Visie 23 december 2016 - editie Limburg

Page 1

Regio Limburg Vrijdag 23 december 2016

2016, kil en warm 2016 was niet altijd even fraai. We werden opgeschrikt door aanslagen, in Amerika werd Donald Trump verkozen en de Britten willen liever zonder Europa verder. En dat was nog niet alles.

CHEF SOFIE DUMONT MAAKT SNELLE EN GEZONDE MAALTIJDEN VOOR KINDEREN

‘De grootste vijand van moderne ouders is tijd’

Was 2016 vooral kil, of was er ook plaats voor warmte?

> p. 24

SNURKEN, WAT KUN JE ERAAN DOEN? > p. 6

22 maart 2016. België wordt wakker met terreuraanslagen. In de dagen en weken die erop volgen, verzamelen mensen om kaarsjes te branden en samen te zijn.

> p. 6

> p. 2-3

Hoe houdbaar zijn flexijobs in de horeca? > p. 16

www.beweging.net

‘Zo blij dat ik weer twee borsten heb’ YAMINA HIELD BENEFIET VOOR BORSTRECONSTRUCTIE

> p. 5 STRIJD TEGEN KLIMAATOPWARMING

2017 BRENGT NIEUWE WIJZIGINGEN AAN HET SYSTEEM VAN TIJDKREDIET

‘Er zijn nog meer maatregelen nodig’

> p. 18

> p. 17

www.cm.be

www.acv-online.be

jaargang 72 ¬ visie nummer 23 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 13 januari 2017

Regionieuws > p. 16


2

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

Buitenlandjournalist Steven Decraene blikt terug op 2016

‘Het is moeilijk om te zeggen wat een als je zelf niet weet waar je voor staat

W

ie de berichtgeving rond terreur of vluchtelingen volgde, zag steevast Steven Decraene opduiken als reporter ter plaatse. Sinds de vluchtelingenstroom in 2015 op gang kwam, is hij bijna constant onderweg. ‘Al is dat ook wat toevallig gekomen’, zegt hij. ‘De vluchtelingencrisis begon in 2015 in de vakantie en er was weinig volk op de redactie, dus trok ik erop uit en dan blijf je dat volgen. Parijs is daar in november tussen gefietst. Ik was

Vluchtelingen, asielzoekers, aanranders, terroristen. Voor veel mensen is het één pot nat. heel snel op de hoogte en sprong in mijn wagen. Hetzelfde scenario bij Nice en de aanslagen op Zaventem, waar ik dicht bij woon. En bij de Brexit zat ik al in Londen.’

VER

WOORDING

De gebeurtenissen volgden elkaar in sneltempo op. Hoe houdt een journalist het hoofd koel?

Wouter Van Vooren

Het was de laatste tijd allemaal wat moeilijk te behappen: aanslagen, vluchtelingen, de Brexit, Trump, ... In de wirwar aan opinies en analyses zag een mens door de bomen het bos niet meer. Dat is wat Steven Decraene net wel probeert te doen in zijn boek ‘Het jaar van de verwarring’. Als VRT-journalist volgde hij de vluchtelingen op hun route door Europa en was hij in Parijs, Nice en andere brandhaarden. Met een beetje afstand kijkt hij terug op een bewogen 2016.

Brusselaars uiten hun verdriet na de aanslagen in ons land met krijttekeningen op het Brusselse Beursplein. ‘Ook voor mij was het echt een jaar van verwarring. Ik kom uit een tijd waar ik dacht dat we bepaalde dingen toch nooit meer in vraag zouden stellen. Dat de Europese Unie ons zekerheid zou geven tot het einde van onze dagen. Dat we nooit nog oorlog zouden kennen. Dat we veel konden reizen. Dat we het altijd beter zouden hebben en slimmer zouden worden. Nu is de euro een splijtzwam geworden. Zijn er grenscontroles. Wij dachten dat Europa een antwoord was op alles in de wereld als soft power, maar we kunnen onze eigen grenzen niet beveiligen en oorlogen die altijd een vervan-ons-bed-show zijn geweest, komen nu dichtbij. Ik zat er middenin en dacht de hele tijd dat het wel eens zou stoppen. Maar bij de vluchtelingen zag je de grens alsmaar opschuiven. Hetzelfde met terreur. Ik vroeg me af of het na de aanslagen in Parijs nog wel erger kon. En toen gebeurde de aanslag in Zaventem. Alles is denkbaar geworden. Je weet als journalist nooit meer wat het zal zijn.’

Hoe kwam je op het idee om je belevenissen in een boek te gieten? ‘Eigenlijk was ik dat niet van plan. Maar dan kreeg je de aanrandingen in Keulen op oudejaarsnacht 2015. Vluchtelingen, asielzoekers, aanranders, terroristen. Dat werd allemaal op één lijn gezet. Toen wou ik ook voor mezelf wat dingen op een rijtje zetten en wat meer afstand nemen, want voor veel mensen is het allemaal één pot nat geworden. Ik ga me hier niet opwerpen als de grote vluchtelingenvriend, maar ik wilde hen wel een stem en een gezicht geven. Kijk naar het verhaal van Ysra, een Syrische vluchteling die als zwemster naar de Olympische Spelen is gegaan. Die kunnen het verschil maken. Het is typisch Vlaams. Die vluchtelingen moeten niet zeveren en ze moeten zich aanpassen, maar ons Fatima, dat is een goede en dat is een uitzondering. Maar zo zijn er veel. De vraag is natuurlijk hoe je een gulden middenweg vindt naar een goed beleid dat werkbaar is.’

WARM De wereld warmt op. Dat zeggen intussen niet alleen klimaatexperts, haast iedereen zag in 2016 wel tekenen aan de wand. Wie was in 2016 nog tevreden met het huidige klimaat? Wie voelde er zich goed bij? Neem het tijdsklimaat: iedereen heeft het druk druk en rien ne va plus. Ook een verlammend angstklimaat, vaak zagen we alleen verschillen, waren we bang van ‘de andere’. In de Wetstraat heerste een plaatselijk kibbelklimaat. Het arbeidsklimaat kampte met een stijgend aantal burn-outs. Bij de verkiezingscampagne in de Verenigde Staten heerste een klimaat van

haat. En ook in Nederland (Geert Wilders) en Frankrijk (Marine Le Pen) gedijt een haatklimaat. De wereld warmt op. Studio Brussel toont met De Warmste Week dat we wel om elkaar geven en dat we voor elkaar zorgen. Fantastisch! Dat is ook de boodschap van Kerstmis, letterlijk de viering van Christus, brenger van licht en vrede. Kerstmis is het feest van de hoop. Hoop mag je niemand afnemen, nooit. Dat zijn we aan elkaar verplicht. Elke mens, waar ook ter wereld, verdient een menswaardig le-

ven, met geluk, voorspoed en een goede gezondheid. Het klimaat in 2016 was niet goed. Op verschillende manieren. 2017 is een nieuwe kans, een witte bladzijde in onze wereldgeschiedenis. Samen voor een beter klimaat, zodat 2017 op een goede manier het warmste jaar kan worden. Zalig Kerstfeest en een inspirerend warm 2017! Patrick Develtere voorzitter beweging.net

‘Verhalen als dat van Ysra, een het verschil maken’, zegt Steven

Je zit natuurlijk ook wel met de gedachte dat mensen naar hier komen om economische redenen. ‘Zonder aan politiek te willen doen, kunnen we iets leren van Amerika. Dat is een immigratieland. Daar kom je terecht in een systeem waar je rechten hebt, maar ook plichten. In Europa is dat nog te weinig het geval. Mensen komen naar hier, zoeken een houvast, vinden dat niet en raken op de dool. Daardoor kweek je frustratie. Waarom lukt integratie wel via sportclubs? De Duitsers hebben dat goed gezien, zij organiseren op die manier veel integratieprojecten. Of je nu moslim of christen bent, als je voetbalt zijn de regels voor iedereen gelijk. Wel, als maatschappij moeten wij ook zeggen wat onze basisregels zijn waar wij niet van afwijken. De gelijkheid tussen man en vrouw bijvoorbeeld. En tegen wie daar niet in past, moeten we harder zijn. Maar we moeten ook aanvaarden dat iemand die anders is een functie opneemt. In Londense supermark-


3

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

Belga

James Arthur

ander moet doen, of waar je naartoe wil’

Syrische vluchteling die als zwemster naar de Olympische Spelen is gegaan, kunnen Decraene. ten dragen moslima’s hoofddoeken in de kleuren van de supermarkt. Eigenlijk zeg je dan: ik respecteer de regels van de supermarkt, maar respecteer jij ook mijn eigenheid. Al is daar ook een andere kant. Landen zoals Groot-Brittannië die heel open zijn op dat gebied, zijn keihard in

Integratie lukt goed via sportclubs. Moslim of christen, de regels zijn er voor iedereen gelijk. hun sociale wetgeving. Daar mag je je eigen kansen creëren, maar de staat zal je niet veel helpen. Dan komen de sterksten en de kapitaalkrachtigsten naar boven.’ Hoe zie je dat evolueren op lange termijn? ‘Als er mensen uit andere culturen komen, moet dat altijd zijn weg vinden. Dat zal een tijdje voor frictie zorgen. Je moet ook niet enkel focussen op de verschillen, maar je ook afvragen wat je samen kan doen. Over wat zijn we het eens? En van daaruit vertrekken. Veel dingen vragen tijd. Het statuut over vrouwenrechten bijvoorbeeld staat nog niet zover, maar stemrecht voor vrouwen in België bestaat hier ook nog niet zo lang hé. Als je alles uitlijnt, kan je veel nuanceren en dat zeg ik niet om te relativeren.’ Hebben de terreuraanslagen en de vluchtelingenstroom voor een solidariteitscrisis gezorgd, zoals Ban Ki Moon van de VN opwierp? ‘Het is te gemakkelijk om te zeggen dat het alleen een solidariteitscrisis is. Het is ook een identiteitscrisis. Zeker in Europa. Het is moeilijk om te zeggen wat een ander moet doen, als je zelf niet weet waar je voor staat of waar je naartoe wil. Het hangt allemaal samen. Ook in Vlaande-

‘De oplossingen van Wilders, Le Pen of Trump, dat klinkt allemaal goed op korte termijn, maar zo ga je de lange termijn uit het oog verliezen,’ zegt Stven Decraene.

ren, waar vele ouders beseffen dat hun kinderen het moeilijker gaan hebben. En dan zien ze al die nieuwkomers. Je kan dat op twee manieren bekijken. We hebben één pot en we gaan minder hebben door die nieuwkomers. Of ze kunnen net helpen om de pot groter te maken.’ Wat is hierin de rol van het middenveld? ‘Die kunnen een hele grote rol spelen ook al staan ze nu enorm onder druk. Door de technologie wenden politici zich rechtstreeks tot de burger. De oplossingen van Wilders, Le Pen of Trump, dat klinkt allemaal goed op korte termijn, maar zo ga je de lange termijn uit het oog verliezen. Hetzelfde met de discussie rond de Bol.coms. Willen we dat ze snel leveren? Of zeggen we neen, we willen de jobs hier houden. Willen we het ons gemakkelijk

Als er mensen uit andere culturen komen, moet dat zijn weg vinden en in het begin zorgt dat voor frictie. maken met de bedrijfswagens? Of gaan we iets doen aan de mobiliteit? Zijn we bereid te betalen voor informatie en voor journalisten die echt de moeite doen, of willen we alles gratis en hopen we dan maar dat er een goeie tussen zit die er zijn werk van maakt? Het middenveld kan omkadering geven. Een plaats zijn waar iedereen met elkaar in contact komt. Waar je ziet dat het niet alleen om je eigen situatie gaat, maar dat je ook kan leren van de mens die naast je zit en die het misschien

wat moeilijker heeft. Nu zijn de facebookgroepen de belangengroepen. Maar eens iets liken is zo vrijblijvend. Om actie te ondernemen, heb je wel mensen nodig die verder gaan. Het belang van het middenveld wordt onderschat.’ Hilde Van Malderen

Het jaar van de verwarring, Steven Decraene, Van Haleyck, 322 pagina’s.

Psychotherapeute Lies Scaut vertelt hoe je met kinderen praat over terrorisme

‘Vriendschap en liefde zullen altijd veel sterker zijn dan haat’ Terwijl we zelf nog leren omgaan met een wereld waarin terreur zomaar kan toeslaan, moeten we ook onze kinderen leren omgaan met de terreurdreiging. Het boek ‘Moet ik nu bang zijn’ geeft een handleiding. Psycholoog Erik De Soir en psychotherapeute Lies Scaut kregen in de nasleep van de aanslagen in Brussel bijna elke dag de vraag hoe je als ouder met je kind best over terrorisme praat. In hun boek geven ze praktische tips. ‘De basisregel is dat je altijd eerlijke en juiste informatie geeft’, vertelt Lies Scaut. ‘Kinderen hebben zo’n grote fantasie dat de verhalen die ze in hun hoofd verzinnen vaak veel gruwelijker zijn dan de realiteit.’ Tot hun zesde kan je kinderen nog proberen weg te houden van beelden op tv

of sociale media, maar daarna heeft dat weinig zin. ‘Het is niet alleen zinloos, je vergroot er vaak ook hun angst mee. Zeker in tijden van sociale media kan je bijna niet vermijden dat je kind al iets gezien heeft. Het is beter dat je controle hebt op wat ze zien, waar ze het zien en je er dan ook onmiddellijk over kan praten. Het jeugdjournaal op Ketnet is bijvoorbeeld volledig op hun maat gemaakt.’ Intussen is het onderwerp weer brandend actueel, nog maar deze week werden we overspoeld met beelden van de aanslag op de kerstmarkt in Berlijn. ‘Weer komen er vragen naar boven. Oei, kunnen we nu niet naar de kerstmarkt gaan? Gaat er nu bij ons ook iets gebeuren?’, zegt Lies Scaut. ‘Wat Erik en ik al-

tijd zeggen tegen onze kinderen is dat dat net is wat de terroristen willen. Dat we bang worden en ons beginnen op te sluiten. We benadrukken dat de overheid en politie alles doen om ons veilig te houden, en dat er veel meer goeie mensen rondlopen op de aarde dan slechte. En dat liefde altijd veel sterker zal zijn dan haat.’ Dat betekent natuurlijk ook dat je als ouder niet mag toegeven aan je eigen angsten. ‘Merk je dat je het zelf niet van je kan afzetten, laat het gesprek met je kind dan over aan iemand anders. Want ze pikken dat onbewust toch op. Probeer de uitstapjes die je gepland had, ook naar de kerstmarkt, gewoon te laten doorgaan. Kinderen moeten voelen dat ze gewoon kunnen verder leven, ondanks wat er gebeurd is.’ (KD)


4

ÂŹ post

Visie ÂŹ vrijdag 23 december 2016

VACATURE M/V CM zoekt • Software Engineer JAVA • Directeur interne audit • Digital marketeer • Account manager communicatie • Interne auditor • ICT projectleider Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek Meer info over deze en andere vacatures op www.cmjobs.be

ACV zoekt • Trainer-procesbegeleider vormingsdienst (m/v) • Stafmedewerker pers en communicatie (m/v) • Stafmedewerker online communicatie/webredacteur (m/v)

UW

GEDACHT

Minder pensioen

Alleenstaande ouder

Periodes van SWT en werkloosheid zullen minder meetellen voor de berekening van het pensioenbedrag. Maar is deze maatregel ook geldig voor iemand met een landingsbaan? Zal iemand met halftijds tijdkrediet vanaf 50 jaar ook minder pensioen krijgen? Bij de start van de landingsbanen was ons nochtans beloofd dat deze periode volledig zou meetellen als gelijkgestelde periode voor het pensioen. ĂŹĂŹĂŹ $QQ 9HUVWUDHWH

Ik heb het artikel van Chantal Pattyn (Visie nr. 22) met veel erkenning aandachtig gelezen. Ik ben een alleenstaande papa. Ik heb twee prachtige kinderen van wie de jongste een bijzonder kindje is. Door ziekte van dierbaren heb ik helaas geen hulpleger zoals familie en vrienden om me heen kunnen verzamelen. ‘Valt je carrière te combineren met een kind?’, is volgens Pattyn een vraag die enkel aan vrouwen wordt gesteld, nooit aan mannen. Er zijn wel degelijk alleenstaande papa’s die ook met dit soort vooroordelen te kampen hebben. Als het gaat om sollicitaties kan ik niet eerlijk zijn over mijn alleenstaand ouderschap. Het is me meermaals overkomen dat recruiters of managers tegen me zeiden: ‘Als u een vrouw was geweest, dan hadden we het wel aangedurfd. Want die kunnen dat wel aan’. Ik was geschokt. Onze maatschappij heeft nog een oefening te maken in deze materie. ĂŹĂŹĂŹ 1DDP HQ DGUHV EHNHQG ELM GH UHGDFWLH

Het ACV heeft samen met de andere vakbonden actie gevoerd om de gelijkstellingen te behouden en heeft een pensioencalculator gelanceerd. De minister van Pensioenen heeft beloofd zijn eerdere voorstellen aan te passen. We hebben echter nog geen beslissing en nog geen teksten. Binnenkort meer info en hopelijk goed nieuws.

Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek

Mobiliteit

COC zoekt • Technisch adviseur gebouw en administratie (m/v) • Begleider inspraakorganen hoger onderwijs (m/v)

Al mĂŠĂŠr dan 10 jaar geleden ging men een halt toeroepen aan het verder innemen van de open ruimte langs doorgaande wegen, maar daar is nog niets van te merken. Daardoor moeten mensen meer dan 10 tot 15 minuten stappen naar een bushalte, een uur op de bus zitten om daarna misschien nog eens de trein te nemen. Zo stap je makkelijk over naar de wagen. En nog steeds worden verkavelingen aangelegd die niet aansluiten bij bestaande bebouwde kommen. Dat zou moeten stoppen.

Voltijds – onbepaalde duur – Brussel

ĂŹĂŹĂŹ %RE 0HUFN[ 'LNNHOYHQQH

Hulp voor ouders? Ik vind de Rode Neuzen Dag een zeer goed initiatief, want het maakt psychische problemen bij jongeren bespreekbaar. Maar wie zet een actie op voor ouders die mentaal in de knoei geraken omdat hun kinderen bijvoorbeeld drugs gebruiken, te veel drinken of gokken? Ik werd met die problemen geconfronteerd en dat was de hel jaren lang. Ouders moeten zelf een oplossing zoeken. Voor psychische hulp bestaat er voor hen geen enkele tegemoetkoming. Die moeilijkheden drijven ouders soms uit elkaar. ĂŹĂŹĂŹ 1DDP HQ DGUHV EHNHQG ELM GH UHGDFWLH

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat. 1. Opstaande kraag; 2. vrucht; 3. vies; 4. bedehuis; 5. afnemer; 6. lengtemaat; 7. Europese hoofdstad; 8.vogel; 9. ongeschonden; 10. vergelding; 11. brok; 12. licht breekbaar; 13. gereed; 14. graafwerktuig.

1

B M O A O R N D

2

D R N U

I

E

F N

3

K V A U N

I

L M

4

K E A N P O E

5

V K E O R P E R

6

H M E A

7

P E R A N A V G

8

R M O E R U E

T

E

L

R L

10 W R O A E A

T

K

11 M K

I

T

E U N

L

T

A U A

I

R

14 G S P E A N D E

Maak je voornemens waar Klaar voor een fitte en gezonde start van het nieuwe jaar? Met een hometrainer of ergometer kan je aan je conditie werken wanneer je wil en op je eigen tempo. Geniet in januari een korting van 12% en gratis levering en montage. Meer info op www.thuiszorgwinkel.be Kom naar Thuiszorgwinkel of bel 015 28 61 18.

-12%

+ gratis montage en levering hometrainers en ergometers 1 tot en met 31 januari 2017

Deze bon is niet cumuleerbaar met andere kortingen. Maximaal 1 bon per aankoop. Enkel geldig in je Thuiszorgwinkel.

JANUARI

12 B O R V O S E R 13 K

Nergens fitter dan thuis

L

9 G W A E A N F M L

samen met

Het citaat is van Barbra Streisand: “Mannen kan men overhalen, vrouwen moet men overtuigen�.


¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

5

Vrouwen in financiële problemen na borstkanker

‘Ik moest geld inzamelen voor mijn borstreconstructie’ Yamina is 38 als ze haar borst kwijtraakt door kanker. En de borstreconstructie die ze zo graag wil, kan ze zich als alleenstaande moeder niet permitteren. Maar Yamina is niet iemand die bij de pakken blijft zitten. Ze kaartte het probleem aan, en bedacht een oplossing voor zichzelf en vele andere vrouwen.

I

k zie mij nog zo zitten op dat bankje in de kleedkamer van het ziekenhuis, net na de mammografie. Het was mijn laatste onbezorgde moment met twee borsten.’ Yamina Krossa is 38 wanneer ze een verdikking in haar borst ontdekt. ‘Ik hoorde in de media altijd praten over knobbeltjes, maar bij mij was het eerder een stevige massa. De gynaecoloog dacht aan een borstontsteking, maar stuurde me ook naar de mammografie. Gewoon om zeker te zijn, zei hij.’

Op dat bankje in de kleedkamer krijgt Yamina het slechte nieuws te horen. Er is iets onrustwekkends gevonden in de borst, ze moet blijven voor een punctie en een bloedonderzoek. Het blijkt te gaan om een heel agressieve tumor. ‘Het ene onderzoek na het andere volgde. Op donderdag kreeg ik de diagnose, de week erna moest mijn borst al geamputeerd worden. Ik noem dat de kankersneltrein. Door alle onderzoeken word je op zo’n moment overrompeld, terwijl je tegelijkertijd zeeën van tijd hebt om na te denken. Wat als de kanker al uitgezaaid was naar de rest van mijn lichaam? In die eerste dagen heb ik de dood in de ogen gekeken.’

Moeilijke momenten De resultaten van de verdere onderzoeken zijn goed: de kanker is niet uitgezaaid.

Ik heb de dood in de ogen gekeken. Yamina Krossa

Yamina’s borst wordt geamputeerd en er volgt een zware chemokuur. ‘Een vreselijke periode. Ik was zo verzwakt dat ik zelfs een klein flesje water niet opengedraaid kreeg. Ook voor bezoekjes was ik vaak te moe, of ik zat te huilen. Ik heb mijn vrienden uiteindelijk gevraagd om mij kaartjes te sturen met positieve boodschappen. Ik hing ze allemaal op aan de muur. Die wall of happiness was mijn troost op moeilijke momenten.’

Het volgende probleem Ook het financiële luik van de behandeling valt zwaar. Yamina is veranderd van werkgever en heeft sindsdien geen hospi-

Thomas Legrève

Slecht nieuws

Yamina Krossa: ‘Ik ben heel blij dat ik weer twee borsten heb. Het voelt helemaal anders dan een uitwendige prothese.’ talisatieverzekering meer. ‘Ik wist wel dat ik er een moest nemen, maar als alleenstaande moeder met twee opgroeiende zonen stelde ik dat uit. Er was altijd wel een andere rekening die net iets dringender was. Maar toen kreeg ik dus borstkanker en viel ik terug op een vervangingsinkomen, terwijl de behandeling zelfs na terugbetaling nog een flinke duit kostte. Ik ben uiteindelijk uit de nood geholpen door twee koppels die het financieel breed hadden en mij heel graag zien. Maar na die lange rit stond ik voor het volgende probleem: ook mijn andere borst moest weggenomen worden en ik wilde graag een borstreconstructie uit eigen weefsel. Dat zou mij 5 000 euro kosten. Geld dat ik uiteraard niet had.’

Een stukje tiet kopen Op haar 40ste verjaardag vraagt Yamina haar vrienden en familie om haar geen geschenkje te geven, maar een stukje tiet te kopen. In geen tijd heeft ze het nodige geld verzameld. ‘Op dat moment is er iets in mij beginnen groeien. Ik besefte dat veel vrouwen voor dit probleem staan. Dus richtte ik de vzw Benetiet op. Daarmee helpen we vrouwen bij het inzamelen van geld voor een borstreconstructie, maar hebben we ook de hoge kostprijs van deze ingreep aan-

gekaart. Ik ben heel blij dat de ziekenfondsen, de artsen en de regering besloten hebben om er iets aan te doen (zie kader, nvdr.). Het akkoord is nog pril, maar het gaat wel in de goede richting.’ Met Yamina zelf gaat het ondertussen goed. ‘Ik had wat complicaties bij de reconstructie, maar ik ben heel blij dat ik weer twee borsten heb. Het voelt helemaal an-

ders dan een uitwendige prothese. Al vind ik dat elke vrouw moet doen waar ze zich goed bij voelt. En dan hoop ik maar dat ze zichzelf bepaalde opties niet hoeft te ontzeggen omwille van het geld. Vrouwen met borstkanker moeten kunnen focussen op hun herstel, niet op financiële zorgen. Het is zo al moeilijk genoeg.’ Nele Verheye

Nieuw akkoord voor lagere factuur Het honorarium van de plastisch chirurg bij een borstreconstructie met eigen weefsel is door het nieuwe akkoord opgetrokken maar wordt nog steeds volledig terugbetaald door de ziekteverzekering. De plastisch chirurgen mogen als onderdeel van dit akkoord geen supplementen vragen in twee- of meerpersoonskamers. In eenpersoonskamers worden de ereloonsupplementen beperkt tot maximaal 3 088,44 euro voor één borst en 4 693,06 euro voor twee borsten. Een aantal Vlaamse ziekenhuizen hebben dit akkoord al ondertekend en engageren zich daarmee om zich aan deze voorwaarden te houden. Wil je de ziekenhuisfactuur beperken, kies voor een twee- of meerpersoonskamer én voor een ziekenhuis dat het akkoord ondertekend heeft. Een lijst van de ziekenhuizen die het akkoord ondertekend hebben is te vinden op www.cm.be/borstreconstructie. Bij vragen kun je altijd contact opnemen met CM. Je vindt de contactgegevens van je regionale ziekenfonds op de regiopagina’s.


Elisabeth Broucke zet kennissen Mart en André in de kijker.

‘Ze staan altijd met fijne attentie klaar’ ‘Mart en André Van Herpe zijn twee uitzonderlijke mensen. Zij zijn voortdurend in de weer om anderen te helpen en te steunen. Ze leven steeds mee en staan altijd klaar met een fijne attentie. Het echtpaar werd nochtans zelf niet gespaard van tegenslagen. Een paar maanden geleden verloren ze een kleinkind bij een zwaar verkeersongeval.’ ‘Hoewel dit immense verdriet blijft knagen, klagen ze niet. Ze proberen het verlies een plaats te geven en het zo te verwerken. Ze willen er anderen niet mee belasten. Maar Mart en André sluiten zich niet af. Ze blijven zich inzetten en helpen waar ze kunnen. Ze zijn een luisterend oor.’ ‘Beiden zijn al over de tachtig, maar dat belet hen niet om actief te zijn. Iedereen waardeert het echtpaar. Overal zijn ze bijzonder geliefd. Ze verdienen het om eens in de schijnwerpers gezet te worden.’

ZOEK EN

WIN

Speur je in Visie mee naar het antwoord? Tip Er lucht van krijgen Oplossing

A Stuur je antwoord voor 5 januari naar Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel. Of mail het antwoord naar zoekenwin.visie@cm.be. Vermeld welke prijs je wenst: het boek ‘Radio Gaga’ van Joris Hessels en Dominique Van Malder (de programmamakers vertellen verhalen van mensen die ze op bijzondere locaties hebben ontmoet), uitg. WPG of het boek ‘Het grote gratis op reis boek’ (gids voor de reiziger die met een laag budget een unieke vakantie wil beleven), uitg. Lannoo. Uit de juiste inzendingen worden vijf winnaars geloot. Oplossing Visie nr. 21 Massage Winnaars Jolien Delanote (Gent) Geert Devidt (Torhout) Frida Halleux (Bassevelde) Martin Jacobs (Beverlo) Greet Pissens (Buizingen)

Betere zorg door samenwerking

‘Mantelzorgers en hulpverleners ‘Die zorg, dat doe je gewoon’, vertelt Mieke Verheyen (66). ‘Hulp toelaten is moeilijk’, vult Georgette Ramboer (78) aan. Twee mantelzorgers, twee verhalen over zoeken en doorzetten, twee pleidooien voor samenwerken. ‘Mantelzorgers, patiënten en hulpverleners hebben elkaar nodig.’

V

rijdagnamiddag. Vijf mantelzorgers babbelen bij voor de repetitie. Ze hebben elk hun verhaal waarin de zorg voor een partner, familielid of vriend centraal staat. Hun ervaringen komen samen in een toneelstuk voor hulpverleners, Samenwerken in de zorg: de hel of de hemel?. Dat maakt deel uit van een project waarin Samana (vroeger Ziekenzorg CM), vzw Anker, ZorgAndersTv, het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen en de provincie West-Vlaanderen de dialoog tussen patiënt, mantelzorger en hulpverlener in de kijker zetten. Want zo kan zorg beter worden. ‘Mantelzorgers willen een volwaardige partner zijn, dat vergt begrip van hulpverleners.’ Ervaringen delen helpt. Mieke en Georgette moesten niet lang nadenken om mee te werken aan het stuk. ‘Ik was zeven jaar mantelzorger voor mijn man’, vertelt Georgette. ‘Hij is tweeënhalf jaar geleden overleden. Hij had Alzheimer. In het begin besef je niet wat er gebeurt. Je wil niet. Maar je merkt het aan kleine dingen. Hij raakte sleutels kwijt, werd boos, was jaloers, wantrouwig. Zijn persoonlijkheid veranderde. Later werd het duidelijk. Toen

Stefaan Beel

SPOT

OP

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

Georgette (l.) en Mieke: ‘Mantelzorgers willen een volwaardige partner zijn, dat vergt begrip van hulpverleners.’

Begrip en respect zijn essentieel. Mieke Verheyen

ik op bezoek wilde bij mijn moeder werd hij erg kwaad. Nadien kwam de diagnose. Toch durfde de neuroloog nooit duidelijk zeggen dat het Alzheimer was.’

Hulp toelaten Georgette wilde niet dat de ziekte een belemmering zou zijn. En ze wilde zelf voor haar man zorgen. ‘We zijn weg blijven gaan, ik nam hem altijd mee. En ik zorgde dat hij boven raakte om te slapen. Tot het niet meer ging, hij durfde de trap niet meer af. Er kwam een bed beneden. En toen hij na een val in het ziekenhuis belandde met een gebroken heup, schakelde ik een thuisverpleegkundige in. Hij ging snel achter-

HUIS DOKTER SNURK JE VAKER ALS JE OP JE RUG SLAAPT? Snurken kan vervelend zijn voor wie bij de snurker slaapt. Snurk je af en toe, dan heeft het geen ernstige medische gevolgen. Snurk je regelmatig, dan kan jouw slaap of die van je kamergenoot verstoord raken. Waarom snurk je? Tijdens de slaap verslappen de spieren in de keelholte en wordt de keel kleiner. Bij sommige mensen, die vaak al een kleine keelopening of verslapte keelwand hebben, wordt de lucht door een te nauwe opening geperst. Daardoor trillen de huig en het zacht gehemelte en ontstaat het snurkgeluid. Mannen snurken vaker. Ook overgewicht, roken, alcohol- of geneesmiddelengebruik, een afwijkende bouw van de bovenste luchtwegen of afwijkingen van de onder- of bovenkaak of het kaakgewricht kunnen snurken in de hand werken. Heb je een verstopte neus door een allergie, neuspoliepen, een verkoudheid of scheef neustussenschot, of heb je verzwakte keelspieren, dan heb je ook meer kans om te snurken. Slaap je op je rug, dan heb je kans om vaker en luider te snurken.

Wat zijn de gevolgen? Snurk je heel de nacht, dan kunnen jouw slaapkwaliteit en die van je kamergenoot verstoord raken. Je voelt je moe, soms ben je slaperig overdag. Je kunt ook prikkelbaar zijn of last hebben van concentratieproblemen of depressieve gevoelens. Raakt je keelholte soms volledig afgesloten zodat je ademhaling tijdelijk stilvalt, dan heb je slaapapneu. Duurt dit zeker tien seconden, gebeurt het minstens vijf keer per nacht en heb je overdag klachten omdat je niet goed sliep, dan heb je last van het slaapapneu-syndroom. Wat kun je zelf doen? Hou je gewicht onder controle. Vermager indien nodig. Laat je hiervoor begeleiden. Stop met roken en beperk alcoholgebruik, zeker voor het slapengaan. Snurk je meer of luider als je op je rug ligt, probeer dan een andere houding. Je kunt een tennisbal achteraan je pyjama naaien om ’s nachts niet op je rug te draaien. Wanneer ga je naar de dokter? Heeft het snurken geen medische ge-

volgen, dan moet je niets doen. Ga naar de dokter als je naast snurken ook last hebt van slaapapneu. Afhankelijk van de ernst en de oorzaak van het snurken, zal de arts een behandeling starten. Zo kan je geneesmiddelengebruik aangepast of stopgezet worden, een apparaatje kan je keel openhouden, je onderkaak naar voren houden, het zacht gehemelte omhoog houden of het achteruit zakken van de tong voorkomen. Een anatomisch probleem kan soms met een operatie opgelost worden. Bij het slaapapneu-syndroom kan een behandeling met continue positieve luchtdruk helpen. Elise Rummens, preventie-arts CM www.cm.be/ dehuisdokter Stefan Dewickere

6

¬ hoe gaat het met u?


¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

DE

s hebben elkaar nodig’

Meeleven Voor Mieke is een goed contact met hulpverleners essentieel. ‘Tijdens de onderzoeken bleef de dokter aandringen bij mijn man om uit te leggen wat er aan de hand was. Dat lukte hem niet. Toch mocht ik niet bijspringen. Dat was frustrerend. Begrip en respect zijn essentieel. En ook een luisterend oor doet veel. Een thuisverpleegkundige die je vraagt hoe het gaat,

die luistert naar je ervaringen, ermee aan de slag gaat. Of iemand die het opmerkt als je het moeilijk hebt en de mogelijkheden toont om de zorg haalbaar te houden. Want uitkeringen uitpluizen of hulp zoeken, daar stond mijn hoofd niet naar.’ Georgette: ‘Meeleven, vragen stellen en communiceren zijn inderdaad belangrijk. Bij de opname na de val van mijn man werden we behandeld als een nummer. Ik kreeg geen info, wist niet wat er aan de hand was. Ik kreeg de kans ook niet om mijn verhaal eens te vertellen. Tijdens zijn ziekte heb ik veel zelf moeten uitpluizen over hulp, tegemoetkomingen.’ Mieke: ‘Dokters zijn met het medische bezig. Het menselijke mogen ze niet vergeten. Het toneelstuk is een startpunt om uit te wisselen, ervaringen van patiënten, mantelzorgers en hulpverleners te delen en eruit te leren. We zijn partners in de zorg.’

De tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden is een tegemoetkoming die gaat van 83 tot 560 euro per maand. Ze is voorzien voor mensen ouder dan 65 met een verminderde zelfredzaamheid van zeven punten of meer én een beperkt inkomen. Het bedrag hangt af van de zorgzwaarte, de ge-

Zouden de voor- en tegenstanders van een kerststal in het gemeentehuis weten waar het echt om draait? Wat het verhaal is achter dat schamele stalletje? Het volstaat om te kijken naar de hoofdrolspelers in het verhaal: een pasgeboren baby, een vader en een moeder die nergens anders onderdak vonden en enkele herders. Een toevluchtsoord voor de meest kwetsba-

Anneleen Vermeire

Info voor mantelzorgers op www.samana.be en www.ma-zo.be. Je kunt ook terecht bij de dienst Maatschappelijk Werk van CM in jouw regio voor info over ondersteuningsmogelijkheden. www.cm.be/maatschappelijkwerk

Tegemoetkoming 65-plussers via CM-Zorgkas Vanaf 1 januari 2017 behandelt CM-Zorgkas alle nieuwe aanvragen voor tegemoetkoming hulp aan bejaarden. De aanvraag kan enkel online gebeuren via de website www.vlaamsesocialebescherming.be/ethab.

Een kerststal in het gemeentehuis van Holsbeek. Of beter gezegd geen kerststal in het gemeentehuis van Holsbeek. Het was de voorbije week voorpaginanieuws in de kranten. Met stijgende verbazing zag ik voor- en tegenstanders met elkaar in de clinch gaan. Een religieus symbool hoort niet thuis in een gemeentehuis, vindt de een. Een kerststal maakt deel uit van onze traditie en moet net daarom wel een plaats krijgen in de publieke ruimte, reageert de ander. Met een mooi versierde kerstboom heeft niemand een probleem, maar een kerststal is tegenwoordig bron van commotie.

ren in onze samenleving. De drie koningen kwamen pas later langs. Voor mij heeft dat niets met traditie of religie te maken. De kerststal is een universeel symbool voor de kwetsbaarheid. Vervang de pasgeboren baby in de kerststal door een ziek kind, de vader door een arme man, de moeder door een eenzame vrouw. Zet een vluchteling, een dakloze en een man die net zijn werk verloren is, in de plaats van de herders. Wat je ziet … is nog altijd een kerststal. Aandacht hebben voor de meest kwetsbaren onder ons. Dat is voor mij de echte betekenis van de kerststal. De schone schijn van de mooi versierde kerstbomen, de feestelijke lichtjes en de kleurrijk verpakte cadeautjes mag ons niet doen vergeten dat de kerstdagen in heel wat huizen geen feestperiode zijn. Ook in 2017 is het onze taak om iedereen aan boord te houden, om er te zijn voor zij die ons het meest nodig hebben, om te koesteren, lief te hebben en te verwonderen. Met CM willen we daar meer dan ooit op inzetten. Als gezondheidsfonds beschouwen we het als onze taak om zorgend nabij te zijn. En daarbij zijn wij pas tevreden als we al onze leden bereiken, ook degenen die vandaag hun toevlucht zoeken in de kerststal. Luc Van Gorp, Voorzitter CM

ZOEK&BOEKE op KAZOU.B

zinssamenstelling, het gezinsinkomen en het vermogen. Deze tegemoetkoming is een deel van de Vlaamse sociale bescherming. Ook de zorgverzekering en het basisondersteuningsbudget maken daar deel van uit.

Straffe jongerenvakanties

Voor meer informatie kun je terecht bij de dienst Maatschappelijk Werk van CM in jouw regio. www.cm.be/zorgkas

#samenisallesbeter

Gezond leven blijft aandachtspunt De Vlaming is gezonder dan vroeger, maar er blijven werkpunten. Dat is de conclusie van een studie naar het gezondheidsgedrag van de Vlaming. Het aantal Vlamingen dat elke dag een half uur beweegt, is in tien jaar tijd fel vermeerderd. 40 procent haalt de aanbevelingen voor fysieke activiteit. Jongeren doen het minder goed. Amper 15 procent haalt de beweegnorm van een uur.

www.facebook.com/CMziekenfonds

‘Na een coma van zes weken wist hij niets meer’, vertelt Mieke. ‘Hij kon niet meer praten en stappen, zich niet meer aankleden. Er volgde een lange herstelperiode. Na de revalidatie wilde ik voor hem blijven zorgen. Ik deed avondwerk zodat ik overdag bij hem kon zijn. Het was zwaar. Buren, vrienden en familie sprongen bij, namen me af en toe mee om te ontspannen. Ik heb hem jaren gemist. De man die ik kende, was weg. Nu verbetert hij geleidelijk. Ik ben gelukkig.’

WAAR DE STER BLEEF STILLE STAAN

www.twitter.com/CMziekenfonds

Een herkenbaar verhaal voor Mieke. ‘Vandaag gaat het beter met mijn man’, vertelt ze. ‘Maar twintig jaar geleden, hij was 50, begon het ook bij hem met kleine dingen. Hij werd vergeetachtig, reageerde bot. Je wil het eerst niet zien. Mijn man heeft een aderaandoening. Zijn organen en hersenen raken moeilijk doorbloed en sterven af. Hij kreeg stents om zijn aders open te houden.’

VOORZET

Stefan Dewickere

uit. Hij was er fysiek nog, maar hij lag daar, ik verloor hem elke dag wat meer. Nu zou ik vroeger hulp inschakelen. Je wil baas blijven over je situatie, hulp toelaten is moeilijk.’

7

We eten iets gezonder. We nemen meer fruit en drinken meer water, maar nog te weinig groenten en melkproducten. Toch blijft overgewicht een probleem. Een vijfde van de Vlamingen rookt nog en problematisch alcoholgebruik nam flink toe. In 2004 dronk 6 procent te veel, tien jaar later is dat aantal opgelopen tot 10 procent. Vooral bij mannen. Het problematisch alcoholgebruik is bij mannen drie keer zo hoog als bij vrouwen.

tingen straffe vakanties, straffe CM-kor elke vakantie Als CM-lid geniet je van een korting op

06-30 JAAR (2011-1987)

€ 25 korting per nacht

€ 25 korting per nacht

€ 10 korting per nacht

€ 35 korting per nacht


8

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

KNIPSELS Keukenpieten gezocht Maak je graag het mooie weer in de keuken en roer je met alle plezier in potten en pannen? Kom dan mee koken op een jongerenvakantie van Kazou. Elke zomer leiden duizenden vrijwilligers alles in goede banen. De kookploeg zorgt voor de dagelijkse kost. Het zijn ook handige harry’s die kleine praktische zaken en probleempjes in een vingerknip oplossen. We bieden je een gratis verblijf, een onkostenvergoeding en de nodige ondersteuning. Voel je het kriebelen om de handen uit de mouwen steken? Laat het ons weten en geef nog meer kleur aan jouw zomer. medewerkerkazou@cm.be

Re-integratietraject na arbeidsongeschiktheid Voor mensen die vanaf 2017 arbeidsongeschikt worden en die mits aangepaste maatregelen het werk kunnen hervatten, kan een re-integratietraject opgestart worden. Bedoeling is om de terugkeer naar de arbeidsmarkt te vergemakkelijken via een geleidelijke werkhervatting, een aangepaste job of een beroepsherscholing. De adviserend geneesheer van het ziekenfonds gaat na of een aangepast plan kan helpen om opnieuw aan de slag te gaan. Is dat het geval, dan wordt een reintegratietraject opgestart. Voor werknemers doet de preventiearts-arbeidsgeneesheer dit, voor werklozen is dat de adviserend geneesheer.

Juf Cathérine: ‘Via een spel leren kinderen om te helpen wanneer het nodig zou zijn.’

Zesjarigen leren levens redden op tablet

‘Al spelend leren gaat mak ‘Met leuke figuurtjes kun je kinderen ook thema’s aanleren die op het eerste gezicht te moeilijk lijken.’ Juf Cathérine en haar 23 leerlingen van het eerste leerjaar testten het tabletspelletje Een adembenemende picknick! uit. Daarmee leren kinderen iemand in ademnood of met een hartstilstand helpen. ‘Een heel tof verhaaltje!’, zijn de kinderen unaniem enthousiast.

I

k weet hoe het voelt om niet meer te kunnen ademen’. De zesjarige Nel Blaton weet nog goed hoe ze zich vorig jaar mispakte aan een snoep die ze bij de bakker kreeg. ‘Het was een grote, harde snoep. Ik slikte hem zonder te kauwen in. Zo zat hij vast in mijn keel. Gelukkig was mijn grote broer erbij. Die wist wat hij moest doen. Hij heeft een paar keer op mijn rug geklopt, tot de snoep loskwam’, vertelt ze. Samen met haar klasgenootjes van het eerste leerjaar van Olva Sint-Katarina in Assebroek bracht Nel een middag door op de iPad. Op het programma: het tabletspelletje Een adembenemende picknick!, ontwikkeld door de Italiaanse Reanimatieraad. De

app werd vertaald door de Belgische Reanimatieraad, met steun van de Vlaamse overheid. Het spel wil kinderen bewust maken van handelingen die levens kunnen redden.

Njam en Boem-Boem De grote lentepicknick bij de dieren in het bos is aangebroken. Maar de voorbereiding verloopt niet vlekkeloos. De kleine eekhoorn Njam verslikt zich in een hazelnoot. Mama eekhoorn weet gelukkig wat te doen. Ze legt Njam over de knie en slaat

Het is leuk om over iets moeilijks bij te leren op de tablet. Met een verhaaltje snappen we dat beter. Leerlingen van het eerste leerjaar van Olva Sint-Katarina

met haar poot vijf keer op de rug. Dan draait ze Njam om en duwt vijf keer op haar borstkas. De hazelnoot springt uit haar keeltje. Dan is het de beurt aan de leerlingen om Njam te redden. Lionel Gaelens drukt op

de knoppen, die slagen op de rug van Njam voorstellen. Twee maal vijf keer. Tot Njam weer kan ademen. ‘Het is een heel leuk spelletje om te leren wat je moet doen wanneer iemand niet meer kan ademen’, vertelt Lionel terwijl hij al swipend dierenlevens redt. ‘Het is de eerste keer dat ik hierover bijleer. Ik heb mezelf wel al eens verslikt in een korstje van een boterham maar ik kon altijd wel blijven ademen. Als het zou gebeuren bij een vriendje, dan weet ik nu wat ik moet doen’, knikt Lionel. Wanneer grote beer Boem-Boem op de grond valt en niet meer reageert, schiet vos Quick in actie en dient hartmassage toe. De kinderen kunnen samen met Quick naar het juiste ritme zoeken om het hart van Boem-Boem aan de praat te houden. Tot de hulpdiensten, ofwel EersteHulpKonijnen, ter plaatse zijn en verder hulp kunnen bieden. ‘Het is een tof verhaaltje en het is leuk om te leren op de tablet. Ik ga nog veel oefenen’, glimlacht Nel.

Niet lopen met volle mond Voor kinderen die nog niet zo lang geleden de deur van de kleuterklas achter zich toe hebben getrokken, zijn begrippen zoals ‘reanimatie’ en ‘hartstilstand’ verre van alle-

www.cm.be/re-integratietraject

Oekkie-vakanties

Lotgenoten begrijpen psychische kwetsbaarheid Mensen met een psychische kwetsbaarheid vinden begrip bij lotgenoten. UilenSpiegel brengt hen samen om ervaringen te delen en reikt ontspannende activiteiten aan. Met infosessies over thema’s zoals gedwongen opname, patiëntenrechten of persoonlijkheidsstoornissen biedt UilenSpiegel hen ook ondersteuning. In heel Vlaanderen komen groepen bijeen. UilenSpiegel wil het taboe rond geestelijke gezondheid doorbreken en ijvert net als CM mee voor een toegankelijke en kwaliteitsvolle geestelijke gezondheidszorg. www.uilenspiegel.net

Kinderen tot 6 jaar gratis

Intersoc Werkvakanties

Als vrijwilliger naar de sneeuw


¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

HELPENDE

9

HANDEN

‘Buddy’ Monique helpt persoon met psychische kwetsbaarheid

Stefaan Beel

daags. Dat vindt ook ervaren juf Cathérine Van Renterghem, die zich over de dolle bende zes- en zevenjarigen ontfermt. ‘Maar het spel leert kinderen op een eenvoudige, speelse manier om te helpen wanneer het nodig zou zijn. En dat is belangrijk. Met leuke figuurtjes kun je ook moeilijke thema’s aanleren. Ze zullen er zeker iets van opsteken. Maar je kunt ook geen wonderen verwachten op die leeftijd’, meent ze. Een van de meest voorkomende oorzaken van een hartstilstand bij kinderen is een obstructie van de luchtwegen. Juf Cathérine

Nel: ‘Ik weet hoe het voelt om niet meer te kunnen ademen.’

juicht het toe om al van jongs af aan te sensibiliseren. ‘We leren op school dat kinderen voorzichtig moeten zijn tijdens het eten. Goed kauwen en niet rondlopen met een koek in je mond bijvoorbeeld. Ik zal zeker nog eens de tablets bovenhalen om de app te spelen in klas, want je ziet dat ze zo geboeid blijven. Jaren geleden bleef een koek steken in de keel van mijn zoon. Ik heb toen verschillende keren op zijn rug moeten kloppen. Mocht het eens gebeuren bij een leerling, dan weet ik ook wel wat te doen’, stelt ze gerust. Thomas Rosseel

Wat te doen bij reanimatie?

Levens redden met nieuwe apps

CM volgt de richtlijnen van Rode KruisVlaanderen voor reanimatie en andere vormen van EHBO. Meer info over wat je kunt doen bij noodsituaties vind je op: www.rodekruis.be/hulptips. Voor meer info en opleidingen over reanimatie kun je ook terecht op de site van de Belgische Reanimatieraad: www.brc.be. Ook CM organiseert regelmatig EHBOcursussen: www.cm.be/agenda.

De Vlaamse overheid lanceerde twee tabletspelletjes die leren over levensreddende handelingen. Een adembenemende picknick! is gericht op kinderen van 6 tot 10 jaar. StartnHart van KU Leuven moet leraren helpen om reanimatie aan te leren in de klas. Wie de apps gratis wil downloaden voor smartphone of tablet kan terecht in de Google Play Store of Apple Store.

?!

‘Bij Buddywerking brengt een vrijwilliger tijd door met een persoon met een psychische kwetsbaarheid. Samen beslissen ze wat ze die dag gaan doen. Om de gedachten te verzetten. Er zijn voor die persoon. Eigenlijk is het een eenvoudig concept’, zegt Monique.

Ijs en koffie ‘Ik ga al zestien jaar langs bij dezelfde persoon, om de twee weken. Meestal gaan we ergens iets eten en drinken. Hij een ijsje, ik een koffie. We hebben samen al een hele weg afgelegd. Toen we elkaar leerden kennen was mijn deelnemer opgenomen in een psychiatrische instelling. In zijn jeugdjaren verbleef hij in verschillende pleeggezinnen en instellingen. Hij is door de jaren heen regelmatig opgenomen. Ik kan de tel niet echt bijhouden. Op een bepaald moment mocht hij zelfs helemaal niet meer naar buiten komen. Maar ik ben blijven gaan. Afhaken stond niet in mijn woordenboek. Amai, dat jij nog terugkomt voor mij, zei hij vaak. Die man heeft diep gezeten.’

Warm nest

± 600 g zeebaars, gefileerd ¬ 1 komkommer ¬ 4 wortelen ¬ 1 venkel ¬ 1 sjalotje ¬ 1 teentje knoflook ¬ 8 eetlepels sojasaus ¬ 4 el sesamolie ¬ 4 el vissaus ¬ 4 el sake (of sherry) ¬ 1 el limoensap ¬ een stukje gember, geraspt ¬ 4 vellen bakpapier ¬ een handvol koriander

bij je huisarts (of een arts van dezelfde groepspraktijk) plaatsvond, en het getuigschrift van die consultatie bij je ziekenfonds wordt ingediend. Als je in de loop van het jaar niet bij je huisarts (of een arts van dezelfde groepspraktijk) bent langsgegaan, wordt je GMD niet automatisch verlengd. De rechten (bijvoorbeeld remgeldvermindering) blijven wel nog een jaar doorlopen. De huisarts mag voor het bijhouden van je GMD per kalenderjaar een honorarium aanrekenen. Dat wordt volledig terugbetaald door het ziekenfonds. Bij automatische verlenging krijgt de huisarts dit honorarium rechtstreeks van het ziekenfonds. www.cm.be/gmd

Thomas Rosseel

Oosterse zeebaars (4 p.)

Tom Swalens

Het GMD wordt elk jaar automatisch verlengd door het ziekenfonds als er in de loop van het jaar een huisbezoek of raadpleging

gedragen heb om hem uit de put te helpen. Wat me drijft? Ik ben altijd huisvrouw geweest. Toen mijn kinderen ouder werden, kreeg ik meer vrije tijd. Ik wou me nuttig maken. Ik ben geboren in een warm nest en ik wil die boodschap verderzetten. Anderen gelukkig maken en helpen. Meer moet dat niet zijn.’

SMAKELIJK

Wordt mijn globaal medisch dossier (GMD) altijd automatisch verlengd?

Het GMD geeft je vaste huisarts een beeld van je belangrijkste medische gegevens. Zo kan de arts onder meer beter beoordelen welke onderzoeken nodig of overbodig zijn en of de behandelingen op elkaar zijn afgestemd. Als patiënt betaal je bovendien 30 procent minder remgeld voor consultaties bij de huisarts die het GMD bijhoudt (of bij een arts van dezelfde groepspraktijk).

Monique: ‘Afhaken staat niet in mijn woordenboek.’

‘Ondertussen woont hij alleen. Zeggen dat ik daar voor heb gezorgd, zou overdreven zijn. Maar hij is mij heel dankbaar. Ik hoop dat ik mijn steentje bij-

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Zowel tijdens een raadpleging als tijdens een huisbezoek kun je je huisarts vragen een GMD aan te leggen en bij te houden. De jaarlijkse verlenging gebeurt niet altijd automatisch.

Stefaan Beel

Dea, Nora en Tessa zijn meteen geboeid door het spelletje.

kkelijker’

Monique (67) staat al zestien jaar aan de zijde van een psychiatrisch patiënt. Zo vormen Monique en haar deelnemer – ‘want in de Buddywerking spreken we niet graag over patiënten’ – een van de 380 duo’s bij Buddywerking Vlaanderen. ‘We legden samen al een hele weg af’.

Verwarm de oven voor op 180 °C ¬ snijd met een dunschiller de komkommer, wortel en venkel in dunne slierten ¬ snijd het sjalotje en de knoflook fijn ¬ meng de sojasaus, sesamolie, vissaus, sake, het limoensap en de gember ¬ plooi het bakpapier dubbel, vouw het weer open en leg de zeebaars onderaan net onder de vouw ¬ schik er de fijngesneden groenten op ¬ giet de saus erover ¬ vouw het bakpapier dicht en plooi de randen naar binnen tot je een halve maan krijgt ¬ zet de pakketjes ongeveer een kwartier in de voorverwarmde oven ¬ serveer met wat verse koriander en noedels of rijst. De noedels kunnen ook ineens mee in het pakketje.

Recept: Lien Willaert Uit het boek ‘Gulzig gezond’


10

¬ uw job, ons werk

DE VLOER

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

Ruben Crauwels, afgevaardigde bij Elia, kreeg vier keer leukemie

‘Ik geniet nu meer en doe mijn werk graag’ Ruben Crauwels is 27 en werkt als technieker hoogspanning bij Elia, de Belgische hoogspanningsbeheerder. Hij is nu twee jaar kankervrij na vier keer leukemie te hebben gekregen.

I

Wat ging er door je heen toen de dokter je vertelde dat je leukemie hebt? ‘Ik besefte eigenlijk niet goed wat de dokter vertelde. Ik was al drie weken erg ziek en vermoeid. Ik kon ook niet inschatten wat het was. Ik kreeg op vrijdag de diagnose, en moest op maandag meteen naar het ziekenhuis om de behandeling te starten. Ik dacht toen nog: ik moet mijn baas verwittigen dat ik enkele weken niet zal kunnen komen werken. Ik wist nog niet dat ik voor enkele jaren vertrokken was. De dokters vertelden me ook niet meteen het hele verhaal, dat zou te veel zijn om op te nemen. Ze vertelden me dat ik op maandag naar het ziekenhuis moest komen om de behandeling op te starten en dat we na die eerste behandeling verder zouden kijken.’ Hoe verliep die eerste behandeling? ‘Ik verbleef vier weken in het ziekenhuis en kreeg een intensieve chemokuur. Zo’n kuur verzwakt je en valt ook je immuunsysteem aan, dus lag ik in een isolatiekamer. De opnamedag is een heel hectische dag. Je ondergaat nog heel veel onderzoeken, er wordt een katheter geplaatst voor je medicatie , enzovoort. Maar in die eerste vier weken behandeling werd wel al duidelijker wat er met me aan de hand was. Na vier weken mocht ik even thuis op adem komen om dan opnieuw een chemokuur te krijgen en vier weken in een isolatiekamer te liggen. Na een tweede rustpauze ging ik vijf weken het ziekenhuis in voor een derde kuur en een beenmergtransplantatie. Mijn broer was de donor.’ Leukemie valt je fysiek aan, maar heeft vast ook andere gevolgen? ‘Als je na je reeks behandelingen terug thuis bent, zijn er al enkele maanden gepasseerd. Maar ook dan moest ik verder

Wouter Van Vooren

k werd de eerste keer ziek op mijn 21ste, vertelt Ruben. ‘Ik weet nog precies hoe het allemaal verliep. In november 2010 kreeg ik heel veel koorts, en in eerste instantie wist mijn huisarts niet wat het was. Meestal is koorts een teken van een infectie zoals een oorontsteking of de griep. Maar verschillende dokters konden enkel koorts vaststellen. Ik had geen andere symptomen. Ik moest rusten, maar de koorts ging niet over. Dan is er bloed afgenomen, maar daar bleek ook niet direct iets uit. Toen de koorts bleef aanhouden, stuurden ze me in de spoedafdeling naar een internist, die me doorverwees naar een hematoloog. Hij deed een beenmergpunctie, en daar zagen ze meteen dat het acute leukemie was. Er zaten ongeveer drie weken tussen het begin van de koorts en de diagnose.’

Ruben Crauwels: ‘Ik ben heel dankbaar dat mijn werkgever me de kans gegeven heeft om deeltijds te werken en aangepast werk te doen.’

herstellen. Ik was fysiek heel zwak, was zo’n 15 kilo afgevallen en mijn immuunsysteem was helemaal kapot. In het begin mocht ik zelfs niet naar de winkel gaan,

Vier keer werd ik opnieuw ziek, vier keer kon ik opnieuw beginnen te werken. Ruben Crauwels

de bus nemen of gewoon in de zon lopen om het risico op infecties te vermijden. Ik mocht nog niet alles eten omdat er bepaalde bacteriën in kunnen zitten. Je kan van het minste ziek worden. Dus was ik nog zes maanden thuis opgesloten.’ Hoe is het om als jonge gast je leven op pauze te moeten zetten? ‘Dat is heel raar, dat alles ineens stopt. Het is niet dat ik dat miste op dat moment, ik was veel te ziek om ermee bezig te zijn. Tijdens die opnames leef je van minuut tot minuut. Dat is afzien, in die isolatiekamer. Je hebt de bijwerkingen van de chemotherapie: misselijkheid, pijn, je kan niet eten. En er is ook de verveling. Je zit alleen, tussen vier muren. Je moet je zien bezig te hou-

den. En je hebt geen concentratie. Ik kon zelfs geen boek lezen of film bekijken. Ook thuis in de maanden nadien verveelde ik me enorm.’ Je kon uiteindelijk opnieuw aan het werk, maar dat was van korte duur? ‘In oktober 2011 kon ik terug werken. Daar was ik blij om. Maar na drie maanden halftijds werken ben ik opnieuw ziek geworden. En in 2012 weer hetzelfde liedje. In 2012 kreeg ik een nieuwe beenmergtransplantatie en een stamceltransplantatie, opnieuw van mijn broer. En in het najaar van 2012 kon ik weer deeltijds beginnen te werken. Maar voor de derde keer herviel ik. Dus voor de derde keer moest ik door al die behandelingen. Dit keer kreeg ik een transplantatie van een andere donor. Dat ging toen even goed, maar ik werd voor de vierde keer ziek. Ik zat toen eigenlijk aan het maximum aantal behandelingen dat ik mocht krijgen. Een nieuwe chemokuur zou te veel schade aanrichten aan mijn organen. Ik ben toen terecht gekomen in een klinische studie. Ik kreeg een bepaald medicament via inspuitingen toegediend. En dat heeft uiteindelijk heel goed gewerkt. Ik ben nu al twee jaar gezond.’ Kan je nu zonder zorgen leven? ‘Dat is het probleem met kanker. Ze kunnen je na een aantal jaar wel genezen ver-

klaren, maar je kan het nooit echt uitsluiten. Ik ben nu al twee jaar kankervrij, er zijn geen tekenen dat de kanker terugkomt. Ik hoop dat het zo blijft. Ik leef nu bewuster. Ik probeer minder gestresseerd te zijn, ik maak me minder druk om dingen en ik relativeer sneller. Ik geniet en profiteer volop. Ik probeer zoveel mogelijk te doen wat ik graag doe, en waar ik voldoening uit haal. Toch blijven die behandelingen hun impact hebben. Ik ben nog sneller moe dan anderen. Ik voel dat mijn fysiek niet meer is als vroeger. Dus moet ik me aanpassen.’ En je blijft je engageren voor vakbondswerk? ‘Ik doe mijn werk heel graag. Ik ben heel dankbaar dat mijn werkgever me de kans gegeven heeft om deeltijds te werken en aangepast werk te doen. En ik zet me graag in voor de vakbond. Mocht dat niet zo zijn, dan zou ik me geen kandidaat gesteld hebben voor het Comité Preventie en Bescherming op het Werk. Als verkozen lid werk ik nu mee aan de veiligheid van mijn collega’s.’ Amélie Janssens


11

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

NIE

ET ONZE M S I N N E E N E E Ë N! MA AK K R Y P E D B IN UWE CLU

VAYAMUNDO VOOR EEN BETERE WERELD

WE BLIJVEN PIONIEREN! De wereld staat niet stil. Vayamundo verruimt opnieuw de horizon door voorop te lopen in Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. We passen deze formule toe in onze drie vakantieclubs aan onze kust, in de Ardennen en - u weet het als eerste - in de Pyreneeën.

VAKANTIE VRI JHEID EN ZORG VOOR DE WERELD

Jo De Bock, de CEO van Vayamundo, vertelt hoe Vayamundo vijf actiepunten distilleerde uit de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties: Natuurbehoud en milieuzorg: “We blijven inspanningen doen om onze ecologische voetafdruk te verminderen. Door volledig over te stappen op groene energie ging onze CO2-uitstoot met 15% omlaag. Onze keukens gebruiken minder rundvlees en bieden lekkere alternatieven. Dit levert nog eens 10% minder CO2 op: da’s liefst 500 ton minder per jaar. In Oostende bouwen we ook mee aan het Groene lint, waarbij we zelf zullen instaan voor vijf hectare aanplantingen.” Active ageing: “Vayamundo zet samen met de organisatie NEOS de schouders onder een project voor Active Ageïng. Dit zal open staan voor alle mensen die ‘Zestig met een Plus’ wel zien zitten. Ook voor onze medewerkers die 50+ zijn zullen we een vitaliteitsprogramma ontwikkelen.”

4e GALA OF HAPPINESS 21/01/17 om 20u30 @fotocloet

KENNEN JULLIE ONZE JELLE AL?

Beleef onze jaarlijkse hoogmis in het Kursaal van Oostende mee vanop de eerste rij!

KOOP JE TICKET ONLINE OP vayamundo.be/gala17 erking met nkt in samenw

he Vayamundo sc

ETS K C I T O U D 0 0 1 n mailtje

stuur snel ee ndo.be u m a y a v @ la a naar g

Jelle Veyt is een fenomeen op zich! Samen met Vayamundo wil hij aandacht vragen voor een aantal maatschappelijke uitdagingen. Geen woorden, maar daden - Jelle beklimt op elk continent de hoogste berg - Tussen de toppen verplaatst hij zich op eigen kracht - 50.000 km fietsen, 20.000 km roeien en 40 km klimmen Samen met alle gasten, leden, medewerkers, leveranciers en partnerorganisaties willen we op een positieve en vooral plezante wijze een steentje bijdragen aan een betere wereld opdat de volgende generaties het ook nog goed en liefst nog beter zullen hebben.

Multiculturele openheid: “Onze medewerkers vertegenwoordigen 23 nationaliteiten. Laatst organiseerden we een wereldkookwedstrijd met milieuvriendelijke Omegabaars. Van onze mensen kregen we een weelde aan exotische bereidingen uit Suriname, Senegal, Portugal, de Filippijnen…” Toerisme voor allen: “Vakantie buitenhuis moet voor iedereen toegankelijk zijn. Ook voor mensen met een fysieke, mentale, sociale of financiële beperking.” Internationale solidariteit: “Vayamundo steunt een waaier aan ontwikkelingsprojecten. In Gambia helpen we i.s.m. Manjai Kids kansarme kinderen aan een mooie schoolcarrière. Ook in Nepal en Rwanda loopt een gelijkaardig project. bron: nieuwsvrief VDK “Hart Genoeg” volledige nieuwsbrief online: https://www.vdk.be/nieuwsbrief-hart-genoeg


12

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

PLOPSA KERST

02/01 tot 06/01/17 zie onze website www.vayamundo.be

23/12 tot 06/01/17 | maaltijden in half- of volpension | prijs vanaf € 134 p.p.

078 156 100 contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be facebook.com/vayamundo.be

Oostende

KERSTMIS & NIEUWJAAR In de leukste periode van het jaar staan de kinderen centraal | Met het hele gezin vieren we samen Kerst en Nieuwjaar | Sfeervolle activiteiten in Oostende. DOWNLOAD ONZE BROCHURE OP VAYAMUNDO.BE/BROCHURE

PROMO MIDWEEK H A P P Y C A R N AVA L

Na het geweld van de feestdagen er eens heerlijk tussenuit… Lekker uitwaaien aan zee met tal van leuke muziek- en culinaire momenten. vanaf

vanaf

179

16/01 tot 20/01/17 | 29/01 tot 02/02/17 06/02 tot 10/02/17 maaltijden in half- of volpension

150

per persoon

per persoon

Papa Chico show op dinsdag 28/02/17 | Animix op zaterdag 25/02/17 | Kidsbingo op woensdag | Pannenkoekenfestival | Verkleedbal met verkiezing Prins en Prinses Carnaval op donderdag.

24/02 tot 05/03/17 maaltijden in half- of volpension

NIEUW in Oostende Op 10 december ‘16 nam Vayamundo Oostende het volledig vernieuwd onthaal in gebruik. Kom gerust eens een kijkje nemen naar onze nagelnieuwe receptie en ruime ontvangsthal!

Gratis WIFI

AMBIANCE M I DW E E K Met telkens een live-optreden van een rasechte Vlaamse vedette | Filmavond met een glaasje Cava | Gratis verwennerij.

vanaf

241

per persoon

23/01 tot 27/01/17 13/02 tot 17/02/17 | 20/02 tot 24/02/17 13/03 tot 17/03/17 | 23/10 tot 27/10/17 06/11 tot 10/11/17 | 27/11 tot 01/12/17 maaltijden in half- of volpension

Vayamundo Oostende heeft alles in huis om het ganse gezin een topvakantie te bezorgen. •

Zwembad met wellnessruimte, whirlpools en kinderploeterbad

Fitnessruimte

Reuzegroot indoor speeldorp

Ontdek Oostende: wandelingen en fietstochten met digitale gids

Actief: boogschieten, sport voor iedereen, lasershooting, vliegen met drones, fietsroutes, petanque

Creatief: maak zelf een aandenken van uw verblijf aan de kust, we experimenteren er op los

Avondanimatie: dansavond, bingo, film, optreden clowns in Loungebar of brasserie Den Ensor

Laat uzelf gastronomisch verwennen in restaurant de KOKpit - 9 hoog!

vanaf

174

per persoon

VA L E N T I J N WEEKEND Met z’n tweetjes genieten van het Liefdesbanket en dansavond op zaterdagavond | Valentijnskoffie in de Lounge of Den Ensor.

10/02 tot 12/02/17 maaltijden in half- of volpension

MIS ONS GASTRONOMISCH VISWEEKEND NIET! VAN 27/01 TOT 29/01/17 - VANAF € 142 P.P. HALF- OF VOLPENSION


13

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

078 156 100

TIJD OM TE BRUNCHEN

contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be facebook.com/vayamundo.be

Elke zondag is er Brunch-tijd! Geniet van de koude en warme gerechten, zonder zorgen, zonder haast… lekker chillen! Profiteer van een late checkout tot 16u00.

Houffalize

De brunch is ook extra bij te boeken bij alle andere andere arrangementen. Toeslag volwassene € 31 p.p. | kind € 15 p.p. *Op je verjaardag geniet je van een GRATIS brunch (mits 2 betalende volwassenen) DOWNLOAD ONZE BROCHURE OP VAYAMUNDO.BE/BROCHURE extra vanaf

VA L E N T I J N M I D W E E K vanaf

267

per persoon

13/02 tot 17/02/17 maaltijden in half- of volpension

31

per persoon

Busuitstap | Valentijnsbal | Met 4-gangenmaaltijd op di. 14/02: Cupido aperitief met hapjes | Terrine van eendenlever met zoete appel | Gegrilde zeebaars met blanke boter | Dessert der verliefden Programma met Jan & Marie: Quiz, Valentijnsbal, country hits, en voor de derde keer, de schoonheidsschool van Marche-en-Famenne

GRATIS BRUNCH voor de jarige!*

elke zondag van 11u tot 15u - niet in juli Live-muziek bij de brunch

NIEUW in Houffalize

C A R N AVA L W I N T E R Na het gezellige winteroffensief vliegen we er meteen in met de Carnavalperiode! Dit wordt lachen met de leukste kindershows!

Een volledige dakverdieping met zicht op de Ourthevallei werd herschapen in een oase van rust en stilte. We hebben écht alles in huis om uw lichaam in balans te brengen! Vanaf 2017 bieden we 3 formules aan, die samen met een verblijf in de club voor een heerlijke wellness-ervaring zorgen.

vanaf

150

per persoon

24/02 tot 05/03/17 maaltijden in halfpension Vayamundo Houffalize heeft alles in huis om het ganse gezin een topvakantie te bezorgen.

vanaf

179

per persoon

IEDER OP ZIJN BEURT Terwijl de kinderen plezier beleven in de animatie, ontdek je het genot van een wellnessmoment.

Geldig elk weekend van het jaar en alle dagen tijdens de Belgische schoolvakanties maaltijden in halfpension

DE N°1 VAKANTIECLUB IN DE ECHTE ARDENNEN, ALTIJD WAT TE BELEVEN TIJDENS EEN ACTIEVE VAKANTIE!

Gratis WIFI

Zwembad met glijbaan, whirlpool, sauna en kinderspeelbadje

Fitnessruimte & Wellness Floor

Binnen- en buitenspeeltuin, outdoor sportveld, kinderboerderij

Ontdek de wonderen van de Ardennen met de plaatselijke Ranger: hij leert je alles over bevers en leert je vuur maken

Animatieprogramma met o. a. lasershooting, vliegen met drones, hoogteparcours, kajak, elektrische fietsen en tal van sportactiviteiten

In het creatief atelier maken we de leukste knutselwerkjes

Ambiance met de clowns, goochelaar, topartiesten en DJ!


14 ONTDEK NU OOK HET ZUIDEN IN PURE VAYAMUNDO-STIJL!

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

078 156 100 contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be facebook.com/vayamundo.be

l’Espinet - Quillan

@fotocloet

VACA voorzitter Stefaan Vanthourenhout en Vayamundo CEO Jo De Bock zijn trots op de nieuwe aanwinst van Vayamundo We zijn heel fier om officieel te mogen aankondigen dat de Vayamundo familie werd uitgebreid met het vakantiedomein L’Espinet in Quillan, aan de voet van de Franse Pyreneeën op een boogscheut van Carcassonne.

ONTDEK HET ZUIDEN!

Deze vakantieclub, die sinds de jaren ‘80 werd uitgebouwd als het levenswerk van de Belgische familie Torfs, past perfect binnen de Vayamundofamilie. Het is een familiaal, gezellig en bovenal dynamisch vakantieoord waar veel Belgen thuis zijn.

In het zuiderse Katharenland ligt Vayamundo l’Espinet-Quillan. Wij ontvangen met veel plezier alle gezinnen die op zoek zijn naar een gezonde en leuke groenvakantie onder de Franse zuiderzon. Dolle pret voor de kinderen tijdens de vakantieperiodes, heerlijk wandelen, fietsen of onthaasten in de tussenseizoenen!

Met 150 villa’s en 24 studio’s doet Vayamundo l’Espinet-Quillan denken aan een klein gezellig dorp middenin de natuur. Ideaal om er met de familie of vereniging samen op uit te trekken. Elke vakantiewoning heeft een eigen overdekt terras, tuin en parkeerplaats naast de woning

Het heerlijk HelloHappiness gevoel beleef je nu ook in de Pyreneeën!

BEKIJK HET VOLLEDIGE AANBOD OOK OP WWW.LESPINET.COM

O R M U L E: F IE IL M A F ACTIEVE ZO M E R P R E T E S N A R -F ID DOLLE ZU

WALKON IN DE PYRENEEËN Ontdek de Pyreneeën op eigen tempo langs verbluffende wandelroutes! 7 nachten verblijf in een standaard accommodatie | Opgemaakte bedden bij aankomst, bad- en keukenlinnen en eindschoonmaak | Toegang tot sauna, jacuzzi, stoombad en fitnessruimte | Extra informatie over routes beschikbaar aan de receptie | Single supplement: € 149 | Eigen vervoer.

Vayamundo L’Espinet-Quillan heeft alles in huis om het ganse gezin een topvakantie te bezorgen. •

Buitenzwembad en chloorvrij zwemmeer met strand, binnenzwembad met bubbelbad en tegenstroomzwemmen

Wellness met sauna, jacuzzi, turks stoombad, fitnessruimte en uitmuntend schoonheidssalon

Sportterreinen voor voetbal, tennis, badminton, basket- & volleybal

Speeltuin en ponyclub voor de kleintjes

Ontdek de Pyreneeën: uitgestippelde wandelpaden, mountainbikeverhuur tijdens paas-, zomer- en herfstvakantie

• •

Gevarieerd animatieprogramma voor jong en oud Gastronomisch restaurant ‘Le Brantalou’. Chef Albert goochelt met lokale produkten en Mediterraanse smaken

geldig tot 31/12/17 maaltijden in volpension

vanaf

538

per persoon

V É L O V E F O R E V E R Uitdagend fietsen in de Pyreeën en daarna genieten van een massage. Met Vayamundo sport, geniet en relax je voortaan dus ook onder de franse Zuiderzon!

geldig tot 31/12/17 maaltijden in volpension 15/03 tot 30/06/17 28/08 tot 31/12/17

01/07 tot 20/08/17

20/08 tot 28/08/17

EXTRA kinderkorting

VÉLOVE VOLPENSION

€ 538

€ 669

€ 639

- € 150

WALKON VOLPENSION

€ 538

€ 669

€ 639

- € 150

ACTIEVE FAMILIE

-

€ 435

€ 405

-

*

*

Prijs per persoon - Vélove en Walkon: prijs op basis van 2 personen in studio Type 1 - 2 volwassenen en 2 kinderen in Type 3 standard *

DE N°1 VAKANTIECLUB AAN DE VOET VAN DE FRANSE PYRENEEËN, VOEL JE IN ONZE CLUB 100% THUIS … ALS GOD IN FRANKRIJK!


gewikt en gewogen ¬

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

15

Minister Bacquelaine stuurt plannen gelijkgestelde periodes bij

‘Veel mensen blijven pensioen verliezen’ Onder druk van de vakbonden heeft minister van Pensioenen Bacquelaine enkele bijsturingen gedaan aan zijn voorstel om gelijkgestelde periodes minder mee te tellen voor het pensioen. Toch zullen veel werknemers nog steeds minder pensioen ontvangen omdat periodes van werkloosheid en SWT (het vroegere brugpensioen) minder zullen meetellen. Tijdens de begrotingsopmaak in oktober besliste de regering om periodes van werkloosheid minder te laten meetellen voor de berekening van het pensioen. Vanaf 2018 zouden periodes van werkloosheid en SWT nog slechts een jaar meetellen. Na 312 dagen werkloosheid (SWT inbegrepen) wordt het pensioen niet langer berekend op basis van het laatst verdiende (begrensde) loon, maar op basis van een forfait van 1 948 euro bruto per maand, het zogenoemde ‘minimumjaarrecht’. Alle werkloosheidsperiodes werden door de regering over dezelfde kam geschoren. Enkel SWT voor ondernemingen in herstructurering, ondernemingen in moeilijkheden en voor zware beroepen zou nog steeds volledig meetellen.

Bijsturingen ‘ACV berekende al snel dat dit voor veel mensen een verlies kon betekenen van meer dan 100 euro per maand’, vertelt nationaal secretaris Koen Meesters. ‘We voerden dan ook actie op 28 november.’

DE

werknemers die in gewoon SWT gaan pensioen zullen verliezen. Dit is ook het geval voor korte contracten afgewisseld met werkloosheid. Geen mooie vooruitzichten voor al die werknemers die binnenkort naakt ontslagen worden bij Axa, Caterpillar, Douwe Egberts, ING en al die andere herstructureringen, sluitingen en individuele ontslagen’, gaat Koen Meesters verder. ‘Ondanks de bijsturingen blijft de impact van de voorstellen van Bacquelaine dus zeer groot’, besluit Koen Meesters. ‘Deze mensen worden een derde keer gestraft voor een werkloosheid die zij zelf niet hebben gevraagd. Eerst het loonverlies, dan de daling van de werkloosheidsuitkering via de degressiviteit, en nu ook de schrapping van een deel pensioen.’

Eenheid van loopbaan

Jong en oud, veel vrouwen maar ook mannen riskeerden de dupe te worden. Het lijkt erop dat deze actie indruk heeft gemaakt. Uit de teksten die de minister nu ter advies voorlegt aan het beheerscomité van de Federale Pensioendienst blijkt dat hij zijn plannen op een aantal punten heeft bijgestuurd. Werknemers met dagen tijdelijke werkloosheid en in bijzondere regimes (kunstenaars, havenarbeiders, zeelieden, vislossers,…) vallen niet meer onder de nieuwe berekeningsregels. Ook de inschakelingsuitkeringen worden niet langer geviseerd. En het medisch SWT zal volledig blij-

ven meetellen. Bovendien zullen enkel de SWT’s die beginnen na de inwerkingtreding van de nieuwe bepalingen onder de nieuwe gelijkstellingsregels vallen, en dus niet de SWT’s die nu al zijn ingegaan.

Impact blijft groot ‘Toch blijft de harde vaststelling dat werknemers die na inwerkingtreding van de nieuwe regels (voorzien op 1 januari 2017 voor zij die op pensioen gaan vanaf 2018, red.) voor langer dan een jaar werkloos worden of

De minister bezorgde tegelijk ook zijn voorstellen rond de lange loopbanen, de zogenaamde ‘eenheid van loopbaan’. Dit principe stelt dat de loopbaan nooit langer mag zijn dan 45 jaar. Dit principe wordt nu afgeschaft voor zij die blijven werken na die 45 jaar, maar is ten koste van zij die boven die 45 jaar ziek, werkzoekend of op brugpensioen zijn. Terwijl vroeger de 45 beste jaren werden weerhouden voor de pensioenberekening, gaat men nu de 45 eerste (en dus meestal minder goed beloonde jaren) meetellen. Een zware achteruitgang dus voor wie voor zijn 20ste begon te werken en inactief is op het einde van de loopbaan. (AJ)

FOCUS ONDANKS ALLES

Acvonline

het.acv

Helaas. Mijn laatste ‘Focus’ van 2016 gaat niet over een nieuw interprofessioneel akkoord voor 2017-2018. De gesprekken onder sociale partners over loonstijgingen, over verlenging van afspraken rond landingsbanen en SWT, over uitdagingen zoals echt werkbaar werk, over mobiliteit… we zijn er nog niet uit. Geen sociaal akkoord onder de kerstboom dus. Hopelijk lukt dat na nieuwjaar wel. En kunnen we dan met de werkgevers tot een nieuw sociaal akkoord komen. Want sociale vooruitgang zal van dit sociaal overleg moeten komen. Uit de groep van 10 en uit de onderhandelingen in sectoren en bedrijven. Van de regering moeten we op dat vlak niets verwachten. Minder koopkracht. Langer, harder en flexibeler werken. Besparen in overheid en sociale zekerheid. Dat was tot nu toe ons part dat we van de regering ‘kregen’. De enige niet-liberale regeringspartij is al blij als ze onze welvaartstaat kan behoeden voor al te veel schade aangebracht door haar regeringspartners. Parallel met de onderhandelingen lopen ook de gesprekken over de verdeling van de welvaartsenveloppe. Die

enveloppe zou normaliter 687 miljoen euro moeten bevatten Dat budget kwam er na jaren van acties door vakbonden en mutualiteiten begin jaren 2000. De achterstand die pensioenen en uitkeringen toen hadden opgelopen ten opzichte van het algemene welvaartspeil was groot. Met het geld van de welvaartsenveloppe proberen we die kloof kleiner te maken. Ik wik mijn woorden: kleiner maken. Want dichten zal niet lukken. Toch niet met het budget dat deze regering hiervoor vrijmaakt. Integendeel. De regering schreef in haar regeerakkoord dat ze alle sociale uitkeringen wil optrekken tot de armoedegrens. Terechte woorden gevolgd door omgekeerde daden. Want ondertussen heeft ze al voor 161 miljoen, dus

voor bijna een kwart, bespaard op het budget van de welvaartsenveloppe. Terwijl er net méér nodig is. In een van de rijkste regio’s ter wereld, leefden in 2014 11 procent van de Vlamingen en bijna 12 procent van de kinderen in armoede. Een derde van de eenoudergezinnen bevindt zich onder de armoedegrens. En deze cijfers stijgen. ‘Gelukkig’ zijn er nog zwarte piet, humanitaire visa voor een familie uit het kapotgeschoten Aleppo en kerststallen in Holsbeek om de aandacht van deze en andere trieste vaststellingen af te leiden. Ondanks dit alles, hoop ik uit de grond van mijn hart dat u toch kan genieten van de komende feestdagen, samen met vrienden en familie. Maar ik hoop ook dat u heel even de tijd vindt om na te denken hoe we samen anders en beter kunnen doen in 2017. Om nog meer ellende, dichtbij en veraf, te vermijden. Marc Leemans voorzitter ACV

Ondanks alles, hoop ik uit de grond van mijn hart dat u toch kan genieten van de komende feestdagen, samen met vrienden en familie.


16

¬ uw job, ons werk

BONDIG

VAK

Nieuwe progressieve denktank gelanceerd Met steun van onder andere het ACV en zijn centrales is vorige week de denktank Minerva boven de doopvont gehouden. Minerva wil via opinies en studies een progressieve stem laten weerklinken in het maatschappelijk debat. Zo lanceerde het meteen twee studies over rechtvaardige fiscaliteit en de financiering van de overheid.

Meer informatie: www.denktankminerva.be

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

Maatregel tegen zwartwerk horeca belast de sociale zekerheid

Zijn flexi-jobs in de horeca op termijn houdbaar? Wie wil bijklussen in de horeca, kan dat met een flexi-job. Eén jaar geleden voerde de federale regering het systeem in om het zwartwerk in de sector te bestrijden. Maar volgens ACV Voeding en Diensten is het systeem niet duurzaam. ‘Flexijobs worden betaald door de werknemers in andere sectoren.’

H

et systeem van flexi-jobs in de horeca bestaat sinds 1 december 2015. Al wie bij een andere werkgever minstens vier vijfde aan de slag is, kan via een flexi-job een cent bijverdienen in de horeca. Interessant voor de werknemer is dat hij op zijn loon geen belastingen of sociale bijdrage betaalt. De werkgever betaalt slechts een bijzondere sociale bijdrage van 25 procent.

September 2016

wegwijzer sociale wetgeving 2016

Wegwijzer sociale wetgeving De wegwijzer sociale wetgeving is een jaarlijkse uitgave van het ACV en bundelt informatie over het arbeids- en sociale zekerheidsrecht (bijvoorbeeld over arbeidsovereenkomsten, kinderbijslag, pensioen, arbeidsongeschiktheid, jaarlijkse vakantie, enzovoort). Je vindt er ook een toelichting over het huidige tewerkstellingsbeleid. ACV-leden kunnen de wegwijzer gratis raadplegen via www.acv-online.be of in boekvorm bestellen (verzending inbegrepen)voor 6 euro. Niet-leden betalen 12 euro.

In het tweede kwartaal van 2016 telden we al 14 544 flexi-jobs. En ondanks de vrees van de vakbonden zijn die tot nu toe niet ten koste gegaan van het aantal vaste jobs in de horeca. ‘Over enkele jaren bekeken zijn de cijfers van vaste tewerkstelling niet sterk gedaald’, zegt Frans Dirix, nationaal secretaris van ACV Voeding en Diensten. ‘Maar er is nog maar één jaar voorbij en dat is eigenlijk te kort om al te evalueren.’ Is de maatregel van flexi-jobs nodig? ‘De horeca kampt met behoorlijk wat zwartwerk. Er circuleren cijfers dat tot 40 procent van de omzet in het zwart is. Ook kun je in de horeca moeilijk op voorhand weten hoeveel werkvolk je nodig hebt. Dus moet je ultraflexibel kunnen werken. Daarom begrijpen wij wel dat er een specifieke maatregel is uitgewerkt voor een specifiek probleem. Alleen stellen wij ons vragen bij de financiering ervan. Werknemers met flexi-jobs bouwen dezelfde rechten op als andere werkne-

Met een flexi-job in de horeca is je brutoloon hetzelfde als je nettoloon en bouw je toch dezelfde rechten op als andere werknemers. U bent dus geen fan van het systeem? ‘Het positieve aan flexi-jobs is dat er zo iets wordt gedaan aan het zwartwerk. Maar eigenlijk gaat het om het officieel maken van zwartwerk, met als verschil dat er nog een werkgeversbijdrage van 25 procent betaald wordt. Voor de flexi-jobber is zijn brutoloon hetzelfde als zijn nettoloon. Daardoor ontstaan er grote verschillen tussen de lonen van een flexi-jobber en die van een vaste werknemer in de horeca.’

Ik zou de financiering van flexi-jobs herzien om het systeem duurzaam te maken. Frans Dirix, ACV Voeding en Diensten

mers, op vlak van pensioen en werkloosheid. Maar zelf betalen ze daar niets voor en de werkgever maar 25 procent. Het systeem wordt dus betaald door de andere werknemers en de sociale zekerheid.’

Heeft de vakbond al klachten ontvangen van leden? ‘We hebben er al enkele ontvangen. Zo is er een werkgever die al zijn werknemers

Artists for India groot succes

ACV rekent het voor je uit

De optredens van de Artists for India in de Brusselse Ancienne Belgique (AB) leverden zo’n 30 000 euro op voor zuster Jeanne Devos en haar beweging voor huisarbeiders in India.

Door de verschillende regeringsmaatregelen verliezen werknemers en hun gezinnen tot honderden euro’s per jaar aan inkomen. ACV ontwikkelde berekeningsmodules die je kunnen vertellen hoeveel je precies minder verdient.

www.bereken jeinkomensverlies.be www.bereken watjeondernemingwint.be

Sophie Nuytten

Daarnaast kan je ook bekijken wat de maatregelen opbrengen voor de werkgevers.

De avond werd georganiseerd door ACV Voeding en Diensten. Zij werken al lang samen met Jeanne Devos. Het Zesde Metaal, Adamo, Triggerfinger, Helmut Lotti, Clouseau, Guy Swinnen en Willy Willy, Jacle Bow amuseerden zich zichtbaar op het podium en de zaal genoot van een uniek concert. ‘We kregen uitsluitend positieve reacties’, vertelt Pia Stalpaert, voorzitter van ACV Voeding en Diensten. ‘De bezoekers waren enthousiast en ook de artiesten vertelden me dat ze blij waren om erbij te zijn. Voor een vrouw als Jeanne Devos kwamen ze graag optreden.’ (AJ)


¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

17

Regering, bedrijven en middenveld houden Vlaamse Klimaattop

‘Ongehoord dat de Vlaamse minister van Werk er niet was’

Stel dat u ‘carte blanche’ kreeg om de flexi-jobs te hertekenen, wat zou u dan doen? ‘Ik zou eerst en vooral de financiering van het systeem herbekijken, opdat het om een duurzame tewerkstelling zou gaan. En binnen het paritair comité zou ik onderhandelen met de werkgevers om ervoor te zorgen dat de lonen overeenkomen met die van de vaste werknemers. In de wet rond flexi-jobs is bepaald dat het minimumuurloon 9 euro is. Dat is dus lager dan dat van de sector. Volgens ons heeft iedereen baat bij dezelfde regels.’ Wat vindt u van het idee om flexijobs ook toe te laten bij bakkers en slagerijen? ‘Ik zou de regering willen waarschuwen om het systeem simpelweg te kopiëren naar andere sectoren. Ten eerste is het systeem gemaakt op maat van de horeca. Ten tweede vrees ik dat je dan echt een verschuiving van vaste jobs zult veroorzaken. Ten slotte moeten maatregelen tegen zwartwerk genomen worden in overleg met de sociale partners. Zij kennen het terrein het beste.’

In de strijd tegen de klimaatopwarming zijn de werknemers betrokken partij, vindt ACV. Daarom is de vakbond er niet mee opgezet dat de minister van Werk afwezig was op de Vlaamse Klimaat- en Energietop op 1 december. ‘Het is zijn taak om een sociaal kader te creëren voor de transitie naar een koolstofarme economie.’

T

egen 2030 moet Vlaanderen de uitstoot van broeikasgassen met 40 procent verminderen. Om die doelstelling te halen, is het alle hens aan dek. Op de tweede Vlaamse Klimaat- en Energietop op 1 december in Gent presenteerden de Vlaamse regering, bedrijven, middenveldorganisaties, kennisinstellingen en lokale overheden hun inspanningen voor het klimaat.

300 miljoen extra Zo trekt de Vlaamse regering 300 miljoen euro extra uit voor het klimaatbeleid. Dat geld gaat voornamelijk naar het energiezuinig maken van gebouwen. Verder ondernemen alle ministers in hun beleidsdomein actie voor het klimaat, van Onderwijs over Mobiliteit tot Welzijn. ‘Het is bemoedigend dat de voltallige Vlaamse regering een engagement opneemt in de klimaatstrijd’, vindt Bert De Wel, adviseur Klimaat bij ACV. ‘Maar ik vind het ongehoord dat Philippe Muyters niet aanwezig was in zijn hoedanigheid als Vlaams minister van Werk.’

Leen Grevendonck De transitie die nodig is in de strijd tegen klimaatopwarming heeft nochtans gevolgen voor de werknemers. ‘In bepaalde sectoren zullen jobs verdwijnen. Die werknemers zullen herschoold moeten

?!

Hoe kunnen we je helpen? ACV geeft raad.

Eindejaarspremie en syndicale premie interim

V.U.: Dominique Leyon, Haachtsesteenweg 579 – 1030 Brussel

In december krijgen veel werknemers de eindejaarspremie op de rekening. Ook interim-werknemers kunnen recht hebben hierop.

Dan heb je recht op een eindejaars- én syndicale premie! Bezorg je formulier eindejaarspremie aan je ACV-afgevaardigde of aan je ACV-dienstencentrum en ontvang 104 euro syndicale premie. NOG VRAGEN OVER UITZENDWERK? www.acv-interim.be - De Gids voor uitzendkrachten

www.acv-interim.be

Wie 65 dagen gewerkt heeft als uitzendkracht heeft recht op een eindejaarspremie. Wie bovendien lid is van een vakbond, heeft ook recht op een syndicale premie. Het is als uitzendkracht belangrijk om je rechten te kennen. Daarom stelde het ACV een brochure samen met alle nuttige informatie over je contract, je recht op jaarlijkse vakantie, wat te doen bij een arbeidsongeval, enzovoort. Je vindt de brochure ‘De gids voor uitzendkrachten’ via www.acv-online.be of in je ACV-dienstencentrum.

Belga

heeft ontslagen en hen een nieuw contract van vier vijfde heeft aangeboden. Voor een vijfde stelt hij hen tewerk in een andere bvba, volgens het systeem van flexi-jobs. Ik kan dat niet veralgemenen, maar ik verwacht meer zulke klachten. Vooral het feit dat werkgever en werknemer mondelinge afspraken maken, kan voor problemen zorgen in de toekomst.’

De betonstop is een structurele oplossing in de strijd tegen de klimaatopwarming. ‘Maar er zijn meer van zulke maatregelen nodig.’

worden. De minister van Werk moet in kaart brengen waar er jobs kunnen sneuvelen en waar er kunnen bijkomen. Hij moet een sociaal kader creëren voor de transitie naar een koolstofarme economie.’

Goednieuwsshow Tijdens de top kregen heel wat bedrijven een forum om hun engagement voor het klimaat te presenteren. ‘Het is triest te zien hoe de Vlaamse regering zich blindstaart op de schitterende beloften van de bedrijfsleiders. Deze goednieuwsshow steekt schril af tegen het moeizame sociaal overleg rond het klimaat. Voornamelijk de industriële bedrijven liggen hier dwars en stellen hun concurrentiekracht boven het milieu. Maar there are no jobs on a dead planet.’

Ten slotte is het niet zeker of de extra inspanningen van de regering en de andere stakeholders zullen volstaan om de klimaatdoelstelling te halen. ‘Fundamentele vragen over hoe we wonen, ons verplaatsen, wat we eten en welke job we zullen hebben in de koolstofarme economie, zijn nu aan de orde. Met win-winoplossingen gaan we er niet komen. De betonstop (het beter benutten van de nog beschikbare ruimte, red.) is alvast een goede en structurele oplossing maar we hebben meer van zulke maatregelen nodig’, besluit Bert De Wel.’

Leen Grevendonck

Vakbonden betogen voor gelijk loon op Belgische bouwwerven Onder de slogan ‘Gelijk loon voor gelijk werk nu!’ betoogden de Belgische en Europese vakbonden van de bouwsector op 8 december in Brussel. De bonden vinden dat Europa onvoldoende doet in de strijd tegen sociale dumping. Sociale dumping in de bouw is een hardnekkig probleem. Op tal van bouwwerven werken buitenlandse arbeiders die naar België zijn gedetacheerd om hier aan een goedkoper loon hetzelfde werk te doen als de Belgische bouwvakkers. Vaak sjoemelt hun werkgever ook met de sociale bijdragen. Volgens de vakbonden zijn er de voorbije vijf jaar 20 000 jobs verloren gegaan in de bouw ten gevolge van sociale dumping. Voor een oplossing van dit probleem kijken de bonden naar de Europese Commissie, maar die blaast warm en koud tegelijk. ‘De Commissie wil de detacheringsrichtlijn zo-

danig aanpassen dat iedereen de sectorale cao’s moet respecteren. Een belangrijke stap vooruit’, zegt Tom Deleu van ACV bouw - industrie & energie. ‘Maar tegelijk wil ze een dienstenpaspoort invoeren, waardoor het voor bedrijven nog gemakkelijker wordt om diensten te leveren in een andere lidstaat. En dit volgens de voorwaarden van het land van oorsprong, zonder opvolging en zonder controle. Dat is een open deur voor postbusbedrijven en sociale fraude.’ De vakbonden dringen er op aan dat detachering een tijdelijke aanstelling moet zijn, met een maximale duur van zes maanden. Ook moeten er meer controles komen op de naleving van alle Europese en Belgische voorschriften. ‘Het kan niet dat sommige Poolse arbeiders maar 6 euro per uur worden betaald. Wij eisen de toepassing van de Belgische cao Bouw voor alle werknemers op Belgische werven.’ (LG)


18

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

Wat verandert er aan het systeem van tijdkrediet? Het tijdkrediet met zorgmotieven breidt fors uit tot 51 maanden, het opnemen van tijdkrediet wordt afgestemd op samenwonenden en op co-ouderschap en de landingsbanen blijven bestaan. Dat zijn de belangrijkste pijlers van het akkoord dat de sociale partners op 20 december ondertekenden.

D

e sociale partners in de NAR (Nationale Arbeidsraad) hebben een akkoord gesloten over belangrijke aanpassingen aan cao nummer 103, die het tijdkrediet regelt.

Tijdkrediet met zorgmotieven Een positieve pijler van het akkoord is de uitbreiding van het tijdkrediet met zorgmotieven tot 51 maanden. Wie minder wil werken om bijvoorbeeld voor een kind te zorgen, kan vandaag tot maximum 36 maanden tijdkrediet met een uitkering opnemen, ongeacht de vorm (voltijds, deeltijds of 1/5e). Wil je voor een gehandicapt kind zorgen jonger dan 21 jaar of een zwaar ziek minderjarig kind, dan kan dat nu gedurende 48 maanden. In het nieuwe voorstel worden die maximumtermijnen opgetrokken tot 51 maanden voor de zorgmotieven (en dus niet voor het volgen van een opleiding). Dit geeft werknemers de mogelijkheid werk en zorg nog beter te combineren.

Samenwonenden Naast deze grote beslissingen, werden in het akkoord nog een aantal aanpassingen opgenomen die het systeem moderniseren. Zo spraken de sociale partners af om 1/10e ouderschapsverlof in te voeren. Dat kan interessant zijn voor ouders met een regeling van co-ouderschap zodat ze 1 dag vrij zijn

VANDAAG

NIEUW VOORSTEL

Max. 12 maand voltijds (of 24 maanden halftijds of 60 maanden 1/5e)

Afgeschaft

ì Zorgen voor kind jonger dan 8 jaar

Max. 36 maanden

Max. 51 maanden

ì Palliatieve zorgen

Max. 36 maanden

Max. 51 maanden

ì Zorgen voor zwaar ziek gezins- of familielid tot tweede graad

Max. 36 maanden

Max. 51 maanden

ì Erkende opleiding volgen

Max. 36 maanden

Max. 36 maanden

ì Zorgen voor gehandicapt kind jonger dan 21 jaar

Max. 48 maanden

Max. 51 maanden

ì Bijstand of zorg aan zwaar ziek minderjarig kind

Max. 48 maanden

Max. 51 maanden

Tot pensioen (mogelijkheid uitkering vanaf 60 of 55/57 jaar)

Tot pensioen (mogelijkheid uitkering vanaf 60 of 55/57 jaar)

Tijdkrediet zonder motief (onbetaald) Tijdkrediet met motief (met uitkering)

Landingsbanen (tijdkrediet eindeloopbaan) Vanaf 55 jaar na 25 jaar loopbaan (zonder uitkering)

in de week dat de kinderen bij hen zijn. Daarnaast werd de term ‘schoonfamilie’ breder gedefinieerd, rekening houdend met het feit dat steeds meer mensen wettelijk samenwonend zijn. Nu kan je dus ook tijdkrediet aanvragen om te zorgen voor een familielid tot de eerste graad van de partner waarmee je samenwoont.

Landingsbanen In de aangepaste cao blijven alle mogelijkheden rond landingsbanen bestaan. Een landingsbaan, of tijdkrediet eindeloopbaan, maakt het mogelijk om aan het einde van je loopbaan minder te werken. Dat

kan al vanaf 55 jaar als je 25 jaar loopbaan kan bewijzen. Op dat moment ontvang je nog geen uitkering. Die is pas mogelijk vanaf 60 jaar, of in bepaalde gevallen vanaf een lagere leeftijd. Op dit ogenblik is er enkel zekerheid dat voor dergelijke werknemers, waaronder die met een loopbaan van ten minste 25 jaar, de uitkeringen behouden blijven op 57 jaar. Het overleg om in die gevallen uitkeringen te voorzien vanaf 55 jaar loopt nog.

Tijdkrediet zonder motief

Piet Van den Bergh van de ACV-studiedienst. ‘Zo sneuvelde het onbetaalde tijdkrediet zonder motief. Tot vandaag kunnen werknemers hun loopbaan gedurende een jaar voltijds onderbreken (of 24 maanden halftijds of 60 maanden een vijfde, red.) om bijvoorbeeld te reizen, aan hun huis te werken of een andere activiteit uit te proberen. In het nieuwe systeem kan dit niet meer. Anderzijds werd het tijdkrediet gemoderniseerd waardoor het beter aansluit bij de wensen en noden van werknemers vandaag.’

‘We kregen dit akkoord uiteraard niet zomaar cadeau van de werkgevers’, vertelt

Amélie Janssens

‘België moet financiële transactietaks invoeren’

Europa tevreden over bijsturing wet-Major

Op 6 december vond opnieuw overleg plaats tussen de Ministers van Financiën van de tien Europese landen die zich hebben geëngageerd om een Financiële Transactietaks (FTT) in te voeren. Het akkoord over de basisprincipes van de taks werd er officieel gemaakt.

Europa lijkt nu toch zijn strijd tegen de Belgische wet op de havenarbeid, de wetMajor, te stoppen. Dat heeft eurocommissaris Violeta Bulc schriftelijk laten weten aan vicepremier Kris Peeters (CD&V).

Tien Europese landen engageerden zich om een financiële transactietaks (FTT) in te voeren. Deze belastingen op vluchtige financiële producten en speculatie moet dit soort handel ontmoedigen en het risico op een nieuwe financiële crisis verminderen. Bovendien wil men de financiële sector laten bijdragen aan de heel zware kost van de crisis van 2008 die ze veroorzaakte en die zich nog altijd laat voelen. Verschillende organisaties uitten al kritiek op de FTT. Het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) en de federaties van fi-

nanciële instellingen en verzekeringsinstellingen (Febelfin en Assuralia) willen de taks op de lange baan schuiven of zelfs afschaffen. Dat ook enkele federale ministers hun twijfels uitten over de taks verbaast het ACV. ‘Vorige maand raakten alle deelnemende landen, en dus ook België, het eens over de basisprincipes van de taks’, vertelt nationaal secretaris Koen Meesters. Het is nu aan de tien landen om de taks in te voeren. ‘In België zullen we druk blijven uitoefenen op de regering om niet toe te geven aan de eisen van de financiële sector. De federale regering verklaarde in haar regeerakkoord dat ze een constructieve houding zou aannemen ten opzichte van de invoering van de financiële transactietaks. Nu moet de regering dus haar woord houden.’ ’ (AJ)

Na jaren van mislukte pogingen om met een algemene aanpak de Europese havens te liberaliseren, gooide de Europese Commissie het enkele jaren geleden over een andere boeg. Voortaan zou ze de meest gereglementeerde landen apart vervolgen. In maart 2014 kreeg België daardoor een ingebrekestelling in de bus, de aanloop naar een veroordeling. De sociale partners bereikten in juni na lange onderhandelingen een akkoord over die aanpassingen met minister Kris Peeters. Cruciaal hierbij was dat dat de dokwerkers dit akkoord in juni via een referendum massaal steunden. Sindsdien was

het wachten op een reactie van eurocommissaris Bulc. Nu blijkt ook Europa het Belgisch compromis te aanvaarden, al hebben de klagers nog enkele weken om bezwaren in te dienen. ACV-Transcom reageert tevreden. ‘We zijn natuurlijk pas helemaal zeker als de voltallige Europese Commissie zich achter het stopzetten van de ingebrekstelling schaart en de officiële mededeling komt. Maar we zijn er vrij gerust op dat Europa dit zwaard van Damocles boven onze havens eindelijk weghaalt’, zegt Kurt Callaerts. De vakbond benadrukt dat dit akkoord er is gekomen dankzij het sterk model van sociaal overleg in ons land. ‘De vakorganisaties hebben de afgelopen 2 jaar de dokwerkers constant geïnformeerd en hebben finaal het ontwerp verdedigd naar de achterban.’ (KD)


gewikt en gewogen ¬

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

ZEGT

19

Voorzitter Vlaamse Jeugdraad Nozizwe Dube over de jeugd van tegenwoordig

‘Ik zie veel jongeren die de handen uit de mouwen willen steken’ De jeugd van tegenwoordig zit enkel nog te facebooken, te gamen of te chatten. Of zo gaan toch de clichés. Nozizwe Dube (21) is niet akkoord. Als voorzitter van de Vlaamse Jeugdraad probeert ze de jongeren een stem te geven in het politieke debat. Zeven jaar geleden vluchtte ze uit Zimbabwe, vandaag is ze het perfecte voorbeeld van integratie.

maatschappij. Zo zijn ze er veel jongeren die wel heel erg bezig zijn met duurzaamheid. Maar ook bij de Chiro zag ik toch veel jonge mensen kampen organiseren en activiteiten in elkaar steken. Ik ga ook langs bij de lokale jeugdraden en daar zie ik ook jongeren die de handen uit de mouwen willen steken en willen nadenken of dingen uitwerken voor hun gemeente.’

I

k heb nog wat problemen met de lidwoorden’, zegt ze. ‘Ik voel niet altijd aan wanneer het de of het is. Dus gebruik ik vaak verkleinwoorden. Dan weet ik zeker dat ik het moet zeggen.’ Het is een slimme meid die Nozizwe Dube. En haar vrees is onterecht, want ze spreekt vlekkeloos Nederlands. ‘Nederlands leren is een belangrijk onderdeel van integratie’, vertelt ze. ‘Dat geeft je het gevoel dat je erbij hoort. Maar integratie stopt nooit. Je moet er blijven aan werken. Ik leer nog altijd veel bij over de gewoontes en de Vlaamse geschiedenis. Dat zijn dingen die ik nog niet volledig deel met mijn vrienden hier.’ Je bent hier sinds je veertiende en hebt toch al een hele weg afgelegd. ‘Klopt. Mijn moeder was activiste in Zimbabwe, waar een dictator aan de macht is. Persvrijheid bestaat er niet. Je mag er je eigen mening niet uiten en doe je dat wel, dan durven ze daar heel repressief mee om te gaan. Er worden veel mensen gemarteld. Mijn moeder is eerst naar België gekomen, ik bleef bij mijn grootouders. Waarschijnlijk zal ik mijn grootouders nooit meer zien, omdat het te gevaarlijk is om terug te keren. Ik kwam uit een land waar er veel onrust was, waar veel leerkrachten niet

Nozizwe Dube wordt nu al de belangrijkste stem van de Vlaamse jongerengeneratie genoemd.

Wij kijken anders naar de maatschappij dan de iets oudere mensen. Nozizwe Dube

kwamen opdagen en ik soms weken geen les had. Als je iets niet hebt, leer je er de waarde van inzien. In België kon ik wel studeren en die kans wou ik met beide handen grijpen. Ik was heel enthousiast om het Nederlands onder de knie te krijgen. Op school leerden we wel de grammatica en de woordenschat, maar ik wou ook kunnen oefenen. Dus ging ik naar de Chiro, speelde ik tennis en ging ik turnen.’ En nu word je al de belangrijkste stem van de Vlaamse jongerengeneratie

Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

Jeroen Baert

“Nee kijk, Jozef en Maria” zei de herbergier, “ik heb wel plaats in mijn warme stal, maar het zou een gevaarlijk precedent stellen, zie je?”

Lectrr

Waarom zou de regering de files, begroting, vervuiling, vergrijzing, armoede, … aanpakken al ze ook ruzie kunnen maken over ’n kerststal?

Stijn Rommelaere

Een kerststal is traditie, het verhogen van uw energiefactuur tegenwoordig ook.

genoemd. Hoe kwam je terecht bij de Vlaamse Jeugdraad? ‘Ik was op zoek naar een engagement om in contact te komen met leeftijdsgenoten. En ik wou iets doen met debatteren, want dat vond ik altijd al interessant. Eerst was ik betrokken bij een Europees project van de Vlaamse Jeugdraad en uiteindelijk werd ik voorzitter. Wij zijn eigenlijk de officiële adviesraad van de Vlaamse Regering over alles wat te maken heeft met kinderen, jongeren en hun organisaties. Wij vergaderen en schrijven adviezen voor de minister van Jeugd. Maar even goed doen we iets rond werk en dan moeten we bij Kris Peeters zijn.’ Straf, want er wordt wel eens gezegd dat jongeren minder geëngageerd zijn. ‘Dat is niet waar. Misschien lijkt dat zo voor oudere mensen. Wij zijn een andere generatie en we hebben misschien een andere manier van participeren en actief zijn in de

BEELDING

UIT

Ook opvallend: bij de Brexit en de verkiezing van Trump viel op dat de jongeren vooral links hebben gestemd en niet in de populistische val trapten. ‘Dat is waar. Dat is natuurlijk een gevoelig thema. Ik wil er geen wij, de jongeren tegenover zij, de ouderen van maken. Maar er is wel een significant verschil hoe wij naar de maatschappij kijken, al is het verhaal ook genuanceerd. Ik heb net zo goed gelezen dat veel jongeren niet zijn gaan stemmen bij de Brexit en nadien dan wel teleurgesteld waren dat het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie gaat stappen.’ Is het een teken dat jongeren toch minder angst hebben voor de toekomst, de globalisering en de multiculturaliteit? ‘In vergelijking met onze ouders komen wij inderdaad veel sneller in contact met heel veel verschillende soorten mensen. Dus ja, ik voel minder angst voor de globalisering, maar wat ik wel angstaanjagend vind, is de kijk van de iets oudere mensen die zo sterk bezig zijn met alles van vroeger te behouden. Dat is confronterend.’ Jij lijkt mij nu al de perfecte politica. ‘Oh, maar daar heb ik nog niet echt over nagedacht. Ik ben heel graag bezig met wat ik nu doe, maar de echte politiek, dat is toch nog een andere wereld.’ Hilde Van Malderen


20

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

LIMBURG NEVEN-

Verantwoordelijke uitgevers regio Limburg: beweging.net Carien Neven, ACV Jean Vranken, CM Lizy Cosemans Wil je reageren op de regionale bladzijden? Contacteer dan de redactie Visie Limburg - Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt - tel. 011 29 08 70 - limburg@beweging.net - limburg.beweging.net Een Visie gemist? Ga naar www.visielimburg.be

EFFECT

Synoniem van het jaar De donkere dagen rond Kerstmis worden elk jaar meer weggespoeld door de vele ‘kerstige’ lichtshows die spontaan in tuinen opschieten. Bedrijven als Luminus en Eni worden daar heel blij van. Het milieu wat minder, alhoewel steeds meer zogenaamd groene stroom wordt afgenomen. Binnenshuis maken we onze lange avonden gezellig met kleine kerstboomlichtjes. De winkelrekken puilen uit van allerlei soorten lampjes, van brandende kerstmannetjes tot verlichte sterretjes of de traditionele nepkaarsjes. Het is nog gezelliger als je ze zelf rond de kerstboom hebt gedrapeerd, na een gevecht met meters in elkaar gedraaid snoer. Maar ondanks al dat licht heb ik toch ook af en toe het gevoel dat we op deze planeet blijven dwalen in de duisternis en het lichtknopje maar niet kunnen vinden. Misschien komt het door de media, maar in 2017 lijken we nog veel meer ingewikkelde dingen te gaan beleven. Terugkijkend kunnen we ons toch ook wel verheugen op nieuws. Elk jaar zoekt Van Dale het nieuwe woord van het jaar. Ze hadden er dit jaar een nieuwe wedstrijd aan mogen koppelen: het nieuwe synoniem van het jaar. In deze tijden lijkt Orwelliaanse Newspeak herboren, nieuwe woorden die de waarheid anders vertalen. Er zijn heel wat kanshebbers zoals ‘toekomstgericht’, ‘efficiëntiewinsten boeken’ en ‘hervormingen’. Synoniemen voor resp. afvloeiingen, snijden en besparingen. Ik geef er nog een paar. ‘Terugverdieneffecten’ als synoniem van ‘begrotingstekorten’. ‘Sociaal beleid’ is ‘beleidsvoering die tot het verleden hoort’. ‘Maatschappij’ staat voor ‘groep individuen die voor zichzelf opkomen’. ‘Stimuleren’ betekent ‘dreigen met financiële wurging (zoals voor werklozen en zieken)’. Verder wordt een ‘begroting in evenwicht’ een ‘evenwichtsbegroting‘, dus een begroting die niet in evenwicht is maar daar van ver naar neigt. ‘Werkbaar werk’ slaat op ‘flexibel werken’. Het ‘nibor dooh-principe’ (Robin Hood) is ‘de omgekeerde herverdeling van de pensioenen’. ‘Regeerakkoord’ betekent voortaan ‘al wat erin staat moet volgens de letter nageleefd worden, wat er niet in staat is volledig open’.

Elk jaar komt er 480 ton kurk (stoppen en onbewerkte kurk) terecht bij het restafval. Spijtig, want deze kurk kan immers een nieuw leven krijgen. Door kurk apart in te zamelen zorgen we niet enkel voor hergebruik van dit materiaal, maar ook voor sociale tewerkstelling in de regio.

Kurk inzamelen zorgt voor afvalvermindering, recyclage en sociale tewerkstelling Carien Neven: “Niet iedereen is ervan op de hoogte dat kurk apart kan worden ingezameld op het recyclagepark. Nog minder mensen weten dat ze door kurk apart in te zamelen niet enkel zorgen voor recyclage, maar ook voor sociale tewerkstelling in Limburg. Daarom slaan wij de handen in elkaar met De Vlaspit, Tevona en Limburg.net om meer aandacht te vragen voor de recyclage van kurk. Het doel van deze actie is om minstens 1 kurk per inwoner te verzamelen. Dit betekent minstens 4 ton ingezamelde kurk en minstens 7,6 ton CO² bespaard. Kris Somers van Limburg.net: “Met de eindejaarsfeesten in het vooruitzicht is dit de uitgelezen periode om iedereen op te roepen kurken apart te houden en ze naar het recyclagepark te brengen. Ook verenigingen, organisaties en bedrijven worden gevraagd om tijdens hun kerstfeesten en nieuwjaarsrecepties een aparte inzameling van kurken te voorzien.” kwb Limburg zet haar schouders alvast mee onder de campagne. Zo deelt kwb Kwaadmechelen pannenkoeken uit aan iedereen die kurken meebrengt naar hun Driekoningenzingen op 6 januari in de Zille.

Makkelijk inzamelen via een apart doosje Om het apart inzamelen van kurken nog makkelijker te maken wordt er een speciaal doosje voorzien. Naar analogie met het inzamelen van batterijen kan je dit doosje ergens zichtbaar zetten en daarin de kurken

verzamelen. Is het doosje vol? Dan kan je het naar het recyclagepark brengen en leegmaken in de container voor kurken. De doosjes zijn vanaf 23 december gratis verkrijgbaar op de recyclageparken van Limburg.net en ook beweging.net Limburg zal de doosjes verspreiden naar haar verenigingen. Volle doosjes kunnen ook binnengebracht worden bij de kwb-afdelingen en bij beweging.net in Hasselt, tegenover het station.

Een unieke Limburgse samenwerking Sonia Coppers van De Vlaspit: “Het unieke aan dit project is dat er niet enkel aandacht is voor het inzamelen en verwerken van kurk, maar ook voor de sociale tewerkstelling die dit project creëert.” De Vlaspit, een sociaal economie-project, sorteert de kurk en verwerkt die tot isolatiemateriaal en andere toepassingen. Elke ingezamelde kurk zorgt op die manier voor duurzaamheid én voor sociale tewerkstelling. Tevona is een vzw die in Limburg onder andere zorgt voor dagactiviteiten voor volwassen personen met een verstandelijke beperking. Tom Peters: “Onze medewerkers zorgen voor het ophalen en ze sorteren nauwgezet de synthetische en echte kurken stoppen.” Met deze gezamenlijke oproep moeten we er in Limburg in slagen om minstens 1 kurk per inwoner in te zamelen! Meer info: annemie.stassen@beweging.net, 011 29 08 70

De winnaar van de wedstrijd is al bekend: de regering. Ik wens iedereen alvast fijne feestdagen. Blijf licht geven en laten we vooral af en toe om onszelf lachen.

Carien Neven secretaris beweging.net Limburg

FACEBOOK . do 13 en 20.01: OKRA Academie Noord-Limburg organiseert twee introductielessen over Facebook in De Soeverein, Sportveldenstraat 10, Lommel om 9:30. Vooraf inschrijven en info: stanbresseleers@hotmail.com, 0494 70 46 25

Blader door ons wensboekje via http://www.beweging.net/limburg2017


¬ Limburg

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

21

INFOSESSIE (ARIADNE)* INFOSESSIE (ARIADNE)*

Prettige feestdagen

Omgaan met onbegrip

Tijdens de eindejaarperiode zijn alle kantoren gesloten op 26 december 2016 en 2 januari 2017. Op de andere dagen zijn de kantoren geopend volgens de gewone openingsuren, m.u.v.: ∙ Week 1: Ham, Paal, Kortessem, Voeren, Neeroeteren, Helchteren, Waterschei, Kermt, Halen, Zolder, Overpelt, Opglabbeek, Zutendaal, Heers, Nieuwerkerken en Gingelom (volledige week gesloten)

Omwille van de vakantieperiode is het mogelijk dat de terugbetaling van ziektebriefjes langer op zich laat wachten of gespreid gebeurt.

INFOSESSIE (VOOR IEDER EEN)

∙ Week 2: Koersel, Herk-de-Stad en As (volledige week gesloten)

Hooggevoeligheid

∙ Het kantoor op de Vismarkt is in deze periode op woensdag tot 16u30 open i.p.v. tot 18u00.

• Hasselt - 12/01 - 20.00-22.00 uur • 3 euro CM-leden - 6 euro niet-leden

Begrepen worden, iedereen heeft er nood aan. Wie chronisch ziek is, heeft hier nog meer behoefte aan. Toch bots je vaak op heel wat onbegrip. Het is vaak ook moeilijk voor een buitenstaander om dit te begrijpen. In deze sessie krijg je inzicht in de complexiteit van communicatie over chronisch ziek zijn. Je krijgt een aantal gesprekstechnische steunpunten aangereikt om een goede communicatie op te bouwen. • Houthalen-Helchteren - 06/02 - 18.30-21.30 uur • 3 euro CM-leden - 6 euro niet-leden * Voor mensen met gezondheidsproblemen van 18 tot 65 jaar

Venoscandagen

Laat spataders in je benen opsporen. Heb je een zittend beroep of moet je lang rechtstaan? Heb je last van zware of vermoeide benen, krampen, tintelingen of jeuk in je benen? Laat dan GRATIS je benen testen op spataders.

BERINGEN ● Koolmijnlaan 262 GENK ● Jaarbeurslaan 19 HASSELT ● Gouvn. Roppesingel 75 MAASMECHELEN ● Rijksweg 142 OVERPELT ● Ringlaan 204 SINT-TRUIDEN ● Minderbroedersstraat 8

09/01/2017 24/01/2017 30/01/2017 en 13/02/2017 30/01/2017 23/01/2017 en 07/02/2017 20/02/2017

Schrijf vandaag nog in. Meting is gratis. Aantal inschrijvingen is beperkt. Bel ons op 011 28 09 80 of mail naar info@thuiszorgwinkel-limburg.be

Wil je een GRATIS meting? Maak snel telefonisch of via mail een afspraak.

www.thuiszorgwinkel.be , WORKSHOP (ARIADNE)*

Me-time creatief bekeken

Happy City: Fit en gezond, het hele jaar rond! Van januari tot en met augustus 2017 staat Happy City, de tijdelijke ontmoetingsplaats in het CM-kantoor op de Fruitmarkt, volledig in het teken van info en begeleiding rond gezondheidsthema’s. Een bewegingstraject van acht weken op jouw maat, tips voor een goede nachtrust, stijladvies, een initiatiesessie voetreflexologie... Dit is maar een kleine greep uit het aanbod. Om alle acties te ontdekken, loop je best regelmatig eens binnen tijdens de openingsuren of bekijk je het aanbod op www.cm.be/agenda. Gedurende deze periode plaatsen we namelijk meerdere thema’s in de kijker.

Kan je niet wachten? En wil je nu al werk maken van je goede voornemens? Meer bewegen, gezonder eten, tijd maken voor jezelf…? Schrijf dan alvast in voor één van onze activiteiten:

• Heusden-Zolder - 16/02, 16/03, 20/04 - 09.30-12.30 uur • 20 euro CM-leden - 40 euro niet-leden

Beweegtraject op maat

Stijladvies

Voetreflexologie – kennismaking

• Startdatum: woensdag 11/01 van 10.00 – 12.00 uur • Standaardprijs: 480 euro, CM-leden betalen 150 euro

• Data: 4,6 en 7/1 meerdere uren en data. • Krijg praktische tips in kleine groepen met aandacht voor elke deelnemer! • Kostprijs: 6 euro CM-leden, 12 euro niet-leden

• Startdatum 04/01 meerdere uren en data. • Kostprijs: 10 euro CM-leden, 20 euro niet-leden

Openingsuren Happy City vanaf 4 januari: • Woensdag: 10.00–18.00 uur • Vrijdag: 10.00–18.00 uur • Zaterdag: 10.00 – 18.00 uur • Meer info en de overige data: www.cm.be/agenda• Inschrijving via 011 280 280 of wegwijs.limburg@cm.be

INSCHRIJVEN? - Via e-mail: wegwijs.limburg@cm.be Geef duidelijk aan: - voor welke activiteit je wenst in te schrijven - je naam, adres, rijksregisternummer en telefoonnummer - Telefonisch op het nummer 011 28 02 80

* Voor mensen met gezondheidsproblemen van 18 tot 65 jaar

CONTACT CM Limburg

Praktisch

INFO? Meer info kan via de website www.cm.be/agenda verkregen worden. Zorg ervoor dat je bent ingelogd op de Limburgse CM Website! Op de startpagina kan je kiezen voor Limburg door je postcode in te geven.

Heb je zin om de tijd te vergeten, om je te verliezen in een bezigheid die je de kans geeft om je zorgen en to-do’s op de achtergrond te plaatsen? Dan ben je hier aan het juiste adres ... ‘Me-time creatief bekeken’ bestaat uit drie workshops met een maandelijks ritme. Tijdens deze workshops maak je kennis met verschillende creatieve technieken. Onderwerpen die aan bod komen: mandala tekenen, jezelf een dikke duim geven, op zoek gaan naar datgene wat je gelukkig maakt, een moodboard maken, zentangles...

Een vraag voor CM? Op www.cm.be vind je heel wat info. Je kunt ook terecht bij het contactcenter: stuur een mail naar limburg@cm.be of bel naar 011 28 02 11

donderdag

8.30 - 12.30u 13.00 - 17.00u 8.30 - 12.30u 13.00 - 17.00u 8.30 - 12.30u 13.00 - 17.00u 8.30 - 12.30u 13.00 - 17.00u

vrijdag

8.30 - 12.00u

maandag dinsdag VOOR AF IN S C HRI J V EN VOOR A L ON Z INI T I AT IE V E EN V ERP L ICH T!

woensdag

De CM-Zorglijn kan je contacteren op het nummer 011 280 281 (ma-do: 8.30-12.30 uur en 13.00-17.00 uur, vrij: 8.30-12.00 uur) of via mail naar zorglijn.limburg@cm.be


22

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

AGENDA ACADEMIE - OKRA

. ma 9.1: de Islam en wij. In de Markthallen, zaal 11, Markt 2, Herkde-Stad om 14:00. Info: magdamer tens@proximus.be, 013 55 20 95

BEZOEK – PASAR

. zo 15.1: met een plaatselijke gids nemen we een kijkje achter de schermen van vakantiepark Vossemeren. Vertrek: De Vossemeren, Elzen 145, Lommel om 13:30. Info: Jozef Tessens, 0494 57 00 63

GEZELLIG SAMENZIJN - PASAR

. za 14.1: terugblik op het voorbije jaar en voorstelling programma 2017. In GC d’Erckenteel, Parkstraat, Alken om 19:00. Inschrijven voor 3.1 bij Paul Gelade, 0494 57 09 35

LDB-LOURDES - BRANCARDIERS Winnende nummers kalender 2017:

170 751 - 171 832 - 172 526 173 759 - 174 242

Deze winnende nummers geven recht op een korting van € 495 bij een Lourdesreis geboekt in 2017, 2018 of 2019. Niet inruilbaar tegen geld. Contact: LDB vzw, 011 29 08 29 of ldb.vzw@telenet.be

ROUW & VERLIES - OKRA

. ma 23.1, 6, 20.2, 6, 20.3 en 3.4: verwerking van echtscheiding. Prijs voor 6 sessies: 60 €. In het Pastoraal Centrum, Tulpinstraat 75, Hasselt. Info: Centrum Christelijk Vormingswerk bisdom Hasselt, Gerda Linssen, 0472 44 65 39. Inschrijven kan via hasselt.secr@ccv.be

SPIRITUELE LEESCLUB - OKRA

. ma 16.1: in Pastoraal Centrum Seminarie, Tulpinstraat 75, Hasselt van 14:00 tot 16:00. Meer info: fons. cuypers@gmail.com, 089 36 36 78

SYLVESTER - PASAR

. za 31.12: met een hapje en een drankje zeggen we het oude jaar vaarwel en luiden we het nieuwe jaar in. In kerk Rekem vanaf 18:00. Info: Jef Noben, 0499 70 49 32

WANDELEN - PASAR

. ma 26.12: 30ste kerststallentocht. Vertrek: GC d’ Erckenteel, Parkstraat in Alken om 16:00. Info: Paul Gelade, 0494 57 09 35 . do 5.1: 5 of 10 km voor iedereen doenbaar. Vertrek: Burggracht 1, Brustem om 13:00. Meer info: Johan Stippelmans, 0468 17 71 01 . zo 8.1: in een bosrijke omgeving met een drink op het nieuwe jaar. Vertrek: zaal Holheide, Bremstraat 25 in Overpelt om 13:30. Info: Ludo Claes, 0474 56 26 19 . zo 8.1: vertrek: cafetaria Goolderheide, Bosstraat 1, Bocholt tussen 12:30 en 15:00. Info: Dirk Snoeckx, 0478 63 47 13 . do 12.1: 20 km met GPS in de Ardennen/Voerstreek. Bij inschrijving krijg je de GPX-track. Vertrek: parking zwembad, Olympialaan 1, Sint-Truiden om 8:00 u. Meerijden tegen vergoeding kan, mits vooraf een seintje. Meer info en inschrijven: Johan Stippelmans, 0468 17 71 01 . zo 15.1: Sint-Theuniswandeling. Vertrek: OC de Vranken, Herent 122, Neerpelt van 12:30 tot 15:00. Info: Gerda Bancken, 0491 88 29 59 . zo 15.01: wandeling van 5 of 6,5 km met bezoek aan het graf van kapitein Blondeau op het kerkhof van Kermt. Hij sneuvelde in 1831 tijdens de tiendaagse veldtocht. Vertrek: parking kerk, Belgiëplein, Kermt om 14:00. Info: rene.christiaens@pandora.be . zo 22.1: borreltocht van 8 km. Vertrek: parking Sparrendal, Boslaan in Lanklaar vanaf 13:30. Info en inschrijven voor 15.01 bij Jos Herfs, 0494 57 00 32

BLiKopener ‘basisinkomen’

Als het er komt, zullen we er niet blij mee zijn Hét basisinkomen bestaat niet. En nieuw is de idee ook niet. Toch staat het basisinkomen meer en meer op de agenda. Zowel links als rechts lijkt ervoor gewonnen, hoewel de redenen daarvoor erg verschil-

Bedoeling Thomas Pain, één van de grondleggers van de mensenrechten en inspirators van de Amerikaanse revolutie, had het einde 18e eeuw reeds over een minimum basisinkomen. Sinds toen werd de idee verdedigd door politici van alle strekkingen en was het voer voor filosofen en minstens vijf Nobelprijswinnaars. Maar wat moeten we nu precies verstaan onder een ‘basisinkomen’? Volgens Walter Van Trier (foto links) is een basisinkomen: een uitkering voor iedereen van rechtswege uit, die in cash op regelmatige tijdstippen wordt uitbetaald. Wat precies de hoogte van die uitkering moet zijn, hangt volgens Walter af van de bedoeling achter dat basisinkomen.

Losgekoppeld Bij de drie gastsprekers tijdens de ACVBLiKopener rond het basisinkomen konden we minstens een gemeenschappelijke bedoeling terugvinden: inkomen moet geheel of gedeeltelijk losgekoppeld worden van arbeid. “Vandaag leeft nog zeer sterk de idee dat je moet werken om als mens zinvol bezig te zijn,” zegt politiekfilosoof Thomas Decreus (foto midden). “Dat zal zeker voor sommigen gelden maar niet voor iedereen. Ook naast een betaalde job kan je als mens iets betekenen in de samenleving.” Bovendien is die maatschappijvisie -waarbij ‘uit werken gaan’ het hoogste doel is- gestoeld op een sociaal model dat na de 2e wereldoorlog is ontstaan. “De economie zag er toen heel anders uit,” zegt Thomas. “Er was veel industrie met stabiele jobs, vaste contrac-

len. En volgens Walter Van Trier, medestichter van het Basic Income European Network, zal het er ooit komen maar of we er dan gelukkig mee gaan zijn, is zeer de vraag.

ten, … Vandaag neemt de groep werknemers, die in onzekere omstandigheden werken, sterk toe. Hoeveel mensen worden niet tewerkgesteld met een interimcontract, op tijdelijke basis, als freelancer, …? Hoeveel zijn er niet werkloos?”

Nieuwe arbeidsvormen Chris Serroyen (foto rechts) van de nationale ACV-Studiedienst sluit hierbij aan. “De oudere generatie heeft een heel andere verhouding tot arbeid dan de jongere generatie. Nieuwe arbeidsvormen zijn er om te blijven en ze worden nog uitgebreid. Bovendien is de oudere generatie er niet in geslaagd om de werkloosheid weg te werken, ondanks talloze recepten.” Hoe we daar in de toekomst mee moeten omgaan, is volgens Chris een debat dat niet alleen in België woedt. “En het ACV is van plan om hier ten volle aan te participeren,” aldus Chris.

Herverdeling Een tweede gemeenschappelijke bedoeling vonden we terug in de veroordeling van de ongelijke verdeling van het inkomen. Vandaag bepaalt het gezin waarin je wordt geboren, zeer sterk wie je later wordt … of niet. Een basisinkomen kan in dat opzicht een herverdelend effect hebben. Er werd zelfs de idee geopperd van een startkapitaal voor iedereen in het leven, een investering in de maatschappij zo u wil.

Stapsgewijs Morgen zal er alvast geen basisinkomen

zijn. Zoveel was duidelijk. De overgang naar een nieuw sociaal model is niet iets dat er overnacht komt en zal stapsgewijs ingevoerd moeten worden. Bovendien zal de weg naar een basisinkomen hobbelig zijn. “Het basisinkomen zal er ooit komen,” zegt Walter, “maar waarschijnlijk ga ik niet gelukkig zijn met hoe het er dan uitziet. Het moet immers uitgewerkt worden met mensen die ertegen zijn of die ervoor zijn maar omwille van de verkeerde redenen.” Hiermee verwees Walter naar de liberale hoek waar best wat spelers gewonnen zijn voor een basisinkomen maar dan ter vervanging van onze sociale zekerheid. Thomas was er dan ook van overtuigd dat in deze niet alle controle bij de staat gelegd mag worden, maar de sociale partners zeker betrokken partij moeten zijn. “De hoogte van het basisinkomen mag niet louter afhangen van de wind die door de regering waait.”

Investering Tot slot, de vraag die op ieders lippen rustte: hoe moet dit basisinkomen gefinancierd worden? “Het probleem is niet dat er geen geld zou zijn, het is louter een kwestie van prioriteiten te stellen,” aldus Chris. “Een basisinkomen is zowat de beste investering die je kan doen in je samenleving. Als er indertijd zakken geld zijn gevonden om de banken te redden, dan kan dat ook hiervoor. Dat een basisinkomen onrealistisch is, onbetaalbaar is, niet haalbaar … zijn drogredenen van mensen die het debat uit de weg willen gaan. Alle verworvenheden die wij vandaag hebben, waren dat trouwens ooit,” besluit Chris.

INFO BURN-OUT Wat is een burn-out? Is een depressie hetzelfde? Hoe signalen herkennen? Kan je een burn-out voorkomen? Helpt een welzijnsbeleid op de werkvloer het één en ander voorkomen? Op deze en andere vragen geeft preventie-adviseur Ellen Schellekens van IDEWE graag een antwoord tijdens de GRATIS infoavond van ACV-Maasland. Je bent dan ook hartelijk welkom op woensdag 18 januari 2017 om 19.30 in het Parochiecentrum van Dilsen-Stokkem (Schoolstraat 25A). Gelieve je in te schrijven via onze website http://activiteiten.acv-limburg.be.


¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 23 december 2016

23

Eindeloopbaan

Onzekerheden werken averechts effect in de hand “Vanaf een bepaalde leeftijd denken werknemers na over wat minder gaan werken en kijken ze uit naar hun swt (brugpensioen) of pensioen.” Dat zegt ACV-verantwoordelijke Jos Geuten van de 50plus-werking. “De afgelopen jaren werd er echter sterk gesleuteld aan de systemen die dit mogelijk maakten. Het wordt met andere woorden alsmaar moeilijker

om tijd vrij te maken voor jezelf of anderen.” Uit een Vlaamse bevraging van het ACV, die ook in Limburg werd afgenomen, blijkt al vlug dat de nieuwe regels en wetgevingen inzake eindeloopbaan heel wat werknemers zwaar op de maag liggen. “Maar ook dat sommige regeringsmaatregelen aan hun doel voorbijschieten,” aldus Jos.

Verstrenging

werp 1 te zijn onder de oudere collega’s op de werkvloer. “Zeker omdat er weinig tot geen aangepast werk is. Integendeel, de druk op de werknemers wordt steeds groter. Er moet evenveel of zelfs meer werk gedaan worden door minder collega’s.” Ook Elza Crommen (foto links) uit Bilzen bevestigt dat. Elza werkt als poetshulp in de dienstenchequesector. “De laatste jaren is het schering en inslag dat er 2 huizen per dag gedaan moeten worden. Zeker als je een jaartje ouder wordt, is dat niet evident. Met mijn medische problematiek ben ik dan ook halftijds gaan werken want het is te zwaar.”

Het vroegere brugpensioen, nu swt genoemd, is de afgelopen jaren danig verstrengd. Niet alleen werden de leeftijdsgrenzen opgetrokken, ook het vereiste aantal loopbaanjaren ging de hoogte in. Ook het pensioen werd niet ongemoeid gelaten. De pensioenleeftijd werd opgetrokken tot 66 jaar tegen 2025 en tot 67 jaar tegen 2030. Vanaf 2019 zal je pas met vervroegd pensioen kunnen vanaf 63 jaar, mits je 42 jaar hebt gewerkt. De stelsels, die toelaten wat ademruimte in de loopbaan in te bouwen, werden eveneens verstrengd. Tijdkrediet zonder motief kan nog maar dan zonder uitkering en zonder een gelijkstelling voor het pensioen. De

minimumleeftijd voor een landingsbaan met uitkering werd daarnaast opgetrokken naar 60 jaar.

Eindmeet Steeds meer werknemers beginnen de concrete gevolgen van al deze nieuwe maatregels aan de lijve te ondervinden. Zoals Gerry Breuls (foto rechts) uit Maasmechelen. “Ik kon in principe volgend jaar op pensioen. Daar is nu 2 jaar bijgekomen. Op zich kan ik daar nog mee leven: 56 jaar is misschien ook wat vroeg. Maar nu spreken ze al over 60 jaar … daar heb ik toch mijn vragen bij.” Gerry werkt bij papierfabriek Sappi in Lanaken en draait al 31 jaar lang wisselend posten. “Mijn job is niet zozeer fysiek zwaar, maar ik begin meer en meer het gevoel te krijgen dat ik door mijn arbeidsregime op sociaal vlak heel wat gemist heb. Vier jaar langer werken, vind ik dan ook niet aanvaardbaar. Als je de eindmeet al eens hebt moeten verleggen, vind ik dat je een uitzondering mag krijgen. Nu heb je het gevoel dat je constant achter de feiten aanholt.”

Niet evident De talloze wijzigingen in de eindeloopbaanregeling blijken dan ook gespreksonder-

INFO’S VOOR UITZENDKRACHTEN Weet je als uitzendkracht niet wat je precies moet doen bij ziekte? Is het niet altijd duidelijk of je recht hebt op bepaalde feestdagen? Vragen bij het nieuwe elektronisch verkeer?

Je bent welkom op onze info’s, telkens van 20.00 tot 21.00 uur! • woensdag 11 januari 2017 Poorthuis (lokaal 1), Zuidervest 2a in Peer • woensdag 18 januari 2017 Intermezzo, Grote Markt 13 in Tongeren • donderdag 19 januari 2017 Stadhuis (lokaal 4), Stadsplein in Genk • woensdag 25 januari 2017 ACV, Heirbaan 249 in Maasmechelen • donderdag 26 januari 2017 De Kring, Guido Gezellelaan 13 in Heusden-zolder

Rekening Elza was oorspronkelijk van plan om tot haar 65ste aan de slag te blijven. “Samen met mijn man, die 4 jaar jonger is, had ik alles netjes gepland zodat we samen op pensioen konden gaan.” Door die rekening werd al vlug een streep getrokken, gezien manlief een jaar langer aan de slag moest blijven. “Met alle wijzigingen die er nu op til staan, heb ik dan ook beslist om op 1 maart 2017 met pensioen te gaan. Mijn redenering is: ik kan nu gaan, dus ik ga. Wie weet wat je anders nog te

wachten staat.”

Onzekerheden Op deze wijze schiet de regering zichzelf in de voet, vindt Jos. “Iedereen moet meer en langer werken. Door de eindeloopbaanregeling zo onaantrekkelijk te maken en te verstrengen, is het logisch dat werknemers deze redenering hanteren. Ik ken er genoeg die gerust wat langer willen werken, maar omwille van zovele onzekerheden en onduidelijkheden vandaag pakken wat ze kunnen pakken. En geef ze eens ongelijk. Wat heeft de regering dan uiteindelijk bereikt?” aldus Jos.

ACV GESLOTEN!

INFOAVOND VOOR

De ACV-kantoren zijn in de kerstvakantie gesloten op:

Verneem alle nieuws uit de bouwsector!

• •

dinsdag 17 januari 2017 Kantine tennisclub in Ham

• • •

ma 26 december di 27 december (enkel kantoor Maaseik!) wo 28 december vr 30 december ma 2 januari (betalingen)

Deze sluitingsdagen volgende keer in je mailbox? Schrijf je via de homepage van onze site www.acv-limburg.be in op onze nieuwsbrief!

BOUWVAKKERS

(Sportlaan 10b)

donderdag 19 januari 2017 OC Den Tichel in Wijchmaal (Sint-Trudostraat 76)


24 CHEF

Visie ÂŹ vrijdag 23 december 2016

Sinds de geboorte van haar dochter raakt kinderleed tv-chef Sofie Dumont nog meer

‘Ik wil Grace leren dat je kan leven zonder angst en haat’ Ladychef en tv-kok Sofie Dumont (42) doet waar ze in gelooft, ook als dat niet altijd op applaus wordt onthaald. ‘Op de barricades gaan staan voor gezonde voeding voor kinderen, het is niet evident’, zegt ze. Maar sinds ze mama werd, is haar dochter Grace (4) het belangrijkste in de wereld.

goeie chocolatier om chocolade met een hoog gehalte cacao en om artisanale speculaas. Ik wil haar nu al gezonde gewoontes laten kweken, zo vermijd ik dat ze later inhaalmanoeuvres moet doen. Sommige mensen vinden dat ik overdrijf, maar de gezondheid van je kind: dat is toch het belangrijkste?’

De gezondheid van je kind, dat is toch het allerbelangrijkste? Sofie Dumont

‘Toen ik zwanger bleek te zijn van Grace, veranderde alles voor me. Ik had een zwaar leven als chef-kok. Work hard, play hard. Maar ineens zat er een kindje in mijn buik dat ik de best mogelijke start wilde geven. En ik als mama wilde zo lang mogelijk gezond blijven voor haar. Mijn vader was een paar jaar eerder gestorven. Pancreaskanker. Hij was een ongelofelijke bon vivant en

WIN

Thomas Sweertvaegher

Z

e houdt wel van mensen met een hoek af, zegt ze. En ze probeert haar dochter op te voeden met het idee dat ze perfect is hoe ze is. Ook als dat betekent dat ze niet de geijkte paden volgt. Dat deed Sofie Dumont zelf ook nooit. Zeven jaar geleden werd ze bekend als ‘Lady Chef of the Year’ door haar werk in restaurant Les Eleveurs. Haar levenswerk, maar dat liet ze zonder probleem achter toen bleek dat ze zwanger was. ‘Ik wilde mijn dochter zien opgroeien.’ Nu is ze al jaren een vertrouwd gezicht op tv (ze kookt elke dag op VTM in de keuken van bekende Vlamingen) en is ze een gelauwerd kookboekenauteur met haar ‘Op de groei’-boeken.

Sofie Dumont staat op de barricades voor gezonde voeding voor kinderen. ‘Je moet geen chef zijn om een gezonde brooddoos te maken.’ had te hard gewerkt en gefeest. Zijn dood heeft me aan het denken gezet. We hebben maar ĂŠĂŠn lichaam, ĂŠĂŠn leven. Mijn focus op gezond eten is toen begonnen.’ Wat is je grootste betrachting met de ‘Op de groei’-boeken? ‘De grootste vijand van de moderne ouders is tijd. We willen na een drukke werkdag geen uren in de keuken staan. En je kind zit daar te wachten hĂŠ, is moe en heeft honger. Dus grijpen mensen vaak naar de gemakkelijkheidsoplossing. Voorverpakte lasagne, pizza, en ga zo maar door. Ik wil tonen dat er een alternatief is. Gezond, lekker, echt, onbewerkt eten. En dat het helemaal niet zo moeilijk of duur moet zijn om dat klaar te maken. Patatjes kunnen perfect, maar als afwisseling kost quinoa koken echt niet meer tijd bijvoorbeeld!’

WIN GESCHENKENPAKKET VAN SOFIE DUMONT

Op Sofie Dumonts nieuwe site vind je al heel wat inspirerende gerechtjes (www. sofiedumont.be), maar voor wie de boeken graag op papier heeft, hebben we goed nieuws: Visie mag vijf pakketten weggeven met daarin de drie ‘Op de Groei’-boeken en een brooddoos. Antwoord voor 4 januari 2017 op de volgende vraag:

Hoe heette het restaurant dat Sofie Dumont jarenlang uitbaatte in Halle? a. Holy b. In de Wulf c. Les Eleveurs

Stuur een kaartje met het juiste antwoord naar Visie, wedstrijd Sofie Dumont, postbus 20, 1031 Brussel. Of neem online deel via www.beweging.net.

COLOFON

Maar jij bent een chef-kok, zeggen de mensen dan. Voor jou is het gemakkelijk. ‘Ja, ik kan misschien sneller een wortel raspen dan jou, maar meer dan dat is het niet. Maandag heb ik pasta met kaas en hesp gekookt voor Grace, met boontjes bij. Wel, dan maak ik pasta extra om haar de volgende dag mee te geven. Broccoli op het menu? Dan leg ik enkele roosjes opzij voor haar lunch de volgende dag. Haute cuisine is dat niet. Maar ik post bijna elke dag een foto van Graces brooddoos op Instagram: dat zijn de foto’s waar ik de meeste reacties op krijg. Ik hoop te tonen dat je helemaal geen chef moet zijn om een gezonde brooddoos samen te stellen.’ Wil Grace dan nooit eens een gewone boterham met choco? ‘Het is een kind, dus de ene dag eet ze graag courgette, de andere dag niet meer. Ze zit nu in een fase dat ze niet wil dat haar eten elkaar raakt. Goed, dan steek ik het schelletje kaas en hesp wel apart in haar brooddoos. Alles gaat voorbij. (lacht) Soms komt ze wel eens thuis met een sip gezicht. Mama, dat kindje had een koek mee, en ik krijg nooit een koek! Dan is dat lastig, want ik wil niet dat mijn kind ongelukkig is. Maar dan bakken we samen een gezonde chocoladecake, laat ik haar meehelpen in de keuken en leg ik haar uit waarom ik haar liever geen koeken vol suiker laat eten, maar dat ze gerust elke dag een stukje van die cake mag meenemen. Ik ben ook geen foodnazi hĂŠ! Grace krijgt ook chocola en speculaas van de Sint, maar dan ga ik wel naar een

Je gaat in 2017 ook met Vredeseilanden op ‘food reis’, naar Peru. Hoe past dat binnen je engagement? ‘Ik ben als kok altijd bezig geweest met lokale producten, duurzame voeding, faire prijzen voor leveranciers. We gaan daar met een groep Belgen op bezoek bij jonge mensen die cacao- en quinoaplantages hebben. Zij willen dat niet, want ze hebben hun ouders als gekken op het land zien werken en toch niet vooruit zien komen. Maar Vredeseilanden wil hen tonen dat ze met wat hulp bij hun businessplan hier best geld mee kunnen verdienen. Het zijn ingrediĂŤnten waar we hier in het westen om staan te springen en die we – door ons klimaat – nooit zullen kunnen planten.’ Je hebt je dit jaar ook fel ingezet voor Rode Neuzen Dag, de actie om geld in te zamelen voor jongeren met psychische problemen. ‘Ik vind dat zo’n belangrijke actie! We leren onze kinderen lezen en rekenen, ze moeten alle hoofdsteden uit het hoofd leren, maar er wordt geen uurtje vrijgemaakt op school om te leren communiceren over hoe ze zich voelen. Hoe gaat het met u? Hoeveel mensen, ook volwassenen, durven te zeggen dat het even niet zo goed gaat met hen? Ik vind dat levensbelangrijk. Sinds Grace raakt alles wat met kinderen te maken heeft me dubbel zo hard. Als ik daar dan met mijn bekende kop wat aandacht voor kan vragen, doe ik dat met plezier.’ Ben je daarom ook meter van Mihretu, een jongen uit EthiopiĂŤ, via SOS Kinderdorpen? ‘Ik ben opgegroeid in hartje Brussel. Kleur, religie, ‌ dat was allemaal niet belangrijk. We waren ĂŠĂŠn grote mengelmoes die samen leefden en speelden. Ik wil dat mijn kind weet dat niet iedereen het even goed heeft. En dat we lief en open moeten zijn voor elkaar. We kunnen ons niet allemaal laten verzuren, uit haat of angst voor de ander of het wordt onleefbaar. Als Grace groter is, nemen we haar zeker eens mee naar EthiopiĂŤ. Ik had het geluk om dat al eens te mogen doen, en het is heel indrukwekkend om te zien wat een verschil onze inspanningen voor die kinderen maakt.’ Kaatje De Coninck

9LVLH LV HHQ WZHHZHNHOLMNV OHGHQEODG LQEHJUHSHQ LQ KHW OLGPDDWVFKDS YDQ &0 HQ $&9 9RHGLQJ HQ 'LHQVWHQ $&9 &6& 0(7($ $&9 %RXZ LQGXVWULH HQHUJLH HQ $&9 7UDQVFRP Ï 9HUDQWZ 8LWJ QDW SDJ /LQGH 'H &RUWH Ï +RRIGUHGDFWHXU -XUJHQ 'ü2XUV Ï 5HGDFWLH EHZHJLQJ QHW HQ $&9 .DDWMH 'H &RQLQFN /HHQ *UHYHQGRQFN $POLH -DQVVHQV +LOGH 9DQ 0DOGHUHQ 3DWULFN :LUL[ 'DYLG 9DQEHOOLQJKHQ .DUHQ =HOGHUORR .ULV 6L[ *LDQQL *UHFR 0DUMDQ &DXZHQEHUJ Ï 5HGDFWLH &0 'LHWHU +HUUHJRGWV FR¸UGLQDWLH 0DUWLQH &UHYH (ULF 'H 0DHJG 7KRPDV 5RVVHHO 1HOH 9HUKH\H $QQHOHHQ 9HUPHLUH Ï 9RUPJHYLQJ %DUW *HYDHUW 5XWJHU 9DQ 3DU\V Ï 5HGDFWLH 9LVLH 3% %UXVVHO WHO Ï OH]HUV#YLVLHUHGDFWLH EH Ï 'UXN &ROGVHW 3ULQWLQJ 3DUWQHUV $ *RVVHWODDQ *URRW %LMJDDUGHQ Ï $UWLNHOV UHJLRQDOH EODG]LMGHQ YDOOHQ RQGHU GH UHVS YHUDQWZ XLWJHYHUV Ï


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.