BLAD MET EEN MENING VOOR EEN WERELD IN BEWEGING
REGIO KEMPEN (TURNHOUT) - NR 07 - VRIJDAG 5 APRIL 2019
‘We kunnen onze bewoners niet aan hun lot overlaten’
ID / BAS BOGAERTS
De hoogbejaarde bewoners van woonzorgcentrum Anemoon in Grimbergen kregen eind maart te horen dat het centrum de deuren moest sluiten. De instelling stond al langer onder verscherpt toezicht van de zorginspectie en werd failliet verklaard doordat onbetaalde rekeningen zich opstapelden. Het WZC moest van dag op dag dicht. Maar dat was buiten het personeel gerekend. Want dat bleef nog een week werken tot de allerlaatste bewoner vertrok. Vooral uit liefde, want of de medewerkers daar ook voor betaald worden, is hoogst onzeker. ‘We kunnen onze bewoners niet gewoon aan hun lot overlaten’, zegt hoofdverpleegkundige Marina Delvoye. ‘Wij hebben een band met die mensen, het is bijna familie. Dat maakt afscheid nemen in deze omstandigheden ook heel moeilijk.’
Slaapproblemen door winter- en zomertijd
Zo val je makkelijker in slaap Ben je al gewend aan de zomertijd? Veel mensen hebben het bij elke omschakeling moeilijk om hun ritme terug te vinden. Ook Nicki Paepe (54) hoopt dat ze binnenkort de klok niet meer moet aanpassen.
D
ie donkere ochtend, daar worstel ik mee’, vertelt Nicky. ‘Na de omschakeling heb ik enkele dagen tijd nodig om te wennen.’ En zo zijn er wel meer mensen. Ook kinderen ondervinden vaak moeilijkheden.
TWEEWEKELIJKSE UITGAVE
BEWEGING.NET
CM.BE
Slaapproblemen die langere tijd aanhouden, kunnen leiden tot concentratieproblemen, geheugenstoornissen of zelfs een neerslachtig gevoel. Je pakt ze dus het best snel aan. Binnenin vind je alvast vijf tips voor een goede nachtrust.
‘In het weekend probeer ik uit te slapen, maar ik weet dat een regelmatig slaappatroon beter zou werken’ KARINE RENDERS
HETACV.BE - JAARGANG 75 - AFGIFTE BRUSSEL X - P806000 - VOLGEND NR 19.04.2019 - REGIO
>3 BLZ.13
2
VAN DE WEEK
STAATSGEVAARLIJK MARC LEEMANS, VOORZITTER ACV
D
eze week schreven kranten dat de kiescampagne voor 26 mei zo traag op gang komt. Voor journalisten is dat niet leuk natuurlijk. Want verkiezingscampagnes, dat is smullen. Het ene ballonnetje na het andere. Politici die daarnet nog beste vrienden waren maar nu ‘keihard uithalen’ en mekaar ‘midscheeps raken’. (Nog) niet dus. De verklaring voor die gewapende vrede luidt dat ‘de mensen er nog geen zin in hebben’. De gemeenteraadsverkiezingen zijn amper achter de rug. Daar kan zeker iets van zijn, vooral omdat de campagne na 2014 nooit is stilgevallen. Alles gaat op de duur wat vervelen. Heel waarschijnlijk hebben ook veel politici er nog geen zin in. En willen ze zich nog even in de luwte houden. Begrijpelijk. Want de voorbije maanden gaven een triest schouwspel. De val van de regering over de Marrakesh-verklaring. Of eerder over de vieze affaire met de humanitaire visa, zo je wil. Twee miljard euro (van de Libische dictator Kadhafi) die plots verdween. Joost mag weten in wiens zakken. De omstreden aankoop van nieuwe, peperdure en falende gevechtsvliegtuigen. Maar de hardste klap voor de kamikaze-regering Michel is het financieel-economisch plaatje. Rechts won de verkiezingen in 2014 met de belofte om een herstelregering te vormen. Weliswaar met drie partijen die ook in de vorige regering Di Rupo zaten. Van dat herstel kwam echter niets in huis. Eerst zou de
begroting in orde zijn tegen 2018. Dan werd het 2019. Daarna 2020. En nu zou er pas in 2021 een evenwicht komen. Ondertussen blijkt die zelfverklaarde herstelregering een begrotingskrater te hebben gegraven van liefst 8,5 miljard euro. En dat kan verder oplopen tot 12 miljard.
Dat resultaat kan nog veel slechter uitvallen. Want een van de ‘Michel’kroonjuwelen is pure nep. De tax shift is helemaal geen verschuiving. Maar wel een tax cut. Dat gaf Alexander De Croo deze week ronduit toe. Het is met andere woorden een aderlating voor de collectieve diensten en de sociale zekerheid.
‘Ondertussen blijkt die zelfverklaarde herstelregering een begrotingskrater te hebben gegraven van liefst 8,5 miljard’
Hij was zelfs fier op zoveel schuldig verzuim. En staalblauw volhardend met de nieuwe electorale belofte om nog meer te ‘cutten’. Terwijl Open-VLD voordien orakelde dat de tax shift ‘budgettair neutraal’ zou zijn. Dat terugverdieneffecten de lekken zouden dichten. Niet dus. Politieke leugens. Van N-VA hoor je overigens niet anders. Wie gelooft die partijen nog?
‘Show me the money’ riep De Wever in 2014. Ik vermoed dat we dat de komende weken nog gaan horen. Maar deze keer op links van het politieke spectrum. Het is een retorische vraag natuurlijk. Want we weten best waar het geld van de indexsprong en van de verminderde patronale sociale zekerheidsbijdragen en van de verlaagde vennootschapsbelasting naartoe is. Zeker niet naar de creatie van 259 000 jobs. De KU Leuven berekende dat de tax shift van deze regering slechts tussen 45 000 en 92 000 banen oplevert. Let op de stevige foutenmarge. Veel minder dus dan de 259 000 jobs die er tussen 2015 en 2020 zouden bijkomen. Het overgrote deel daarvan is surfersgeluk op de golven van de internationale economie, die elders veel harder aantrok.
En dat zullen we geweten hebben. Want nu zitten wij allemaal met die krater van 8,5 miljard euro die de volgende regering moet dichtrijden. En die krater wordt nog groter, als je de rechtse partijen laat doen. Ik durf te wedden dat de leerlingtovenaars van 2014 terug dezelfde steen der wijzen zullen opdelven: besparen in de sociale zekerheid. Dat is een blauw omfloerste manier om je vooraf al mee te delen dat ze zullen beknibbelen op je pensioen of op je uitkering als je ziek of werkloos wordt. En om daarnaast ook de collectieve diensten verder uit te kleden. Zodat nadien de privésector zijn winstmarge kan pakken. Staatsgevaarlijk.
Redactieadres: Visie, PB 20, 1031 Brussel - tel. 02 246 31 11 - e-mail: lezers@visieredactie.be • Abonnementen: www.beweging.net/abonnementvisie • Verantwoordelijke uitgever: Peter Wouters (nationale pagina’s), artikels ‘regio’ vallen onder de resp. verantw. uitgevers • Redactie: Nils De Neubourg, Amélie Janssens, Wim Troch, Marjan Cauwenberg, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Martine Creve, Eric De Maegd, Dieter Herregodts, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Gevaert Graphics • Druk: Coldset Printing Partners • Visie verschijnt tweewekelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten •
DE QUOTE
‘Betogen is een teken van hoop. Mensen die op straat komen, hebben wel degelijk het gevoel dat ze een verschil kunnen maken’ POLITIEK WETENSCHAPPER STEFAAN WALGRAVE IN DE MORGEN
HET CIJFER
17
Zoveel procent van de Vlamingen werkt soms thuis.
M/V/X VAN DE WEEK
Gert De Mangeleer De kok paste na een week het concept van zijn nieuwe restaurant L.E.S.S. aan. Maar vindt het – terecht – geen schande dat dingen soms mislukken. ‘Ik wil tegen mijn kinderen kunnen zeggen dat ik van alles heb geprobeerd en dat het soms is gelukt en soms mislukt. Ik vind dat geen schande. Als iets niet gaat, gaat het niet en dan geef je dat maar het best toe. Op wat wel is gelukt ben ik razend trots.’
ACTUEEL
5
3
tips om beter te slapen
1. Kom zoveel mogelijk buiten. Buitenlucht en daglicht zorgen ervoor dat je interne klok stabiel blijft. 2. Geef jezelf regelmatig de tijd om even tot rust te komen. 3. Let op je cafeïnegebruik. Dranken als koffie, thee, cola of energiedranken stimuleren je hersenen en werken dus ook in op je slaap. 4. Geef jezelf de tijd om je dag af te bouwen en doe ’s avonds vooral ontspannende activiteiten. 5. Bouw een vaste slaaproutine op. Zet bijvoorbeeld de tafel klaar voor de volgende morgen, doe je pyjama aan, poets je tanden en lees nog een stukje uit een ontspannend boek. >>> Meer tips en info over slaaptherapie op www.cm.be/slaapwel
Zomer- of wintertijd: Nicki slaapt al jaren slecht
Gezocht: een goede nachtrust Vorig weekend schakelden we weer over van winter- naar zomertijd. Mensen die met hun slaap worstelen, zoals Nicki Paepe (54), hopen dat ze de klok over enkele jaren niet meer hoeven te verzetten. TEKS T MARJOLEIN CUVELIER FOTO HANNE OP DE BEECK
Waarom worstel je met het winter- en zomertijd? ‘Na zo’n omschakeling heb ik altijd een paar dagen nodig om te wennen. Vooral omdat het plots weer donker is ’s morgens. Daar heb ik moeite mee. Ik ben geen ochtendmens en ik kan elk beetje daglicht goed gebruiken om wakker te worden. Bovendien vind ik het niet nodig om aan de tijd te prutsen, laat de natuur maar gewoon haar gang gaan.’ Heb je altijd moeite gehad met je slaap? ‘Integendeel. Vroeger hoefde ik maar te gaan liggen en ik was al snel in een diepe slaap verzonken. En ik kon ook lang uitslapen. Had ik een slaaptekort, dan
haalde ik het op vrije dagen wel in. Voor mij werkte dat. Ik voelde me uitgerust en maakte me geen zorgen over mijn slaap. Maar de laatste jaren is dat helemaal veranderd. Mijn slaap lijkt lichter geworden. Bovendien word ik veel te vroeg wakker.’
Hoe komt het dat je nu zo worstelt met je slaap? ‘Misschien door de leeftijd? Ik had nooit een erg strak slaappatroon. Als de kwaliteit ervan dan ook nog eens achteruitgaat met het ouder worden, zijn er natuurlijk gevolgen.’
Hoe voel je je na zo’n slechte nacht? ‘Doodmoe. Ik ben wakker maar geraak niet uit bed. Mijn zwakke rug speelt extra op. Je hoort het ook meteen aan mijn
‘Stress speelt ook zeker een rol. Na het werk heb ik wat tijd nodig om uit te bollen, om mijn hoofd leeg te maken. Ik begin dan tv te kijken, blijf in de zetel hangen. Daardoor lig ik laat in bed. En zo kom ik terecht in een vicieuze cirkel.’
‘Slaapmedicatie zal ik nooit nemen, ik wil zelf tot een betere nachtrust komen’
Wat doe je om je slaap te verbeteren? ‘Slaapmedicatie zal ik nooit nemen, ik wil zelf tot een betere nachtrust komen. Ik zoek naar een vast patroon. Ik moet ervoor zorgen dat ik de spanningen van me af kan schudden voor ik in bed kruip. Tegenwoordig doe ik start-to-run, meteen na het werk. ’s Avonds nog even de frisse lucht opsnuiven, doet me goed. Ik ben rustiger als ik dan terug thuis kom.’
NICKI PAEPE
stem. Pas tegen de middag – en met de hulp van koffie – begin ik me wat beter te voelen. Ik heb een actieve job dus ik moet er staan overdag. In het weekend probeer ik uit alle macht uit te slapen en lang in bed te blijven, hoewel ik weet dat een vast slaappatroon aanhouden het beste werkt.’
Wanneer heb je minder last van vermoeidheid? ‘Als ik op reis ben. Ik ontwaak even vroeg maar ik ben niet ongerust dat ik de dag niet zal doorkomen. Omdat ik weet dat ik wel een momentje zal vinden om de ogen
even te sluiten en een dutje te doen. Die gedachte stelt me gerust.’ Hoe ziet de ideale nacht er uit voor jou? ‘Op een vast tijdstip gaan slapen en weer wakker worden met een uitgerust gevoel. Dat is het perfecte scenario. Jammer genoeg gebeurt dat tegenwoordig nooit meer. Daarom blijf ik zoeken naar een beter evenwicht.’
Slaapwel Als gezondheidsfonds wil CM inzetten op slaapkwaliteit. Op www.cm.be/ slaapwel vind je talloze tips, uitleg over je slaapprofiel en slaapadvies. Wie met langdurige slaapproblemen kampt, vraagt het best medisch advies. Soms kan slaaptherapie aangewezen zijn. Leden krijgen tot 150 euro terugbetaald voor CGT-I (Cognitieve Gedragstherapie) in een van de slaapcentra die met CM een overeenkomst sloten.
4
ACTUEEL
Europa. Komt het weer helemaal goed? Samen de schouders onder een sociaal Europa. Met die gedachte organiseerden de drie vakbonden maandag 1 april een vakbondsforum. Genodigden waren acht kandidaten voor de komende Europese verkiezingen. Verhalen, frustraties en oplossingen werden uitgewisseld. Links tot rechts belooft inzet voor een rechtvaardig Europa.
V
orige week in het nieuws: Bekaert verhuist 281 jobs naar Tsjechië, Unilever trekt dan weer naar Polen met 126 banen. Is dat het Europa van vandaag, alles ten gunste van de winst? Daar mag het dan op lijken, toch klopt dat beeld volgens Europakenner Hendrik Vos van Universiteit Gent niet helemaal. ‘Een Europa op maat van bedrijven en de economie is een karikatuur. Zo kreeg Google, toch een van de grootste bedrijven ter wereld, nog recent een miljardenboete.’ Maar, zo moet Vos ook nuanceren, het is niet alleen maar rozengeur en maneschijn in die EU. ‘Het klopt dat er ook negatieve gevolgen zijn. Bedrijven als Bekaert of Unilever gaan louter op zoek naar de goedkoopste werknemers. Dat voelt natuurlijk wrang. Om ervoor te zorgen dat zoiets niet uit de hand loopt, zijn duidelijke regels belangrijk.’ Het Europees Parlement is zo een van die plekken waar die regels worden uitgedacht. En met de verkiezingen voor de deur, vroegen vakbonden zich af hoe de Europese kandidaten dat in de toekomst willen gaan doen. Vier Nederlandstalige en vier Franstalige partijen werden begin
European Union
TEKS T NILS DE NEUBOURG
Europa moet werk maken van een socialer beleid, zegt professor Hendrik Vos. De Belgische politieke partijen zijn bereid om betere en nieuwe regels voor een sociaal Europa in te voeren. deze week gevraagd tien concrete engagementen voor een sociaal Europa te steunen. Onder de voorstellen: actie voor kwaliteitsvolle banen, een sterke sociale dialoog en een efficiënte strijd tegen sociale dumping.
vertrouwen geven, vindt Kathleen van Brempt (sp.a). ‘Als we willen dat de EU ons beschermt, moeten we ook zelf de EU beschermen.’ Daarmee haalde de politica uit naar populisten die maatschappelijke problemen gemakshalve afschuiven op Europa.
‘De asociale kanten van de EU eraf vijlen staat op de agenda’
Wat is dan nodig om het sociaal gelaat van Europa meer in de verf te zetten? Voor Vos betekent dat drie zaken: ‘Op sommige vlakken moeten regels verder aangescherpt worden.’ De expert verwijst onder meer naar de detacheringsrichtlijn. Die richtlijn zou sociale dumping moeten intomen, maar blijkt in de praktijk niet te volstaan. Lacunes in de sociale zekerheidstelsels blijken een handige achterpoort voor fraudeurs. ‘In andere domeinen bestaan er wel regels maar zouden we die beter moeten controleren. Ten slotte zijn er soms ook gewoon meer en nieuwe regels nodig, zoals voor de strijd tegen armoede en belastingen voor bedrijven.’
HENDRIK VOS, EUROPAEXPERT UNIVERSITEIT GENT
Een Europa dus op maat van mensen, en niet alleen voor de economie. Daar bleken CD&V, sp.a, Groen en Open Vld en hun Franstalige zusterpartijen allen voor te willen gaan na de verkiezingen. ‘Door dat te doen, geven we Europa terug aan te mensen’, liet CD&V-kandidaat Cindy Franssen optekenen. Al is het ook belangrijk dat we Europa daarvoor ook het nodige
Eenzelfde geluid was te horen bij alle kandidaten: betere regels en nieuwe regels. Geld uit Europese fondsen moet terechtkomen bij wie het echt nodig heeft, beter sociaal overleg en eerlijke belastingbijdragen van bedrijven. Zelfs voor dat laatste was er, enigszins verrassend, algemene instemming. Want in het verleden stemde zo bijvoorbeeld nog Open Vld en MR tegen een Europese minimumbelasting voor bedrijven. Lard Vanobbergen, kandidaat voor Open Vld liet zich zelfs ontvallen dat hij te vinden is voor het idee om Europa lidstaten zulk een minimumtarief op te leggen. Opvallend, want tot nu ligt dat volledig in handen van de lidstaat zelf en heeft Europa er niets over te zeggen. Er ligt dus na mei nog veel werk op de Europese plank. Toch is Hendrik Vos hoopvol: ‘De indruk dat Europa achter de feiten blijft aanlopen en moeilijk bijbeent mag dan wel bestaan, we zien tegenwoordig wel degelijk verbetering. Die asociale kanten eraf vijlen staat op de agenda.’
VAKBONDSWERK LOONT
Werknemers Ryanair voortaan beter beschermd Sinds begin deze week vallen alle Belgische personeelsleden van Ryanair onder het Belgische arbeidsrecht. Bovendien zullen de 350 werknemers van Crewlink – een onderaannemer van de Ierse lagekostenmaatschappij – ook een contract krijgen van Ryanair. Dat is een mooie overwinning voor het personeel, na maandenlang sociaal overleg en actie voeren. Tot nu toe werkte het personeel bij Ryanair onder het Ierse arbeidsrecht. Dat biedt een
minder goede bescherming dan het Belgische arbeidsrecht. In oktober kwam een akkoord uit de bus om de Belgische arbeidswetgeving toe te passen op het eigen personeel. Dat leidde eerder al tot de goedkeuring van de afspraken rond lonen en uurroosters door de Belgische piloten. Nu zijn ook de andere personeelsleden aan de beurt. Sinds 1 april heeft elk personeelslid dus recht op onder andere ziekteverlof, arbeidsongevallenverzekering, moederschapsrust, betaald verlof en een minimumloon.
Maar er is nog meer goed nieuws. Deze maand krijgen 350 leden van het cabinepersoneel die in dienst zijn bij onderaannemer Crewlink een contract bij Ryanair zelf. Crewlink werkte met nog slechtere contracten dan Ryanair. Zo zat een deel van het Crewlink-personeel opgezadeld met een nulurencontract. Dit wil zeggen dat deze werknemers geen minimaal gegarandeerd aantal werkuren hadden en dus ook geen minimale financiële zekerheid. Zulke contracten zijn
onwettelijk volgens het Belgische arbeidsrecht. Omdat Ryanair voortaan onder die Belgische arbeidswetgeving valt, zijn dergelijke contracten nu gelukkig verleden tijd. Met dit akkoord tussen vakbonden en werkgever zijn de twee belangrijkste eisen ingewilligd die aan de basis lagen van de vele stakingen afgelopen zomer bij de lagekostenmaatschappij.
ACTUEEL
5
Vakantiejob? Dit moet je weten De paasvakantie blijkt het moment bij uitstek om een vakantiejob te zoeken. Jaar na jaar stijgt het aantal scholieren en studenten dat wat extra geld wil verdienen. Maar waarop moet je letten, als student en als ouder?
Sociale bijdragen
Kinder bijslag
Je eigen belastingen
Belastingen van je ouders
Maximaal 475 uur per jaar
Maximaal 240 uur per kwartaal
Maximaal 11 042, 86 euro per jaar
Maximaal 6 807,50 euro (ouders samen belast) 8 620,00 euro (ouders alleen belast) 10 270,50 (ouders alleen belast en jij hebt handicap)
Vanaf het 476ste uur betaal je hogere sociale bijdragen
Werk je meer, dan krijg je geen kinderbijslag voor dat kwartaal
Verdien je meer, dan betaal je zelf belastingen
Verdien je meer, dan ben je niet langer fiscaal ten laste en betalen je ouders meer belastingen
Savannah (20)
Bron: www.studentatwork.be
Vakantiejob na afstuderen?
Studeer je in juni af, dan mag je in de zomervakantie nog een studentenjob doen, tot 30 september van dat jaar. Start je na je studentenwerk onmiddellijk bij dezelfde werkgever met een job, dan moet die duidelijk verschillen van je studentenjob. Want de werkgever mag je vakantiewerk niet als proefperiode gebruiken.
En wat als het fout loopt? De Infolijn Studentenarbeid van het ACV beantwoordt al je vragen over studentenarbeid en kan je ook helpen als je problemen hebt met je contract, de uitbetaling van je loon, ... >>>www.chatmetisa.be of isa@acv-csc.be
Waarom 39 %
Simon (22)
James Arthur
Let op je uren en inkomen
doen jongeren een vakantiejob?
persoonlijke plannen financieren (reis, aankoop voertuig…)
38 % geld voor hobby’s, persoonlijke uitgaven 14,6 % voorbereiding op toekomstig beroep 7,4 % studies betalen 5,1 % ouders financieel helpen
‘Mijn geld gaat naar extra’s’
‘Mijn studies mogen er niet onder lijden’
‘In het middelbaar werkte ik enkel tijdens de zomervakantie. Nu werk ik ook doorheen het schooljaar, bijvoorbeeld op lesvrije dagen. Ik doe vooral magazijnwerk en orderpicking in een bedrijf in Oudenaarde. Mijn contract loopt via een interimkantoor. Ik geef aan hen door wanneer ik beschikbaar ben. In de zomervakantie werk ik ook minstens drie weken. Vorig jaar overschreed ik zo wel mijn 475 uur, waardoor ik toch hogere sociale bijdragen betaalde. Maar nu is het drukker op school en werk ik dus minder. Mijn geld gaat meestal naar extra’s: reizen, festivals, dat soort dingen.’
‘Ik werk al sinds het jaar dat ik 16 werd. Tegenwoordig verdien ik zowel in de schoolvakanties als tijdens het weekend wat bij. Ik help in een winkel en in de frituur van mijn neef, telkens met een jobstudentencontract. Dat doe ik vooral om mezelf op wat extraatjes te kunnen trakteren. Voor alle basisuitgaven kan ik rekenen op mijn ouders. Maar ik vind dat ik niet bij hen kan aankloppen voor geld om uit te gaan. Daar zorg ik liever zelf voor. Ik let er wel op dat mijn studie sociaal werk er niet onder lijdt. En tot nu toe lukt dat prima.’
Bron: RSZ, Enquête ACV-Jongeren
VERKIEZINGEN
Tips voor goed gesprek met politici Viel jou iets op in Visie? Wil je reageren op een artikel? Contacteer de redactie op lezers@visieredactie.be of tel. 02 246 31 11
Misschien krijg je de komende weken een politicus aan je voordeur voor een huisbezoek naar aanleiding van de verkiezingen op 26 mei. Het ACV verspreidt deze week tienduizenden deurhangers in heel Vlaanderen met tips om tijdens zo’n huisbezoek een goed gesprek aan te gaan. Tegelijk zet de deurhanger ook aan tot nadenken over welke richting het met onze samenleving uit moet. De deurhanger zal ook verspreid worden via ondernemingen. In totaal worden 100 000 exemplaren verspreid in Vlaanderen.
Het is de start van de ACV campagne ‘Een ander beleid is mogelijk’. Met de campagne zal het ACV informeren over de gevolgen van 5 jaar centrumrechts beleid. Tegelijk wil de vakbond mensen ook duidelijk maken dat het anders kan. En dat de verkiezingen van 26 mei daarom een sleutelmoment zijn.
>>> www.deurpraatjes.be
e
-
-
6
OPINIE
ANTIBIOTICA
FORUM
ZIJN GEEN SNOEPJES IN DE SUPERMARKT
CAROLINE VAN DER HOEVEN COÖRDINATOR BELGISCH NETWERK ARMOEDEBESTRIJDING
LUC VAN GORP, VOORZITTER CM
Waardig inkomen voor iedereen: derde keer, goede keer?
I
edereen een menswaardig leven garanderen, zoals bepaald in artikel 23 van de Belgische Grondwet, vormt een van de grootste uitdagingen in onze samenleving. Dit recht kan enkel gerealiseerd worden als een waardig inkomen beschikbaar en toegankelijk gemaakt wordt voor iedereen in ons land. De huidige en de vorige federale regering hadden in hun regeerakkoord dan ook terecht het optrekken van de laagste inkomens opgenomen. Vandaag moeten we echter vaststellen dat er bijzonder weinig gebeurd is en dat vele sociale minima nog steeds ver onder de Europese armoededrempel liggen. Dat de situatie ernstig is blijkt uit de armoedecijfers. Maar liefst één op de vijf Belgen, 2 296 000 mensen in totaal, leeft in armoede of sociale uitsluiting. Achter deze cijfers gaan schrijnende verhalen schuil van mensen die niet leven maar overleven. Zij weten vaak niet hoe ze financieel het einde van de maand zullen halen en worden daarenboven geconfronteerd met kosten die steeds verder oplopen, zoals voor huur of energie. Recent onderzoek toont verder aan dat ook de lagere middenklasse het steeds moeilijker krijgt om de eindjes aan elkaar te knopen. Gezien politieke actie dringend is, hebben een groot aantal organisaties zich net als bij de laatste twee federale verkiezingen verenigd in het Belgisch Minimum Inkomen Netwerk (BMIN). Wij, netwerken armoedebestrijding, vakbonden, ziekenfondsen, academici en andere armoede-organisaties, roepen de politieke partijen opnieuw op om de minimuminkomens op te trekken tot boven de Europese armoedegrens. Dit moet niet enkel ingeschreven worden in het nieuw federaal regeerakkoord, er moet ook werk gemaakt worden van een ambitieus stappenplan en een adequaat budget. Het is alvast bemoedigend dat alle democratische politieke partijen over de taalgrenzen heen zich tijdens een politiek debat van BMIN op 28 maart effectief geëngageerd hebben om deze maatregel in te schrijven in het regeerakkoord. De politieke partijen hebben zich ook verbonden om het statuut samenwonende te hervormen. Dit statuut vormt voor uitkeringsgerechtigden die samenwonen vaak een belangrijke factor die hen in de armoede duwt. Onder het motto ‘derde keer, goede keer!’ hopen wij dat het de politieke partijen nu echt menens is en dat ze deze mooie beloftes ook zullen omzetten in de praktijk.
Jouw kijk
PLASTIC Rechts van het cijfer 40, om het aantal kilo plastic in een walvis aan te tonen, stond in vorige Visie een artikel over Nutri-Score die oproept tot het gebruiken van je gezond verstand. De redacteur van het artikel staat op de foto met haar armen vol verpakkingsplastic. Oké, het artikel gaat niet over het plasticprobleem, maar het gezonde verstand eist op zijn minst ook aandacht voor de plasticgekte, vooral als blijkt dat met consumentenkeuzes
Dat we in België te veel antibiotica gebruiken, daar is zo goed als iedereen het over eens. De overconsumptie lossen we echter niet op door antibiotica duurder te maken, toont een studie van CM. Al bijna twee jaar moeten patiënten meer remgeld betalen. Het gebruik van antibiotica is nauwelijks gedaald. Sinds 1 mei 2017 worden antibiotica niet langer vergoed als geneesmiddelen categorie B, maar als categorie C. Dat maakt ze duurder voor de patiënt. Minister Maggie De Block nam die beslissing om het gebruik van antibiotica terug te dringen. Van in het begin hebben wij gewaarschuwd dat deze ingreep averechts zou uitpakken. Patiënten kiezen er namelijk zelf niet voor om antibiotica te gebruiken. Het zijn de artsen die de geneesmiddelen voorschrijven. Jammer genoeg zien we dat onze bezorgdheid terecht was. Want wat zien we? In het jaar na de invoering van de maatregel is het aantal gebruikers en het gebruikte volume van antibiotica met nauwelijks 1 procent gezakt. Een lichte daling, maar die valt bezwaarlijk toe te schrijven aan de prijsverhoging. Ook de voorgaande jaren schommelde het gebruik tussen ongeveer drie procent meer of minder. De ziekteverzekering doet een goede zaak. Door de verandering van geneesmiddelencategorie dalen de kosten voor antibiotica met ongeveer 24 miljoen euro. Alleen, alle patiënten samen betalen 24 miljoen euro extra uit eigen zak. Nog problematischer is dat de kwetsbare groepen de prijsverhoging nog sterker voelen. Mensen met de verhoogde tegemoetkoming betaalden vroeger jaarlijks gemiddeld 4,66 euro remgeld voor antibiotica. Nu is dat 14,10 euro, ruim drie keer zo veel. Voor patiënten zonder de verhoogde tegemoet-
‘Willen we de overconsumptie echt terugdringen, dan zijn er structurele maatregelen nodig’
de supermarkt kan worden gemotiveerd om aanpassingen te doen. - Sebastiaan Poos CASH OF KAART Toen ik bijna 30 jaar geleden hier kwam werken/wonen verbaasde ik me al over de contante betaling bij de huisarts. Het leek me toen al onhygienisch en omslachtig. Ik heb mijn huisarts recent nog eens gevraagd waarom niet betalen met een kaart? - Dirk C.
SOCIALE LANDKAART In het artikel lees ik: … Daarnaast kun je met de verhoogde tegemoetkoming andere voordelen krijgen zoals korting voor het openbaar vervoer, een goedkoper tarief voor telefoon en internet en een toelage voor verwarming. Die bijkomende voordelen gelden niet voor iedereen. Zo geniet ik wel van de verhoogde tegemoetkoming en heb ik een korting voor het openbaar vervoer maar kom ik niet in aanmerking voor een goedkoper tarief voor telefoon
koming stijgt het remgeld van gemiddeld 5,58 euro naar 11,06 euro, twee keer zoveel. De intentie om de overconsumptie van antibiotica aan te pakken mocht dan wel oké zijn, de maatregel heeft duidelijk zijn effect gemist. Antibiotica zijn dan ook geen snoepjes in de supermarkt. Als die plots veel duurder worden, zullen we twee keer nadenken of we ze nog in ons winkelwagentje droppen. Met antibiotica hebben we die keuze niet. Een arts schrijft ze ons voor. Of schrijft ze net niet voor. Net daarom moeten we in de eerste plaats inspanningen leveren om artsen te wijzen op verantwoord voorschrijfgedrag. Ja, er zijn zeker patiënten die aandringen om antibiotica te krijgen, maar finaal is
‘Als snoepjes duurder worden, denken we twee keer na als we ze in ons winkelkarretje droppen. Met antibiotica hebben we die keuze niet’ het nog altijd de arts die de beslissing neemt. Internationale literatuur en Belgische ervaring tonen aan dat opleiding, richtlijnen en bezorgdheid over toenemende resistentie alleen, weinig invloed hebben op het voorschrijfgedrag. Willen we de overconsumptie echt terugdringen, dan zijn er structurele maatregelen nodig. CM is voorstander van financiële verantwoordelijkheid voor artsen. Wie veel voorschrijft voor onterechte indicaties, zou een deel van de uitgaven zelf moeten betalen. Om het verantwoord gebruik beter op te volgen, zou een voorschrift voor antibiotica verplicht elektronisch moeten gebeuren en daarbij de indicatie moeten vermelden. Dat is ook een van de aanbevelingen van het Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg. Voorschrijven moet gebeuren via evidence based richtlijnen, niet op basis van verkeerde gewoonten bij artsen of op vraag van de patiënt.
of internet en krijg ik geen toelage voor verwarming. Daar gelden nog andere voorwaarden bij. Het zou nochtans gemakkelijker zijn als iedereen met de verhoogde tegemoetkoming ook kon genieten van alle bijkomende voordelen. - Katja NUTRI-SCORE De Nutri-Score roept bij mij vragen op. Wit brood krijgt een A-label terwijl het minder vitamines en vezels bevat dan bruin brood en dus tweede
keuze is behalve voor mensen met maag- en darmproblemen. Nutri-Score of niet, men zal altijd zijn gezond verstand moeten gebruiken en weten voor wie het voedsel bedoeld is. - Julia Beirinckx
>>>
Wat denk jij? Mail ons op lezers@visieredactie.be.
ACTUEEL
7
Licht op groen voor interprofessioneel akkoord
‘Dit laten we niet liggen’ Het ACV zette eind maart het licht op groen voor het interprofessioneel akkoord (IPA). Vanuit dat kader starten binnenkort de onderhandelingen in de sectoren rond onder meer de lonen. Maar het ACV benadrukt dat het volledige IPA uitgevoerd moet worden. Dus ook de afspraken rond SWT, landingsbanen, het optrekken van de minimumlonen en minimumpensioenen. In totaal gaat dit over 2,6 miljard euro meer inkomen voor de mensen.
TEKST DAVID VANBELLINGHEN
Ook de andere vakbonden consulteerden over het IPA. Het liberale ACLVB keurde het pakket goed. Het socialistische ABVV keurde het ontwerp met kleine meerderheid af. Maar na een week vol verrassende wendingen werd duidelijk dat de inhoud van het IPA toch uitgevoerd zal worden. Minister van werk Peeters verklaarde dat hij de loonmarge van 1,1 procent in een koninklijk besluit zal gieten. Dat is een cruciale stap. Daarna kunnen de sectorale onderhandelingen beginnen. En kunnen de sociale partners op nationaal niveau ook de cao’s en adviezen goedkeuren die nodig zijn om de rest van het IPA uit te voeren.
Onderhandelingen in de sectoren De onderhandelingen in de sectoren kunnen dus bovenop de verwachte index (3,4 procent) nog 1,1 procent extra loon vrijmaken. ‘Dat is zeer belangrijk voor mensen die werken in kmo’s en syndicaal zwakkere sectoren’, vertelt Leemans. ‘Loonsverhogingen via sectorcao’s zijn vaak hun enige uitzicht op een verbetering van de koopkracht.’
Verhoging minimumloon Over de verhoging van het minimumloon is ACV voorzitter Marc Leemans heel duide-
© Belga
N
a ruime interne raadpleging stemde het ACV met 65 procent van de stemmen in met het ontwerp-IPA. ‘Je kan altijd zeggen dat het IPA meer had mogen zijn’, vat ACV-voorzitter Marc Leemans samen. ‘Maar we gaan het ook niet laten liggen. Dat overtuigde onze Algemene Raad om ja te zeggen. Zo kunnen we iedereen die nood heeft aan een hoger inkomen, een landingsbaan, SWT of een hoger pensioen recht in de ogen blijven kijken.’
Het IPA legt onder meer de regels vast rond SWT voor bedrijven in moeilijkheden of herstructurering, zoals bijvoorbeeld Bekaert.
lijk: ‘Voor het ACV moet het volledige IPA worden uitgevoerd. Ook de 17,5 euro per maand opslag voor de 60 000 mensen met een minimumloon. 17,5 euro per maand of 226 euro per jaar is voor deze mensen natuurlijk niet voldoende, daarom wil het ACV meer opslag. Maar het ACV wil de verhoging van het minimumloon die nu voorzien is niet laten liggen. Want dit is de eerste verhoging in 10 jaar. Dat laten vallen, dat krijg ik niet uitgelegd aan de mensen. Ondertussen starten in de Nationale Arbeidsraad de geplande besprekingen voor bijkomende verhogingen.’
Afspraken over SWT, pensioenen en uitkeringen Naast de loononderhandelingen in de sectoren en het minimumloon zijn er nog heel wat andere afspraken gemaakt. Ook die wil het ACV gerealiseerd zien. Het gaat bijvoorbeeld over 724 miljoen euro extra voor pensioenen en uitkeringen, met een verhoging van de minima met 2 à 3,5 procent, extra vakantiegeld voor pensioenen en invaliden en tal van andere verbeteringen. ‘Maar het gaat ook over vier vijfde landingsbanen vanaf 55 jaar en halftijdse landingsbanen vanaf 57 jaar terwijl het op last van deze regering anders 60 jaar moet worden’, vult Leemans aan. ‘En ook over SWT vanaf 58 of 59 jaar voor zware beroepen, voor bouwvakkers met medische ongeschiktheid, voor werknemers
met ernstige lichamelijke problemen en gehandicapten, voor werknemers met 40 jaar loopbaan en voor oudere werknemers die door een herstructurering gaan, zoals nu weer bij Bekaert. Veel van die werknemers dreigen anders, opnieuw door deze regering, te moeten wachten tot hun 62 jaar. Ook de betere vergoeding voor woonwerkverkeer, inclusief de eerste 5 km, staat in het IPA.’
‘De liberale partijen stelden om beurten belangrijke onderdelen van het akkoord in vraag’, vertelt Marc Leemans. ‘Open Vld viel de SWT-afspraken aan, MR de verbeteringen van de minimumpensioenen voor werknemers zonder 45 jaar loopbaan. En vanuit N-VA wordt ongeveer alles op de schop genomen. Maar voor ons moet dit akkoord integraal uitgevoerd worden. Niemand moet het in zijn of haar hoofd halen nu de krenten uit de pap te pikken’, klinkt het bij de ACV voorzitter.
Hervorming loonnormwet
Dit levert het IPA je op! Meer loon Betere regeling voor SWT en landingsbanen Hogere pensioenen, ziekte- en werkloosheidsuitkeringen Hogere tussenkomst woon-werkverkeer
Aan de goedkeuring van het IPA-ontwerp koppelde het ACV bovendien de uitdrukkelijke vraag aan de volgende regering om de loonnormwet grondig te hervormen. ‘Uit de sjoemelsoftware van de loonwet kwam oorspronkelijk een maximale loonmarge van 0,8 procent. Op de dag van de nationale staking wordt aangekondigd dat er een nieuwe berekening zal gebeuren, en plots is de beschikbare loonmarge 1,1 procent. 500 miljoen euro is geen slecht resultaat van een dag staking. (glimlacht) Maar het wijst vooral op sjoemelsoftware in die wet.’
INVESTEREN IN
8 MENSEN
Tot aan de verkiezingen van 26 mei gaat Visie op zoek naar investeringen die de mensen van een volgende regering mogen - of moeten - verwachten. Deze week: investeren in een duurzame economie.
Inspirerende voorbeelden uit de circulaire economie
Zij tonen hoe je grondstoffen hergebruikt Circulaire economie probeert grondstoffen zo lang mogelijk dienst te laten doen, en zo weinig mogelijk afval voort te brengen. Enkele innovatieve voorbeelden uit eigen land tonen dat het niet eens zo moeilijk hoeft te zijn. TEKST WIM TROCH - ILLUSTRATIE RUTGER VAN PARYS
Oude archiefkast wordt hippe locker Kiezen voor stevig materiaal is doorgaans een goed idee. Wat degelijk is, gaat langer mee en moet dus minder snel vervangen worden. Maar wat als je noden veranderen? Heel wat bedrijven zitten in die situatie. Ze kochten destijds grote, degelijke archiefkasten, maar door de digitalisering is er steeds minder nood aan opbergruimte. Bij Pami, een bedrijf dat de inrichting van kantoren ontwerpt en realiseert, vonden ze een oplossing. ‘Enerzijds hadden heel wat van onze klanten een overschot aan (rolluik)kasten’, vertelt marketingmanager Christophe van Hees. ‘Anderzijds was er de toenemende vraag naar individuele lockers voor personeel, want in steeds meer bedrijven hebben werknemers niet langer een
vaste werkplek. De interne R&D-afdeling van Pami slaagde erin overtollige rolluikkasten om te bouwen tot moderne lockers. Afval wordt vermeden door het hergebruiken van overtollige rolluikkasten – zelfs van andere merken – én door gebruik te maken van reststroken of oude werkbladen om legborden en deuren van de lockers te produceren. Deze upgrade kan gewoon ter plaatse bij de klant gebeuren. Dus minder transport en minder CO2-uitstoot.’
Aardappelresten worden groene energie Wat vroeger als afval werd beschouwd, kan – mede dankzij nieuwe technologie – toch nog nuttig zijn. Het aardappelverwerkend bedrijf Mydibel, bijvoorbeeld, maakt in een eigen energiecentrale groene energie (elektriciteit en warmte) van de aardappelresten. Mydibel draait zo volledig op groene energie. Bovendien levert dit proces een interessant bijproduct op: een biologische meststof die landbouwers kunnen gebruiken om hun (aardappel)velden te bemesten.
Brood wordt bier Graan wordt brood
Afvalwater van bedrijven voor de landbouw Het afvalwater van een bedrijf kan – zodra het gezuiverd is – perfect gerecupereerd worden door landbouwers in de buurt van de fabriek.
Twaalf procent van alle voedsel dat wordt verspild, is brood. Een deel daarvan is dagvers, onverkocht brood. Dat brood kan gebruikt worden om bier te brouwen.
DOSSIER
Onverkocht brood wordt bier Ook warenhuizen kampen met heel wat afval. Onverkochte producten waarvan de houdbaarheidsdatum verstreken is, moeten helaas weggegooid worden. Er zijn wel projecten rond voedselhulp, maar toch gaat nog veel voedsel de vuilbak in. Brood, bijvoorbeeld, is goed voor twaalf procent van de totale voedselverspilling. Daarom is Brussels Beer Project op het idee gekomen om het verspilde brood een tweede leven te geven en er bier mee te brouwen: Babylone. Delhaize levert dagelijks dagvers brood dat niet verkocht werd. Dat brood wordt tot meel omgezet en verpakt. Een deel van de mout die je nodig hebt om bier te brouwen, wordt vervangen door het verwerkte brood. En zo is het Babylone bier echt ‘een glazen boterham’.
Van lampen kopen naar licht huren Wanneer we iets nodig hebben, gaan we naar de winkel en kopen we het product. Zo zit het in ons brein ingeprent. Maar vaak hebben we niet het product nodig, wel wat het doet. Je koopt geen lamp omdat je een lamp nodig hebt, maar wel omdat je licht nodig hebt. De stad Kortrijk sloot een tienjarig contract af met Philips Lighting. Philips verbindt zich ertoe om het verlichtingssysteem van de bib steeds bij te werken volgens de nieuwste updates. Het bedrijf heeft er dus alle belang bij om lampen te maken die lang meegaan, want als er een niet meer werkt, moet Philips die – op eigen kosten – komen vervangen.
Toestellen huren om energie te besparen Nog in de Westhoek sloot Samenlevingsopbouw WestVlaanderen een contract met Bosch België. Met het Papillon Project kunnen gezinnen die in armoede leven energiezuinige huishoudtoestellen huren. Stefan Goemaere licht toe: ‘We merkten dat mensen die in armoede leven vaak energieverslindende toestellen in huis hebben. Ze verbruiken veel elektriciteit, waardoor ook de energiefactuur hoog oploopt. Dat brengt hen soms nog dieper in de schulden.’ Sinds september is er voor – voorlopig – 63 gezinnen een oplossing. ‘In samenwerking met Bosch zijn we een pilootproject gestart, waarbij mensen in energiearmoede een energiezuinige koelkast, droogkast, wasmachine en/ of vaatwasmachine kunnen huren. De aankoopprijs voor zulke toestellen ligt voor die mensen vaak te hoog, maar via onze formule kunnen de mensen wel gebruikmaken van goede, zuinige toestellen.’ Het huurcontract loopt tien jaar. De maandelijkse huurprijs omvat zowel het apparaat als mogelijke herstellingen en bedraagt gemiddeld 7 euro. Na die tien jaar keert het toestel terug naar de fabrikant. ‘De eerste reacties zijn alvast positief, zowel bij de gezinnen als bij Bosch.’
Gezuiverd afvalwater voor landbouw Wanneer ondernemingen gedeelde belangen hebben, kunnen ze best samenwerken. Een voorbeeld hiervan is F2AGRI, dat gezuiverd afvalwater van de voedingsindustrie ter beschikking stelt aan de landbouwsector. In Ardooie werd een bufferbekken aangelegd dat zo’n 150 000 kubieke meter gezuiverd afval- en regenwater van de fabrieken van ARDO opvangt. Het water dat afkomstig is van de producent van diepvriesgroenten wordt ter beschikking gesteld van landbouwers uit de omgeving via een ondergronds leidingnetwerk van zo’n 25 kilometer. De landbouwers die aangesloten zijn bij een coöperatieve kunnen het water tegen een correcte prijs afnemen. De inkomsten voor het geleverde water moeten de uitgaven voor elektriciteit en onderhoud dekken. Het systeem zorgt ervoor dat de landbouwers ook in droge periodes hun gewassen kunnen beregenen. En dat verzekert dan weer de continuïteit van het aanleveren van de groenten. Een win-winsituatie voor landbouwers en het groenteverwerkend bedrijf, dus.
30 000 banen De SERV (Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen) bracht onlangs een rapport uit met beleidsaanbevelingen voor een duurzame economie. De overheid moet een kringloopeconomie voluit ondersteunen. Cijfers van het HIVA leren immers dat een dergelijke economie tegen 2030 meer dan 30 000 nieuwe banen kan opleveren in Vlaanderen. Als je bovendien weet dat vandaag 55 tot 65 procent van de globale CO2-emissie materiaalgerelateerd (van ontginning van grondstoffen, het bewerken van materialen en het maken van voorwerpen tot de eventuele vernietiging ervan) is, is het duidelijk dat een circulaire economie heel wat kansen biedt.
9
PETER WOUTERS, VOORZITTER BEWEGING.NET
DE KOSTPRIJS VAN EEN DUURZAME ECONOMIE Duurzaamheid kost veel geld. Dat is toch wat we vaak horen. Onze economie aanpassen aan de eisen van duurzaamheid heeft een prijskaartje. Zowel voor de producent (die moet investeren) als voor de consument (die de factuur dikwijls krijgt doorgespeeld). Zoals bij elk vraagstuk zit de zaak evenwel complexer in elkaar. Ik geef graag het voorbeeld van de dieselwagen. Zelf reed ik tot voor kort met een dieselwagen. Gekocht op maat van ons gezin (wij zijn met z’n vijven) en op maat van mijn portemonnee. Ik zocht een laag verbruik, in functie van een hoog aantal af te leggen kilometers (40 000 per jaar). Trots vertelde ik overal over mijn nieuwe wagen en hoe die met z’n zuinig verbruik thuishoorde in een duurzame economie. Zeven jaar later is het sentiment rond dieselwagens volledig omgeslagen. Of ik niet verlegen was, vroeg een vriend me, dat ik met zo’n vervuilende wagen reed. ‘Dieselgate’ duwde de dieselwagen uit de markt en gaf de kans aan hybride en elektrische wagens. Vandaag praten we over een nieuw beleid voor bedrijfswagens: vergroenen, ontraden, en zelfs … afschaffen. Dat voorbeeld toont dat onze economie niet enkel door verstandig beleid, maar ook door opmerkelijke gebeurtenissen gestuurd wordt. Ook het middenveld zorgt ervoor dat duurzame projecten een plaats krijgen. Zo was er de gsminzamelactie van kwb, waardoor iedereen beter begreep hoe en waarom een kostbaar metaal gerecycleerd kan worden. Of de opkomst van de Fietsbieb, waar een kinderfiets een tweede leven krijgt en de kostprijs voor gezinnen daalt. De ophaalacties van kurk en kaarsvet, of de Repair Cafés, waar vrijwilligers kleine goederen herstellen en een andere manier van ermee omgaan tonen. Verandering in onze samenleving hoeft dus niet meteen veel geld te kosten. Toch vereist een duurzame economie ook beleid. Dat beleid moet gericht zijn op sociale rechtvaardigheid. Het mag niet zo zijn dat verduurzaming van bedrijven zonder meer wordt doorgeschoven naar de consument. Of dat nieuwe richtlijnen voor oude huizen zonder meer worden opgelegd zonder steun aan eigenaars die kwetsbaarder zijn. We lezen allemaal de verhalen in Visie, die ons bewust maken hoe ingrijpend beleid kan zijn voor gewone burgers. Duurzame technologie mag voor niemand onbetaalbaar en dus onbereikbaar zijn. Onze beweging streeft naar een duurzame economie, maar wel onder die voorwaarde.
10
VRAAG & ANTWOORD
Veroorzaker verkeersongeval leerde slachtoffer kennen
‘Ik nam als moeder iemands kind af, dat is ondraaglijk’ Een verkeersongeluk gebeurt in een fractie van een seconde, maar het verwerkingsproces duurt jaren, zowel voor slachtoffer als veroorzaker. Voor haar boek Het spijt mij sprak Sabine Cocquyt (63) met beide partijen over bemiddeling. Een van de veroorzakers die ze ontmoette, is Els Bellens (39). Samen vertellen ze over de impact van een verkeersongeluk.
TEKS T MICHIEL VERPLANCKE FOTO SARAH VAN LOOY
Sabine verloor zelf haar ouders in een verkeersongeluk. Ook haar zoontje van negen zat in de auto. Een maand later werd hij wakker met hersenletsel. ‘Wat ik niet begrijp,’ zegt Sabine, ‘is dat de veroorzaker van het ongeluk nooit heeft gevraagd hoe het met mijn kind was. Nooit heb ik iets van hem gehoord. Dat snap je toch niet?’ Voor haar nieuwste boek Het spijt mij ging ze zelf op zoek naar veroorzakers van verkeersongelukken. Een van de getuigen in haar boek is Els. Haar leven veranderde voorgoed op 5 september 2013. Toen veroorzaakte zij een dodelijk ongeval. Els, hoe herinner jij je het ongeval? Els Bellens: ‘Ik was met mijn twee kinderen in de auto onderweg naar huis, toen ik plots een luide klap hoorde. Ik heb die film achteraf nog duizenden keren in mijn hoofd afgespeeld. Ik had niets gezien, reed niet te snel, had niet gedronken, was ook niet bezig met andere dingen. Ik stopte en in mijn achteruitkijkspiegel zag ik een fiets en een sneaker liggen. Ik voelde onmiddellijk dat het ernstig was en belde het noodnummer 112, nog voordat ik bij de fietser was.’ ‘Een jongen van 13 jaar lag aan de kant van de weg, deels in een haag. Hij antwoordde niet toen ik hem aansprak. De ambulance en politie waren er snel. Vijf verschillende agenten stelden mij elk om de beurt dezelfde vragen, terwijl niemand mij vertelde hoe het met het slachtoffer was. Pas ’s avonds belde
Het spijt mij. Over bemiddeling na een verkeersongeval van Sabine Cocquyt is verschenen bij uitgeverij EPO en is te koop voor 22,50 euro. Visie mag vijf exemplaren weggeven. Interesse? Stuur een bericht met je adres naar lezers@ visieredactie.be of een kaartje naar Redactie Visie, PB20, 1031 Brussel.
Sabine Cocquyt (rechts) ontmoette Els Bellens voor haar boek over bemiddeling tussen veroorzakers van een ongeval en slachtoffers.
Hoe reageerden de mensen uit je omgeving? Els: ‘Niemand in mijn omgeving heeft mij ooit iets verweten. Mensen uit de buurt van het ongeval zeiden: Het is hier een gevaarlijk punt. Het moest er ooit van komen. Maar aan dat straatje moet je voorrang van rechts geven en dat heb ik niet gedaan. Om mij te sparen, zeiden mensen me dat de fietser ook beter had moeten uitkijken. Zij gaan ervan uit dat hij wilde oversteken, maar als hij de normale route naar de kapper heeft gevolgd, is dat niet het geval. Mensen moeten niet zelf invullen wat die jongen gedaan zou hebben, want hij kan zich niet verdedigen.’ ‘De pers is hard. Een ongeval wordt vaak zwart-wit bekeken, als een strijd tussen het slachtoffer en de doodrijder. Oordeel niet te snel. Elk slachtoffer of elke nabestaande is anders. Elke veroorzaker is anders. Voor mij is dit evengoed traumatisch.’
Els: ‘Ik wilde graag dat ze mij op een andere manier leerden kennen. Dat ze wisten dat ik niet zomaar een roekeloze chauffeur ben.’ Sabine: ‘Ik merkte in de gesprekken met Els dat die eigen identiteit terugkrijgen, heel fundamenteel was voor haar. Zij is een lieve mama en dan overkomt haar plots zoiets.’ Els: ‘In therapie kon ik mij zo moeilijk identificeren met de veroorzaker. Ik stelde mij altijd in de plaats van de moeder. Dat ik als moeder iemands kind heb afgenomen, blijf ik ondraaglijk vinden. Daarnaast wilde ik ook bemiddeling opstarten, omdat ik de ouders van het slachtoffer wilde vertellen hoe het ongeval gebeurd was. Ik was de enige getuige.’ Sabine: ‘Dat is het enige wat ik zelf nog niet verwerkt heb. Ik ken het verhaal van de dood van mijn ouders niet. Ik weet niet of er nog iemand hun hand heeft vastgehouden, of ze nog iets gezegd hebben. Twee dierbare mensen zijn plots weggerukt uit mijn leven en ik heb daar geen verhaal rond.’
Tussen Els en de ouders van het slachtoffer is indirecte bemiddeling opgestart. Hoe gaat zoiets in zijn werk? Sabine Cocquyt: ‘Bij indirecte bemiddeling wordt vanuit het parket een brief naar beide partijen gestuurd met een voorstel tot bemiddeling. In dit geval had Els onmiddellijk toegestemd, maar de ouders van het slachtoffer hadden nog niet gereageerd. De bemiddelaar heeft een tijdje later nog eens gepolst en toen gingen ze wel akkoord. Ook de rest van de bemiddeling verliep via de bemiddelaar.’
Zocht je een vorm van vergeving van de ouders, Els? Els: ‘Vergeven is niet aan de orde. Ik wilde helpen en ik wilde weten wie de jongen was die ik had aangereden. Ik heb onlangs met een van zijn leerkrachten gesproken. Ik heb hem niet gekend, maar het is ongelooflijk welke plaats hij inneemt in mijn leven. De eerste vraag die ik kreeg van de ouders was: denk je soms nog aan hem? Daar was ik zo ondersteboven van. Natuurlijk wel, het beheerste toen mijn dagen en nachten.’ Sabine: ‘Dat maakt duidelijk dat veroorzaker en
mijn zus mij in tranen (krijgt het moeilijk). Die jongen was overleden.’
11
ZO ZIT DAT VERENIGINGSLEVEN
Wat zijn de gevolgen van de nieuwe verenigingenwet voor mijn vzw? Vanaf 1 mei wordt de nieuwe wet voor vennootschappen en verenigingen stelselmatig ingevoerd. Dat betekent ook voor vzw’s verandering. In het verleden was het voor vzw’s niet altijd even duidelijk wat mocht en wat niet. Deze modernisering van de wet zou voor iedere situatie heldere antwoorden moeten bieden. De omvangrijke en diverse groep van ongeveer 230 000 vzw’s, van voetbalverenigingen en carnavalsgroepen tot sociale secretariaten, moeten dus in de nabije toekomst die nieuwe regels volgen.
De grootste verandering in de wetgeving is dat vzw’s voortaan ook winst mogen maken. Al mag die winst alleen gebruikt worden voor de eigen werking, niet om leden of bestuurders uit te betalen. Zolang een vzw blijft werken zoals ze nu doet, verandert er in de praktijk weinig. Dat is belangrijk voor bijvoorbeeld vrijwilligers of belastingen. Het wordt een andere zaak zodra er meer op winst wordt ingezet. Daarnaast worden onder andere ook de regels voor het bestuur scherpgesteld.
Tot 2024 bestaan de oude en nieuwe wetgeving naast elkaar. Maar een gedeelte van de nieuwe wetgeving, de zogenaamde bepalingen van dwingend recht, is sowieso al vanaf 1 januari 2020 van kracht. De resterende regels gelden voor de vzw vanaf het moment dat ze officieel haar statuten verandert. Dat kan vanaf 1 mei tot 1 januari 2024.
>>> www.procura.be www.deverenigdeverenigingen.be
OP REIS
Welke medische kosten betaal ik op vakantie in het buitenland? Als je op vakantie in het buitenland plots medische zorg nodig hebt, dan ben je verzekerd via de CM-reis bijstand. Zorg ervoor dat je de nodige documenten meeneemt.
>> slachtoffer elk aan een uiterste van een verhaal zit-
ten. Toen heerste er bij de ouders vooral nog kwaadheid, ten opzichte van Els, maar ook tegenover uitspraken van de politie of de verkeersdeskundigen die de schuld bij hun zoon legden. Dat kwam bij hen hard aan.’ Hebben mensen een zondebok nodig op wie ze hun pijn kunnen richten? Sabine: ‘Ik vrees dat dat bij sommige mensen wel zo is. In die momenten kijk je misschien niet meer zo helder naar het verhaal. Dan kan bemiddeling veel betekenen. Dat brengt het gezicht van de ander dichterbij, de mens achter de veroorzaker. Met dit boek wil ik vragen om anders om te gaan met elkaar, want zo komt er ruimte voor je eigen herstelproces. Je bent minder afhankelijk van de ander.’ Hebben jullie elkaar ook rechtstreeks gesproken? Els: ‘Nee, dat niet. Ik heb het wel eens gevraagd. Ik vond het moeilijk om de draad van mijn leven weer op te nemen. Ik voelde mij schuldig op de momenten dat ik opnieuw kon genieten. Ik had het gevoel dat ik daarvoor toestemming van de ouders nodig had. Maar rond de tafel zitten, was nog geen optie voor hen en dat respecteer ik ook.’ Sabine: ‘Dat hoeft ook niet per se. Indirecte bemiddeling is een veilige optie. Het is mooi dat jullie na de bemiddeling opnieuw jullie eigen leven kunnen opnemen, minder afhankelijk zijn van elkaar.’
Voor een EU-land heb je een Europese Ziekteverzekeringskaart (EZVK) nodig. Dat is ook het geval voor Zwitserland, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein, Australië en Macedonië. Zorg ervoor dat al je reisgenoten zo’n kaart op zak hebben. Voor sommige landen heb je andere documenten nodig. Je kunt ze bestellen via de CM-website of ophalen in het CM-kantoor. De CMreisbijstand geldt voor de meeste landen van West- en Centraal-Eu-
ropa en het Middellandse Zeegebied. Jongeren die recht hebben op kinderbijslag kunnen er wereldwijd een beroep op doen. Moet je een dokter raadplegen of heb je geneesmiddelen nodig, dan betaal je de kosten ter plaatse. Bewaar alle betaalbewijzen en bezorg ze nadien aan je ziekenfonds voor terugbetaling. Dat is anders als je in het ziekenhuis wordt opgenomen. In dat geval moet je binnen de 48 uur na opname de alarmcentrale Mutas contacteren. Betaal nooit je ziekenhuisfactuur in het buitenland. Wordt dat toch gevraagd, neem dan contact op met Mutas. Ook voor bijvoorbeeld het opsturen van formulieren of voor het
regelen van een repatriëring kun je er terecht. De CM-reisbijstand dekt de medische kosten hoger dan 200 euro. Er geldt een franchise van 60 euro (25 euro voor mensen met de verhoogde tegemoetkoming). Voor kosten lager dan 200 euro geeft de CMreisbijstand geen terugbetaling. Onder bepaalde voorwaarden kan de ziekteverzekering dat voor sommige landen wel doen. De voorwaarden voor de CM-reisbijstand blijven gelijk bij een eventuele Brexit. >>> www.cm.be/reisbijstand
SCHOOLVERLATERS
Bijna afgestudeerd. Moet ik me inschrijven bij de VDAB? Bijna je diploma op zak en klaar om aan je carrière te beginnen? Dan ben je een van de ruim 70 000 (Vlaamse) schoolverlaters die jaarlijks de sprong naar het werkleven maken. Op weg naar een eerste job is het goed om je op tijd in te schrijven bij VDAB, of Actiris als je in het Brussels gewest woont. Zo kunnen zij je helpen bij het vinden van geschikt werk, blijft je ziekteverzekering in orde en start je beroepsinschakelingstijd tijdig te lopen. Dat
laatste is van belang voor een eventuele uitkering als de zoektocht naar een geschikte job toch langer duurt dan je zelf wil. Inschrijven kan je nu al, door aan te geven dat je nog studeert maar eind dit school- of academiejaar afstudeert. Ook als je besluit je studies stop te zetten en aan het werk wil, is het belangrijk je snel in te schrijven. Al deze informatie vind je terug in de gids voor schoolverlaters van CM en ACV. Maar ook vele andere vra-
gen worden erin beantwoord. Want hoe zit het met de aansluiting bij een ziekenfonds of vakbond? Kan je nog even een studentenjob doen? Vakantieplannen? In de handige gids staan alle stappen op weg naar werk duidelijk uitgelegd. Haal de brochure in een lokaal CM- of ACV-kantoor of raadpleeg de gids online.
>>> www.jongacv.be
TOT JE DIENST
ZORGKUNDIGEN
Meer taken Zorgkundigen zullen meer taken mogen uitvoeren zoals oogdruppels toedienen of de suikerspiegel en de bloeddruk meten. Dat heeft minister van Volksgezondheid Maggie De Block beslist. De extra handelingen waren tot nu voorbehouden voor verpleegkundigen. Daarvoor moeten zorgkundigen een vorming van 150 uur volgen. Door de uitbreiding van hun takenpakket krijgen zorgkundigen meer verantwoordelijkheid en krijgen verpleegkundigen meer tijd vrij voor gespecialiseerde handelingen.
SAMENWERKING
Pulderbos en Hooidonk Het Revalidatiecentrum Pulderbos en CMZorgverblijf Hooidonk gaan samenwerken. Dit project krijgt een nieuwe infrastructuur. In Pulderbos kunnen kinderen en jongeren tot 21 jaar met epilepsie, een respiratoire aandoening of een niet-aangeboren hersenletsel revalideren. Zorgverblijf Hooidonk biedt een tijdelijk verblijf aan volwassenen die zorg nodig hebben. De samenwerking brengt jong en oud dichter bij elkaar. De samensmelting vergroot het vrijetijdsaanbod wat het verblijf aangenamer maakt. Zorg en therapie blijven gescheiden.
Kleine kinderen en ouderen zien tandarts te weinig Ruim een kwart van de Belgen gaat in een periode van drie jaar nooit naar de tandarts. Vooral kleine kinderen en ouderen, zo blijkt uit cijfers van het Intermutualistisch Agentschap (IMA). Wie jaarlijks op controle gaat, kan ergere tandproblemen voorkomen en betaalt minder uit eigen zak. 56 procent van de drie- en vierjarigen ging nog nooit naar de tandarts. Bij de 75-plussers bracht 44 procent drie jaar op rij geen enkele keer een bezoek aan de tandarts. Nochtans zijn ook jong en oud gebaat bij een regelmatige controle. Al vanaf de eerste tandjes is een tandartsbezoek zinvol. Ook ouderen met een tandprothese doen er goed aan om de tandarts jaarlijks te laten nakijken of die prothese nog goed past. Want het bot van het kaakbeen krimpt als je geen echte tanden meer hebt.
Bloedend tandvlees BETONCENTRALES
Aanwezigheidsregistratie Sinds 1 april 2019 geldt er een verplichte elektronische aanwezigheidsregistratie voor werknemers van betoncentrales. Sinds april 2014 was dat al verplicht op grote bouwwerven. ACVBIE pleitte lang voor de uitbreiding naar de betoncentrales. De registratie moet een duidelijk beeld geven van alle personen die op een bepaald moment aanwezig zijn op een bouwplaats.
VACATURES KWB VZW ZOEKT Stafmedewerk(st)er online communicatie 100 % - Schaarbeek - onbepaalde duur www.kwb.be CM ZOEKT Aankoper Interne auditor domein IT HR-assistent Helpdeskmedewerker ICT 100 % - Schaarbeek - onbepaalde duur www.cmjobs.be ACV ZOEKT Software engineer Functioneel analist Stafmedewerker Vlaamse Vormingsdienst (juridisch) 100 % - Schaarbeek - onbepaalde duur www.hetacv.be
Een verzorgd gebit en een gezonde mond zijn essentieel voor belangrijke functies zoals eten en spreken. Een nazicht door de tandarts kan ernstige tand- en mondproblemen voorkomen. Ook je algemene gezondheid vaart er wel bij. Bloedend tandvlees negeer je bijvoorbeeld beter niet. Het is een misvatting dat het onvermijdelijk is en dat iedereen er last van heeft. Het kan een gevolg zijn van infecties. Vergevorderde tandvleesinfecties kunnen een invloed hebben op de ontwikkeling van onder meer diabetes, hart- en vaatziekten of ademhalingsziektes. Dat hebben wetenschappelijke studies aangetoond.
ID / Fred Debrock
12
Vanaf twee jaar is het nodig om met je kind naar de tandarts te gaan.
Hogere terugbetaling
Twee minuten poetsen
Voor een goede mondgezondheid ga je het best jaarlijks bij de tandarts langs. Dat komt ook je portemonnee ten goede. Zo kun je ernstige tandproblemen met dure behandelingen tot gevolg voorkomen. Bovendien krijg je voor veel voorkomende behandelingen meer terugbetaald als je het jaar voordien bij de tandarts ging voor een terugbetaalde prestatie. Dat mondzorgtraject is een aanmoediging om de tanden elk jaar te laten controleren. De tandarts ziet kinderen het best twee keer per jaar. Vanaf twee jaar is het nodig om met je kind naar de tandarts te gaan. Het melkgebit ligt immers aan de basis van een gezond volwassen gebit. Voor kinderen wordt gewone tandzorg bij een geconventioneerde tandarts meestal volledig terugbetaald.
Daarnaast kun je zelf ook elke dag werk maken van een gezonde mond. Door de tanden goed te poetsen en rekening te houden met wat je eet en wanneer je eet. Je tanden poetsen, doe je het best twee keer per dag, gedurende minstens twee minuten, met een tandenborstel die je om de drie maanden vervangt. Eet niet meer dan vijf keer per dag. Beperk zoetstoffen en gesuikerde dranken. Rustpauzes tussen de maaltijden door zijn belangrijk voor je tanden zodat je tandglazuur kan herstellen.
>>> Op www.cm.be/tanden vind je meer tips voor een goede mondzorg.
Met volwassenen naar Gerlos in Oostenrijk
8-daagse vakantie met de bus of met eigen vervoer
Genieten op 1 300 meter hoogte in Gerlos, Oostenrijk. Een waar wandelparadijs aan het prachtige stuwmeer Durlassboden in de regio Tirol. Je verblijft er in het viersterrenhotel Edelweiss met o.a. een binnenzwembad. Voor de busreizigers zijn er inbegrepen excursies naar o.a. Innsbruck, Mayerhofen en de Achensee. Je hebt de keuze tussen verschillende periodes in juni, juli, augustus en september. Autoreizigers kunnen kiezen tussen een verblijf in half- of volpension voor respectievelijk 476 en 581 euro. Reis je met de bus dan verblijf je in volpension voor 820 euro. Voor een single kamer betaal je 175 euro extra.
Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be
Intersoc Werkvakanties
Infomoment voor nieuwe vrijwilligers Op donderdag 25 april 2019 organiseren we een infomoment voor nieuwe vrijwilligers in vergader- en congrescentrum De Lindepoort in Mechelen. Zin om komende zomer de handen uit de mouwen te steken als hotel- of animatiemedewerker in een van onze hotels in Europa? Dan is dit het ideale moment om meer te weten te komen over gratis vrijwilligerswerk bij Intersoc. Meer informatie via www.intersoc.be/infomomenten of 02 246 47 34.
16 UITLAATKLEP Het leven is vaak rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Net daarom staat Visie graag even stil en stellen we een Bekende of Boeiende Vlaming tien vragen om tot rust te komen.
Deze week actrice en presentatrice Tatyana Beloy (34) TEKS T WIM TROCH - FOTO FRANK ABBELOOS
Tatyana, 1
Waarvoor is er te weinig aandacht in de samenleving? ‘Ik denk dat er veel dingen zijn die wat meer in de aandacht mogen komen, maar als ik er dan toch eentje moet kiezen, dan kies ik voor bewuster zijn. Soms gaat het allemaal heel snel. Daar moeten we rustiger mee omgaan. Even ademhalen, en in het moment leven.’
2
Welke mooie waarde dank je aan je ouders?
‘Er zijn verschillende redenen waarom ik mijn ouders dankbaar ben, maar toch vooral deze: ik heb altijd mogen doen wat ik wilde. Ik heb kunsthumaniora gestudeerd en heb in Londen gestudeerd, en dat was oké voor mijn ouders. Sommige ouders willen niet dat hun zoon of dochter kunstonderwijs volgt. Ze hebben liever dat hun kind eerst een gewoon diploma haalt, en onderdrukken soms het creatieve, maar ik mocht voelen wat ik voelde.’
3
Wat zou je graag beter kunnen?
‘Muziekinstrumenten bespelen. Als kind heb ik dwarsfluit gespeeld, maar ik ben daarmee gestopt. Ik zou graag de muzikale draad weer oppikken, en goed een instrument kunnen bespelen. Gitaar, of piano bijvoorbeeld. Als ik er de tijd voor zou hebben, zou ik dat graag leren.’
4
Waaraan besteed je te veel of net te weinig tijd?
‘Ik ben online nogal actief. Ik ben een grote voorstander van die nieuwe technologie. Ik besef dat ik veel tijd spendeer op sociale media, maar ik ga wel bewust om met die tijd. Het hoort ook bij mijn werk. Ik probeer niet te overdrijven. Mijn Instagramaccount heb ik zo ingesteld dat ik een melding krijg als ik 20 minuten op die app zit. Ik heb met mijn collega’s ook de afspraak gemaakt om mails zo veel mogelijk te bundelen, zodat je niet de hele dag door mails zit te sturen of te krijgen.’
5
Welk boek heeft indruk op je gemaakt?
‘Onlangs las ik Miracle Morning van Hal Elrod. In dat boek legt de auteur uit dat je op een ochtend best veel gedaan kunt krijgen. Je brengt dus beter wat structuur in je dag, in plaats van de hele ochtend in je bed te blijven liggen.’
6
Wat zou je uitvinden om van de wereld een betere plek te maken?
‘Ik zou voorstellen om een plek te creëren waar mensen mogen dromen, en waar ze durven die dromen te delen met elkaar. Vaak weet je niet hoe je aan je droom
‘Als je samen met anderen aan een droom kunt werken, gaat het makkelijker om die te realiseren’ TATYANA BELOY
moet beginnen, maar als je samen met anderen aan een droom kunt werken, gaat het vast makkelijker om die te realiseren.’
7
Waar op de wereld zou jij je nog thuis kunnen voelen?
‘Op heel veel plekken, denk ik. Ik pas me snel aan. Maar mijn ideale woonplaats is ergens waar je de combinatie hebt van natuur – en dan liefst de zee – en een bruisende stad als New York, met al zijn musicals en waar van alles te doen is.’
8
Wat zou iedereen op school moeten leren?
‘Visualiseren. Dat is een krachtig instrument. Als je een idee hebt, probeer dat dan ook echt te zien. Hou voor
ogen hoe het eruit moet zien, wie erbij betrokken is, wat het resultaat moet zijn, enzovoort. Mij helpt dat enorm om dingen concreter te maken. Ik gebruik meestal mijn fantasie, maar ook moodboards kunnen je helpen.’
9
Stel dat je eens zou kunnen afspreken met een bekend persoon, met wie zou je dan een terrasje willen doen?
‘Timothy Ferris. Hij is de auteur van The 4-hour workweek. Dat vond ik een zeer interessant boek. Het zet je aan het denken over hoe je jouw eigen leven organiseert, over welke aanpassingen je kunt doen. Met hem zou ik wel eens van gedachten willen wisselen.’
10
Welk beroep zou je uitoefenen, als je niet kon doen wat je nu doet?
‘Da’s een moeilijke vraag, want eigenlijk doe ik al alles wat ik graag doe. Als ik dan toch iets moet kiezen, zou het misschien iets zijn in de muziek. Dat prikkelt me wel.’
>>> Tatyana Beloy is nu te zien in de film Binti en in de tv-serie Gent West