Visie 2019 - nr. 12 - Nationaal by beweging.net

BLAD MET EEN MENING VOOR EEN WERELD IN BEWEGING

REGIO KEMPEN (TURNHOUT) - NR 12 - VRIJDAG 14 JUNI 2019

Daar is de zon (pas op!)

Uit de zon blijven is nog steeds de beste manier om huidkanker te voorkomen. Als dat niet lukt, omdat je bijvoorbeeld in je job vaak buiten werkt, moet je de juiste beschermingsmiddelen gebruiken.

CHOCOLATIER DOMINIQUE PERSOONE OVER EERLIJKE HANDEL

> 10-11 TWEEWEKELIJKSE UITGAVE

BEWEGING.NET

CM.BE

Wat doet United Freelancers voor zelfstandigen zonder personeel en freelancers?

HETACV.BE - JAARGANG 75 - AFGIFTE BRUSSEL X - P806000 - VOLGEND NR 28.06.2019 - REGIO

BLZ. 13

VAN DE WEEK

MEER VERTROUWEN IN DE SAMENLEVING POMPEN MARC LEEMANS, VOORZITTER ACV

orige week lanceerde het ACV ‘United Freelancers’. Dat veroorzaakte nogal wat ophef. Een vakbond die zich het lot aantrekt van freelancers, van zelfstandigen zonder personeel. Dat is blijkbaar heel bizar. Begrijpelijk. Want tientallen jaren waren de zaken erg duidelijk. Je had werknemers, zelfstandigen, vrije beroepen, kleine en grote bedrijven en aandeelhouders. Met elk hun respectievelijke belangenorganisaties. En dat was het zowat. Dat veranderde echter geleidelijk. Een eerste barst was de opgang van uitzendarbeid. Daarna zagen bedrijven steeds meer dat het financieel interessant kan zijn om niet iedereen die voor hen werkt op de loonlijst te zetten. Uitbesteden en onderaannemers dus. Waarom die persfotograaf nog in dienst houden als je hem ook als zelfstandige per opdracht of foto kan uitbetalen? Dat fenomeen kwam helemaal aan de oppervlakte met de doorbraak van digitale platformen zoals Uber en Deliveroo. De werkgever werd plots een app. Ontwikkeld in Amerika en wereldwijd actief. Zonder al te veel verantwoordelijkheid. Minimumloon, arbeidstijd, betaalde vakantie, moederschapsbescherming … in de app-economie worden het lege begrippen. Het sociale ‘risico’ (pensioen, ziekte, werkloosheid ... ) wordt simpelweg bij de app-

‘medewerker’ gelegd. En we zien nu al dat deze schijnzelfstandigheid, wat niets anders is dan sociale dumping, overslaat naar andere sectoren en bedrijven. De regering-Michel deed er trouwens nog een schep bovenop met het onbelast bijverdienen en flexi-jobs.

‘De werkgever werd plots een app. Ontwikkeld in Amerika en wereldwijd actief. Zonder al te veel verantwoordelijkheid’ MARC LEEMANS, VOORZITTER ACV

En dus is het ACV er voortaan ook voor freelancers, zelfstandigen in bijberoep en ‘bijklussers’ (dus voor alle duidelijkheid niet voor zelfstandige bakkers, slagers, artsen …). Door hen diensten te verlenen en te verenigen, willen we hun arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden verbeteren. En de afbouw van het normale arbeidscontract stoppen. In essentie gaat dit over een vakbond die zijn werking aanpast aan een samenleving die verandert. Dezelfde

afweging speelde ook bij de onderwijsvakbond COC. Zij stellen vast dat veel leerkrachten voortijdig uit het onderwijs stappen. Tegelijk zal de nood aan leerkrachten de komende jaren alleen maar toenemen. Daarom begeleidt COC leerkrachten voortaan actief bij hun functioneren. Zo investeert COC mee in leraren én in de onderwijskwaliteit, want voor goed onderwijs zijn goede leraren nodig. Ook dat is zich aanpassen aan de veranderende samenleving. Van belangenbehartiger naar coach. Overal in het ACV stellen we trouwens vast dat de vraag van leden naar loopbaangeleiding stevig groeit. Dat mensen houvast, bijstand en antwoorden zoeken in een samenleving die snel verandert is logisch. Maar ook niet altijd even makkelijk. Zeker niet in een samenleving die zich steeds meer ontbindt tot op het allerindividueelste niveau. Waar succes en pech een puur individuele prestatie én verantwoordelijkheid worden. En er dus nog maar bitter weinig zekerheden resten. Want succes, dat kan heel snel omslaan. Het resultaat van die groeiende onzekerheid hebben we gezien op de verkiezingsavond. Om opnieuw meer vertrouwen in de samenleving te pompen is meer sociale rechtvaardigheid en zekerheid nodig. Niet minder. Daar moeten de partijen die een volgende regering willen vormen alvast wakker van liggen.

DE QUOTE

‘We gaan naar een gigantisch lerarentekort, en iedere leerkracht die we aan boord kunnen houden, is zuivere winst’ Lieven Boeve van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen in De Morgen

HET CIJFER

14 920 Zoveel cafés zijn er in Vlaanderen. Twee decennia geleden waren er nog dubbel zoveel.

M/V/X VAN DE WEEK

Sarah Ehrlich De bezielster achter de Facebookgroep Free Tap Water In Belgian Restaurants wil het gebruik van flessenwater een halt toeroepen. Kraanwater is even gezond en lekker, en veel duurzamer. Nu is er een app die toont in welke restaurants je gratis kraanwater kunt krijgen.

Redactieadres: Visie, PB 20, 1031 Brussel - tel. 02 246 31 11 - e-mail: info@visieredactie.be • Lezersbrieven: lezers@visieredactie.be • Abonnementen: www.beweging.net/ abonnementvisie • Verantwoordelijke uitgever: Peter Wouters (nationale pagina’s), artikels ‘regio’ vallen onder de resp. verantw. uitgevers • Redactie: Nils De Neubourg, Amélie Janssens, Wim Troch, Marjan Cauwenberg, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Rachel Michel, Martine Creve, Dieter Herregodts, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Gevaert Graphics • Druk: Coldset Printing Partners • Visie verschijnt tweewekelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten •

ACTUEEL

ACV analyseert klachten over uitzendbedrijven

Meer kans op problemen bij Accent Jobs AANTAL KLACHTEN OVER...

ACV reikt ook in 2019 een ‘citroenprijs’ uit. Die twijfelachtige eer is weggelegd voor het uitzendbedrijf met het hoogst aantal klachten van uitzendkrachten. Dit jaar is de titel voor Accent Jobs.

Achterstallig loon

752

TEKS T AMÉLIE JANSSENS

lk jaar bekroont de organisatie Great Place To Work ondernemingen met de titel ‘Best workplaces’. Dat gebeurt op basis van de reacties van de eigen medewerkers. Het zijn ondernemingen die de titel ‘goede werkplek’ krijgen omdat hun werknemers vertrouwen hebben in het management en trots zijn op hun job. Bij de Belgische laureaten van 2019 staan ook enkele uitzendbedrijven. ‘Maar of deze bedrijven ook de rechten van de uitzendkrachten respecteren, daarover vinden we niets terug in de metingen van Best Workplaces’, zegt Eva Van Laere van het ACV.

Uitzendkrachten mislopen rechten Daarom maakt het ACV een eigen rangschikking op basis van de klachten van leden-uitzendkrachten. ‘Uitzendkrachten zijn kwetsbaarder dan vaste werknemers. We stellen vast dat hun rechten niet altijd nageleefd worden en dat ze rechten mislopen. Denk maar aan het gewaarborgd loon bij ziekte, of bepaalde premies, maaltijdcheques of betaalde feestdagen die niet uitbetaald worden. Met die problemen komen ze bij ons terecht. Wij zorgen ervoor dat hun rechten gerespecteerd worden. En tegelijk krijgen we een goed beeld van de manier waarop de verschillende uitzendbedrijven omgaan met hun uitzendkrachten.’ In 2018 ontving het ACV 1 926 officiële klachten. Dat aantal blijft jaar na jaar stijgen. Tien jaar geleden waren het er bijvoorbeeld 796. Het aantal klachten is vermoedelijk nog een onderschatting van de realiteit. Het gaat enkel over klachten van ACV-leden, niet van uitzendkrachten die bij andere vakorganisaties aangesloten

Regularisatie loon

Gewaarborgd loon

174

172 © Belga

Cao-premies

‘Uitzendkrachten zijn kwetsbaarder dan vaste werknemers. Hun rechten worden niet altijd nageleefd’, zegt ACV. zijn of die niet gesyndiceerd zijn. Bovendien wordt een groot aantal problemen al opgelost door de vakbondsafgevaardigde op de werkvloer. Die zaken worden niet geregistreerd. En het is uiteraard niet evident om als uitzendkracht te klagen over een uitzendkantoor.

Vooral klachten over lonen en premies De meest voorkomende problemen zijn gevallen van achterstallig loon. Niet alle gepresteerde uren werden uitbetaald, allerhande premies of betaalde feestdagen ontbreken en gewaarborgd loon bij ziekte wordt vergeten (zie infografiek, red.). Om te bepalen wie nu de slechtste leerling van de klas is, bekijkt het ACV het aantal klachten over een uitzendbedrijf ten opzichte van het marktaandeel. Hoe groter het marktaandeel, hoe meer klachten je kan verwachten en omgekeerd. Over Accent Jobs kwamen vorig jaar 206 klachten binnen, elf procent van het totale aantal klachten. In verhouding tot het marktaandeel maar ook in absolute cijfers heb

118

je bij Accent Jobs meer kans op problemen dan bijvoorbeeld bij Randstad, die dit jaar als beste uit de rangschikking komt (zie infografiek, red.), met toch ook 167 klachten achter zijn naam.

ACV-interim ‘Het blijft dus belangrijk om alle vormen van ongelijke behandeling op de werkvloer te blijven aanvechten’, vat Eva Van Laere samen. ‘We zijn blij dat uitzendkrachten voortaan ook hun stem kunnen uitbrengen bij de sociale verkiezingen. Op die manier kunnen ze ook bepalen wie op de werkvloer mee de afspraken maakt over hun loon, vakantie, veiligheid, enzovoort. Daarnaast blijven we het systeem van de dagcontracten aanklagen. Sinds oktober vorig jaar is er regelgeving die het aantal dagcontracten moet doen dalen. Of dat effectief het geval is, zullen we binnenkort weten. De sociale partners komen binnenkort samen voor een eerste evaluatie.’

>>> www.acv-interim.be

Feestdagen

Overuren

Verplaatsingskosten

67 UITZENDBEDRIJVEN OP BASIS VAN KLACHTEN EN MARKTAANDEEL BEDRIJF

KLACHTEN IN 2018

RANKING*

Accent Jobs

206

2,0

Actief

1,85

Synergie

106

1,78

AIB

1,60

Start People

116

1,17

Agilitas

1,05

Manpower

0,87

Adecco

0,87

Tempo-Team

0,67

Randstad

167

0,63

* aantal klachten in verhouding tot het marktaandeel

20 JUNI: DAG VAN DE SCHOONMAAK

DUIK IN JE HERINNERINGEN

Zomerfoto’s van weleer Een heerlijke fietstocht met kwb of Pasar, een slappe lach tijdens een uitstap met OKRA of Femma, die eerste reis met Samana of die eerste vakantiejob. Zomers zorgen vaak voor leuke herinneringen. En naar die mooie momenten zijn we op zoek. Mail voor 21 juni jouw zomerse foto, samen met een korte beschrijving van de foto en het verhaal erachter, naar lezers@visieredactie.be of scan hem in en stuur hem door. En wie weet verschijnt jouw zomerfoto in Visie. De geselecteerde foto’s verdienen natuurlijk een zomerse prijs.

Wat kan je winnen? Een vakantiecheque ter waarde van 1 500 euro om te besteden in een Intersochotel en nog tal van andere leuke prijzen.

Zeg ‘dankjewel’ aan je poetsvrouw of -man Meer dan 200 000 vrouwen en mannen werken in de schoonmaaksector. Huizen poetsen, industriële installaties reinigen, gebouwen onderhouden of tram- en metrostellen proper maken, schoonmaakpersoneel vind je in heel uiteenlopende situaties. Maar één ding hebben ze gemeen: ze werken hard en verdienen ons respect. Daarom roept ACV Voeding en Diensten 20 juni uit tot Dag van de Schoonmaak. Zet op die dag dus ook jouw poetsvrouw of –man, thuis of op het werk, in de bloemetjes. >>> www.acv-voeding-diensten.be

ACTUEEL

United Freelancers ondersteunt bijklussers en freelancers

‘Gelijk werk, gelijke voorwaarden, ongeacht statuut’ Voortaan kunnen ook zelfstandigen zonder personeel, mensen met een bijberoep en bijklussers terecht bij het ACV. Met United Freelancers beantwoordt het ACV als eerste vakbond in België de noden van de veranderende arbeidsmarkt. Het kenniscentrum staat freelancers bij met al hun vragen, maar United Freelancers probeert ook om de collectieve voorwaarden voor freelancers te verbeteren. TEKST WIM TROCH

FOTO ID/JAMES ARTHUR

roeger was je – eenvoudig gesteld – ambtenaar, arbeider, bediende of zelfstandige. Vandaag lopen die statuten steeds vaker door elkaar. In sommige bedrijven zitten werknemers en freelancers gewoon naast elkaar, en doen ze dezelfde taken – maar wel onder andere voorwaarden. Van kinesisten en IT-specialisten over fotografen en copywriters tot koeriers en verzorgenden in kinderdagverblijven: steeds vaker werken mensen als zelfstandige zonder personeel, al dan niet in bijberoep. Vaak uit vrije keuze, maar soms ook uit noodzaak, omdat de opdrachtgever liever taken uitbesteedt dan personeel vast in dienst te nemen. Dat ‘verlost’ hem van regels over minimumlonen, ouderschapsverlof, betaalde vakantie en dergelijke meer.

gedaan. Maar we laten freelancers niet in de kou staan. Voor gelijk werk moeten dezelfde regels gelden, ongeacht het statuut. We moeten ook waakzaam blijven voor schijnzelfstandigheid. Het is niet altijd makkelijk aan te tonen dat iemand niet uit vrije wil als zelfstandige en zonder onderhandelingsmarge op structurele basis voor iemand werkt.’

kering krijgen, maar willen beginnen als zelfstandige. Boekhouding, belastingen, verzekeringen, inning van facturen … het lijstje van mogelijke onderwerpen is lang.’ Maar het gaat verder dan de individuele dienstverlening. ‘We willen ook proberen om collectief dingen aan te pakken. Door United Freelancers kunnen we in een bedrijf dat met veel freelancers werkt, één stem laten klinken voor meerdere werknemers die anders geen – of een heel stille – stem hebben. Zo hebben we met het mediabedrijf Sanoma (de uitgever van enkele magazines rond bouwen en wonen, red.) een overeenkomst kunnen sluiten. Er zijn afspraken gemaakt rond overleg of opzegvergoedingen. Ook werden quota vastgelegd, waarbij Sanoma zich engageert om de balans tussen freelancers en werknemers in loondienst te bewaren.’

Van boekhouding tot schadevergoeding

Omkadering

De dienstverlening van United Freelancers is divers. Vanderbeke: ‘Onze juridische dienst kan contracten nakijken, bijvoorbeeld. Of wanneer een overeenkomst beeindigd wordt, checken we hoe het bijvoorbeeld zit met een schadevergoeding. Of we helpen mensen die een werkloosheidsuit-

Voor alle duidelijkheid: het ACV is niet tegen het statuut van zelfstandige. Voor veel mensen wegen de voordelen zoals flexibiliteit in werkuren, vrijheid en afwisseling zwaarder door dan de eventuele nadelen. Wel wil het ACV via United Freelancers wijzen op misbruiken en dubieuze con-

structies, zoals bij onbelast bijverdienen, flexi-jobs of platformen genre Uber en Deliveroo. Voor wie werkt in die omgevingen is het vaak minder rooskleurig. ‘Het grote knelpunt is het gebrek aan omkadering’, zegt Vanderbeke. ‘Je moet op individuele basis onderhandelen over je vergoeding of te presteren uren, en dat kan niet altijd. Vaak ligt de macht bij de opdrachtgever. Bij geschillen zijn er weinig wettelijke hefbomen.’

Gratis voor ACV-leden United Freelancers is geen aparte centrale. Voor ACV-leden die in bijberoep een zelfstandige activiteit hebben, is de dienstverlening van United Freelancers gratis. ‘Vroeger konden we onze leden die een activiteit in bijberoep hadden niet altijd helpen. Nu hoeven we hen niet meer aan hun lot over te laten. Ook wie vragen heeft over de bijkluswet, kan bij ons terecht’, aldus Vanderbeke. Zelfstandigen en freelancers die nog geen lid zijn van een ACV-centrale, kunnen zich aansluiten voor 17,32 euro per maand.

>>> www.unitedfreelancers.be

Groeiende groep Joep Vanderbeke van United Freelancers legt het initiatief uit. ‘We richten ons op zelfstandigen in een business-to-businessrelatie. Dat wil zeggen: mensen die voor een bedrijf werken. Dus in eerste instantie niet iemand die een bloemenwinkel of een bakkerij openhoudt, waar particulieren iets komen kopen. Het gaat om mensen die hun arbeid verkopen aan één of meerdere opdrachtgevers.’ Dat is een groeiende groep. Er zijn in ons land ongeveer 430 000 zelfstandigen zonder personeel en 130 000 zelfstandigen in bijberoep zonder personeel. 250 000 mensen klussen nu en dan bij. Met United Freelancers verruimt het ACV nu zijn belangenbehartiging. ‘We bekijken dat met een dubbel gevoel, maar wel met de nodige realiteitszin’, aldus Vanderbeke. ‘Ook al kan werken als zelfstandige voor sommige mensen de ideale oplossing zijn, toch juichen we het niet toe dat steeds vaker freelancers worden ingezet voor werk dat vroeger door een werknemer werd

FREELANCER GETUIGT:

‘Altijd oren en ogen open houden’

Jean-Dominique Raymaekers (55) is sinds 2015 freelancer. Hij vertelt over zijn wisselende ervaringen als freelancer. ‘Ik ben handelsingenieur en master in accounting, audit & finance. ‘Tot 2015 heb ik als bediende gewerkt, in totaal voor elf verschillende internationale bedrijven. In 2015 heb ik mijn job bij een Canadese onderneming verloren, waarna ik heb beslist om freelancer te worden. Mijn eerste opdracht was voor een Japans bedrijf, en duurde zeer kort: één maand. Daarna heb ik negen zeer interessante maanden gewerkt voor de MIVB. Daarna is was het even moeilijk. Gedurende zes maanden vond ik absoluut geen nieuwe opdracht. Ik besliste dus om opnieuw bediende te worden.’ Twee jaar werkte Jean-Dominique weer in loondienst, tot hij in januari de mogelijkheid kreeg om weer te freelancen. ‘De opdracht was zeer kort: 27 dagen. Ik nam al mijn vakantiedagen om die opdracht uit te voeren. De opdracht was een succes. Die 27 werkdagen werden uiteindelijk drie maanden.

Ik heb mijn vertrek bij mijn werkgever kunnen onderhandelen. Vandaag heb ik een opdracht die tot eind september loopt, ten minste.’ ‘Mijn eerste freelance-ervaring was eerder noodgedwongen dan een vrije keuze, maar mijn tweede freelancepoging is werkelijk een vrije keuze. Ik heb absoluut heel veel onafhankelijkheid en vrijheid nodig om tevreden te kunnen zijn en blijven in mijn job; ik heb de hele tijd nieuwe en moeilijke uitdagingen nodig. Werken als een freelancer is natuurlijk niet altijd gemakkelijk en vrolijk: je moet altijd met de beroepsonzekerheid kunnen leven. Je moet altijd ogen en oren open houden om andere opdrachten te kunnen vinden.’ Volgens Jean-Dominique kan een initiatief als United Freelancers een meerwaarde betekenen. ‘Als freelancer kun je je soms alleen voelen, en sommigen voelen zich misschien af en toe bang of verloren. Dan is het goed dat je bij United Freelancers informatie, advies, steun en bescherming kunt krijgen.’

ACTUEEL

Verstandig zonnen

‘Blijf zeker op de middag in de schaduw’ We doen het deze zomer allemaal: op het strand liggen, een stevige fietstocht maken of een glaasje drinken op een terras. Het lukt dan niet altijd om de brandende zon te vermijden. Te veel zon schaadt onze huid. Dermatoloog Thomas Maselis waarschuwt: ‘We gaan fout om met zonlicht.’ TEKST STEPHANIE LEMMENS & WIM TROCH

Elke dag vitamine D

Zonnecrème op zak

De gemiddelde Belg zit te veel binnen. Het grootste deel van onze dag brengen we door op het werk of op school. Tot we op vakantie gaan, dan doen we net het omgekeerde: een tiental dagen stellen we onze huid plots veel vaker bloot aan de zon. ‘Onze huid is daar niet voor gemaakt, waardoor uv-straling veel schade kan aanrichten’, aldus dokter Maselis.

Lukt het niet om uit de zon te blijven of je huid te bedekken? Dan is smeren met zonnecrème de boodschap. Niet alleen op vakantie, ook hier in België heb je beter altijd een tube bij de hand. ‘Als mensen gaan zonnen op het strand, beschermen ze zich wel. Maar als ze het gras maaien of een terrasje doen niet. Terwijl de zon evenveel schade aanricht’, verduidelijkt dokter Maselis.

De huidarts raadt aan om gedurende het hele jaar meer buiten te komen. ‘Minstens een half uur per dag met enkel je twee handruggen en gezicht onbedekt is voldoende. Ook als het vriest, waait of regent. Zo maak je voldoende vitamine D aan. Die vitamine is belangrijk voor een sterk gebeente en zorgt er ook voor dat je beter bestand bent tegen ziektes.’ In de zomer stel je je het best veel minder bloot aan de zon. De intense zonnestralen kunnen vlekjes, zonnebrand en zelfs huidkanker veroorzaken. ‘Op de middag is de zon het schadelijkste. Blijf zeker tussen 11 uur en 15 uur in de schaduw. Als dat niet gaat, draag dan een hoofddeksel, bedekkende kledij en een zonnebril.’

Gebruik een crème die expliciet vermeldt dat ze bescherming biedt tegen uv-B- én uv-A-stralen. ‘Vroeger dachten we dat enkel die eerste schadelijk waren. Nu weten we met zekerheid dat ook uv-A-stralen, die in zonnebanken gebruikt worden, kankerverwekkend zijn.’ Van welk merk je een product gebruikt, maakt weinig verschil. Volgens een nieuwe studie van Test Aankoop scoren goedkope producten even goed of soms zelfs beter dan duurdere producten.

blootgesteld worden aan de zon of die heel hun leven in de zon doorbrengen, kunnen op lange termijn huidtumoren krijgen. Het is belangrijk dat je er dan op tijd bij bent’, waarschuwt dokter Maselis. Uit recent onderzoek blijkt dat mensen niet snel de stap zetten naar een dokter of dermatoloog. Een op de twee patiënten vertoont uitstelgedrag. En dat houdt risico’s in, want de kans op overlijden bij een melanoom, de agressiefste huidkanker, verdubbelt bijna als je vier maanden wacht om medisch advies in te winnen. ‘Ik denk dat mensen bang zijn voor slecht nieuws,

maar dat is voor niets nodig. Als de melanoom in een vroeg stadium ontdekt wordt, is er meer dan 95 procent kans op genezing. Er zijn steeds betere behandelingen beschikbaar.’ De huidarts ziet een positieve trend in zijn praktijk: ‘Mensen komen vandaag veel sneller langs met een verdacht vlekje. Volgens cijfers van het kankerregister zagen dermatologen in 2004 nog een op de twee patiënten met een melanoom in een laat stadium, in 2016 is dat aantal fors gereduceerd tot een op de acht bij vrouwen en een op de vijf bij mannen.’

Werken in de zon Heel wat werknemers worden tijdens hun werk blootgesteld aan de zon. Bouwvakkers, dakdekkers of strandredders, bijvoorbeeld. Of mensen die in de landbouwsector, bij groendiensten of in de tuinaanleg werken. Maar ook vrachtwagenchauffeurs passen maar beter op. Het vensterglas houdt immers niet alle schadelijke straling van de zon tegen.

Een verdacht plekje

Wat zegt de wet nu over werken in de zon? Huidkanker staat geregistreerd als een beroepsziekte. Dat betekent dat werkgevers verplicht zijn om de risico’s te inventariseren en op te volgen.

Verstandig zonnen begint dus bij jezelf. Maar wat als je toch iets ongewoons opvalt aan je huid? ‘Mensen die kort en intens

Sinds 2012 geldt voor werkgevers de verplichting om de werknemers te bescher-

HOE BESCHERM JE JEZELF TEGEN DE ZON?

HOE HERKEN JE EEN VERDACHT VLEKJE?

BLIJF UIT DE ZON Blijf zo veel mogelijk uit de felle zon. Zoek zeker tussen 11 uur en 15 uur de schaduw op.

DRAAG BESCHERMENDE KLEDIJ Draag een zonnebril, hoed en het liefst donkere kledij. Draag lange mouwen, en bij voorkeur een model met een kraagje, zodat de nek beter beschermd is. Een pet biedt niet altijd voldoende bescherming aan je kaaklijn en oren. Lichte kleren beschermen zoals een zonnecrème met factor 25, als ze nat zijn komt dat maar overeen met factor 5.

SMEER ZONNECRÈME Smeer de resterende blote huid in met zonnecrème. Breng een dikke laag aan van een hoge factor, het liefst factor 50. Smeer je te weinig? Dan telt de factor maar voor de helft. Gebruik de zonnecrème om de twee uur.

Gebruik het ABCDE-principe om onschuldige vlekjes van gevaarlijke tumoren te onderscheiden: A asymmetrie: een vlekje is onschuldig als je een denkbeeldige lijn trekt door het vlekje en de beide helften op elkaar gelijken. B boord: die is overal gelijk bij een onschuldig vlekje. C color: hoe meer verschillende tinten het vlekje heeft, hoe groter de kans dat het een verdacht vlekje is. D diameter: vlekjes die kleiner zijn dan 6 millimeter zijn meestal goedaardig, maar dat wil niet zeggen dat grotere vlekken meteen kwaadaardig zijn. E evolutie: verandert het vlekje in de loop van de tijd? Begint het bijvoorbeeld te jeuken, raakt het geïrriteerd, bloedt het of krijgt het een korstje? Dan moet je ermee naar de dokter. Een vlekje dat er helemaal anders uitziet dan de andere, vergt extra aandacht. Wondjes die niet spontaan genezen binnen vier weken zijn altijd verdacht.

men. Hoe dat dan precies moet, is niet gespecifieerd. Maar in feite gaat het om dezelfde beschermingsmaatregelen als voor iedereen die in de zon loopt, zit of ligt. (zie onderaan). De intensiteit van de blootstelling aan zon bij werknemers die buiten werken is een veelvoud van wat als acceptabel wordt aanvaard. Daarom heeft de Wereldgezondheidsorganisatie huidkanker die veroorzaakt wordt door het werken in de zon op haar prioriteitenlijstje gezet. Ook in België komt het probleem steeds hoger op de agenda. Helaas ontbreekt het vandaag nog aan cijfers. Dat komt deels omdat de huidkanker zich soms pas ontwikkelt na de pensioenleeftijd.

OPINIE

FORUM

MARIANNE SCHAPMANS, NETWERKVERBINDER IEDEREEN VERDIENT VAKANTIE

PETER WOUTERS, VOORZITTER BEWEGING.NET

FUNDAMENT Vorige week vierde Welzijnszorg zijn 50 jaar bestaan. Met tegenzin, maar wel met verve. Met tegenzin, omdat ze liever resultaten boeken dan hun bestaan te vieren. U leest er hiernaast meer over. Met verve, want het was een warme viering met een mooie prijs voor een mooie organisatie. De steun in het middenveld voor Welzijnszorg is enorm. Strijden tegen armoede, maar ook acties ondersteunen of welzijnsschakels oprichten: middenveldorganisaties werken er graag aan mee. Na al die jaren van actie zag ik een mooie stap vooruit. De informateurs nodigden het Netwerk Tegen Armoede uit op een gesprek in voorbereiding van de regeringsvorming. Ook de grote groep mensen die zich via optochten, petitieacties, expertencommissies en dergelijke de voorbije periode liet opmerken in hun roep om aandacht voor de klimaatuitdagingen kregen een uitnodiging van de informateurs. Samen met de thema’s van de sociale partners ook die nieuwe thema’s centraal stellen in de gesprekken is een hoopvol teken. Een teken dat men in het beleid wil rekening houden met wat de mensen bezighoudt. Als netwerk van sociale organisaties weten we heel goed dat het werken aan rechtvaardige herverdeling voor mensen in armoede alleen kan als er een beleid is dat daarvoor blijft kiezen. En dat inspanningen voor het klimaat goed uitgebalanceerd moeten zijn om het juiste (en betaalbare) effect te hebben. Als ik op zo’n mooie Pinksterdag samen met mijn dochter liep te wandelen in de zon, bekroop mij het gevoel dat het allemaal nog goed zal komen. Er is nog genoeg fundament in onze samenleving om veel goeds op te bouwen.

Drie dochters van Hoop

oop heeft twee mooie dochters. Hun namen zijn Woede en Moed.’ Dat zei Augustinus heel lang geleden. Herkenbaar, vinden we in het netwerk dat vakantie mogelijk maakt voor mensen die minder kansen hebben. Want uit woede en verontwaardiging om hoe de dingen zijn, en moed om die dingen beter te maken, putten mensen energie. En die energie is nodig om in actie te komen voor een menswaardig bestaan voor iedereen. Armoede heeft een enorme impact op de vrije tijd van mensen. Uit de EU-SILC-enquête van de FOD Economie blijkt dat één op de vier Belgen zich geen weekje vakantie kan veroorloven. Mensen die moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen, voelen zich genoodzaakt om te focussen op hun basisbehoeften. Om van het leven te genieten, blijft er meestal geen budget meer over. Ze ‘Eén op de vier Belgen kan krijgen al snel het gevoel dat ze niet meekunzich geen weekje vakantie nen, er niet bij horen.

veroorloven’

Door sociale uitsluiting leggen mensen in arMARIANNE SCHAPMANS moede weinig contacten en bouwen ze veel minder een sociaal netwerk uit. Ze schamen zich, sluiten zich af en komen terecht in een negatieve spiraal. Als samenleving moeten we kansen bieden, ook om leuke dingen te beleven. Door een vakantie mogelijk te maken, geven we ademruimte, nieuwe moed en een gevoel van gelijkwaardigheid en vrijheid. Het is een investering in het potentieel van mensen in armoede en in het potentieel van onze samenleving. Het netwerk Iedereenverdientvakantie permitteert zich de creatieve vrijheid om een derde dochter van Hoop toe te voegen: verwondering. Verwondering, dat is de open blik waarmee we de kleine dingen kunnen herkennen die wél goed gaan. Waarmee we pareltjes van schoonheid zien. Verwondering verrast en inspireert ons. Geeft richting naar waar we meer van willen. Sommige obstakels kunnen we zelf niet aanpakken en dan leidt verwondering ons naar het pad dat wél werkt. Hoop blaast het engagement aan in het netwerk Iedereenverdientvakantie. We gaan de moeilijke verhalen niet uit de weg. De verontwaardiging over sociale uitsluiting blijft groot. Hier werken we aan, samen en elke dag. Er staat een lange vakantieperiode voor de deur, waar zie jij dat vakantie mogelijk of moeilijk is?

>>> Versterk het netwerk, doe mee: www.iedereenverdientvakantie.be of www.verbindjeverhaal.be

Jouw kijk

VLAAMSE ONDERSTEUNINGSPREMIE Na het artikel over een job op maat vraag ik graag de aandacht voor de Vlaamse ondersteuningspremie die bestemd is om mensen met een handicap aan werk te helpen. Maar misbruiken zijn schering en inslag. Controles zijn er nauwelijks. Momenteel doe ik vrijwilligerswerk voor een Minder Mobielen Centrale, waar ik veel waardering krijg. Daar trek ik mij wat aan op. Daar kunnen ze dus wel rekening houden met mijn handicap en heb ik werk op maat. Want we zijn geen profiteurs.

Soms is er te weinig begrip van de werkgevers. D. Vanhove – Bredene BORG In augustus 2018 kreeg ik opzeg van mijn huurwoning in Hoogstraten wegens verbouwing. Ik ging naar het OCMW om me in te schrijven voor een bejaardenwoning. Ik moest een borg van honderd euro betalen. Als ze voor mij een woning hadden, zou dat van de eerste huur worden afgetrokken. Ondertussen heb ik een andere woning gevonden, in een andere gemeente. Bij het OCMW van Hoogstraten lieten

ze me weten dat de borg enkel terugbetaald wordt bij overlijden of bij ingebruikname van bejaardenwoning. Geen van beide is het geval. Wat gebeurt er nu met mijn honderd euro? Dat is toch geen klein bedrag. F. Janssens - Brasschaat SWT Veel mensen weten niet goed waar SWT, het vroegere brugpensioen, eigenlijk voor staat. Ik heb daar ook al op geknabbeld. Ik kom op werkloosheid en toeslag. Zit ik in de goede richting? J. Braeckman – Sint-Amandsberg

Sinds 2012 spreken we niet meer van brugpensioen, maar van ‘stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag’, kortweg SWT. Bij SWT gaat het eigenlijk om sociale begeleiding bij ontslag, dus bij een beslissing van de werkgever. In geval van ontslag betaalt die werkgever een aanvullende vergoeding, bovenop de werkloosheidsuitkering. ZELFSTANDIG Mijn dochter is mentaal gehandicapt. Ik heb mijn hele leven moeite gedaan om haar zelfstandig te leren leven. Nu heeft ze een vriend leren kennen en is

ze gaan samenwonen. Zij kreeg vorige week een schrijven met de melding: Met ingang van 1 september 2018 wordt de inkomensvervangende tegemoetkoming geweigerd. Mijn dochter heeft jaren zelfstandig geleefd en is plots afhankelijk. Is dat niet de armoede in ons land verhogen? Moet de vrouw nu terug afhankelijk zijn? R. Bloemen

>>> Wat denk jij? Mail ons op lezers@visieredactie.be. Of schrijf een briefje: Redactie Visie, PB20, 1031 Brussel.

ACTUEEL

Luc Cortebeeck over de toekomst van werk

‘Evolutie moet voorbereid worden’ ‘Er zal nog werk zijn, wees gerust.’ Luc Cortebeeck ziet de toekomst van werk niet somber in. Tegelijk erkent hij dat nog niet alle problemen de wereld uit zijn. Die twee boodschappen komen handig samen in de titel van zijn nieuwe boek ‘Er is nog werk’.

Wedstrijd Visie mag 5 exemplaren van ‘Er is nog werk’ weggeven. Beantwoord voor 25 juni volgende wedstrijdvraag via www.beweging.net/visiewedstrijd of stuur het antwoord naar Visie Wedstrijd, Postbus 20, 1031 Brussel. In welk jaar werd de IAO opgericht? a. 1819, b. 1919, c. 1949

TEKST AMÉLIE JANSSENS FOTO ID / DIETER TELEMANS

et boek verscheen enkele dagen voor de start van de Internationale Arbeidsconferentie op 10 juni in Genève. Daar viert de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) haar honderdste verjaardag. Voormalig ACV-voorzitter Luc Cortebeeck is al jaren actief binnen de IAO, eerst als lid van de bestuursraad, daarna als voorzitter van de werknemersgroep en nadien als voorzitter van de raad van bestuur. Vanuit die persoonlijke ervaring beschrijft hij in zijn boek de geschiedenis van de IAO, de wereld van werk vandaag en de toekomst van werk. We beginnen bij het begin. Wat is de Internationale Arbeidsorganisatie precies? Luc Cortebeeck: ‘Binnen de IAO onderhandelen regeringen, vakbonden en werkgevers uit de hele wereld en leggen ze de zogenaamde arbeidsconventies vast. Die conventies leggen normen vast op vlak van werk om het welzijn en de welvaart van werknemers te beschermen. Zoals het verbod op dwangarbeid, het verbod op kinderarbeid en het recht om zich te organiseren en collectief overleg te plegen. Landen die de conventies ratificeren, of aannemen, moeten die normen respecteren. Doen ze dat niet, dan worden ze openlijk op de vingers getikt. De IAO werd in 1919 opgericht. Na de Eerste Wereldoorlog werd er volop gewerkt aan het bewaren van de vrede. Men raakte er toen van overtuigd dat je daarvoor zowel aan de sociale als aan de economische onderbouw moet werken. Dat je winsten en economische

Niet gewonnen? Bestel het boek ‘Er is nog werk’ met 10 procent korting. Surf naar www.lannoo.be/er-nog-werk en gebruik de code “werkvisie” in het winkelmandje. Deze actie is enkel geldig via de webshop van Lannoo tot en met 31.07.2019. Op = op. Code niet cumuleerbaar met andere promoties of kortingscodes. Proximus zette 1 900 mensen aan de deur om nadien 1 250 nieuwe aanwervingen aan te kondigen in digitale profielen. Dit moet beter aangepakt worden, vindt Cortebeeck.

vooruitgang ook moet koppelen aan degelijke arbeidsvoorwaarden en welzijn voor werknemers. Het was in die tijd ongezien dat werkgevers, overheden en werknemersorganisaties daarvoor zouden samenwerken. Maar dat is net de sterkte van de IAO: al die spelers mee verantwoordelijk maken voor de sociale uitbouw van de wereld.’ We moeten de toekomst van werk niet somber bekijken, zegt u in het boek. Vanwaar deze uitspraak? ‘Voor een deel wil ik met de titel benadrukken dat er nog wel werk zal zijn. We moeten niet vervallen in doemdenken en vrezen voor al onze jobs. Ik verwijs in het boek ook naar de Zweedse arts Hans Rosling. Hij zegt dat het goed gaat met de wereld en hij beschrijft de vooruitgang. En als je het vanuit een ruimer perspectief bekijkt, heeft hij gelijk. In die honderd jaar heeft de IAO enorme vooruitgang geboekt. Denk maar aan conventie 189 rond waardig werk voor huispersoneel die we in 2011 konden

afsluiten, mede dankzij de inspanningen van zuster Jeanne Devos. Ondertussen ratificeerden al 28 lidstaten die conventie. We blijven dus wel stappen vooruit zetten.’ Toch ziet u enkele grote uitdagingen voor werk in de toekomst? ‘De titel van het boek is natuurlijk dubbel te interpreteren. We zullen niet zonder jobs vallen, maar er is nog werk aan de winkel om wereldwijd te bouwen aan waardig werk. We staan voor enkele grote uitdagingen die we niet ondoordacht mogen aanpakken. Ik geef een voorbeeld: de digitalisering. Die is er en die zal gevolgen hebben voor onze tewerkstelling. Maar je kan niet ineens 1 900 mensen aan de deur zetten en dan verwachten dat er 1 250 nieuwe werknemers klaarstaan die digitally ready zijn om hoogtechnologische jobs in te vullen (zoals Proximus begin dit jaar aankondigde, red.). Dat soort evoluties moeten voorbereid worden. Hetzelfde verhaal bij de klimaatuitdagingen. Ook daar moeten landen, werkgevers en werkne-

mers bekijken welke gevolgen ze voorzien en hoe de lasten verdeeld kunnen worden.’ En wat kan de rol van de IAO zijn om die uitdagingen aan te gaan? ‘Één van de grote uitdagingen voor de IAO zijn de multinationale bedrijven. Daar hebben we geen vat op. Nochtans bepalen zij voor een groot deel hoe er wereldwijd gewerkt wordt. Binnen hun productieketens stellen zij enorm veel mensen tewerk. En ze vestigen zich in de landen waar ze dat het voordeligst kunnen doen. Dat komt het waardig werk niet ten goede. Ik zou graag zien dat we nauwer samenwerken met de Wereldhandelsorganisatie om meer vat te krijgen op handelsovereenkomsten. Om ze te onderwerpen aan voorwaarden die de werknemers in de volledige keten moeten beschermen.’

>>> Volg de IAO-conferentie via www.mo.be

Jarig Welzijnszorg geeft De Schakel uit Puurs de jubileumprijs ‘Armoede Uitsluiten’ Een dubbele verjaardag voor Welzijnszorg. De organisatie geeft al vijftig jaar mensen in armoede een stem. Bovendien reikte ze vorige week vrijdag voor de twintigste keer de prijs ‘Armoede Uitsluiten’ uit. Winnaar is welzijnsschakel De Schakel uit Puurs. ‘Al is het een feest onder protest, want dat we moeten blijven bestaan is jammer.’ Onder de slagzin ‘samen tegen armoede’ brengt de organisatie intussen vijftig jaar armoede onder de aandacht, zowel bij de politiek als de hele samenleving. Om die verjaardag te vieren organiseerde Welzijnszorg vorige week een conferentie. Al werd er gevierd met een wrang gevoel. ‘We

noemen het een feest onder protest’, zegt directeur Koen Trappeniers. ‘Want eigenlijk is het jammer dat we nog steeds moeten blijven bestaan.’ Behalve de eigen verjaardag reikt Welzijnszorg ook voor de twintigste keer de

prijs ‘Armoede Uitsluiten’ uit. Uit zes genomineerden werd deze jubileumeditie De Schakel uit Puurs als winnaar gekozen. Welzijnszorg lauwert die lokale welzijnsschakel voor haar volgehouden inspanningen om armoede op lokaal niveau mee aan te pakken. Al 25 jaar brengt De Schakel mensen samen, zowel mensen in armoede als anderen. ‘Ze maken armoede bespreekbaar in een relatief rijke gemeente‘, licht Trappeniers de keuze toe. ‘De nadruk ligt er op samen tegen armoede en uitsluiting werken, de zwaksten betrekken en een volwaardige plaats geven.’

Voorafgaand aan de prijsuitreiking keken experten en opiniemakers in de Brusselse KVS terug op de verwezenlijkingen van Welzijnszorg sinds de oprichting in 1969. ‘Decennia terug was armoedebestrijding een kwestie van liefdadigheid. Vandaag hoort er vooral een structurele aanpak te zijn.’ Maar er was niet alleen plaats voor nostalgie. Ook toekomstige uitdagingen kwamen aan bod. Trappeniers: ‘Helaas zien we de slinger weer terugslaan. Armoede is terug en steeds meer je eigen schuld. En door alle besparingen wordt het ook je individuele verantwoordelijkheid om het op te lossen.’

DOSSIER

Uitdagingen aangaan in moeilijke tijden

‘Grenzen aftasten sterkt je zelf Soms kan het leven helemaal anders lopen dan je verwacht had. Omdat je bijvoorbeeld een ernstige ziekte krijgt, een groot verlies meemaakt, of met een beperking wordt geconfronteerd. Zoiets overkwam Marleen, Chris en Menthe. Zij vonden kracht door zichzelf uit te dagen. ‘Het is een manier om wat er gebeurt een plaats te geven’, zegt psychologe Charlotte Vanovenberghe. TEKST BRAM DEHOUCK & AMÉLIE JANSSENS FOTO’S DAVID SAMYN, JAMES ARTHUR, THOMAS LEGREVE

harlotte zet meteen de puntjes op de i: ‘Mensen zijn verschillend. Niet iedereen die iets meemaakt, gaat een grote uitdaging aan. Sommige mensen kiezen voor een fysieke activiteit in groep, anderen opteren voor een persoonlijk doel zonder dat iemand het weet. Elke keuze is even goed.’ Kies je voor een uitdaging, dan kan dat op vier vlakken een meerwaarde hebben.

Doelen stellen ‘Iedereen stelt grote en kleine doelen in het leven. Een gezin, een leuke job, een wereldreis. Wat doe je als een doel plots onmogelijk wordt? Het kan moeilijk zijn om het los te laten. Toch is het belangrijk voor je levenskwaliteit om flexibel te zijn en nieuwe doelen te zoeken. Kies haalbare dingen. Ook als je er fysiek tegenaan wilt gaan, bepaal je het best zelf hoe ver je gaat. Toets een fysieke activiteit ook af met je omgeving, bereid ze goed voor en laat je ondersteunen.’

Rouwverwerking en herstel ‘Of het nu om een ziekte, een beperking of verlies gaat, je krijgt altijd te maken met rouw. Je raakt een stuk van jezelf kwijt, en daarmee moet je verder. Als je iets heftigs meemaakt, sta je stil bij het leven. Het is dan goed om eens uit de rush van de dagelijkse sleur te stappen. Een uitdaging aangaan is een goede manier. Je verlaat de

‘Als je iets heftigs meemaakt, sta je stil bij het leven’ CHARLOTTE VANOVENBERGHE, PSYCHOLOGE

routine, je neemt tijd voor jezelf. Het biedt de mogelijkheid om zaken te overdenken en te verwerken. Bij een langdurige, fysieke activiteit ga je diep. Dat heeft ook een mentaal effect. Beweging is goed voor de hersenwerking, het is een beschermende factor bij herstel.’

Aanvaarden ‘Je moet het maar aanvaarden, is een foute manier van denken. Je situatie aanvaarden betekent niet dat je gelaten bent en erin berust. Het betekent dat je het probleem erkent en dat je het inpast in je leven. Je zoekt hoe je toch een optimale levenskwaliteit kunt hebben. Je vergroot je veerkracht en zelfvertrouwen door te focussen op wat wel nog lukt. Nieuwe doelen zoeken hoort daar zeker bij. Jezelf uitdagen kan daar ook deel van uitmaken.’

Sociaal contact ‘Het is moeilijk om uit te leggen hoe je je voelt aan mensen die niet in jouw situatie zitten. Bovendien reageert niet iedereen even empathisch. Je zwijgt dan maar, omdat je je niet begrepen voelt, niet tot last wil zijn, of het ook niet altijd over je situatie wil hebben. Soms is sociaal contact ook moeilijk door fysieke problemen. Zo ontstaat een grote kans om te vereenzamen. Terwijl sociaal contact net veel bijdraagt tot je mentale welzijn. Bij lotgenoten kan het anders zijn. Zij begrijpen je beter. Je kunt een connectie voelen en gemakkelijker praten over je zorgen. Toch is niet iedereen gebaat bij lotgenotencontact. Sommige mensen willen bijvoorbeeld niet geconfronteerd worden met wat hen nog te wachten staat.’

MARLEEN DERUY TERE NAM DEEL AAN EEN WANDELVAKANTIE VOOR MS-PATIËNTEN

‘De top bereiken maakte me intens gelukkig’ Marleen Deruytere (57) lijdt al 33 jaar aan Multiple Sclerose (MS), een ongeneeslijke ontstekingsziekte van het zenuwstelsel. Ze richtte in Menen het MS-huis op, een plaats waar bezoekers met MS elkaar ontmoeten. In mei namen Marleen en dertien lotgenoten deel aan de MS Buddy Challenge, een vijfdaagse vakantie in de Bourgogne-streek. De vakantie werd georganiseerd door JCI Menen-Wevelgem (Junior Chamber International, een vereniging voor ondernemende jongeren). ‘De MS Buddy Challenge was een prachtig initiatief van de jongeren van JCI. Zij kregen in hun omgeving te maken met de ziekte en wilden een reis organiseren voor MS-patiënten. Samen hebben we de vakantie tot in de puntjes voorbereid. Vooraf zamelde JCI geld in om de kosten ‘Mijn grootste uitdaging voor ons zo laag mogelijk te was een wandeling van houden.’

10 kilometer bergop’

‘Op vakantie gaan is niet evident MARLEEN DERUYTERE als je MS hebt. Heel wat zaken kunnen je plannen doorkruisen, zoals intense vermoeidheid, spierkrampen … Ook daaraan werd gedacht. Een neuroloog, verpleegkundigen en kinesisten gingen mee op reis.’ ‘JCI wilde er een sportieve uitdaging van maken. Niet gemakkelijk bij een ziekte als MS, waarbij de graad van invaliditeit verschilt van persoon tot persoon. Daarom pasten we de uitdaging aan. Iedereen deed iets volgens zijn of haar kunnen. Want je grenzen aftasten, geeft een boost aan je zelfvertrouwen. Zo’n prestatie doet je opnieuw in jezelf geloven.’ ‘Mijn grootste uitdaging was een wandeling van tien kilometer bergop, in een bosrijk gebied langs onverharde wegen. Ik wilde een paar keer opgeven, maar door de aanmoedigingen van de anderen bereikten we allemaal samen de top.’ ‘Naast de sportprestatie was de vriendschap onder elkaar zo innemend. Hoe jonge mensen zich voor ons hebben ingezet. Hoe de MS-patiënten elkaar hielpen en aanmoedigden. Ik kan niet onder woorden brengen hoe gelukkig het me maakt. Het was voor ieder van ons een heel verrijkende ervaring.’

DOSSIER

elfvertrouwen’ CHRIS BUEDS REED 1 000 KILOMETER TEGEN KANKER

‘Door die foto fietst mijn zus met me mee’ Chris Bueds (59) reed dit jaar voor de vijfde keer de 1 000 kilometer tegen kanker. Tijdens de lange fietstochten was ze nooit helemaal alleen. ‘Op mijn stuur hing een foto van mijn zus Marleen. Op 51-jarige leeftijd kreeg zij de diagnose van uitgezaaide borstkanker. Als de rit even pittiger werd, dan haalde ik motivatie uit haar foto. Hop, een tandje bijsteken, ons Marleen heeft nog veel meer afgezien.’

‘Onderweg vertellen mensen makkelijker wat hen is overkomen’ CHRIS BUEDS

‘We waren heel close, Marleen en ik. Haar dood in 2017 heeft er bij mij zwaar ingehakt. Mijn zus heeft nooit veel over haar ziekte gepraat, bij de familie wilde ze

vooral leuke momenten beleven. Maar zo blok je het verdriet voor een stuk af. Ook wat moeilijk uitgesproken wordt, moet je verwerken. Voor mij is de 1 000 kilometer een manier om dat te doen. Ook een foto van mijn broer Marc, die zes maanden na ons Marleen stierf aan een hartaanval, reisde mee.’ ‘Onderweg vertelden mensen gemakkelijk over wat hen overkomen is. De tongen kwamen los en de harten werden gelucht. Mensen die zelf verdriet meemaken, begrijpen beter het verdriet van een ander. Dat voel je.’ ‘Ons Marleen en onze Marc geven de 1 000 kilometer een grotere betekenis voor mij. Het is een must geworden. Ik zal het niet kunnen laten volgend jaar opnieuw deel te nemen. Mijn zus en broer kan ik er niet mee terugbrengen, maar mijn bijdrage helpt om andere mensen kwaliteit van leven te geven.’

MENTHE TROK DOOR DE WOESTIJN OM AUTISME EEN PLAATS TE GEVEN

‘Alleen zijn met mijn gedachten deed deugd’ Menthe Vangansbeke (19) werkt als zorgondersteuner in een ziekenhuis. Ze heeft autisme en had het daardoor niet makkelijk op school. Een wandeltocht in de Sahara gaf haar zelfvertrouwen. ‘Ik werk heel graag in het ziekenhuis. Heel wat anders dan mijn schooltijd. Naar school gaan vond ik altijd lastig. Ik volgde les in het buitengewoon onderwijs. Voor mij was er te weinig structuur. Ik ging elke dag huilend naar school. Toch zette ik door. Ik behaalde mijn diploma en ging aan het werk. Weer een uitdaging.’ ‘Op Facebook vond ik lotgenoten. In een besloten Facebookgroep praatten we over onze ervaringen. Want niet iedereen begrijpt wat we voelen. In die groep hoorde ik over de trektochten voor mensen met autisme van ResetT. Het concept sprak me erg aan. In november vorig jaar vertrok ik. Dat was opnieuw een grote stap. Een groep

met mensen die ik niet kende, een bijzondere bestemming en de fysieke uitdaging van de wandeltochten. Ik stelde mezelf al lang vragen over mijn toekomst. Zou ik het ooit aankunnen om op eigen benen te staan?’

‘Op reis gaan met mensen die ik niet kende, was voor mij een grote stap’ MENTHE VANGANSBEKE

‘Die reis was voor mij een test. Het lukte om even weg te zijn van mijn familie en om me open te stellen naar de andere deelnemers. Tijdens de wandeltochten ben je vaak alleen met je gedachten. Dat deed deugd. Het beviel me zo goed dat ik in de zomer opnieuw deelneem aan een trektocht. Dit keer in het Atlasgebergte.’

LUC VAN GORP, VOORZITTER CM

VEERKRACHT Marleen heeft MS. Een vijfdaagse trektocht met lotgenoten in de Bourgogne maakt haar gelukkig. Chris verloor haar zus aan kanker, haar broer aan een hartaanval. Duizend kilometer fietsen helpt haar om haar verdriet te verwerken. Menthe heeft autisme. Een bijzondere bestemming en een fysieke uitdaging samen met mensen die ze niet kent, zijn een boost voor haar zelfvertrouwen. De verhalen van Marleen, Chris en Menthe getuigen op een indrukwekkende manier

over de veerkracht van mensen. Ziekte, verlies, een beetje anders zijn dan de meeste anderen, het houdt geen van deze sterke vrouwen tegen om vol in het leven te staan en de regie in handen te nemen. In al hun kwetsbaarheid gaan ze zelf op zoek naar die momenten die voor hen waardevol zijn. Want hoe we het ook draaien of keren, het volmaakte leven bestaat niet. Vroeg of laat worden we allemaal met tegenslag geconfronteerd. Tegenslag die soms onherstelbaar

is en altijd littekens achterlaat. Gezondheid is daarom veel meer dan niet ziek zijn of niet anders zijn. Gezondheid ligt net in de kracht van mensen om zich aan te passen aan de situatie, wat er ook op hun pad komt. En of het nu met een grote uitdaging is of in een klein koestermoment, we zijn allemaal op zoek naar levenskwaliteit. Laat ons als samenleving vooral de omgeving creëren die toelaat dat mensen kunnen zijn wie ze willen zijn.

VRAAG & ANTWOORD

De donkere kant van chocolade

‘Cacao op de beurs is spelen met mensenlevens’ Chocolade, zijn bitterzoete smaak kent veel liefhebbers. Helaas blijkt ook de business achter de chocolade zowel zoet als bitter te proeven: zoet voor de grote producenten, maar vaak een bittere pil voor de cacaoboeren. Topchocolatier Dominique Persoone duikt met ons in het exotische verhaal achter die zoete zonde.

TEKS T NILS DE NEUBOURG FOTO DOMINIQUE PERSOONE

ersoone bedenkt met zijn merk The Chocolate Line al ruim een kwart eeuw vernieuwende smaken voor pralines. Intussen heeft hij ook al een eigen cacaoplantage in Mexico en kan hij terugblikken op tal van chocolade-expedities, overal ter wereld. In april ging hij zo nog op expeditie naar Congo. Persoone ging in op de vraag van prins Emmanuel de Merode om een chocoladefabriek op te starten bij het Congolese Vinungapark. ‘Het extreemste wat ik ooit heb gezien.’ Zijn bijnaam als de Indiana Jones van de chocolatiers kwam er dus niet zomaar. ‘Maar een sexy boy als Indiana Jones zijn we al even niet meer. (lacht) Maar ik hou nog wel steeds van

‘Als ik cacaoboeren vraag wat er moet gebeuren is de reactie eenvoudig: betaal mij meer ’ DOMINIQUE PERSOONE

avontuur en uitdagingen. Al heb ik ook geluk heb gehad. Want ik was niet de slimste van de klas, ook niet de beste business man van het land. Ik ga vooral af op mijn buikgevoel. Zo ga ik ook om met mijn machtig team. Die meisjes en jongens werken keihard. Ik wil die mensen dan kunnen belonen. Ook omdat ik zelf altijd heel slechte bazen had. Toen ik met mijn vrouw de zaak begon, hebben we één ding gezworen: dat we nooit zo een baas zouden worden. Want een baas die geen respect heeft voor zijn personeel, zouden ze moeten castreren.’ Jouw team strekt zich tegenwoordig al uit tot je plantage in Mexico. ‘Die mensen zijn zo trots dat ze een huis kunnen bouwen met wat ze bij mij verdienen. Dan roepen ze: ‘Patrón, patrón, kom een keer kijken naar mijn nieuw huis!’ Ik vind dat de max, want dan zie je dat je iets

betekent. En die mensen zijn ook nog eens gelukkiger dan wij hier.’ Het is toch niet alleen maar rozengeur en maneschijn, die cacaowereld? ‘Veel cacaoboeren worden uitgeperst. En dat doet mij pijn aan mijn hart, want ik ken verschillende boeren persoonlijk. Als ik hen vraag wat er moet gebeuren, is de reactie eenvoudig: betaal mij meer. Van alle schakels in de cacaoproductie zijn het de boeren die er het hardst voor moeten werken. Toch verdienen ze het minst. Ik begrijp dat niet. Het is toch niet moeilijk om die boeren een eerlijke prijs te geven? Als rijke Europeaan zouden we dat niet eens voelen. Stel dat een Mars ineens vijf cent duurder is. Ga je die dan laten? Voor een cacaoboer is dat wel dag en nacht verschil.’ ‘Vorig jaar stortte de cacaomarkt dan ook nog eens in. Die handel gebeurt op de beurs. Dat is dus gewoon spelen met het leven van mensen. Boeren kregen zo plots een derde minder voor hun cacao.’ ‘Daarom dat jongere generaties de oudere boeren gek verklaren om nog cacao te telen. De jongeren schakelen dan over op bijvoorbeeld ananassen. Dat is makkelijker en met een vaste prijs.’ Diezelfde kinderen zouden al vanaf zeer jonge leeftijd meehelpen. ‘In Zuid-Amerika zie je de kinderen vaak helpen op de plantage. Maar mijn buren in Damme zijn ook

allemaal boeren. In de zomer draaien ook hun kinderen keihard hun botten af. Gastjes van twaalf jaar zitten daar dan op de tractor. Ik weet niet of dat wel mag, maar zij vinden dat alleszins geweldig.’ (lacht) ‘Kinderarbeid is dus voor mij nogal dubbel. Want is het erg dat een kind de papa helpt bij het binnenhalen van een cacao-oogst? De situatie is natuurlijk helemaal anders als er geen andere keuze is en dat het dus onder dwang gebeurt. In veel landen is het zo dat als de kinderen niet helpen op het land, ze gewoon geen eten hebben.’ ‘Ik heb zo al schrijnende dingen gezien. Ook van mijn reis naar Congo kwam ik in shock terug. Dat was het extreemste wat ik ooit heb gezien. Zes jonge mama’s vroegen me of ik hun kind niet wilde kopen, voor 1 000 dollar. Dat doen ze niet voor het plezier, maar gewoon uit miserie.’ Door die erbarmelijke omstandigheden heb je wel begrip voor die kinderarbeid? Of de stropers in het Congolese Virungapark? ‘Zij hebben daar niks en voor een kilo ivoor wordt 8 000 dollar betaald. Zo een slagtand van een olifant weegt twintig kilo. Als je dan in die miserie zit en je kinderen zijn stervende, dan begrijp ik die keuze.’ ‘Het enige wat je dan kan doen is een alternatief voorzien: eerlijk werk creëren. Ik probeer daar mijn klein steentje aan bij te dragen door een chocoladefabriek te bouwen en ze chocolade te leren te maken. Het is misschien een druppel op een hete plaat, maar als ik al een paar mensen kan helpen, doe ik

ZO ZIT DAT VAKANTIEGELD

Kan ik vakantiegeld en ziekte-uitkering combineren? Help cacaoboeren aan een leefbaar inkomen Ondanks de flinke prijzen in de winkel worden kleine cacaoboeren vaak slecht betaald voor hun werk. Dat betekent rondkomen met minder dan twee euro per dag. Armoede en een gebrek aan een alternatief zijn dan dikwijls redenen om goedkope kinderhanden in te zetten. Zo werken er alleen al in Ivoorkust en Ghana naar schatting 2,1 miljoen kinderen op cacaoplantages. ‘Kinderarbeid is soms pure noodzaak’, verduidelijk Hilde Verhelst, secretaris bij ACV Voeding en Diensten. ‘Het is een complex probleem. Kinderarbeid rechtstreeks aanpakken kunnen we niet. We moeten vooral werk maken van een goed inkomen voor de boeren.’ ‘Kleinschalige producenten die samenwerken met lokale boeren en hen eerlijke betalen zijn een stap in de goede richting, maar lossen helaas niet alles op’, zegt Verhelst. ‘We hebben een grotere verandering nodig.’ Daarom stapt ACV Voeding en Diensten mee in het partnerschap ‘Beyond Chocolate’ voor betere omstandigheden voor cacaoboeren. Tegen 2030 mag er in België enkel nog duurzame chocolade geproduceerd en verkocht worden. Volg de actie op www.acv-voeding-diensten.be.

Ben je lang arbeidsongeschikt en heb je dit jaar nog vakantiedagen over? Laat dan zeker het vakantieattest van je ziekenfonds invullen door je werkgever of de werkloosheidsinstelling. Voor dezelfde dag kun je geen ziekte-uitkering en vakantiegeld tegelijk krijgen. Werknemers bouwen elk jaar vakantie op voor het volgende jaar. Als bediende wordt je vakantiegeld verrekend voor elke dag dat je vakantie neemt. Tijdens betaalde vakantiedagen loopt je loon dus gewoon door. Arbeiders daarentegen krijgen hun vakantiedagen in één keer uitbetaald. Kun je door arbeidsongeschiktheid niet werken, dan krijg je na het gewaarborgd loon een ziekte-uitkering van het ziekenfonds. Het is mogelijk dat je door arbeidsongeschiktheid niet al je vakantiedagen hebt opge-

nomen. Toch krijg je daarvoor vakantiegeld. Arbeiders kregen dat voor alle vakantiedagen al vooraf uitbetaald. De niet-opgenomen vakantiedagen krijgen bedienden nog uitbetaald. Maar een ziekte-uitkering en vakantiegeld voor dezelfde dag ontvangen, kan niet. Als je lang arbeidsongeschikt bent, kreeg je van je ziekenfonds in de loop van het jaar een vakantieattest. Laat dat zeker invullen door je werkgever en stuur het terug naar je ziekenfonds. Doe je dat niet, dan riskeer je geld te verliezen. Arbeiders en werklozen kunnen ervoor kiezen om hun resterende vakantiedagen gespreid op te nemen. Voor die dagen krijgen ze geen ziekte-uitkering. Als ze vakantiedagen opnemen, zal de ziekte-uitkering voor die periode dus lager zijn. Door hun vakantiedagen evenredig te spreiden, wordt ook de ziekte-uitke-

ring gelijk verdeeld en ondervinden ze geen of weinig financiële gevolgen. Bedienden hebben die keuze niet. Het ziekenfonds verrekent hun vakantiedagen op het einde van het jaar. Hou er dus rekening mee dat je inkomen in december gevoelig lager kan zijn. Deze regeling geldt niet voor statutaire en contractuele ambtenaren. Het is mogelijk dat je als arbeider of bediende van de adviserend arts toelating krijgt om deeltijds te werken tijdens de periode van arbeidsongeschiktheid. In dat geval is het aan te raden om de resterende vakantiedagen dan ook op te nemen tijdens je deeltijdse activiteit. Zo verlies je geen geld. Indien je niet alle vakantiedagen hebt kunnen opnemen zal het saldo op het einde van het jaar verrekend worden.

INBRAAK

Hoe bescherm ik mijn woning als ik op reis ga?

>> dat. Samen met een nieuwe zeepfabriek en nog an-

dere projecten proberen we zo toch langzaam iets te veranderen.’ Dat is toch wel weer een heel nieuw en onbekend avontuur in Congo? ‘Je moet ook durven in het leven. Al neem ik soms ook wel eens te grote risico’s. Gelukkig is mijn vrouw wat nuchterder. Ik werd zot verklaard om naar Congo te vertrekken: malaria, ebola, tseetseevliegen, rebellen … Mijn vrouw zei zelf ook dat ik het moest doen. Maar toch heeft ze wel eerste mijn levensverzekering nog een keer gecheckt. (lacht) De kunst is vooral om die kleine jongen te blijven, met kattenkwaad en zottigheden, en domme dingen doen. En dromen!’ Het was ook die kleine Dominique die naar Congo vertrok? ‘Zeker! Ik heb een hekel aan mensen die niet dromen. Ik droom nog altijd, eigenlijk veel te veel. Congo is ook zo een droom. Ik zou het fantastisch vinden moest ons project een groot succes worden. Winst ga ik daar niet uit halen, alleen maar geld insteken. Maar waarom zou ik het geld waar mensen zelf voor gewerkt hebben niet teruggeven? Ik vind dat ik dat moet doen. Dat is dan maar mijn manier om de wereld te bedanken omdat ik zoveel geluk heb gehad.’

Je huis beveiligen is natuurlijk elke dag belangrijk. Maar als je voor langere tijd van huis bent, kan je nog een aantal extra maatregelen nemen. Onderzoek wees uit dat een inbreker zijn pogingen na gemiddeld drie minuten staakt. Je probeert hem dus best zo lang mogelijk buiten te houden. Dat kan door enkele mechanische maatregelen die je gevelopeningen goed beschermen. Een meerpuntssluiting, veiligheidsslot of opbouwslot en een goede cilinder-

bescherming (zodat die niet te ver uitsteekt) vormen een goede hindernis. Gelaagd glas is moeilijker in te slaan en automatische buitenverlichting schrikt ook af. Je kan natuurlijk ook kiezen voor een alarmsysteem, wat wel meteen duurder is. Ben je voor langere periode weg dan is het zeer zinvol om je buren daarover op de hoogte te brengen. Als zij verdachte handelingen vaststellen, kunnen ze de politie waarschuwen. Daarnaast kan je ook aan de politie

vragen om je woning extra in de gaten te houden tijdens je afwezigheid. Dit woningtoezicht vraag je aan via www.police-on-web.be. Tot slot nog deze tip: je kan via je gemeente gratis een beroep doen op een diefstalpreventieadviseur. Hij komt bij je thuis langs en geeft advies op maat van je woning.

>>> www.1dagniet.be

LAATSTE KANS

Wie wil jij eens interviewen? Met de zomer in het vooruitzicht denkt de Visieredactie al aan vakantie. We zoeken alvast naar vervanging bij onze lezers. Laat ons weten wie jij graag wil interviewen en waarom. En wie weet

zit je binnenkort met die persoon rond de tafel voor een boeiend gesprek. Mail ons: lezers@visieredactie.be (onderwerp: zomerinterview) of

stuur ons een kaartje: Visie – Zomerinterview, postbus 20, 1031 Brussel. Vermeld zeker je contactgegevens.

TOT JE DIENST

BIJ ARBEIDSONGESCHIK THEID

Werkgever informeert ziekenfonds elektronisch Als je door ziekte of een ongeval niet kunt werken, dan moet ook je werkgever aan je ziekenfonds gegevens bezorgen die nodig zijn voor je ziekte-uitkering. Werkgevers kunnen dat met de post of online doen. Vanaf 1 juli worden werkgevers verplicht om die inlichtingen elektronisch door te sturen naar het ziekenfonds. Als dat niet op tijd gebeurt, dan is het mogelijk dat je ziekte-uitkering pas later wordt uitbetaald.

OVERLIJDEN

Luc Roussel, ACV-proost

Vanaf 1 juli

Meer pensioen en ziekte-uitkering, hogere tussenkomst woon-werkverkeer Het Interprofessioneel Akkoord (IPA) dat het ACV onderhandelde en goedkeurde, zorgt vanaf juli 2019 voor meer koopkracht voor heel wat mensen. Deze verhogingen komen bovenop de verhogingen door de indexering die geschat worden op 3,4 procent. Tegelijk lopen ook onderhandelingen in de sectoren om dat IPA verder concreet uit te werken in hogere lonen, werkbaar werk, toegang tot SWT en landingsbaan, fietsvergoeding enzovoort.

Terugbetaling trein, tram, bus Al jaren stijgen de prijzen van het openbaar vervoer. Maar de terugbetalingen door de werkgever evolueerden niet mee. En zijn zo gezakt tot 64 procent van de prijs. Op 1 juli stijgen de minimale terugbetalingstarieven met 9,4 procent, zodat ze uitkomen op minimaal 70 procent. Vanaf 1 juli 2020 zullen ook de eerste vijf kilometer vergoed worden.

BOUWSECTOR

Pensioenen

Syndicale premie Constructiv verzendt sinds 3 juni de syndicale premiekaart voor 2019. De premie bedraagt 0,62 euro per gepresteerde of gelijkgestelde dag tijdens de referteperiode (van 1 april 2018 tot en met 31 maart 2019) met een maximum van € 135. Geef de premiekaart af in een ACV-dienstencentrum of een beroepsverbond van ACV BIE. Wij zorgen dan vanaf 17 juni 2019 voor de betaling. Zorg er wel voor dat je in orde bent met de betaling van jouw syndicale bijdrage én noteer je rekeningnummer op de premiekaart.

Vanaf 1 juli stijgen bepaalde pensioenen, bovenop de indexering: Het minimumpensioen voor een volledige loopbaan (45 jaar) stijgt bruto met 1 procent. Dit bovenop de 1,4 procent die al eerder beslist was. Ook het minimumpensioen voor een onvolledige loopbaan (minder dan 45 jaar) stijgt met 2,41 procent bruto zodat dit opnieuw gelijk wordt getrokken. De oudste pensioenen die hoger zijn dan het minimumpensioen en

Vergoeding voor slachtoffers van arbeidsongevallen beroepsziekten De minimumvergoeding stijgt met 2,41 procent vanaf juli 2019.

Vergoeding werkloosheid De minimumuitkeringen voor tijdelijke werkloosheid stijgen vanaf juli 2019 met 3,5 procent.

TEKS T DAVID VANBELLINGHEN

Het ACV betreurt het overlijden van zijn nationaal proost, Luc Roussel (68), op zondag 2 juni 2019. Hij werd tot priester gewijd in 1981 en werd lid van de priesterploeg voor de arbeiderspastoraal in Schaarbeek en Sint-Joost. Luc Roussel werd nationaal proost voor het ACV in februari van dit jaar. Hij was eerder al proost bij de Franstalige KAJ en bij het MOC, de Franstalige tegenhanger van beweging.net.

een rol. Contacteer CM voor meer informatie.

ingegaan zijn vóór 2010, stijgen bruto met 0,785 procent vanaf augustus 2019. Dit alles komt bovenop de verhoging van het vakantiegeld waarover we in mei al informeerden.

Ziekte-uitkeringen De minimumuitkeringen voor regelmatige werknemers met gezinslast of alleenstaanden stijgen met 1 procent bovenop een eerdere verhoging van 1,4 procent. De minimumuitkeringen voor samenwonende regelmatige werknemers stijgen met 2,41 procent. De minimumuitkering voor onregelmatige werknemers zonder gezinslast stijgt met 2 procent. Over de verhoging van de inhaalpremie (vakantiegeld voor invaliden) informeerden we al in een vorig nummer van Visie. Je bent een regelmatig werknemer als je minimaal zes maanden voldoet aan de voorwaarden om recht te hebben op een uitkering en een aantal arbeidsdagen of gelijkgestelde dagen (zoals vakantie) kunt bewijzen binnen een bepaalde termijn. Ook je inkomen speelt

De minimumuitkeringen voor volledig werklozen, voor mensen op SWT en voor inschakelingsuitkeringen stijgen voor gezinshoofden en bevoorrecht samenwonenden met 3,5 procent. Voor alleenstaanden bedraagt de stijging 2,41 procent. Samenwonenden ontvangen 2 procent extra.

Hoger leefloon Het leefloon voor alleenstaanden en samenwonenden stijgt met 2 procent.

Hoger minimumloon? In het IPA zat ook de afspraak om het minimumloon in juli te verhogen met 1,1 procent. En om onderhandelingen te starten over een tweede verhoging. Voor de eerste verhoging op 1 juli ligt een ontwerp van nationale cao klaar ter ondertekening. Ondertussen lopen de onderhandelingen over een tweede verhoging van de minimumlonen. Die verlopen moeizaam.

GEBOORTEPAKKET

Hello new life Leden van ACV-CSC METEA die een kindje krijgen of adopteren, ontvangen vanaf nu het geboortepakket ‘Hello new life’. In een mooie herbruikbare draagtas vinden ze naast enkele onmisbare brochures ook een tetradoek en een formulier om de geboortepremie aan te vragen. >>> www.alleenmaarvoordelen.be

VACATURES

Wengen Deluxe in Zwitserland

Actieve en luxueuze vakantie voor volwassenen In het wondermooie, autovrije Wengen verrassen we je graag met o.a. een culinaire maaltijd op een betoverende locatie, enkele uitdagende, begeleide wandelingen en een kaasdegustatie. Je verblijft in hotel Palace met een panoramisch terras in all-in. Prijzen en periodes: van 9 tot 17 september 2019 voor 968 euro (kamer type Edelweiss). Reis naar daar met de bus of met je eigen wagen. Voor de bus betaal je een toeslag van 152 euro. Kies je voor een single kamer type Edelweiss dan betaal je geen toeslag.

Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc Werkvakanties

CM ZOEKT

Vrijwilligers voor buitenlandse opdracht in juni of juli

Copywriter/Redacteur Recruitment specialist Paramedicus Psycholoog Kennisbeheerder Internationale Overeenkomsten 100 % - Schaarbeek - Onbepaalde duur www.cmjobs.be

We zoeken vrijwilligers die in juni of juli tien dagen willen meewerken in een van onze hotels in Tsjechië of Zwitserland. We zoeken onder andere medewerkers voor het restaurant, de wasserij en de schoonmaak. Vrijwilligerswerk bij Intersoc is gratis. In ruil voor je hulp zorgen wij voor het vervoer naar en het verblijf in all-inclusive in onze hotels. Ga naar www.intersocwerkvakanties.be of bel ons op 02 246 47 35.

16 UITLAATKLEP Het leven is vaak rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan. Net daarom staat Visie graag even stil en stellen we een Bekende of Boeiende Vlaming tien vragen om tot rust te komen.

Deze week: actrice Barbara Sarafian (51) TEKS T WIM TROCH - FOTO ID / FRED DEBROCK

Barbara, 1

Waarvoor is er te weinig aandacht in de samenleving?

‘Voor de natuur van de mens op zich. We lijken allemaal op elkaar en toch verschillen we te veel om door diezelfde molen te kunnen worden gedraaid. Ik denk aan eigen tempo, aan eigen dromen en verlangens, enzovoort. Er wordt ironisch genoeg geen tijd genomen om uit te pluizen wat het effect van tijd is op ons. We liggen ronduit in de knoop met de dwingende chronologie van onze tijdsbesteding, onze agenda, onze roosters.’

Welke mooie waarde(n) dank je aan je ouders?

‘Loyauteit en verdraagzaamheid. Dat is maar een greep uit wat mijn ouders mijn broer en mij toonden. Het iedereen is welkom-gegeven was een belangrijke eigenschap bij ons thuis. Het huis zat altijd vol met mensen. Je werd altijd bediend met eten, drinken, een troostende schouder, verhalen. Of je kon er gewoon in stilte vertoeven. Zelf heb ik dat teruggeschroefd en ben ik er meer op gericht om mijn cocon te bewaken.’

Wat zou je graag beter kunnen?

‘Zingen en public. Professioneel dan. Op een moment heb ik moeten besluiten dat dat niet mijn grootste talent is. In bepaalde voorstellingen heb ik het steevast gedaan en met volle goesting, maar een zangeres kan je me echt niet noemen. Zingen is een métier waar verscheidene disciplines in samenkomen, waar de anekdotiek wordt overstegen, waarvoor je diep moet gaan om je eigen geluid te leren of laten kennen.’

Waaraan besteed je te veel of net te weinig tijd?

‘Sporten is een lastige. En vooral dan op regelmatige basis. Ik doe het te weinig. Gelukkig is lopen een sport die me makkelijk afgaat. Je kan het doen waar en wanneer je wil. Niet in groep, want met mijn job is elke mogelijkheid om een gezamenlijk tijdstip te vinden uitgesloten. De job gaat voor.’

Welke film heeft indruk op je gemaakt?

‘Onlangs heb ik nog eens Call Me By Your Name van Luca Guadagnino herbekeken. Ik hou van karaktergedreven verhalen. Opbouw naar spanning door de beslissing van een personage. Als dat werkt voor mij heb je me mee in je universum als regisseur. En steevast blijf ik teruggaan naar het oeuvre van John Cassavetes. Dat is puur klassiek en onvergankelijk studiemateriaal voor me.’

Wat zou je uitvinden om van de wereld een betere plek te maken?

‘Oh, om mee te beginnen: een eenvoudige machine om al het overbodige prul dat dagelijks op de markt wordt gebracht nog voor de consumptie onverbiddelijk te vernietigen. Van prullaria voor in de keuken tot telefonie-gadgets die waardeloos zijn. En hoe ouder ik word, hoe meer ik begrijp dat de wereld meer is dan alleen mensen. Maar we lopen elkaar voor de voeten, we lopen te foeteren en te vloeken, dus misschien is een mute-knop om onszelf of de andere even op stil te zetten geen slecht idee.’

Waar op de wereld zou jij je nog thuis kunnen voelen?

‘Lang dacht ik dat dat gevoel van thuiskomen me op een dag ging verrassen en dat ik plots thuis zou zijn. Dat is zeer romantisch maar eigenlijk een perfecte manier om je eigen rusteloosheid te blijven voeden. Zat ik ergens op een tak in een bos, dan hunkerde ik naar de stad en omgekeerd. Dat is nu al een tijd niet meer het geval. Ik ben thuis waar ik adem. Thuis associeer ik met innerlijke rust en die

kan ik via meditatie vrij snel oproepen. Eenvoud is thuis. Maar met een geut zomerzon gaat dat natuurlijk nog beter.’

Wat zou iedereen op school moeten leren?

‘Dat hij of zij zichzelf mag zijn. De zaadjes van je zelfkennis worden geplant in de eerste kleuterklassen. Tenzij er al een klein psychopaatje in je schuilt is het essentieel dat je op verkenning mag gaan, in groep. Voor een leerkracht die de troepen moet samenhouden is het een hele opdracht om die diversiteit aan persoonlijkheden te kunnen overzien, maar toch ligt daar de basis van menselijk respect en zelfrespect. Nu leren we vooral dat we niet mogen afwijken van een groepsgeest. Men zou op school moeten kunnen

aanleren dat je veilig bent met al je eigenschappen.

Stel dat je eens zou kunnen afspreken met een bekend persoon, met wie zou je dan een terrasje willen doen en waarom?

‘Niet om er uren mee te zitten keuvelen, maar had ik Nelson Mandela kunnen ontmoeten dan was ik daar best vervuld uit gekomen. Stel je voor, een uurtje op een terras naast Mandela, zonder al teveel woorden, een koffietje of drie, een paar keer naar elkaar knikken met de milde glimlach. Hij belichaamde voor mij een zeer sterke vorm van geweldloos overleven, het verwerken van de vernedering, het inzicht van zijn verantwoordelijkheid als enkeling ten opzichte van een gigantische bevolkingsgroep die zich onderdrukt voelde en nog steeds voelt.’

Welk beroep zou je uitoefenen, als je niet kon doen wat je nu doet?

‘Ik zou schrijven. Het is mijn absolute droom, nu nog, om een uiterst strikt, eentonig en gedisciplineerd werkschema te kunnen hanteren, zoals de Japanse schrijver Haruki Murakami. Opstaan om 5 uur. Een uur joggen. Ontbijten, schrijven, lunchen, powernap en verder schrijven tot 17 uur. Alle dagen. Nu schrijf ik ’s nachts, of tussen pot en pint en dat zit me niet lekker. Opstaan om 5 uur doe ik d’office al een aantal jaren. Met of zonder acteerjob. Ik ben een ochtendmens. Dus dat valt al mee.’