volvo in Gent.

Waar komen jullie vandaan en hoe kwamen jullie in België terecht? Josephine: ‘Ik kom oorspronkelijk uit de Filippijnen en verhuisde eerst naar Engeland. Toen mijn zus met een Belg trouwde en naar hier kwam, ben ik haar gevolgd. Zo bleef ik toch bij mijn familie in de buurt.’

Hier werken 47 verschillende nationaliteiten. Wendy Sanders

Delphine Aka Asonglefac: ‘Ik verhuisde in 1998 van Kameroen naar België en heb hier

Wouter Van Vooren

Wat betekent het om als vrouw in deze sector te werken? Wendy Sanders: ‘Het is een fysiek zware job. We werken met zware materialen, robots en scherpe metalen platen. We moeten dus voorzichtig zijn. Maar dat geldt voor iedereen, ook de mannen. Het kan hier bijvoorbeeld erg druk zijn. Er rijden vorkheftrucks in de fabriekshal, personeelsleden lopen rond. We moeten goed uitkijken.’ Josephine Clay: ‘Het is wel zo dat vrouwen zichzelf soms te hard willen bewijzen. Dan willen ze absoluut aantonen dat ze deze job kunnen. Daar kunnen wel eens rugklachten van komen. En niet alle vrouwen durven dit te melden. Daarom is het belangrijk dat er vrouwelijke délégués zijn. Een vrouw neemt gemakkelijker een andere vrouw in vertrouwen.’ uuDelphine (links), Josephine (midden) en Wendy (rechts), een weerspiegeling van het diverse personeelsbestand bij Tower Automotive. gestudeerd. Ik ben blijven hangen.’ Wendy: ‘En ik kwam hier omwille van mijn sport, basketbal. Ik verhuisde van Philadelphia in de Verenigde Staten om bij Stars Gent te spelen. Het was uiteindelijk de liefde die me hier gehouden heeft.’ Weerspiegelen jullie het personeelsbestand van jullie bedrijf? Wendy: ‘Hier werken in totaal 47 nationaliteiten. Dit is een Amerikaans bedrijf, met Engels als een van de voertalen, naast het Nederlands. Dat sprak me dus aan als Amerikaanse. Bovendien kunnen de werknemers Nederlands leren via het bedrijf, tijdens de werkuren.’ Delphine: ‘Tower Automotive heeft al veel nieuwkomers kansen gegeven. En dankzij

Stel je kandidaat voor ACV bij de sociale verkiezingen Ben je positief ingesteld en wil je iets betekenen voor je collega’s? Stel je dan kandidaat voor de sociale verkiezingen. Je moet minimum 18 en Sta jij als 1 man voor je collega’s? maximum 65 jaar zijn wordacvkandidaat.be en minstens 6 maanden anciënniteit hebben op het werk waar je kandidaat wil zijn. Je kan je kandidaat stellen op verschillende manieren : • Via de website www.wordacvkandidaat.be • Via de ACV-kandidatenlijn : 078/150.555, elke werkdag tussen 8u en 20u • Via je huidige ACV-vertegenwoordigers of verantwoordelijke ACV-secretaris van je onderneming (op de website kan je d contactgegevens opzoeken)

We volgen het ritme van Volvo, dat is niet altijd leuk. Josephine Clay

die Nederlandse lessen, kunnen ze ook sneller integreren in het gewone leven, naast de werkvloer.’ Jullie zijn alle drie délégué voor ACVCSC METEA. Waaraan werken jullie in dit bedrijf? Josephine: ‘Hier staat veiligheid centraal. Onlangs sneed ik me aan een scherp stuk metaal, het ging door mijn veiligheidshandschoen heen. Als er zich problemen voordoen, proberen we een oplossing voor te stellen. Om de twee uur moeten bijvoorbeeld de tips van onze robots verwisseld worden (puntige uiteinden van een machine, red.). We zorgden voor helmen voor alle werknemers, want je stoot daar makkelijk je hoofd.’ Wendy: ‘In de deuren zitten nu ook vensters, zodat je ziet wat er aan de andere kant gebeurt en je niet tegen elkaar aanloopt. Nu hebben we nog een aantal blinde vlekken in kaart gebracht. Daar zullen nog spiegels komen, zodat de vorkheftruckchauffeurs alles goed zien. En in de logistiek, waar ik werk, is het koud. Voor de mensen daar hebben we dus mutsen gevraagd.’ Delphine: ‘Er wordt ook aan de gezondheid van het personeel gedacht. Iedere maand krijgt elk team een grote mand met vers fruit. Zo proberen we op verschillende manieren te werken aan veiligheid en gezondheid.’

Is er een goed syndicaal overleg? Delphine: ‘Het bedrijf probeert natuurlijk de kosten te beperken. Maar we mogen niet klagen. We doen zelf altijd veel voorbereidend werk om de keuze makkelijker te maken.’ Wendy: ‘Ik heb vooral veel respect voor mensen als Delphine en Josephine. Zij zijn prima délégués, maar ze zijn ook zoneleader. Ze hebben dus een team medewerkers die ze aansturen. Ze moeten constant het evenwicht zoeken tussen opkomen voor hun collega’s en hun job goed doen. Ze weten wat de job inhoudt en waarmee de werknemers geconfronteerd worden, maar weten ook wat nodig is voor het bedrijf.’ Jullie bedrijf is afhankelijk van Volvo. Wat betekent dat voor de werknemers? Wendy: ‘Ik vind dat zelf niet zo fijn, omdat we bijvoorbeeld ook in de vakanties het ritme van Volvo volgen. Als ik naar mijn familie wil in de Verenigde Staten, moet dat dus in de dure grote vakantie. Het bedrijf probeert wel andere opdrachtgevers binnen te halen, maar dat is moeilijk. Enkele jaren geleden maakten we kans om ook voor Audi Brussel te werken, maar door de crisis is dat afgeblazen.’ Josephine: ‘Het is altijd afwachten. Volvo Gent zal een aantal nieuwe modellen mogen bouwen, maar dat wil niet zeggen dat wij die opdracht krijgen. En zoals Wendy al zei, we volgen het ritme van Volvo. Als het bij hen druk is, moeten wij een versnelling hoger schakelen. Maar als het bij Volvo kalm is, zitten wij zonder werk.’ Amélie Janssens

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

Nieuw sectoraal akkoord schaft 48-urenregel af

Uitzendkracht moet contract op voorhand tekenen De 48-urenregel in de uitzendsector is afgeschaft. Contracten moeten nu vooraf getekend worden, al dan niet digitaal zodat er achteraf geen discussies of problemen meer ontstaan. Er is een nieuw sectoraal akkoord voor de uitzendsector. Daarin wordt komaf gemaakt met de regel die bepaalde dat uitzendcontracten tot 48 uur na de prestatie mochten getekend worden. Vanaf 1 oktober 2016 moet dat vooraf gebeuren, al dan niet elektronisch. ‘Die 48-urenregel hing samen met het contract op papier’, zegt Piet Van den Bergh, adviseur arbeidsrecht bij de ACV-studiedienst. ‘Als een contract met de post moest opgestuurd worden, was dat niet altijd op tijd. Dat die contracten nu ook digitaal kunnen getekend worden, is een belangrijke stap. Interimwerknemers vormen een kwetsbare groep. Ze zijn vaak afhankelijk van dagcontracten, wat onzekerheid meebrengt. En er konden al eens problemen ontstaan als dat contract pas na de prestatie werd getekend.’

Arbeidsongevallen Piet Van den Bergh denkt dan in eerste instantie aan arbeidsongevallen. ‘Gebeurde er bijvoorbeeld een arbeidsongeval op de eerste dag, nog voor dat interimcontract was getekend, dan kon er discussie ontstaan tussen het uitzendkantoor en de on-

inspectie mag van Federgon niet automatisch in de databank kijken. Een vreemde situatie is dat. Hoe kan men dan controleren of alles in orde is? Nu moeten de sociale inspecteurs toestemming vragen aan het uitzendkantoor om een uitzendcontract te mogen zien. Maar wat in het weekend of ’s avonds?’ Naar de reden van die weigering van Federgon is het een beetje gissen. ‘Ik denk dat ze vrezen dat de arbeidsinspectie massaal

Soms zegt het uitzend– kantoor aan de telefoon dat het om een week– contract gaat, terwijl ze last-minute met dagcontracten werken. uuUitzendwerknemers vormen een kwetsbare groep. Dit akkoord beschermt hen beter tegen mogelijke problemen. derneming wiens verzekeraar moest tussen komen. Zo viel het al voor dat de werknemer moest wachten op zijn uitkering van de arbeidsongevallenverzekering. Of het kon zijn dat het uitzendkantoor aan telefoon zei dat het om een weekcontract ging, maar soms veranderden ze dat dan last minute in dagcontracten, als blijkt dat ze de werknemer dan toch niet nodig hebben.’

Grote databank De digitale contracten zullen verzameld worden in een databank. Al is er nog geen akkoord met Federgon, de federatie van de uitzendkantoren, over de toegang tot die databank. ‘Als de arbeidsinspectie komt controleren in een onderneming moeten de contracten daar normaal aanwezig zijn’, zegt Piet Van den Bergh. ‘Dat gaat niet bij een elektronisch contract, maar de sociale

Piet Van den Bergh

en gericht gaat controleren en misschien zal vinden wie er te weinig betaald wordt of waar er rare dingen gebeuren. Maar goed, er is al lang sprake van die elektronische contracten. Het is goed dat die er nu zijn. De toegang tot de databank moet nog uitgeklaard worden, maar daarvoor hebben we nog tijd tot 1 oktober.’ Hilde Van Malderen

FOCUS

www.twitter.com/Acvonline

www.facebook.com/het.acv

Grootste ongedekte cheque ooit Kent u het nog, het chequeboekje? Voor de bankkaart aan zijn opmars begon, werd voor het betalen van grote aankopen vaak een cheque gebruikt. Die cheque kon de ontvanger daarna bij zijn bank innen. Als de cheque gedekt was tenminste. Cheques zijn ondertussen nagenoeg verdwenen. Maar de ongedekte cheques, die bestaan wel nog. De Belgische regering heeft er deze zomer zelf nog een met een recordbedrag uitgeschreven, de tax shift. Dat schrijft nu ook de Nationale Bank in haar jaarverslag. Daar staat letterlijk dat de tax shift 11,4 miljard euro kost. En dat de regering slechts voor 4,8 miljard financiering voorziet. Het verschil beloopt dus maar liefst 6,6 miljard. Of anders gesteld, 58% van de tax shift cheque is ongedekt. Zelfs als de wildste regeringsdroom waarheid wordt en er massaal jobs bijkomen, een engagement dat de werkgevers niet willen of kunnen opnemen, blijft dit een gigantisch probleem. Een miljardenput. Want de regering besliste ook dat de eventuele opbrengsten van die jobs (minder uitgaven en meer inkomsten) niet mogen dienen voor de financiering van de tax shift. Mogelij-

ke terugverdieneffecten, waar veel regeringen zich al ten onrechte rijk mee rekenden, moeten dienen om de begroting enigszins op koers te houden. Want ondanks anderhalf jaar hard snoeien in uitkeringen, ondanks zware besparingen in overheid, ondanks de indexsprong, ondanks het verhogen van BTW en accijnzen, ondanks het doorschuiven van vele facturen naar haar burgers, krijgt deze regering de rekeningen maar niet op orde. Ze deelde te veel cadeaus uit. En niet aan werknemers of sociaal verzekerden, zoals iedereen kan berekenen op onze website www.berekenjeinkomensverlies.be. De werknemers betalen het gelag. De vermogenden gaan door met hun ge-

lach. Door een totaal verkeerde tax shift. Die een gat slaat van 6,6 miljard. De begrotingscontrole die de regering in maart moet maken belooft dus niets goed. En uitgerekend dan weigert minister van financiën Johan Van Overtveldt in te gaan op de Europese eis om zo’n 850 miljoen onterechte fiscale ruling-cadeaus terug te vragen aan bedrijven. Op datzelfde moment komt hij met het plan om de vennootschapsbelasting te verlagen naar 20%. Nog een bijkomend verlies aan inkomsten voor de staat van 3,4 miljard. Plus die 6,6 miljard van de tax shift, dat maakt op de kop af 10 miljard. Wie dat zal betalen? Werknemers, gepensioneerden, zieken, invaliden en werklozen worden al zeer zwaar aangesproken. Maar zal dat de regering beletten om hen nog eens te pluimen? Marc Leemans voorzitter ACV

Zelfs als de wildste regeringsdroom waarheid wordt en er massaal jobs bijkomen, een engagement dat de werkgevers niet willen of kunnen opnemen, blijft dit een miljardenput.

¬ uw job, ons werk

bondig

vak

Tewerkstelling bedreigd bij cementfabriek LafargeHolcim LafargeHolcim, een van de grootste cementbedrijven ter wereld, vermindert haar activiteiten in België, Frankrijk en Italië. Daardoor kunnen banen verloren gaan. Op het moment dat de twee bedrijven Holcim en Lafarge fusioneerden, sneuvelden in Frankrijk, Zwitserland, Spanje en Oostenrijk al veel banen. Hoewel de groep had aangekondigd dat de productiesites niet getroffen zouden worden, dreigen er opnieuw banen verloren te gaan.

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

De blootstelling aan chroom VI in de NMBS-werkplaats van Gentbrugge is geen alleenstaand geval

‘1 op de 3 beroepsziekten te wijten aan chemische sto Gevaarlijke producten zijn alomtegenwoordig in ondernemingen. Ze vormen een groot risico voor de veiligheid en de gezondheid van werknemers. Een gebrek aan kennis en informatie van die producten ligt dikwijls aan de basis van ongevallen en ziektes. Met een databank over 700 gevaarlijke producten probeert het ACV daaraan te verhelpen.

Besparingen na fusie Volgens de groep LafargeHolcim is dit te wijten aan de situatie van de bouwsector in Europa. Volgens de leden van de Europese ondernemingsraden heeft het ook te maken met de besparingen als gevolg van de fusie. De tewerkstelling wordt ook bedreigd door de uitbouw van een ‘shared service center’ in Slovakije, dat alle administratieve diensten zal centraliseren. ‘Als we rekening houden met deze twee evoluties, dan zullen er in de komende maanden nog honderden jobs bedreigd worden’, klinkt het bij ACV bouw - industrie & energie.

Informatieprocedure geweigerd De Europese ondernemingsraden vroegen de opstart van een informatie- en raadplegingsprocedure. De directie heeft dit aanvaard voor het shared service center, maar weigert dit voor de vermindering van activiteit omdat dit een nationale aangelegenheid is. Op 29 februari is een vergadering gepland die meer duidelijkheid moet brengen. Gebeurt dit niet, dan willen de leden van de Europese ondernemingsraden naar de rechtbank stappen. (AJ)

Onlangs werd bekend dat bij de NMBS in Gentbrugge werknemers werden blootgesteld aan de kankerverwekkende stof chroom VI. Dat is een stof die onder andere voorkomt in inox, roestwerende verven, lederwaren en cement. In Gentbrugge kwam chroom VI vrij tijdens het afschuren van verf. De werknemers waren niet beschermd tegen de blootstelling. Uit eerder onderzoek blijkt dat zij door de blootstelling meer kans hebben op werkgerelateerde longkanker. Dat naast aandoeningen aan huid, ogen, neus en keel.

Informatie Met de nieuwe database op de website acvonline.be wil ACV werknemers zoveel mogelijk informatie geven over 700 gevaarlijke producten, zoals chroom VI. ‘Werknemers kunnen de databank consulteren om na te gaan of een product al dan niet gevaarlijk is’, zegt Herman Fonck van ACV. ‘Of bijvoorbeeld om een product en de eraan verbonden risico’s beter te kunnen inschatten.’ De databank kan ook een goed hulpmiddel zijn om de aanpak van gevaarlijke producten in de onderneming aan te kaarten. En dat is nodig, want één derde van de beroepsziekten in België is te wijten aan onjuist gebruik van chemische stoffen met gevaarlijke eigenschappen (ontplofbaar,

uuIn de NMBS-werkplaats van Gentbrugge werden arbeiders blootgesteld aan chroom VI, een stof die vrijkomt bij het afschuren van metaalsoorten en die schadelijk is voor de mens. brandbaar, corrosief, giftig, kankerverwekkend, …). In de Europese Unie sterven per jaar meer dan honderdduizend mensen aan werkgerelateerde kankers, veroorzaakt door blootstelling aan kankerverwekkende stoffen. Dat is 53% van het to-

tale aantal werkgerelateerde dodelijke ‘ongevallen’.

Preventie De database alleen zal niet volstaan. ‘Bedrijven moeten zich aan de voorschriften

Syndicale premie PC 129 en PC 113 Alle werknemers tewerkgesteld in de sectoren papierproductie (PC 129) en keramiek en vuurvaste producten (PC 113) hebben recht op een syndicale premie. Deze premie wordt nu door de werkgevers verdeeld en zal aan de werknemers worden overhandigd. Om recht te hebben op deze premie moet je aangesloten zijn bij het ACV én in dienst zijn van een onderneming tussen 1 januari 2015 en 31 december 2015. Heb je de volledige periode gewerkt dan krijg je 135,00 euro (of 11,25 euro per maand tewerkstelling). De eerste betaling van de syndicale premie zal gebeuren op dinsdag 5 april 2016.

ACV gaat mobiel De website van ACV kreeg al een update en een frisse look. Vanaf nu kan je ook een aangepaste versie op je smartphone bekijken. De mobiele site focust op vier rubrieken: de sociale verkiezingen, nieuws, een contactmodule en een formulier om lid te worden. Surf je op een smartphone, dan krijg je automatisch de mobiele site te zien.

✔✔m.acv-online.be

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

toffen’ houden en de werknemers voldoende beschermen’, zegt Herman Fonck. Veel informatie over hoe bedrijven met gevaarlijke stoffen omspringen is er niet. ACV stelt daarom voor dat blootstellingsgegevens over gevaarlijke stoffen verzameld worden. ‘Want nu beschikt niemand over die gegevens en zonder informatie is het natuurlijk moeilijk om een beleid uit te werken’, licht Herman Fonck toe.

Strengere grenswaarden Tot slot, de discussie over de grenswaarden. Wanneer spreken we over te veel blootstelling? ‘Als we naar chroom VI kijken, dan zien we dat landen als Nederland, Frankrijk en Zweden strengere blootstellingsnormen dan België hanteren’, zegt Herman Fonck. ‘Het ACV stelt voor dat overal dezelfde grenswaarden zouden worden toegepast. In het belang van de werknemers, moeten de strengste grenswaarden de norm worden.’

Belga

Maar dat is niet vanzelfsprekend, want alle verbeteringen aan de Europese veiligheids-en gezondheidsreglementering worden momenteel geblokkeerd door het zogenaamde REFIT-programma van de Europese Commissie. ‘ACV en andere Europese va kbonden proberen daar volop verandering in te brengen met de campagne Rethink REFIT’, besluit Herman Fonck. (EVG/JDO)

✔✔De database met gevaarlijke stoffen vind je op acv-online.be. Meer informatie over de campagne voor toepassing van de strengste grenswaarden vind je via www.rethinkrefit.eu

Chemiesector richt ‘demografiefonds’ op voor werkbaar werk Chemiebedrijven die aandacht hebben voor werkbaar werk, kunnen bij het Demografiefonds aankloppen om een deel van de investering terug te krijgen. De cao rond het Demografiefonds start vanaf 1 januari 2016. ‘In de onderhandelingen voor het sectoraal akkoord 2015-2016 hebben we bewust gekozen om een deel van de marge te investeren in dit fonds’, vertelt Fons De Potter, vice-voorzitter van ACV Bouw-Industrie & Energie (ACV BIE).

Werkbare jobs ‘We zijn geen voorstander van langer werken, maar we kunnen er niet meer omheen. Dan zorgen we er maar beter voor dat we tijdens de ganse loopbaan werkbare jobs hebben, dat we arbeid en gezin of vrije tijd kunnen combineren, dat we kunnen blijven leren. En dat we, als we ouder worden, de mogelijkheid hebben om het rustiger aan te doen of een andere taak op te nemen. Het Demografiefonds wil dit mogelijk maken.’

Fysieke arbeid Dat dit fonds in de chemische sector tot stand komt, is volgens Fons De Potter geen toeval. ‘Het is een sector met nog veel fysieke arbeid, met ploegwerk en met aanzienlijke gezondheidsrisico’s door het werken met gevaarlijke stoffen. We kregen van onze achterban dan ook veel begrip toen we hen het voorstel deden om voor dit fonds te gaan in de onderhandelingen.’

Inspanningen belonen ‘Alle bedrijven in de sector dragen via een extra RSZ-bijdrage hun steentje bij aan het fonds en het fonds is er voor zowel arbeiders, bedienden als kaderleden’, legt

Hoe hoog is de werkdruk bij u?

uuFons De Potter: ‘Als het bedrijf de overstap van zwaar naar lichter werk vergemakkelijkt, kan het Demografiefonds tussenkomen.’ Fons de werking uit. ‘Als binnen een bedrijf gewerkt wordt aan werkbaar werk, en hierover akkoorden gesloten worden met de vakbonden, dan kan het bedrijf het project indienen bij het Demografiefonds om een deel van de investering terug te krijgen. Daarvoor moet het project aan enkele voorwaarden voldoen. Het project moet gaan over het actiegebied werk. Bijvoorbeeld het aanpassen van de arbeidstijd of

de overstap vergemakkelijken van zwaar naar lichter werk. De andere actiegebieden zijn gezondheid, competenties en loopbaanbeleid. Als het bedrijf ook op een of meerdere van die andere gebieden actie onderneemt, kan het meer terugbetaald krijgen. We belonen dus de inspanningen van de bedrijven, op voorwaarde dat alles in overleg met de vakbondsafgevaardigden gebeurt.’

Militanten begeleiden

Alle bedrijven in de sector dragen via een extra RSZ-bijdrage hun steentje bij. Fons De Potter, ACV BIE

In de komende maanden kunnen er projecten bij het Demografiefonds ingediend worden. ‘ACV BIE ontwikkelt een werkinstrument om onze militanten te begeleiden in dit proces’, besluit Fons De Potter. Amélie Janssens

¬ uw job, ons werk

Bedrijven willen niet werken met Accent Jobs Na de oproep van Accent Jobs om de sociale verkiezingen te boycotten, willen enkele bedrijven niet meer met het uitzendkantoor samenwerken. Uitzendkantoor Accent Jobs haalde enkele weken geleden de media door hun werknemers een smartphone en extra verlofdag te beloven als ze zich niet kandidaat zouden stellen voor de komende sociale verkiezingen. De ACV-afgevaardigden van Fromunion (kaasmakerij Passendale) en Milcobel Langemark hebben op de ondernemingsraad alvast beslist dat ze niet meer willen samenwerken met Accent Jobs. De afgevaardigden sloven zich uit om voor de uitzendkrachten dezelfde rechten te krijgen als reguliere werknemers. ‘Ook de werknemers van Accent Jobs verdienen beschermd te worden door de arbeidswet’, aldus de ACV-afgevaardigden.

Sociale inspectie ‘Wat het uitzendkantoor deed, is tegen internationale arbeidsovereenkomsten die ook in ons land gelden’, klinkt het nog bij ACV. Ook vanuit de politiek kreeg de actie van Accent Jobs kritiek. (AJ)

Herstelplan voor de bouwsector De bouwsector maakt op dit ogenblik één van de ergste crisissen mee in zijn geschiedenis. De laatste vijf jaar zijn bijna 19 000 arbeidsplaatsen verloren gegaan en de komende maanden dreigt de sector er nog tienduizenden meer te verliezen. ACV BIE steunt de vraag naar een herstelplan met het oog op de toekenning van een loonkostvermindering in de bouwsector. De sociale partners van de sector verbinden zich ertoe om de loonkostvermindering concreet om te zetten in bijkomende tewerkstelling. De bouwsector is tot nu toe de enige sector die een dergelijk engagement aangaat. ‘Alleen een efficiënt herstelplan kan dit immens banenverlies in de sector tegengaan en ervoor zorgen dat nieuwe arbeidsplaatsen worden gecreëerd’, klinkt het bij ACV BIE.

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

Twee werknemers over inkomensverlies door regeringsbeleid

‘Wat zal het volgend jaar zijn?’ De maatregelen die zowel de federale als de Vlaamse regering het voorbije jaar invoerden, wegen zwaar op werknemers, gepensioneerden en mensen met een vervangingsinkomen. ACV ontwikkelde een module die berekent hoeveel inkomen je op jaarbasis verliest. Gestraft Philippe (arbeider, getrouwd, geen kinderen meer ten laste) en Regy (arbeider, alleenstaande, geen kinderen ten laste) vulden de module in, en schrokken toch even van het resultaat. ‘Door de maatregelen zoals de indexsprong moeten we ruim 750 euro per jaar inleveren’, zegt Philippe. ‘Maar mijn vrouw en ik zijn ook slachtoffer van de Turteltaks. Onze energieheffing zal per jaar 750 euro duurder worden. Midden de jaren ’80 voerde de overheid campagne om over te stappen naar verwarming met accumulatie, op elektriciteit, dus. En nu straft de overheid ons hiervoor. De regeringen moeten mij niet meer zeggen dat werknemers niets verliezen’, besluit Philippe. ‘Ik maak me ook zorgen wat de toekomst zal brengen’, vult Regy aan. ‘Ik ben alleen-

staande en verlies meer dan 360 euro. Dat lijkt nog mee te vallen, maar wat zal het volgend jaar zijn? We horen nu al dat er opnieuw een begrotingstekort zal zijn. Waar zullen ze dat geld halen? Was dit een eenmalige inspanning van iedereen geweest, dan kon ik het misschien nog plaatsen. Maar grote vermogens en bedrijven worden gespaard, dat verontrust me.’

Wenskaart Als je de module invult, krijg je een wenskaart te zien met daarop het bedrag dat je jaarlijks verliest. ‘Ik heb die mannen en vrouwen van de regeringen nog nooit gemaild’, zegt Regy, ‘maar nu stuur ik ze toch mijn kaartje. Als we dat allemaal doen, liggen ze er misschien toch een keer wakker van.’ (AJ)

In elke Visie berekenen lezers de invloed van de regeringsmaatregelen op hun inkomen. Bereken zelf je inkomensverlies op www.berekenjeinkomensverlies.be. Wil je hierover in Visie getuigen, stuur dan je gegevens via mail naar lezers@visieredactie.be met als onderwerp ‘verlies’.

Naar grondwettelijk hof tegen verhoging pensioenleeftijd

Nieuwe grote parade Hart boven Hard

ACV diende samen met ACLVB en ABVV een verzoekschrift in bij het Grondwettelijk Hof om de verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd te laten vernietigen. De federale regering trok de wettelijke pensioenleeftijd op van 65 naar 67 jaar. ‘De impact van deze beslissing op de sociale zekerheid of op de mensen werd niet geanalyseerd’, klinkt het bij ACV.

Regering negeert alternatieven Volgens ACV werden alternatieven voorgesteld, maar daar had de regering geen oren naar. ‘De expertencommissie pensioenen stelde bijkomende financiering voor, maar dat werd dus genegeerd.’

Vrouwen harder getroffen Bovendien worden vrouwen volgens de vakbond nog harder getroffen. ‘Zij hebben vaak kortere loopbanen. Daardoor is het haast onmogelijk om met vervroegd pensioen te gaan. Je moet binnenkort een loopbaan van 42 jaar hebben om vervroegd met pensioen te kunnen. De gemiddelde loopbaan van vrouwen is 36,6 jaar, die van mannen 42,2 jaar. Zo worden vrouwen gediscrimineerd.’ Wat willen de vakbonden dan? ‘We vragen een globale aanpak van de pensioendiscussie en een haalbare pensioenleeftijd. Daarnaast willen we een waardig pensioen voor iedereen en bijkomende financiering voor de sociale zekerheid.’ (AJ)

Er komt een vervolg op de grote parade van Hart Boven hard, het burgerinitiatief dat zich verzet tegen de besparingspolitiek van de Vlaamse en federale regeringen. Vorig jaar verzamelden 20.000 mensen in Brussel om te tonen dat er een alternatief is (zie foto). Dit jaar borduurt Hart Boven Hard verder op dat thema en wil het mensen uit alle hoeken van de samenleving verenigingen onder de noemer: ‘Een samenleving met een plus.’ De Grote Parade vindt plaats op zondag 20 maart en start om 14u aan het Noord station.

gewikt en gewogen ¬

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

ZEGT

Ellen Van Stichel over de onrechtvaardigheid in onze maatschappij

‘Eén van de grootste uitdagingen is het gevecht tegen onverschilligheid’ Rob Stevens

Ellen Van Stichel (33) doctoreerde aan de KU Leuven over rechtvaardigheid vanuit een filosofischchristelijke invalshoek. Ze maakte het thema toegankelijk voor een breder publiek in haar recent verschenen werk ‘Uit liefde voor rechtvaardigheid’. Wij vroegen wat zij zoal onrechtvaardig vindt en wat we hier volgens haar aan kunnen doen.

Kan de kerk nog een rol van betekenis hebben? ‘Ik denk het wel, in Latijns-Amerika en Afrika doet de kerk het bijvoorbeeld zeer goed. Ik hoop dat mensen vanuit de kerk het geloof handen en voeten geven en dat geloven niet enkel iets van zondagmorgen is, maar ook iets van maandagmorgen. Ontelbare christenen doen wereldwijd nog altijd heel veel. Paus Franciscus wil mensen laten participeren van onderuit, en hen dus niet enkel steunen via liefdadigheidsacties, maar ook effectief hun plannen ondersteunen.’

Waar wind je je het meest over op momenteel? ‘Ongelijkheid en uitsluiting. Arme mensen hebben geen enkele macht om zich te ontwikkelen. Ik kan me er echt in opwinden dat we elkaar en dus ook vluchtelingen als last beschouwen in plaats te zien als een rijkdom. Iedereen kan iets bijdragen aan onze samenleving.’ Zijn mensen niet meer solidair vandaag de dag? ‘Door de toenemende globalisering plooien mensen meer terug op hun dichte omgeving, op wat ze kunnen beheersen. Blijkbaar gaan de meesten vooral op zoek naar kleinschalige projecten, bijvoorbeeld als ze iemand kennen die ergens een schooltje heeft opgericht. Maar wat als die persoon wegvalt? Zal het project dan blijven bestaan? Ik snap dat een dergelijk project meer vertrouwen geeft, maar ik maak me daar wel zorgen over, omdat alleen dat niet structureel en duurzaam is.’ Heeft geld geven aan een bedelaar of een derdewereldland dan geen zin? ‘Het ideale zou zijn dat zoiets niet meer nodig is. Maar zolang er geen structurele oplossingen zijn, moeten dergelijke acties blijven bestaan. Als ik een bedelaar passeer, geef ik geld. Ook al weet ik niet wat

uuEllen Van Stichel: ‘Arme mensen hebben geen enkele macht om zich te ontwikkelen.’ hij met het geld zal doen. Zo vind ik de actie van Zeebrugse pastoor om voeding, kleding en onderdak aan vluchtelingen te geven een ongelooflijk positief en nodig signaal.’ Hebben wij een verantwoordelijkheid tegenover vluchtelingen? ‘Ik snap dat vluchtelingen komen, ook economische vluchtelingen. Ons beleid is daar momenteel redelijk hard in. Ze vinden dat die hier niets te zoeken hebben. Ik ben niet zo naïef om te denken dat we alles aankunnen, maar ik vind dat je ook rekening moet houden met economische en ecologische vluchtelingen. We moeten ons ook de

Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Leo De Bock

Kindergeld afpakken. Het brengt niets op, maar het gaat om het principe, zeggen ze. Of wanneer afpakken een principe wordt.

Katrijn Van Bouwel

Vroeger als we boterhammen meenamen op familietrip dacht ik: als ik groot ben eet ik op restaurant. Nu eet ik op uitstap bokes uit nostalgie.

Welzijnszorg vzw

in het nieuws komt. Ik zie dat mensen veel angsten hebben. Ik snap dat wel, maar anderzijds vraag ik me af hoelang het zal duren voor die vluchtelingen zelf in opstand komen en de ongelijkheid niet meer pikken.’

Gemiddeld 44 euro per maand inleveren voor de armste 20%. Te veel en vermijdbaar. #decenniumdoelen2017

vraag stellen waarom ze naar hier willen komen.’ Is het huidige economisch-politieke klimaat problematisch op dat vlak? ‘Ik maak me wel zorgen over de huidige tendens naar nationalisme, maar er is al veel langer iets aan de hand. We halen de 0,7 procent steun aan ontwikkelingssamenwerking niet eens. Dat vind ik zorgwekkend.’ Hoe zie je de toekomst in? ‘Eén van de grootste uitdagingen is het gevecht tegen onverschilligheid. Kijkcijfers dalen van zodra de vluchtelingenproblematiek

beelding

UIT

Wat is het doel van een rechtvaardige samenleving? Totale gelijkheid? ‘Voor mij betekent rechtvaardigheid participatie. Mensen de mogelijkheden geven om deel te nemen aan de samenleving. Geen extreme ongelijkheid meer tussen arm en rijk. Volledige gelijkheid nastreven is niet echt zinvol, maar de kloof is nu wel heel groot en daar moet dringend iets aan veranderen.’ Hoe kunnen wij als mens daaraan bijdragen? ‘Elke kleine stap is van grote betekenis. Wat koop ik? Wat heb ik nodig? Wat kan ik missen? Wat kan ik delen? Ikzelf ben onder meer vrijwilliger bij de gemeenschapseconomie. Zij hebben een andere visie op winst. Ze investeren hun opbrengsten bijvoorbeeld deels in mensen in armoede, zodat ze zelf een bedrijfje kunnen oprichten. Op die manier krijgen ze een kans om te participeren aan de maatschappij.’ Evelien van Gerwen

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

LIMBURG NEVEN-

EFFECT

Smart Cities ICT maakt onze steden steeds slimmer, ‘smarter’. In Barcelona laten sensoren weten wanneer de afvalcontainers vol zijn. Dan pas daagt de vuilniswagen op. Mechelen heeft energiezuinige ledverlichting die zich aanpast aan de beweging op straat. Singapore experimenteert met chauffeurloze voertuigen. Nu onze steden groter en diverser worden, proberen knappe koppen via slimme technologie er mee voor te zorgen dat deze steden leefbaar blijven, en misschien zelfs een stuk leefbaarder worden. ‘Smartification’ heet dat. Steden met grids, hubs, ... En dat is mooi. Knap, innovatief en clean zoals het vandaag ontegensprekelijk allemaal moet zijn. Maar laat ons vooral niet vergeten dat steden vooral gevormd worden door hun inwoners: mensen die er een huis en een thuis zoeken. En laat dat nu stilaan een probleem worden voor een grote groep burgers. Terwijl de knappe koppen zich buigen over de ‘smart city of the future’, zoeken anderen tevergeefs een betaalbare huisvesting in die stad, kort bij een werkplaats. De slimmer wordende stad moet immers steeds diversere gezinsvormen huisvesten: singles, nieuw samengestelde, ... Eén op de vier singles woont in groot- en centrumsteden. In Gent en Antwerpen loopt het aandeel singles op tot zowat 45 procent. In Hasselt tot 35%. In 15 jaar tijd is het aantal singles in Vlaanderen met de helft gestegen. Tegen 2030 naderen we de grens van 1 miljoen alleenstaanden. Hoewel het klassieke gezin niet langer de norm is, blijft het dat wel voor het beleid en zeker ook voor bouwpromotoren omdat het tot vandaag het best betalende zou zijn. Vraag is of alle partijen die zich bezighouden met huizenbouw zich niet beter zouden focussen op het soort woningen dat nodig is, i.p.v. op woningen die op korte termijn het meeste geld opleveren? Laat slimme koppen meezoeken naar financieel haalbare en aanpasbare oplossingen met het oog op een verdere versmalling van de huishoudens en steeds veranderende gezinsvormen. Zonder dat daarvoor extra investeringen nodig zijn. Onze kinderen doen het met LEGO. Waarom zouden bouwexperten dit ook niet kunnen? Carien Neven, secretaris beweging.net Limburg

KWB werft aan EDUCATIEFMEDEWERK(ST)ERAFDELINGSONDERSTEUN(ST)ER (M/V) REGIO Noord-Oost Limburg - voltijds Datum indiensttreding: 1 mei 2016

Schriftelijke kandidatuurstelling met een uitgebreid CV en een duidelijke verantwoording en motivatie voor deze jobkeuze vóór woensdag 16 maart 2016 mailen naar personeelsdienst@kwb.be. Voor profiel, voorwaarden en meer inlichtingen contacteer Jef Smolders, personeelsverantwoordelijke, 02 246 52 66 of 0476 71 51 82 of neem een kijkje op www.beweging.net/Limburg.

Verantwoordelijke uitgever regio Limburg: Carien Neven Wil je reageren op de regionale bladzijden? Contacteer dan de redactie Visie Limburg - Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt - tel. 011 29 08 70 limburg@beweging.net - limburg.beweging.net

BEDANKT VRIJWILLIGERS!

Morgen, 27 februari, start de Week van de Vrijwilliger. Duizenden vrijwilligers zetten zich op regelmatige basis in. In verenigingen, op vakantie, bij organisaties, als mantelzorger, als brandweerman, noem maar op. beweging.net viert ook dit jaar zijn honderden vrijwilligers met de campagne ‘Vrijwilligers Aanstekelijk!’ Omdat vrijwilligers elkaar aansteken met hun enthousiasme, omdat zij dag in dag uit vol vuur streven naar een warme samenleving en omdat hun inzet aanstekelijk is. Vrijwilligers zijn overal én onmisbaar. Visie zocht 5 Limburgse vrijwilligers op en liet hen vertellen over hun passionele inzet! Marijke Molemans, vrijwilliger bij ‘n Witte Roos

Gunther Hilkens, vrijwilliger voor Intro vzw bij KRC Genk

Marijke is 59, heeft 2 zonen (30 en 32). Ze werkte als zelfstandig kinesist, maar heeft nu een adminstratieve taak bij de provincie Limburg. “Ik geef relaxatiemassage aan kankerpatienten in het Virga Jesseziekenhuis in Hasselt en in het ziekenhuis van Maaseik. De meerwaarde die ik kan betekenen voor deze mensen, is me zoveel waard dat ik er zelfs één dag per week verlof voor neem.”

Gunther is een 25-jarige jongeman uit Opglabbeek die net afgestudeerd is aan de VUB, richting journalistiek en politieke wetenschappen. Hij is nog volop werk aan het zoeken, maar vult zijn vrije tijd alvast zinvol in.

Marijke miste in haar huidige job de hulpverlening en zag op de website van Syntra Genk een massageopleiding voor kankerpatiënten. “Ik besloot de stap te zetten en momenteel geef ik al 3 jaar relaxatiemassage aan kankerpatiënten. Ongelooflijk wat dit met een mens doet. Dit vrijwilligerswerk zet me steeds opnieuw met mijn voeten op de grond. Ik durf ook al wel eens te zeuren over druk en stress, maar na zo’n dag massage denk ik: wat zeur ik nu. Ik beteken iets voor deze mensen, maar zij zeker ook voor mij. Zij doen me keer op keer de waarde van het leven in zien.” Waarom doe je het? “Een glimlach kunnen toveren op iemands gezicht is fantastisch. Bij dit soort vrijwilligerswerk krijg je ook meteen feedback van wat je doet. Een vrouw vertelde me ooit: ‘Het is al lang geleden dat ik even aan iets anders kon denken dan aan die verdomde kander’. Voor die momenten doe je het!”

www.kankerenmassage.be www.een-witte-roos.be Lea Feytons, vrijwilliger bij De Gildezaal in Kuringen Lea is 83, zit in een rolstoel, maar werkt zich nog steeds uit de naad als vrijwilliger. Zij is voorzitter van de vzw Gildezaal. Ondanks haar belangrijke plaats blijft ze bescheiden. “Ach, ik zit de vergaderingen voor, zorg ervoor dat iedereen aan het woord komt en zijn idee kan vertellen.” “Ik ben er van in het begin bij. Ik zat destijds in de KAV (nu Femma) en we werkten met onze vereniging mee aan de parochiefeesten. Toen hebben ze me gevraagd of ik wilde meehelpen aan het beheer van onze Gildezaal. Sindsdien doe ik dat nog altijd met evenveel plezier.” Wat vind je zo leuk aan jouw job? “We hebben met onze vzw altijd bekwame mensen gevonden om onze zaal te laten functioneren. En vrijwilligers vinden is niet altijd even eenvoudig, maar de gouden regel blijft: je moet mensen aanspreken. Als je het niet vraagt, kan je ook geen vrijwilligers vinden. En als er geen vrijwilligers zijn, dan is er geen zaal meer in Kuringen.”

www.kuringen.com

“Ik doe audiodiscriptie bij de voetbalwedstrijden van KRC Genk. Dat wil zeggen dat ik tijdens een thuiswedstrijd van Genk plaats neem in de perstribune en van daaruit in de microfoon alles vertel wat er gebeurt. Slechtzienden krijgen een oortje mee en op deze manier kunnen ze de hele wedstrijd mee beleven.” Je bent dus een live sportverslaggever? “Niet alleen dat. Want bij een radiocommentator moet men slechts fases weergeven terwijl wij heel de wedstrijd moeten praten. En we vertellen niet alleen wat er op het veld gebeurt, maar ook wat er rondom het veld aan het gebeuren is.” Waarom doe je dit? “Voetbal moet voor iedereen toegankelijk zijn en ik vind het enorm leuk dat ik mensen op deze manier de wedstrijd kan laten beleven.”

www.inter.vlaanderen of www.intro-events.be Stephaan Daemen, vrijwilliger bij de Minder Mobielen Centrale Overpelt Stephaan, een jonggepensioneerde uit Overpelt, heeft vele engagementen. Hij is als vrijwilliger actief als bestuurder in de koepel van de CLB’s waar hij vroeger ook werkte, als bestuurder bij woonzorgcentra, in het plaatselijke schoolbestuur waar er grote bouwplannen gemaakt worden en hij is lid van de selectiecommissie van de provincie Limburg. Maar hij is ook actief als vrijwilliger bij de Minder Mobielen Centrale in Overpelt. “Dat is een dienstverlening die meestal vertrekt vanuit de OCMW’s waarbij een aantal vrijwilligers als chauffer met hun wagen minder mobiele buren ergens naartoe brengen.” “In Overpelt zijn er zo 9 chauffeurs actief die vooral oudere mensen, maar ook personen met een handicap of ziekenhuispatienten vervoeren. Dat kan voor een bezoek zijn, maar ook naar de winkel, de kapper, de dokter. Soms moeten we ook langere ritten doen. Er zijn mensen in Overpelt die we wel eens naar het ziekenhuis in Leuven of Turnhout moeten rijden.” Wat spreekt je zo aan bij dit soort vrijwilligerswerk? “Het persoonlijk contact is enorm verrijkend. Je hebt tijdens een rit altijd een goed gesprek met hen. Je kan echt tijd maken voor hen. En soms doet het hen goed dat ze een luisterend oor tegen komen.”

www.overpelt.be www.mindermobielencentrale.be

¬ Limburg

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

Persoonsvolgende Financiering: ondersteuning op maat CM Limburg en absoluut vzw vergemakkelijken overstap naar nieuw systeem

In samenwerking met KVG Limburg en absoluut vzw organiseert CM Limburg drie gratis infosessies. Telkens van 19u30 tot 22u00. Inschrijven kan via mail naar wegwijs.limburg@cm.be of op 011 280 280. Bezorg je naam, adres, rijksregisternummer en telefoonnummer. Vermeld ook voor welke module je inschrijft.

Op 1 april 2016 treedt de Persoonsvolgende Financiering (PVF) in voege als nieuw financieringssysteem voor personen met een handicap. Dit systeem gaat uit van een vraaggestuurde ondersteuning. Cliënten van het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap krijgen voortaan een eigen budget op maat van hun nood aan ondersteuning. Zo kunnen ze die zelf organiseren en inkopen.

Infosessie 1 Deze module kadert de nieuwe wetgeving in een ruimere visie over handicap. Ze is toegankelijk voor personen met een beperking en/of ouders en familieleden van thuiswonende kinderen met een beperking. Neerpelt: Dommelhof Toekomstlaan 5 – 08/03 Maasmechelen: CC Koninginnelaan 42 – 23/03 Bilzen: CC De Kimpel Eikenlaan 25 – 11/04 Hasselt: Hoofdkantoor CM Limburg Prins-Bisschopssingel 75 – 12/05

Gids in zorg De Persoonsvolgende Financiering betekent een grote verandering voor mensen met een beperking. “Om hen hierbij te helpen, start CM met een traject waarbij we optreden als hun gids in zorg”, vertelt Alex Cox, directeur Zorg van CM Limburg. “We begeleiden mensen doorheen de verschillende stappen die ze kunnen ondernemen: vraagverheldering, ondersteuningsplannen opmaken, de zorgzwaarte inschatten tot het inkopen van zorg.” “Onze maatschappelijk werkers krijgen nu al opleiding om op te treden als gids doorheen het hele traject.” Daarnaast wil CM Limburg haar leden breed informeren over de veranderingen die eraan komen. “We organiseren in vier regio’s infosessies. We sluiten verder ook samenwerkingen met verschillende organisaties om het voor onze leden zo makkelijk mogelijk te maken. Zo werken we samen met absoluut vzw als bijstandsorganisatie.”

Kwaliteitsvol leven Absoluut vzw is speciaal erkend door de Vlaamse Gemeenschap om ondersteuning te

Gezocht!

Infosessie 2 Wat zijn het Basis Ondersteuningsbudget (BOB) en de Rechtstreeks Toegankelijke Hulp (RTH)? Welke ondersteuning is mogelijk als je er nog geen krijgt van het VAPH? Deze module is niet bedoeld voor personen die al een VAPH-voorziening gebruiken of een Persoonlijk Assistentiebudget (PAB) hebben (tenzij ze overwegen om dit in te ruilen voor deze ondersteuningsvorm).

bieden aan mensen met een handicap. “We bekijken samen met hen welke ondersteuning ze nodig hebben om ondersteuningsbehoeften om te zetten in een concreet plan”, verduidelijkt Algemeen coördinator Lien Van de Wiel. “Daar hoort ook het beheren van een budget bij om zo kwaliteitsvol mogelijk te leven.” “We werken daarvoor op twee niveaus. Met de laagdrempelige helpdesk bieden we eerstelijnsinformatie aan. Dat gaat van een PVFinfolijn en vormingen tot uitgebreide info en brochures op onze website. Het tweede niveau is intensiever. Daarbij hebben we echt persoonlijk contact met mensen, bij hun thuis of hier op kantoor. Samen zoeken we naar oplossingen om hun budget optimaal te benutten.”

Neerpelt: Dommelhof Toekomstlaan 5 - 22/03 Maasmechelen: CC Koninginnelaan 42 - 13/04 Bilzen: CC De Kimpel Eikenlaan 25 - 25/04 Hasselt: Hoofdkantoor CM Limburg Prins-Bisschopssingel 75 - 26/05

Infosessie 3 Ik krijg al zorg via het VAPH? Wat verandert er voor mij? Welke weg legt mijn zorgvraag af? Hoe kom ik aan een contract? Wat kan ik doen met mijn budget? Deze module is geschikt voor personen die al gebruik maken van een VAPH-voorziening of een Persoonlijk Assistentiebudget. Neerpelt: Dommelhof Toekomstlaan 5 - 19/04 Maasmechelen: CC Koninginnelaan 42 - 27/04 Bilzen: CC De Kimpel Eikenlaan 25 - 09/05 Hasselt: Hoofdkantoor CM Limburg Prins-Bisschopssingel 75 - 09/06

Belissimo-vrijwilligers.

Met Bellissimo wil Ziekenzorg CM eenzame oudere personen of chronisch zieken een warm contact bij hen thuis brengen. Eén of meerdere malen per week bel je als vrijwilliger naar je toegewezen persoon om te horen hoe het gaat, voor een babbel, een vriendelijk woord, of om te herinneren aan mogelijke afspraken. Als vrijwilliger bepaal zelf je belengagement. Wij zorgen voor een opleiding, gsm of kostenvergoeding en natuurlijk de belklanten. Wens je meer info of stel je je kandidaat? Aarzel niet ons te contacteren op het nummer 011 280 263 of via e-mail ziekenzorg.limburg@cm.be.

Infomoment: donderdag 10/04 om 13u30 in De Volksmacht Hasselt.

CONTACT CM Limburg CONTACT

Een vraag voor CM? Op www.cm.be vind je heel wat info. Je kunt ook terecht bij het contactcenter: stuur een mail naar limburg@cm.be of bel naar 011 28 02 11 maandag

8.30 - 17 uur

dinsdag

8.30 - 17 uur

woensdag

8.30 - 17 uur

donderdag

8.30 - 17 uur

vrijdag

8.30 - 12 uur

De dienst Maatschappelijk Werk kan je contacteren op het nummer 011 28 02 41 (ma-do: 8.30-12 uur en 13-17 uur, vrij: 8.30-12 uur) of via mail naar dmw.limburg@cm.be

¬ uw job, on

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

Met OKRA naar Lourdes in 2016 ACV online Woon je in Limburg, Antwerpen, Vlaams-Brabant of Brussel? Ga dan met OKRA naar Lourdes!

Want naar Lourdes met OKRA is kiezen voor: - een deugddoende beleving op jouw maat en ritme, - een groep waarin je je thuis voelt en jezelf kan zijn, - verzorgde vieringen en sterke inspirerende momenten, - een mooi cultureel, sportief en toeristisch programma, - een puike organisatie en logistiek, inhoudelijk en menselijk, - een vriendelijke en sterke begeleiding van een grote ploeg medewerkers, - thuiskomen met de glimlach en aftellen naar de volgende editie. Ga met honderden andere OKRA-leden samen naar de bron. Met dit thema blijft OKRA doen zoals Maria het aan Bernadette vroeg: naar de bron gaan, meegaan in de processie van het licht en meebouwen aan een Kerk voor de wereld. Het is een ervaring die blijft aanspreken en kracht geeft.

Praktisch: . Treinbedevaart: verblijf volpension in Lourdes van maandag 13/06 tot zaterdagochtend 18/06 . Busbedevaart: met rondrit in Frankrijk. We voorzien ophaaldiensten met de bus in Limburg. Meer info en inschrijvingen: OKRA Limburg, tel. 011 26 59 44, limburg@okrareizen.be

Ben je tijdelijk of volledig werkloos? En wil je weten of jouw uitkering al is gestort? Wat de stand van jouw dossier is? Wil je een attest aanvragen? Voortaan moet je hiervoor niet meer naar het ACVdienstverleningspunt! Met jouw elektronische identiteitskaart (eID) en een kaartlezer kan het van thuis uit. Installeer je kaartlezer en steek je eID in de kaartlezer. Vervolgens open je je browser (bij voorkeur Internet Explorer) en surf naar www.acv-limburg. be. Klik in de rechter kolom op ‘Mijn E-dossier’ en meld je aan. En voila, je kan aan de slag ... EN ER IS MEER...

AGenda

KWB Limburg koos 3 nieuwe medevoorzitters

BEZOEK - PASAR

Op 18 februari 2016 kwamen maar liefst 110 Limburgse kwb-medewerkers samen op de bestuurshappening van kwb Limburg. Er was niet alleen tijd om richting te geven aan onze beweging met diversiteit hoog op de agenda. We verkozen ook een nieuw Limburgs bestuur met drie nieuwe medevoorzitters en namen afscheid van enkele straffe kwb'ers nl. Adriën Luykx (kwb Koersel), Roger Hex (kwb Bilzen centrum) en Martin Jacobs (kwb Voorshoven).

. wo 9.3: aan zagerij, schrijnwerkerij de 3 Eiken in Zutendaal om 14:00. Info: Paul Boeckaerts, 0477 83 21 45

GPS-CURSUS - PASAR

. za 12.3: in gebouw beweging.net, tegenover het station, zaal 1, Mgr. Broekxplein 6, Hasselt om 9:00. Heb je zelf een GPS-toestel breng dit dan mee. Een aantal toestellen zijn voorradig. Prijs: 5 €, Pasar-leden: 3 €. Info: Johan Stippelmans, 0468 71 71 01. Inschrijven voor 1.3 bij: annemie. stassen@beweging.net, 011 29 08 70

Ben jij ACV-lid en volledig werkloos? Vervang je papieren controlekaart door een elektronische. Ga naar www.acv-limburg en klik op actueel | campagnes | online stempelen voor meer informatie en voorbeelden.

WANDELEN - PASAR

. do 3.3: 5 of 10 km in Gingelom. Vertrek: 13:00. Info: Johan Stippelmans, 0468 17 71 01 . zo 6.3: vertrek fietscafé ‘De Stop van Lozen’ in Bocholt om 12:30. Info: Dirk Snoeckx, 0478 63 47 13 . do 10.3: 20 km in Werbomont in de Ardennen. Vertrek: parking zwembad Sint-Truiden om 8:00. Info: Johan Stippelmans, 0468 17 71 01

HANDIG

WERELDGEBEDSDAG

. vr 4.3: verschillende geloofsgemeenschappen uit Hasselt vieren Wereldgebedsdag in diversiteit. Het thema is ‘vrede’. In CCHa, Kunstlaan 5 om 19:30 u. Info: Dienst Diversiteit & Internationale Solidariteit, 011 72 04 64, diversiteit@hasselt.be

Volledig werklozen kunnen op elektronische wijze via socialsecurity.be hun controlekaart invullen en naar het ACV versturen. De blauwe papieren controlekaart kan vervangen worden door een registratie op het internet.

Op de foto (v.l.n.r.) de drie nieuwe medevoorzitters van kwb Limburg: Fabian Spreeuwers (kwb Opglabbeek), Rudy Habex (kwb Hoevenzavel) en Marc Bijloos (kwb Heusden)

Je kan onze werking volgen op www.facebook.com/kwb.limburg en www.kwb.be/kwblimburg

Ben je volledig werkloos en stempel je electrobnisch? Geef jouw e-mail door en je ontvangt een mail als jouw werkloosheidsvergoeding is gestort! Probeer het!

socia

“Ik ver

Abdel afkom De Lij Antwe hart v sche e

Abdel i Comité

Waaro en mijn kan ik m tijk.” ze

Diversi samens tonen… geren o

Een d eviden werkte, siteit tu waren v een div komen lijk toeg Abdel.

En wel chauffe king wa tuur en kwame hadden praten

ACV-L social

Deze • e • m o • e

Dus in in een een u inspra

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

Binnenkort met swt of pensioen? Ben je aan het overwegen om met swt (vroeger brugpensioen) te gaan? Of mag je binnenkort genieten van een verdiend pensioen? Kom je alvast informeren over de algemene regels en principes van het swt en het pensioen want ongetwijfeld zit ook jij met vragen. Aan welke voorwaarden moet je voldoen om met swt of pensioen te mogen gaan? En hoe wordt dat swt of pensioen in grote lijnen berekend? Zijn er factoren die dit alles kunnen beïnvloeden? En mag je nadien nog activiteiten uitoefenen? Blijf niet met vragen zitten. ACV-Limburg maakt je wegwijs in je eindeloopbaan!

SWT

Pensioen werknemersstelsel

(Privé-sector | ook voor contractuelen openbare diensten)

datum

uur

wo 16 maart

20u00

wo 16 maart

zaal*

gemeente

datum

uur

CC Achter Olmen - zaal 3 Maaseik

wo 2 maart

19u30

Stadhuis Genk -zaal 4

Genk

20u00

Stadhuis Genk - zaal 4

Genk

ma 7 maart

19u30

De Kring - feestzaal

Heusden-Zolder

ma 21 maart

19u30

Cultureel Centrum

Lanaken

8 maart

19u30

De Kimpel

Bilzen

wo 23 maart

19u30

‘ t Pelterke

Overpelt

ma 14 maart

19u30

De Kring

Leopoldsburg

do 24 maart

19u30

OC De Buiting

Beringen-Paal

do 17 maart

19u30

Parochiecentrum

Peer

do 24 maart

19u30

Beweging.net - zaal 3

Hasselt

ma 21 maart

19u30

Parochiecentrum

Dilsen-Stokkem

wo 30 maart

20u00

Hove Malpertuus

Riemst-Herderen

do 31 maart

19u30

OC Rooierheide

Diepenbeek

*Locaties: Beringen (Paal) • OC De Buiting • Tessenderlosesteenweg 18 Bilzen • De Kimpel • Eikenlaan 25 Dilsen-Stokkem • Parochiecentrum • Schoolstraat 25 A

zaal*

gemeente

Pensioen ambtenaren

(voor statutairen/vastbenoemden) datum

uur

wo 9 maart

19u00

zaal* AMBI-hotel

gemeente Tongeren

Diepenbeek • OC Rooierheide • Rooierheidestraat 100 Genk • Stadhuis zaal 4 • Stadsplein 1 Hasselt • complex beweging.net - zaal 3 • Mgr. Broekxplein 6

Inschrijving:

Heusden-Zolder • De Kring - feestzaal • Guido Gezellelaan 13

Inschrijven kan online op www.acv-limburg.be. In de rubriek ‘Actueel’ vind je bij de ‘Activiteiten’ de info’s ‘Wegwijs in je eindeloopbaan’ terug.

Lanaken • Cultureel Centrum • Aan de Engelse Hof 10 Leopoldsburg • De Kring • Priester Poppelaan z/n Maaseik • CC Achter Olmen lokaal 3 • Van Eycklaan 72 Overpelt • ‘t Pelterke • Jeugdlaan 4 Peer • Parochiecentrum • Kloosterstraat 40 Riemst (Herderen) • Hove Malpertuus • Tongersesteenweg 145 Tongeren • AMBI-hotel • Veemarkt 2

Info: Voor meer info kan je steeds terecht bij Jos Geuten op het nummer 011-30.69.06 of bij Jan Geuskens op het nummer 011-30.69.12.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

sociale verkiezingen 2016: langer werken

Langer werken is werken aan werkbaar werk We hadden een gesprek met de ACV-afgevaardigden van Aperam Stainless te Genk over het thema ‘Langer werken’ en hoe zij dit aanpakken op de werkvloer. Aperam Stainless Europe Genk is een staal verwerkend bedrijf dat van schroot roestvast staal produceert. In de staalfabriek wordt het schroot ingesmolten en gegoten tot “slabs” (stalen blokken van 15 meter op 2 meter en 20cm dik) die na het warmwalsen in Châtelet terug komen om afgewerkt te worden in de koudwalserijen. Het afgewerkt product bestaat uit roestvrijstalen plaat en coils. Aperam Stainless heeft klanten over heel de wereld en is marktleider in Europa. In Genk werken er 792 arbeiders en 323 bedienden.

v.l.n.r.: Stefan Hendrikx, fractieleider, ondernemingsraad, delegatie | Luys David, comité veiligheid, delegatie | Toppets Erwin, comité veiligheid, delegatie, Europese ondernemingsraad | Kristof Ignoul, secretaris ondernemingsraad, delegatie. lege doos “Het kader rond cao 104 (de cao rond werkbaar werk) dat we van de regering hebben mogen ontvangen is een lege doos. Ze schuiven cao 104 door naar de werkgevers zonder dat er sancties aan verbonden zijn, indien er structureel niks gedaan wordt met deze cao,” begint Stefan. “De werkgevers staan dan ook niet te springen om oudere werknemers (die soms niet meer goed meekunnen)

een (andere) job aan te bieden. Ook op ons bedrijf is dat zo. Als men een (andere) job aangeboden krijgt, is het meestal met loonverlies. De oudere / medisch beperkte werknemer is dan dubbel gestraft. Eerst minder loon, daarna ook minder SWT (brugpensioen). Veel werknemers zijn dan ook minder gemotiveerd om op dit voorstel in te gaan en sukkelen maar verder... soms de ziekenkas op met alle gevolgen vandien.”

Kristof vult aan: “De werkgevers en de regering willen dat we langer werken. Alleen zijn er geen faciliteiten voor oudere of medisch beperkte werknemers. Vinden ze deze wel, dan gaan ze bijna altijd gepaard met loonverlies en dat bij een baas waar je dan 30 jaar of meer hebt gewerkt. Voor de arbeidsmarkt zijn de oudere/ medisch beperkte werknemers niet aantrekkelijk, ze zijn al te lang van school, zijn te vaak afwezig, zijn niet meer in staat zware fysiek arbeid te ver-

B L i K o p e n e r ROBOTISERING ‘star wars of realiteit?’

“Technisch onderwijs bereidt mee de nieuwe werkvloer voor”: aangepaste klaslokalen (Technisch Instituut Heilig Hart Hasselt) “Werkplek van de toekomst”: assisterende robots, project ‘labo in een trailer’ en mentale ondersteuning (vzw Flanders Make, Sonia Vanderlinden) “Werknemers over innovatie” – WIN project: participatie werknemers (studiedienst ACV-nationaal, Dries Delissen-Jacobs)

Kom mee de toekomst ontdekken

Schrijf in op www.acv-limburg.be! donderdag 24 maart 2016 om 19u00 (ontvangst 18u30) Technisch Instituut Heilig Hart | Kleine Breemstraat 5 | Hasselt Meer info? Contacteer Koen Buntinx - (ACV-Vormingsdienst) op het nummer 0488-31.31.61.

richten,… Redenen, vooroordelen genoeg om deze mensen stilaan aan de kant te schuiven.”

heksenjacht Kristof gaat verder “Ook de beslissing van Maggy De Block om langdurig zieken sneller terug aan het werk te krijgen en dit op eender welke job, helpt ons zeker niet verder. Wij ervaren momenteel een heksenjacht op langdurige zieken. Ze zijn

De ACV-kantoren zijn GESLOTEN op: •donderdag 3 maart (betaling werkloosheid) •maandag 28 maart (feestdag)

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

sociale verkiezingen 2016: langer werken - vervolg misschien geschikt om lichtere jobs te doen, maar die zijn er niet hier op het bedrijf. Als vakbond hebben wij reeds jaren geleden ingezet op loongarantie bij ziekte of invaliditeit. Door de recente aanpassingen van de minister, kunnen we onze zieke collega’s niet meer beschermen. Er is geen aangepast werk op Aperam en dus moeten ze op zoek naar een andere job of vallen ze terug op de werkloosheid. Dit betekent meestal een groot loonsverlies. Niet evident!”

draagbare loopbaan Stefan neemt het woord: “In ons bedrijf proberen we met de directie afspraken te maken om een draagbare loopbaan te creëren voor al onze werknemers, jong en oud, fit en minder fit. En dit vanaf de eerste dag van de tewerkstelling.Dat dit niet altijd van een leien dakje loopt, is bijna vanzelfsprekend. Er is dan ook al vele jaren sociale strijd aan al deze maatregelen voorafgegaan. We hebben tijdens menige cao-onderhandeling ingezet op comfortabel brugpensioen, extra vakantiedagen volgens anciënniteit, eindeloopbaan,…” Kristof gaat verder: “Binnen Aperam Genk hebben we zo een mooie afspraak over de berekening en modaliteiten van het SWT na een loopbaan. Gevolg hiervan is dat bijna iedereen die in aanmerking komt voor SWT ook op SWT gaat. Momenteel zijn we nog de enige binnen de groep (Arcelor-Mittal / Aperam) die deze modaliteiten van bijbetaling heeft. Het is te begrijpen dat deze maatregel telkens onder druk komt te staan tijden de cao- onderhandelingen. Dat valt zwaar bij onze collega’s omdat we zoals gezegd in het verleden meermaals loonsverhogingen hebben laten gaan ten voordele van de brugpensioenen.”

werkbaar werk “Mede daarom hebben we in onze vorige cao- onderhandelingen getracht een opening te maken voor meer werkbaar werk,” zegt Erwin. “In onze (zware) staalsector kunnen we voorlopig nog gebruik maken van landingsbanen vanaf 55 jaar. In de

interne cao zijn we overeengekomen dat we hierop een bijbetaling krijgen vanaf SWT-leeftijd als men er voor kiest om te blijven werken.” Erwin verduidelijkt dit met een voorbeeld: “Vanaf SWT leeftijd bestaat er de mogelijkheid om halftijds te werken met bijbetaling RVA en gelijke bijbetaling van onze werkgever Aperam. Netto houdt de werknemer dan nog ongeveer 75% van zijn voltijds loon over. Dus minder loonverlies.” En hij gaat verder “We hebben hier wel een probleem, nl. men moet in de productie de functie fulltime kunnen garanderen, dus moeten er steeds 2 personen zijn die elk halftijds willen komen werken en dit ook nog voor dezelfde functie. Goede en correcte afspraken zijn dus zeker nodig. Er is dus nog werk aan de winkel.” David gaat verder: “We trachten in het bedrijf individuele personen, met medische problemen, te verplaatsen naar minder zware jobs binnen het bedrijf. Dit krijgen we jammer genoeg niet in regels gegoten. Het is soms lang zoeken en moeilijk onderhandelen om een collega een aangepaste job te geven. De plaatsen die hiervoor in aanmerking komen zijn zeer beperkt en omwille van de outsourcing in het verleden bestaan ze gewoon niet meer. Zo zijn bijvoorbeeld de bewaking, onderhoud gebouwen, …geen jobs meer in ons bedrijf omdat andere bedrijven deze hebben overgenomen Wel hebben we ondertussen de afspraak gemaakt met de werkgever dat mensen met 15 jaar of meer loopbaan niet in codeafbouw gaan als ze naar een lagere functie gaan omwille van medische redenen. Dit is voor de werkgever een reden meer om actief te zoeken naar passende functies.”

continu. Lang en kort draaiend systeem. Voor de meerderheid van onze collega’s begint het ploegensysteem en de werkomstandigheden zwaar te wegen. Ook het steeds meer flexibel opstellen eist zijn tol. Zo vraagt de werkgever om op piekmomenten extra te presteren en om economisch werkloos te zijn op de minder drukke momenten. We ook niet mogen vergeten dat al deze postensystemen enorm zwaar wegen op het sociale - en gezinsleven van de werknemers. We missen steeds een deel van het gezinsleven. Daarom willen onze collega’s op latere leeftijd meer genieten van kleinkinderen en hobby’s. Veel te vaak gebeurt het dat dat slechts voor een korte tijd is. Zware arbeid eist zijn tol, zeker op latere leeftijd.”

oplossingen “Op lichamelijke klachten, zoals rug- en gewrichtsklachten proberen we via het CPB actief in te spelen,” gaat David verder. “Zo zijn er voor de operatoren in de stuurcabines ergonomische stoelen geleverd en we vragen om dit ook voor de rolbruggen te installeren. Omdat de testen bewezen hebben dat een extra kussen niet voldoende trillingsdempend is. Ook lawaaihinder blijkt in verschillende van onze afdelingen een groot probleem te zijn. Hierdoor hebben vooral oudere werknemers last van hun gehoor. We zijn binnen het CPB steeds de vrager voor gepaste maatregelen. Voor iedere werknemer kan er aangepaste gehoorbescherming gemaakt worden. Ook pakken we de lawaaiproblemen aan door zoveel mogelijk de bedieningspunten af te schermen en door grote lawaaimakers aan de bron aan te pakken. Als we als CPB rond-

gaan in het bedrijf, zijn deze klachten dan ook steeds prioritair. Ook geluidsstudies van onafhankelijke studiebureaus kunnen ons daarbij helpen.” Erwin pikt in “ Door de vele trappen en de looproosters in de verschillende afdelingen zijn er vele mensen met gewrichtsproblemen. Daarom zijn we actief op zoek gegaan naar ander en beter schoeisel. We trachten preventief te werken. Om voor al deze problemen oplossingen te vinden bezoeken we als fractie ook leveranciers van PBM’s (persoonlijke beschermings middelen) en doen we gerichte voorstellen naar de werkgever. Het is natuurlijk niet evident om voor iedereen persoonlijk de juiste oplossing te vinden maar meestal komt het wel in orde. Om hoogteverschillen op te vangen (bijvoorbeeld in- en uitstappen van vrachtwagens) hebben we roltrappen laten maken zodat er niet meer geklauterd moet worden. Dit is ook veiliger dan een ladder,”besluit hij.

en de vakbond ”Als fractie staan we steeds klaar voor onze collega’s en als afgevaardigden proberen we zoveel mogelijk bereikbaar te zijn. We verdelen ons in de onderneming en ook onze werkuren worden op elkaar afgestemd. Zo zijn we steeds aanwezig op de onderneming en bereikbaar voor onze collega’s,” besluit Stefan

gezondheid op het werk Erwin neemt het woord: “De gemiddelde leeftijd binnen het bedrijf is 47 jaar. Ongeveer 90% van de arbeiders werken in een ploegensysteem. Dat kan gaan van twee ploegen vijf dagen week tot vijf ploegen

Op dinsdag 8 maart 2016 is de internationale dag voor de rechten van de vrouw. Een dag waarop we belichten welke plaats de vrouw in Educo organiseert kortlopende computeropleidingen voor volwassenen in Hasselt • • • • •

Mac voor beginners, start 2/3, 8 lessen, woe nm Windows Phone, start 7/3, 3 lessen, ma nm Windows 10, nieuwe functies, start 8/3, 2 lessen, di vm Excel, 8 lessen, start 11/3, vr nm Whatsapp, start 16/3, 1 les, woe vm

Meer inlichtingen ivm cursusinhouden, prijzen enz. vindt u op onze website www.educo.be. U kan ons contacteren op educo@educo.be of 011/29 08 25. Mgr. Broexplein 6 - 3500 Hasselt

de samenleving inneemt en dit wereldwijd. Om 11.00 uur samenkomst in Brussel. Voor meer info https://www.facebook.com/ MMF.WVM

uw vrije tijd

FILM

Felix Van Groeningen over zijn nieuwste film Belgica, de opvolger van Broken Circle Breakdown

Visie ¬ vrijdag 26 februari 2016

‘Jonge generaties voelen een grote druk’ In ‘Belgica’, de nieuwste film van Felix Van Groeningen, proberen de broers Jo en Frank een succes te maken van het fictieve café Belgica. Het is het verhaal van de Charlatan, een iconisch muziek café in de Gentse uitgaanswereld. Regisseur Felix Van Groeningen stond er zelf een tijdje achter de bar. Hij vertelt ons over generatie verschillen, z’n vader en de proble men met multiculturaliteit.

weet hoe ze hiermee moeten omgaan. Ze willen helpen, maar vragen zich af of ze het wel kunnen. Het schone is dat de Charlatan is blijven evolueren en ze een middenweg gevonden hebben. Iedereen is er welkom. Het is geen discotheek waar enkel blanke jonge meisjes komen. We moeten nu eenmaal accepteren dat we een multiculturele samenleving zijn. Het kan niet anders. Schrik helpt ons niet vooruit, integendeel, we moeten daar vanaf.’

Blanke jonge meisjes

Huisje boompje beestje

Felix ziet dezelfde problemen vandaag opduiken als het om vluchtelingen gaat. ‘Op een veel kleiner niveau speelde die problematiek toen al. Er is veel ongelijkheid vandaag, want de rijkdom is niet eerlijk verdeeld. Mensen gaan op zoek naar geluk, wat je hen niet kwalijk kan nemen. Ik denk dat men, net als mijn vader destijds, niet

In ‘Belgica’ zien we hoe broers Jo en Frank volop hun weg zoeken in het leven. Ze durven vallen en weer opstaan. ‘Het waren andere tijden toen. Mijn ouders kwamen uit een zorgelozere generatie. De jongere generaties voelen een grotere druk van buitenaf. Je moét studeren om een job te hebben, anders ga je niet slagen. Mijn vader

WIN

Cia Janssen

n de film probeer ik een brug te maken tussen de verschillende fases die de Charlatan heeft doorgemaakt. Mijn pa was zelf ooit uitbater van het café. Net als het personage Jo wou hij dat het een plaats was waar iedereen welkom is. Muzikanten uit alle hoeken van de wereld kwamen er dan ook langs, van alle kleuren en nationaliteiten… Het is altijd een hele maffe mix geweest van mensen die moeilijk in een vakje te plaatsen zijn. Op een bepaald moment werd ook hij echter geconfronteerd met de keerzijde van multiculturaliteit. Van zodra we een discotheek werden, trokken we een ander publiek aan. Er kwam drugs in het spel en het werd af en toe gewelddadig. Sommige mensen mochten bovendien op andere plaatsen vaak niet binnen, dus kwamen ze naar ons. Uiteindelijk is m’n pa toch beginnen te selecteren wie binnen mocht, terwijl hij dat eigenlijk niet wou. Het was tegen zijn mei 68-instelling, maar hij wist gewoon niet hoe hij er anders moest mee omgaan.’

uuRegisseur Felix Van Groeningen stond zelf ooit achter de bar van de Charlatan, het café waarop zijn film Belgica is gebaseerd.

Win tickets voor de film ‘Belgica’ Visie mag 20 duotickets weggeven voor de film Belgica. Antwoord voor 4 maart 2016 op de volgende vraag: In welke Belgische stad bevindt café de Charlatan zich? A. Gent B. Antwerpen C. Brussel Stuur voor 4 maart 2016 een kaartje met het juiste antwoord naar Visie, wedstrijd Belgica, Postbus 20, 1031 Brussel. Of neem online deel via www.beweging.net

colofon

De Charlatan is altijd een heel maffe mix geweest van mensen die moeilijk in een vakje te plaatsen zijn. Felix Van Groeningen, regisseur

heeft z’n leven echter vijf keer omgegooid. Tegen z’n dertigste is hij een jaar gaan reizen en daarna is hij met het gezin een tijdje op een hippieboerderij gaan wonen. M’n pa heeft bovendien nooit een huis willen kopen. Terwijl mensen nu al nerveus zijn als ze op hun dertigste geen eigen huis hebben. De wereld is groter en gecompliceerder geworden. We zijn minder vrij daardoor. Al probeer ik dat zelf wel zoveel mo-

TODO

gelijk te zijn.’ Toch lonkt ook huisje boompje beestje voor Felix. ‘Op m’n twintigste was dat nu niet meteen mijn ideaal. Tot m’n 19de tapte ik zelf pintjes in de Charlatan. Aanvankelijk was dat een positieve ervaring, maar toen de problemen met klanten ontstonden, was het niet meer hetzelfde. Bovendien had ik het ook gehad met het nachtleven. Ik wou mij volledig focussen op mijn filmcarrière en zwaar uitgaan paste daar niet bij. De laatste tien jaar heb ik keihard gewerkt en de films kunnen maken die ik wou. Ik had die vrijheid omdat ik geen gezin had om te onderhouden. Maar ik ben nu bijna 40 en kijk er wel naar uit om aan kinderen te beginnen.’ Evelien van Gerwen

✔✔

Belgica: in de bioscoop vanaf 2/3.

Biodiversiteit, alles hangt samen

In deze tentoonstelling kom je alles te weten over biodiversiteit als kloppend hart van onze planeet en onderdeel van ons leven. De tentoonstelling bestaat uit vier verschillende hoofdstukken: ons dagelijks leven, onze behoeften, onze uitdagingen en onze hulpbronnen. Thema’s als consumeren, toerisme en landbouw keren telkens terug.

✔✔Nog tot 2 maart 2016 in Begijnhof Diest, Infirmeriestraat z/n, 3290 Diest. Open op zaterdag en zondag van 13u tot 17u, toegang is gratis. Meer informatie op www.ccdiest.be

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV Bouw - industrie & energie en ACV Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Jurgen D’Ours • Redactie beweging.net en ACV: Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Hilde Van Malderen, Evelien Van Gerwen, Patrick Wirix, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Chris Van Hauwaert, Nele Verheye, Anneleen Vermeire • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (18-23) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •