Visie 27 januari 2017 - editie Limburg by beweging.net

Regio Limburg Vrijdag 27 januari 2017

VERENIGINGEN IN VLAANDEREN Moeilijk een Vlaming te vinden die geen lid is van sociale organisaties en verenigingen, van ziekenfonds en vakbond tot sport- en jeugdvereniging, maar ook vrijetijdsbewegingen, milieuorganisaties, enzoverder. Samen de dingen aanpakken zit in ons bloed, niet om winst te maken, maar om ons leven beter te maken, ons te amuseren en te zorgen voor elkaar. Sociale organisaties en verenigingen zijn geen overheid en geen bedrijven, maar iets daartussen: het middenveld. Verenigingen, sociale organisaties en middenveld zijn vaak zo vanzelfsprekend dat ze onderbelicht blijven. Daarom zetten we ze in deze Visie in de schijnwerpers. Wat betekenen sociale organisaties en verenigingen voor Vlaanderen, vandaag en morgen?

www.beweging.net

www.cm.be

www.acv-online.be

jaargang 73 ÂŹ visie nummer 02 afgiftekantoor brussel x ÂŹ p806000 volgend nummer op 10 februari 2017

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

HET MIDDENVELD UITGELEGD Het ‘middenveld’ is een woord dat we allemaal gebruiken, maar waar niet iedereen zich echt iets bij kan voorstellen. Met een eigenzinnig woordenboek en concrete voorbeelden en cijfers proberen we een beeld te schetsen van wat dit containerbegrip eigenlijk inhoudt.

aatschappelijke middenveld: een algemeen overzicht en indeling van

het middenveld 1. Sociaal-Economisch: vakbonden en werkgeversorganisaties Voorbeelden: ACV, VBO (federaal), BoeInfografiek © De Verenigde Verenigingen

renbond, Unizo (Vlaams), ... 2. Sociaal-Cultureel: vormingsinstellingen, doelgroepenorganisaties (vrouwen, gepensioneerden, migranten, …) en thema-organisaties (vredesbeweging, natuur, dierenrechten, …) Voorbeelden: Pasar, Davidsfonds, KVLV, Netwerk Bewust Verbruiken, Welzijnszorg, Pax Christi, Rode Kruis, Autisme

Voorbeelden: VSKO, de koepel van ka-

Centraal, Natuurpunt, …

tholieke scholen, oudervereniging VCOV, of de koepel van scholieren VSK,...

3. Gezondheid & Welzijn: zorgaanbieders en hun koepels, patiëntenverenigingen, ziekenfondsen, vakbonden Voorbeelden: Caritas Vlaanderen, CM, Emmaüs, maar ook grote ziekenhuizen. 4. Onderwijs: aanbieders van onderwijs en

erenigingen: het middenveld heeft een belangrijke maatschappelijke

instoogmerk: kenmerkend voor het maatschappelijk middenveld is dat

het geen winstoogmerk heeft.

olitieke agendasetting: zoals emeritus hoogleraar en socioloog Luc

Huyse zegt, zijn middenveldorganisaties een onmisbare schakel tussen bevolking

esparingen: het middenveld be-

en politiek, zodat de politiek weet wat er

spaarde in 2015 4,9 procent bovenop

in de samenleving leeft. Het collectief is

rol, zeker het gedeelte dat we onder het

de besparingen van de afgelopen beleids-

sterker dan het individu. Huyse: ‘Burgers

‘verenigingsleven’ catalogiseren speelt

periode. Het verdict na 5 jaar: organisaties

hebben belangen. De verdediging ervan is

een grote rol in het sociale contact dat

zijn minstens 12 procent en tot bijna 40

uitermate zwak als die vanuit de positie

mensen hebben. Het leert mensen met

procent van hun middelen kwijt.

van een individu gebeurt. Vele verenigin-

vorming en hun koepels, organisaties

elkaar omgaan, samenwerken en rekening

gen bieden collectieve ondersteuning. We

van stakeholders (ouders, leerlingen,

houden met verschillende meningen en

weten dat de signalen uit de samenleving

personeel, ..)

noden.

over het algemeen dubbelzinnig zijn. De

LIEFDE MOET JE OOK VOELEN

‘Liefde’ is waarschijnlijk titelkandidaat

heel uiteenlopend zijn, al hebben ze stuk

jesmakers: je moet het vooral voelen.

in een wedstrijd ‘moeilijk uit te leggen

voor stuk gemeen dat winst geen doel op

Daarom vind je onderaan deze Visie door-

begrippen’, al zullen ‘sociale organisaties’,

zich is. Als er winst is, wordt die niet uit-

lopend initiatieven van middenveldorgani-

‘verenigingen’ en ‘middenveld’ ook hoog

gekeerd aan aandeelhouders, maar vloeit

saties en verenigingen.

eindigen. Menig liedjesmaker struikelde al

ze terug naar de werking. Je zou dus ook

De wereld is voortdurend in verandering.

over ‘liefde’, dus ik onderneem liever een

kunnen zeggen: het middenveld, sociale

Morgen hebben we de handen vol met

poging voor ‘middenveld’, ‘sociale organi-

organisaties en verenigingen zijn geen

uitdagingen die gisteren nog niet beston-

saties’ en ‘verenigingen’.

bedrijven, ze zijn ook geen overheid, maar

den. Maar evengoed bereiken we morgen

iets daartussen – zoals men het ooit is

eindelijk verbetering, vooruitgang in een

gaan noemen, middenveld.

moeilijk dossier waar we al jaren samen

Mensen die de krachten bundelen om samen meer te doen dan alleen. Organi-

voor ijveren.

saties van elkaar, voor elkaar. De doelstel-

Vaak zegt een beeld meer dan duizend

Ook in een wereld in verandering zullen

lingen van sociale organisaties kunnen

woorden. En, vraag dat maar aan lied-

sociale organisaties vooroplopen en tege-

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

organisaties van het middenveld kunnen ruis uit de geluiden halen. Dat helpt om de politieke agendasetting zo dicht mogelijk te laten aansluiten op wat er in de

akbond: Ja, ook de vakbonden zijn prominente middenveldorganisa-

ONS MIDDENVELD

k zei laatst nog tegen m’n neefje Arturio: ‘We moeten opkomen voor een maatschappij waarin de verzuiling

psychologisch en maatschappelijk begeleiden. Daardoor

en de link tussen organisatiemodellen en verpoliticite-

heb ik nu gratis m’n eigen therapeute, mevrouw Alice Den

ring tot een minimum worden beperkt.’ Het ventje keek

Dicken, die me twee keer per week probeert te redden van

me met onbegrip en ietwat angstig aan, mede omdat hij,

de zelfmoord, en dan zegt ze bij voorbeeld: ‘Ach Herman,

ties. Vakbonden onderhandelen namens

eerder dan het Nederlands, het Italiaans beheerst, want

het water van de Leie is veel te koud en te diep om erin te

de aangesloten werknemers met de

de man van m’n nicht Sylvia, van welks koppel Arturio de

springen’, wat me toch wel helpt. Dan heb je ook de gezins-

overheid en de werkgeversfederaties.

vrucht is, heeft Toscaanse roots. Maar het is toch waar

bond. Daar ben ik voorlopig op de een of andere wijze geen

Zij staan ook in voor de uitbetaling van

zeker? Men kan niet vroeg genoeg op de hoogte gebracht

lid van, omdat ik geen gezin heb. Ik heb wel m’n ex-vrouw,

werkloosheidsuitkeringen en proberen die

worden omtrent de doelstellingen van het middenveld.

bij wie ik kinderloos ben gebleven, en m’n huidige verloofde,

zo hoog mogelijk te houden. In België zijn

Dat is in Vlaanderen eigenlijk wel prima gestructureerd.

die pas aan kinderen wil denken vanaf ongeveer 2022 (ze

zes op de tien werknemers aangesloten

Men is hier vrij om tot om het even welke bond, organisa-

is nog maar 25 jaar oud), maar ik ben er wel van overtuigd,

bij een vakbond, daarmee behoren we tot

tie, fonds of vereniging te behoren, en niemand zal je een

via bekentenissen van anderen, dat een gezinsbond veel

de absolute wereldtop.

strobreed in de weg leggen. Neem nu mij. Ik ben lid van het

goeds kan verrichten. Hetzelfde voor milieu- en consumen-

christelijke ziekenfonds,

tenverenigingen. Als je,

yndicalisatiegraad: 58 procent van

geloof ik, je zou het aan

gewone burger zijnde,

de Belgische loontrekkenden zijn

m’n medewerkster en

aangesloten bij de vakbonden. Enkel in

ex-echtgenote Tania

Scandinavië ligt dat percentage nog ho-

De Metsenaere moeten

ger. Die syndicalisatiegraad stijgt hier de

vragen, die regelt al die

laatste jaren nog, in tegenstelling tot de

dingen, betaalt het lid-

wereldwijde tendens.

geld, keilt het tijdschrift

Betreed toch af en toe het middenveld, want daar kan je opgevangen en geholpen worden.

van de CM bij het oud

utualiteiten: een deel van het mid-

papier et cetera. Het is

denveld levert ook diensten aan

Herman Brusselmans

door deze verenigingen ervan op de hoogte wordt gebracht dat je pakweg je dieselauto van tien jaar beter naar de sloop kunt brengen, of dat je, bij de aankoop van een elektronische af-

erg constructief om een medewerkster te hebben. Zelf trek

zuiginstallatie, een kenner moet meenemen naar de winkel,

mensen, zoals de mutualiteiten die zor-

ik er mij allemaal weinig van aan. Ik lig hier meestal in m’n

dan is dat alleen maar prima. Moeten we, in het kader van

gen voor de terugbetaling van de gezond-

hangmat erotische romannetjes te lezen en sigaretten te

dit alles, pleiten voor autonome, onafhankelijke en neutrale

heidszorg. Met 4,5 miljoen leden is CM

roken, schrijf zelf nu en dan een boek, en voor de rest ga ik

organistaties, en is - zoals ik aan m’n neefje Arturio sugge-

het grootste ziekenfonds van het land.

met m’n hond wandelen, hou ik me bezig met m’n verloofde

reerde – verzuiling volledig uit den boze, of valt het met die

Lena, en kijk ik naar Dagelijkse Kost, Blokken, Het Journaal,

verzuiling nog redelijk mee? Nou, ik zeg altijd: bewandel de

Iedereen Beroemd en Thuis. Wat me opvalt in Thuis is dat

gulden middenweg en je schoenen zullen minder verslijten.

niemand ostentatief lid is van een werkgeversorganisatie.

Ja, in het midden is het veilig toeven. Vandaar: hoezeer je

Ik ben dat wel, namelijk van Auteurs In Nood, slechts een

ook het individualisme beleeft aan de zijkanten, betreed

paar maanden geleden opgericht door de befaamde ro-

toch af en toe het middenveld, want daar kun je opgevan-

mancier Christophe Van Gerrewey (schrijver van de novelle

gen en geholpen worden, en van de zijkant naar het midden

Pas Op, Tante Sonja! en de roman Het Purperen Pispaaltje),

en terug is een kleine stap, die gemakkelijk uit te voeren

en met AIN wil hij, via werving door middel van giften en

valt zonder dat je per se hoeft te struikelen.

Kaatje De Coninck

crowdfunding, poen bij elkaar schrapen om daarmee auHerman Brusselmans

lijk blijven verdedigen wat goed is voor de mensen. Iedereen zal op zoek blijven naar een gelukkig leven, naar levenskwaliteit. Met goede relaties tussen mensen. Een gezonde leefomgeving met plaats voor iedereen. Zinvol en gewaardeerd werk. Gezonde eerlijke voeding. Enzovoorts. Op -

de vraag hoe dat te bereiken, zal meer dan eens het antwoord zijn: zeg, als wij nu eens hier en nu de handen in elkaar zouden slaan? Patrick Develtere voorzitter beweging.net

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

VERENIGINGEN STEKEN SAMEN HANDEN UIT DE MOUWEN Van De Panne tot Maasmechelen en van Essen tot Tienen. Overal in Vlaanderen maken verenigingen het verschil voor mensen in hun buurt, gemeente of regio. Visie trok Vlaanderen rond en stelde lukraak drie vragen: 1. Wie zijn jullie? 2. Wat doen jullie? 3. Noem één realisatie of hoogtepunt.

GENT

NADENKEN OVER IDEALE WIJK 1. Het project ‘Wij de Wijk’ werd in 2015 opgestart door sociale huisvestingsmaatschappij Volkshaard in Gent en wordt gerealiseerd in samenwerking met beweging.net. 2. Het doel is om de dialoog met de bewoners in een tiental wijken in enkele Oost-Vlaamse gemeenten te verbeteren. Samen met vrijwilligers ter plaatse helpt beweging.net om bewoners meer te betrekken bij de buurt. Daarvoor wordt onder meer een babbelbox en ontmoetingsmoment (foto) ingezet. 3. De bewoners kunnen in dialoog gaan met de huisvestingsmaatschappij en de lokale overheid. Ze kunnen klachten melden en ideeën formuleren voor een ‘ideale wijk van morgen’. Vrijwilligers en buurtbewoners geven een eerste aanzet hiervoor door bijvoorbeeld een zwerfvuilactie te organiseren.

IZEGEM

EEN HART VOOR INDIA 1. Samugam België is opgericht door Rita Vandenberghe uit Izegem. Twintig jaar geleden werd ze diep geraakt door een ervaringsreis in India met Wereldsolidariteit. 2. De vzw heeft zes stevige projecten opgestart in het zuiden van India. Zo leren ongeschoolde meisjes een beroep aan in de naaischool, houden 300 gezinnen geiten kunnen oudere leprapatiënten terecht in een tehuis. 3. ‘Zien wie je tegenkomt, in hun schoenen staan en mee op weg gaan, was het le-

LEUVEN EN BRUSSEL

HOMEPARTY’S ROND ENERGIEVERBRUIK 1. ‘Samen Energiek’ is een project van beweging.net Leuven en beweging.net Brussel-Halle-Vilvoorde, samen met het provinci-

vensmotto van mijn mama’, vertelt Nele

aal Steunpunt Duurzaam Bouwen. In een twintigtal gemeenten

Degryse (foto), dochter van Rita. ‘Ze sprak

in Vlaams-Brabant organiseren ze homeparty’s waarbij er een

voortdurend nieuwe mensen aan om mee te vechten tegen onrecht. Zo zijn er al meer dan twintig jongeren naar India ge-

warmtescan van de woning wordt gemaakt. 2. Eerst evalueert een vrijwillige lesgever het energieverbruik van de bewoners aan de hand van energiefacturen en metingen. Vervol-

trokken om er stage te doen in een van de

gens trekt hij met een warmtecamera door het huis om energie-

projecten.’

verliezen op te sporen. Een deskundige van het Steunpunt geeft op basis van die beelden duurzaam verbouwadvies. 3. Het project krijgt een vervolg. Vrijwilligers in de gemeenten krijkeld worden in het lokaal klimaatbeleid.

ACV-Limburg organiseerde een bedrijfsbezoek bij KUKA nv in Houthalen, een Duits bedrijf dat gespecialiseerd is in automatisering en roboSamana versterkt de weerbaarheid van chronisch zieke en zorgbehoevende mensen en hun mantelzorgers. Het focust op uitstappen, vorming en informatie, huisbezoeken en ontmoeting, altijd vanuit de goesting en het talent van zieken en vrijwilligers, zoals hier op een activiteit van de regio Waas en Dender.

tisering. ‘We willen mee nadenken over innovatie en de toekomst, en wat dit voor de werknemers en onze rol als vakbond kan betekenen.’

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

AL 283 VUILNISBAKJES IN WC VOOR MANNEN MET INCONTINENTIEPROBLEMEN

MECHELEN

DRIEGANGENMENU VOOR IEDEREEN 1. Mechelse Hattrick vzw belichaamt het sociale engagement van voetbalclubs KV en KRC Mechelen. Eén van haar projecten is de Volkskeuken. 2. Een team van vrijwilligers bereidt elke zondag een driegangenmenu aan drie euro in lokaal dienstencentrum Den Deigem. De Volkskeuken is er in de eerste plaats voor Mewelkom. ‘Zo proberen we de integratie van kansengroepen te stimuleren en het sociaal isolement van mensen in armoede of eenzaamheid te doorbreken.’ 3. Het project wordt in grote mate gestuurd door de vrijwilligers, waarvan enkelen zelf uit de kansengroepen komen. Ze worden bij de hele werking betrokken: het samenstellen van de menu, boodschappen doen en koken.

In openbare herentoiletten ontbreekt vaak een vuilnisbak. Dat is heel vervelend voor mannen met incontinentie. Maar in de streek rond Mechelen en in de Kempen zijn er wel opvallend veel wc’s met vuilnisemmers. Daar zorgden plaatselijke vrijwilligers van Samana voor. Een mannen-wc zonder vuilnisbakje lijkt een banaal probleem bij hoge nood. Maar dat is het allesbehalve, het leidt zelfs tot sociaal isolement. ‘Mannen die kampen met urineverlies blijven weg uit openbare gebouwen en horecazaken’, legt Gerrit Ribbens van Samana uit. ‘Ze kunnen hun incontinentiemateriaal nergens discreet achterlaten.’ Incontinentie treft veel mensen. Een op de vijf mannen ouder dan 65 jaar kampt ermee. Vrijwilligers van Samana uit de

HASSELT

VOETBAL VERBINDT JONGEREN 1. Atlas Limburg is een vereniging van Limburgse, geëngageerde vrijwilligers die een brug willen slaan tussen maatschappelijk kwetsbare jongeren uit de verschillende Hasseltse wijken. 2. ‘We willen deze jongeren nog beter begeleiden binnen hun leefwereld, waarin sport een belangrijk onderdeel is’, zegt voorzitter Tarik Affrane. ‘We zoeken naar manieren om hun deelname aan de samenleving te versterken via onderwijs, toegang tot de arbeidsmarkt en het verenigingsleven.’ 3. ‘We hebben een voetbaltoernooi georganiseerd met verschillende Limburgse teams waaraan ook een team met vluchtelingen deelnam. Nadien was er een eetfestijn met ruimte om te praten en kennis te maken met onze vereniging.’

streek rond Mechelen en de Kempen besloten twee jaar geleden om op pad te gaan. Ze bezochten tientallen horecazaken om de uitbaters te overtuigen een vuilnisbakje te plaatsen. ‘Voor hen is het een kleine moeite, maar voor veel mannen betekent het een wereld van verschil’, aldus Gerrit Ribbens. Horeca-uitbaters die beloofden een vuilnisemmertje te plaatsen, kregen enkele maanden later opnieuw een Samanavrijwilliger op bezoek. Ze hielden duidelijk woord. Liefst 283 zaken plaatsten er een en maakten hun toilet toegankelijk voor mensen met incontinentie. Het succes van de Mechelse en Kempische vrijwilligers werkt inspirerend. Dit jaar plannen Samana-vrijwilligers uit alle hoeken van Vlaanderen café- en restaurantbezoeken om te ijveren voor de vuilnisbak.

De wekelijkse turnles op woensdag is populair bij

De Vlaamse Houtsnij-

Femma Lutselus Diepen-

dersgilde werd opgericht

beek, vooral bij de 60-plus-

eind 1991 en telt zo’n

sers. ‘Femma houdt ons

200 leden in Vlaanderen

jong.’ Omdat hun zaal werd

en Nederland. Naast het

afgebroken, kregen de dames een ander onderkomen: de turnzaal van de school waar ze vroeger zelf nog school liepen!

organiseren van culturele Voor leuke feesten zijn de leden van Okra De Goe-

uitstappen, wordt vooral

de Herder in Sint-Katelijne-Waver altijd te vinden.

de kunst van het hout-

Of het nu gaat om het nieuwjaarsfeest of het pan-

snijden gepromoot.

nenkoekenfeest, de sfeer zit er altijd goed in!

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

PROFESSOREN OVER DE KRACHT VAN SOCIALE ORGANISATIES IN ONZE MAATSCHAPPIJ

‘ZONDER MIDDENVELD KRIJG JE EEN GRIEZELIGE SAMENLEVING’ De rol van het middenveld zorgt tegenwoordig voor heel wat animo. Met voor- en tegenstanders van vakbonden, ziekenfondsen en andere organisaties die een stem hebben in het democratische debat. We vroegen twee wijze heren, KU Leuven-professoren Rudi Laermans (socioloog) en Marc Hooghe (politicoloog), om hun licht te laten schijnen over de rol die de sociale organisaties te spelen hebben. Een gesprek over verleden, heden en toekomst.

ingepalmd door de christendemocraten en de socialisten. De liberalen volgden een klein beetje. Nadien was het moeilijk om bijvoorbeeld een nieuwe vakbond op te richten. Bovendien waren de oude organisaties, zoals het vroegere ACW en nu beweging.net, zo slim om nieuwe gevoeligheden op te nemen als thema. Ik denk maar aan ontwikkelingssamenwerking. Dat kwam op de agenda in de jaren ‘60 en ‘70.’ Tegenwoordig staat het middenveld onder druk. Hoe zien jullie dat evolueren? Hooghe: ‘Er wordt vanuit twee kanten aan het middenveld geknaagd. Van onderuit. IndividuMichael De Lausnay

Stel dat er geen middenveld zou zijn, in welke samenleving leven we dan? Laermans: ‘In een totaal geïndividualiseerde of in een totalitaire. Daar was wel een middenveld, maar dat werd compleet van bovenaf gestuurd. In beide gevallen zou je geen demper hebben tegen de

Politicoloog Marc Hooghe (l.) en socioloog Rudi Laermans (r.) zijn optimistisch: ‘Het middenveld zal sterk veranderen, maar het heeft zijn eigen toekomst in handen.’

en die niet meer hun weg vinden naar de grote groepen. En van bovenaf door politieke partijen die het willen wegduwen. Het middenveld heeft daar voor een deel zijn eigen toekomst in handen. Kijk maar naar het nieuwe sociale akkoord dat onlangs gesloten is. Voor de regering is het toch handig dat ze een dossier naar

staatsmacht.’

je één beweging die met één partij praatte

N-VA het meest op het primaat van de

de sociale partners kan sturen? Als je verge-

Hooghe: ‘Ik zie natuurlijk wel de tegenkri-

en dat werkte zolang je met dominante

politiek staat en tegen een rol voor het

lijkt met andere landen, blijkt dat het sociale

tiek. Onze West-Europese democratieën

politieke partijen zat die dertig of veertig

middenveld in de besluitvorming is. Want

streven naar het compromis, naar overleg.

procent van de kiezers hadden. Dat is niet

zij hebben nooit een georganiseerd en

Kijk ook eens naar de mutualiteiten. Er is geen

De prijs die we misschien betalen voor

meer het geval, want nu is er een enorme

verankerd Vlaams nationalistisch midden-

enkele studie waaruit blijkt dat het minder zou

een consensuscultuur is dat je effec-

versnippering. Dus zou het een verstan-

veld gehad.’

kosten als je dat privatiseert. Politieke partijen

dige strategie zijn van het middenveld om

kunnen het belang daarvan inzien. Dus mid-

doorvoeren.’

te proberen met een aantal partijen aan

denveldorganisaties moeten laten zien dat zij

Laermans: ‘Alles gaat trager, maar je

agendasetting te doen en hen te overtui-

hebt meer draagvlak. Het middenveld

gen. Dat was trouwens vroeger het grote

heeft trouwens een belangrijke rol inzake

dilemma van de milieubeweging. Moest

agendasetting. Zij zorgen voor de signaal-

er een milieupartij komen? Of moesten ze

functie binnen de democratie door nieuwe

hun thema’s proberen te verwezenlijken

thema’s aan te kaarten. Dat is een zeer

binnen andere partijen? Dezelfde discus-

belangrijke democratische functie, want

sie speelde binnen de vrouwenbeweging.’

politieke partijen kunnen wat dat betreft

Laermans: ‘Van dat verzuild model heb

bijzonder doof zijn voor wat er in de sa-

je nu nog altijd een erfenis. Want rond de

Waarom is dat nooit verankerd geraakt?

een organisatie op momenten dat er niet ge-

menleving speelt.’

communautaire breuklijn is nooit een zuil

Hooghe: ‘Omdat ze eigenlijk te laat waren.

mobiliseerd moet worden?’

ontstaan. Alleen maar een beetje in de

De grote instellingen die in de tweede helft

Maar de link tussen partijen en het mid-

jaren ‘30, maar om historische redenen

van de negentiende eeuw zijn ontstaan,

Kijken jullie dan vooral naar de jongeren. Is

denveld is wel minder strak dan vroeger.

heeft dat verhaal zich niet doorgezet.

zoals het begin van de sociale zeker-

hun engagement niet veel veranderd?

Hooghe: ‘Dat hoeft ook niet. Vroeger had

Dus het is geen toeval dat met name de

heid en de arbeidersbeweging, werden

Hooghe: ‘Veranderd wel, verminderd niet. Het

‘Het menselijk kapitaal van het middenveld vind je nergens anders terug.’ Rudi Laermans

Laermans: ‘Een andere kwestie is hoe je in tijden van sociale media nog duurzame leden aantrekt of hen tijdelijk mobiliseert. Bij een dossier als Oosterweel heeft het middenveld een zeer mobiliserende kracht en dat zal altijd hun sterkte blijven. Alleen is de vraag wat je daartussen doet. Wat is de draagkracht van

De jaarlijkse nieuwjaarsreceptie van beweging. net Anzegem is een gezamenlijke organisatie van kwb en Femma. Die laatste zorgt voor de hapjes, de kwb voor de bediening en een eenvoudige maar leuke quiz waarbij twintig families met een prijs, dit jaar een orchidee, naar Meer foto’s? Kijk op beweging.net/meerfotos

huis kunnen.

Vzw EVA-centrum uit Ekeren opende een solidaire buurtwinkel, waar de producten twee aankoopprijzen kennen: een lagere voor mensen met een laag inkomen, terwijl solidaire klanten de marktprijs betalen. Op de opening voorzitter Sus Schauwen en Isabella Laenen, meter van het project en buurtbewoonster.

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

INFORMATIE GEVEN. ONDERSTEUNEN. ADVISEREN. HEEL WAT MIDDENVELDORGANISATIES ZETTEN IN OP HET VERSTERKEN VAN MENSEN OP ALLE MOGELIJKE MANIEREN VIA EEN BREED SCALA AAN VORMINGEN.

is meer momentaan en doelgericht. Een

Laermans: ‘Om vormen van directe demo-

HOE DOEN ZE DAT BIJ…

organisatie gaat meestal uit van continuïteit

cratie goed te laten werken, heb je het mid-

Scouts en Gidsen Vlaanderen

en jongere mensen hebben dat minder. Die

denveld trouwens ook nodig om mensen

Martijn Van Cauwenberg: ‘Wij hebben een hele waaier van vormingen voor ver-

willen bij team Oosterweel zitten, een aantal

rond informatie te mobiliseren en niet enkel

schillende doelgroepen. Onze oudste groep, de Jins, kunnen op Jintro gaan.

jaren meedoen en dan zijn ze weer weg

te laten afgaan op overheidsinformatie. Ik

Daarbij willen we hun blik verbreden door hen opdrachten en uitdagingen voor te

naar een ander topic. Ik zie het als een uit-

verwijs terug naar Oosterweel. Daar had je

schotelen om hen te confronteren met zichzelf en een groep. Learning by doing,

daging om daar iets aan te doen.’

verschillende discussies die zich ook ver-

dat zit heel erg in ons DNA gebakken. Daarnaast bieden we voor de jongeren

taalden in zeer dossiergedreven debatten.

die scoutsleider willen worden ook de opleiding Animator aan. Daarin zitten een

Dat is voorbeeldig, zelfs in zijn hardheid.

aantal handvaten zoals hoe ga je om met pesten, ouders of moeilijk gedrag? Hoe

Er werd niet zomaar wat geroepen. Onze

maak je een spelvoorbereiding en hoe organiseer je een goede vergadering? Na-

democratie is te veel gekanteld naar prag-

dien kunnen ze nog een stapje verder gaan en de cursussen voor Hoofdanimator

matisme en besturen. Men laat te weinig

of Instructeur volgen. In al die opleidingen hebben we veel oog voor groepsdyna-

discussie toe. Zeker op Vlaams niveau mis-

mica.’

Uit geen enkele studie blijkt dat de ziekteverzekering minder zou kosten als je ze privatiseert. Marc Hooghe

sen we zo te veel momenten.’ ACV Maar het geraakt ook niet vooruit.

Pieter Deforche: ‘Per jaar komen er meer dan 10 000 militanten naar onze vor-

Laermans: ‘(lacht) Oké, ik heb niet gezegd

mingen. Voor beginners bieden we de eerste vier jaar een traject aan waarin heel wat basisvaardigheden worden getraind. Werknemers zitten vaak in een

Laermans: ‘Die problematiek is niet nieuw.

Mij gaat het er over dat er nu een oneven-

ondergeschikte rol, ze zijn geconditioneerd om te luisteren naar hun baas. Als

Maar sowieso moet je het idee dat je beta-

wicht is tussen bestuur en ideologie. En

ze syndicaal afgevaardigde zijn, moeten ze een gesprek kunnen voeren op basis

lende leden je graadmeter zijn, laten varen.

nog veel meer op het Europese niveau. Daar

van gelijkwaardigheid. Wij proberen hun basisvaardigheden te versterken, door

Dat is in alle sectoren zo. De tijd dat de

heeft de technocratie het overgenomen van

bijvoorbeeld het opbouwen van hun zelfvertrouwen. En daarnaast zijn er vormin-

kopers van cd’s iets zeiden over de populari-

een democratische discussie.’

gen die meer gericht zijn op kennis over sociale wetgeving, arbeidscontracten, sociale zekerheid enzoverder. De meer ervaren militanten kunnen later nog vor-

teit van een popgroep is ook voorbij.’ Hooghe: ‘Maar het middenveld moet zijn

Dus het middenveld is nog niet uitge-

mingen volgen die meer gespecialiseerd zijn, zoals bijvoorbeeld Hoe omgaan met

legitimiteit wel af en toe bewijzen met een

speeld?

sociale media. Die initiatieven zijn een beetje afhankelijk van centrale tot centrale.‘

betoging van 100 000 mensen. Je moet la-

Hooghe: ‘Het middenveld zal zeer sterk

ten zien wat je kan en dat zoveel mensen je

veranderen. Maar als er geen tussenveld is,

steunen. En dat doet de vakbond nog altijd.

is het een griezelige samenleving.’

Stijn De Cock: ‘We hebben vanuit CM een heel aanbod aan educatie. Dat gaat

Die maken het zichtbaar.’

Laermans: ‘Het middenveld is in Vlaanderen

voor de dienst Gezondheidspromotie van infosessies en cursussen over een ge-

zo gezet binnen een aantal sectoren, met

zonde levensstijl, tot educatieve pakketten waarmee leerkrachten in de klas aan

alles wat daar rond zit aan kleinere organi-

de slag kunnen. Met CM-Beweging organiseren we regelmatig infosessies over

Er gaan ook stemmen op om meer een beroep te doen op de directe democratie via bijvoorbeeld een referendum. Zijn zulke

sen aantrekken. Op dat vlak ben ik wel opti-

maatschappelijke gezondheidsthema’s waarvoor we aandacht willen vragen zoals over hoe omgaan met (on)betrouwbare gezondheidsinfo of in het verleden ook orgaandonatie. Daarnaast is er ook een aanbod vanuit andere diensten, ik

beslissingen dan voldoende gedragen, als je het middenveld ervantussen laat?

mensen de kracht van het middenveld.

denk maar aan onze regionale dienstencentra of de dienst Zorg. Dan gaat het bij-

Hooghe: ‘Dat kan, maar in de praktijk wordt

De dames van Femma Eversel (Heusden)

voorbeeld over een cursus over omgaan met dementie als mantelzorger, vroeg-

zoiets bijna altijd gedragen door een aantal

organiseren niet enkel activiteiten voor hun

tijdige zorgplanning, … Ik denk dat onze belangrijkste drijfveer aansluit bij een

organisaties. Ik zou wel huiverachtig staan

creatieve leden, ze vergeten ook de alleen-

baseline die CM hanteert: Samen staan we gezond in het leven, wat er ook gebeurt.

tegenover een beleid puur op basis van

staanden niet met hun Alleenstaandendag.

We ondersteunen mensen en zetten hen op weg naar een gezonde levensstijl.

directe democratie. Dan krijg je Brexit-toe-

Dat menselijk kapitaal. Dat vind je nergens

We geven hen tools om hiermee aan de slag te gaan. Maar wie het nodig heeft,

standen, waarbij mensen zo’n referendum

anders terug.’ Hilde Van Malderen

gebruiken als uitlaatklep genre Voilà, we

laagdrempelig aanbod, regionaal en vaak zelfs lokaal georganiseerd.’

hebben het eens goed gezegd.’

De dames van Femma Eversel (Heusden) organiseren niet enkel activiteiten voor hun creatieve leden, ze vergeten ook de alleenstaanden niet met hun Alleenstaandendag. Fanfare SNK Weelde staat voor muziek en plezier voor jong en oud en is intussen al 112 jaar oud. ‘Dit is de tofste hobby die er is – in de meest fantastische groep die er is!’

Den Babbelhoek Herentals, een praatgroep Nederlands voor anderstaligen, kookte mee voor de 11.11.11.-brunch in zaal ’t HOF. Op de foto deelnemers uit Palestina, Syrië, Armenië, Vlaanderen, Thailand en Argentinië, omringd door lekkere gerechten uit hun thuisland.

Visie ÂŹ vrijdag 27 januari 2017

VERENIGINGEN EN SAMENWERKING DOEN

BUURT, GEMEENTE, REGIO, PROVINCIE, WERKVLOER EN VLAANDEREN BRUISEN

Gemeenten bruisen van het verenigingsleven en sociale organisaties die het leven aangenamer maken. Mensen maken samen beweging. Door te verenigen in de gemeente, maar ook door samen te werken met andere organisaties, op alle niveaus: in de gemeente, in de regio, in de provincie, in Vlaanderen. De wisselwerking tussen verschillende organisaties en verschillende niveaus is uniek voor het middenveld. Illustratie: Maarten Defossez

Knap werk van de tieners van Arktos Limburg! Deze coole leefatelier in de sporthal van basisschool De Boomgaard was het resultaat van vier De jongerenwerkloosheid is nergens zo hoog als in Limburg. Daarom verenigen een 20-tal welzijns- en jongerenorganisaties zich in het J-Salk platform. Geregeld zetten ze zich samen aan tafel om samen oplossingen te zoeken voor die hoge jeugdwerkloosheid.

weken hard werken. ARKTOS is een expertisecentrum voor jongeren tussen 6 en 25 jaar die moeilijker aansluiting vinden op school, werk of samenleving.

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

Uniek participatiemodel Het inspraakmodel waarbij lokale groepen het eerste en het laatste woord krijgen, is uniek voor het middenveld. De leden van de organisatie bepalen mee de koers van de organisatie. Daarnaast werken sociale organisaties vaak samen met andere organisaties en dat op alle mogelijke niveaus. Snel gezegd, signalen oppikken en wisselwerking tussen organisaties en niveaus. Maar hoe gaat het er concreet aan toe?

‘Niet onderhandelaars, maar afgevaardigden hebben het laatste woord over ontwerp van interprofessioneel akkoord’ De vakbond pakt problemen op de werk-

de Algemene Raad van het ACV. In die

vloer aan, via overleg als het kan, via actie

Algemene Raad geven ze aan de voorzitter

als het niet anders kan. Vaak komt dezelf-

en algemene secretaris een onderhande-

de problematiek in verschillende bedrijven

lingsmandaat mee. De onderhandelaars

voor en worstelen andere mensen in an-

gaan daarmee naar de onderhandelingen met de werkgevers in de Groep van 10. Ze

Over een problematiek die op veel plaatsen tegelijk leeft, kan met

of verzuchtingen die vaker voorkomen,

verschillende regio’s en nationaal worden nagedacht. In de nationale

pakt de vakbond structureel aan. Daarvoor

bestuursorganen zijn alle regio’s vertegenwoordigd.

het Nationaal Bestuur. Als de onderhande-

is doorheen de jaren een systeem van informatiedoorstroom en raadpleging

de afgevaardigden het laatste woord.

gegroeid. Vakbondsafgevaardigden en

er zijn ook oplossingen mogelijk die voor alle gemeenten en alle regio’s

-secretarissen overleggen samen en

goed kunnen zijn.

Zo evalueren tientallen raadplegingsver-

inventariseren vragen en problemen.

Wat niet alleen in de gemeente kan worden aangepakt kan op het

Om dan naar collectieve oplossingen te

dat de onderhandelaars bereikten op 11

zoeken via sociaal overleg in het bedrijf,

januari 2017. Op de Algemene Raad van

de sector, de Nationale Arbeidsraad of de

niveau van de regio of de provincie worden aangepakt. Voor veel organ-

Groep van 10.

isaties zijn de regio’s en de provincies ook bestuursniveaus tussen de gemeentelijke werking en de nationale werking.

heeft iedereen bij ACV een stem in het al

Zo gaat dat ook met bijvoorbeeld een -

Mobiliteit in de hele regio verbeteren, de toegankelijkheid en bereikbaarheid van zorginstellingen en ziekenhuizen aankaarten, eigen energie -

www.acv-online.be

kernen, beroepsbesturen en tenslotte in

gelegenheid, milieu, …

Mee bouwen aan betaalbare gezondheidszorg Wat lokaal in de gemeente leeft, wordt aangepakt door een vereniging. Dat je weet wat je betaalt als je bij de dok-

tarieven houden. Ziekenfondsen en art-

Ontspanning, jeugdlokalen, sportinfrastructuur, problematiek van sluikstor-

ter langsgaat, heeft alles te maken met

sen bepalen ook welke nieuwe accenten

ten, tekort kinderopvang, onderhouden van wandelwegen, organiseren

akkoorden die ziekenfondsen en artsen

gelegd worden. In de onderhandelingen

evenementen, inspraak organiseren over verkeersarm centrum, …

jaarlijks of tweejaarlijks met elkaar afslui-

houdt CM daarbij maximaal rekening

ten. In de zogenaamde medicomut maken

met de signalen die ze ontvangt van haar

vertegenwoordigers van ziekenfondsen

leden. Onder meer via de algemene ver-

en artsen afspraken over de terugbetaling

gadering, samengesteld uit vrijwilligers,

van medische prestaties. Artsen die het

kunnen leden mee bouwen aan onze ge-

akkoord aanvaarden (geconventioneerde

zondheidszorg en tegelijkertijd te waken

artsen) moeten zich aan de vastgelegde

over de betaalbaarheid ervan.

Verenigingen werken samen. Vrouwenorganisaties, vakbonden en gezinsverenigingen denken samen na en nemen initiatieven voor beter werk/privé-evenwicht. Ziekenfonds en andere organisaties organiseren samen een info-avond over gezonde voeding. Armoede-organisaties en milieubewegingen organiseren campagnes samen met scholen, jeugdverenigingen en sportorganisaties.

Sol vzw gaat samen met kinderen

programma bouwde Adoptie Sri

op zoek naar dat wat hen doet stra-

Lanka vzw al 16 kleuterscholen

len en gebruiken daarvoor muziek,

verspreid over Sri Lanka. In de

woord, dans, workshops en theater.

namiddag worden de kleuter-

‘Het Labyrint’ is een sensorische beleving met boodschap voor kinderen tussen 4 en 12 jaar. Via een krinkelkronkel weg gaan ze op zoek naar de grootste schat ter wereld. En die vinden ze ook!

scholen ook voor verschillende Enthousiaste leerlingen van het Atheneum

andere doeleinden gebruikt,

van Herzele maakten en verkochten heer-

zoals voordrachten of het or-

lijke pompoensoep op de markt. ‘Een ple-

ganiseren van een plaatselijke

zante manier om wat geld te verzamelen

‘Kind en Gezin’. Denk aan het

voor ontwikkelingssamenwerking’, klinkt

wegen, meten en vaccineren

het bij het plaatselijke 11.11.11-comité.

van baby’s.

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

HET VENTIEL DAAGT MENSEN MET JONGDEMENTIE UIT

‘DIE TWINKEL IN ZIJN OGEN DOET OOK MIJN OGEN FONKELEN’ Patrick De Jaegere (58) uit Hulste kreeg op zijn vijftigste te horen dat hij aan jongdementie lijdt. Zijn vrouw Gudrun Callewaert (54) richtte samen met hem Het Ventiel op, een project dat mensen met jongdementie uit het isolement haalt. ‘Voor alles wat niet meer lukt, zoeken we iets nieuws in de plaats.’

lukt almaar moeilijker. Dat frustreert men-

Mijne maat, ik zie u graag. Radio-presen-

maken kunst in een atelier bij een buddy-

tator Chris Van den Abeele schreef het in

kunstenaar en stellen hun werk tentoon.

grote letters boven het aanrecht in de keu-

En als een activiteit te zwaar wordt, dan

ken van Patrick en Gudrun. Zo kan Patrick

verzinnen ze iets nieuws. ‘Alles kan’, zegt

nooit vergeten dat ze in juli 2013 samen

Gudrun. ‘Zo plannen we ook workshops

de top van de Mont Ventoux bereikten. En

met muziek. Zolang de buddy’s en de

dat ze mekaar nodig hadden om daarin te

mensen met jongdementie zich amuse-

slagen. Het project Te Gek!? organiseerde

ren, is het goed.’

sen met dementie. Maar nieuwe dingen proberen en daar enthousiasme in vinden, dat kunnen ze wel.’ Allemaal vrijwilligers Intussen zijn er al 52 buddy’s bij Het Ventiel, allemaal vrijwilligers. Ze doen activiteiten in groep of met hun tweeën.

Patrick Holderbeke

Ze gaan wandelen met de wandelclub. Ze

een alternatieve Tour de France voor mensen met jongdementie. Enkele BV’s gingen ‘Die tour was het begin van iets moois’,

Gudrun Callewaert: ‘Mijn man Patrick heeft jongdementie, maar we blijven uitdagingen

De naam Het Ventiel is niet toevallig gekozen. ‘Iedereen is welkom om energie bij te pompen of stoom af te laten, zoals lucht

zoeken.’ Toen hij gevraagd werd, begon hij te

liefde voor mensen met dementie staat

trainen. Hij had weer een doel, een reden

nu naar de dokter.’ Tot haar verbazing

job stopzetten. ‘Dat was zwaar’, vertelt ze.

centraal. Ik wil geen bord boven de deur

om op te staan. We kenden geen andere

stemde Patrick meteen toe.

‘Mijn werk was mijn hobby. Er moest iets

met huis voor jongdementie. We moeten

mensen met jongdementie. Voor Patrick

De huisarts verwees hen naar een neuro-

in de plaats komen.’

buiten komen. Dementie mag geen taboe

de diagnose kreeg, wisten we niet eens

loog. Het verdict volgde snel: jongdemen-

dat die ziekte bestond. In Frankrijk leerden

tie. ‘Daar hebben we geluk gehad’, zegt

Inspiratie

ze spreken geen wartaal. Ze zijn eerlijk en

we lotgenoten kennen. We konden onszelf

Gudrun. ‘Dokters denken vaak aan een

De Tour van Te Gek!? gaf haar inspiratie.

leren iedereen om zichzelf te zijn.’

zijn, Patrick bloeide helemaal open.’

burn-out of een midlifecrisis. Bij sommige

‘Ik herkende mijn oude Patrick. Hij kreeg

mensen duurt het tot zeven jaar voor ze

weer die twinkel in zijn ogen die ook mijn

Draagkracht

Onzeker en humeurig

de juiste diagnose krijgen. Door hun extre-

ogen doet fonkelen. Ik begreep dat hij

Een mantelzorger heeft veel draagkracht

Frontotemporale dementie, zo heet de

me gedrag verliezen ze hun job en lopen

uitdagingen nodig heeft. Dat we onder de

nodig om de zorg op te nemen voor een

vorm van dementie waaraan Patrick lijdt.

relaties op de klippen.’

mensen moesten komen.’ Gudrun zocht

persoon met dementie. Om vol te houden,

Gudrun merkte al langer dat haar man niet

Niet dat de diagnose veel zekerheid

initiatieven, maar vond er geen.

schakel je het best op tijd hulp in. CM en

in zijn gewone doen was. Hij was onzeker

brengt. Er is geen medicatie. Hoe de ziek-

Met de steun van vrienden en de buddy’s

Samana kunnen helpen. Onder meer de

en humeurig. Hij zocht uitvluchten om niet

te evolueert, weet je niet. Je weet alleen

van de tour richtte ze daarom twee jaar

dienst Maatschappelijk Werk toont je de

met vrienden af te spreken en gebruikte

dat je achteruitgaat. Patrick moest zijn

geleden Het Ventiel op. Haar droom is dat

weg naar de juiste diensten en voorzienin-

zijn gps om naar het werk te rijden. Toen

baan opgeven. De dagen werden lang. Hij

elke persoon met jongdementie een bud-

gen. Als je er even tussenuit moet, kun je

hij vanop het werk in paniek naar Gudrun

had nergens zin in en werd almaar afhan-

dy heeft om samen uitdagingen aan te

een beroep doen op oppashulp.

belde, was voor haar de maat vol. ‘Jij moet

kelijker van Gudrun. Ook zij moest haar

gaan. ‘Wat vroeger vanzelfsprekend was,

zijn. Mensen met dementie zijn niet zot,

Tom Van Geertsom

’t Kringske is een vereniging waar armen het woord nemen uit Izegem. De foto kadert in de campagne van Welzijnszorg, ‘Samen tegen armoede’. Armoede treft 1 op 7 mensen in België, maar dat betekent dat er achter elke mens in armoede ook zes mensen staan die die persoon kunnen helpen. Bedoeling was om de solidariteit te tonen door ‘1op7’-foto’s in te sturen. Meer foto’s? Kijk op beweging.net/meerfotos

Met de campagne ‘kwb onbegrensd’ reikt kwb de hand naar nieuwkomers in onze buurten. Op tientallen plaatsen in het land gaan daarom kwb’ers in gesprek met elkaar rond de migratie- en vluchtelingenproblematiek.

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

PROJECT MIDDENVELD EN POLITIEK TEGEN SCHULDEN OP SCHOOL

SAMEN VOOR MENSELIJKE AANPAK ONBETAALDE SCHOOLFACTUREN Als sociale organisaties en politiek de handen in elkaar slaan, kunnen ze samen een nog groter verschil maken, zoals dit project rond onbetaalde schoolfacturen dat wijd wordt gedragen door onder meer Welzijnszorg, MyTrustO, Cera, de onderwijskoepels én minister Hilde Crevits.

Maandelijkse rekeningen

Secundaire scholen kunnen bijvoorbeeld

Maar deze aanpak is curatief, en komt

nadenken over hoe ze de eerste week van

maar in het spel als het eigenlijk al te laat

het nieuwe jaar betaalbaar kunnen houden.

is. De bedoeling is dat het project een

Is er een uitleensysteem mogelijk voor

ingang vindt op scholen om het armoede-

nieuwe boeken? In de lagere school kan

Vorig jaar bleek uit een rondvraag van

Een breed gedragen samenwerking van

probleem breder aan te pakken en onbe-

het gaan om een beleid rond verjaardagen,

SOS Schulden op School vzw dat een

Welzijnszorg, het Netwerk tegen Armoede,

taalde facturen te vermijden. ‘Scholen zijn

nog te vaak is het daar de gewoonte dat

stijgend aantal ouders de schoolfactuur

MyTrustO, SOS Schulden op school, de

dikwijls bereid om oplossingen te zoeken

elke ouder de hele klas trakteert.

niet meer kan betalen, en dat scholen om

onderwijskoepels, Cera en dus minister

die te innen steeds meer incassobureaus

Crevits. Zij heeft 150 000 euro vrijge-

hebben. Vaak bestaan er al initiatieven,

Nota in de agenda

inschakelen, een aanpak die een soms al

maakt voor dit project, ook Welzijnszorg

zoals een sociaal fonds’, legt D’hondt uit.

Samen met de school wordt ook beke-

‘Maar het blijft moeilijk voor scholen om

ken hoe de mogelijkheden die er al zijn,

armoede te herkennen en er adequaat op

beter kunnen worden ingezet, en hoe de

broze relatie met kinderen uit kansarme gezinnen nog meer onder druk zet. ‘Het

ring rond te krijgen.’

gaat daarbij om onbetaalde rekeningen

te reageren. De gemiddelde leerkracht is

drempel voor ouders om zelf om hulp te

voor warme maaltijden, excursies en op-

Concreet zullen scholen vanaf het

wit en komt uit de betere middenklasse, je

komen vragen, verlaagd kan worden. ‘Veel

vang over de middag – de zogenoemde

schooljaar 2017-2018 de mogelijkheid

kan die niet kwalijk nemen dat die bij een

scholen hebben een sociale kas, maar hoe

boterhammentaks. Op sommige scholen

krijgen om vrijwillig in te stappen in een

kind dat nooit in orde is met zijn taken, de

breng je dat aan? Veelal geven ouders ook

moet je tot 1,5 euro per kind per middag

vormingstraject waar ze begeleid worden

armoedeproblematiek niet herkent.’

aan dat ze niet weten bij wie ze daarvoor

betalen voor opvang. Als je weet dat er

terechtkunnen’, aldus Bert D’hondt (Wel-

gezinnen zijn die van een weekbudget van

zijnszorg). ‘Er bestaan nog scholen waar

50 euro leven, is dat een enorme kost’, zegt Bert D’hondt van Welzijnszorg vzw. ‘Zelfs fundamentele basiskosten als opvang worden dus voor veel ouders moeilijk om te dragen. Maar als je als gezin moet kiezen tussen het betalen van de energiefactuur of de schoolrekening, wat kies je dan?’

Scholen zijn vaak bereid om oplossingen

kinderen een nota in de agenda krijgen dat een schoolrekening niet betaald is: niet

moeilijker hebben. Maar het blijft moeilijk voor hen om armoede te herkennen en er adequaat op te reageren. Bert D’hondt, Welzijnszorg

echt de beste manier om een kind zich goed te laten voelen. Daarnaast zijn er een pak goede praktijken die lokaal ontstaan en via dit project hun weg kunnen vinden naar andere scholen.’ In maart wordt het project aan de scholen voorgesteld, in september 2017 gaat het

Vrijwillig engagement

door een vormingsmedewerker gespecia-

Daarom wordt in tweede instantie gewerkt

echt van start. Welzijnszorg hoopt het

Welzijnszorg vzw bestrijdt armoede en

liseerd in armoede, een ervaringsdeskun-

aan concrete beleidsmaatregelen op maat

project minstens 2 jaar te kunnen voort-

uitsluiting in Vlaanderen en Brussel door

dige armoede en de eigen pedagogische

van de school om kosten te beperken en

zetten, maar veel zal afhangen van de

verschillende armoedeprojecten te steu-

begeleidingsdienst. ‘In eerste instantie

aandacht te hebben voor armoede. ‘Vaak

nen, maar ook door politici met concrete

helpen we hen zo een visie te ontwikkelen

gaat het niet om grote dingen, wel om be-

hopelijk structureel zijn plaats in het on-

voorstellen ertoe te bewegen iets te doen

rond armoede en het menswaardig innen

wustzijn te kweken. Zo kunnen scholen bij-

derwijssysteem.’

om de armoedeproblematiek in ons land

van achterstallige facturen. Partner daarin

voorbeeld maandelijks een rekening sturen

aan te pakken. ‘We hebben bij minister

is MyTrustO, het project van beweging.net

in plaats van drie keer per jaar of samen-

van Onderwijs Hilde Crevits een partner

Antwerpen. Voor een miniem tarief wor-

werken met een lokale cultuurorganisatie

gevonden die openstond voor samenwer-

den mensen geholpen om hun schulden

voor een klasuitstap. Het is belangrijk dat

king. Dat resulteert nu in dit project, ‘Sa-

samen te brengen en een afbetalingsplan

scholen worden aangemoedigd om een

men tegen onbetaalde schoolfacturen’.

uit te werken’, vertelt Bert D’hondt.

kostenbeheersend beleid te voeren’, zegt

Kaatje De Coninck

ook minister van Onderwijs Hilde Crevits.

Creatief Schrijven vzw is de amateurkunstenorganisatie die kansen biedt aan beginnende en semiprofessionele schrijvers in alle genres. De Schrijfdag, de jaarlijkse literaire hoogdag voor en door schrijvers die de vzw organiseert, viert zijn tiende verjaardag in 2017 en biedt zoals altijd een waaier aan schrijfworkshops en lezingen. De Loodsen heeft enkele jaren geleden een project opgericht, Harmattan, waar mensen zonder papieren terechtkunnen voor NederVerzorgenden en bedienden met een ‘hart’

landse lessen. De lessen zijn gratis en worden

voor hun job, dat zijn de mensen van Fami-

ondersteund door een enthousiast team van

liehulp, de thuiszorgdienst actief over heel

vrijwilligers. De Armeense cursisten die bewe-

Vlaanderen en Brussel. Samen maken ze

gen al eens graag in plaats van op een stoel te

publiciteit voor het aanbod van Familiehulp

zitten tijdens de lessen, zoals de foto bewijst!

onder de slogan ‘Zorg met aandacht’.

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

HOE ONTSTONDEN VAKBONDEN, ZIEKENFONDSEN EN ANDERE SOCIALE ORGANISATIES

DE WEG NAAR DE WELVAARTSTAAT Vroeger was het beter, klinkt het vaak in de volksmond. Dat zou kunnen, maar alvast niet voor de sociale rechten. Minimumlonen, ziekte-uitkeringen, betaalde vakantie, algemeen stemrecht. Vandaag lijken dat evidenties, maar bij het ontstaan van België bestonden die rechten niet eens. Pas na veel strijd konden vakbonden, ziekenfondsen en andere middenveldorganisaties belangrijke sociale rechten afdwingen.

ken- en pensioenkassen zich in de Landsbond der Christelijke Mutualiteiten (LCM), in de dagelijks omgang beter bekend als CM. Ze groepeerden 90 896 leden in de ziekenkassen en 277 105 in de pensioenkassen. Welvaartstaat Na de Eerste Wereldoorlog kwam er steeds meer aandacht voor gezondheidszorg. Het zette de CM ertoe aan om haar gezondheidsdiensten uit te bouwen. De Na WO II richtte CM ‘Preventieve luchtkuren’ op, die kinderen naar zee bracht.

uit 1937

eel wat arbeiders bevolkten

periode was belangrijk voor sociale rechten. Na WO II was er het Sociaal Pact waar onder andere de christelijke vakbond

de Brusselse barricaden in de

schemerzone. De maatschappijen inden

die zich relatief gematigd opstelden en

aan meewerkte. Onmiddellijk na de bevrij-

strijd tegen Willem I, die in

bijdragen bij hun leden en verdeelden de

open stonden voor alle arbeiders, onge-

ding in 1945 werd het ingevoerd met daar-

1830 over het Koninkrijk der

steun op verschillende manieren aan zieke

acht hun politieke strekking of levensbe-

bij voor het eerst de verplichte ziektever-

Nederlanden heerste. Maar ze konden

leden, weduwen, invaliden of wezen, soms

schouwing. Net zoals de mutualiteiten

zekering voor werknemers. Buiten dat

zich maar weinig verheugen in de echte

traden ze ook op als werkloosheidskas.

trouwens, maar rond 1880 begon dat te

kader organiseerde CM een aanvullende

onafhankelijkheid, want in het nieuwe land

Toch was hun impact eerder beperkt,

veranderen.

verzekering. Binnen de aanvullende verze-

België telden ze niet mee. Stemrecht was

want ze telden vaak niet meer dan een

De katholieken beschouwden de organisa-

alleen voor de adel en de rijke burgerij

honderdtal leden.

ties als ideale wapens in de strijd tegen

weggelegd, wat resulteerde in veertigdui-

In de tweede helft van de 19e eeuw indus-

het opkomend socialisme. In 1900 ont-

kinderen met CM op vakantie naar zee,

zend stemgerechtigden op vier miljoen

trialiseerde Vlaanderen in sneltempo, wat

stonden zelfstandige christelijke vakver-

de Ardennen of Zwitserland. Ook op de

inwoners. En de nieuwe Belgische grond-

voor een explosieve groei zorgde van fa-

enigingen. In 1904 waren dat er al 115,

werkvloer bouwde men de sociale be-

wet mocht dan wel als de meest liberale

brieksarbeiders. Ze werkten aan hongerlo-

samen goed voor 15 000 leden. Tien jaar

scherming uit in de jaren na WO II.

gelden voor zijn tijd, met heel wat onge-

nen, klopten dagen van veertien uur in

later, bij het uitbreken van de Eerste We-

De vijfdagenweek, werknemersinspraak

ziene vrijheden, die telden niet voor het

ongezonde werkplaatsen en leefden in

reldoorlog, was hun aantal al gegroeid tot

via afgevaardigden, veilig en gezond wer-

voetvolk. Meer zelfs, de Wet Le Chapelier,

erbarmelijke omstandigheden. Vele kinde-

1 100 verenigingen met 120 000 leden.

ken, … heel wat zaken die we nu evident

die nog stamde uit de Franse tijd, verbood

ren moesten mee de fabriek in. Beelden

De Vlaamse en Waalse christelijke federa-

vinden, kregen dan vorm.

beroepsgilden. Het was arbeiders verbo-

ties fusioneerden in 1912 tot het Alge-

den in gemeenschappelijk overleg op te

Coninx. Er was geen enkele vorm van

meen Christelijk Vakverbond, de allereer-

LCM en ACV bouwen dus mee aan de

treden om werkvoorwaarden te verande-

sociale bescherming. Wie ontslagen werd

ste ACV-voorzitter was de Gentse

Belgische welzijns- en welvaartstaat.

ren.

of getroffen door een arbeidsongeval of

syndicale voorman Gustaaf Eylenbosch.

En ook vandaag zetten ze zich in om het

ziekte, viel van de ene dag op de andere

Ook de ziekenfondsen kenden een ge-

sociaal stelstel te verdedigen. Beide orga-

zonder inkomen.

stage opgang waarbij ze meer en meer

nisaties springen natuurlijk in het oog,

Schemerzone In die periode was de grens tussen mutu-

gingen samenwerken. De eerste katho-

maar ook andere middenveldorganisaties

aliteit en vakbond trouwens heel vaag. Er

Rellen

lieke mutualistische federaties ontston-

groeiden mee en deden nuttig werk. We

bestonden maatschappijen van onder-

De wantoestanden zorgden af en toe voor

den in Charleroi en Dinant, begin twintig-

pikken er enkele voorbeelden uit: vrouwen-

linge bijstand van diverse pluimage, maar

rellen, alleen waren de arbeiders nauwe-

ste eeuw kwamen er ook aan Vlaamse

bewegingen zoals KAV, later Femma, de

na de Franse revolutie waren die een tijd-

lijks georganiseerd. Al groeide stilaan wel

zijde federaties in Gent en Boom. Vanaf

jongerenbewegingen zoals KAJ, gezins-

lang verboden en vele kassen opereerden

het besef dat ze zich moesten verenigen.

1902 nam de overheid de werkingskosten

verenigingen zoals kwb en sociale onder-

tot diep in de 19 eeuw in een wettelijke

Zo ontstonden de eerste vakverenigingen

van de secretariaten op zich. In 1906 ver-

nemingen zoals Familiehulp.

enigden 57 regionale verbonden van zieHilde Van Malderen

Vrijwilligers in 130 Welzijnsschakels werken in Vlaanderen samen met gezinnen die armoede of uitsluiting ervaren. Welzijnsschakel Boom ‘Onder een stralende zon genieten Voedselteamaanhangers van een lokale specialiteit tijdens de viering van het 20 jaar bestaan van de organisatie.’

organiseert jaarlijks verschillende activiteiten zoals een bezoek van de Sint, een uitstap naar Bokrijk, of dichter bij huis een namiddag spelen in het park, compleet met ballonnen oplaten.

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

HOE HET MIDDENVELD DE DEMOCRATIE HELPT OPBOUWEN IN HET MIDDEN-OOSTEN…OF NET NIET

De Arabische lente deed het Midden-Oosten worstelen met de democratie. Landen als Jemen, Syrië en Libië vielen helemaal uit elkaar. In Tunesië daarentegen kwam er een fragiel proces op gang om de democratie weer op te bouwen. Een georganiseerd middenveld had daar veel mee te maken, zo zag arabist en columnist Chams Eddine Zaougui.

Het kan ook anders, zegt Chams Eddine Zaougui. ‘Eigenlijk kan je stellen dat Arabische leiders een informeel pact hadden met hun bevolkingen, een soort van sociaal contract: politieke gehoorzaamheid in ruil voor stabiliteit en een degelijke levensstandaard. Ze probeerden bijvoorbeeld vakbonden te controleren zoals in Tunesië en Egypte, of zelfs te verbieden zoals in Libië. Maar ondanks hun zuiveringsacties zijn Tunesische en Egyptische leiders er nooit in geslaagd om de vakbonden

De dictators zijn verdreven. Tijd voor de-

helemaal aan de lijn te leggen. Er bleven

mocratie. Helaas, zo simpel ligt het niet

kritische stemmen. In 2008 organiseerden

in het Midden-Oosten. ‘Een democratie

vakbonden in Tunesië en Egypte grote

is veel meer dan een grondwet schrijven

stakingen die een voorspel waren op de

en verkiezingen organiseren’, zegt Chams

Arabische opstanden van 2011.’

Eddine Zaougui. ‘Want bij landen die on-

WERELDSOLIDARITEIT STRIJDT INTERNATIONAAL VOOR MEER SOCIALE RECHTEN Een vakbond of een ziekenfonds, in ons land is het een evidentie, in andere landen veel minder. Wereldsolidariteit probeert wereldwijd middenveldorganisaties te steunen in hun strijd om meer sociale rechten.

beidsomstandigheden aan te klagen, maar tevergeefs. Omdat overleg niets opleverde, werd er twee maanden gestaakt. SADD, een partner van Wereldsolidariteit, ondersteunde de vakbonden in hun actie. ‘Dat ging dan bijvoorbeeld

der een repressieve staatsvorm hebben

Nobelprijs

geleefd, slijt dat sporen in de samenleving.

Ook nadien speelden de vakbonden en

Als een dictator de verdeel- en heerspoli-

middenveldorganisaties nog een belang-

Sociale bescherming, het loopt als een

den zomaar ontslagen. SADD hielp ook

tiek toepast, krijg je ook een samenleving

rijke rol. ‘Ze zorgden ervoor dat de staat

rode draad doorheen de werking van

bij het zoeken naar ander werk en gaf

die verdeeld is. Een van die tactieken is

niet implodeerde, zoals in Libië wel is

Wereldsolidariteit. ‘Wij zijn in een 25-tal

advies over hoe te onderhandelen’, zegt

vermijden dat er een kritisch middenveld

gebeurd. Tunesië is daar vrij goed in ge-

landen actief rond dat thema’, zegt Gijs

Gijs Justaert. ‘SADD maakte er een poli-

bestaat. Dat mensen zich organiseren en

slaagd, Egypte iets minder. In 2015 heb-

Justaert. ‘De overheid werkt er vaak

tieke case van en trok ermee naar de

dat ze een spreekbuis hebben. Zo krijg je

ben Tunesische middenveldorganisaties

maar voor een klein deel van de bevol-

overheid. Er werd zelfs in het parlement

een samenleving die zich niet kan organi-

de Nobelprijs gekregen omdat ze een

king. Wij proberen die uitgeslotenen een

over gedebatteerd.’

seren naar de staat toe, waarbij de men-

constructieve rol hebben kunnen spelen

stem te geven. Dat doen we door sociale

Hier in België droeg Wereldsolidariteit

sen niet geleerd hebben om constructief

bij de chaos die er in de nasleep van de

organisaties daar te ondersteunen in

samen met ACV BIE zijn steentje bij door

van mening te verschillen. En dus zag je

Arabische lente ontstond. Zij zijn in de

hun werking, al is het natuurlijk niet de

een brief te sturen naar de Togolese

dat de mensen de wapens tegen elkaar

bres gesprongen om te zeggen dat ieder-

bedoeling dat zij de rol van de overheid

minister van Arbeid met de vraag om de

opnamen als de dictator was gevallen. Ie-

een met iedereen moest blijven praten om

overnemen.’

situatie op te volgen. Het resultaat van al

dereen wilde zijn stempel zetten en dacht

oplossingen te zoeken.’

Daarom werkt Wereldsolidariteit niet

die acties is dat WACEM nu toch terug

te weten hoe het moest.’

In andere landen lukte dat dan weer niet.

alleen rond concrete dienstverlening.

aan het onderhandelen is met de werk-

Het helpt buitenlandse partners ook bij

nemers en een aantal beloftes heeft

over juridische bijstand leveren want zeshonderd arbeiders die staakten wer-

Stammenmentaliteit

van organisatie vanuit de bevolking toeliet,

het ondernemen van politieke acties.

gedaan, onder andere over het opzetten

Al te makkelijk wordt er dan verwezen

waarbij hij ook bepaalde streken tegen el-

‘Wij kunnen hen bijvoorbeeld helpen bij

van een eigen ziekteverzekering.’

naar de Arabische stammencultuur, maar

kaar opzette, had je geen staat meer nadat

het zoeken naar netwerken of zetten

‘In de landen waar wij actief zijn, is strij-

dat is iets te simpel. ‘Er zijn natuurlijk wel

hij wegviel. Geen georganiseerd onderwijs,

thema’s mee op de internationale agen-

den voor sociale rechten vaak een ge-

stammen geweest, maar de jeminitische

geen politie, rechtbank of leger meer. Wat

da, zodat regeringen zien dat er een heel

vaarlijke zaak’, besluit Gijs Justaert. ‘Een

leider Saleh die afgezet is, heeft de stam-

je wel had waren groepen die rancuneus

internationaal netwerk mee bezig is.’

van de mensen van SADD is zelfs moed-

menmentaliteit die eigenlijk niet speelde

en kwaad waren en die geen vertrouwen

Een concreet voorbeeld gaat over Togo.

willig van zijn brommer gereden.’ Er is

juist aangemoedigd. Dat heeft nu gevol-

meer hadden in de centrale regering. Dus

In 2015 vielen bij een brand in de Togo-

dus nog wel een weg af te leggen. ‘We

gen. Jemen zit nog altijd verwikkeld in een

iedereen vocht voor zichzelf.’

lese cementfabriek WACEM zes doden.

moeten het blijven opvolgen.’

Arbeiders ondernamen verschillende

bloedige burgeroorlog.’ Hilde Van Malderen

pogingen om de mensonwaardige ar-

Hilde Van Malderen

Volgens basisschool De Harp in

De kookworkshop ‘Samen ge-

Gent hebben kinderen ‘s mid-

zond en betaalbaar koken’ is

dags recht op eerlijk, gezond en

een project van Variant, in sa-

lekker eten dat bijdraagt aan de

menwerking met Sociaal Win-

lokale economie. Daarom deden

kelpunt vzw en CM. Bedoeling is

ze een beroep op Wervel vzw, de Werkgroep voor Rechtvaardige en Verantwoorde Landbouw, die groepen ondersteunt die werk willen maken van zo’n ‘Lunch met Lef’.

Het jaarlijkse wandelweekend van Pasar Duffel bracht hen dit jaar naar Monschau. Gezellig samen de tijd nemen om te genieten van een wandeling in het groen, en zo de slogan van Pasar eer aandoen.’

om samen met anderen gezonde en goedkope gerechten van verschillende culturen te maken. Enthousiaste vrijwilligers zorgen als trainers voor een vlekkeloze organisatie.

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

DRIE GROTE UITDAGINGEN VOOR DE TOEKOMST ZORGSECTOR STAAT VOOR KANTELPUNT

AARDE AAN WERELDBEVOLKING: ‘HET IS VIJF VOOR

(!) van de wereldbevolking. Tanker keren -

Om de niets ontziende economische tan-

ID/ Lieven Van Assche

ker te keren, zit er maar één ding op: we -

moeten onze economie en samenleving grondig hertekenen opdat die sociaal

Met een mooi woord noemen we dat ‘tran-

draaid systeem dat steeds meer sociale en ecologische puinhopen achterlaat.

op alle terreinen: mobiliteit, energieopwekking, voedselproductie, werk, sociale zekerheid,…

zorg een primeur, toen de overheid voor

amper te overzien: de hoge CO2-uitstoot

een commerciële uitbater koos voor

leidt tot de opwarming van de aarde,

het forensisch psychiatrisch centrum in

grondstoffen raken uitgeput, dier- en

We kunnen niet verwachten van de overheid toveren. Een transitie kan maar slagen met

Gent. de zorg voor de meest kwetsbare men-

sen in onze samenleving? ‘Wie kapitaal

deeld. Volgens Oxfam bezitten de acht

De meeste zorginstellingen in ons land

investeert, wil rendement’, zegt Peter

hebben hun wortels in de enorme acti-

Degadt van Zorgnet-Icuro, dat meer dan

viteit die de vroegere kloostergemeen-

schappen ontplooiden. Die gemeen-

deren vertegenwoordigt. ‘Commerciële

schappen speelden een voortrekkersrol

spelers kunnen dat realiseren door te

in de totstandkoming van de algemene

besparen op personeel of infrastructuur,

In Vlaanderen heeft het middenveld haar

Ook Femma denk na over een nieuw samenlevingsmodel en stelt een 30-urenvan ACV ‘Genoeg voor iedereen’ wil daar

ziekenhuizen en voorzieningen voor ouderen, wezen en geesteszieken. Van-

de patiënt en door zich toe te spitsen op

daag spreken we over de

de meer lucratieve zorgactiviteiten.’

werkweek voor. ‘Daardoor komt er meer

verandering in brengen. ‘Dit volgens de zelfzorg’, zegt Riet Ory. ‘De positieve

sector. Winst wordt hier niet uitgekeerd

effecten spreken voor zich. Meer vrou-

aan aandeelhouders, maar geherinves-

gaan eerst de mensen bevragen over

Zorgnet-Incuro is bezorgd dat de toe-

wen zullen actief worden op de arbeids-

allerhande thema’s, zoals combinatie

teerd in de zorg.

arbeid en gezin, stress en langer wer-

rol kunnen opnemen in het gezin. De

ken. Vervolgens zoeken we samen naar

loopbaan wordt meer ontspannen. En

oplossingen. Het doel is een draagvlak

OCMW-voorzieningen en hoe langer hoe

bouwen voor

patiënten en de sociaal zwakkeren die weg in de zorg. Vooral in de residentiële

.’

werken, wordt een meer haalbare kaart.’

ouderenzorg duiken nieuwe commerciële spelers op die winst nastreven. In

is het essentieel dat er geen zorg met -

twee snelheden ontstaat.’

De Gezinsbond kan rekenen op 13 500 gemotiveerde vrijwilligers. Zij zetten zich met veel plezier in voor alle gezinnen uit hun buurt. Ze organiseren allerlei activiteiten en bezorgen alle jonge ouders een geboortegeschenk. Meer foto’s? Kijk op beweging.net/meerfotos

Kazou, de jeugddienst van CM, organiseert al 70 jaar vakanties voor jongeren. Jaarlijks zijn 8 000 vrijwilligers in de weer om kinderen en jongeren tussen 7 en 18 jaar een onvergetelijke vakantie te bezorgen. ‘Kazou, dat zijn vakanties die blijven hangen.’

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

ANDERS EN BEWUST CONSUMEREN ZIT IN DE LIFT

Het middenveld heeft grootse plannen voor de samenleving, want de uitdagingen zijn niet min. Hoe stappen we over naar een koolstofarme samenleving? Hoe blijft zorg betaalbaar voor iedereen en wat is een goed evenwicht werk/privé? Tekst: Leen Grevendonck

TWAALF’

Steeds meer mensen willen eenvoudig

politieke overtuigingen en denkt op lange

en duurzaam leven en stellen hun eigen

termijn. Verenigingen genieten meer ver-

consumptiegedrag in vraag. In plaats van

trouwen van de burger en kunnen sneller

alles nieuw te kopen, gaan ze spullen

oplossingen in de praktijk brengen. Maar

delen, ruilen en herstellen. Ze willen de

als je de grote omslag wil maken, heb je

oorsprong van het eten op hun bord ken-

natuurlijk ook de overheid en commerciële

nen en willen ‘schone’ kledij dragen. De

spelers nodig.’

bewuste en betrokken consument is in opmars en tal van initiatieven van onder-

Repair Cafés

uit spelen hierop in.

Hebben de vele, vaak versnipperde initia-

Karel Hemerijckx

tieven eigenlijk impact? ‘Toch wel. Neem

Coöperaties van burgers zien het levenslicht, waarbij het ultieme doel is om zelf duurzame energie op te wekken.

Consuminderen en consudelen zijn niet

bijvoorbeeld de Repair Cafés die drie jaar

langer modewoorden. Een nieuwe, meer

geleden zijn gestart. Mensen kunnen er

duurzame levensstijl raakt stilaan inge-

hun spullen tegen een kleine bijdrage laten

burgerd. Autodeelgroepen, geefwinkels en

repareren. Vooral elektronische apparaten

deeltuinen rijzen als paddenstoelen uit de

worden zo van de afvalberg gered. Intus-

grond. Consumenten verenigen zich om

sen is er een wetsvoorstel dat paal en perk

samen energie of isolatiemateriaal aan te

wil stellen aan de geplande veroudering

kopen. De Schone Kleren Campagne ijvert

die producenten zouden inbouwen in

voor 100 procent ‘schone’ kledij in de win-

elektrische toestellen. En zo zijn er nog

kelrekken. En het netwerk Voedselteams

voorbeelden.’

verenigt 180 groepen die rechtstreeks voedsel aankopen bij de boeren.

Al die kleine initiatieven samen zullen een duurzame transitie op gang brengen rond

Proeftuin

voeding, mobiliteit en bezit. ‘The next big

Het mag worden gezegd: veel pioniers-

thing, will be a lot of small things. Ik geloof

krachten gebundeld in het Transitienetwerk

ties, de culturele sector, alternatieve

werk rond duurzaam leven gebeurt door

dat hoe langer hoe meer mensen zich zul-

Middenveld. Vakbonden, de milieubeweging,

media en wetenschappers denken bin-

initiatieven van onderuit. ‘Het middenveld

len afkeren van de wegwerpmaatschappij,

Noord-Zuid-organisaties, sociale organisa-

nen dat netwerk na over hoe transitie

is dan ook een ideale proeftuin hiervoor’,

overconsumptie en goedkope producten uit

gerealiseerd kan worden.

zegt Barbara Janssens van het Netwerk

China. De industrie zal niet anders kunnen

Bewust Verbruiken. ‘Het werkt los van

dan die nieuwe consument hierin volgen.’

Inwoners Pajottenland en Zenne-

Ideeën aan de basis

vallei dromen van eigen windmolen

Speelt het middenveld dan alleen de

De burgercoöperatie Pajopower wil

nieuwende initiatieven ontspruiten

streekgenoten uit het Pajottenland

aan de basis. Zo zijn er veel organisa-

en de Zennevallei betrekken bij de

ties die mensen inspireren voor een

transitie naar duurzame energie.

duurzame levensstijl. Coöperaties

Door vennoot te worden kunnen

van burgers zien het levenslicht,

streekgenoten mee investeren in de

waarbij het ultieme doel is om zelf

nieuwe, energiezuinige straatverlich-

duurzame energie op te wekken. Nie-

ting langs de invalswegen van Halle.

mand zal ontkennen dat transitie een

In de nabije toekomst wil de coöpera-

werk van lange adem is. Het vergt

tie energie produceren via zonnepa-

misschien wel tientallen jaren om de

nelen en door kleine waterkrachtcen-

ommekeer mogelijk te maken. Maar

trales en windturbines.

het kan. En het middenveld, dat regering na regering ‘overleeft’, zal daarin een belangrijke rol blijven spelen.

Yves Cousement

rol van denktank? Nee, tal van ver-

De KVLV van Ottenburg leert tijdens een Repair Café om zelf elektrische toestellen te herstellen.

In aanloop van de klimaattop in Parijs bracht Bond Beter Leefmilieu haar netwerk samen om de 20 kilometer door Brussel te lopen. Samen vroegen ze zo meer aandacht voor het klimaat.

Pax Christi Vlaanderen manifesteert mee in een druilerig De parochiegroep in Zoutleeuw organiseert al verschillende jaren op rij een uitgebreide, overheerlijke brunch voor Broederlijk Delen. Op die manier brengen ze jong en oud samen aan tafel. Dat levert niet alleen een gezellige voormiddag op, maar ook een mooi bedrag voor de solidariteitsbeweging die vooral in het Zuiden werkt.

Brussel tegen de aankoop van nieuwe gevechtsvliegtuigen voor het Belgische leger. De vredesbeweging, gesteund door meer dan 130 andere organisaties uit het maatschappelijke middenveld, werkten daarrond samen en bezorgden Kamervoorzitter Siegfried Bracke een petitie met 38.000 handtekeningen.

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

LIMBURG

Verantwoordelijke uitgevers regio Limburg: beweging.net Carien Neven, ACV Jean Vranken, CM Lizy Cosemans Wil je reageren op de regionale bladzijden? Contacteer dan de redactie Visie Limburg - Mgr. Broekxplein 6 - 3500 Hasselt - tel. 011 29 08 70 - limburg@beweging.net - limburg.beweging.net Een Visie gemist? Ga naar www.visielimburg.be

ER IS NOG EEN TOEKOMST VOOR HET MIDDENVELD!

Limburg heeft nog steeds een sterk en breed middenveld. Maar zoals in de rest van Vlaanderen werd zijn slagkracht de afgelopen decennia gedecimeerd. Want er wordt ondertussen aanzienlijk bespaard in de middelen die het maatschappelijk middenveld de komende jaren zou kunnen inzetten. Een evolutie waar velen een uitgesproken mening over hebben. Wij gingen in gesprek met onze bisschop Patrick Hoogmartens en onze gouverneur Herman Reynders over de toekomst en de rol van het middenveld in tijden van crisis. Of hoe de twee hoogste machthebbers in onze provincie het middenveld een warm hart toedragen. Bent u lid van een vereniging of heeft u daar ooit deel van uitgemaakt? Patrick: “De vereniging waar ik mij het meest lid van heb gevoeld, was de jeugdbeweging, meer bepaald die van de KSA in Tongeren. In mijn beleving was dit lidmaatschap het meest bepalende van mijn leven. Soms denk ik dat het meer invloed had dan mijn school, meer nog: dan mijn familie. Tegelijk weet ik dat ik moet nuanceren. Maar toch, ik leerde er graag met mensen omgaan, ruzies bijleggen, organiseren, stilstaan bij wat wezenlijk is en graag leven.

“Soms denk ik dat de jeugdbeweging meer invloed had dan mijn school, meer nog: dan mijn familie.” Vroeger, als parochiepriester, was ik actief bij kwb en Ziekenzorg, groepen die zeer kostbaar zijn in het sociale weefsel van de parochie en de wijk. Nu, als bisschop, ben ik referent voor de jongerenpastoraal. In die hoedanigheid heb ik geregeld contact met het nationale bestuur van de grote jeugdbewegingen (Chiro, KLJ, KSA en Scouting). Voorts ben ik ook nauw verbonden met IJD of jongerenpastoraal Vlaanderen: zij werken sterk aan de christelijke inspiratie in het jeugdwerk.” Herman: “Ik ben in mijn jeugd altijd met basketbal bezig geweest. Mijn vader is jarenlang secretaris en voorzitter geweest van de basketbalploeg in Runkst. Maar eigenlijk was hij daar straathoekwerker avant la lettre. Via de basket bracht hij mensen samen, hielpen wij mensen. Pa hielp de jeugdspelers bij hun huiswerk en later bij het zoeken naar een job, bij het solliciteren. Hij deed alles voor die vereniging en de leden. In die sfeer ben ik opgegroeid en al vrij jong was ikzelf ook actief als penningmeester, secretaris, jeugdtrainer. Een bekend Engels spreekwoord ‘There is no I in team’ was toen een leidraad voor mij als sporter en nu nog steeds in mijn beroepsleven. De ploeg is belangrijk. De groep is vaak de inspiratiebron voor nieuwe uitdagingen. Een betere toekomst kan men alleen maar verwezenlijken als er veel mensen als groep mee dezelfde richting willen inslaan. Dé bestaansreden voor het middenveld.“

Hoe ziet u de rol en de slagkracht van het middenveld en bewegingen vandaag en morgen evolueren? Is er nog een toekomst voor het traditionele middenveld? Patrick: “Voor de jeugdbewegingen zie ik zeker een taak, al dienen ze erover te waken dat ze zich voldoende op jongeren blijven richten, niet alleen op kinderen. Het middenveld voor volwassenen en bewegingen blijven ook belangrijk, hoewel ze sterk van profiel veranderen. De bekende socioloog prof. Luc Huysse van de KU-Leuven sprak begin jaren ‘70 van het einde van het verzuilde middenveld. Nu lees ik dat hij opnieuw pleit voor een sterker middenveld. Hij ziet het middenveld vooral als bruggenbouwer tussen mensen en tussen de overheid en het individu. Ikzelf denk vooral aan het middenveld als plek van groei in menswording. Daarin heeft ook een christelijk middenveld zijn plaats. Mensen krijgen er kansen om zich vanuit een spirituele en evangelische bewogenheid in te zetten voor een of ander facet van de samenleving: voor de natuur, voor zieken of mensen met een handicap, voor jongeren of voor cultuur. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen hier actief bij betrokken worden. De overheid alleen is, mijn inziens, hiertoe niet in staat. Ze heeft er dan ook alle belang bij dit middenveld volop te ondersteunen.” Herman: “Velen beseffen dat niet altijd, maar het is immens belangrijk dat mensen bij elkaar komen, dat ze elkaar ontmoeten. Dat vormt het cement van onze samenleving. En ons middenveld speelt daar een heel belangrijke rol in. Het moet bruggen slaan om mensen samen te brengen. Via verenigingen worden mensen wegwijs gemaakt in de steeds sneller veranderende wereld. Daar wordt nog over thema’s gepraat die ieder van ons aangaan. Mensen worden vandaag heel eenzijdig geïnformeerd door de (sociale) media. Het middenveld biedt tegengewicht aan deze oppervlakkigheid. Het laat de mensen andere invalshoeken zien en geeft hen een bredere kijk op de samenleving. De infoavonden die zij organiseren, zoals over de samenstelling van ziekenhuisfacturen of over regeringsbeslissingen, zijn zeer waardevol. Zij zijn eigenlijk een soort testaankoop voor onze samenleving. En dat valt blijkbaar, jammer genoeg, voor een stuk weg. Iedereen informeert zich individueel, niet meer als groep. Moet ik nog bij een vereniging gaan om mij te verdedigen, mij te informeren? Mensen wachten niet meer om samen te komen om meningen te vormen. Iedereen communiceert rechtstreeks met de politicus en heeft de groep blijkbaar niet meer nodig. Zo wordt het middenveld uitgeschakeld.

Patrick: “Ik huiver ervan als politici alleen via de (sociale) media met de bevolking communiceren. Overleg met het middenveld voert tot meer nuance in de besluitvorming. Wat de dienstverlening betreft: zou het niet kunnen dat zij menselijker en ook goedkoper is, wanneer er ook vrij initiatief is in deze dienstverlening? Maar voor mij staat vooral de sociale betekenis van het middenveld centraal. Tijdens mijn vierdaagse pastorale bezoeken aan de dekenaten, ter gelegenheid van 50 jaar bisdom Hasselt, zie ik hoe in alle gemeenten honderden mensen zich via groepen en verenigingen inzetten voor anderen. Hetzelfde zag ik bij de Kroningsfeesten in Tongeren en nu bij de Virga Jessefeesten in Hasselt: zij brengen een diepe verbondenheid in de samenleving. Maar het georganiseerde middenveld zal zich natuurlijk nog structureler inzetten voor de samenleving en dat is goed. Ik kan me geen sociaal overleg voorstellen zonder een middenveld. En laat er ook daar maar wat verscheidenheid zijn!” Herman: “De overheid krijgt soms het verwijt dat ze concurreert met het middenveld, soms zelf de rol daarvan overneemt. Maar ik denk dat het middenveld complementair moet werken met de overheid. Daarvoor moeten we misschien zoeken naar nieuwe vormen van co-creatie. Daartoe is misschien wel een minder gepolitiseerd middenveld nodig om zo het wantrouwen vanuit de politiek weg te nemen. Moet er niet meer toenadering komen tussen de verschillende ideologieën in het middenveld? Moeten die politieke schotten niet weg? Politisering zou plaats moeten maken voor de echte vragen van de mensen. Ik pleit voor meer samenwerking in het middenveld, zoeken naar wat bindt, in plaats van naar de verschillen, om samen sterker te zijn. Want daar zie ik veel meer dingen die de middenveldorganisaties binden, dan waarin ze verschillen. De ideologische opdeling van het maatschappelijk middenveld is niet meer van deze eeuw. Wie vandaag sociaal geëngageerd is, is betrokken, is positief en alleen dan kan het vooruitgaan of men nu groen, rood of blauw is. Dan moet men naar complementariteit zoeken. Sociaal engagement mag geen kleur hebben, in de verschillende betekenissen: geen huidskleur en geen politieke kleur. Wij moeten streven naar meer samenwerking over alle kleuren heen, noem het een ‘regenboog-middenveld’.”

In de samenleving van vandaag met zijn individualisme en cocooning is sociaal engagement en vrijwilligerswerk meer nodig dan ooit. Ik zie nog heel veel mensen die zich inzetten, misschien niet meer op lange termijn via grote bewegingen, maar ook via andere, kleinere. Mensen willen zich inschrijven in actuele agenda’s waar ze dadelijk resultaat zien voor hun inzet. Grote bewegingen zouden de backoffice moeten kunnen worden van de nieuwe kleine initiatieven, burgerinitiatieven om hen te ondersteunen. Zij hebben de expertise en een draagvlak.”

Het middenveld heeft verschillende rollen: een sociale, een dienstverlenende en een politieke die nog steeds belangrijk zijn, maar onder druk staan. Welke van deze rollen zijn volgens u voor onze verenigingen belangrijk om te versterken? En is ons maatschappelijk middenveld noodzakelijk voor het functioneren van onze democratie?

“Wij moeten streven naar meer samen-

werking over alle kleuren heen, noem het een ‘regenboog-middenveld’.”

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

EEN BELANGRIJKE ROL SPELEN DICHTBIJ DE MENSEN

VRIJWILLIGERS, DE KRACHT VAN CM Mensen bezoeken, mantelzorgers ondersteunen, jongeren een onvergetelijke vakantie bezorgen, oordopjes uitdelen tijdens festivals… Het is slechts een greep uit de ruime waaier aan activiteiten waarbij CM-vrijwilligers enthousiast de handen uit de mouwen steken. Meer zelfs, bij CM Limburg vormen vrijwilligers de bouwstenen van de organisatie. “De meerwaarde van ons gezondheidsfonds is dat we een belangrijke rol spelen dichtbij de mensen”, vertelt algemeen directeur Lizy Cosemans. “En dat is mogelijk door de hulp van onze vrijwilligers. We zetten daarom sterk in op de uitbouw van een eigentijdse en geëngageerde vrijwilligerswerking. Investeren in gemotiveerde en deskundige vrijwilligers is meer dan ooit aan de orde nu we steeds meer evolueren naar een maatschappij die thuiszorg stimuleert. CMvrijwilligers zijn als het ware de voelsprieten van onze organisatie. Dankzij hen houden we de vinger aan de pols. Ze verdienen dan ook niet minder dan ons grootste respect.”

Zin om ook het verschil te maken? Laat van je horen op vrijwilligers.limburg@cm.be.

Plaatselijke CM-kern Liesbeth Lijnen Naast een druk bezette job, zijn mijn weekends volgeboekt met cellolessen, concertjes en etentjes. Toch vind ik het belangrijk om een namiddag vrij te houden voor CM. We informeren leden over allerhande gezondheidsthema’s. Van goed slapen tot het lezen van gezondheidsinfo online. Het zijn drukke namiddagen maar we zijn met een toffe bende op stap. En aan het einde van de dag heb je voor heel wat mensen het verschil gemaakt.

CMobiel: vervoerdienst voor personen in een rolwagen Danny Zwerts Het grote voordeel van chauffeur zijn bij CMobiel is dat je je eigen engagement kunt bepalen en zeer veel voldoening haalt uit de positieve feedback van cliënten

“Voor mij is het altijd een beetje feest als jij er bent.” Ik combineer het oppaswerk met mijn job en ben echtgenote, mama, moeke van vier kleinkinderen en dochter van 85-jarige ouders. Ik sta en ga ervoor!

Vrijwillig contactpersoon voor kansengroepen Christopher Nwosu Onze vereniging Kolores wil banden smeden tussen Nigeria en België. We proberen mensen goed te informeren zodat ze makkelijker hun weg vinden in de Belgische samenleving. Ik ben zelf al 20 jaar lid van CM en ben blij dat ik op deze manier iets kon terugdoen. Met hun ondersteuning kan ik mijn rol lende culturen ten volle opnemen. Prachtige ervaring!

Kazou, de vakantieorganisatie van CM Monitoren Ovivat

Oppas aan huis: bij chronisch zieken, ouderen of personen met een beperking Brigitte Vanhoutteghem Vanuit het idee ‘Niet alleen, maar samen’ ben ik als vrijwilliger bij Oppas aan huis gestart. Na drie jaar wekelijks langs te gaan bij een vrolijke dame van 97, hoor ik haar nog steeds zeggen:

Vrijwilliger zijn is vrijwillig maar niet vrijblijvend. Is verbonden maar niet gebonden. Is onbetaalbaar maar niet te koop.

Bestuursvrijwilligers Jos Meyers In juni werd ik voorzitter van CM Limburg: een uitdaging van formaat. Al gauw voelde ik de gedreven dynamiek in de Raad van Bestuur. De bestuursleden vatten hun taak nauwgezet op in een sfeer van hartelijkheid, transparantie en collegialiteit, met steeds het welzijn van CM-leden als centraal uitgangspunt. Het vormingsweekend in oktober was een voltreffer: we maakten kennis met soms moeilijke CM-dossiers, en met elkaar. De positieve kracht van samenwerking tussen vrijwilligers en beroepskrachten maakt CM Limburg groot.

Intersoc vakantievrijwilligers Telkens word je aangezogen door de gezelligheid. Er wordt kameraadschap gecreëerd met andere vrijwilligers en we spreken nog vaak in België af. Ter plaatse geef je het beste van jezelf, ongeacht je achtergrond, opleiding of beroepservaring. Maar je krijgt veel in de plaats: de mooie omgeving, vrije momenten en de dankbaarheid van vakantiegasten.

Ode aan het kazousjaaltje Oh dierbaar Kazousjaaltje Het heilige sjaaltje der Kazou’ers Onze moni’s en gasten zijn u gewijd Aanvaard de kracht en het bloed van onze ad’ren Wees ons doel in spel en activiteit Bloei, oh kleur, in eendracht niet te breken Wees immer uzelf en mooi vastgeknoopt Het woord Kazou dat u onbevreesd moogt spreken Discipline, dedication and friendship

Is positief denken is positief doen. Met als enig doel... Voor jezelf en de ander Een goed gevoel. (Van W. Mooijen)

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

AGENDA ACADEMIE – OKRA

. do 2.2: luisterlezing over symfonie 1 van componist Gustav Mahler. In C-Mine, kleine zaal om 14:00. . do 9.2: dermatoloog Nico Coenen spreekt over huidkanker. In zaal De Bammerd, kleine feestzaal, Salvialaan, Heers om 14:00. Meer info: José Larminier, 0473 75 39 62 . ma 13.2: ‘De kracht van het woord’ met regisseur en acteur Freddy Poeck. In De Markthallen, Markt 2, Herk-de-Stad om 14:00. Info: Magda Mertens, 013 55 20 95

BEZOEK - PASAR

. do 2.3: geleid bezoek aan Vogelen Zoogdierenopvangcentrum, Stabroekweg 32, Heusden-Zolder om 13.45 u. Inschrijven: Pasar Hasselt, Mathieu Vangelabbeek, 0494 57 00 72

BOWLEN – PASAR

. za 18.2: in Antares, Vreyshorring 212, Lommel van 19:45 tot 22:00. Inschrijven voor 8.2 bij Lambert Loenders, 0486 15 82 87

FILM – OKRA

. di 7.2: iedere eerste dinsdag van de maand om 14:00. Een initatief van Okra Academie Lommel i.s.m. Utopolis Cinema Plus Lommel en Davidsfonds Lommel. . vr 10.2: OKRA Sint-Truiden speelt, i.s.m. Cinema Cameo, Naamsevest 45, een recente film om 14:00. Info: Jos Lacroix, 0477 40 31 57

GPS-CURSUS – PASAR

. zo 12.2: het gebruik van een GPS om te wandelen en te fietsen. In De Bever, Beverbekerdijk 50, HamontAchel van 9:00 tot 16:00. Info: Johan Stippelmans, 0468 17 71 01

PANNENKOEKEN – PASAR

. zo 5.2: in Burchtheem, Burggracht 3, Brustem van 15:00 tot 18:00 u. Info: Andrea Nuyts, 011 68 33 03

Getuigenis van psychologe Katleen Janssens over de doorverwijzing van psychotherapie naar loopbaanbegeleiding bij Vokans.

WAT NA EEN BURN-OUT? Soms is het allemaal wat te veel. ’s Avonds in je bed lig je nog wakker denkend aan de volgende dag. Wat zal het nu weer zijn? Er wordt zoveel van je verwacht en je wil niet ontgoochelen. Maar eigenlijk verlang je gewoon naar rust. De stress zit in elke spier van je lijf en in elke gedachtekronkel. Je vraagt je af: “Misschien is deze job niets meer voor mij? Kan ik mijn job nog wel aan? Wie kan me hiermee helpen?” Psychotherapie is gelukkig niet meer zo een taboe. Meer en meer mensen durven uiteindelijk de stap zetten naar een psycholoog als ze voelen dat ze er zelf niet meer uit geraken. Psychologe Katleen Janssens getuigt: “Veel mensen die ik begeleid bij een burn-out komen vaak tot de constatatie niet (meer) helemaal op de juiste werkplek te zitten. De situatie voelt op dat moment bedreigend aan omdat er nog geen duidelijk zicht is op wat dan wel, noch op hun eigen competenties of op een volgende stap.” Naast psychologische hulp kiezen veel mensen, die met een burn-out kampen, ervoor om ook loopbaancoaching te volgen. Loopbaancoaching kan je helpen zicht te krijgen op je energiegevers en -vreters op je werk. Het kan ook helpen de balans te herstellen tussen werk en persoonlijk leven. Zit je reeds zo ver dat je niet meer in staat bent om te gaan werken? Dan is loopbaancoaching het best op zijn plaats wanneer je je burn-out hebt herkend en je de nodige rust hebt genomen. Pas wanneer je terug motivatie voelt en zin om te gaan werken, kan je samen met een loopbaancoach kijken hoe je je werk -huidige of nieuwe job- terug kan hervatten en hoe je kan voorkomen jezelf opnieuw voorbij te lopen.

ACV-LIMBURG PAKT DE BLAUWE MAANDAG AAN

OKRA CREA

De nieuwe OKRA-CREA brochure is uit. Wil je meer informatie over het aanbod, inschrijvingen of een uitgebreid programmaboekje? Bel dan naar het OKRA-createam, tel. 011 26 59 30 of 011 26 59 39. Je kan ook mailen naar crea.limburg@ okra.be of de brochure downloaden op www.okra.be/limburg

Katleen Janssens: “Loopbaancoaching creëert duidelijkheid. Het geeft mensen na een burn-out opnieuw perspectief en vertrouwen om de aangeleerde vaardigheden uit de begeleiding succesvol in te zetten in een nieuwe omgeving of om een constructief gesprek aan te gaan binnen de eigen organisatie.” Een vlotte doorverwijzing tussen loopbaancoach en psycholoog vindt Vokans heel belangrijk. De loopbaancoach kan soms iemand doorverwijzen naar psychotherapie wanneer die aanvoelt dat de persoon in kwestie mentaal nog niet helemaal klaar is voor loopbaancoaching, maar eerder nood heeft aan psychologische verwerking van het burn-out proces. Anderzijds kan de psycholoog mensen doorverwijzen naar een erkend loopbaancentrum zoals Vokans, wanneer de persoon klaar is om opnieuw aan het werk te gaan. Katleen Janssens: “Loopbaancoaching biedt aanvullend op psychotherapie een meer specifieke en praktische begeleiding in het onderzoeken van mogelijkheden op de arbeidsmarkt. De loopbaancoach van Vokans werkt samen met de klant aan een persoonlijk ontwikkelingsplan met duidelijke doelstellingen en aandachtspunten voor op de werkvloer.” Is loopbaancoaching ook iets voor jou? Aarzel niet en contacteer Vokans voor meer info of een afspraak! Dat kan via brigitte.verheyden@vokans.be of tel. 015-71.85.73 of anne. depeuter@vokans.be of tel. 02-557.88.34. Er is begeleiding mogelijk vanuit diverse locaties in Limburg.

Neem zeker een kijkje op onze website www.vokans.be!

INFOSESSIE

HOE EEN BURN-OUT VOORKOMEN?

Centrum Loopbaanbegeleiding Alternatief organiseert op donderdag 9 februari een infosessie over hoe een burn-out te voorkomen. Je bent welkom van 18.00 tot 19.00 uur op de Runkstersteenweg 134 in Hasselt. Deze infosessie is GRATIS. Schrijf je wel even in via www.beweegjeloopbaan.be of via 011-28.83.60.

WANDELEN – PASAR

. do 2.2: 5 of 10 km op een rustig tempo. Vertrek: Nieuwenhoven 1, Sint-Truiden van 13:00 tot 16:00. Meer info: Johan Stippelmans, 0468 17 71 01 . zo 5.2: 8 km met een drink en een hapje. Vertrek: Kerkplein, Hartenberg, Eigenbilzen om 14:00. Info: Em. Thijs, 0494 24 60 92 . zo 5.2: pannenkoekenwandeling. Vertrek: GC ‘d Erckenteel, Parkstraat, Alken om 14:00. Info: Paul Geladé, 0494 57 09 35 . do 9.2: 20 km in de Ardennen/ Voerstreek: Hamoir. Meer info: Johan Stippelmans, 0468 17 71 01 . zo 12.2: 8 km in groep. Vertrek: Dikke Louis, Blauwe Kei 40, Lommel om 13:30. Info: Louis Sannen, tel. 011 54 16 25 . zo 12.2: 7 of 13 km en dorpswandeling toegankelijk voor buggy en rolstoel. Vertrek: Sint Barbaraweg 1, Budel-Dorpplein tussen 10:00 en 14:30. Meer info: Rik Engelen, 0494 57 00 79

Maandag 16 januari was het Blue Monday (blauwe maandag), de meest depressieve dag van het jaar. In het kader van een nationale actie bouwde ACV-Limburg daarom een relaxmoment in op GreenVille in Houthalen-Helchteren. Onder de noemer ‘Too strexy for my job’ maakte ACVLimburg de aanwezigen bewust van het feit dat het ook anders kan. In een leuke sfeer en in ruil voor een goodiebag werden bezoekers aan de hand van een eenvoudige strexytest bevraagd over hun ervaringen met stress. “Hoewel velen van ons nog maar pas het goede voornemen maakten om het wat kalmer aan te doen, zitten we vlak na de kerstvakantie opnieuw in de dagelijkse verplichte sleur,” zegt Koen Buntinx van de ACV-Vormingsdienst. En dat weegt voor heel wat mensen door. “De gevolgen zijn duidelijk: 1 op 10 Vlaamse werknemers kan momenteel niet werken door een burn-out. Nooit eerder waren er zoveel gevallen. Vooral jonge mensen tussen 25 en 40 jaar zijn vaak het slachtoffer. Hoog tijd dus voor verandering!” vindt Koen. Het ACV wilde met haar actie vooral benadrukken dat het best ok is om de mallemolen even stil te zetten en tijd te nemen voor wat ook belangrijk is: gezin, hobby’s, engagement of gewoon eventjes helemaal niets doen. “Want ten slotte werken we om te leven en niet omgekeerd. Ook niet in 2017,” aldus Koen.

EDUCO

KORTE COMPUTEROPLEIDINGEN VOOR VOLWASSENEN • • • • • • • • •

Mac voor beginners: start 02/02 (8 lessen) Digitale fotografie: start 07/02 (5 lessen) Google foto’s: start 14/03 (3 lessen - avondcursus) Internet en e-mail: start 17/03 (7 lessen) WhatsApp voor Windows Phone:op 13/02 (1 les) iPhone basis: start 20/02 (4 lessen) Windows 10 vervolg: start 20/02 (4 lessen) WhatsApp voor Android Phone: op 21/03 (1 les) WhatsApp voor iPhone: op 27/03 (1 les)

Meer inlichtingen vind je op de website www.educo.be. Je kan ons contacteren via educo@educo.be of op 011-29.08.25. EDUCO is gelegen op het Mgr. Broekxplein 6 in Hasselt (tegenover het station).

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 27 januari 2017

Tijdkrediet zorgt voor werkbaarder werk.

Landingsbanen zorgen ervoor dat je langer aan het werk kan blijven.

Uurrooster 5 dagen op voorhand is onvoldoende.

Annualisering van de arbeidsduur maakt werk niet werkbaarder.

Limburgers willen flexibiliteit op maat van de werknemers

1.066 Limburgers werden bevraagd over ‘werkbaar’ werk De Limburgers staan niet per definitie negatief tegenover flexibiliteit op voorwaarde dat ze deze zelf kunnen invullen en dat er ook flexibiliteit op maat van de werknemers is. Dat blijkt uit een bevraging van ACV-Limburg. De resultaten hiervan werden vorige week gepresenteerd

1.066 Limburgers ACV-Limburg trok in december de straat op om bij de Limburgers te gaan polsen wat voor hen het werk ‘werkbaarder’ zou maken. Aanleiding was de verhoging van de pensioenleeftijd waardoor het ACV heel wat vraagtekens plaatste bij de ‘werkbaarheid’ van die langere loopbanen. In totaal kregen 1.066 willekeurige Limburgers de bevraging onder de neus geschoven.

Tijdkrediet & landingsbanen Alle leeftijdsgroepen bleken behoefte te hebben aan flexibiliteit, “maar vooral de mensen in de leeftijdsgroep 26 tot 39 jaar,” zegt Jean. “Zij hebben het meest nood aan instrumenten om alle projecten in hun leven gecombineerd te krijgen.” Naast de populaire glijdende uren (64% was voor), blijken vooral het tijdkrediet en de landingsbanen ideale tools in handen van arbeiders en bedienden om tegemoet te komen aan noden tijdens hun actieve carrière (zie infografiek). Opmerkelijk is dat kaderleden en leidinggevenden andere accenten leggen in hun loopbaan. Deze groep hechtte opvallend veel meer belang aan de landingsbanen dan aan het tijdkrediet. Allicht omdat ze minder de mogelijkheid hebben om tijdens de loopbaan ‘zorgpauzes’ in te lassen. “Met de langere loopbanen en de vergrijzingsproblematiek in het achterhoofd, zal de noodzaak aan dit soort systemen enkel toenemen. Wij vinden het dan ook belangrijk dat deze systemen niet verder worden afgebouwd,” aldus Jean.

Loopbaansparen Het loopbaansparen kan volgens ACVLimburg in deze een nieuw instrument worden om die nood in te vullen, maar

ter gelegenheid van de ACV-nieuwjaarsontmoeting. “Wij roepen de werkgevers dan ook op om rekening te houden met de nood aan meer flexibiliteit op maat van de werknemers,” zegt Limburgs ACV-voorzitter Jean Vranken (foto).

ook om andere ‘pauzes’ in te lassen. “De spelregels zijn echter nog niet duidelijk: wat kan en hoe ver mag je gaan? De toekomst zal het moeten uitwijzen,” vult Jean aan. Alleszins maakte de bevraging duidelijk dat 53% van de Limburgers graten ziet in het loopbaansparen. Vooral bedienden en kaderleden (79%) zijn het idee genegen. Vrouwen (64%) daarentegen hebben hun bedenkingen bij dit systeem. “Zij hebben misschien vandaag al elke verlofdag nodig om alles gecombineerd te krijgen en zijn doorgaans nog steeds degenen die deeltijds werken in functie van het gezin,” zegt Jean.

Flexwet Uit de bevraging bleek ook dat variabele uurroosters niet gesmaakt worden (zie infografiek). Deze uurroosters worden minimum 5 werkdagen vooraf aan het personeel meegedeeld. De Wet Peeters wilde dit nog versoepelen tot 1 dag. Bijna de helft van de Limburgers gaf expliciet aan dat zelfs 5 dagen te weinig is. “Gelukkig konden de vakbonden het voorstel van Peeters tegenhouden,” zegt Jean. Ook de annualisering van de arbeidsduur kon op weinig bijval rekenen. De Limburgers zien het duidelijk niet zitten om in de ene periode wat meer te werken om in een andere periode wat minder te werken op momenten dat het voor de werkgever noodzakelijk is. Vooral de mensen die aan de slag zijn, staan er weigerachtig tegenover (zie infografiek).

Opleiding Een in het oog springend resultaat leverde de vraag rond ‘Recht op opleiding’ op. “Opvallend is dat 73% van de bevraagden de link legt tussen ‘werkbaar’ werk en opleiding. Duidelijk leeft de overtuiging

van jong tot oud dat bijblijven op de werkvloer -ongeacht de job- een must is. “Wij betreuren dan ook dat het recht op opleiding geen individueel recht is, maar een collectief recht,” aldus Jean.

heel wat Limburgers (11%) spontaan veel belang aan een goede sfeer op de werkvloer.

Sfeer op het werk

Naar aanleiding van deze uitgebreide bevraging roept ACV-Limburg de werkgevers dan ook op om rekening te houden met de nood aan meer flexibiliteit op maat van de werknemers. “Met het oog op de vergrijzing, de langere loopbanen, fenomenen als burn-outs, … durven we zelfs te stellen dat bedrijven en organisaties, die zich duurzaam willen ontwikkelen, ook duurzaam met hun werknemers moeten omspringen. In dat kader is het óók in het belang van de werkgevers dat hun werknemers zich goed (blijven) voelen in hun job zodat langer werken ook écht werkbaar wordt,” besluit Jean.

Tot slot mochten de bevraagde Limburgers in een open vraag aangeven wat voor hen het werk ‘werkbaar’ zou maken. Naast flexibiliteit op maat van de werknemer en een betere combinatie arbeid-gezin, is er een uitgesproken vraag naar aangepast werk. “Heel wat bevraagde Limburgers gaven spontaan aan dat er rekening gehouden moet worden met hun leeftijd en hun fysieke mogelijkheden. Onze bekommernis over hoe je langer werken moet volhouden, is duidelijk een gedeelde zorg,” zegt Jean. Daarenboven hechten

INFO’S MIJN LOOPBAAN Wil je meer info over je rechten en plichten als werkzoekende, de rol van de VDAB en wat ‘MIJN LOOPBAAN’ hiermee te maken heeft, welke tewerkstellingsmaatregelen er bestaan, sollicitatietips, ...? Kom dan zeker naar één van de info’s ‘MIJN LOOPBAAN’ van ACV-Bijblijven op: dinsdag 14 februari, vrijdag 17 februari of woensdag 22 februari. Telkens in de voormiddag om 09.30 uur in het vergadercentrum beweging.net in Hasselt (tegenover station). Deze info’s zijn GRATIS. Inschrijven is niet nodig. Meer info: sarah.gorissen@acv-csc.be 0475-41.27.06.

Duurzame ontwikkeling

ACV GESLOTEN! De ACV-kantoren zijn gesloten op donderdag 2 februari wegens het uitbetalen van de werkloosheidsuitkeringen.

COLOFON

Visie Â¬ vrijdag 27 januari 2017

9LVLH LV HHQ WZHHZHNHOLMNV OHGHQEODG LQEHJUHSHQ LQ KHW OLGPDDWVFKDS YDQ &0 HQ $&9 9RHGLQJ HQ 'LHQVWHQ $&9 &6& 0(7($ $&9 %RXZ LQGXVWULH HQHUJLH HQ $&9 7UDQVFRP Ã¬ 9HUDQWZ 8LWJ QDW SDJ /LQGH 'H &RUWH Ã¬ +RRIGUHGDFWHXU -XUJHQ 'Ã¥2XUV Ã¬ 5HGDFWLH EHZHJLQJ QHW HQ $&9 .DDWMH 'H &RQLQFN /HHQ *UHYHQGRQFN $PÂ«OLH -DQVVHQV +LOGH 9DQ 0DOGHUHQ 3DWULFN :LUL[ 'DYLG 9DQEHOOLQJKHQ .DUHQ =HOGHUORR .ULV 6L[ *LDQQL *UHFR 0DUMDQ &DXZHQEHUJ Ã¬ 5HGDFWLH &0 'LHWHU +HUUHJRGWV FRÂ¸UGLQDWLH 0DUWLQH &UHYH (ULF 'H 0DHJG 7RP 9DQ *HHUWVRP 1HOH 9HUKH\H $QQHOHHQ 9HUPHLUH Ã¬ 9RUPJHYLQJ %DUW *HYDHUW 5XWJHU 9DQ 3DU\V Ã¬ 5HGDFWLH 9LVLH 3% %UXVVHO WHO Ã¬ OH]HUV#YLVLHUHGDFWLH EH Ã¬ 'UXN &ROGVHW 3ULQWLQJ 3DUWQHUV $ *RVVHWODDQ *URRW %LMJDDUGHQ Ã¬ $UWLNHOV UHJLRQDOH EODG]LMGHQ YDOOHQ RQGHU GH UHVS YHUDQWZ XLWJHYHUV Ã¬