Visie 2019 Nr.8 NAT by beweging.net

BLAD MET EEN MENING VOOR EEN WERELD IN BEWEGING

REGIO BRUSSEL - NR 08 - VRIJDAG 19 APRIL 2019

WEER ZIN IN ZINGEVING?

‘Het geloof vindt haar weg terug naar de maatschappij’ >8

Voedselverspilling tegengaan met je smartphone:

Too Good To Go

> 10-11

Weer aan het werk na lang ziek zijn

Zo kan het beter

inds 2017 is er een nieuw traject om langdurig zieke werknemers opnieuw aan het werk te helpen. ACV en Samana praatten met meer dan honderd langdurig zieken over hun re-integratie. Het besluit: het traject verloopt vaak hobbelig en het beleid legt te veel de nadruk op de individuele verantwoordelijkheid van de zieke werknemers. Bovendien leidt het traject te vaak tot een ontslag wegens medische overmacht, waardoor het zijn eigenlijke doel – mensen opnieuw aan het werk krijgen – voorbijschiet. De twee organisaties formuleerden dan ook enkele verbeterpunten. Die lanceerden ze in een pop-up interimkantoor voor langdurig zieken in Hasselt. Naast preventie vinden ze dat re-integratie best ruim bekeken wordt, ook buiten de muren van het eigen bedrijf.

‘Ik wilde met ondersteuning een tweede kans krijgen. Werkgevers moeten daartoe meer gedwongen worden’

‘Steeds meer taken omdat ik voel dat het lukt’ GUY VERCKENS

MARTINE HELEVEN

> 4-5 TWEEWEKELIJKSE UITGAVE

BEWEGING.NET

CM.BE

HETACV.BE - JAARGANG 75 - AFGIFTE BRUSSEL X - P806000 - VOLGEND NR 03.05.2019 - REGIO

BLZ.13

VAN DE WEEK

DE QUOTE

ZALIG PASEN LUC VAN GORP, VOORZITTER CM

iemand zal kunnen beweren dat het aan hem voorbijgegaan is. Al maanden liggen de paaseieren te blinken in de winkelrekken. De kinderen genieten van twee weken vakantie en krijgen er maandag nog een extra dag bij. En zondag luiden in het hele land de paasklokken. Maar weten we nog wat de echte betekenis van Pasen is? Het is een confronterende vaststelling, nauwelijks een paar decennia geleden hoefden we die vraag niet te stellen. Het verhaal werd erin gedramd. Op school, in de kerk, thuis, op televisie … Tot vervelens toe kregen we de betekenis uitgelegd. En niet alleen van Pasen. De vastentijd, Kerstmis, de advent, alle christelijke hoogdagen passeerden de revue. Vandaag lijkt het wel of we die traditionele verhalen kwijtgeraakt zijn. Yvonne Zonderop, die verder in deze Visie aan het woord komt, schreef er een fascinerend boek over. Daarin stelt ze dat ons leven lange tijd georganiseerd geweest is op basis van levensbeschouwing. De bevrijding hiervan, zo voelde het voor veel mensen, heeft maatschappelijke gevolgen gehad. Het liefst hadden veel mensen het christelijke gedachtengoed volledig uit hun leven gebannen. Hoe minder invloed van kerk en geloof, hoe beter. Het nieuwe ideaalbeeld was dat van het vrije en autonome individu. En ach, levensbeschouwing … Wie geloofde die sprookjes nog?

om gelukkig te zijn. En toch zaten nog nooit zoveel mensen thuis met een burn-out of een depressie. Wanhopig zijn we op zoek naar levenskwaliteit.

‘De enorme snelheid waarmee innovaties op ons afkomen, kunnen we alleen aangaan als we voldoende houvast hebben’ We worstelen met onszelf. En dat heeft veel te maken met het verlies van onze tradities. Want de enorme snelheid waarmee innovaties op ons afkomen, plaatst ons voor nooit geziene uitdagingen. Die kunnen we alleen aangaan als we voldoende houvast hebben. In onzekere tijden grijpen we graag terug naar een gemeenschappelijke achtergrond, als een soort van referentiekader

waartegen we veranderingen kunnen afzetten. Waarden en normen halen we uit verhalen en tradities die we al eeuwenlang met elkaar delen. Die verhalen geven zin aan alles wat we doen. Maar die houvast is er niet meer. We moeten opnieuw durven te spreken over onze inspiratie. En langzaam zie ik op dat vlak een kentering. Mensen beginnen in te zien dat het afscheid van onze inspiratiebronnen misschien wel te drastisch was. Zingeving verdient opnieuw een plek op de agenda. Want uiteindelijk zijn we allemaal zoekende mensen die willen begrijpen wat er rondom ons gebeurt. De gemeenschappelijke verhalen kunnen ons daarbij helpen. Laat ons daarom niet beschaamd zijn om terug te gaan naar onze wortels. Uit onze erfenis halen we de kracht om nieuwe stappen te zetten. Verbonden met elkaar en hoopvol in een verandering van tijdperk. Ik wens jullie allemaal een zalig en inspirerend Pasen toe.

Vandaag zien we waar dat radicale afscheid ons gebracht heeft. In deze tijden van ongebreidelde vooruitgang, lijkt het alsof we alles hebben

‘Ik ben geen nostalgicus. Hoe erg zou dat zijn, als je het beste al achter de rug hebt?’ MUZIKANT STEF KAMIL CARLENS IN DE MORGEN MAGAZINE

HET CIJFER

60 027 mannen zijn vrachtwagenchauffeur. Daarmee is dat volgens Statbel het meest voorkomende beroep onder mannen. Slechts 406 vrouwen reden rond met een vrachtwagen. Voor alle Belgen staat het beroep Administratief medewerker op één.

M/V/X VAN DE WEEK

Hannelore Bedert Vorige week deelde zangeres Hannelore Bedert een emotionele oproep op Facebook. Na de onverwachte en plotse dood van haar man Stijn wil ze het belang van een reanimatiecursus benadrukken. ‘Enkele uurtjes van je leven, maar je redt er ooit misschien iemand anders z’n leven mee.’

Redactieadres: Visie, PB 20, 1031 Brussel - tel. 02 246 31 11 - e-mail: lezers@visieredactie.be • Abonnementen: www.beweging.net/abonnementvisie • Verantwoordelijke uitgever: Peter Wouters (nationale pagina’s), artikels ‘regio’ vallen onder de resp. verantw. uitgevers • Redactie: Nils De Neubourg, Amélie Janssens, Wim Troch, Marjan Cauwenberg, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Martine Creve, Eric De Maegd, Dieter Herregodts, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Gevaert Graphics • Druk: Coldset Printing Partners • Visie verschijnt tweewekelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten •

INVESTEREN IN

MENSEN

Tot aan de verkiezingen van 26 mei gaat Visie op zoek naar investeringen die de mensen van een volgende regering mogen - of moeten - verwachten. Deze week: investeren in diversiteit.

Diversiteit

TEKST NILS DE NEUBOURG FOTO’S MICHAEL DE LAUSNAY , MARINELLA GEERTS

de verhalen achter de cijfers

GEMENGDE LERARENTEAMS

4 procent

van de Vlaamse leerkrachten heeft roots buiten de EU. Dat terwijl ruim 11 procent van de leerlingen van buitenlandse afkomst is.

‘Voor mijn leerlingen ben ik gewoon mevrouw Akhandaf, hun leerkracht chemie. Mijn achtergrond is voor hen niks speciaals, het is vanzelfsprekend.’ Toch is Yasmina Akhandaf, leerkracht aan het Antwerpse Lucernacollege, een witte raaf. Want leerkrachten met een migratieachtergrond zijn in Vlaanderen bijzonder schaars. Dat bevestigt ook onderwijswetenschapper Orhans Agirdag van KU Leuven. ‘We lopen mijlenver achter op onze buurlanden. Wanneer ik in Amsterdam lesgeef aan toekomstige leerkrachten sta ik voor een divers publiek. Niet omdat de samenleving daar meer divers is, wel door een beter beleid en minder uitsluiting.’ Deskundigen zijn het erover eens dat het gebrek aan leerkrachten van buitenlandse afkomst een groot gemis is. Ook Yasmina ervaart dagelijks de voordelen van de mix in haar school: ‘Mijn achtergrond is anders dan veel van mijn collega’s. Dat wil niet zeggen dat de ene culturele context beter of juister is dan een andere, maar zo hebben we samen wel een beter perspectief. Ik ben zelf meertalig opgevoed, en ik merk dat ik daar anders tegen aankijk dan sommige collega’s. Die verschillen tussen leerkrachten zorgen er net voor dat we onze leerlingen beter begrijpen.’

De klas is met haar diverse samenstelling een afspiegeling van onze maatschappij. Het lerarenkorps is dat helaas nog niet.

‘Het is belangrijk dat ik het signaal geef dat je als Marokkaanse moslim ook gewoon een diploma aan de universiteit kan halen’ YASMINA AKHANDAF, LEERKRACHT CHEMIE

‘Eigenlijk is daarmee je boodschap aan leerlingen dat je alleen van witte mensen kan leren. Daarnaast zou de kwaliteit van ons onderwijs ook gewoon hoger liggen met een divers lerarenteam’, schets Agirdag het probleem. Dat bevestigt ook Yasmina. Want in haar lessen houdt ze rekening met de diverse achtergrond van haar leerlingen. ‘Als ik in de les chemie spreek over filtratie, wordt vaak het voorbeeld gebruikt van de klassieke, Vlaamse manier van koffiezetten. Wanneer ik in de klas vraag hoe ze thuis koffie maken, krijg ik vier verschillende antwoorden. Ik ga er dus niet zomaar van

uit dat wat ik ken ook de referentie voor de leerlingen is.’ Niet alleen haar voorbeelden in de les helpen de leerlingen vooruit. ‘Het is belangrijk aan leerlingen het signaal te geven dat je als Marokkaanse moslim ook gewoon een diploma aan de universiteit kan halen. Je geeft jongeren het geloof dat verder studeren ook voor hen mogelijk is.’ Ondanks die voordelen blijven er grote hindernissen bestaan voor toekomstige leerkrachten met buitenlandse roots. ‘En die drempels aanpakken staat helemaal niet op de politieke agenda’, verzucht Agirdag. Yasmina’s ervaringen bevestigen die vaststelling: ‘Heel weinig scholen hebben een diversiteitsbeleid.’ Maar ook stereotypen blijven een rol spelen. Yasmina: ‘Ik heb ooit de vraag gekregen of ik het zag zitten om mee op bosklassen te gaan en daar te overnachten. Dat is absurd

want ik ga zelf graag en vaak op reis.’ Maar het loopt zelfs nog voor die sollicitatie mis: ‘Diversiteit begint al bij de opleiding. Weinig allochtone jongeren schrijven zich in voor een lerarenopleiding want ze weten al vanaf de eerste dag dat ze moeilijk een stageplek zullen vinden. Toen ik mijn verplichte stage in het katholiek onderwijs moest doen, heb ik samen met de afgevaardigde van de bisschop moeten zoeken. Het gemeenschapsonderwijs was zelfs helemaal uitgesloten door het algemeen hoofddoekenverbod. Maar een stage daar was wel een voorwaarde voor de universiteit. Pas vijf jaar later heb ik mijn lerarenopleiding kunnen afronden in avondonderwijs.’

INTEGRATIE NA INBURGERING

115 000

mensen hebben een inburgeringattest op zak en hebben nood aan goede integratie In een intensieve inburgeringscursus leren nieuwkomers de praktische kant van het leven in België kennen. Manikandan – kortweg Mani – Naduvil volgde anderhalf jaar geleden de liefde naar België. ‘Ik liep toen wat verloren’, kijkt hij nu terug op zijn eerste periode hier. ‘Ik moest altijd m’n vrouw om uitleg vragen, of Google.’ Dat deed Mani besluiten de inburgeringscursus te volgen. ‘Die cursus was best intens. Maar ik heb wel enorm veel geleerd. Nu ken ik zelfs de Belgische geschiedenis!’ ‘Maar meer dan dat je iets leert, leer je het land te begrijpen’, gaat Mani verder. ‘Je krijgt een handleiding hoe je hier moet leven. Hoe moet ik mijn financiën doen? Hoe werkt het ziekenfonds? Ze slagen erin om al die informatie op een zeer slimme manier over te brengen.’ Daarmee is Mani een van de 17 000 buitenlanders die jaarlijks een inburgeringsattest behaalt. Vandaag hebben zo al meer dan 115 000 mensen hun attest op

zak. De cursussen zijn intussen slachtoffer geworden van hun eigen succes, want de wachtlijsten groeien. Toch zijn er nog grotere kopzorgen volgens Alejandro Alba, expert migratie van de studiedienst beweging.net: ‘Hoe helpen we die mensen hun plaats te vinden in de maatschappij die ze als theorie uit de inburgeringscursus kennen? Tot 2015 was er een gesubsidieerde integratiesector. Die werkte samen met lokale organisaties op de woonsituatie, on-

‘Meer dan dat je iets leert, leer je het land te begrijpen’ MANI NADUVIL, CURSIST INBURGERING

derwijs, het vinden van een passende job of aansluiten bij het sociale en culturele leven in de omgeving. Kortom, het vinden

van een plaats in de samenleving.’ ‘Sinds 2015 is het Agentschap Integratie en Inburgering verantwoordelijk voor zowel het inburgerings- als het integratiebeleid in Vlaanderen, de integratiesector werd opgeslokt. Het agentschap ondersteunt met juridische dienstverlening, sociaal tolken of adviezen rond migratie en diversiteit. Maar integratie blijkt de overheid moeilijker te liggen dan de inburgering. Want concreet aan de slag gaan met mensen gebeurt zelden. Daarvoor zijn het middenveld en verenigingen dan ook beter geschikt.’ Mani heeft intussen zijn eigen weg kunnen vinden. ‘Ik geef nu Ayurvedische therapie (alternatieve geneeskunde uit India, red.). Ondertussen zoek ik naar vast werk, met hulp van een jobcoach van het Internationaal Comité. Maar je moet inderdaad opletten dat je na de cursus niet vastzit thuis. Daarom ga ik bijvoorbeeld met mijn kindje van twee jaar naar de zoo.’

ACTUEEL

Re-integratie van langdurig zieken

zo kan het beter ACV en Samana lanceren een plan om de re-integratie van langdurig zieke werknemers te verbeteren. Daarin is preventie een sleutelbegrip. Ze formuleren ook enkele concrete voorstellen om de re-integratieprocedure aan te passen. TEKST MARTINE CREVE EN AMÉLIE JANSSENS

FOTO’S MINE DALEMANS EN DANIËL RYS

elgië telt meer dan 400 000 langdurig zieke werknemers. De federale regering maakte van de activering van die werknemers een prioriteit en lanceerde in 2017 een re-integratieproject. Maar uit een eerste evaluatie van het ACV bleek dat de re-integratieprocedure voor 70 procent van de werknemers uitmondde in een ontslag wegens medische overmacht, zonder ontslagvergoeding. Zo schiet de nieuwe aanpak haar doel voorbij. ‘Zowel bij Samana als bij ACV ontvingen we signalen dat re-integratie op het werk in de praktijk niet evident blijkt’, vertelt Johan Tourné van Samana. ‘We organiseerden meer dan tachtig informatiesessies en diepte-interviews met langdurig zieke werknemers. Zo kregen we zicht op de drempels die langdurig zieke mensen ervaren als ze opnieuw aan het werk willen of moeten. Veel mensen zijn angstig. Ze zijn bang om nog zieker te worden, om te hervallen of vrezen voor de financiële gevolgen als de terugkeer mislukt. Daarnaast is ook het gebrek

aan aangepaste jobs een struikelblok. Vaak kunnen langdurig zieke werknemers wel aan het werk in een aangepaste job. Maar niet elke werkgever kan (of wil) die voorzien.’

Preventie voor alles In de eerste plaats stellen ACV en Samana dat er meer aandacht moet zijn voor preventie. ‘De huidige beleidsmakers zetten vooral in op repressie en controle’, klinkt het bij het ACV. ‘De oorzaken van veel van de ziektes – de hogere werkdruk, de toenemende flexibiliteit en complexiteit – blijven buiten beeld. Zolang dit debat niet ten gronde wordt gevoerd zal het aantal mensen die uitvallen niet dalen.’

Sancties Ook tijdens de procedure zien beide organisaties ruimte voor verbetering. ‘Om langdurig zieke werknemers of mensen met een chronische ziekte te verzoenen met betaald werk zijn positieve en motiverende maatregelen nodig. Sancties tegen

zieke werknemers kunnen niet, re-integratie is een vrijwillig traject.’

Re-integratie op sectoraal niveau Samana en ACV stellen bijvoorbeeld dat het reintegratieadvies van de arbeidsarts zich niet mag beperken tot de werkplek. Op basis van de mogelijkheden van de werknemer moeten ook andere jobs buiten het bedrijf bekeken worden. En zelfs op sectoraal niveau zou een re-integratieplan mogelijk moeten zijn, stellen de organisaties. Dat kan ondersteund worden door opleidings- en stimulanspremies en de sectorfondsen. Op die manier verhoogt de kans dat de werknemer een job op maat aangeboden krijgt en kunnen kleine werkgevers een beroep doen op andere bedrijven om zieke werknemers een kans te bieden om opnieuw aan het werk te gaan.

‘Steeds meer taken omdat ook mijn collega’s voelen dat het lukt’ Guy Verckens kreeg in oktober 2016 een beroerte in combinatie met een epilepsieaanval. Hij was 13 maanden afwezig van het werk. Na een re-integratietraject is hij nu halftijds terug aan het werk bij verzekeraar Fidea. ‘Die ruim 13 maanden thuis was een moeilijke periode voor mij’, vertelt Guy. ‘Ik praat graag maar na de beroerte was het moeilijk om mezelf uit te drukken. Toch had ik in die periode wel nog contact met mijn werkgever. Ze luisterden eens hoe het met me ging en hielden me op de hoogte van wat er allemaal veranderde, zoals wetgeving of nieuwe collega’s op de werkvloer.’ ‘Op een bepaald moment had ik een gesprek met mijn vakbondssecretaris. Zij wees me op de ACV-brochure Terug in het zadel, opnieuw ziekte. Ook via de aan het werk na langdurige ziekte werkgever kreeg ik te horen dat ik altijd contact mocht opnemen met de arbeidsgeneesheer als

ik daar klaar voor was. Dat deed ik, maar na dat eerste gesprek was ik enorm teleurgesteld. Hij vond het geen goed idee om al terug aan het werk te gaan en raadde me aan om een volgend medisch onderzoek af te wachten.’ ‘Na een aantal maanden legde ik een goede test af bij de logopediste en ging ik terug naar de arbeidsgeneesheer. Hij gaf me een positief advies, een beslissing A (de werknemer kan op termijn het werk hervatten en kan intussen ander of aangepast werk doen, red.). Samen met de personeelsdienst en mijn leidinggevende spraken we een traject af. Ik begon eerst 40 procent te werken en daarna halftijds. Vandaag werk ik vier vijfde in combinatie met een dag tijdskrediet voor landingsbaan. Ik heb geen telefonische contacten, omdat dat nog moeilijk is. Maar ik krijg steeds meer taken omdat ook de collega’s en mijn leidinggevende voelen dat het lukt.’

ACTUEEL

‘Werkgevers moeten meer gedwongen worden om mensen een tweede kans te geven’ Toen Martine Heleven uit Hasselt ziek werd, kreeg zij eerst veel begrip van haar werkgever. Maar een deeltijdse werkhervatting kon hij haar niet toestaan. ‘Als leidinggevende in een verzekeringskantoor voelde ik de druk voortdurend toenemen. ’s Avonds zat ik vaak thuis nog mails te beantwoorden. Ik nam te veel hooi op mijn vork. Ik had dikwijls hoofdpijn en spierpijn, sliep slecht, piekerde veel. Soms had ik vier pijnstillers nodig om de dag door te komen. De huisarts raadde mij aan om thuis te blijven, maar ik had daar geen tijd voor. In mei 2017 ben ik gecrasht. Een burn-out en fybromyalgie hadden mij genekt.’ ‘Ik kreeg 14 dagen ziekteverlof. Die periode werd steeds verlengd. Mijn werkgever toonde in het begin veel begrip. In november voelde ik mij beter en wilde ik weer deeltijds aan de slag. Samen met mijn werkgever wilde ik de papieren voor het ziekenfonds invullen. Maar ik voelde spanning. We geraakten er niet uit.’ ‘De arbeidsarts liet mij in februari deeltijds herbeginnen. Een paar dagen voor de start meldde mijn werkgever dat een leidinggevende functie alleen

voltijds kon opgenomen worden. Hij stelde mij een deeltijdse administratieve job met een lager loon voor. Ik reageerde boos. Ik kon mijn rechten toch niet opgeven?’ ‘Er volgden veel gesprekken met de arbeidsarts, de adviserend arts van het ziekenfonds, het ACV. Geleidelijk aan mijn job weer opnemen was geen optie voor mijn werkgever omdat ik kon hervallen en de organisatie te klein is voor verschuivingen. Ik begrijp dat dit in een kleine organisatie inderdaad moeilijker is. Maar onmogelijk is dat toch niet? Ik wilde met ondersteuning een tweede kans krijgen. Werkgevers zouden daartoe meer gedwongen moeten worden.’ ‘Er is op een bepaald moment geïnsinueerd om zelf ontslag te nemen, Maar dat heb ik niet gedaan. Weer werken bevordert mijn herstel. Ik heb een oplossing gezocht en werk nu in bijberoep als freelancer maximaal 20 uur per week. Het ziekenfonds gaf mij daarvoor de toelating. Financieel ben ik erop achteruit gegaan en ik heb weinig zekerheid. Ik heb angst voor de toekomst.’

PETER WOUTERS, VOORZITTER BEWEGING.NET

KRACHTVERLOF Hoe dikwijls hoorde ik vrienden en collega’s vertellen: Ik voelde hun blik branden op mijn huid. Niet hun eigen blij weerzien, niet hun herstel, niet hun opluchting opnieuw aan het werk te kunnen overheerste. Neen. Het gevoel zich bekeken te voelen. Medelijden, meewarigheid, wantrouwen te lezen in de ogen van de eigen collega’s. Het leven hervatten na ‘opgebrand’ te zijn geweest vraagt veel kracht. Eerst kracht vinden in jezelf om de kaars weer te doen branden. Dan de kracht om je omgeving het hoofd te bieden. We mogen het gerust zeggen: onze samenleving kan niet goed omgaan met mensen die ziek worden. De prestatiedruk is er goed ingebakken. Kan je om de een of andere reden wat langer niet mee? Dan heeft onze samenleving geen woord dat respect toont voor jouw situatie. Want, zeg nu zelf, herken je respect in deze woorden: burn-out, depressie, opgebrand, uitgeblust, er onderdoor gegaan? Wat als we mensen die hun ziekte voelen aankomen nu eens op tijd laten aansterken? Om de val te voorkomen. Een maand ‘krachtverlof’ om op adem te komen na een piek op het werk, een reeks muziek- of theatervoorstellingen om je gedachten in de kunst te verliezen en de wereld door een andere bril te zien, een combinatiekrediet om een speciale levensperiode van je partner, kind of ouder te kunnen steunen, een interventie door de werknemer en de preventiedienst aan het adres van de werkgever om werkomstandigheden aan te passen. Bij onze vakbeweging, ons gezondheidsfonds, Femma, Samana … leven al heel wat concrete voorstellen in die richting. Want zowel werkgevers als werknemers willen niet liever dan in een goede sfeer langdurig en constructief samenwerken. Ze moeten zich beiden voortdurend inspannen om dat mogelijk te maken. Als dat om een of andere reden niet lukt, is het goed dat we als samenleving voorzieningen hebben die oplossingen een kans geven. En als de elastiek dan toch breekt, dan moeten we elkaar moed toespreken. Mild zijn op die eerste dag terug en die vriendschap geven van weleer. Respect opbrengen voor die kracht. Want we kunnen er allemaal even tussenuit moeten … hoewel we liever gewoon blijven.

OPINIE FORUM

ER IS ER EEN JARIG, HOERA!

HOERA?

SARAH VANDOORNE, REDACTEUR VISIE, SCHRIJFT FREELANCE OVER DUURZAME MODE VOOR O.A. CHARLIE MAGAZINE

MARC LEEMANS, VOORZITTER ACV

Kleerkastvasten

ommigen snoepen in de aanloop naar Pasen veertig dagen lang niet. Anderen eten minder vlees, gaan plasticvrij of raken geen druppel alcohol meer aan. Ik ging op dieet. Het is te zeggen, mijn kleerkast ging op dieet. Zes weken lang wisselde ik amper zes kledingstukken af – sokken en ondergoed gelukkig niet meegerekend. De oproep kwam van de Britse Schone Klerencampagne. Zij willen aankaarten hoe snel we op onze kledij uitgekeken zijn en hoeveel ongedragen aankopen in onze garderobe hangen. Dat is meer dan je denkt. Maar liefst 88 procent van de inhoud van onze kleerkast blijft een jaar lang onaangeroerd, zo blijkt uit onderzoek van een Duits verhuisbedrijf. Een miskoop begaan is menselijk. Kledij is vaak zo goedkoop dat we allemaal weleens in een impulsieve bui een – achteraf gezien – compleet onflatterend stuk op de kop tikken. Het systeem achter die goedkope stuks, dat is minder menselijk. Om mee te zijn met elke trend, wisselen grote merken om de zes weken hun collectie. Fast fashion heet dat: het zet consumenten aan om snel te kopen, want morgen kunnen de kleren al weg zijn. Hoe sneller collecties elkaar opvolgen, hoe meer druk er op de productie ligt. Dat is nefast voor de arbeiders die de kledij maken. Het prijskaartje in de winkel verraadt hoe weinig zij verdienen aan een zo snel mogelijk in elkaar gestikt T-shirt. Om nog maar te zwijgen over de kwaliteit ervan. Daarom legde ik zes weken lang mijn kleerkast het zwijgen op. Twee truien, twee jurkjes, een T-shirt en een broek, daarmee moest ik het doen. Vanaf vandaag mag ik weer een andere outfit kiezen. Een opluchting, denk je? Dat valt wel mee. Ik had er minder moeite mee dan verwacht. Op voorhand had ik mijn kast nageteld. Ik viel bijna achterover: 101 stuks. Geen haar op mijn hoofd dat er nog aan denkt dat ik alle 101 nodig heb. Bijna een derde doneer ik nu aan een lokaal vluchtelingencentrum. De zes kledingstukken die ik zo lang gedragen heb, zitten daar niet bij. Ik ben er nog lang niet op uitgekeken.

Jouw kijk

ZOMERTIJD De polemiek winteruur-zomeruur is gestart in 1977 bij de aanvang. Het zomeruur is twee uur vooruit op het eigenlijke uur, namelijk het Greenwich Mean Time of GMT. Dit impliceert dat wanneer het spitsuur begint rond 16 uur het eigenlijk maar 14 uur is. De uitlaatgassen hebben dan ook vanaf 1977 een maximale uitstoot vrijgegeven wanneer de zenith het hoogst staat met als gevolg een nefast resultaat voor het milieu/

Dezer dagen viert het Sociaal Pact zijn 75ste verjaardag. In 1944 sloten werkgevers en vakbonden een groot akkoord. Over de uitbouw van sociaal overleg. Over de loonvorming. Over de uitbouw van de sociale zekerheid. Die moest ons beschermen tegen inkomensverlies bij sociale tegenslag en tegen armoede. En beschermen, dat doet onze sociale zekerheid nog steeds. Niet zoveel als we graag willen. Maar beter dan in vele andere landen. 75 jaar sociale bescherming, er is dus reden voor een feestgevoel. Maar ook voor grote ongerustheid. Deze regering laat een budgettaire puinhoop achter. De puinhopen van paars verbleken erbij. Ze bediende haar bevriende economische en financiële lobby’s met allerlei kortingen. En ze effende zo tegelijk het pad voor amputaties in de SZ. Ondertussen woekert de kanker van loonoptimalisatie. Die vervangt bestaand brutoloon door voordelen die aan gewone belastingen en sociale bijdragen ontsnappen. Het is verontrustend hoe snel die kanker uitzaait. En hoe deze rechtse en liberale regering daar, met volle patronale steun, aan meewerkt. Ze versterkt die kanker nog met een wildgroei van allerlei nepstatuten zonder normale bijdragen. Studentenarbeid, flexi-jobs, de luxeregeling voor sportclubs. Met als absoluut dieptepunt het zogenaamd bijklussen tot 6 130 euro per jaar, zonder bijdragen, zonder belastingen, zonder arbeidsbescherming noch sociale zekerheid. We voeren hiertegen een vernietigingsprocedure bij het Grondwettelijk Hof. Wat nog meer op de heupen werkt is hoe deze regering de gewone mensen tegen elkaar opzet. We zijn nochtans al wat gewoon met mensen in

‘Beschermen, dat doet onze sociale zekerheid nog steeds. Niet zoveel als we graag willen. Maar beter dan in vele andere landen’

klimaat. Geen winteruur, geen zomeruur maar het GMT! - Sandra Peeters HET SPIJT MIJ Dit artikel over bemiddeling na een verkeersongeval heeft mij zeer aangegrepen. Je kunt dit verdriet niet vatten als je het zelf niet hebt meegemaakt. Als iemand dan zo moedig is om dit onderwerp naar voren te brengen, dan kan ik daar alleen maar heel veel respect voor opbrengen. Het moet enorm zwaar

werkloosheid. Maar sinds kort viseert men ook zieken en invaliden. Alsof wie werkloos, arm, ziek of invalide is dat zelf zocht. En wie een laag pensioen heeft is daar niet langer de dupe maar wel de oorzaak van. Hoe lang nog eer men van gepensioneerden of personen met een handicap

‘Wat op de heupen werkt is hoe deze regering de gewone mensen tegen elkaar opzet’ eist dat ze iets terug doen voor hun uitkering? In Nederland is dat dieptepunt al bereikt met de Participatiewet. Heel jammer, want sociale zekerheid moet je niet aftakelen. Die moet je net optakelen. Natuurlijk, bomen groeien niet tot in de hemel. We moeten keuzes maken omwille van de vergrijzingskosten. En omwille van maatschappelijke prioriteiten, van onderwijs tot klimaatafkoeling. Onze eerste prioriteit is dat men de minima eindelijk optrekt tot de Europese armoedenorm. Met de grootste aandacht voor de gezinnen die het verst af zitten van de Europese armoedenorm. Ik heb dus geen moeite met een debat over de doelmatigheid van sociale uitkeringen. Maar niet als dit betekent dat we door koppeling van uitkeringen aan het gezinsinkomen nog meer inkomensvallen creëren. Want is het normaal dat het nieuwe Vlaamse kinderBIJslagstelsel, voor iemand met een inkomen van 2 350 euro per maand, een loonOPslag van 50 euro afstraft met 102 euro kinderAFslag. Kent u het materiaal dat een 75-jarig jubileum symboliseert? Albast. Het lijkt hard als ivoor, maar is broos als gips. Albasten monumenten, die behandel je met de grootste omzichtigheid.

zijn om als dader door het leven te gaan. Als je de pijn van de familie van het slachtoffer niet kunt milderen, dan moet je je toch zeer onmachtig voelen. Heel knap artikel dat me doet nadenken over de gevaren in het verkeer en je rol als chauffeur. - Els Schoepen

lijk’. Ik denk dat dit artikel kan bijdragen tot meer begrip, minder oordeel en veroordeling. Al te vaak worden situaties zomaar ingevuld door hen die er niet de minste ervaring mee hebben, de beste stuurlui staan nog vaak aan wal. - Mieke Beirinckx

HET SPIJT MIJ Met een warm hart voor minder hardheid las ik met bewondering ‘Ik nam als moeder iemands kind af, dat is ondraag-

PLASTIC In de winkel weiger ik elke plastic verpakking, ik laad de bosbessen, tomaten enzovoort in mijn broekzak ... En dan doe ik

thuis mijn brievenbus open en vind ik een stapeltje tijdschriften, reclameboekjes, enzovoort keurig netjes in een plastiekje verpakt ... En daar word ik zo weemoedig van. Niks aan te doen zeker? - Paul Peeters

>>> Wat denk jij? Mail ons op lezers@visieredactie.be. Schrijf een briefje naar Redactie Visie PB20, 1031 Brussel.

ACTUEEL

Overheid moet regels opleggen

Bedrijven niet bezig met mensenrechten Minder dan één op de drie Belgische bedrijven heeft aandacht voor de mensenrechten in hun toeleveringsketens. Dat is de belangrijkste conclusie van een onderzoek van HIVA, het Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving van de KU Leuven.

‘Na een bezoek aan een steengroeve wisten we: deze werknemers zijn ook onze verantwoordelijkheid’ Wat? Beltrami, leverancier van natuursteen voor de bouwsector (lid van de groep Brachot-Hermant), is één van de bedrijven die wel inspanningen leveren. Wie? Bram Callewier, General Manager Sociale duurzaamheid? ‘We zijn een familiebedrijf en kiezen persoonlijk ons materiaal en leveranciers uit. Daarvoor gaan we vaak ter plaatse naar de groeves en de fabrieken, bijvoorbeeld in India. Daar maakten we de klik: dit is ook onze verantwoordelijkheid. Daarnaast is er ook een commercieel aspect. Onze klanten vragen dat we er aandacht voor hebben.’ Wat doen jullie? ‘We maken deel uit van het No Child Left Behind project tegen kinderarbeid in Budhpura in India. Daar wordt vooral van on-

TEKST AMÉLIE JANSSENS

Sociale duurzaamheid? Zowel internationale als Belgische bedrijven hebben de laatste jaren meer aandacht voor duurzaamheid. Daarbij ligt de nadruk vaak op het ecologische aspect en de impact op het milieu. Maar er spelen ook sociale vraagstukken rond mensenrechten: worden alle werknemers correct betaald en juist behandeld, is er sprake van kinderarbeid, hebben alle werknemers het recht zich te verenigen, enzovoort. Het gaat dan zowel om de eigen werknemers van het bedrijf als om alle werknemers die zich in de toeleveringsketen van het bedrijf bevinden: van de producenten van onderdelen tot het ontginnen van de grondstoffen. Die activiteiten spelen zich vaak af in landen waar minder aandacht is voor de rechten van werknemers. De aandacht voor die sociale duurzaamheid vertoont nog grote gebreken. Resultaten? ‘We onderzochten 53 Belgische bedrijven met complexe toeleveringsketens met

Vorig jaar besloot het HIVA na een studie al dat België geen duidelijk regulerend kader heeft omtrent bedrijven en mensenrechten. In de nieuwe studie onderzochten Boris Verbrugge en Huib Huyse de initiatieven die bedrijven zelf nemen om de sociale duurzaamheid van hun toeleveringsketens in kaart te brengen en te verbeteren.

deruit gewerkt, samen met lokale ngo’s. Onze rol is voor een klein deel financieel. Maar veel belangrijker is mijn persoonlijke betrokkenheid. Overheden en bedrijfsleven ter plaatse staan soms wantrouwig tegenover ngo’s. En denken dat hun vragen vooral nadelig zullen zijn voor de lokale economie. Als ik daar als Western businessman ben om die vragen mee te ondersteunen, valt dat wantrouwen voor een deel weg. Verder maken we ook deel uit van het Nederlands-Vlaamse TruStone project. Daar werken we vanuit een convenant, een akkoord tussen overheid, bedrijfsleven en middenveld/ sociale partners. Dat leidt tot een verregaande samenwerking waarbij de verschillende partners elkaar ondersteunen en controleren.’

vertakkingen in lage- en middeninkomenslanden’, vertelt onderzoeker Boris Verbrugge. ‘Algemeen kunnen we stellen dat minder dan één op de drie van die bedrijven een min of meer strategische aanpak heeft. Min of meer, want ook bij die bedrijven mist de strategie vaak samenhang. De anderen ondernemen weinig tot geen actie om de mensenrechten in hun toeleveringsketen te garanderen.’ Welke initiatieven? ‘Bij de bedrijven die inspanningen leveren, gaat het bijvoorbeeld om het voeren van een duurzaam aankoopbeleid, waarbij ze gebruik maken van een gedragscode voor

hun leveranciers. De laatste jaren zien we ook een toenemend belang van certificatie, waarbij een onafhankelijke partij beoordeelt of producten, diensten of bedrijven voldoen aan bepaalde richtlijnen rond duurzaamheid. Maar zulke individuele acties maken te weinig verschil.’

rechten gewaarborgd? Dat is een grote uitdaging. Volgens ons moet de overheid een grotere rol spelen. Op wetgevend vlak, door bindende minimumvoorwaarden op te leggen of door innovatieve initiatieven te ondersteunen. Maar ook als marktspeler. Door in hun eigen aankoopbeleid aandacht te hebben voor mensenrechten in de volledige keten.’ Een vraag die ook door ACV en Wereldsolidariteit ondersteund wordt. ‘Bindende regels moeten de lat hoger leggen en zorgen voor een gelijk speelveld voor de bedrijven’, klinkt het daar. ‘Zowel consumenten als veel bedrijven zelf zijn vragende partij. We hopen dat de volgende federale regering er werk van maakt.’

Uitdagingen? ‘Hoe controleer je als bedrijf of je leverancier zich houdt aan de code die jij vooropstelt? Hoe weet je zeker dat die certificaten op een eerlijke manier worden afgeleverd? Bereik je met die bedrijfsinitiatieven dan ook de volledige toeleveringsketen en worden verschillende types van

Fietsen

kan voor iedereen

Vlot vooruit Als je niet meer zo vlot ter been bent of een fysieke of motorische beperking hebt, kan je met een aangepaste fiets toch genieten van een fietstocht. Onze mobiliteitsverstrekkers helpen je bij je keuze, en houden steeds rekening met je eigen, unieke mogelijkheden.

Overtuig jezelf en ontdek ons aanbod driewielers, fietsen met lage instap, tandems en handbikes. Meer info op www.thuiszorgwinkel.be of bel 03 205 69 24

Fietstestdagen aangepaste fietsen 24 april Scherpenheuvel - hele dag 8 mei Zwijnaarde - hele dag Of kom ze testen op de Advertentie_Visie_Aangepaste fietsen handbikes Reva_255x103mm_V04_2019.indd 4

11 mei Turnhout - voormiddag 15 mei Mechelen - hele dag

25 - 26 - 27 april, Gent Flanders Expo, stand E2.09 12/04/2019 12:19

ACTUEEL De opmars van zingeving en religie

‘Geen nood aan vaste antwoorden, wel aan handvatten’ Is religie aan een comeback bezig? Na vele jaren van ontkerkelijking lijken we opnieuw nood te hebben aan een houvast. Lieven De Pril en Yvonne Zonderop beschrijven deze opmerkelijke ommezwaai in hun boeken over zingeving en religie. TEKST AMÉLIE JANSSENS EN WIM TROCH

Wie? Lieven De Pril (57) Werkt bij Welzijnsschakels met personen in armoede

Wie? Yvonne Zonderop (55) Werkt als zelfstandig auteur en journalist onder meer voor De Groene Amsterdammer

Schreef ‘Weer zin. De uitvinding van tevredenheid’, Skribis, 2018.

Schreef ‘Ongelofelijk. Over de verrassende comeback van religie’, Prometheus, 2018.

Waar komt het idee om een boek over zingeving of religie te schrijven vandaan?

Lieven De Pril: ‘Anderhalf jaar geleden is mijn vader overleden. Zijn laatste veertien dagen waren een heel bewust proces van afscheid nemen. We dachten: nu zeggen we alles tegen elkaar. Over wat we voelen, over hoe we naar het leven kijken, over hoe we ons leven zin geven of hebben gegeven. Het is heel on-Vlaams om over die dingen te spreken, maar het was bijzonder intens.’

Yvonne Zonderop: ‘Een tijd geleden merkte ik dat ik heel diep geraakt werd door christelijke kunst. En ik besefte dat het meer te maken had met de godsdienst dan met de kunst. Ik was het aan mezelf verplicht om dat verder te onderzoeken. Om na te gaan wat die godsdienst voor mij vandaag betekent.’

Is zingeving volgens jullie aan een opmars bezig?

‘Hoe kan ik in mijn leven betekenisvolle dingen gaan doen? Die vraag stellen steeds meer mensen zich. Ze zoeken een soort levensvisie, die steun geeft en die zorgt dat er weer zin is. Ze zoeken niet zozeer naar antwoorden, wel naar handvatten. Wie zijn leven zin geeft, staat tevreden in het leven.’

‘Ik merk dat het christendom, in Nederland toch tenminste, nieuw leven ingeblazen wordt door christelijke nieuwkomers. En ook op andere manieren vindt het geloof weer haar weg naar de maatschappij. Denk maar aan al die voetballers die na een goal naar boven wijzen of een kruisteken maken. Ook jongeren staan open voor een kader dat houvast geeft.’

Zijn jullie dan zelf heel bewust bezig met zingeving of religie?

‘Ik ben altijd op zoek geweest naar hoe ik op een betekenisvolle manier in het leven kan staan. Dat heeft zich vertaald in mijn opleiding en mijn job in de sociale sector. Ook op levensbeschouwelijk vlak legde ik een actieve zoektocht af. Op dit moment geeft het geëngageerd boeddhisme me veel inspiratie. Het boeddhisme gaat op een open manier om met alle godsdiensten en levensbeschouwingen – of die nu godsgelovig zijn of niet – en reiken handvatten aan. Het helpt om op een betekenisvolle manier in je omgeving actief te zijn. Met engagement, dus er is ook een link naar de vredesbeweging, milieubeweging, mensenrechtenbeweging of sociale actie.’

‘Ik belijd niet, als dat je vraag is. Ik herinner me nog dat ik op zondag in zo’n vreselijke prikjurk naar de kerk ging met mijn ouders. Zij leerden elkaar kennen in een katholiek weeshuis en waren dus wel katholiek. Maar tijdens die woelige jaren zestig stond het geloof thuis steeds meer ter discussie en vertrok mijn familie stilletjes uit de kerk. En hoewel ik mezelf niet kerkelijk of gelovig noem, inspireert de christelijke erfenis en de levenshouding die erbij hoort me wel.’

Hoe kunnen zingeving en religie vandaag vorm krijgen?

‘Ik ben een enorme fan van de klimaatjongeren, omdat die een aantal dingen weer op de kaart zetten die de dag van vandaag ondergesneeuwd zijn. Ze gaan niet de polarisatie en discussie aan. Dit gaat over het leven en de toekomst. Dat heeft niets te maken met partijpolitieke kleuren. Het samenbrengen van mensen, de verbondenheid tussen mensen, jongeren die er weer samen voor gaan en solidair zijn: dat is zingeving. Zingeving moet down-toearth zijn. Het moet toepasbaar zijn in en op het leven van iedereen.’

‘Het christendom werd lange tijd geassocieerd met verboden. Met alles wat niet mocht. En met verzuiling. Maar jongeren hebben die achtergrondinformatie niet. Zij zijn vandaag op zoek naar houvast. Een geloof dat staat voor genade, inspiratie en betekenis kan die houvast bieden. Vaak vinden ze heil in yoga, in het volledig los komen van alles. Soms denk ik dat ze hun toevlucht beter zouden zoeken in medemenselijkheid, gelijkwaardigheid en betrokkenheid. En laat net dat de basis zijn van het christendom.’

ACTUEEL

VoteWatch Rapport

Eind 2018 keurde het Europees Parlement met 70 procent van de stemmen de oprichting van een Europese Arbeidsautoriteit goed. Die moet de naleving van de sociale regels controleren, voornamelijk in het geval van mensen die in andere lidstaten gaan werken.

Met een ruime meerderheid werd in 2016 het kaderakkoord rond ouderschapsverlof goedgekeurd. Het akkoord omvat onder meer nieuwe richtlijnen rond vaderschapsverlof of de duur, toepassing en betaling van ouderschaps- en familiaal verlof.

Een jaar geleden keurde het Europees Parlement een richtlijn rond detachering van werknemers in het kader van de dienstverlening goed. Dat is een juridisch instrument om een gelijk speelveld te garanderen bij grensoverschrijdende dienstverlening, met een sociale bescherming voor de gedetacheerde werknemers.

Het Europese Parlement keurde begin 2017 een rapport goed dat oproept tot de versterking van een Europese pijler van sociale rechten. Het rapport wil de concurrentie wat betreft sociale stelsels tussen de lidstaten een halt toeroepen, en vraagt meer aandacht voor de sociale rechten bij de uitwerking van economisch beleid.

voor

tegen

O onthouding A afwezig

niet gestemd

Gerolf Annemans (Vlaams Belang)

Anneleen van Bossuyt (N-VA)

Helga Stevens (N-VA)

Sander Loones (N-VA)

Mark Demesmaeker (N-VA)

Philippe De Backer (Open Vld)

Guy Verhofstadt (Open Vld)

Hilde Vautmans (Open Vld)

De meerderheid van de parlementsleden stemde in 2015 tegen het amendement dat de lidstaten opdraagt om een gewaarborgd minimumloon van minstens 60 procent van de nationale inkomensmediaan in te voeren.

Lieve Wierinck (Open Vld)

Tom Vandenkendelaere (CD&V)

Ivo Belet (CD&V)

‘In aanloop naar de verkiezingen worden allerlei stemtesten georganiseerd’, vertelt Patrick Vandenberghe van ACV BIE. ‘Maar het is ook belangrijk om terug te kijken en partijen te confronteren met wat ze beloofden en realiseerden. Op basis van de gegevens van VoteWatch, dat de resultaten van alle stemmingen in het Europees Parlement bijhoudt, werd een rapport samengesteld van het stemgedrag van de twaalf Vlaamse Europarlementsleden. Wij selecteerden enkele topics.

Kathleen Van Brempt (sp.a)

ver iets meer dan een maand zijn er verkiezingen. Hoewel de Vlaamse en federale verkiezingen in kranten en tijdens debatten de meeste aandacht zullen krijgen, zijn de verkiezingen voor het Europees Parlement minstens even belangrijk. Een groot deel van de Vlaamse en federale wetgeving is immers geënt op Europese regelgeving.

Bart Staes (Groen)

Hoe stemden de Vlaamse Europarlementsleden?

/ toen geen parlementslid

Europese Manifestatie

Europees Memorandum

Eco-sociaal Europa

Naar een sociaal Europa?

Op vrijdag 26 april organiseren de vakbonden een manifestatie. Onder de noemer ‘Geef Europa terug aan de mensen’ wil het vakbondsfront sociale dumping en fiscale ontduiking aankaarten, en pleiten voor een sociaal rechtvaardige duurzame transitie. Afspraak om 10.30 uur aan het Luxemburgplein, 1050 Elsene.

Het ACV heeft een memorandum met aanbeveling voor de nieuwe Europese Parlementsleden klaar. Samen met de militanten heeft ook ACV BIE een memorandum gemaakt, met 31 concrete voorstellen voor een beter Europa. ACV BIE lanceert vrijdag 26 april een campagne onder de titel ‘Europa kan beter’.

Beweging.net Brussel-Halle-Vilvoorde en Leuven organiseert donderdag 25 april een debat rond economie en ecologie in Europa. Aan de hand van vijf stellingen gaan Patrick Develtere (adviseur Europese Commissie), Peter Van Kemseke (CD&V) en Europakenner Rik Van Cauwelaert (journalist) met elkaar in gesprek. Afspraak om 18 uur in Mundo-B, Edingburgstraat 26, 1050 Elsene. Info: eddy.vandeneede@beweging.net

Moet Europa werk maken van een sociaal beleid, of laten we dat beter over aan elk van de lidstaten? Beweging.net organiseert er op donderdag 9 mei een debat over. Cindy Franssen (CD&V) en Rudi Delarue (Europese Commissie) wisselen van gedachten. Afspraak om 19.30 uur in Het Bewegingshuis, Mgr. Broekxplein 6, 3500 Hasselt Info: www.beweging.net/limburg

>>> www.bie-aware.eu

VAKBONDEN HALEN SLAG THUIS

Europa op weg naar eerlijk wegtransport Een nieuw pakket aan maatregelen moet de Europese transportsector binnenkort beter en eerlijker maken. Na bijna twee jaar politiek getouwtrek is dat mobiliteitspakket dan toch begin april gestemd in het Europees Parlement. Vakbonden zijn voorzichtig tevreden met het resultaat, want hun vele acties wierpen uiteindelijk vruchten af. Vooral de verankering van de bestaande rij- en rusttijden voor vrachtwagenchauffeurs is een zege. Het mobiliteitspakket wordt zo ook een belangrijke schakel in de strijd tegen sociale dumping.

De eerder voorgestelde versoepeling van de rij- en rusttijden had een groot gevaar betekend voor het verkeer en het welzijn van de truckers. Ook in de toekomst moeten chauffeurs hun wekelijkse rust buiten de vrachtwagen nemen. Daarnaast moeten ze om de vier weken langere tijd thuis rusten. Ook op ander domeinen haalden de Europese vakbonden hun slag thuis. Zo moeten bestelwagens in de toekomst beschikken over een tachograaf, net zoals grote vrachtwagens nu. Momenteel glippen die kleine wagens door de mazen van het net omdat hun bestuurders hun rij- en rusttijden niet moeten laten registreren. Daardoor vormen ze een oneerlijke concurrentie.

DIENSTENCHEQUES

Help je huishoudhulp met goed materiaal Hun extra stel handen is voor velen een onmisbare steun geworden. Huishoudhulpen verdienen dus veel respect. Maar daarnaast verdienen ze ook geschikt werkmateriaal. Want door dat te voorzien kan je hen als werkgever ook helpen bij hun werk. Die boodschap verspreid het Werkbaarheidsfonds Dienstencheques momenteel in een campagne. Samen met de campagne lanceert het fonds ook een website. Daar vind je tips om je huishoudhulp goed te ondersteunen bij zijn of haar werk. Je kan ook meteen nagaan of je materiaal efficiënt, comfortabel en veilig is dankzij de checklist. >>> www.iktoonrespect.be

VRAAG & ANTWOORD

Eten en het milieu redden met de smartphone De gênantste vervuiling die er bestaat, zo noemt de 27-jarige Jonas Mallisse voedselverspilling. Geld en energie dat gewoon in de vuilnisbak belandt. Dankzij zijn app Too Good To Go vinden mensen etensoverschotten tegen een scherpe prijs. Eten en daarmee ook het milieu - redden met de smartphone. Eerder deze maand won zijn team nog de changemakers-prijs bij de Food Waste Award. Maar even gas terugnemen zit er niet in, want er is geen dag te verliezen, vindt hij.

TEKS T NILS DE NEUBOURG FOTO ID / CARLO COPPEJANS

laats van afspraak met de jonge ondernemer is een voormalige textielfabriek in de rand van Gent. Geen verrassing, want ook met zijn app Too Good To Go geeft hij dingen een tweede kans. Geen gebouwen, wel eten. ‘Want voedsel dat in de vuilnisbak belandt, is zowat de gênantste vervuiling die bestaat. We steken er energie en tijd in en niemand verdient er wat aan. Tegelijkertijd is acht procent van alle broeikasgassen aan voedselverspilling te wijten. Dat we daar niets aan deden, vond ik choquerend.’ In 2017 leerde Jonas op wereldreis een Deense app tegen voedselverspilling kennen. Omdat er geen plannen waren voor een Belgische versie, klopte hij aan bij het Deens hoofdkantoor om de app hier zelf te kunnen lanceren. En sinds die lancering een flink jaar geleden gaat het hard. Het aantal Belgische gebruikers benadert intussen het half miljoen en 2 000 handelaren bieden momenteel overschotten aan. Zo redde Jonas en zijn team op een jaar tijd al meer dan 375 000 maaltijden van de vuilnisbak. ‘Om het systeem op gang te krijgen moeten we wel snel groot worden’, verklaart Jonas zijn ambitie. ‘We leggen onszelf een gezonde druk op, want een dag zonder extra winkel of consument betekent meer eten dat in de vuilnisbak belandt.’

Hoe werkt Too Good To Go? Wie graag eens zelf voedsel van de vuilnisbak redt, vindt de smartphone-app Too Good To Go in de App Store of Google Play. Op intussen al meer dan 2 000 plekken in België kan je zo pakketten met voedseloverschotten bestellen. Koopjes kan je een hele dag door vinden: overschotten van het ontbijt bij hotels, de onverkochte koffiekoeken op het einde van de werkdag tot de overgebleven sushi bij het Japans restaurant later op de avond.

Jonas Mallisse: ‘Gebruikers kunnen goedkoop en lekker eten en handelaren zijn blij want ze verdienen nog een centje terwijl ze iets goeds doen.’

Het concept van Too Good To Go is eenvoudig: je bestelt een pakket en op het afgesproken moment haal je de voedseloverschotten op. Wat er in het pakket zit? Altijd een verrassing. ‘Bijvoorbeeld een taart met enkele pistolets of een brood met wat croissants, dat beslist een bakker zelf. Om het makkelijk te maken voor een handelaar werken we met vaste pakketten en prijzen. Als klant krijg je dan een pakket dat ongeveer drie keer meer waard is.’

om de laatste onverkochte producten. Een voedselbank rijdt niet naar de bakker voor zeven croissants en naar een andere winkel voor een liter soep. Tegelijk is het wel fijn dat mensen die het financieel niet zo breed hebben toch goedkoop inkopen kunnen doen in de supermarkt. Of mensen die bij een chique bakkerij eens een mooie taart kunnen ophalen voor de verjaardag van hun kind.’

‘Als er die dag wat meer over is, kan er plots nóg meer in je pakket zitten. Vorige week kreeg ik zelf heel veel mee. Het is tof om dat dan ook uit te delen aan collega’s of vrienden. Het is dus eigenlijk ook een leuke en goedkope manier van trakteren.’ (lacht)

‘Je ziet klanten met handelaars praten over voedselverspilling. Het leeft bij mensen, daar zit onze impact’

Zelf gebruikt Jonas zijn eigen app tot twee keer per week. ‘Gewoon omdat ik het leuk vind. Maar ook omdat ik dan in de rij tussen de andere gebruikers sta of met de handelaar kan praten. Je ziet ook klanten die met handelaars praten over voedselverspilling. Het leeft bij mensen en daar zit dan onze echte impact.’ Wat voor mensen staan er dan samen met jou in die rij? ‘Jonge, net afgestudeerde mensen vormen de grootste groep. Die hebben een eerste job, zijn bezig met gezond eten maar hebben het financieel niet altijd even breed. Omdat ze vaak geen kinderen hebben, zijn ze flexibel. Daarna komen ouders van kinderen die net het huis uit zijn. Plots moeten ze niet meer koken voor een hele kroost. Studenten sluiten de top drie van onze gebruikers af.’ Ondanks de lage prijs benadrukt Jonas dat ze geen concurrentie willen zijn voor de voedselbank. ‘Zij komen eerst, daarna wij. Want bij ons draait het echt

JONAS MALLISSE

‘Het is mooi om te zien in de praktijk hoe onze app mensen gewoon gelukkig maakt. Gebruikers kunnen goedkoop en lekker eten en handelaren zijn blij want ze verdienen nog een centje terwijl ze iets goeds doen.’ Die handelaren laten zich dus makkelijk overtuigen? ‘De lokale handelaren zijn altijd heel snel enthousiast. Soms is er wat koudwatervrees, maar zodra ze zien hoe het werkt, zijn ze snel gewonnen. Ons principe is dat het redden van het eten niet meer tijd mag kosten dan om het weg te gooien. Ook de angst dat klanten zullen wachten tot ze een goedkoop pakket kunnen kopen, schrikt soms af. Maar in de praktijk gebeurt dat niet. Integendeel, de app blijkt zelfs voor extra verkoop te zorgen doordat ze nieuwe klanten aantrekt.’

ZO ZIT DAT RECHTZET TING

Regels jobstudenten In Visie van 5 april verscheen op pagina 5 een artikel over jobstudenten. Jammer genoeg slopen er enkele fouten in de uitleg over kinderbijslag en belastingen. Hierbij de correcte gegevens. Belastingen Tot een maximumbedrag aan eigen inkomsten ben je thuis fiscaal ten laste en hoeven je ouder(s) minder belastingen te betalen. Dat bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd. Dit zijn de bedragen voor het inkomstenjaar 2019 - aanslagjaar 2020 voor wie enkel aan de slag is als jobstudent: • 6 942,50 euro bruto belastbaar inkomen voor een kind van een gehuwd/wettelijk samenwonend koppel • 8 792,50 euro bruto belastbaar inkomen voor een kind van een alleenstaande

• 10 417,50 euro bruto belastbaar inkomen voor een kind met een zware handicap van een alleenstaande Voor wie ook andere inkomsten heeft geldt een iets complexere berekening, neem dan best even contact op met de Infolijn Studentenarbeid (ISA). Voor je zelf belastingen moet betalen mag je in 2019 een belastbaar inkomen van 12 657,14 euro verdienen, hier maakt het geen verschil uit of het als jobstudent is of niet. Gezinsbijslag De regels voor gezinsbijslag zijn sinds 1 januari 2019 hervormd voor wie in Vlaanderen woont. Of je recht hebt op gezinsbijslag is enkel afhankelijk van het aantal uren dat je gewerkt hebt en het type contract. Tot

en met de maand waarin je 18 jaar wordt heb je onvoorwaardelijk recht op gezinsbijslag. Ben je 18 jaar of ouder? Dan krijg je tot de maand waarin je 25 jaar wordt gezinsbijslag voor elke maand waarin je minder dan 80 uur werkt. De eerste 475 uur die je per jaar als jobstudent kunt werken aan verlaagde RSZ-bijdrage hoef je hierbij niet mee te tellen, alle andere contracten wél. Voor wie in Brussel woont gelden andere regels, met vragen daarover neem je best contact op met ISA.

>>> ISA, Infolijn Studentenarbeid is gratis beschikbaar voor alle jongeren en ouders. 02 244 35 00, www.chatmetisa.be of isa@acv-csc.be

NATUUR

Hoe verwijder ik een teek? >> ‘Als we in een nieuwe stad opstarten gaan we eerst de straat op, kijken wat er leeft in een buurt. Als zoiets van grond moet geraken, heb je de buurt en haar lokale en kleine handelaren nodig. Dat doen we omdat iedereen moet mee zijn in het denken, niet alleen enkele grote vissen.’ Intussen halen jullie ook probleemloos die grote vissen als IKEA binnen. ‘Voor die spelers is de opbrengst van de restjes peanuts. Zij doen mee omdat ze beseffen dat het gewoon móet gebeuren. Vandaar dat ik ook zo een hekel heb aan de zogenaamde klimaatrealisten. We moeten niet wachten tot er budgetten komen en regels worden gemaakt. We moeten gewoon nu oplossingen bedenken en inzien wat nodig is op langere termijn.’

Trek je er vaak op uit in de natuur, dan controleer je het best je hele lichaam op teken. Ook al draag je een lange broek en lange mouwen. Van maart tot oktober moet je op je hoede zijn voor teken als je gaat wandelen in de bossen en velden. Een teek is een klein spinachtig diertje, nauwelijks groter dan een speldenkop. Het hecht zich vast op het lichaam om bloed te zuigen, bij voorkeur op warme plekjes zoals in lichaamsplooien. Van tekenbeten kun je ziek worden. In onze streken

kan een minderheid van de teken de ziekte van Lyme overdragen. Merk je een teek, verwijder hem dan binnen de 12 à 24 uur, dan is de kans klein dat je besmet wordt met de ziekte van Lyme. Verdoof of ontsmet de teek in geen geval want dat doet het risico op besmetting toenemen. Gebruik bij voorkeur een tekentang. Als je er geen hebt, neem dan een pincet. Neem de teek vast bij de kop, zo dicht mogelijk tegen de huid. Trek hem dan voorzichtig in één rechte beweging uit de huid.

Zodra je de teek hebt verwijderd, maak je het wondje schoon met water en zeep. Ontsmet het nadien. Noteer de datum van de tekenbeet. Eventuele symptomen in geval van besmetting kunnen pas een hele tijd later optreden. Krijg je de teek niet verwijderd, ontstaat er een groter wordende ronde vlek enkele dagen tot weken na de tekenbeet of krijg je klachten zoals koorts of gewrichtspijnen? Raadpleeg dan je huisarts.

ZORG OP MAAT Die klimaatrealisten zouden dan zeggen dat jullie app de wereld niet zal redden. ‘Wanneer je het ene probleem probeert op te lossen, wijzen sommigen al meteen op een ander. Maar na een eerste stap volgt misschien het oplossen van dat ander probleem. Daarom willen we ook gerust samenwerken met bijvoorbeeld fastfoodketens die nog een lange weg moeten afleggen op vlak van duurzaamheid. Want zodra we een voet binnen hebben, zien ook zij de impact. Samen werk maken van ecologische verpakkingen kan dan bijvoorbeeld een volgende stap zijn.’ ‘Iets gelijkaardigs overkomt ook de klimaatspijbelaars. De boodschap van Anuna De Wever aan de politiek is gewoon: praat met mensen die er wat van kennen. Moeten we dan gaan wijzen naar haar vliegvakanties? Daar gaat het niet over. Het gaat erom dat we nu iets moeten doen voor het klimaat, of het is gewoon te laat.’

Hoe regel ik dringende thuiszorg? Is je moeder die alleen woont gevallen en heeft zij dringend hulp nodig thuis? De Organisator Dringende Thuiszorg van CM regelt meteen zorg op maat. De vraag naar thuiszorg is vaak dringend en komt onverwacht. De mantelzorger valt plots weg. Dan wordt het een hele klus om alles zelf nog te regelen en zie je misschien belangrijke zaken over het hoofd. De Organisator Dringende Thuiszorg neemt het graag van je over. Deze dienst van CM engageert zich om op korte tijd thuiszorg op maat

te organiseren. Zo hoef je je geen zorgen te maken over allerlei praktische vragen en kun jij je concentreren op je herstel. De organisator Dringende Thuiszorg is 24 uur op 24 bereikbaar. Om ruime ondersteuning te kunnen bieden, werkt de Organisator Dringende Thuiszorg samen met diensten voor verpleegkundige zorg, diensten voor gezinszorg, leveranciers van (warme) maaltijden en leveranciers van thuiszorgmateriaal en -hulpmiddelen. Een telefoontje volstaat. Jouw vragen worden doorgegeven.

De Organisator Dringende Thuiszorg regelt de dringende zorg voor jou als je eigen sociaal netwerk onvoldoende ondersteuning kan bieden. Ook als je het probleem niet kon voorzien of als je te weinig tijd had om zelf een oplossing te zoeken, kun je er een beroep op doen. Het telefoonnummer is voor elk regionaal ziekenfonds anders. Je vindt het op de website.

>>> www.cm.be/dringendethuiszorg

TOT JE DIENST

BOUWSECTOR

Vakantiegeld 2019 Op 20 juni 2019 wordt het vakantiegeld uitbetaald aan de bouwvakkers. Dat gebeurt enkel nog door overschrijving. Daarom vraagt het Vakantiefonds Bouw aan alle arbeiders om zo snel mogelijk hun bankrekeningnummer door te geven als ze dat nog niet hebben gedaan. Dat kan via de website www.socialsecurity.be (burger onlinediensten - mijn vakantierekeningdossier consulteren). Je kan ook een formulier aanvragen bij het vakantiefonds via info@vakantiefondsbouw.be of telefonisch op 02 529 80 11. Het formulier moet voor 31 mei bij het vakantiefonds ingediend zijn. >>> www.acv-bouw-industrie-energie.be

REVA

Beurs voor mensen met fysieke beperking Op 25, 26 en 27 april vindt in Flanders Expo in Gent Reva plaats. Deze informatiebeurs richt zich naar mensen met een fysieke beperking. Ze maken er kennis met ondersteunende diensten en leren er de nieuwste hulpmiddelen kennen. Onder meer Thuiszorgwinkel is met een stand aanwezig. Dit jaar werkt Reva samen met Ziezo-Vlaanderen die hulpmiddelen voor slechtziende en blinde mensen voorstelt. Voor mensen met een beperking zonder begeleiding staat een assistentieteam ter beschikking. Ook voor dove, slechthorende, blinde en slechtziende mensen is ondersteuning voorzien. De toegangsprijs bedraagt 5 euro per persoon. Gratis toegangskaarten kun je downloaden op de website. >>> www.reva.be

VACATURES ACV VOEDING EN DIENSTEN ZOEKT Assistent vakbondsverantwoordelijke zone Antwerpen 100% - Antwerpen – Onbepaalde duur www.acv-voeding-diensten.be KWB VZW ZOEKT Designer print & web 50% - Schaarbeek – Bepaalde duur www.kwb.be CM ZOEKT Stafmedewerker CM-Zorgkas Management-assistent Aankoper 100 % - Schaarbeek – Onbepaalde duur Adviserend geneesheer 100% - meerdere regio’s – Onbep. duur www.cmjobs.be

Doorlichting Rekenhof bevestigt

Flexi-jobs zwaar problematisch Flexi-jobs slaan een gat in de sociale zekerheid en nemen de plaats in van bestaande, normale banen. 35,5 procent van de flexi-jobs zijn jobs die al bestonden. Dat blijkt uit een kritische analyse van het Rekenhof. Daarmee bevestigt het Rekenhof wat het ACV al van bij het begin voorspelde. TEKS T DAVID VANBELLINGHEN EN WIM TROCH

Het Rekenhof maakt een bijzonder kritische doorlichting van het systeem van flexi-jobs. In 2015 voerde de regeringMichel de flexi-jobs in. Daarmee kan iemand die al vier vijfde of voltijds werkt goedkoop bijklussen in de horeca. De flexi-jobber zelf betaalt geen belastingen of sociale zekerheidsbijdragen op het loon. De werkgever betaalt enkel een forfaitaire sociale zekerheidsbijdrage van 25 procent. Maar wat blijkt nu? Goedkope flexi-jobs leiden tot de afbouw van bestaande normale banen. En ze slaan een gat in het budget van de sociale zekerheid. Eerdere voorspellingen van het ACV worden nu bevestigd in een studie van het Rekenhof. ‘Flexi-jobs zijn zeer bedreigend voor goede, bestaande tewerkstelling’, zegt Frans Dirix van ACV Voeding en Diensten. ‘Een arbeidsovereenkomst is niet verplicht. De flexi-jobs zijn oproepcontracten, waarbij de werknemer enkel komt werken wanneer de werkgever dat vraagt. Er is dus geen planning, geen uurrooster. Het uurloon ligt ook lager dan het sectorale minimumloon, zonder premies voor weekends en feestdagen. Dubbel vakantiegeld is er sowieso niet. En zelfs het enkel vakan-

Belga

tiegeld moet de werknemer zelf ophoesten door inhoudingen op het gewone uurloon. De verleiding voor horecazaken om bestaande banen te vervangen door flexi-jobs is dan ook groot.’ Te groot om aan te weerstaan, blijkt nu uit de doorlichting van het Rekenhof. Minstens 35,3 procent van de flexi-jobs zijn jobs die al bestonden. ‘Door die verschuiving naar het goedkopere nepstatuut van de flexi-jobs organiseert de Belgische regering zelf sociale dumping. Bestaande banen met betere arbeidsvoorwaarden worden steeds vaker ingevuld onder het slechtere statuut van de flexi-jobs’, gaat Dirix verder. ‘En dat is zeer jammer. De horeca is een mooie, maar ook een zware stiel. Mensen die daar hard en vaak op moeilijke uren werken om anderen een fijne tijd te bezorgen, verdienen meer respect.’ Door de flexi-jobs krijgt de sociale zekerheid ook minder inkomsten. ‘Dat is problematisch voor de financiering van de huidige pensioenen of ziekte-uitkeringen’, stelt Dirix vast. Hij waarschuwt

ook voor een tweede factuur op langere termijn. Want wie werkt met een flexijob bouwt wel sociale rechten op. Die rekening voor de sociale zekerheid volgt later. De flexi-jobs werden ingevoerd om het zwartwerk in de horecasector aan te pakken. Ook dat blijkt uit de audit van het Rekenhof een slag in het water. Het zwartwerk in de horeca is gedaald, maar minder snel dan in andere sectoren zonder flexi-jobs. ‘We hebben in 2017 een juridische procedure bij het Grondwettelijk Hof tegen de flexi-jobs verloren. Maar deze doorlichting van het Rekenhof bevestigt nu dat onze kritiek terecht is’, besluit Dirix. Het heeft de regering niet verhinderd de flexi-jobs uit te breiden naar een reeks andere sectoren: alle distributiesectoren, kap- en schoonheidssalons, bakkerijen ook. Een verdere uitbreiding naar andere sectoren – een voorstel van Open Vld – zal volgens het ACV nog desastreuzere gevolgen hebben.

Met volwassenen naar Harrachov in Tsjechië

10-daagse vakantie met eigen vervoer

Tsjechië beschikt over vele historische stadjes, uitgestrekte bossen en ruige bergen. In Harrachov verblijf je aan het prachtige Reuzengebergte en vlakbij de grens met Polen. Tijdens je verblijf in all-in geniet je van wandelingen en excursies naar o.a. de gouden stad Praag, Liberec, het Boheems paradijs en het boomtoppenpad. Deze reis vindt plaats van 18 tot 27 juni of van 27 juni tot 5 juli 2019 voor respectievelijk 621 en 552 euro. Voor een single kamer betaal je 153 euro en 136 euro extra. In de eerste periode kan je ook met het vliegtuig of met de bus reizen.

Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc Werkvakanties

Muzikanten gezocht voor Zwitserland of Tsjechië Beschik je over een stem als een nachtegaal? Of bespeel je als de beste een muziekinstrument? Ga dan mee als muzikant tijdens een van onze tiendaagse reizen in juni of september. Als muzikant speel je dagelijks tijdens het aperitiefmoment en zorg je minstens één keer voor avondanimatie. In ruil ontvang je een wagenforfait en verblijf je in all-informule in één van onze hotels. Voor meer informatie over de functie-inhoud en de voordelen, mail je naar monika.smets@intersoc.be of bel je naar 0478 63 94 92.

16 UITLAATKLEP Het leven is vaak rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Net daarom staat Visie graag even stil en stellen we een Bekende of Boeiende Vlaming tien vragen om tot rust te komen.

Deze week acteur Maarten Nulens (30) TEKS T AMÉLIE JANSSENS - FOTO ID / KAREL HEMERIJCKX

Maarten, 1

Waarvoor is er te weinig aandacht in de samenleving?

‘Voor het feit dat we leven in een prestatiemaatschappij. We willen steeds meer en we moeten ook steeds meer, maar het is nooit genoeg. Het behalen van een prestatie geeft een korte rush van voldoening. We meten ons geluk met dat van anderen. Maar volgens mij zit de voldoening meer in de weg naar dan in het resultaat.’

Welke mooie waarde(n) dank je aan je ouders?

‘Ze leerden me om dankbaar te zijn voor de kleinere dingen in het leven. Dat je je geluk niet moet laten afhangen van anderen. Daar moet je zelf voor instaan. En dan moet je zelf de kansen daartoe creëren. Je moet niet wachten tot iemand anders dat voor jou regelt.’

3 4

Wat zou je graag beter kunnen?

‘Ik zou graag beter kunnen communiceren. Soms ben ik een beetje te veel in mezelf gekeerd.’

Waaraan besteed je te veel of net te weinig tijd?

‘Ik besteed te veel tijd aan me zorgen te maken over wat mensen van me denken. Ik zoek vaak iets buiten mezelf dat eigenlijk enkel ik kan invullen.’

Welk boek heeft indruk op je gemaakt?

‘Mijn lievelingsboek aller tijden blijft De graaf van Monte Cristo van Alexandre Dumas. Ik heb dat boek in het Nederlands, in het Frans en in het Engels gelezen. Ik krijg er niet genoeg van. Hoe veel tegenslagen men ook krijgt in het leven, een persoon met volharding is moeilijk te verslaan. Maar ook dat wraak minder voldoening geeft dan men hoopt. Dat men gewoon moet leven en gelukkig zijn, dat haalde ik eruit.’

Wat zou je uitvinden om van de wereld een betere plek te maken?

‘Een beter schoolsysteem. Waar mensen niet enkel beoordeeld worden op basis van hun intellectuele prestaties. De creatieve kant wordt veel te weinig benadrukt.’

Waar op de wereld zou jij je nog thuis kunnen voelen?

‘Eender waar er een zee aanwezig is. Ik voel me telkens volledig tot rust komen als ik in de buurt van een zee ben. Misschien heeft dat te maken met het feit dat ik een kreeft ben als sterrenbeeld?’

‘Een persoon met volharding is moeilijk te verslaan’ MAARTEN NULENS

Wat zou iedereen op school moeten leren?

‘Scholen zetten veel te veel in op het waarneembare en het rationele, vind ik. Terwijl er weinig tot geen aandacht gegeven wordt aan het spirituele. Het mentale aspect wordt onderbelicht. Om in de toekomst de stijging van burn-outs en depressie te verminderen zou het misschien helpen om daar al vroeger aandacht voor te hebben.’

Stel dat je eens zou kunnen afspreken met een bekend persoon, met wie zou je dan een terrasje willen doen? ‘Ik denk dat je van ieder persoon wel iets kan leren. Maar mijn keuze valt dan niet vanzelfsprekend op een bekend persoon. De enige mens op aarde waarmee ik heel graag zou afspreken is mijn overleden bompa. Omdat hij gestorven is toen ik heel jong was heb ik nog heel veel vragen die ik hem wil stellen. Maar ik zou dat wel enkel willen als ik hem daarna niet meer moet afgeven.’

Welk beroep zou je uitoefenen, als je niet kon doen wat je nu doet?

‘Mijn jongensdroom was altijd om een straaljagerpiloot te worden. Dat precisiewerk in combinatie met de kick zou me wel liggen. Helaas laten mijn ogen dat niet toe. Maar acteur zijn is best wel een goed back-up plan.’ (lacht) >>> Maarten is nu te zien in de bioscoopfilm ‘Baantjer, het Begin’, gebaseerd op de Nederlandse tv-serie rond de Amsterdamse inspecteur De Cock (‘met c-o-c-k’).