Visie 2019 - nr. 6 - Nationaal by beweging.net

BLAD MET EEN MENING VOOR EEN WERELD IN BEWEGING

REGIO WAAS EN DENDER 1 - NR 06 - VRIJDAG 22 MAART 2019

De 10 geboden voor geluk

> 8-9 Getest: de Nutri-Score >3

Neutraal schuldbemiddelaar MyTrustO roept op om tijdig hulp te zoeken

Afbetaling van schulden steeds vaker via rechtbank Tussen februari 2018 en februari 2019 werden negen procent meer procedures voor collectieve schuldenregeling opgestart. Zo’n 355 000 Belgen hebben schulden, gemiddeld 5400 euro per persoon. Je schulden op tijd aanpakken, blijft de meest waardevolle tip om gerechtelijke procedures te vermijden.

TEKS T AMÉLIE JANSSENS

n februari van dit jaar telde de Centrale voor kredieten aan particulieren van de Nationale Bank van België 521 526 achterstallige consumenten- en hypothecaire kredieten. Meer dan 355 000 Belgen hebben schulden met per persoon een gemiddelde achterstal van 5400 euro.

Het voorbije jaar werden negen procent meer procedures voor collectieve schuldenregeling opgestart. Een rechter stelt dan een schuldbemiddelaar aan. Die probeert eerst tot een minnelijke regeling te komen om de schulden af te betalen. Lukt dat niet, dan stopt de bemiddeling en beslist de rechter over de regeling om de schulden aan te zuiveren.

Begeleiding Wil je extra incassokosten en gerechtelijke procedures vermijden, dan blijft de belangrijkste vuistregel volgens experts: pak je schulden zelf en op tijd aan. Dat kan bijvoorbeeld door beroep te doen op een dienst voor schuldbemiddeling. Beweging. net Antwerpen lanceerde in 2015 de dienst MyTrustO die zowel mensen met schulden als schuldeisers begeleidt. Vandaag is de dienst in heel Vlaanderen actief.

‘Sinds we in het traject zitten zagen we geen enkele deurwaarder meer.’ K.S.

TWEEWEKELIJKSE UITGAVE

BEWEGING.NET

CM.BE

‘Ik ben heel blij dat we nu in een begeleidingstraject zitten bij MyTrustO’, getuigt K.S. uit Dendermonde. ‘Toen ik bij VDAB langsging om een job te zoeken, vertelde ik over onze situatie. Ik had het al even moeilijk om

de huishuur te betalen en ook mijn man bracht schulden mee uit een vorige relatie. De loketbediende raadde me aan om contact op te nemen met MyTrustO. Dat deed ik en in september 2018 startte ons traject. Na een jaar zullen we schuldenvrij zijn. En we betalen geen extra kosten. Elke maand schrijven we een vaste som over naar MyTrustO en zij zuiveren daarmee onze schulden aan. Sinds we in het traject zitten, zagen we geen enkele deurwaarder meer.’

Open en redelijk ‘Wat ik trouwens erg apprecieer, is de openheid en redelijkheid van de dienst’, gaat K.S. verder. ‘In december stelde ik voor om een lager maandbedrag te storten zodat er wat geld overbleef voor een cadeau voor onze kinderen. In januari en februari zou ik dat tekort goedmaken. De begeleider ging akkoord en dat is vlot verlopen. Elke maand krijg ik een mail met de stand van zaken. Zo blijf ik wel betrokken bij mijn dossier, dat vind ik belangrijk.’ Steeds meer mensen doen een beroep op dit soort diensten. Ook meer en meer schuldeisers kiezen voor Ethisch Verantwoord Invorderen (EVI). ‘Sinds de oprichting in 2015 steeg het aantal dossiers jaar na jaar’, vertelt Patrick Van Buggenhout van MyTrustO. ‘Binnenkort werven we zelfs dertig nieuwe medewerkers aan om die gestegen vraag op te vangen. We blijven mensen aanmoedigen om met ons contact op te nemen van zodra ze in de problemen komen. Hoe vroeger we erbij zijn, hoe eenvoudiger de schulden kunnen afbetaald worden. En dat is voor elke partij, schuldenaar en schuldeiser, een goede zaak.’

>>> www.mytrusto.be.

ACV-ONLINE.BE - JAARGANG 75 - AFGIFTE BRUSSEL X - P806000 - VOLGEND NR 5.04.2019 - REGIO BLZ.13

VAN DE WEEK

VOEL JIJ DAT OOK?

DE QUOTE

PETER WOUTERS, VOORZITTER BEWEGING.NET

k ontwaarde deze week toch echt een gevoel van omslag. Een omslag die maakt dat wij nooit meer op dezelfde manier naar onszelf en onze wereld kunnen kijken. De steeds groeiende aandacht voor de opwarming van de aarde bereikt inmiddels bijna alle groepen in onze samenleving. Het besef dat onze aarde beperkt is in haar middelen en haar incasseringsvermogen baant zichzelf een weg naar alle keukentafels, maar ook naar alle beleidstafels. En wat zien we samen met deze bewustwording? Dat het thema sociale rechtvaardigheid terrein wint. Het is ontegensprekelijk de noodzakelijke voorwaarde voor een klimaatbewust beleid. Dat het klimaatbeleid niet langer alleen ambitieus moet zijn, maar ook sociaal rechtvaardig, is omdat men denkt dat die eerste kwestie nogal indrukwekkende impact zou kunnen hebben. Rijke mensen bouwen energieneutrale huizen, kunnen rijden met elektrische wagens, kunnen zich aanpassen ... Winstgevende bedrijven kunnen nieuwe markten aanboren en zich omvormen of kunnen nieuwe productiemethoden ontwikkelen. Mensen met een laag of een modaal inkomen hebben al een woning en een wagen. Zij kunnen zich niet zomaar aanpassen aan nieuwe regels en verwachtingen. Zij

kunnen een extra bijdrage op hun vervuilende activiteiten (verbruik van benzine, stookolie, houtverbranding ...) niet zomaar opvangen in hun budget. Als we dus vooruit willen geraken, moeten die twee aspecten verbonden worden. Op onze website van beweging.net schreef Sandra Rosvelds een knappe opinie over een sociaal-rechtvaardig klimaatbeleid. Een omslag dus. Je ziet het aan de nieuwe groepen in de samenleving die zich bemoeien met de sociaalrechtvaardige klimaatkwestie: jongeren, senioren, werknemers, bedrijfsleiders, verenigingen ... De cirkel wordt steeds groter. Het is zoals met alle grote maatschappelijke vraagstukken. Pas wanneer brede lagen van de bevolking (en dus ook van de politiek) een thema als belangrijk aanvoelen, zal werkelijk beleid een kans krijgen. We

zagen het vroeger al met de opbouw van onze sociale zekerheid, met de staatshervormingen, met abortus, met gelijke kansen voor mannen en vrouwen ... Telkens was er een kleine groep voorvechters. Deze groep kende succes en kon hun thema op de maatschappelijke agenda zetten. Soms zelfs met een politieke partij. En pas wanneer ook andere partijen het thema erkenden en overnamen ontstond vernieuwend beleid en een echte omslag. Change, noemt Duncan Green het. U leest verder in deze Visie over deze inspirerende man. Die omslag zal invloed hebben. Of men dat nu graag heeft of niet. Het gangbare beleid heeft een nieuwe breuklijn gekregen. De grenzen en de kansen van groei worden niet langer bepaald door menselijke en door economische factoren. Ook door factoren van sociale aard en van klimaataard. Je voelt de verandering. En ze maakt ons een beter deel van de wereld. Of deel van een betere wereld?

‘Het thema sociale rechtvaardigheid wint terrein’ PETER WOUTERS, VOORZITTER BEWEGING.NET

‘De mensheid verandert doorheen de eeuwen heen eigenlijk weinig. Dat is een verontrustende gedachte, maar tegelijk ook een geruststellende.’ RICK DE LEEUW IN WINTERUUR

HET CIJFER

Een dode walvis spoelde afgelopen weekend aan in de Filipijnen met 40 kilogram plastic in zijn maag.

M/V/X VAN DE WEEK

Jonas Malisse

De 27-jarige jongeman lanceerde vorig jaar de ‘Too good to go’- app in België. Via de app kun je aan voordelig tarief gerechten en voedingswaren bestellen en afhalen bij restaurants, bakkers, ... afhankelijk van wat er niet verkocht werd. Ruim 300 000 mensen gebruiken de app. Het aantal maaltijden dat het voorbije jaar van de vuilnisbak gered werd, staat gelijk aan 200 000 kilogram CO2.

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV bouw - industrie & energie en ACV-Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.:Peter Wouters • Redactie Visie: Leen Grevendonck :-), Wim Troch, Nils De Neubourg, Monique Braam, Amélie Janssens, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Rooni Theeboom, Marjan Cauwenberg, Dieter Herregodts, Martine Creve, Eric De Maegd, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (13-15) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •

ACTUEEL

Getest

Hoe (goed) werkt de Nutri-Score voor voedingsmiddelen? Op steeds meer voedingswaren zien we de letters A tot E opduiken. Maar wat vertelt dat nieuw scoresysteem, de Nutri-Score, ons echt? Redacteur Sarah ging naar de supermarkt, kocht er vijf A-producten en legde die voor aan diëtist Loes Neven, coördinator gezonde voeding bij Gezond Leven.

Waarom krijgen zij een A?

A BC D E DIEPVRIESFRIETEN Waarom? Aardappelen zijn gezond, tot je ze frituurt.

MUESLI MET HAZELNOTEN EN CHOCOLADE Waarom? De muesli bevat geen toegevoegde suikers, wel volkoren granen en noten.

TEKS T SARAH VANDOORNE FOTO JAMES ARTHUR

e Nutri-Score is een nieuw label op voedingsproducten waarbij het product telkens een kleur en een letter krijgt. A staat voor voedzaam donkergroen, E kleurt ongezond donkerrood. Op basis van die letterscore kunnen we als consument makkelijker gezonde keuzes maken.

BIOLOGISCHE VOLKOREN RIJST Waarom? Het gaat om een volkoren graansoort, vol eiwitten en vezels, zonder toegevoegd zout of suiker.

HALFVOLLE NATUURYOGHURT Waarom? Halfvolle yoghurt betekent minder calorieën dan volle. Natuuryoghurt bevat geen toegevoegde suikers.

De letterscore wordt bepaald op basis van een algoritme. Dat is een berekeningsformule die automatisch beslist welke score een product krijgt. Het algoritme weegt positieve eigenschappen van voeding af tegen meer negatieve bestanddelen. Zo zullen producten met meer vezels, fruit en groenten een hogere score krijgen dan voedingsmiddelen die veel suiker, vet of zout bevatten.

Gezond en goedkoop De Nutri-Score werd bedacht door Franse wetenschappers. Het is het eerste label dat consumenten effectief gezonder laat kiezen, zo blijkt uit de wetenschappelijke testen. Uit studies blijkt dat ook kwetsbare groepen meer geneigd zijn om voor goed scorende producten te kiezen. Dat is een goed teken, vindt Loes Neven van het Vlaams Instituut Gezond Leven. ‘Gezond betekent niet noodzakelijk duur.’ We vinden de Nutri-Score nu vooral terug op de (relatief goedkope) huismerken. ‘Dat doorbreekt ook de idee dat witte producten minder goed zouden zijn dan merkproducten.’ In Franse supermarkten zien we het scoresysteem al regelmatig terugkomen. Ook België springt op de (winkel)kar. Het ministerie van Volksgezondheid zal er actief op inzetten vanaf begin april. De Nutri-Score blijft wel vrijwillig. Een bedrijf kan niet verplicht worden om het op de verpakking te zetten. Tot nu toe hebben enkele Belgische supermarkten al stappen ondernomen om de score door te voeren. Bij Delhaize, Colruyt Groep en Carrefour zie je het op steeds meer verpakkingen, op de website en via de app.

VOORVERPAKT WIT CIABATTABROOD Waarom? Brood is voedzaam. Alleen was bruin of volkorenbrood nog beter geweest.

Onze redacteur kocht vijf producten met een A-score en legde die voor aan een diëtist.

Op zoek in de supermarkt In een van die supermarkten gingen wij op zoek naar producten met een groene Ascore. Volgens het scoresysteem zouden die producten beter zijn dan hun donkerrode tegenhangers. ‘De Nutri-Score geeft vooral aan hoe voedzaam voedingswaren zijn in vergelijking met andere producten van dezelfde categorie’, zegt Loes Neven. ‘Het is heel nuttig om bewerkte voeding met meerdere ingrediënten, zoals bijvoorbeeld ontbijtgranen, met elkaar te vergelijken.’ Dat treft, in de supermarkt kozen wij voor muesli. Met hazelnoten, maar ook met chocolade. Toch kreeg het product een Ascore. Loes Neven bestudeert de verpakking. ‘Er zitten vooral volkoren granen in. En ook noten zijn heel voedzaam. Tegelijk zit er maar 6 procent chocolade in, wat nog meevalt qua vetgehalte. Er is geen suiker aan toegevoegd, maar stevia, waardoor er geen minpunten voor suiker waren. In vergelijking met gesuikerde ontbijtgranen is dit dus de betere keuze.’ Worden zoetstoffen dan niet in rekening gebracht, vragen we ons af? ‘De NutriScore neemt een aantal zaken niet in over-

weging voor de score. Additieven, zoals zoetstoffen, zijn daar een van.’ Bij een voorverpakt wit ciabattabrood tellen de bewaarmiddelen dus ook niet mee? ‘Dat klopt. Alleen jammer dat het een wit brood is. In de voedingsdriehoek geven we een duidelijke voorkeur aan bruin of volkoren brood.’ Voor de score maakt het evenmin uit of een product biologisch is of niet. We hadden nochtans biologische rijst uitgekozen. ‘Een biolabel zegt niets over hoe voedzaam een product is. Hier gaat het om een volkoren graansoort, vol eiwitten en vezels. Dat is wel bepalend voor de score.’

Conclusie? ‘Eigenlijk geldt voor de NutriScore hetzelfde als andere labels: maak er gebruik van, maar gebruik vooral je gezond verstand’, aldus de diëtist. ‘Het helpt consumenten om sneller een betere keuze te maken. Het zal ook supermarkten aanzetten om de productsamenstelling te bekijken als producten niet goed scoren.’

Gezond verstand

En wat met donkerrode E-producten, die in de donkerrode restgroep van de voedingsdriehoek thuishoren? ‘Uiteraard mag je jezelf af en toe een pleziertje gunnen’, zegt de diëtist. ‘Liever een keer per week genieten van een ongezond tussendoortje met een E, dan elke dag te smikkelen van C- of D-producten.’

Wat leggen we nog in onze winkelkar? Halfvolle yoghurt met score A. ‘Het gaat om natuuryoghurt, zonder toegevoegde suikers’, zegt de diëtist daarover. ‘Maar als je daar suiker aan toevoegt, wordt het product meteen een stuk ongezonder.’

Tegemoetkoming voor diëtist

Tot onze verbazing blijken ook diepvriesfrieten met een A-score weg te komen. ‘Dat komt omdat de frituurolie nog niet is meegerekend’, verklaart Loes Neven. ‘Aardappelen worden pas ongezond als je ze gaat frituren.’

Van 18 tot en met 24 maart is het de Week van de Diëtist. CM biedt een tegemoetkoming voor wie voedings- en dieetadvies wil van een erkende diëtist. Het gaat om een eenmalige tegemoetkoming van 40 euro voor wie minstens 4 sessies volgt.

INVESTEREN IN

4 MENSEN

Tot aan de verkiezingen van 26 mei gaat Visie op zoek naar investeringen die de mensen van een volgende regering mogen - of moeten - verwachten. Deze week: investeren in kwaliteitsvol werk.

Betere jobs? 6 principes Vijf dagen opleiding per jaar, een halt toeroepen aan dagen weekcontracten en tijdskrediet uitbreiden naar bedrijven met minder dan elf werknemers. Het zijn enkele van de ACVvoorstellen om in te zetten op een hogere kwaliteit van werk. TEKST AMÉLIE JANSSENS

eb jij een werkbare job? Dan hoor je bij de gelukkige helft van de Vlaamse werknemers. De andere helft ervaart een te hoge werkstress, krijgt te weinig leermogelijkheden, kan werk en gezin moeilijk combineren of is weinig gemotiveerd. In opdracht van de Vlaamse sociale partners onderzoekt de Stichting Innovatie & Arbeid de kwaliteit van werk. De resultaten van 2016 deden heel wat wenkbrauwen fronsen: bij slechts 51 procent van de Vlaamse werknemers op de Vlaamse arbeidsmarkt kreeg hun job het kwaliteitslabel ‘werkbaar werk’. Een daling in vergelijking met 2013. Dat is een probleem, zegt het ACV. ‘Opeenvolgende regeringen zetten in op langer werken. Maar mensen kunnen hun werk gewoon niet volhouden. Het is aan de volgende regeringen, federaal en Vlaams, om de kwaliteit van de jobs te verbeteren’, vindt het

ACV. Daarvoor schuift de vakbond zes principes naar voren. 1 Meer opleiding en hogere aanmoedigingspremie Wie niet mee is met de technologische ontwikkelingen en digitalisering riskeert een ontslag

of kampt met faalangst en werkstress. En van de ene dag op de andere van job veranderen is niet vanzelfsprekend. Daarom is opleiding en vorming doorheen heel de carrière cruciaal. Het ACV vraagt voor iedereen een individueel afdwingbaar recht op vijf dagen opleiding per jaar, tijdens de werkuren. Ook voor werknemers

MARC LEEMANS, VOORZITTER ACV

BETER VOORKOMEN DAN GENEZEN ‘Geen regering die zo streng is geweest voor langdurig zieken als de regering-Michel. Waar mogelijk heeft men de druk opgevoerd om mensen na een slepende ziekte sneller aan de slag te krijgen. Het effect blijkt tegen te vallen. Sinds de start van de legislatuur zijn er liefst 71.000 nieuwe zieken bijgekomen. Vakbonden en ziekfondsen krullen vraagtekens bij de harde aanpak’. Zo opende een paginagroot artikel in Het Laatste Nieuws maandag. Wat verder las je dat het aantal langdurig zieke werkers in 2018 piekte op 415.200. Het leeuwendeel van de gezondheidsproblemen is terug te brengen tot rug-, spier- en gewrichtsproblemen, depressie en burn-out.

Het ACV is er voorstander dat mensen die dat willen en kunnen (geleidelijk) terug aan werk gaan. Maar dat moet op basis van vrijwilligheid en op een haalbare manier gebeuren. Dat is nu te weinig het geval, mensen worden te veel opgejaagd en met de vinger gewezen. Om te besparen heeft de regering Michel heel sterk ingezet op te snelle terugkeer naar het werk. We hebben daarvoor al herhaaldelijk gewaarschuwd, ook in Visie. Bovendien biedt de regelgeving nu meer mogelijkheden voor werkgevers om zieke werknemers te ontslaan wegens medische overmacht. 38 436 zieke werknemers stapten de voorbije twee jaar in de nieuwe regeling die was opgezet om meer langdurig zieken terug aan het werk te zetten. Voor 24 126 werknemers leidde dat tot een ontslag om medische overmacht, dus zonder opzegvergoeding. Die ontslagmachine heeft niets te maken met een terugkeer naar werk, wel met goedkoop dumpen.

Minstens even belangrijk als een goed gekaderde terugkeer naar het werk is voorkomen dat mensen ziek worden door hun werk. In dit geval is voorkomen letterlijk beter dan genezen. En ook daar heeft deze regering te kort geschoten. Ze heeft ingezet op meer overuren, op meer nachtarbeid, op minder mogelijkheden voor tijdkrediet, landingsbanen en SWT. Die beleidskeuzes wreken zich nu in een record aantal langdurig zieken. Daarom lanceren we naar de volgende regeringen, federaal en Vlaams, een hele reeks voorstellen om de kwaliteit van werk een boost te geven. U vindt op deze pagina een selectie van onze pistes. Met sommige van die voorstellen leuren we al jaren, andere ideeën zijn gloednieuw. Hopelijk vergroten de trieste recordcijfers de ontvankelijkheid ervoor bij politici. Want het straatje waarin ze nu zitten loopt dood.

5 SOCIALE VERKIEZINGEN

Stemrecht voor interim werknemers Interimwerknemers zullen tijdens de sociale verkiezingen van 2020 ook hun stem kunnen uitbrengen in de onderneming waar ze aan het werk zijn. Dat besliste de Kamercommissie sociale zaken vorige week. Het ACV kaartte al lang het probleem aan: interimwerknemers werken vaak lange tijd in hetzelfde bedrijf maar krijgen er geen inspraak. Tot nu toe konden ze geen afgevaardigden verkiezen tijdens de sociale verkiezingen. Dat verandert nu. Bij de volgende sociale verkiezingen in 2020 zullen ook interimkrachten die langdurig aan het werk zijn in een onderneming kunnen stemmen.

‘Pas op vrijdag krijg ik mijn schema voor de week daarop’ J.B. (27) uit Hasselt is technicus bij een grote dienstverlener voor installatie en onderhoud van technische installaties. Het interview werd drie keer verplaatst, omdat zijn werkschema telkens veranderde. De juiste man om het te hebben over flexibel werk en de gevolgen ervan.

regelmatig al tussen 4.30 uur en 5 uur op de baan om tegen half zeven op de werf te zijn, dan begint mijn shift. De avonden zijn voor mij dus vaak kort. En dat is dan weer vervelend voor mijn vriendin. Zij begint om 9 uur te werken en hoeft dus niet zo vroeg naar bed.’

‘Elke vrijdag ontvang ik mijn schema voor de week die volgt’, vertelt hij. ‘Maar ook die planning wijzigt nog vaak. Soms tot wel drie keer. En het is al niet evident om telkens pas een week van tevoren te weten welke opdrachten je hebt. Ik kan moeilijk activiteiten plannen ’s avonds, want ik weet nooit wanneer ik thuis zal zijn. En ik heb eigenlijk geen ritme. Ik eet altijd op andere tijdstippen.’

‘We hebben nog wat tijd, mijn vriendin is nog iets jonger, maar we hebben het natuurlijk wel al gehad over kinderen. Dat zal niet makkelijk worden, vrezen we. In principe kan ik ze ’s avonds ophalen bij een onthaalmoeder of van school want mijn werkdag stopt om 15 uur. Maar als ik aan de andere kant van het land zit, wordt dat een pak moeilijker. En dat weet ik dan pas de week voordien. Opvang regelen wordt dus geen eenvoudige opdracht.’

24 MAART

Manifestatie tegen racisme Naar aanleiding van de Internationale Dag tegen Racisme en Discriminatie op 21 maart, trekken middenveld- en anti-racismeorganisaties op zondag 24 maart de straat op in Brussel. ‘De nationale manifestatie moet aantonen dat we ons niet laten verdelen door racisme en discriminerende maatregelen en dat we blijven strijden voor een samenleving waar iedereen op gelijke voet meetelt’, vertellen de organisatoren van Platform 21/03.

‘Deze week werk ik in Aalst, Gent en Mechelen. En ik woon in Hasselt. Ik moet ook vaak eerst het werkmateriaal oppikken. Dan ga ik langs het centraal magazijn in Lummen. Ik ben dus

>>> www.platform2103.be

DOK TERSBEZOEK in kmo’s. En werknemers die hun werk halftijds of voltijds onderbreken om opleiding te volgen, moeten een hogere aanmoedigingspremie krijgen. Want vandaag is minder gaan werken om opleiding te volgen voor veel mensen financieel niet haalbaar. 2

Tijd naast het werk Naast het werk hebben mensen nood aan tijd om voor hun kinderen, partner of ouders te zorgen. Je job daarmee kunnen combineren, verhoogt je tevredenheid. Daarom dringt het ACV aan op het versterken van tijdskrediet, landingsbanen en thematische verloven. Het ACV pleit voor ouderschapsverlof tot 18 jaar (of 21 jaar voor een kind met een beperking) en de uitbreiding van het recht op tijdskrediet naar bedrijven van minder dan elf werknemers. Ook de regeling voor structureel telewerk is aan modernisering toe. Alle werknemers van wie de functie dat toelaat, zouden op basis van een bedrijfs-cao thuis moet kunnen werken. Meer zekerheid, minder stress Steeds meer mensen werken met tijdelijke en/of deeltijdse contracten die voor veel onzekerheid zorgen. Werknemers met zo’n contract moeten zich vaak ook heel flexibel opstellen en altijd beschikbaar zijn. Volgens het ACV kunnen hogere werkgeversbijdragen voor tijdelijke en uitzendcontracten (niet voor vervangingscontracten) en voor onvrijwillig deeltijdse contracten daar een antwoord op zijn. De vakbond verwacht dat die hogere werkgeversbijdragen bedrijven zullen aanmoedigen om betere contracten aan te bieden. Samen met een verdere inperking van dagen weekcontracten zal dat zorgen voor meer werkzekerheid.

Controle op gezond en veilig werk Veel werknemers hebben zwaar fysiek werk of ervaren veel stress. Gezond is dat niet. En België heeft wel veel wetgeving rond veilig en gezond werk maar het loopt mank met de controle. Elke inspecteur staat nu in voor 2 301 ondernemingen en 31 328 werknemers. Elke vestigingsplaats van privéondernemingen en overheidsinstellingen krijgt daardoor maar 1 keer om de 26 jaar controle. Terwijl de internationale conventies van de internationale arbeidsorganisatie, die België mee ondertekende, uitgaan van minstens één bezoek per jaar. Daarom moeten de inspectiediensten beter uitgebouwd worden. Leeftijds- en loopbaanbewust personeelsbeleid Als iedereen langer moet werken, moet ook het personeelsbeleid binnen de bedrijven en organisaties zich aanpassen. Bedrijven die cao 104, het werkgelegenheidsplan om het aantal werknemers ouder dan 45 te behouden of te verhogen, niet toepassen, moeten sancties krijgen. En ze moeten ook acties ondernemen voor personeelsleden in andere leeftijd- en loopbaanfases om het werk langer te kunnen volhouden. Wie een lange en zware loopbaan achter de rug heeft of wie slachtoffer wordt van een herstructurering moet kunnen rekenen op eindeloopbaanregelingen zoals landingsbanen, SWT, vervroegd pensioen en een goede regeling voor zware beroepen in het pensioenstelsel. Een Vlaams werkbaarheidsfonds Cruciaal is dat in Vlaanderen het werkbaarheidsfonds, aangestuurd door vertegenwoordigers van bedrijven en door vakbonden, verder wordt uitgebouwd, zegt het ACV. Dat fonds moet sectoren, ondernemingen en organisaties ondersteunen met het in kaart brengen van de werkbaarheid en het uitvoeren van verbeteringsacties.

Cash of bankkaart? Bij ongeveer de helft van de zorgverleners in België (52 procent) kunnen patiënten hun consultatie met een bankkaart betalen. Dat blijkt uit een onderzoek van Ipsos. De meeste huisartsen en specialisten (73 procent) aanvaarden geen bankkaart. Nochtans gaf 64 procent van de Belgen in 2017 aan dat zij het liefst betalen met een bankkaart. Tandartsen zijn het meest gedigitaliseerd. Bij 72 procent kun je zonder cash geld terecht. Het onderzoek toont ook aan dat patiënten meestal geld op zak hebben als ze naar een dokter gaan. Maar stelt de arts elektronisch betalen voor, dan gaat de patiënt er wel op in. Ook voor kleinere bedragen.

Viel jou iets op in Visie? Wil je reageren op een artikel? Contacteer de redactie op lezers@visieredactie.be

OPINIE

DE STERREN

FORUM

VAN HET WOONZORGCENTRUM

EMMANUEL VAN LIERDE HOOFDREDACTEUR VAN HET CHRISTELIJKE OPINIEWEEKBLAD TERTIO

LUC VAN GORP, VOORZITTER CM

Afscheid van een kerkmonument

van de Zorginspectie waar de krant Het Nieuwsblad deze week mee uitpakte, spreken op dat vlak boekdelen. ‘Onvoldoende verplegend personeel.’ ‘Geen verplegend personeel aanwezig tussen 15 en 20 uur.’ ‘Inspectie plaatste een beloproep in de zithoek. Het duurde ruim tien minuten voor er reactie kwam.’ ‘Als groente wordt een hele maand lang sla voorzien.’

Een hypermoderne tillift. Een innovatief hooglaag bed. En een state-of-the-art alarmsysteem. Dat waren enkele dagen geleden de sterren tijdens de Dag van de Zorg. Althans in het woonzorgcentrum waar ik langsging. Maar waar zijn al die mensen die met de zorg bezig zijn, vroeg ik mij de hele tijd af.

In de kathedraal van Mechelen wordt vandaag afscheid genomen van kardinaal Godfried Danneels (1933-2019). Ruim drie decennia was hij het gezicht van de Belgische kerk en ook internationaal nam hij tal van engagementen op. Die inzet werd gevoed vanuit een doorleefde spiritualiteit, maar net die innerlijke kant bleef voor de massa buiten beeld – niet toevallig werd hij wel eens omschreven als sfinx.

Het was er best gezellig, in dat woonzorgcentrum. Een orkestje om de bezoekers te verwelkomen. Een mooi gebouw dat uitnodigde om te ontdekken. Een vriendelijke man die de deelnemers aan de Dag van de Zorg op sleeptouw nam. Zelfs frieten en een drankje achteraf. En toch, voor mij een gemiste kans. Want al die bezoekers waren in se niet geïnteresseerd in tilliften, hoog-laag bedden of alarmsystemen. Zij wilden vooral weten welke zorg bewoners krijgen. Maar dat kregen we niet te zien. Woonzorgcentra tonen te vaak wat ze hebben en niet wie ze zijn. Architectuur en techniek springen nu eenmaal meer in het oog.

Dat gebed en actie voor de kardinaal hand in hand gingen, bleek onder meer na het grootse evangelisatiecongres Brussel-Allerheiligen 2006. Ter opvolging daarvan vroeg Danneels aandacht voor twee zaken: de nood aan (plaatsen voor) aanbidding en de nood aan sociale woningen, waaruit het project Betlehem ontstond. Geïnspireerd vanuit het geloof timmeren aan concrete solidariteit en humaniteit, het is een erfenis van de kardinaal die de voorbije dagen onderbelicht bleef. Hij vond het de taak van de kerk de wereld menselijker te maken. Daarmee gaf hij gestalte aan zijn bisschopsleuze: ‘Verschenen is de menslievendheid van onze God’ (uit de brief van Paulus aan Titus).

‘Woonzorgcentra tonen te vaak wat ze hebben en niet wie ze zijn’ Maar liefst vijftien woonzorgcentra in Vlaanderen en Brussel staan onder verscherpt toezicht. Veertien daarvan zijn commerciële instellingen. Mogen we dat op zijn minst opvallend vinden? Zeker als we de prijzen zien die daar tegenover staan. In een rusthuis in Vlaanderen betaal je gemiddeld 1 728 euro per maand. Voor veel bewoners is dat al een stuk hoger dan hun pensioen. De vijftien rusthuizen onder verscherpt toezicht zijn vaak nog duurder. En dat voor een ondermaatse kwaliteit.

Nochtans hoeft het zo moeilijk niet te zijn. Vervang het orkestje aan de ingang door enkele bewoners die de bezoekers welkom heten. Vraag familieleden of vrijwilligers om de rondleidingen te verzorgen. En laat die zorgverlener niet alleen tonen hoe zo’n tillift werkt, maar geef hem tijd om te praten met de bezoekers, vaak ook oudere mensen, over hun eerste indruk. Dat zou een meer realistisch beeld geven van hoe het er in een woonzorgcentrum aan toe zou kunnen gaan. Op zo’n moment zouden we de zorg zien die er echt toe doet. Geen verpakking, maar inhoud.

Het accentueren van de humaniserende kracht en de schoonheid van religie gaf hem meteen de kans het christendom als relevant en zinvol te presenteren in een seculiere cultuur. Dat deed hij in een beeldrijke en eenvoudige taal. Maar de menslievendheid die hij zo verdedigde, ontbeerde Danneels vaak zelf in de persoonlijke omgang. Bovendien keerde zijn zalvende aanpak zich tegen hem bij de pedofilieschandalen. Zijn sterkte – geduldig zoeken naar compromissen en verzoening, liefst binnenkamers – werd finaal zijn zwakte. Dat blijft een smet op het blazoen van die voorheen zo geprezen kerkleider.

Het toont nog maar eens dat het een slecht idee is om onze zorg in handen te geven van de commercie. Dat levert misschien wel mooie gebouwen op, maar dat is niet de belangrijkste zorg van een bewoner. Die wil vooral een plek waar hij zich thuis voelt. Gelukkig zijn er nog altijd woonzorgcentra die bewijzen dat het wel kan, die ethiek boven economie plaatsen. Bij hen staan niet de nieuwste technologische snufjes centraal. De echte sterren zijn daar de bewoners en de zorgverleners.

Alleen, wat zorg betreft maken sommige woonzorgcentra er zich makkelijk van af. De verslagen

DO HOUFFAL

Promo

VAY AM

>>> www.tertio.be

4+1 nachten nacht en

GRATIS!

tijdens alle Belgische schoolvakanties

voorbeeld:

€

05/04 › 22/04

28/06 › 01/09

contactcenter@vayamundo.eu

: 078 156 100 | www.vayamundo.eu

wapes l! Onlnoing enobooitekzoensim

ZOMER ZOMERVAKANTIE

VAY

PAASVAKANTIE

op basis van 2 volw. & 2 kind. (6 - 11 j.) /per nacht/4 N. /HP M

DO O

OS TEN

ACTUEEL

18 keer meer Slovenen op Belgische werven

Sloveense bouwvakkers toch goedkoper dankzij ‘truc’

TEKST NILS DE NEUBOURG

191 000 gedetacheerde werknemers. Zoveel mensen werden in 2017 tijdelijk in het buitenland aan het werk gezet door Sloveense bedrijven. Daarmee is tot bijna een vijfde van alle Sloveense werknemers elders aan het werk. Slechts weinig andere lidstaten doen Slovenië dat na. Van al die arbeiders werkt meer dan de helft in de bouwsector. Europa heeft die buitenlandse arbeid de laatste jaren al flink aan banden gelegd. Maar ondanks die nieuwe regels blijft dumping een groot probleem, met name in de Belgische bouwsector. Sinds korte tijd moet een arbeider wanneer die naar België komt dezelfde ar-

niet op basis van wat iemand werkelijk verdient op een Belgische werf. Daardoor verdienen werknemers uit Slovenië hetzelfde loon als Belgen, maar kosten ze de werkgever een pak minder. Die creatieve wetgeving betekent in de praktijk dat werken met Sloveense bedrijven nog steeds een serieuze besparing kan opleveren. Dat gaat dan ten koste van de Belgische werknemers die uit de arbeidsmarkt worden geprijsd. Maar Slovenië is daarmee geen uitzondering. Sommige landen zoals Portugal en Bulgarije rekenen alleen sociale bijdragen op het minimumloon. Door een lager minimumloon zijn ook die bijdragen aanzienlijk lager.

Buitenlandse bouwondernemingen blijven goedkope bouwvakkers op onze werven dumpen. Na regels voor gelijk loon moet Europa nu dringend werk maken van regels voor de sociale bijdragen. Dat zegt ACV bouw - industrie & energie. Samen met de Europese koepel van vakbonden in de bouwsector is er nu ook bij de Europese Commissie een klacht ingediend tegen Slovenië. ‘Het is in de eerste plaats een principekwestie, want een veroordeling moet ervoor zorgen dat álle oneerlijke concurrentie in de EU verboden wordt.’

Sloveense bedrijven sluizen ook niet-EU burgers als bouwvakker door naar Europese bouwwerven. beidsvoorwaarden en loon krijgen. Maar voor de sociale bijdragen op dat loon zijn de regels minder strikt. ‘Dat is de lacune waar sommige landen van profiteren’, zegt Tom Deleu, van het internationaal secretariaat ACV bouw - industrie & energie (ACVBIE). ‘Bij detachering blijf je als werknemer altijd onder de sociaal systeem van land van oorsprong vallen. Daar merken we regelmatig misbruik. En zelfs wanneer alle regels correct gevolgd worden, blijft er vaak een voordeel voor landen als Slovenië.’ Dat net de Belgische bouwsector de oneerlijke concurrentie van Slovenië voelt, is geen verrassing. In 2016 waren er achttien keer meer bouwvakkers uit Slovenië actief op Belgische werven ten opzichte van 2008.

Wetten op maat Maar hoe kan Slovenië dan goedkoper werkkrachten aanbieden als die eenzelfde loon moeten krijgen? ‘Vroeger concurreerden landen op basis van lage lonen. Dat kan nu niet meer, dus doen ze het met lage sociale bijdragen. Daarvoor passen landen dan hun wetten aan, op maat van de gedetacheerde werknemers’, verduidelijkt Deleu. Gedetacheerde Slovenen duiken in twee stappen onder de prijs van de Belgische bouwvakkers. Een eerste keer doordat Slovenië veel lagere sociale bijdragen rekent. En een tweede maal door die bijdragen te berekenen op het gemiddelde loon in Slovenië voor gelijkaardig werk, en dus

Om die redenen vraagt ACVBIE dat buitenlandse krachten in België ook hier sociale bijdragen betalen. Deleu: ‘Dat is de enige manier om zeker te zijn dat het correct wordt berekend en betaald. En aangezien die werknemer wel onder de sociale zekerheid van zijn eigen land valt, kunnen we nadien dat bedrag doorstorten naar zijn thuisland.’

Doorvoerland Slovenië zou ook een doorvoerland zijn voor de westerse Balkan en verder. ‘We zien steeds meer ondernemingen zich in Slovenië vestigen om dan bouwvakkers van buiten de Europese Unie uit te sturen. Zo komen ook Oekraïners, Bosniërs, Serviërs, Turken enzovoort hier in de bouw terecht via een Sloveense bedrijf. Op dit moment zouden er vanuit Slovenië 110 000 bouwvakkers tewerkgesteld worden. Dat terwijl er maar 70 000 Slovenen in de bouw werken. De rest komt dus van elders’, schets Deleu de situatie.

ACV-JONGEREN

BOUWSECTOR

FISCAAL

Info jobstudenten in je buurt

Weerverletzegels: bezorg je premiekaart

Hoeveel uren mag je werken als jobstudent? Hoe zat het ook alweer met de belastingen? En kan je de kinderbijslag verliezen? De Infolijn Studentenarbeid (ISA) van het ACV krijgt heel wat vragen over de regels rond jobstudenten. Net als klachten over lonen die te laat of helemaal niet uitbetaald worden.

Alle bouwvakkers die werken bij een onderneming waarvan het rsz-kengetal begint met 024 of 054 hebben recht op weerverletzegels. Die compenseren het inkomensverlies wanneer niet gewerkt kan worden door slechte weersomstandigheden, zoals sneeuw of hagel.

Het bedrag op de kaart stemt overeen met 2 procent van het verdiende brutoloon aan 100 procent in de periode van 1 januari 2018 tot en met 31 december 2018. De eerste betaling van de weerverletzegels zal gebeuren op maandag 29 april 2019.

Minder belasting op aanvullende pensioenen

De premiekaarten worden vanaf 1 april 2019 verstuurd door Constructiv. Net zoals de voorbije jaren worden deze niet meer naar de werkgever verstuurd, maar rechtstreeks naar de arbeider. Je kan deze kaart dan afgeven bij het plaatselijk ACV-dienstencentrum of beroepsverbond van ACV bouw – industrie & energie, zij zorgen voor de betaling.

Ontvang je geen kaart, maar denk je hierop wel recht te hebben? Neem dan snel contact op met het ACV-dienstencentrum of beroepsverbond van ACV bouw – industrie & energie.

De jobstudentenkaravaan van ACV Jongeren geeft nog enkele weken tekst en uitleg in jeugdhuizen en scholen. Er is ook een nieuwe brochure ‘Lonend Studentenwerk’ die alle regels bundelt.

>>> https://www.facebook.com/ acvjongeren/

De fiscale spelregels in verband met de aanvullende pensioenen (via een groepsverzekering of in een pensioenfonds) zijn versoepeld. Werknemers met een volledige pensioenloopbaan van 45 jaar moeten voortaan – ook al hebben ze de pensioenleeftijd van 65 nog niet bereikt – slechts 10 procent belasting betalen wanneer hun aanvullend pensioen wordt uitgekeerd, in plaats van 16,5 procent. Ook als de werknemer met een volledige pensioenloopbaan van 45 jaar overlijdt vóór hij of zij 65 is, zal het overlijdenskapitaal dat aan de nabestaanden wordt uitgekeerd onderworpen worden aan het tarief van 10 procent in plaats 16,5 procent.

DOSSIER

Het grote tevredenheidsonderzoek brengt de weg naar g

‘Verwar geluk niet met genot’ Je gezondheid, financiën en je sociale relaties. Die drie bepalen in grote mate het geluk van de Belg. Dat blijkt uit een groot geluksonderzoek waarvan de resultaten deze week werden bekendgemaakt. ‘Geen grote verrassing’, volgens onderzoeker en gezondheidseconoom Lieven Annemans. Hij was vooral op zoek naar de hefbomen waarmee we ons geluk kunnen verhogen. Kan de onderzoeker zijn volk leren gelukkig te zijn?

TEKST NILS DE NEUBOURG ILLUSTRATIE RUTGER VAN PARYS

k probeer gewoon vriendelijk te zijn tegen iedereen.’ Zo wil professor Lieven Annemans van Universiteit Gent zijn eigen geluk én dat van anderen een beetje opkrikken. ‘Al is dat vriendelijk blijven zeker niet bij iedereen even makkelijk’, lacht hij. Maar Annemans’ ambities zijn groter dan dat: ‘Ik wil de Belg gelukkiger maken.’ Lieven Annemans vroeg in een lange vragenlijst aan 3 800 Belgen hoe gelukkig ze waren. Niet bijster, blijkt met een gemiddelde van 6,6 op 10 op de gelukschaal. ‘En bovendien blijft onze levenstevredenheid al dertig jaar even hoog terwijl we welvarender zijn dan ooit. Ik vroeg me af hoe we dat dan nog kunnen verbeteren.’ Dat werd de missie van Annemans, intussen al gekend als de geluksprofessor. ‘Want geluk kunnen we wel degelijk maken. We hebben gewoon nog niet voldoende op de juiste hefbomen geduwd.’ Geluk, waarom houdt de wetenschap zich daarmee bezig? ‘Je ziet dat in maatschappijen waar mensen gelukkig zijn, er minder criminaliteit of geweldpleging is en meer vertrouwen in de mensen. Het is een wisselwerking: als we erin slagen om mensen gelukkiger te maken, wordt de maatschappij beter. Daardoor worden individuele mensen op hun beurt weer wat gelukkiger.’

/ ID

Wouter Va nV o

‘Helaas wordt geluk tegenwoordig vaak verward met genot. Met een nieuwe iPhone word je niet gelukkig. Het is onze materialistische cultuur die ons doet geloven dat genot hetzelfde is als geluk. Een ander misverstand is ook dat je het helemaal zelf in handen hebt. Daar speelt reclame hard op in. Alsof je helemaal alleen aan je geluk kan en moet werken.’

en or

‘Ik wil gelukkig worden is niet het juiste uitgangspunt’ LIEVEN ANNEMANS, GEZONDHEIDSECONOOM

Wie staat er dan in voor je geluk? ‘Iedereen: de samenleving, beleidsvoerders, werkgevers, scholen, gemeentes en mensen zelf kunnen er werk van maken. President Kennedy zei ooit: ‘Vraag niet wat je land voor jou kan doen, maar vraag wat jij voor je land kan doen’. Eigenlijk is het beide: je moet iets doen voor je medemens, maar je mag ook vragen aan de overheid om iets voor jou te doen. Tot hiertoe hadden we alleen zicht op het aparte effect van bijvoorbeeld sociale relaties of van inkomen op geluk. Nu hebben we gekeken hoe al die elementen samen geluk beïnvloeden. Dan hebben we in twee stappen geredeneerd: als we de belangrijkste bouwstenen van ons geluk kennen, wat zijn dan de factoren die daarmee samen hangen? Ons vertrekpunt is: je kan geluk niet vinden door er expliciet naar te zoeken. Geluk kan je wel vinden door onrechtstreeks te werken aan factoren die met ons geluk te maken hebben.’ procent van

Op zoek gaan naar geluk is dus een slecht idee? ‘Ik wil gelukkig worden is niet het juiste uitgangspunt. Je kan er wel aan werken. Uit ons onderzoek kwamen sociale relaties, gezondheid en financiën als top drie bouwstenen van ons geluk. Dat is geen verrassing. Maar dankzij onze aanpak weten we

nu wel welke hefbomen we kunnen gebruiken om aan het geluk te werken. Eén van onze belangrijkste hefbomen voor geluk is een veel eerlijkere verdeling van inkomens. Want als mensen in armoede leven, kan je moeilijk zeggen: verbeter je sociale relaties maar wat. Dat is een opdracht voor de overheid: help armoede uit de wereld.

En-en ‘Het is vooral een en-en-verhaal. Want je kan een aantal factoren bedenken die invloed hebben op je gezondheid, zoals sporten en beweging. En behalve je geluk hebben je sociale relaties ook een effect op je gezondheid. En dat heeft dan ook weer via een omweg een effect op je geluk. Zo is alles verweven. Tijdens ons onderzoek begonnen we door het bos de bomen te zien.’

de Belgen tussen 35 en 50 jaar is ongelukkig met financiële situatie

6,6/10 geeft de Belg gemiddeld aan zijn geluk

‘Stressbestendigheid is zo bijvoorbeeld ook belangrijk. Dat kan je trainen. Als overheid heb je een rol door het te laten aanleren op werk of op school. Maar ook zelf kan je eraan werken. Vanuit dat principe zijn we vertrokken. We zochten hefbomen waaraan je als maatschappij of als individu kan werken zodat we de gemiddelde levenstevredenheid opkrikken. Maar het is niet zo dat we de Belg wat gelukkiger maken door hem louter weerbaarder te maken voor stress. Dat

DOSSIER

ar geluk in kaart Belangrijkste bouwstenen van geluk:

Verbetert je tevredenheid over deze drie factoren met één punt, dan stijgt je algemene levenstevredenheid met tien procent.

De 10 geboden voor geluk 1

helpt niet als er niets verandert in de bedrijfswereld. Een cursus stressbeheersing lost niet alles op. Je moet ook de oorzaak van die stress dan aanpakken. Dat heeft dan weer te maken met de organisatiecultuur op je werk.’ Behalve een degelijk loon heeft een goede werkgever dus ook aandacht voor ander aspecten van welzijn? ‘We zien dat het feit dat je werk hebt, je al gelukkig maakt. Mensen die arbeidsongeschikt zijn en werk zoeken zijn het minst gelukkig. En als je je dan geen financiële zorgen hoeft te maken, zal een beetje extra inkomen geen grote rol spelen voor je geluk. Behalve een degelijk loon moet een werkgever ook aandacht hebben voor andere aspecten van welzijn. Daarom is Femma met hun 30-uren-week een fantastisch voorbeeld. Zo gaan mensen met goesting werken.’ Aangezien alle aspecten van geluk met elkaar verweven zijn, spreekt Annemans zelf over een spiraal. Als je je gelukkig voelt, zal je geluk automatisch nog meer toenemen. ‘Sterker nog, mensen die gelukkig zijn, leven zelfs zeven jaar langer. Gelukkige mensen zijn minder vaak ziek, zijn actiever, hebben betere sociale contacten. Als je gelukkiger bent, neem je vanzelf een levenshouding aan die dat ondersteunt. Omgekeerd, als je ongelukkig bent, zoek je sneller je toevlucht naar verslavende middelen. En dan leef je automatisch minder lang.’

Ongelukkige mensen zijn vaak ongezonder, maar zijn ongezonde mensen dan ook ongelukkig? ‘We zien dat vooral ouderen tevreden zijn met hun gezondheid terwijl zij vaker kampen met medische klachten en chronische ziekten. Blijkbaar gaan zij beter om met hun gezondheidssituatie. Want gezondheid is niet alleen objectief meten wat je gezondheidsniveau is, maar ook hoe je ermee omgaat. Omdat ze het mentaal beter doen dan jongere generaties, zijn ouderen over het geheel meer tevreden met hun gezondheid.’ Gezondheid is dus meer dan niet-ziek zijn? ‘Zeker! Als we kijken wat de grootste invloed heeft op de fysieke en mentale gezondheid, zijn dat tevredenheid over de sociale relaties en stressbestendigheid. Vroeger had je een fysiek of een mentaal probleem. We beginnen steeds meer in te zien dat die factoren, samen met bijvoorbeeld sociale relaties, met elkaar verweven zijn. Daarom is het concept positieve gezondheid belangrijk. Psychologische en sociale factoren spelen ook een grote rol voor je gezondheid. Ik ken een Franse orthopedist die heup- en knieklachten behandelt. Maar hij start altijd met een programma dat zich richt op het mentale. Daardoor kan hij bijna de helft van de geplande operaties vermijden.’

Zorg voor een meer rechtvaardige inkomensverdeling Met een laag inkomen ben je minder tevreden, gelijkheid helpt dus. Er is ook een verband met gezondheid. 2 Zorg voor financiële geletterdheid Financiële zekerheid is belangrijk voor je geluk, maar daarvoor is kennis over geld en schulden nodig. 3 Zorg voor goede woonomstandigheden voor iedereen Hoe je woont bepaalt niet zelf hoe gelukkig je bent, maar heeft wel grote invloed op de drie bouwstenen ervan. 4 Investeer meer in de gezondheid van de bevolking Goede gezondheidszorg is nodig, maar er moet ook voldoende aandacht gaan naar een gezonde leefomgeving en levensstijl en het vermijden van ziektes. Daarbij moet er bijzondere aandacht zijn voor ons mentaal welbevinden. 5 Werk aan goede sociale relaties Ga op een respectvolle manier met mekaar om, door individuen maar ook in de media. 6 Haal mensen uit de eenzaamheid Mensen het gevoel geven dat ze zelf de touwtjes in handen hebben, hangt vooral van de andere af. Wijkwerking en betrokkenheid kunnen daarbij helpen. 7 Bevorder de stressbestendigheid Met stress kunnen omgaan is een belangrijke factor voor onze gezondheid en sociaal welzijn. Dit kunnen we ook leren. 8 Investeer in welzijn en minder stress op het werk Dit zorgt niet alleen voor het welzijn op de werkplek maar voor ons algemeen geluk. Het is meer dan alleen omgaan met stress: autonomie krijgen, betrokkenheid ervaren en je gewaardeerd voelen. Werk en organisatie moeten daarop aangepast worden. 9 Doe meer écht goeds voor jezelf Gezonde voeding, tijd doorbrengen in de natuur, wandelen, tuinieren, creatieve activiteiten … helpen bij geluk. Daarvoor moet voldoende tijd zijn. Niet al je vrije tijd spenderen op sociale media is de boodschap. 10 Doe meer voor anderen Dingen doen voor anderen blijkt je op verschillende manieren gelukkiger te maken. Mensen die aan vrijwilligerswerk doen zijn vaker tevreden.

VRAAG & ANTWOORD

Duncan Green (Oxfam) legt uit hoe je een maatschappij in beweging zet

De wereld veranderen, kan dat nog? ‘Het werk is nooit af; het kan altijd beter in onze samenleving.’ Dat zegt de Britse onderzoeker Duncan Green. Hij is expert in hoe verandering tot stand komt. In tijden waarin tienduizenden mensen de straat op komen voor het klimaat, is dat actueler dan ooit. Zijn sleutel tot succes: de combinatie van actie en dialoog.

TEKS T WIM TROCH FOTO ID / BART DEWAELE

Ruim 120 000 mensen namen in 2017 deel aan de eerste editie van ‘Tournée Minérale’. Ze dronken in de maand februari geen alcohol. Een groot deel van hen gaf aan ook na de campagne minder alcohol te drinken dan voorheen. Sinds 2003 kunnen twee mensen van hetzelfde geslacht met elkaar huwen in ons land. Sindsdien zijn er elk jaar zo’n 1 100 homohuwelijken. Met het Octopusakkoord uit 1998 werden gemeentepolitie, rijkswacht en gerechtelijke politie geïntegreerd in een eengemaakte lokale en federale politie. Wat hebben die drie dingen met elkaar gemeen? Niet zo veel, behalve dan dat het alle drie voorbeelden zijn van hoe de maatschappij kan veranderen. Door een gedragsverandering, een nieuwe wet of een nieuwe structuur. En hoewel deze veranderingen heel verschillende kenmerken hebben, hebben ze alle drie een soortgelijk parcours afgelegd. En dat biedt hoop voor wie de wereld – of zijn straat – een stukje beter wil maken, zoals al die jonge mensen die de straat op komen om te pleiten voor een ambitieuzer klimaatbeleid. De Britse onderzoeker Duncan Green was in ons land voor de inspiratiedag van ngo Wereldsolidariteit. Hij legde de mechanismen achter verandering bloot.

> Hoofd van de Dienst Onderzoek

Wie is Duncan Green?

y Puttemans Gu

Wat is de drijfveer achter verandering? ‘In het algemeen is er een soort rusteloosheid aanwezig in de mens. De mens wil zijn eigen leven, maar ook dat van de mensen rond hem, veranderen en – vanuit zijn perspectief – verbeteren. Ook al zijn we in Europa nog nooit zo rijk, gezond of geschoold geweest, toch blijft er altijd ruimte voor vooruitgang.

bij Oxfam Groot-Brittannië

> Docent aan de London School of Economics > Auteur van de boeken ‘From Poverty to Power’ en ‘How Change Happens’

> Hij schrijft op de blog how-change-happens.com, waar zijn (Engelstalig) boek gratis te downloaden is

Jong en oud komen vandaag op straat en ijveren voor een ambitieuzer klimaatbeleid. Verandering, zo stelt Duncan Green, krijg je door actie en dialoog. De Indiase econoom Padma Desai omschreef ontwikkeling als ‘het uitbreiden van de vrijheden om te zijn en om te doen’. Dat is een werk dat nooit af is. Er zal nooit een moment zijn waarop we kunnen zeggen: ‘Mooi zo, nu zijn we perfect.’ Neen, het kan altijd beter.’

ken. Sommigen gaan graag de straat op, anderen gaan liever in gesprek met politici, bedrijven, instellingen … Volgens mij heb je beide soorten nodig. Je moet laten zien dat het je menens is, maar men mag ook niet bang zijn van jou. Uiteindelijk zul je toch met iedereen rond de tafel moeten zitten.’

Hoe komt verandering tot stand? ‘Vaak begint verandering met een aha-moment. Je maakt iets mee of je ziet iets op Facebook, en je denkt: ‘Dat kan toch niet.’ Dat noem ik de innerlijke macht, het besef dat je dingen wil en kan veranderen. De volgende stap is dat je op zoek gaat naar andere mensen die eenzelfde gevoel of ambitie hebben. Dat kunnen andere individuen zijn, maar ook bestaande organisaties. Dan heb je gezamenlijke macht. Met die gezamenlijke macht heb je de mogelijkheid om de samenleving te veranderen.’

Is verandering per definitie een werk van lange adem? ‘Absoluut. Soms heb je wel quick wins, stomme wetten die geschrapt worden of zo. Maar echt grote veranderingen hebben meer tijd nodig. En je kunt bijvoorbeeld wel het homohuwelijk legaliseren, maar dat wil niet zeggen dat de volledige bevolking van de ene dag op de andere homoseksualiteit aanvaardt. Daar gaan enkele generaties over heen. Helaas zijn de meeste activisten nogal ongeduldig. (lacht)’

Overal in Europa laten jongeren hun stem horen rond het klimaat. Ze willen een ambitieuzer beleid. Hoe moeten ze het aanpakken? ‘Je moet weten hoe het systeem waarin je leeft werkt. Wie heeft er in het debat iets te zeggen? Wie is jouw idee genegen? Wie zijn je tegenstanders? Zijn er nieuwe wetten nodig? Moeten mensen hun gedrag veranderen? Dat moet je allemaal in kaart brengen.’ ‘Activisten – en daartoe reken ik iedereen die de wereld een klein beetje of heel veel wil veranderen, van klimaatactivisten tot werknemers die de arbeidsomstandigheden in hun bedrijf aankaarten – kunnen op verschillende manieren hun wensen kenbaar ma-

Naast ongeduldig zijn, zijn er nog andere valstrikken voor activisten? ‘Ik zou zeggen: arrogantie. Met de wijsvinger staan zwaaien is nooit een goed idee als je verandering wil. Daar inspireer je niemand mee. Activisten moeten ook nederig zijn, en open staan voor andere inzichten. Activisten hebben de neiging het belang van de civiele maatschappij te overschatten, politici overschatten de macht van de overheid en politiek en bedrijven overschatten doorgaans hun eigen impact. De realiteit is dat die drie factoren elkaar in balans houden.’ ‘Verandering is niet zoals een recept om een cake te bakken. Je moet niet zomaar ingrediënten verzamelen en dan een vastgelegd stappenplan volgen. Ver-

ZO ZIT DAT DOK TERSBRIEFJES

Hoe voorkom ik dat ik terugbetaling van medische kosten verlies? Als je van de arts of een andere zorgverlener een doktersbriefje meekrijgt voor terugbetaling, dan moet je het binnen de twee jaar aan het ziekenfonds bezorgen. Nadien is het niet meer geldig. De huisarts geeft na een raadpleging meestal geen doktersbriefje meer mee aan de patiënt. Hij kan het zelf digitaal bezorgen aan je ziekenfonds. Met het eAttest wordt de terugbetaling sneller op je rekening gestort. Je hoeft de termijn van twee jaar om het in te leveren niet meer in het oog te houden. Bij alle andere zorgver-

leners krijg je wel nog een getuigschrift voor verstrekte hulp mee voor terugbetaling van de zorg. Je moet dat attest aan het ziekenfonds bezorgen binnen de twee jaar na het einde van de maand waarin je de zorg kreeg. Nadien zijn de attesten verjaard en mag het ziekenfonds geen terugbetaling meer uitkeren. Daarop zijn twee uitzonderingen. Het Riziv kan overmacht toestaan, bijvoorbeeld bij langdurige hospitalisatie in coma. Ook is het mogelijk om de verjaringstermijn tegen te houden, bijvoorbeeld bij een inbe-

slagname van de getuigschriften voor gerechtelijk onderzoek. Voor een correcte terugbetaling is het soms belangrijk om de getuigschriften voor verstrekte hulp meteen bij het ziekenfonds in te dienen. Dat is onder meer het geval bij een orthodontische behandeling omdat er strikte behandelings- en meldingstermijnen tellen.

>>> www.cm.be/ terugbetaling-ziektekosten

DE KLEINE LET TERTJES

Extra kosten aanrekenen als ik een factuur te laat betaal. Mag dat? Stel: je vergeet een rekening te betalen, of er staat niet voldoende geld op je zichtrekening voor je domiciliëring. Je krijgt dan een herinneringsbrief, die vaak gepaard gaat met extra kosten. Mag dat wel?

>> anderingsprocessen zijn onvoorspelbaar. Wat de ene keer op de ene plaats lukt, kan op een ander moment of op een andere plaats mislukken. Je moet kunnen bijsturen, en luisteren naar de input of kritiek van anderen. En nogmaals: vooral blijven praten.’ Spelen klassieke en sociale media een grote rol bij verandering? ‘Langs de ene kant heb je een meer sensatiebeluste media, die steeds minder geïnteresseerd is in de waarheid. Ze verliezen geloofwaardigheid. Langs de andere kant heb je de sociale media, waarvan de populariteit nogal variabel is. Tijdens de Arabische Lente eind 2010 leek het alsof Twitter voortaan de wereld zou veranderen. Maar nu, met onder meer de Cambridge Analytica-schandalen (grootschalig misbruik van gegevens op Faceboek in 2018, red.) is er een groeiend wantrouwen tegenover sociale media. Het is wel zo dat sociale media dingen versnellen, wat voor activisten doorgaans goed nieuws is. Je moet ze dus zeker gebruiken als je verandering wil.’ Welke verandering zou u graag zo snel mogelijk zien gebeuren? ‘Ik denk dat we stilaan mogen stoppen met over ‘noord’ en ‘zuid’ te spreken. We moeten een evenwaardige uitwisseling hebben tussen landen en continenten. Ik denk niet dat die termen nog de werkelijkheid weergeven. Dus wat mij betreft mogen die geschrapt worden. Dat zou bijdragen aan een democratischere conversatie.’

Het antwoord is: ja. Als er in de algemene voorwaarden (de ‘kleine lettertjes’, bijvoorbeeld op de offerte) vermeld staat dat er extra kosten worden aangerekend. De telecomsector vormt een uitzondering: zij mogen voor een eerste aanmaning geen extra kosten aanrekenen. Wat kun je dan doen als je een herinneringsfactuur krijgt? Vaak helpt het als je het bedrijf even opbelt. Als

je dan uitlegt dat je de factuur vergeten te betalen bent, en als je belooft diezelfde dag nog te betalen, zijn de meeste bedrijven en ondernemers bereid de extra kosten te laten vallen. Dat doen ze dan uit commerciële overwegingen, want verplicht om de kosten kwijt te schelden, zijn ze niet.

niet genoeg geld op je rekening staat om de betaling uit te voeren, zullen zij ook (meestal) extra kosten aanrekenen. Tenzij je een rekening hebt waarmee je ‘onder nul’ mag gaan. Dan wordt de betaling wel gewoon uitgevoerd. Hou er wel rekening mee dat je daar een (hoge) rente op moet betalen.

Bij een domiciliëring, een overschrijving met memodatum of een doorlopende opdracht ligt het een beetje anders. Daar hangt het af van bij welke bank je bent. De meeste banken ‘bewaren’ de aanvraag tot betalen een aantal werkdagen, maar wanneer na die tijd nog steeds

Hoewel het dus niet verboden is, kun je – zeker wat domiciliëringen betreft – wel ethische bedenkingen maken. Het zijn immers vooral de meest kwetsbare personen die getroffen worden. Door die extra kosten komen zij vaak nog meer in de problemen.

BEDRIJFSWAGENS

Kan ik gebruikmaken van het nieuwe mobiliteitsbudget? Sinds begin deze maand bestaat er een mobiliteitsbudget. Met dat budget biedt de regering werknemers met een bedrijfswagen de kans om hun woon-werkverkeer op een duurzame manier te veranderen. Een bedrijfswagen wordt dan geruild voor een minder vervuilend model. Het budget dat daardoor vrijkomt, kan je dankzij de nieuwe regeling inzetten voor andere en duurzamere vormen van transport. Denk dan aan de huur of aankoop van bij-

voorbeeld een (elektrische) fiets of step. Maar evengoed abonnementen voor openbaar vervoer of autodeelsystemen komen in aanmerking. Je kan er zelfs een deel van je huur of interesten op je woonlening mee betalen, zolang de afstand tot je werk vijf kilometer of minder bedraagt. Het resterende budget kan je daarna laten uitbetalen met je loon. Wie komt er dan in aanmerking? Natuurlijk moet je over een bedrijfs-

auto beschikken voor je hem mag inruilen. Daarnaast zijn er nog verschillende voorwaarden waaraan je moet voldoen. Onder zeer strikte voorwaarden kunnen ook nieuwe werknemers of werknemers met een nieuwe functie een mobiliteitsbudget inzetten zonder dat zij daarvoor een bedrijfswagen hadden. Let wel, de werkgever is niet verplicht een mobiliteitsbudget aan te bieden. En als die het doet, kan de werknemer nog kiezen of die erop ingaat.

TOT JE DIENST

Loonstijging door index In de sectoren ‘Kleding en confectie’ en ‘Vlas’ stijgen de lonen vanaf 1 april 2019 met 1,22 procent. Die sectoren hebben een sectoraal vastgelegd indexmechanisme waardoor de lonen op twee vaste tijdstippen aangepast worden, op 1 april en 1 oktober van elk jaar.

Cardijnprijs Nog tot vrijdag 5 april kunnen verenigingen of personen zich kandidaat stellen voor de tweejaarlijkse Cardijnprijs. Die prijs beloont initiatieven die zich, in de geest van kardinaal Jozef Cardijn, inzetten voor de ontplooiing van de jeugd en de bestrijding van kansarmoede bij jongeren. De winnaar kan rekenen op een geldprijs van 1 500 euro. Op 30 mei wordt de prijs uitgereikt in Halle. De kandidaturen mail je naar guy.tordeur@skynet.be of stuur je naar vzw Kardinaal Cardijn, t.a.v. Guy Tordeur, Vanden Eeckhoudtstraat 11, 1500 Halle.

Wandelen in Nieuwpoort Op zondag 9 juni organiseert MS-Liga Vlaanderen samen met onder meer Zorgverblijf Ter Duinen een wandelnamiddag in Nieuwpoort. Je kunt kiezen tussen verschillende afstanden. Er is ook een wandeling uitgestippeld voor mensen die een rolstoel nodig hebben. Wil je er meteen een verlengd Pinksterweekend van maken? Het Zorgverblijf Ter Duinen biedt een leuke verblijfsformule aan.

>>> www.ms-vlaanderen.be

VACATURES KWB VZW ZOEKT Administratief medewerk(st)er 100 % - Schaarbeek - onbepaalde duur www.kwb.be ACV ZOEKT Software engineer Functioneel analist Stafmedewerker Vlaamse Vormingsdienst (juridisch) Medewerker digitale marketing en data-analist 100 % - Schaarbeek – onbepaalde duur www.hetacv.be OKRA ZOEKT Medewerker studie- en pensioendienst (i.s.m. CM) 100% - Schaarbeek - 1 jaar (mogelijkheid tot verlenging) www.okra.be CM ZOEKT Risk expert Database specialist Management-assistent Helpdeskmedewerker ICT 100% - Schaarbeek – onbepaalde duur www.cmjobs.be

Gids bundelt financiële voordelen voor zorg Mensen die ziek zijn of een handicap hebben, hulpbehoevende ouderen en personen met een laag inkomen kunnen in aanmerking komen voor tegemoetkomingen en kortingen. De Sociale Landkaart 2019 bundelt de voordelen waar ze recht op hebben. Naast financiële voordelen worden in deze gids diensten en voorzieningen voorgesteld waar mensen die zorg nodig hebben terechtkunnen. Hebben je ouders door ziekte of ouderdom bijvoorbeeld plots hulp nodig thuis, dan vind je er alle diensten en organisaties waar je een beroep kunt op doen. Wil je zelf voor je ouders zorgen, dan kun je zorgverlof of palliatief verlof opnemen. De Sociale Landkaart licht toe hoe je dat moet aanvragen en hoelang je het kunt opnemen.

stappen je daarvoor moet zetten. Ook arbeidsongevallen en beroepsziekten komen in de gids uitgebreid aan bod.

van de nieuwe regels en de bedragen? Ook daarover kom je alles te weten in de aangepaste editie.

Openbaar vervoer

Hulpmiddelen

Door de verhoogde tegemoetkoming en de maximumfactuur betaal je minder uit eigen zak voor medische zorg. Als je recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming moet de huisarts bij een raadpleging de regeling betalende derde toepassen waardoor je hem alleen het remgeld betaalt. Daarnaast kun je met de verhoogde tegemoetkoming andere voordelen krijgen zoals korting voor het openbaar vervoer, een goedkoper tarief voor telefoon en internet en een toelage voor verwarming. De Sociale Landkaart geeft alle voordelen in een overzichtelijk schema.

De Vlaamse sociale bescherming ondersteunt zorgbehoevende mensen in Vlaanderen met drie zorgbudgetten. Sinds dit jaar is de Vlaamse sociale bescherming uitgebreid met de financiering van mobiliteitshulpmiddelen zoals een rolstoel, scooter of rollator. De verstrekker van de hulpmiddelen doet de aanvraag bij de Zorgkas. Gedetailleerde richtlijnen krijg je in de Sociale Landkaart.

De Sociale Landkaart is een leidraad voor hulpverleners om mensen te geven waar ze recht op hebben. En het zet maatschappelijk werkers op weg om de zorg te coördineren. Aandacht voor zorgbehoevende mensen blijft hun topprioriteit.

Word je ziek en kun je lang niet werken, dan vind je in de Sociale Landkaart op welke uitkering je recht hebt en welke

Dit jaar veranderde de kinderbijslag naar het Groeipakket. Dat bestaat uit startbedragen voor geboorte en adoptie, een basisbedrag voor elk kind en een toeslag volgens leeftijd. Het kan aangevuld worden met andere toelagen. Ben je nog niet goed op de hoogte

>>> De Sociale Landkaart kost 56 euro (46 euro als je een abonnement neemt). CM-leden betalen de voordeelprijs van 45 euro (35 euro abonnementsprijs). Bij een abonnement krijg je er gratis de digitale versie bij. Die is nog uitgebreider. Bestellen op www.socialelandkaart.be.

Kranjska Gora in het groene Slovenië

10-daagse cultuurvakantie met het vliegtuig Slovenië, een van de best bewaarde geheimen en groenste landen van Europa. Tijdens deze culturele reis verkennen we het wondermooie meer van Bled, de spectaculaire kalksteengrotten van Postojna, het kasteel van Predjama, het mediterrane stadje Piran, de Vintgar kloof en de markt van Tarvisio. Daarnaast kan je ook gaan wandelen in het nationaal park vlakbij het hotel. Klinkt zeer aanlokkelijk, toch? Prijs en periode? Van 22 juni tot 1 juli 2019 voor 1 245 euro. Je betaalt 144 euro extra voor een single kamer.

Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc Werkvakanties Onthaalmedewerker Brussel-Zuid gezocht Om een vlot vertrek van onze vrijwilligersbussen te garanderen, zoeken we een onthaalmedewerker om onze stand in station Brussel-Zuid te bemannen. Ben je minimaal 2 à 3 avonden per maand beschikbaar en spreek je Nederlands en Frans? Dan komt je in aanmerking voor deze betaalde functie. Surf naar www.intersoc.be/vacatures of bel ons op 02 246 47 49.

16 UITLAATKLEP Het leven is vaak rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Net daarom staat Visie graag even stil en stellen we een Bekende of Boeiende Vlaming tien vragen om tot rust te komen.

Deze week auteur Marnix Peeters (53) TEKS T WIM TROCH - FOTO ID / BOUMEDIENE BELBACHIR

Marnix, 1

Waarvoor is er te weinig aandacht in de samenleving?

‘Voor de gigantische kwaliteit en de inzet in de zorgsector. Dat heb ik gemerkt toen mijn moeder vorig jaar na zeven jaar alzheimer plots erg ziek werd, en naar het ziekenhuis en het rusthuis moest. (Peeters schreef daarover een boek: ‘Zo donker buiten’, red.) Het was één groot feest van goedheid en efficiëntie. Van huisdokters en ziekenvervoer tot de verpleegsters en het rusthuispersoneel.’

Welke mooie waarde dank je aan je ouders?

‘Het allerbelangrijkste zal vrijheid zijn. Mijn ouders waren zeer aardse mensen – mijn vader is dat nog steeds. Ze hadden een no-nonsense levensstijl. Ook in onze opvoeding zat iets pragmatisch. We mochten eigenlijk kiezen wat we deden, zolang we het konden betalen en het praktisch haalbaar was. Als ik bij Radio Benelux wilde gaan presenteren als vijftienjarige was dat prima, maar ik moest dan zelf maar zien dat ik met de platenbak op mijn fiets gebonden in Beringen geraakte. Ook later hebben mijn ouders me nooit een keuze opgelegd. Ik moest niet gaan studeren. Ik wilde naar Amerika en dat was oké. Over het feit dat ik lang alleenstaande ben geweest en dat ik geen kinderen heb, werden geen vragen gesteld of opmerkingen gemaakt.’

‘Verpleger is het beroep waar ik het meest achting voor heb’ MARNIX PEETERS

Wat zou je graag beter kunnen?

‘Dat moet ik gaan zoeken in karakteriële dingen, denk ik. Natuurlijk zie ik veel mensen dingen doen die ik ook zou willen kunnen – tekenen, ontwerpen, of snookeren zoals Luca Brecel – maar dan denk ik: als ik dat zou willen, moet ik daar maar werk van maken. Maar meestal heb ik dat er niet voor over. Wel zou ik het pad van mildheid, waarop ik me nu al bevind, nog verder willen uitbouwen. Ik wil me minder druk maken over dingen waar ik toch niets aan kan veranderen. Het verkeer, bijvoorbeeld.’

Waaraan besteed je te veel of net te weinig tijd?

‘Niets. (lacht) Ik heb het geluk dat ik mijn leven kan bijsturen als ik zou vinden dat ik iets te veel of te weinig doe. Ik doe zo weinig mogelijk tegen mijn goesting.’

Welk boek heeft indruk op je gemaakt?

‘Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeiffer. Ontluisterend indrukwekkend! Als die man dit jaar niet alle literaire prijzen wint, dan snap ik er niets van. Het is een stilistisch pareltje, maar het is ook gedragsveranderend. Het opent de ogen rond massatoerisme.’

Wat zou je uitvinden om van de wereld een betere plek te maken?

‘Een verplichte trip naar Somalië of naar Zuid-Soedan op je achttiende. Een jaar lang moet je daar leven, en ondergaan wat die mensen daar moeten ondergaan. Ik denk dat we hier dan snel een betere wereld zullen hebben, met minder gezaag en geklaag.’

Waar op de wereld zou jij je nog thuis kunnen voelen?

‘Mijn vrouw en ik wonen in de Oostkantons. Om aan de strenge winter te ontsnappen, hebben we deze winter een paar maanden in Andalusië verbleven. Dat was fantastisch. Ik heb dubbel zo veel werk verzet als normaal. We zaten in een klein bergdorpje. De rust die wij in de Oostkantons al hebben, wordt daar nog eens uitvergroot. Je wordt je heel bewust van de schepping. Toch zie ik mezelf daar niet voor altijd wonen. Voorlopig zitten we goed in de Oostkantons. Maar als ik morgen een plek zou bedenken waar ik wil wonen, dan gaan we daar gewoon naartoe.’

Wat zou iedereen op school moeten leren?

‘Huishouden. Dat wordt zwaar onderschat. Ik vind het ongelofelijk plezierig om zelfredzaam te zijn, maar niemand leert nog hoe te koken of knopen aan te naaien.’

Stel dat je eens zou kunnen afspreken met een bekend persoon, met wie zou je dan een terrasje willen doen?

‘Anderhalf jaar geleden heb ik Lies Lefever leren kennen. Dat was een overweldigende kennismaking. Lies was geweldig open, met een gezonde aardse benadering. We stonden op het punt een vriendschap te beginnen. Je voelde aan alles dat er een klik was. Tot dan plots dat tragische ongeval gebeurde. (Lies overleed in januari vorig jaar na een ongelukkige val in haar huis, red.) Dus als het zou kunnen, zou ik nog eens met haar willen afspreken.’

Welk beroep zou je uitoefenen, als je niet kon doen wat je nu doet?

‘Als ik mijn schrijfvak in vraag stel, gaat dat altijd richting zorg. Mijn moeder was verpleegster. Het is het beroep waar ik het meest achting voor heb. Ooit heb ik op het punt gestaan een opleiding boswachter te volgen. Ik ben een natuurmens, maar toen ik zag hoe veel theorie je moest instuderen, heb ik dat plan snel laten varen.’ (lacht)