Visie 2018 nr. 18

Regio Kempen (Turnhout) vrijdag 19 oktober 2018

NIET LUI, WEL ONZEKER Hoe denkt de jeugd over werk? Dat wilde het ACV weten, dus bevraagde ze samen met de universiteit UCL 4 000 jongeren over hun verwachtingen, wensen en teleurstellingen.

Wat blijkt? De zorgeloze jeugd bestaat niet meer.

Van alle jongeren maakt meer dan drie op de vier zich zorgen over de toekomst. Maar er is ook goed nieuws.

Lui zijn onze jongeren zeker niet, zelfs als ze genoeg geld zouden hebben, willen ze toch blijven werken.

ABONNEE

> p. 11

Gebruik van zware pijnstillers stijgt met een derde

Decenniumdoelen onderzoekt armoede in 33 gemeenten

> p. 4

www.beweging.net

www.cm.be

‘GEMEENTEN, PAK ARMOEDE GEZAMENLIJK AAN’

www.acv-online.be

jaargang 75 ¬ visie nummer 18 afgiftekantoor brussel x ¬ p910695 volgend nummer op 2 november 2018

> p. 2-3

Regionieuws > p. 13

2

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

VERWOORDING

GELIJKHEID MAAKT HET VERSCHIL Kinderen die met lege boterhammendozen naar school vertrekken, die niet naar een verjaardagsfeestje gaan omdat ze geen cadeau kunnen meenemen of die zelf geen feestje kunnen geven. Kinderen die dromen van een bezoekje aan een pretpark, maar die die droom nooit werkelijkheid zien worden.

Dat zijn maar een paar voorbeelden, zomaar uit de realiteit gegrepen.

Voorbeelden vooral die ons raken en waarvan zo goed als iedereen aanvoelt dat zoiets gewoonweg niet kan in een – vooralsnog – welvarend land.

En toch gaat het de verkeerde richting uit. Cijfers van Kind en Gezin van juni zijn hard en leggen een stijgende lijn bloot. Bijna een op de zeven kinderen tussen nul en drie jaar groeit op in een kansarm gezin. De recente armoedebarometer onderzocht de 33 gemeenten waar de kinderarmoede het hoogst is, in sommige gemeenten tot wel 38 procent, dat is meer dan een kind op de drie. Zo hebben kinderen van moeders die geen Belgische nationaliteit hebben of kinderen die in centrum- en grootsteden wonen een (veel) grotere kans om op te groeien in armoede.

Onvoorstelbaar.

De vaststelling is één zaak. Die is er. De wil om dit aan te pakken en te vechten voor die kinderen is er ook.

Het probleem en de oplossingen zijn evenwel complex en daar wringt vaak het schoentje. Want begrip tonen voor een kind in armoede wil zeggen dat je ook begrip moet tonen voor het hele gezin. Om te zorgen dat er voldoende inkomen is, kwaliteitsvolle arbeid, kinderopvang, betaalbare woningen. Eigenlijk moeten we ervoor durven te kiezen om iedereen mee te willen. Enkel zo kunnen we ongelijkheid bestrijden.

Gelijkheid maakt het verschil, niet alleen voor die een op de zeven kinderen, maar voor ieder van ons. Het maakt ons bovendien als samenleving gelukkiger.

Linde De Corte Algemeen secretaris beweging.net

Decenniumdoelen onderzoekt armoede in 33 gemeenten

‘Gemeenten, pak armoe Vijf dagen na de gemeenteraadsverkiezingen zijn de lokale politici aan zet om een coalitie te vormen en een bestuursakkoord af te kloppen. Voor Decenniumdoelen, dat voor 33 gemeenten een armoedebarometer uitwerkte, moet armoedebestrijding een prioriteit worden in elke gemeente. ‘Ook rijke gemeenten dragen een verantwoordelijkheid voor de armoede in buurgemeenten’, klinkt het.

E

én week voorafgaand aan de lokale verkiezingen presenteerde Decenniumdoelen (DCD) een armoedebarometer voor 33 gemeenten (zie kader). DCD is een platform van armoedeorganisaties, vakbonden, ziekenfondsen en middenveldorganisaties die gezamenlijk de strijd tegen armoede aangaan. Na tien federale en Vlaamse armoedebarometers volgde deze keer een lokale armoedebarometer. En die geeft een oranje knipperlicht over de hele lijn.

Kinderarmoede Terwijl het Vlaamse gemiddelde voor kinderarmoede op 13,76 procent ligt, is in elf van de onderzochte gemeenten de kinderarmoede hoger dan 20 procent.

In de gemeente Boom bedraagt die zelfs 38 procent. In acht gemeenten ligt het cijfer boven 15 procent. ‘Zo zie je maar dat de Vlaamse en federale gemiddelden de diepte en de omvang van armoede soms verbergen. Die lokale cijfers stellen de problematiek scherp’, zegt Michel Debruyne, coördinator van Decenniumdoelen. ‘Tot vijf jaar geleden was in 25 gemeenten de kinderarmoede zelfs niet zo dramatisch. Pas vanaf 2011 vertoont zich een spectaculaire stijging, een gevolg van de financiële crisis van 2008.’

Bijna in alle 33 gemeenten is het aantal personen met een leefloon gestegen.

Die stijging is vooral merkbaar in het voorbije jaar. Volgens DCD een rechtstreeks gevolg van het federale beleid waardoor meer mensen zich moeten wenden tot het OCMW. En ondanks het goede rapport van de dalende werkloosheid in Vlaanderen, blijft de werkloosheidsgraad in 16 gemeenten nagenoeg gelijk of daalt ze maar lichtjes. ‘Het is duidelijk dat de strategie van activering en jobs, jobs, jobs op gemeentelijke grenzen stoot.’ Verder stijgt de onderwijskansarmoedeindex in 19 gemeenten en blijft de energiearmoede (het aantal huishoudens met een budgetmeter) in twee op de drie gemeenten gelijk of stijgt ze.

Sociale woningen DCD wijst erop dat sociale woningen de beste buffer zijn tegen armoede.

Maar in een op de vier onderzochte gemeenten gaat het aantal sociale woningen erop achteruit. In een op de drie gemeenten zijn er dan weer amper bijgekomen. ‘Het is onbegrijpelijk dat gemeenten niet investeren in sociale

woningen of zelfs hun sociaal woonpatrimonium afbouwen’, zegt Michel Debruyne. ‘Niet investeren in sociale woningen betekent mensen naar de dure private markt duwen, met meer armoede tot gevolg.’

Moeten de 33 gemeenten zich nu geviseerd voelen? Zo eenvoudig is het niet.

‘De cijfers van de lokale armoedebarometer zeggen niet altijd iets over het sociaal beleid dat een gemeente voert. Ze verduidelijken wel hoe erg de armoedesituatie er is’, legt Michel Debruyne uit.

‘Aan de ene kant dragen de gemeenten de gevolgen van een falend Vlaams en federaal armoedebeleid en van tenden-

Het is onbegrijpelijk dat gemeenten niet investeren in sociale woningen of zelfs hun sociaal woonpatrimonium afbouwen.

Michel Debruyne, Decenniumdoelen

sen waar ze zelf geen vat op hebben.

Aan de andere kant kan een gemeente wel degelijk een succesvol beleid rond armoedebestrijding voeren. Door sociale huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurkantoren te ondersteunen bijvoorbeeld, een inclusief leefloonbeleid te voeren, samen te werken met armoedeorganisaties en middenveld, door voldoende kinderopvang te voorzien … De 33 lokale armoedebarometers dienen dan ook als instrument waarmee toekomstige gemeentebesturen aan de slag kunnen.’

Verantwoordelijkheid Tegelijk is het de verantwoordelijkheid van alle gemeenten om werk te maken van armoedebestrijding, ook de rijke gemeenten waar armoede nauwelijks een probleem te noemen is. ‘De barometers geven een beeld van één op de tien gemeenten in Vlaanderen. In de andere gemeenten ligt de kinderarmoede beduidend lager. Maar hun verantwoordelijkheid voor een sociaal beleid is minstens even groot, misschien wel groter. Zij kunnen de gemeenten met hoge armoedecijfers ondersteunen.

Hun woonbeleid bepaalt of mensen in

u Bijna in alle 33 gemeenten is het aantal personen met een leefloon gestegen. Volgens Decenniumdoelen een rechtstreeks gevolg van het federale beleid waardoor meer mensen zich moeten wenden tot het OCMW.

armoede er kansen krijgen, hun scholenbeleid bepaalt of jongeren met bijvoorbeeld een migratieachtergrond er welkom zijn.

Wij vragen daarom aan alle gemeenten om armoede solidair te bestrijden.’

Leen Grevendonck

3

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

KORT

oede gezamenlijk aan’ 15 000 jongeren engageren zich voor projecten wereldwijd Meer dan 15 000 Vlaamse en Brusselse scholieren en studenten namen gisteren deel aan de YOUCA Action Day, de opvolger van de Zuiddag. Voor de dertiende keer gingen jongeren aan de slag in een bedrijf, bij een organisatie of bij een particulier. Het loon dat ze op die schooldag verdienden (50 euro), gaat naar projecten van geëngageerde jongeren wereldwijd. Op die manier willen de 15 000 jongeren bijdragen tot een duurzame en rechtvaardige solidaire samenleving.

James Arthur

Dag van de Jeugdbeweging Schrik niet als je vandaag jongeren in het uniform van hun jeugdbeweging op straat of in de bus ziet. Het is immers Dag van de Jeugdbeweging. En dus trekken meer dan 275 000 jongeren trots de short, het hemd of het sjaaltje van hun jeugdbeweging aan.

Zo zetten ze de duizenden vrijwilligers in de kijker die zich elke week engageren. Op verschillende plaatsen worden ook speciale acties georganiseerd, zoals een kampvuur in Wevelgem, een battle tussen de jeugdverenigingen in Mechelen en frietjes voor wie in jeugduniform komt in Borgloon.

Welke 33 gemeenten onderzocht Decenniumdoelen?

Decenniumdoelen selecteerde die gemeenten in Vlaanderen waar de kinderarmoede hoger is dan 10 procent én waar er een actieve groep rond armoede aanwezig is. In de lijst duiken alle centrumsteden op, alle gemeenten met een zekere omvang of met een industrieel verleden. Het zijn net die kenmerken die ertoe leiden dat de kansarmoede er groter is dan in andere gemeenten. Ondanks een laag cijfer voor kinderarmoede, is ook de gemeente Halle toegevoegd aan de lijst, dit omdat er een actieve groep rond armoede is.

De 33 gemeenten zijn: Boom, Oostende, Antwerpen, Genk, Maasmechelen, Turnhout, Gent, Sint-Niklaas, Ronse, Menen, Willebroek, Leuven, Kortrijk, Tongeren, Vilvoorde, Leopoldsburg, Zelzate, Eeklo, Sint-Truiden, Lier, Roeselare, Houthalen-Helchteren, Temse, Tienen, Beringen, Hasselt, Mechelen, Diksmuide, Ieper, Brugge, Lokeren, Heistop-den-Berg en Halle.

✔ Rapporten per gemeente vind je op www.decenniumdoelen.be.

VACATURE M/V KWB vzw zoekt • Administratief hoofdmedewerk(st)er Voltijds - onbepaalde duur Schaarbeek Meer info: www.kwb.be

4

¬ hoe gaat het met u?

KNIPSELS Kunstwerk van medicatiedoosjes Voor de actie Goedkopere medicatie nu kon je aan Samana lege geneesmiddelendoosjes bezorgen. Er werden er 75 000 werden verzameld, waarvoor dank van Samana. Daarmee ging kunstenaar Sven Unik-id aan de slag. Van de doosjes maakte hij een kooi. Zijn werk staat symbool voor het geneesmiddelenbeleid in ons land. Het systeem van openbare aanbesteding voor geneesmiddelen zit nog altijd gevangen en wordt niet toegepast. Met een openbare aanbesteding op de honderd meeste gebruikte geneesmiddelen kan meer dan 600 miljoen euro bespaard worden. Goedkopere medicatie is in het voordeel van de patiënt en de ziekteverzekering. Dure geneesmiddelen treffen vooral chronisch zieke mensen. In hun belang ijvert Samana voor goedkopere medicatie.

✔ www.samana.be/

actie-goedkopere-medicatie

Langdurig gebruik van zware pijnstillers stijgt Steeds meer mensen nemen opioïden of zware pijnstillers. Voor pijnbestrijding bij kankerpatiënten zijn deze geneesmiddelen zeer effectief. Maar er wordt ook meer naar gegrepen voor de behandeling van chronische pijn die niet het gevolg is van kanker. Dat houdt risico’s in.

O

pioïden zijn sterke pijnstillers die verwant zijn aan of een werking hebben gelijk aan die van morfine. Fentanyl, oxycodon, tramadol en tapentadol zijn enkele voorbeelden van opioïden. Ze bestaan in verschillende toedieningsvormen. Je kunt deze zware pijnstillers alleen op voorschrift van een arts krijgen.

32 procent gestegen in 7 jaar tijd

Minder suiker op school De scholen geven vandaag een evenwichtiger aanbod aan dranken en tussendoortjes dan in 2015. Dat blijkt uit een rapport van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Volgens een bevraging bij 650 scholen bannen zeven op de tien scholen gesuikerde frisdranken. Drie jaar geleden waren er dat nog maar drie op de tien. Alternatieven voor frisdrank blijken moeilijk. Het aantal vetrijke tussendoortjes zoals chips is eveneens gedaald. Al is de chocoladewafel een blijver onder tieners. Slechts 15 procent van de scholen biedt vers fruit aan.

Website over ADHD Wie in contact komt met kinderen en jongeren met ADHD en ADD vindt voortaan informatie op een nieuwe website. Het is een initiatief van minister van Volksgezondheid Maggie De Block.

Om kinderen met ADHD en ADD te begeleiden, is een heel zorgtraject nodig.

Elf experten baseerden zich daarvoor op nationale en internationale richtlijnen.

Ouders, leerkrachten en zorgverleners krijgen bruikbare tips over hoe ze kunnen omgaan met ADHD en ADD. De website wil ook zorgverleners ondersteunen bij hun voorschrijfgedrag. Sommige kinderen en jongeren met ADHD krijgen onnodig geneesmiddelen voorgeschreven. Anderen krijgen dan weer geen medicatie terwijl ze er toch baat bij zouden hebben.

✔ www.adhd-traject.be

VACATURE M/V • Helpdeskmedewerker ICT • Application Server Engineer • Actuaris • Learning & Development Specialist Schaarbeek, onbepaalde duur, voltijds Meer info: www.cmjobs.be

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

Op zeven jaar tijd is het aantal gebruikers van opioïden met 32 procent toegenomen, zo blijkt uit CM-cijfers. Het aantal CM-leden dat per jaar minstens één verpakking opioïden afhaalde bij zijn apotheker, steeg tussen 2010 en 2017 van 304 000 naar 402 000. 8 procent van de

Voorzichtig met pijnstillers

3 TIPS

1. Ga altijd eerst de oorzaak van de pijn na vooraleer je een pijnstiller neemt.

2. Als je zelf beslist om een pijnstiller te nemen, kies dan voor paracetamol. Respecteer de doseringen zoals aangegeven in de bijsluiter.

3. Verhoog nooit op eigen initiatief de dosis van zware pijnstillers. Overleg altijd met je behandelende arts.

Aantal gebruikers opioïden 450.000

Kankerpijn anders dan chronische pijn Opioïden worden ook steeds meer ingezet voor behandeling van chronische pijn die niet het gevolg is van kanker, zoals gewrichtspijn, zenuwpijn of lage rugpijn. Het gebruik is in dit geval veel minder wetenschappelijk onderbouwd. Uit onderzoek blijkt onder meer dat er in het lichaam andere mechanismen spelen bij kankerpijn dan bij chronische pijn.

400.000 350.000 300.000 250.000 200.000 150.000 100.000

Afhankelijkheid en misbruik

50.000 0

2010

Kankerpatiënten

2017 Patiënten zonder kanker

gebruikers zijn kankerpatiënten. 92 procent gebruikt opioïden voor de behandeling van pijn die niet het gevolg is van kanker. Bovendien neemt meer dan één op de zeven patiënten zonder kanker een jaar lang minstens één verpakking per trimester van deze geneesmiddelen.

Trappenmodel De doeltreffendheid van opioïden bij de behandeling van pijn bij kankerpatiënten is wetenschappelijk aangetoond. De Wereldgezondheidsorganisatie stelde in 1987 wel al voor om deze geneesmiddelen dan te gebruiken met een trappenmodel. Daarbij starten patiënten met klassieke pijnmedicatie zoals paracetamol. Wanneer die niet meer volstaat om de pijn te bedwingen, schrijven artsen geleidelijk aan zwaardere geneesmiddelen voor. De krachtige opioïden zijn de hoogste en laatste trap. Ze worden pas gebruikt als de pijn anders niet meer onder controle te krijgen is. Opioïden in langzaam toenemende dosissen zorgen bij veel kankerpatiënten voor adequate behandeling van pijn en meer comfort.

Niet alleen nemen meer patiënten zonder kanker opioïden, ze gebruiken die geneesmiddelen ook langer. Dat kan bijwerkingen geven zoals obstipatie, misselijkheid en een levensbedreigende onderdrukking van de ademhaling.

Suf heid waardoor je onder meer riskeert te vallen of gevaar loopt in het verkeer, is een ander mogelijk gevolg. De kans bestaat dat opioïden de werking van andere geneesmiddelen negatief beïnvloeden.

Bovendien treedt er bij langdurig gebruik gewenning op waardoor je een steeds hogere dosis nodig hebt om de pijn te verzachten. Dat kan leiden tot afhankelijkheid en misbruik.

Combineren met andere therapie Voorzichtig omgaan met opioïden, is de boodschap. Gebruik opioïden uitzonderlijk voor de behandeling van chronische pijn die niet het gevolg is van kanker.

Doe het alleen als andere middelen niet werken. En neem ze zo kort mogelijk.

Spreek erover met je arts. Chronische pijn pak je beter niet met geneesmiddelen alleen aan. In combinatie met kinesitherapie, stressmanagement, slaaphygiëne of gedragstherapie bereik je veel meer resultaat.

Martine Creve

Ontdek het zomeraanbod voor volwassenen Op de gratis vakantiemarkten van Intersoc

Zin in een Intersoc-vakantie, maar heb je nog vragen? Of zoek je inspiratie? Kom dan zeker even langs op onze vakantiemarkten.

Schrijf je ter plaatse in voor een charmevakantie uit de zomerbrochure of een groepsreis uit het aanbod Intersoc-anders en ontvang 10 euro korting per deelnemer.

We verwelkomen jou graag van 13u tot 16u op de volgende locaties: • Ma 3/12: Park Inn by Radisson, Martelarenlaan 36, Leuven • Di 4/12: Marmeren Zaal - Zoo van Antwerpen, Koningin Astridplein 26, Antwerpen • Wo 5/12: Clemenspoort, Overwale 3/1, Gent • Do 6/12: Thermae Palace, Koningin Astridlaan 7, Oostende

Meer info via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc-werkvakanties

Ga deze winter mee als vrijwilliger met Intersoc Zin in een onvergetelijke winter? Ga dan mee als vrijwilliger met Intersoc. In onze hotels in Tsjechië en Zwitserland kan je onder andere aan de slag als restaurantmedewerker, keukenhulp of schoonmaker.

Animeer je liever onze kleine en grote vakantiegasten, dan kan je ook naar Frankrijk en Slovenië. Ook skifanaten zijn bij ons meer dan welkom.

Zij kunnen hun hart ophalen als skimonitor.

Stel je kandidaat via www.intersocwerkvakanties.be/stel-je-kandidaat of bel ons op 02 246 47 35.

¬ hoe gaat het met u?

5

ie Gagari

ne

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

Laat je gidsen door de natuur van Massembre

Compagn

Kinderparadijs in het bos De herfst is hét seizoen om je wandelschoenen aan te trekken. En waar kun je dat beter doen dan in de Ardennen? Samen met achttien vakantiegangers die staan te popelen om het domein van Massembre te leren kennen, duiken we het bos in, de gids achterna.

E

nkel een laaghangende mist boven de Maas verraadt dat het herfst is. Voor de rest lijkt het wel een zomerdag: een heerlijk zonnetje en een hemelsblauwe lucht. Op het programma staat een dierenwandeling op het domein van Massembre. De wandelgids van dienst is Ludo Van Lint (69). ‘Ik ben hier al 15 jaar gids’, stelt hij zichzelf voor. ‘In een vorig leven schreef ik voor het magazine van vrijetijdsorganisatie Pasar. Voor een van die artikels werd ik naar Massembre gestuurd. Toen sloeg de vonk over.’

ten met de kleine Anna. Terwijl ze de takken vergelijken die ze in het bos vinden, klinkt er plots een indringende shhht. ‘Een klein everzwijntje!’, roept iemand. Vijf biggetjes huppelen vrolijk rond hun moeder.

‘Everzwijnjongen worden eigenlijk frislingen genoemd’, zegt gids Ludo.

Onze dochter speelt graag buiten, dat willen we aanmoedigen.

Barbara, mama van Tess

Everzwijnen in de cinema Met z’n twintigen, inclusief twee baby’s in kinderwagens, vatten we de wandeling aan.

De meeste gezinnen zijn de dag ervoor toegekomen en maken voor het eerst kennis met het domein. ‘Ja, prachtig gewoon’, zegt Barbara uit Waarschoot. ‘Het bos, de dieren, alles klopt. Het is leuk om er tussenuit te zijn. Mijn man en ik werken heel hard doorheen het jaar, dus het doet deugd om dat in zo’n rustige omgeving even achter te laten.

Maar we hebben deze locatie vooral gekozen voor Tess, onze dochter. Zij speelt graag buiten, en dat willen we alleen maar aanmoedigen.’

Zoals dat gaat bij jonge kinderen, heeft Tess nog voor de wandeling vriendschap geslo-

‘Ze zien er nu schattig uit, maar everzwijnen kunnen tot wel 200 kilo wegen.’ Het lijkt alsof de everzwijnen Ludo gehoord hebben: gretig duiken ze naar de maïs die de verzorger rondstrooit. ‘Zo’n twee keer per jaar gaan ze naar cinema,’ zegt Ludo, ‘want dan verwarmen we hun maïs tot popcorn!’

Eekhoorns, egels en … appels?

Naast everzwijnen verzorgen de werknemers van Massembre ook (dam)herten en reeën op het domein, maar in oktober is het paartijd voor de herten. Dan zijn ze wat beschermend en hebben ze niet zoveel zin om te eten. Die kunnen we dus niet zien. ‘Welke dieren vinden we nog in het bos?’, vraagt

Ludo aan de kinderen. ‘Een eekhoorn’, zegt Tess. ‘Egels’, roept Anna. ‘Mollen’, gaat Tess verder. ‘Een appel’, besluit Anna. Mama fluisterde iets in haar oor, maar dat had ze verkeerd verstaan.

Ook Bob en Martine zijn voor de eerste keer in Massembre. Normaal gaan ze met de caravan op reis, maar deze keer wilden ze hun kinderen ook eens van een vakantiepark laten proeven. Hun zoon Emile loopt ons voorbij met vier kastanjebolsters in zijn handen. ‘Emile durft al wat meer’, zegt Bob. ‘We hebben gezien dat hier ook een avonturenwandeling is met een mini-deathride en een waterparcours. Dat zal hij te gek vinden.’

Domme geit Niet veel later stoten we op een fontein die walvisgewijs een hoge straal water de lucht in spuit. ‘Oh kijk, dat is het waterparcours!’,

roept Emile enthousiast. Inderdaad, we zien wiebelende vlotten en glibberige balken. ‘In de zomer is het niet zo erg om eens uit te glijden, maar nu zou ik toch mijn best doen om het parcours vlekkeloos uit te lopen’, knipoogt gids Ludo. ‘Anders kan het wel eens erg koud worden.’

Net voor het laatste klimmetje passeren we nog een aantal Highlander koeien, schaapjes … ‘En een domme geit’, lacht Emile. We checken het even. Er staat inderdaad een geit in de weide. Emile heeft niemand beledigd. Om op de laatste helling boven te komen, kruipt Tess in de nek van papa Frederik. ‘Kijk eens hoe braaf de andere kindjes blijven stappen’, probeert hij nog. Het is tevergeefs, na een wandeling van anderhalf uur bereikt Tess hoog en droog de aankomst, op de schouders van papa.

Michiel Verplancke

Begeleide wandelingen in Massembre Elk weekend zijn er drie begeleide wandelingen voor mensen die verblijven in Massembre. De wandelingen inbegrepen in het weekendarrangement. Je hoeft je niet in te schrijven. Het niveau wordt bepaald op basis van de gasten.

✔ www.massembre.be

DE VOORZET

IN HET ROOD

Dat zoveel ziekenhuizen in de rode cijfers zitten, belooft weinig goeds. Het ziet er niet meteen naar uit dat de bijdrage van de overheid zal stijgen.

Ziekenhuizen zullen opnieuw in de richting van de patiënt kijken om de tekorten aan te vullen. Minister Maggie De Block verwijst naar de modernisering van het ziekenhuislandschap. Ziekenhuizen zullen in de toekomst meer samenwerken in netwerken. Een positieve evolutie, maar het is naïef om te denken dat alle heil van deze maatregel zal komen.

Het is hoog tijd dat we een ernstig debat voeren over de correcte financiering van de zorg en dus ook van de ziekenhuizen. Dat kunnen we niet doen zonder het ook over de redelijke verloning van de zorgverstrekkers te hebben, dus ook die

van de artsen. Want vandaag dragen de artsen bij in de financiering van de ziekenhuizen door een stuk van hun honoraria af te staan.

Veel beter zou het zijn om de verloning van artsen los te trekken van de ziekenhuisfinanciering. De overheid moet voldoende middelen uittrekken zodat de ziekenhuizen niet meer afhankelijk zijn van ereloonsupplementen. Om de ziekenhuisfinanciering op een gefundeerde manier te hervormen, moeten we er echter zicht op hebben hoe groot de bijdrage van de artsen is. Daar is nu geen transparantie over.

Er is geen tijd meer te verliezen. Grijpen we niet in, dan zullen de cijfers de komende jaren alleen maar roder kleuren. En daar is niemand bij gebaat. Noch de ziekenhuizen, noch de artsen en nog het minst van al de patiënt.

Luc Van Gorp, Voorzitter CM

CMziekenfonds

De precaire financiële toestand is niet alleen slecht nieuws voor de ziekenhuizen zelf. Ook de patiënten zijn getroffen. Op het einde van de rit betalen zij de rekening.

Want waar haalt een ziekenhuis zijn inkomsten vandaan? Voor een deel zijn die afkomstig van de federale overheid. Een andere belangrijke bron is de ziekenhuisapotheek. Maar een groot deel van de inkomsten komt uit de honoraria van de artsen. En die worden mee door de patiënt betaald. Ook de ereloonsupplementen maken hier deel van uit. De

CM-ziekenhuisbarometer toont aan dat die jaar na jaar stijgen. Voor een klassieke opname in een eenpersoonskamer bedragen die ondertussen 935 euro (cijfers 2016).

CMziekenfonds

Stefan Dewickere

Vier op de tien ziekenhuizen in ons land werken met verlies. Dat is maar een van de zorgwekkende cijfers in de jaarlijkse ziekenhuisstudie van de bank Belfius. Maar liefst 39 algemene ziekenhuizen zitten in de rode cijfers. Dat is geen nieuw gegeven. Alleen, de toestand verslechtert.

In 2016 eindigden 30 ziekenhuizen met een negatief resultaat.

6

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

Overleven na overlijden

‘Sterk zijn is mijn enige k Op het moment dat dit artikel verschijnt, bevindt Nathalie Pezet (49) zich op Franse bodem, na 25 jaar in België. Door de plotse dood van haar man Yorick keerde ze samen met haar achttienjarige zoon terug naar haar geboortestad Toulouse. ‘Zonder Yorick kan ik niet aarden in België.’ In aanloop naar 1 november vertelt ze haar verhaal.

E

en jaar geleden sloeg het noodlot toe in het gezin van Nathalie.

Haar man Yorick Mondelaers (49) kreeg een hersenbloeding op zakenreis in Thailand, waar hij juwelen aankocht voor hun juwelenzaak. Hij belandde in een diepe coma. Ook voor het thuisfront stond de wereld plots stil.

Nathalie stapte meteen op het vliegtuig richting Thailand.

Op automatische piloot Vijf weken lang zat Nathalie naast het Thaise ziekenbed. ‘Ik raakte min of meer gewend aan het beeld van Yorick in coma, leerde ermee te leven. Na twee weken Thailand had ik geen besef meer van tijd.

Ik leefde op automatische piloot.’

Yorick reageerde drie weken lang op niks.

Tot hij opeens zijn ogen opende, zijn mond een beetje bewoog, hoestte … Nathalie: ‘Dat beetje leven betekende alles voor me.

In mijn beleving reageerde hij op mijn stem. Maar de dokters waarschuwden me: het konden ook gewoon reflexmatige bewegingen zijn.’ Ondanks de situatie ble-

Ik heb mijn beltoon veranderd, zodat ik nooit meer het geluid moet horen dat die boodschap aankondigde.

Nathalie Pezet

ven de Thaise specialisten positief. ‘Yorick had een grote hersenbloeding gehad, maar de operatie was goed gelukt. Ze dachten dat hij uit de coma zou ontwaken, waarschijnlijk wel met een verlamming.’

De moeilijkste beslissing Pas eind november werd Yorick overgebracht naar België, naar het UZA. Nog steeds in coma. Daar was het ineens een heel ander verhaal. Nathalie: ‘Yorick ging in quarantaine. Waar de dokters in Thai-

land hoopvol waren, merkte ik bij de medische staf hier dat het er niet zo rooskleurig uitzag.’ Intussen brak december aan, een hectische maand in de juwelenzaak.

Nathalie kwam meer en meer onder druk te staan: sinds ze terug was in België, moest ze weer een winkel draaiende houden. ‘En mijn zoon stond aan de vooravond van zijn examens.’

Op woensdag 24 januari 2018 stierf Yorick, drie weken na de beslissing om de medicatie te stoppen. ‘Op dat moment was het bijna een opluchting. Elke keer dat de telefoon ging, viel mijn hart stil. Elke keer dacht ik dat het de neuroloog zou zijn met slecht nieuws. En dan kwam dat telefoontje echt (stil). Ik heb sinds die dag mijn beltoon veranderd zodat ik nooit meer het geluid moet

‘Ik was doodmoe, maar moest door. De enige manier om vol te houden was een informatiestop aan de dokters te vragen.

Om te overleven. Ik had een slecht voorgevoel en moest blijven functioneren. Begin januari werd dat gevoel bevestigd.

Toen had ik weer een gesprek met de dokter, waarin duidelijk werd dat Yorick hersendood was.’

Als je rouwt, heb je de steun van anderen nodig. Denk niet dat je stoort door langs te gaan.

Een ijzige stilte valt. ‘En toen vroegen ze me de moeilijkste beslissing in mijn leven te nemen: hem als een plant te laten leven of te stoppen met de behandeling.’

Nathalie voelde weerstand om zo’n beslissing te nemen en vroeg opnieuw een gesprek met de neurologen. Wisten de dokters het wel zeker? Was er echt geen hoop meer? De neurologen benadrukten unaniem dat de situatie niet meer kon veranderen, dat zijn hersenen compleet beschadigd waren. Dan pas voelde Nathalie de kracht om de beslissing te nemen. ‘Yorick was iemand die veel met zijn handen werkte, een zilversmid. Hij was slim en hield van redeneren en nieuwe dingen bedenken. Het weinige wat hem nog restte, zou voor hem geen leven meer zijn.’

Toch wou Nathalie zo’n grote beslissing niet alleen nemen. ‘Yorick was mijn man, maar hij was ook de papa van mijn zoon en de zoon van zijn ouders. Wettelijk had ik dan misschien wel het laatste woord, maar uit respect heb ik de naasten betrokken.’ Iedereen stemde in om Yorick te laten gaan. Nathalie: ‘Ik denk dat ik het alleen maar heb kunnen doen omdat ik echt van hem hou. En net daarom wou ik hem niet in die positie laten. Hij kon niet meer bewegen, denken, horen, zien of ruiken.

Op een manier was hij al dood.’

Vroegtijdige zorgplanning Het noodlot kan zomaar toeslaan, genieten van elk moment is dus een goede raad van Nathalie. Tegenwoordig denken ook meer en meer mensen na over vroegtijdige zorgplanning. Want je weet maar nooit … CM organiseert hierover regelmatig infosessies.

✔ Meer informatie via

www.cm.be/levenseinde en www.cm.be/agenda.

Nathalie Pezet

ze is. Ik ben ervan overtuigd dat die kracht in iedereen zit’, zegt ze haast geruststellend.

‘Wat ik nu nodig heb, is een nieuw hoofdstuk. Yorick en ik hebben samen iets opgebouwd, maar ik ga niet alleen onze droom waarmaken. Dat kan ik niet. Ik moet nu een andere droom vinden. Ik weet hoe ik het niet meer wil: heel mijn leven hard werken om mijn pensioen te verzekeren. Zo heb ik geleefd met mijn man. Maar wat heeft hij nu aan zijn pensioen? Nu voel ik: komaan Nathalie, je moet van het leven genieten! Sterven zat niet in ons plan, maar dan gebeurt het plots. Je moet elke dag voluit leven. Ik kon niet aarden zonder Yorick in België, dus ben ik naar een plek gegaan waar het leven voor mij op dit moment makkelijker gaat, mijn geboortestad Toulouse. Daar probeer ik verder te gaan.’

horen dat die boodschap aankondigde.’

Pleidooi voor sociaal contact ‘Ik besef soms nog niet dat Yorick nooit meer zal terugkomen’, slikt Nathalie haar tranen dapper weg. ‘Als je man sterft, voelt het alsof je helemaal alleen bent. Bijna niemand weet wat te zeggen. Vaak zwijgen mensen dan maar, uit schrik om iets verkeerds te zeggen. Of ze prevelen voorgekauwde woorden zoals innige deelneming. Dat voelt leeg aan, je zegt beter gewoon dat je niet goed weet wat je moet zeggen.’

‘Ik denk – neen, ik weet intussen – dat sociaal contact als je rouwt een enorme hulp is. Je hebt steun van anderen nodig.

Denk niet dat je stoort door langs te gaan.

Mensen zullen het wel zeggen als ze liever alleen willen zijn. Ze hebben rust nodig, maar ze hebben ook mensen nodig die aanwezig zijn en hen naar buiten trekken. Al is het maar om even mee een brood te gaan kopen.’

Een andere droom Zonder Yorick werd het stiller in huis.

Nathalie: ‘Bij een sterfgeval is stilte niet alleen het gebrek aan geluid, het zit ‘m ook in andere dingen. Er is geen beweging. Een voetstap, een glas dat je uit de kast neemt … Het is wennen dat die kleine lawaaitjes van Yorick weg zijn. Gelukkig is mijn zoon er nog. En voor hem moet ik vooruit. Hij is zijn papa al verloren, ik wil niet dat zijn mama ook nog een zorg wordt.’ En zo vond Nathalie de kracht om te overleven, ook al stortte haar wereld in. ‘Je weet nooit hoe sterk je bent tot de dag komt waarop sterk zijn je enige keu-

Nathalie maakt zich zorgen over de manier waarop veel mensen in het leven staan, de manier waarop zij zelf tot voor kort leefde. ‘We werken allemaal maar avec la tête dans le guidon, zoals ze in Frankrijk zeggen. Kop in het stuur. En maar trappen op die fiets. Je gaat vooruit, maar je kijkt niet rond. We zouden allemaal eens wat rustiger moeten trappen en af en toe eens moeten stoppen. Niet altijd maar sneller en sneller gaan, meer en meer willen hebben. Kleine dingen doen, tijd maken voor elkaar.

Dat is wat echt telt.’

Marion Aussems

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

Thomas Legrève

HOE GAAT HET MET U?

e keuze’

7

‘Mijn allereerste maquette ooit’ Student Jan D’Haene (18) zit op een bankje op de Antwerpse Ossenmarkt. ‘Het gaat prima! Ik heb net pauze en geniet van bokes van de mama. Dat is een voordeel van niet op kot gaan. Ik denk dat thuis blijven wonen op dit moment de beste beslissing is. Ik zie het nog niet zitten om alles helemaal alleen te doen.’

‘Thuis, dat is Deurne, dus na twintig minuutjes fietsen sta ik al in ’t stad. Ik ben net gestart aan mijn eerste jaar bachelor Architectuur aan Universiteit Antwerpen. Ik zou graag in een architectenbureau werken of – wie weet – ooit mijn eigen bureau uit de grond stampen.’

‘Mijn studierichting is plezant. Tot nu toe toch nog, na de examens zie ik het misschien wel anders. Het lessenpakket biedt een goede afwisseling tussen the-

?!

orie en praktijk. Vandaag heb ik trouwens mijn allereerste maquette ooit gemaakt. Het ging best goed (fier).’

‘Ik ben wel benieuwd naar al de wiskunde die eraan komt. Ik kom van de richting Latijn-moderne talen en daar was

Architectuur is plezant tot nu toe. Na de examens zie ik dat misschien anders.

Jan D’Haene

de wiskundeles beperkt. Maar dat loopt wel los. Ik heb heel wat ideeën in mijn hoofd, en ik word straks goed begeleid om ze uit te werken.’

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Thomas Legrève

Hoe blijf ik thuis zelfstandig?

Met woonadvies en begeleiding van een ergotherapeut zorgt de CM-dienst Thuis Blijven Wonen ervoor dat je langer in je vertrouwde omgeving kunt blijven.

je ze kunt kopen of huren. Er is ook aandacht voor valpreventie: je krijgt tips zoals losliggende draden vermijden en overal voldoende licht voorzien.

Als je ouder of minder mobiel wordt, lukt het soms niet goed meer om thuis veilig je plan te trekken. De trap opgaan wordt misschien moeilijk. Je bent bang om te vallen. Dan kun je een beroep doen op de CM-dienst Thuis Blijven Wonen om je wooncomfort te verbeteren.

Daarnaast krijg je begeleiding van een ergotherapeut. Het zijn maximaal drie sessies. De ergotherapeut leert je hoe je een hulpmiddel gebruikt. Je krijgt niet alleen uitleg, je oefent ook samen hoe je bijvoorbeeld op en van een traplift stapt.

Of heb je weinig of geen kracht meer in je rechterarm, dan leert de ergotherapeut je om je linkerarm te gebruiken. Samen zoek je naar alternatieven om je gewoontes aan te passen. Zo kun je je dagelijkse activiteiten blijven doen, maar op een andere manier. De ergotherapeut helpt je om zelfstandig te blijven.

De CM-dienst Thuis Blijven Wonen is gratis. Iedereen kan er een beroep op doen. Je kunt een aanvraag doen bij de dienst Maatschappelijk Werk van je regionaal ziekenfonds.

Bij een huisbezoek geef je aan wat je moeilijk of niet meer kunt doen. CM gaat dan samen met jou op zoek naar de beste oplossingen om je leven thuis veilig en makkelijk te maken. De treden aan de voordeur vervangen door een hellend vlak bijvoorbeeld. Of handgrepen aan het toilet laten installeren. Voor heel wat praktische problemen bestaan er handige en vaak goedkope hulpmiddelen. Je leert ze kennen en verneemt waar

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

Thomas Legrève

8

Vluchtelingen gaan uitdagende job op hoogte aan ‘The sky is the limit’ voor Tajdar en Sharif, die samen met tien andere erkende vluchtelingen aan de slag zijn als schilder van hoogspanningsmasten bij IRIS Group. Dankzij een unieke samenwerking van sociale organisatie Rising You, VDAB en IRIS, kan hun nieuwe leven in België nu echt van start gaan.

V

anop een hoogspanningsmast va n 35 meter glim lachen Tajdar (21) en Sharif (26) ontspannen naar de fotograaf.

Hoogtevrees staat duidelijk niet in hun woordenboek. Dat moet ook, want als schilder van hoogspanningsmasten brengen de twee jongemannen menig uur hoog boven de grond door. Sinds één jaar werken Tajdar en Sharif in vaste dienst bij IRIS Group, een bedrijf dat onder andere hoogspanningsmasten onderhoudt. Om te geraken waar zij nu staan in het leven, hebben zij een bijzonder moeilijk parcours afgelegd. Beiden kwamen als jonge vluchteling in België aan. Tajdar heeft zijn roots in Pakistan, Sharif in Afghanistan.

lingen met een passie voor klimmen opleidt tot hoogtewerkers), VDAB en IRIS Group konden Tajdar en Sharif begin 2017 aan een opleiding tot hoogspanningsschilder beginnen. Nog tien andere jongens deden mee. Op het programma stonden klimtechnieken, intensieve lessen Nederlands, schriftelijke proeven over veiligheid en een week stage bij IRIS Group. ‘Ons doel was om daarna acht jongens in dienst te nemen’, vertelt Kris Van den Wyngaert van IRIS Group. ‘Maar omdat ze alle twaalf zo gemotiveerd waren en zo’n groot potentieel hadden om een goede schilder te worden, hebben we ze allemaal aangeworven via IBO (Individuele Beroepsopleiding, red.) en daarna een vast contract gegeven.’

Groot potentieel

Tajdar en Sharif werken nu als duo en gaan elke week op pad naar werven in Nederland. Het is de eerste job voor Tajdar.

Via een tewerkstellingsproject van de sociale organisatie Rising You (dat vluchte-

11.11.11 voert campagne rond migratie Ook in 2018 staat de campagne van 11.11.11 in het teken van migratie en vluchtelingen. Onder de noemer #AllemaalMensen vraagt de beweging een rechtvaardig migratiebeleid dat de grondoorzaken van migratie aanpakt, maar ook veilige en legale migratieroutes aanbiedt. Een beleid dat niet vervalt in een wij-zij-verhaal, maar gebaseerd is op correcte feiten en cijfers. Te midden van het harde discours rond vluchtelingen, brengt 11.11.11 een warme boodschap. Zo’n tachtig organisaties uit verschillende sectoren onderschrijven de campagne, waaronder beweging.net, CM en ACV.

✔ allemaalmensen.11.be

Sharif heeft eerder al een jaar als pc-monteur gewerkt. ‘Maar deze job doe ik veel liever’, zegt Sharif. ‘De hele dag achter een bureau zitten, vind ik saai. Ik werk graag buiten. En klimmen vind ik leuk. Zo doe ik aan sport, terwijl ik aan het werk ben.’

Het hebben van een vast contract opende ook deuren. ‘Het was erg moeilijk voor mij om een woning te vinden’, vertelt Tajdar die in Antwerpen woont. ‘Met een vast con-

Voor ons is het heel gewoon om met verschillende culturen aan de slag te gaan.

Kris Van den Wyngaert, IRIS

tract ging dat ineens veel vlotter. Ik had wel eerst schrik om te tekenen, omdat het leek alsof ik dan voor altijd bij IRIS Group moet blijven werken. Maar Kris heeft mij uitgelegd dat dat niet zo is.’ ‘Het voordeel is dat we nu altijd werk hebben’, vult Sharif aan. ‘We moeten niet meer nadenken over werk vinden en dat is een pak minder stress.’

Intussen zijn de twaalf nieuwkomers goed geïntegreerd in het bedrijf. Maar in het begin leefde er wel wat ongerustheid bij de andere collega’s. ‘De reacties in mijn team waren gemengd. Oei, wat gaat dat geven?’, zegt Kris. ‘Maar alle twijfel verdween al snel, toen iedereen zag hoe gemotiveerd de jongens waren en hoeveel plezier zij in hun job vinden. Elke stagiair kreeg een ervaren schilder als peter. Samen vormden zij één team. Zo was het ook in het belang van de collega’s om de jongens op te leiden tot goede schilders.’

u ‘De hele dag achter een bureau zitten, vind ik maar saai. Ik werk veel liever buiten’, zegt Sharif (rechts op foto), hoogspanningsschilder bij IRIS Group.

Vergrijzing Binnen IRIS Group loopt nu een nieuw tewerkstellingsproject, in samenwerking met VDAB, waarbij twaalf erkende vluchtelingen opgeleid worden tot industrieel schoonmaker. Kris droomt zelfs van een breed project over alle vestigingen heen, waarbij vertrokken wordt van het potentieel en de interesse van mensen. ‘Over dit en vijf jaar verlaten ervaren werknemers ons bedrijf. Wij moeten die vergrijzing voor zijn en daarom zijn wij naarstig op zoek naar allerlei profielen. Nu al telt ons bedrijf 62 verschillende nationaliteiten.

Voor ons is het heel gewoon om met verschillende culturen aan de slag te gaan. En soms botst dat al eens. Maar thuis botst het soms ook. Alles heeft te maken met respect voor elkaar. Ook andere bedrijven tonen interesse in ons project. Onze boodschap is: als je het goed aanpakt, kan het succesvol zijn. Migratie hoeft geen doembeeld te zijn, het kan ook iets positiefs zijn.’

Ook Katrien Van Gompel, secretaris van ACV bouw - industrie & energie (ACVBIE), zette haar schouders onder het project. ‘We zorgden er mee voor dat alle IBO-dossiers gecentraliseerd werden afgewerkt. Op die manier vergemakkelijkten we de Belgische papiermolen voor hen. Samen met de andere afgevaardigden hebben we de deelnemers ook ingelicht over hun rechten als bouwvakarbeiders in België. Eind juni nodigden we een van hen uit op de Europese jeugdconferentie bouw van ACVBIE om te getuigen over zijn ervaringen als vluchteling en zijn instroom in het beroep van hoogspanningsschilder. Het was een bijzonder emotionele getuigenis, die de aanwezigen enorm raakte.’

Leen Grevendonck

9

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

Amper twee op de tien werknemers met een zware arbeidshandicap heeft een werkbare job, en ruim een op de zes wordt gepest.

Dat blijkt uit het onderzoeksrapport van de Stichting Innovatie & Arbeid. Ze worden vaker geconfronteerd met stress, motivatieproblemen, een gebrek aan leermogelijkheden en ongewenst seksueel gedrag. Ook hebben ze meer problemen om werk en privé in balans te houden.

O

m de drie jaar brengt de Stichting Innovatie & Arbeid de kwaliteit van jobs in Vlaanderen in kaart. ‘Aan 11 000 mensen werd gevraagd of ze tijdens hun werk hinder ondervinden door een handicap, een langdurige lichamelijke aandoening of een langdurige lichamelijke ziekte’, zegt Sam Coomans van de ACVstudiedienst. Als dat in erge mate het geval is, spreekt men van een ‘zware arbeidshandicap’. Als dat in zekere mate het geval is, spreken de onderzoekers over een ‘beperkte arbeidshandicap’. Dat kan gaan over een fysieke beperking, maar ook over epilepsieaanvallen, chronische vermoeidheid of autisme.

‘De resultaten van deze bevraging tonen aan dat mensen met een beperking het moeilijk hebben op hun werkplek. Slechts 21 procent van de werknemers met een zware arbeidshandicap vindt dat hij of zij werkbaar werk heeft. Bij werknemers met een beperkte arbeidshandicap is dat 36 procent. Bij de werknemers zonder arbeidshandicap vindt 54 procent dat zijn of haar baan werkbaar is.’

Bron: Vlaamse Werkbaarheidsmonitor Werknemers 2016

Ruim een op de zes werknemers met een zware beperking wordt gepest Knelpunten voor werknemers met een beperking

64%

49%

37%

35%

31% 27%

29%

26% 18%

16%

15%

11%

werkstressproblemen

motivatieproblemen

 zware handicap

onvoldoende leermogelijkheden

 beperkte handicap

Motivatieproblemen Het aandeel van de werknemers met een zware arbeidshandicap dat kampt met werkstressproblemen of motivatieproblemen is dubbel zo hoog dan bij werknemers zonder arbeidshandicap. Voor leermogelijkheden en werk-privébalans is het contrast nog sterker (zie grafiek).

Werknemers met een arbeidshandicap zijn bovendien vaker het slachtoffer van ongewenst seksueel gedrag en pestgedrag op het werk. Terwijl 2 procent van de werknemers zonder arbeidshandicap (sporadisch of regelmatig) geconfronteerd wordt met ongewenst seksueel gedrag, is dat 7,6 procent bij werknemers met een zware arbeidshandicap.

Ook het aandeel dat slachtoffer werd van pestgedrag ligt veel hoger bij werknemers

problemen werkprivébalans

 geen handicap

met een arbeidshandicap. 7,5 procent van de werknemers zonder arbeidshandicap wordt geconfronteerd met pestgedrag, terwijl dat bij werknemers met een zware arbeidshandicap 17,9 procent is.

Instroom op de arbeidsmarkt De Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV), dat werkgevers en werknemers bijeenbrengt, reageerde al op het rapport. ‘Werkbaar werk is voor personen met een arbeidshandicap van cruciaal belang.

Het kan hun instroom op de arbeidsmarkt verbeteren en vroegtijdige uitstroom voorkomen. Maar zowel de werkbaarheidsgraad (hoe tevreden zijn werknemers met hun job?, red.) als de werkzaamheidsgraad (het aandeel personen met een arbeidshandicap dat

een baan heeft, red.) ligt bij personen met een arbeidshandicap lager dan bij personen zonder arbeidshandicap. Hier is nog heel wat ruimte voor verbetering.’

De SERV-partners vragen een structurele aanpak die de arbeidsomstandigheden van personen met een arbeidshandicap bewaakt en die voorziet in een systeem van ondersteuning op maat, gedurende de ganse loopbaan.

Wim Troch

✔ Werken of werk zoeken

met een arbeidsbeperking en vragen hierover? www.acv-bijblijven.be

DE FOCUS

17 OKTOBER VALT TE LAAT

Acvonline

het.acv

Woensdag 17 oktober was het de Werelddag van Verzet tegen Armoede. Misschien had die dag wat vroeger moeten vallen dit jaar, nog voor 14 oktober. Dan hadden de politici die zo naar onze stem dongen stevig in debat kunnen gaan over armoede.

En hadden de regeringspartijen waarschijnlijk beseft dat ze deze zomer een maatregel hadden genomen die nog meer mensen richting armoede zal duwen. Want dat zal het resultaat zijn als werkzoekenden sneller op een minimumuitkering vallen. Professor Ides Nicaise van de KU Leuven was de eerste wetenschapper om weerwerk te bieden. Hij waarschuwde de regering dat ze meer mensen zou verarmen.

Nadien volgden zestien topeconomen die aantoonden dat het verlagen van uitkeringen mensen helemaal niet sneller aan een baan helpt. Want op de duur zijn mensen enkel bezig met overleven.

En toch gaat de regering door met dit slechte plan. Terwijl dit zelfs totaal haaks staat op haar eigen engagementen in het regeerakkoord. De minimumuitkeringen zouden worden opgetrokken tot de Europese armoedenorm lees ik in dat akkoord. Wat nodig is, want vandaag al kampt een op twee werklozen (49,1 procent, tegen nog 40,7 procent in 2015) met risico op armoede.

Niet dus. Integendeel, er komt binnenkort nog een nieuwe verarmingsoperatie bij.

Een extra straf voor mensen die vaak het ene tijdelijke contractje aan het andere rijgen, maar nooit aan de voorwaarde voldoen om terug te keren naar de eerste periode van de werkloosheid. Een extra straf voor mensen die vaak ook kampen met een psychische of fysieke problematiek. Een extra straf voor velen die keihard hun best doen in allerlei opleiding- en tewerkstellingsprogramma’s.

En als uitsmijter van dit denkbeeldig armoededebat hadden de politici het ook nog even kunnen hebben over de zachte hand waarop grote fiscale fraudeurs wel kunnen rekenen. Herinnert u zich de Panama-papers nog? En de ferme politieke reacties?

Dat dit niet meer kon. En dat ze een einde zouden maken aan frauduleuze constructies in fiscale paradijzen zoals Panama.

Wel, na een perslek vanuit een liberale regeringspartij en daaropvolgende en hoogoplopende verontwaardiging onder fiscale advocaten werden de strafste maatregelen om fiscale fraude aan te pakken terug ingetrokken. Werkzoekenden kunnen duidelijk op heel wat minder clementie rekenen.

Marc Leemans, voorzitter ACV

‘Op de duur zijn mensen alleen nog bezig met overleven.’

10

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

Demografiefonds chemie sponsort maatregelen voor werkbaar werk

‘Als iedereen langer moet werken, zullen er creatieve oplossingen nodig zijn’ Door de verhoging van de pensioenleeftijd en strengere voorwaarden voor landingsbanen en SWT worden onze loopbanen alsmaar langer.

Om het werk werkbaar te houden richtten de sociale partners in de chemie het Demografiefonds op. Dat fonds financiert concrete maatregelen in bedrijven. Voor meer dan 45 000 werknemers in 160 bedrijven maken die een bescheiden verschil.

I

n de Belgische chemiesector is bijna een op de drie werknemers ouder dan 50 jaar. Hen op een haalbare en gemotiveerde manier aan de slag houden, vinden de sociale partners van de sector erg belangrijk. Dus staat werkbaar werk er hoog op de agenda. Werkbaar werk is bovendien niet enkel nodig voor oudere werknemers, maar ook voor de jongeren die voor een langere loopbaan staan.

miljoen euro op in de sector. Elke onderneming binnen de chemie die een actieplan uitwerkt rond werkbaar werk, krijgt van het fonds fi nanciële ondersteuning.

Maatregelen moeten zich situeren binnen de actiedomeinen werk, gezondheid, competenties en loopbaanbeleid. Binnen de ondernemingsraad moet er een akkoord zijn over het plan.

Sinds twee jaar is er daarom het Demografiefonds, dat gespijsd wordt door een deel van de loonmarge (0,15 procent) opzij te zetten. Het gaat dus om centen die anders naar bijvoorbeeld loonsverhogingen zouden gaan. Jaarlijks haalt het fonds zo’n 10

Op dit moment hebben al 160 bedrijven concrete maatregelen genomen in het kader van het Demografiefonds, goed voor 45 000 werknemers. Het fonds spreekt zelf van een succes. Een van die bedrijven is Taminco in Gent, producent van alkyla-

7 nachtshiften

kunnen ploegarbeiders nog stoppen op 58 jaar. Wanneer al die mensen langer aan de slag moeten blijven, zullen we moeten zoeken naar creatieve oplossingen. Bijvoorbeeld door hen minder belastende jobs te geven binnen het bedrijf, iets wat we vandaag al proberen te doen. Alleen moeten

mines (bouwstenen voor onder meer cosmetica en detergenten). Dirk De Wilde en Piet Dossche, afgevaardigden van ACV bouw - industrie & energie (ACVBIE), lichten enkele actiepunten voor hun bedrijf toe. ‘Er zijn extra leeftijdsdagen ingevoerd en iedereen heeft nu recht om vier vijfde te gaan werken via een verlofstelsel. De ploegenroosters worden geanalyseerd om te komen tot een beter systeem. Vooral voor oudere werknemers is zeven opeenvolgende nachtshiften erg zwaar. Tweejaarlijks is er een Wheel of Wellness-dag met verschillende workshops. Voor ploegenwerkers is er bijvoorbeeld één over slaaphygiëne. En er lopen peterschapsprojecten, waarbij vooral ervaren collega’s nieuwkomers begeleiden aan het begin van hun loopbaan.’

De verdienste van het Demografiefonds is dat werkbaar werk een vast item is geworden op het sociaal overleg in bedrijven.

Koen De Kinder, federaal secretaris ACVBIE

Volgens de twee afgevaardigden helpen al die maatregelen zeker om het werk werkbaarder te maken, maar zijn ze maar een begin. ‘Het punt is dat wij nog niet echt geconfronteerd worden met heel oude werknemers, 60-plussers dus. Op dit moment

we oppassen dat zo de werkdruk bij de jongeren niet te hoog wordt.’

Dubbel gevoel

Alyssa Bers

Ook Koen De Kinder, federaal secretaris bij ACVBIE, evalueert de werking van het Demografiefonds met een dubbel gevoel. ‘De verdienste van het fonds is dat werkbaar werk en duurzame loopbanen vaste items zijn geworden op het sociaal overleg in bedrijven. Er was al wel cao 104 dat werkgelegenheidsplannen voor oudere werknemers aanmoedigt, maar we merkten dat die cao vaak een lege doos bleef. Door de financiële prikkel die het fonds biedt, komen er effectief maatregelen van de grond. Vooralsnog is dat vooral in de grote bedrijven.

De komende jaren willen we ook de kmo’s mee in het bad trekken. Maar liefst van al zouden we het fonds van vandaag op morgen willen opdoeken, als de regering zou terugkomen op bepaalde beslissingen die de loopbanen verlengen en verzwaren. In onze ideale wereld zijn landingsbanen op 50 jaar en SWT op 58 jaar weer mogelijk en wordt de pensioenleeftijd weer verlaagd naar 65 jaar. Dan kunnen we echt werkbaar werk voor iedereen realiseren.’

Leen Grevendonck

✔ www.demografiefondsdemographie.be

Actiedag pensioenen was een groot succes De regionale actiedag rond pensioenen van het ACV, ABVV en ACLVB op 2 oktober was een succes. In de steden Kortrijk, Antwerpen, Gent, Brussel, Hasselt, Leuven, Namen, La Louvière en Luik kwamen meer dan 50 000 mensen op straat om hun ongerustheid over de pensioenen duidelijk te maken. In aanloop naar de actiedag werden ook een miljoen exemplaren van de tweede pensioenkrant verdeeld.

‘De pensioenleeftijd die verhoogt, de voorwaarden voor landingsbanen, vervroegd pensioen en SWT die alsmaar verstrengen, een goede regeling voor zware be-

roepen in de privésector die uitblijft, de werkdruk die stijgt … Velen vragen zich af hoe ze dat gaan volhouden’, zegt Koen Meesters, nationaal secretaris van het ACV. ‘Het probleem is trouwens veel ruimer dan het einde van de loopbaan. Het gaat in de eerste plaats om werkbaar

werk. Veel mensen vragen bijvoorbeeld meer collega’s om het werk te kunnen doen op een haalbare manier.

Of glijdende uren om werk en gezin beter te kunnen combineren. Helaas nemen de regering en de werkgevers die bezorgdheid te weinig ernstig. Hun enige antwoord is dat we langer moeten werken, dat het niet anders kan. Om financiële redenen. Maar mensen zijn niet dom. Ze zien ook dat de regering de belastingen op bedrijfswinst sterk verlaagde. Dat de werkgevers minder bijdragen aan de pensioenkas moeten betalen. Dat de strijd tegen fiscale fraude gesaboteerd wordt. Dat kan natuurlijk anders, als de regering dat zou willen.’ (DV)

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

11

ACV bevraagt jongeren over werk

Zeven op de tien jongeren willen werken, ook als het inkomen niet nodig is Is de jeugd van tegenwoordig verwend of lui? Toch vooral ongerust over hun professionele toekomst.

Dat blijkt uit een nieuw onderzoek. ACV peilde samen met de Université catholique de Louvain (UCL) bij meer dan 4 000 Belgische jongeren tussen achttien en dertig jaar naar hun verwachtingen, wensen en teleurstellingen.

J

ongeren zijn hard bezig met hun professionele toekomst. Niet alleen voor het inkomen blijkt. Want ongeveer zeven op de tien geeft aan toch graag te willen werken, ook wanneer dat inkomen niet nodig is. Een hoog loon is niet het belangrijkste aspect wat jongeren zoeken in een job. Voor 82 procent is dat loon een belangrijk of zeer belangrijk aspect. Maar meer dan naar een goed loon zijn bijna alle jongeren (97 procent) op zoek naar een interessante job of één die hen zekerheid biedt. Flexibiliteit om de werkuren en -dagen te kiezen staat het laagst op de prioriteitenlijst, al geeft nog de helft aan dat toch te appreciëren in een job.

u Jongeren zijn eerder op zoek naar een interessante job die hen zekerheid biedt, dan naar een job met een hoog loon.

Droom en werkelijkheid Die verwachtingen staan in contrast met wat de bevraagden in hun job vinden. Minder dan vier op de vijf vindt zijn of haar job inhoudelijk interessant, terwijl ze nog voor een minder grote groep (69 procent) zekerheid biedt. Slechts twee op de vijf geeft aan een goed loon te ontvangen voor die job. Het grootste verschil tussen droom en werkelijkheid ligt bij de doorgroeimogelijkheden. Zeven op de tien jongeren hoopt op een job met promotiekansen. In de realiteit krijgt slechts een kwart die kans eens aan de slag. Dat maakt dat in totaal minder dan drie kwart eigenlijk globaal tevreden is over de huidige job. Studenten vinden dan weer zelden een studentenjob die inhoudelijk aansluit bij de studies of de toekomstplannen.

Naast de inhoud van de job voldoet ook het contract niet altijd aan de verwachtingen.

Slechts de helft van alle werkende jongeren heeft een voltijds contract van onbe-

paalde duur. Dat is niet altijd een eigen keuze. Twee derde van de jongeren moet genoegen nemen met deeltijds werk terwijl voltijds eigenlijk de voorkeur geniet.

Voldoende geld?

Op de vraag hoe het met de financiële situatie gesteld is, zegt minder dan de helft (46 procent) van de jongeren in een goede of heel goed situatie te verkeren. Wanneer

66%

moet genoegen nemen met deeltijds werk

de vraag aan werkzoekenden wordt gesteld, wordt het plaatje nog schrijnender: de helft van de werkzoekenden zegt in een slechte of zeer slechte financiële situatie te verkeren.

Ook studenten werken, meer dan negen op de tien studenten zelfs. Ongeveer de helft van de studenten verdient graag doorheen heel het jaar wat bij. Een derde doet dat enkel in vakantieperiodes. Toch is dat werk voor slechts een kleine groep een belangrijke bron om de studies te betalen. Wat er verdiend wordt, gaat vooral naar hobby’s, kleine uitgaven, grotere projecten en reizen.

Een zorgeloze toekomst?

De enquête laat zien dat de zorgeloze jeugd niet (meer) bestaat. Meer dan drie kwart van alle jongeren maakt zich in meer of mindere mate zorgen over de toekomst.

Niet alleen studenten of werkzoekenden zijn onzeker. De helft van alle werkenden twijfelt of het mogelijk is om na de huidige job een minstens even goede baan te vinden. Vier op de vijf is daarenboven ook nog eens bang om die huidige job te verliezen.

VACATURE M/V

Syndicale premie metaalsector

ACV zoekt • Projectmedewerker / Instructional Designer

Elk jaar vanaf 1 november wordt de syndicale premie Metaal uitbetaald.

De voorbereidingen zijn volop bezig. Iedereen die als arbeider of arbeidster in een onderneming van de metaalsector werkt en ten minste één jaar lid is van ACV-CSC METEA zal de premie automatisch ontvangen.

Voltijds - onbepaalde duur - Brussel Meer info: vacatures.acv-online.be

ACV Openbare diensten zoekt • Communicatieverantwoordelijke Voltijds - onbepaalde duur - Brussel Meer info: www.acv-openbarediensten.be

Voor leden met een voltijdse tewerkstelling bedraagt de premie 130 euro. Dat bedrag wordt in de loop van volgende week op hun rekening ge-

stort. Wie begin augustus een ‘controlekaart’ in de bus kreeg én die nog niet heeft terugbezorgd, moet dat zo snel mogelijk doen. Anders is er geen uitbetaling mogelijk.

Voor meer info kan je altijd terecht bij een ACV-dienstencentrum, bij de afgevaardigden van ACV-CSC METEA in je bedrijf of op het secretariaat van ACV-CSC METEA.

Zoektocht naar werk Tijdelijke contracten zijn voor jongeren vaak een struikelblok in hun carrière. De helft van alle werkzoekende 18- tot 30-jarigen is op zoek naar werk omdat het vorige tijdelijk contract eindigde. De grootste moeilijkheid in de zoektocht naar nieuw werk zijn te veeleisende werkgevers, zegt 76 procent. Maar ook te weinig politieke aandacht voor werkzoekenden of een slechte economie worden genoemd in meer dan de helft van de gevallen.

Financieel is het voor werkzoekende jongeren niet altijd even makkelijk. Twee op de drie vertrouwt op een werkloosheidsuitkering. Maar voor een kwart van de jongeren is het evenzeer nodig om hun spaargeld al aan te spreken. Meer dan negen op de tien geeft aan (zeer) bezorgd te zijn die inkomstenbron te verliezen.

Nils De Neubourg

12

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

Politicoloog Ferdi De Ville over de winnaars en verliezers van de Europese Unie

‘De lage inkomens betalen de belastingkortingen van de multinationals’

Een jaar geleden werden de extra telefoonkosten in de EU afgeschaft. We zagen trotse Europese politici, maar u spreekt over een misplaatste hoerastemming?

‘De EU denkt daarmee iets goed te doen voor iedereen, maar dat is eigenlijk niet zo.

Politiek gaat altijd over keuzes maken. Dan heb je sowieso winnaars en verliezers.

Zelfs bij de afschaffing van de kosten voor het bellen in het buitenland. Terwijl je toch zou denken dat dat goed is voor iedereen, is dat niet zo. Slechts een op de drie Europeanen gaat minstens een keer per jaar op buitenlandse vakantie. Twee derde dus niet.’

‘Daarnaast zie je ook dat sommige providers hun binnenlandse telecomabonnementen duurder hebben gemaakt om het verlies aan inkomsten uit dat buitenlands verbruik te compenseren. Zo gaat het vaak: zij die mobiel zijn, winnen bij Europese beslissingen. Zij die gewoon in eigen land werken, weinig reizen of afhankelijk zijn van een welvaartstaat zijn eerder de verliezers.’

Dus de kosten van het afschaffen van de roamingtarieven worden doorgeschoven naar de mensen die het niet breed genoeg hebben om te reizen?

‘Dat klopt, al gaat het in dit geval om een kleine impact. Maar niet alleen zij die niet op reis gaan zijn het slachtoffer. De invoering van de euro – veel ingrijpender dan telefoontarieven – is een gelijkaardig voorbeeld. Je moet als toerist inderdaad niet langer kosten betalen voor het inwisselen van je geld. Maar de echte winnaars zijn hier de internationale bedrijven, banken en investeerders die geen wisselkoersen meer hebben. De verliezers zijn diegenen die afhankelijk zijn van een binnenlands sociaal beleid en de welvaartstaat.’

De architectuur van de EU maakt dus dat je automatisch winnaars en verliezers krijgt.

‘Zo is het. Na de Tweede Wereldoorlog hadden de politici twee grote projecten. Economische integratie, wat ze hebben toegewezen aan de Europese Unie. Daarnaast was er de sociale bescherming. Dat hebben ze bij de lidstaten gelegd. Dat was toen begrijpelijk, maar het is de erfzonde van de

ID / Wouter Van Vooren

Hij is zeker geen euroscepticus, verzekert hij mij. Maar zijn analyse van de Europese Unie is daarom niet minder hard. ‘Het systeem bevoordeelt steeds dezelfde groep.

En één groep consequent bevoordelen is gewoon oneerlijk.’ Aan het woord is Ferdi De Ville, expert en professor Europese Studies aan de Universiteit Gent en actief bij denktank Minerva. Een gesprek in een Gents wielercafé over zijn laatste boek. In 240 pagina’s gaat hij op zoek naar de winnaars en verliezers van het Europese project.

u Ferdi De Ville: ‘De architectuur van Europa zorgt niet alleen maar voor praktische problemen, maar werkt ook ontwrichtend.’

Europese integratie geworden. Dat Europese systeem vormt vandaag een bedreiging voor de sociale bescherming. De EU maakte enorme sprongen vooruit zonder dat de sociale bescherming volgde.’

Dus er is een fout in het systeem?

‘Inderdaad, en dat wordt ook erkend. Maar er wordt vaak gedacht dat er alleen maar praktische gevolgen zijn. Alsof we het allemaal nóg beter zouden doen moesten de problemen er niet zijn. We vergeten dat de gevolgen ook ontwrichtend zijn. Sommige groepen lijden onder de huidige architectuur van de EU en zouden profiteren van een aanpassing.’

Hebt u een oplossing?

‘Dat oplossen kan op twee manieren: ofwel minder Europa zoals we het nu kennen ofwel ervoor zorgen dat we ons sociaal en fiscaal beleid ook hervormen.’

Is alleen het systeem stuk of ligt er ook een probleem bij wat beleidsmakers doen? Kijk naar de asielcrisis: daar laten ze gewoon na harde afspraken te maken.

‘Eigenlijk kan je dezelfde analyse met systeemfouten ook toepassen op de asielcrisis. Daar hebben we ook één markt, de Schengenzone, waar mensen vrij kunnen bewegen. Het asielbeleid zelf is dan weer per land geregeld: de procedures, de snelheid ervan, de kosten. Daar zie je ook een race naar de bodem om toch maar zo streng mogelijk te zijn voor asielzoekers zodat ze

eerder naar een ander land trekken. De Europese constructie stuurt het nationaal beleid in een bepaalde richting. Wie er toevallig op dat moment aan de macht is, maakt minder uit.’

‘Eigenlijk komt het hier dus op neer: mocht ofwel die Schengenzone er niet zijn of mocht er een echt Europees asielbeleid bestaan, dan zouden we niet in die race zitten. Hetzelfde geldt voor ons sociaal beleid en de belastingen.’

Stel: Juncker stopt morgen als Commissievoorzitter en vraagt u hem op te volgen. Als er geen praktische bezwaren zouden zijn, wat zou u als eerste willen verwezenlijken?

‘Dat zou dan een Europees minimumtarief in de vennootschapsbelasting zijn. Lidstaten zijn elkaars concurrent geworden. We verliezen inkomsten door steeds meer uitzonderingen en lagere belastingen aan multinationals te geven.’

‘Die verliezen moeten gecompenseerd worden. De laatste jaren zagen we twee manieren: elders de belastingen verhogen of besparen op uitgaven. Die belastingen verhogen we dan het liefst bij de mensen die niet makkelijk kunnen verhuizen. Zo is in veel landen de btw verhoogd. Daar betalen vooral de lage inkomens de prijs want die groep spendeert het grootste deel van haar inkomen aan consumptie. Een andere manier is de uitgaven verlagen. Dat gebeurt dan door uitkeringen minder genereus te maken.’

‘Wie wint er dan bij één Europees vennoot-

schapstarief? Dat zijn die groepen die nu geraakt worden door de toenemende belastingverhogingen en besparingen in uitkeringen.’

Kort door de bocht: de werkzoekenden betalen nu dus de belastingvoordelen voor de multinationals?

‘Alle lage inkomens in het algemeen.’

We kijken intussen terug op ruim een halve eeuw Europese Unie. Maar bestaat die over tien of twintig jaar nog wel?

‘Dat denk ik wel. Als de brexit voor iets goed was, is het voor de steun aan het Europese project. De Eurobarometer laat zien dat sinds de brexit overal de steun voor Europa gegroeid is. Een belangrijke verklaring is dat mensen zien dat een leven buiten de EU niet zo eenvoudig is. Dat heeft de zin bij politici en bevolking om de EU te verlaten toch wat getemperd.’

Nils De Neubourg

‘ Wi n n a a r s en verliezers, De politieke economie van Europese integratie’ van Ferdi De Ville ligt nu in de winkel.

16

Visie ¬ vrijdag 19 oktober 2018

AR DE WAARHEID OVER DE BENDE NA ’ EN IET SCH ET ‘NI M FIL DE IN KT JAN DECLEIR ZOE

VAN NIJVEL

‘Er zijn gelijkenissen met de terreur van nu’ Jan Decleir heeft al heel wat karakterrollen op zijn palmares staan en in de nieuwe film ‘Niet Schieten’ zet hij er nog eentje neer.

Het verhaal draait rond de Bende van Nijvel, die in de jaren tachtig dood en vernieling zaaide in ons land en waarvan het hoogst onzeker is of de waarheid ooit nog naar boven komt.

Ik vraag me af of zo’n geroutineerd acteur als u nog nerveus is voor een rol?

‘Dat gebeurt soms nog hoor, ik probeer daar controle over te krijgen. Maar verder ben ik eigenlijk vooral nerveus tijdens interviews.’

Ik heb inderdaad heel weinig interviews met u gevonden.

‘Ik doe dat niet graag.’

33

Het gaat om waargebeurde feiten, is dat anders acteren dan als het gaat om gecreëerde personages?

‘Een film is per definitie fictie. Maar het mooie en tegelijkertijd schrijnende en schurende is dat we met fictie bezig waren terwijl één van de betrokkenen aanwezig was, want David kwam bijna dagelijks naar de set. Een rare situatie. Een soort van spagaat. Want ik deed wat ik het liefste doe, namelijk spelen en de werkelijkheid stond daar op te kijken. Tegelijkertijd schept dat een band. David is een vriend voor het leven geworden.’

COLOFON

‘Het is een eigenschap van kunstenaars om gevoelig te zijn voor onrecht.’

ID / Matthias Hannes

jaar is het geleden dat de Bende van Nijvel toesloeg in de Delhaize van Aalst.

David Van de Steen zag hoe zijn ouders en zus werden vermoord, zelf raakte hij zwaargewond. De film ‘Niet Schieten’ is gebaseerd op het boek dat David schreef. Tijdens de opnames van de film kwamen nieuwe onthullingen naar boven over ‘de reus’, maar intussen is ook die piste weer een stille dood gestorven.

Jan Decleir, die in de film de grootvader van David speelt, weet nog heel goed hoe de zaak België in zijn greep hield. ‘Niet alleen België, heel de wereld. Het is een Belgisch trauma, vooral omdat het niet opgelost is natuurlijk. Ik was toen verbijsterd.

Vervuld van ongeloof. Vrij snel kwamen er toen al verhalen, mogelijke opties en veronderstellingen naar boven. Door in contact te komen met David en door de overtuigingskracht van regisseur Stijn Coninx om dit verhaal te vertellen, ben ik langzaam ook een believer geworden. Er zijn 25 doden gevallen in zeer vreemde omstandigheden. Er was nauwelijks een buit.

Het gaat echt niet om zes of zeven idioten die overvallen pleegden. Er werd gerekruteerd en er zijn andere mensen bij betrokken dan de overvallers alleen. Het kan niet dat dat allemaal onopgelost blijft. Er lopen nu nog altijd mensen rond met macht die weten wat er aan de hand was en nog steeds is. Dat is de vraag die mijn personage Albert wil beantwoord zien en op het einde van de film schaamt hij zich, omdat hij het niet heeft kunnen oplossen.’

Jan Decleir over de Bende van Nijvel: ‘Er lopen nog altijd mensen rond met macht die weten wat er aan de hand was.’

De massapsychose die indertijd ontstond met de Bende van Nijvel, zou u die kunnen vergelijken met de recente terreuraanslagen?

‘Zonder daar de nadruk op te leggen denk ik dat de film het meer dan aanschouwelijk maakt dat er gelijkenissen zijn. En dat er alles bij elkaar niet zo gek veel veranderd is. Maar het zijn wel andere tijden, zonder meer. En dat verontrust me. Ik ben niet bang van de wereld. De maatschappij stelt me niet gerust maar het leven gelukkig wel.’

WIN

Eerder maakte u al de film ‘Daens’ met Stijn Coninx. Hebben jullie een groot rechtvaardigheidsgevoel?

‘Onrecht is niet uit te roeien, het hoort bij het leven, zoals soep bij een goede maaltijd met op zijn minst drie gangen. Maar er zitten ook hapjes geluk en liefde in de fi lm. Het is een eigenschap van kunstenaars om gevoelig te zijn voor onrecht en daar soms uitdrukking aan te geven, maar ik vind niet dat je van kunstenaars kunt verwachten dat ze moeten strijden tegen onrecht.’

WIN EEN DUOTICKET VOOR DE FILM ‘NIET SCHIETEN’

Visie mag tien duotickets weggeven voor de film ‘Niet Schieten’ waarin Jan Decleir meespeelt. Antwoord vóór 30 oktober op deze vraag:

Voor welke film werkte Jan Decleir eerder al samen met regisseur Stijn Coninx? a. Daens, b. Hector, c. Marina

Doe mee op www.beweging.net (klik op de banner ‘Visie-wedstrijd’). Of stuur een kaartje naar Visie, wedstrijd Niet Schieten, Postbus 20, 1031 Brussel

Dan zal ik u niet al te lang meer pijnigen. Al zou ik wel nog willen weten of u gelukkig bent?

‘Dat is een goede vraag. Ik ben absoluut gelukkig. Ik heb een goed leven. Leven is leuk. Een feest, een plezier. En ik veracht alles wat het goede leven verstoort. Mensen die het niet goed voorhebben met de gemeenschap bijvoorbeeld, daar heb ik een tamelijk gezond wantrouwen tegen.

Deze mensen bevinden zich meestal in de politieke kaste. Al mag je het kind niet met het badwater weggooien. Er zijn ook gedreven mensen bij en die het echt goed voorhebben met ons allemaal.’

U hebt ooit een prijs geweigerd die door het Vlaams Parlement werd toegekend, dus door de politici.

‘Ik had er toen geen zin in.’

Jaren geleden zei u dat mensen u soms niet voor een rol durven te vragen, omdat ze denken dat u te duur bent.

‘Ik denk dat ik vraag waar ik recht op heb.

En dat is zelfs een strijd in Vlaanderen. Dus duur? Het is een fout idee hoor, als ik mezelf vergelijk met collega’s uit de andere landen, ben ik een van de goedkoopsten.’

U hebt ooit een rol in James Bond laten liggen. Hebt u daar niet wat geld laten liggen?

‘Ik had mijn woord gegeven in het theater.

En als je dat breekt breng je een heleboel mensen in moeilijkheden. Ik vind dat een vorm van beleefdheid. Toch?’

Zeker. Dank u wel.

Hilde Van Malderen

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV bouw - industrie & energie en ACV-Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Hilde Van Malderen • Redactie beweging.net en ACV: Nils De Neubourg, Leen Grevendonck, Wim Troch, Monique Braam, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Rooni Theeboom, Marjan Cauwenberg • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (13-15) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •