Visie nr21 dd2411 by beweging.net

Regio Kempen (Turnhout) Vrijdag 24 november 2017

Hoe binnen- en buitenlucht je gezondheid kan beïnvloeden Zonder lucht kunnen we niet leven. Maar de kwaliteit van onze lucht blijkt niet al te best. Het project ‘Airbezen’ van Universiteit Antwerpen, beweging.net en CM toont aan dat wie in een dorpskern of stad woont, te veel ﬁjn stof inademt. En ook binnenshuis is de luchtkwaliteit soms ondermaats, met alle gezondheidsklachten van dien. Beweging.net doet een aantal aanbevelingen om de lucht in onze omgeving schoner te maken. En luchtconsulent Piet geeft tips voor een gezonde lucht in je huis.

> p. 3 en 5

ACV Congres ‘Gelijkheid maakt het verschil’

KUNNEN WE VERTROUWEN OP ONS BLOED?

LIEVE BLANCQUAERT: ‘TE WEINIG MENSEN BESEFFEN WAT DE SOCIALE ZEKERHEID VOOR HEN BETEKENT.’ > p. 10

> p. 8

ABONNEE

Wat kan je doen als je het slachtoffer bent van ongewenst gedrag op het werk? > p. 12

APP BIEDT GEHEUGENSTEUNTJE VOOR MENSEN MET DEMENTIE

Kasper Bormans: ‘Je verbeelding verlies je niet’

KIEST DE SINT DIT JAAR VOOR FAIRTRADECHOCOLADE?

‘Je geniet toch meer als je weet dat iedereen in goeie omstandigheden aan je reep werkte?’ > p. 13

> p. 9

www.beweging.net

www.cm.be

www.acv-online.be

jaargang 73 ¬ visie nummer 21 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 8 december 2017

Regionieuws > p. 16

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

Meer sociaal contact voor Molenbeekse vrouwen dankzij Femma-groepen

‘De vrouwen geloven weer meer in zichzelf’ Vrouwengroepen ‘Molenbeek Parels’ en ‘Molenbeek Wondergirls’ laten de buitenwereld de mooie kanten van SintJans-Molenbeek zien. Samen met vrouwenorganisatie Femma brengen ze Molenbeekse vrouwen met tal van activiteiten met elkaar in contact.

e kan er niet omheen dat de Brusselse gemeente Sint-Jans-Molenbeek de afgelopen jaren in binnen- en buitenland niet bepaald een positieve indruk heeft nagelaten. Verhalen over terreur en geweld brachten flink wat smet op het imago van de multiculturele gemeente. Maar dat Molenbeek best wel meer te bieden heeft dan enkel negatieve berichten in de media, dat bewijzen de vrouwengroepen ‘Molenbeek Parels’ en ‘Molenbeek Wondergirls’. Die groepen werden opgericht door moeders die meer sociaal contact wilden en de multiculturele vrouwengemeenschap in Molenbeek wilden verenigen. ‘Het verenigingsleven in Molenbeek was heel beperkt, zeker voor vrouwen’, zegt Evy Moons, mede-oprichtster van de Molenbeek Parels. ‘Er waren weinig gelegenheden om nieuwe mensen te ontmoeten. Ik moest dus de straat op om vrouwen te vinden die zich wilden engageren. Centrum West, een ontmoetingsplaats in Molenbeek, bood ons lokalen aan om samen te komen.’ Toen de Parels kennismaakten met vrouwenorganisatie Femma, voelden ze zich meteen aangesproken. ‘We beslisten om een Femma-groep te worden. De organisatie begeleidde ons om een autonome groep te worden die zelf activiteiten organiseert en vrouwen de kans geeft om samen te komen.’

VERWOORDING

uuDe Molenbe

Intussen telt de groep al een 40-tal leden, bijna allemaal met een migratieachtergrond. Een kerngroep van 20 komt om de zes weken samen om de agenda te bespreken. ‘We leggen vast welke activiteiten we de komende maanden zullen organiseren’, legt Evy Moons uit. ‘Maandelijks vinden minstens twee bijeenkomsten plaats. We volgen bijvoorbeeld samen kookles of gaan met z’n allen zwemmen. Maar we zetten ons ook maatschappelijk in. Een aantal weken geleden organiseerden we workshops in een rusthuis en binnenkort gaan we op pad met de politie om elkaars leefwereld beter te leren kennen.’ En de activiteiten van de Parels zijn een enorm succes. ‘Iedereen is welkom. Dankzij mond-tot-

seren geregeld ko

oklessen .

Zelfvertrouwen door sociaal contact

uuDe Molenbeek Wondergirls verkopen desserts om samen naar Walibi te gaan.

Op pad met de politie

ek Parels organi

mondreclame en een Whatsapp-groep voor vrouwen geraakt alles meteen volzet. Maar we proberen ervoor te zorgen dat iedereen de kans krijgt om aan een activiteit deel te nemen.’ Naast de Parels is er nog een damesgroep actief in Molenbeek. ‘De Molenbeek Wondergirls is een heel diverse groep jonge vrouwen van 18 tot 26 jaar’, zegt Fadma Bellaghmouch van Femma. ‘Ook zij vonden dat er te weinig werd georganiseerd voor vrouwen en wilden daarom zelf het initiatief nemen. Ze klopten aan bij Femma en nu worden ze door ons begeleid, ook al zijn ze nog geen officiële Femmagroep.’

Fadma Belaghmouch is blij dat de Molenbeekse vrouwen zich zo hard inzetten om het verenigingsleven in de gemeente op gang te trekken. ‘Veel moeders in Molenbeek zitten als huisvrouw vaak thuis en verliezen daardoor sociaal contact. Dankzij de vrouwengroepen worden ze weer betrokken bij de gemeenschap. En door actief mee te werken aan activiteiten, door taalcursussen te volgen of zich maatschappelijk in te zetten, gaan ze meer in zichzelf geloven.’ Jelgher Wandels

✔ Meer informatie over geplande

activiteiten van Molenbeek Parels en Molenbeek Wondergirls vind je op www.femma.be. Je kan er ook zoeken naar een Femma-groep in jouw buurt.

MOEILIJK IS GEEN EXCUUS Eén zin. Daarin moeten we alles tegenwoordig kunnen uitleggen. Het moet flitsend zijn. En op basis van zo’n slagzin vormt iedereen dan een mening. Ik geef toe, het is misschien wat kort door de bocht. En toch. De realiteit is: je krijgt niet alles in zo’n slagzin geperst, hoe makkelijk dat ook zou zijn. Het blijft belangrijk om complexe thema’s toegankelijk te duiden. Want het is niet omdat niet alles in één twee drie samen te vatten valt, dat het niet de moeite loont om het gesprek aan te gaan. Wel integendeel. Zo denk ik aan de zogenaamde ‘500 euro-maatregel’,het nieuw aangekondigde stelsel van ‘verenigingswerk’. Mensen die onbelast kunnen bijklussen, dat lijkt toch

sympathiek? Tot je verder kijkt en ziet dat zoiets raakt aan onze sociale zekerheid. Het systeem waarop we kunnen terugvallen als we ziek zijn, een arbeidsongeval hebben, op pensioen gaan of ongewild zonder werk vallen. Dan is die 500 euro onbelast bijverdienen plots niet meer zo sympathiek, want dan wordt de kas van de sociale zekerheid –waar we ooit allemaal beroep op moeten doen- niet aangevuld. Dan bouwen de mensen die van het nieuwe systeem gebruik maken geen rechten op op het stukje nettovergoeding. Daarom verzet beweging.net zich tegen de zogenaamde nettojobs. En is dat

makkelijk om uit te leggen? Neen, want dan krijg je al snel het verwijt dat je de mensen geen extra nettoloon gunt. Dat je conservatief bent. Helaas, zo simpel is het dus niet. Maar moeilijk is geen excuus om oppervlakkig te blijven. We moeten het durven proberen uit te leggen. We moeten durven vertrouwen op het feit dat mensen bereid zijn om verder te kijken dan hun dag lang is. Daar blijven we voor gaan.

Linde De Corte algemeen secretaris beweging.net

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

Onderzoek naar fijn stof in project Airbezen

Het verkeer aanpakken kan positief effect hebben Wie in een stad of dorpskern woont, ademt beduidend meer ijzerhoudende fijnstofdeeltjes in dan wie op het platteland woont. Dat zeggen de onderzoekers van het project ‘Airbezen’ in OostVlaanderen. ‘Het beleid moet ingrijpen, maar we moeten ook ons eigen gedrag in vraag durven te stellen’, oppert professor Roeland Samson van Universiteit Antwerpen.

e smaken heerlijk op een fruittaartje en geven kleur aan een zomerse fruitsalade. Maar aardbeien zijn ook een prima wetenschappelijk meetinstrument, zo blijkt. Voor het project ‘Airbezen’ onderzocht Universiteit Antwerpen (UA) de blaadjes van meer dan 3 000 aardbeienplantjes op de aanwezigheid van ijzerhoudende fijnstofdeeltjes.

Marijke De Kerpel (57)

Locatie? Rustige straat, Destelbergen Resultaat? 56 micro-ampère, de mediaan in Destelbergen is 69 micro-ampère Eigen rol? ‘Ik rij met een dieselwagen, maar probeer die wel bewust in te zetten. Ik doe aan carpoolen. Maar als alleenstaande heb ik mijn wagen toch soms nodig. Voor de wekelijkse boodschappen bijvoorbeeld. En om naar het werk te rijden. Ik testte het enkele jaren geleden uit om met het openbaar vervoer naar mijn werk te gaan. Ik was al snel drie uur per dag kwijt.’ Beleid? ‘Ik was in september in Kopenhagen en zag daar de fietsers op speciale bruggen over het verkeer rijden. Als hier meer geïnvesteerd zou worden in fietsautostrades en veilige fietspaden, dan zou ik overwegen om de elektrische fiets te gebruiken voor woon-werkverkeer.’

Bram Kuppens (30)

Locatie? Drukke straat, centrum Gent Resultaat? 111 micro-ampère, mediaan voor centrum Gent is 126 micro-ampère. Eigen rol? ‘Ik moet eerlijk toegeven dat ik een zware autogebruiker ben. Het leven gaat snel vooruit en door de auto te nemen naar het werk in plaats van het openbaar vervoer, win ik een uur per dag. Dat kan ik dan anders invullen. Deze resultaten doen me wel nadenken over de toekomst: blijf ik in Gent wonen of zal ik toch uitwijken naar een landelijke buurt?’ Beleid? ‘Ik denk dat de overheid in de portemonnee van de mensen zal moeten zitten om ons gedrag te veranderen. De kilometerheffing en rekeningrijden vind ik dus goede voorstellen.’

De hoeveelheid ijzerhoudende stofdeeltjes wordt uitgedrukt in micro-ampère. De waarden in Oost-Vlaanderen schommelen tussen 1 en 1666 micro-ampère, met een mediaan (50 procent van alle meetwaarden ligger hoger, 50 procent lager) van 57 micro-ampère.

Burgerwetenschap Dit project was een mooi voorbeeld van burgerwetenschap. Want meer dan 10 000 aardbeienplantjes kregen dit voorjaar via beweging.net een thuis bij inwoners van de 65 gemeenten in Oost-Vlaanderen. Het was aan de burgers om het plantje volgens strikte richtlijnen groot te brengen en eind juni blaadjes te oogsten voor het onder-

De snelheid op wegen rond stedelijke centra moet beperkt worden tot 90 kilometer per uur. Mario Pauwels, beweging.net Midden-Vlaanderen

zoek. Uiteindelijk onderzochten de initiatiefnemers de blaadjes van zo’n 3 000 planten op de aanwezigheid van ijzerhoudende stofdeeltjes. Wie veel fijn stof inademt, loopt meer kans op problemen met de luchtwegen en hart- en vaataandoeningen.

Fijn stof ‘Ijzerhoudende fijnstofdeeltjes ontstaan vooral in het verkeer en de industrie’, legt

professor Roeland Samson uit. ‘Bij voertuigen ontsnappen ze via de uitlaat maar bijvoorbeeld ook door de slijtage van banden en remmen. Ze verspreiden zich door de lucht en hechten zich aan allerlei oppervlaktes, dus ook aan de blaadjes van een aardbeienplant. Het was daarom belangrijk dat de plantjes aan de straatzijde van de woning stonden.’ De deelnemers kregen ook een uitgebreide vragenlijst voorgeschoteld. Wonen ze in een drukke straat of in een rustige omgeving? Hoe schatten ze vooraf zelf de luchtkwaliteit in? Hoe verplaatsen ze zich vooral? Zijn er in de woning mensen met problemen met de luchtwegen? De combinatie van de onderzoeksgegevens en de antwoorden vormde het resultaat van het project.

Resultaten ‘In de stedelijke gebieden troffen we duidelijk meer ijzerhoudende fijnstofdeeltjes aan in de lucht dan in landelijke gebieden’, vertelt Roeland Samson. ‘Dat is niet onlogisch. Maar we vonden ook plekken in de stad met minder fijn stof. Lokale ingrepen op de verkeersstromen kunnen dus wel een positief effect hebben. Ook de indus-

trie stoot fijn stof uit. In de Gentse kanaalzone werden daardoor ook hogere concentraties gemeten.’ ‘In de vragenlijst gaf 26 procent van de deelnemers aan dat er in het gezin minstens een iemand problemen met de luchtwegen heeft. Op de plantjes van die mensen werden er significant hogere fijnstofwaarden genoteerd. We kunnen daar geen harde conclusies aan verbinden, want we onderzochten bijvoorbeeld het rookgedrag van de mensen niet. Toch moet dit gegeven verder onderzocht worden’, vindt Roeland Samson.

Wat nu? De initiatiefnemers doen enkele aanbevelingen naar het beleid. Zo stelt beweging.net onder andere een snelheidsbeperking tot 90 kilometer per uur voor op de wegen rond stedelijke centra. ‘De snelheidsbeperkingen op snelwegen bij smogalarm hebben hun nut al bewezen’, zegt Mario Pauwels van beweging.net Midden-Vlaanderen. ‘We zijn daarnaast ook voorstander van lage-emissiezones in heel Vlaanderen, waar de meest vervuilende voertuigen niet langer welkom zijn. En ook een slimme kilometerheffi ng voor perso-

In een stad heb je meer verkeer en kan het fijn stof moeilijker weg. Roeland Samson, UAntwerpen

nenwagens en lichte voertuigen kan bijdragen tot een betere luchtkwaliteit. Lokale besturen moeten in hun mobiliteitsplan voorrang geven aan duurzame oplossingen, en bijvoorbeeld investeren in de aanplanting van bomen en planten die fijn stof vangen en afvoeren. ’ ‘We moeten ook naar onszelf durven te kijken’, besluit Roeland Samson. ‘Uit de vragenlijst blijkt dat we nog te graag de auto nemen, zelfs voor korte verplaatsingen. We moeten ons mobiliteitsgedrag aanpassen.’ Amélie Janssens

✔ Inwoners van Oost-Vlaanderen kun-

nen de luchtkwaliteit in hun buurt opzoeken op www.airbezen.be. Je vindt er ook het uitgebreide onderzoeksrapport.

¬ post

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

VACATURE M/V

UW GEDACHT

CM zoekt

Duurzaam reizen

• Kennisbeheerder

Ik ben heel blij dat er steeds meer aandacht besteed wordt aan duurzaamheid! Jullie artikel helpt daarbij, maar graag had ik toch enkele bedenkingen gemaakt. Veel van deze tips kunnen wat bijdragen aan een duurzamere wereld, maar volgens mij moeten mensen méér inspanningen doen dan dat. Iedereen weet dat een vliegtuig heel erg vervuilt. Maar dat wil niet zeggen dat een treinrit zomaar als ‘groen’ alternatief kan worden aangewend. Hoe wordt namelijk de energie opgewekt voor je treinrit? Er wordt veel reclame gemaakt voor CO2-compensatie. Maar bomen die nu met jouw geld geplant worden, zullen pas na enkele jaren wat CO2 uit de lucht halen of bodemerosie tegengaan. Kan een lokale natuurvereniging niet sneller veel meer doen met je geld? Kan het kamermeisje het geld dat je achterlaat zelf houden? En wordt zij daar echt beter van of maak je haar afhankelijk van veel extra werken? In een duurzaam beheerd hotel heeft datzelfde kamermeisje helemaal geen fooi nodig, want daar wordt ze correct betaald en kan ze voor haar familie zorgen, verlof nemen, …

Schaarbeek - onbepaalde duur - 80%

• Stafmedewerker vakanties • Operationeel coördinator Directie-assistent • Software engineer JAVA • Transformatie manager Schaarbeek - onbepaalde duur - 100% Meer info over deze en andere vacatures op www.cmjobs.be.

COC zoekt

• Stafmedewerker juridische dienst • Nationaal secretaris secundair onderwijs (via detachering) Voltijds - onbepaalde duur - Brussel Meer info: www.coc.be

••• Rafael Trigueros, Mechelen

ACV bouw - industrie & energie zoekt Voltijds – onbepaalde duur – Brussel info: www.acvbie.be

ACV-Openbare Diensten zoekt

• Vakbondsverantwoordelijke Vlaamse overheidsdiensten Voltijds – onbepaalde duur – Brussel info: www.acv-openbarediensten.be

OKRA vzw zoekt Voltijds - onbepaalde duur - Schaarbeek Solliciteren vóór 17 december 2017.

Borstvoeding (2)

Ik heb 42 jaar gewerkt en ontvang 1 300 euro per maand. Ik ben ondertussen alleenstaande, mijn partner is overleden, en was genoodzaakt te verhuizen omdat de huur te kostelijk was. Ik kan ook van niets genieten wat betreft goedkopere tarieven voor bijvoorbeeld telefoon, gas of een sociale woning. Van dit pensioen houden ze mij dan ook nog sociale lasten af en moet ik nog 250 euro extra belastingen betalen. Is dat normaal? ••• L. Voets, Humbeek

••• Inge Ceurvelts

Borstvoeding (1)

Als mama’s niet kunnen gaan werken na de voorziene weken moederschapsrust omdat ze onvoldoende hersteld zijn, dan kan de behandelende arts hen arbeidsongeschikt verklaren.

Het is goed dat jullie borstvoeding onder de aandacht houden. Voor mij mag dat nog meer gefocust zijn op

• Boekhouder

••• Eva Tahon

Mijn kindje werd geboren via een keizersnede. Ik moest gaan werken na 14 weken. Ik was amper deftig hersteld. Ik wilde geen melk afkolven op mijn werk. Het is goed voor de baby, maar mij bezorgde dat extra stress omdat ik mijn werk dan telkens moest onderbreken. Dat was ook moeilijk want ik werk gedeeltelijk aan een loket. Het betekende bovendien extra papierwerk want die onderbrekingen betaalt het ziekenfonds en niet de werkgever. Op dat moment was ik ook nog zeer moe. Als borstvoeding zo belangrijk is, zouden mama’s die daarvoor kiezen tot zes maanden verlof moeten krijgen.

Pensioen

• Secretariaatsmedewerker

borstvoeding blijven geven als je weer aan het werk bent. Ik beviel van mijn dochter in augustus vorig jaar, en nog steeds geef ik haar borstvoeding. Omdat ik er in geloof en omdat het praktisch is. Altijd beschikbaar en op de juiste temperatuur. Maar de aanloop was best zwaar. De vroedvrouw die ons begeleid heeft, was erg begrijpend. Hoe meer ze me toestemming gaf om er mee te stoppen omdat het zo pijnlijk was, hoe meer ik het gevoel had dat ik moest doorzetten. Tegen de eerste streefdatum, drie maanden na de bevalling, ging het al een pak beter. Tegen de tijd dat ik opnieuw moest werken, na vijf maanden, ging het zelfs heel vlotjes. Nu zou ik niet weten waarom ik zou moeten afbouwen. Mijn dochtertje zal bepalen wanneer het voor haar niet meer hoeft. Ik zie hoe weinig ze ziek is, en hoe goed ze groeit. En met trots kan ik zeggen dat dat ook dankzij mijn melk komt. Heerlijk gevoel geeft dat. Wij zijn beloond voor alle inspanningen.

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

Info: www.okra.be

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.

Winters warm

citaat-263&_citaat-263&.qxd 21-03-17 09:37 Pagina 1

1. Europeaan 2. weekdier 3. golf 4. leefregel; 5. tafelfles; 6. fraai; 7. kalm; 8. roofdier; 9. insect; 10. muziekensemble; 11. vaartuig; 12. pilaar; 13. dans; 14. tekenkrijt.

P E O K O U

S N T B

T B E A R A R D

4 D O

E A K

E O E R T

K E A Z R E A

L M S O V O

K R O E T S R T

P A O P E M T

9 W L O U R

S D

10 C E O N M B D O 11 S

A O N E P G

12 Z E U W

A A

Het citaat is van J.Masefield: ”Je kunt beter door ezels vertrapt worden dan gewaardeerd”.

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.

Stimulerend rustgevend - Sissel aroma neck roll Nekkussen met lijnzaad en spelt, aangevuld met aromatische kruiden Natuurlijke remedie - Sissel linum Met lijnzaad gevulde kompressen

De nieuwe TIZ va naf 1 dec in je Th uiszorgwink el Winter 2017 / nr. 11

cadeau

Tip

- 15% in december korting*

Kom naar Thuiszorgwinkel of bel 015 28 61 18. Shop ook op www.thuiszorgwinkel.be

Gra tis m ag a

zin e

50 OPENHARTIGE BRIEVEN MET TIPS VOOR EEN BETER LEVEN

‘Ik, die zoveel dingen niet meer kon, stond daar op de top van die duivelse Ventoux.’ Hoe kun je leven als je steeds meer gaat vergeten? Als de dokter je meedeelt wat je al vreesde, dat dementie aan je knaagt. Je wilt positief blijven, maar gaat je dat lukken … Hoe doen anderen dat? 50 mensen die dit ervaren, schrijven jou een brief. Vaak met hulp en in hun eigen woorden. Ze zijn openhartig over hun leven. De brieven beschrijven hun angst voor de toekomst en hun overwinningen op zichzelf. Lees hun voorzichtige adviezen. Hoe gaan zij om met hun ziekte, wat doen ze, wie helpt ze, en waarvan genieten ze? Met name dat. Hoe kun je accepteren dat je niet meer beter wordt, en toch van het leven genieten?

‘Eindelijk mensen met dementie zelf aan het woord. En heel mooi: juist over momenten van klein geluk die ook na de diagnose het leven kleur geven.’ Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS)

‘Dit boek is voor en door mensen met dementie en voor iedereen die meer wil weten over wat er gebeurt in hun leven. Mooi, informatief, ontroerend, indringend en dichtbij.’ Gea Broekema-Procházka, directeur/bestuurder Alzheimer Nederland

‘Deze mensen met dementie tonen ons dat zij nog steeds van tel zijn en in hun kracht staan. Een uitroepteken achter de wens voor een waardige benadering!’

IK HEB

DEMENTIE

RUUD DIRKSE, MARCEL OLDE RIKKERT

Koude voeten - Sissel linum relax comfort Knuffelzacht comfort voor je voeten

DEMENTIE

14 C O N E T R E D

Koude voeten - Sissel foot warmer Elektrische voetverwarmer van knus fleece

IK HEB

13 T A R N D G E O

* Niet cumuleerbaar met andere kortingen. Enkel geldig in je Thuiszorgwinkel en webshop van 1 tot en met 31 december 2018.

Citaat-263

Comfort in huis

Langdurige warmte - Sissel heat wave Innovatieve elektrische warmwaterkruik

Jurn Verschraegen, directeur Expertisecentrum Dementie Vlaanderen

9 789078 342175

RUUD DIRKSE, PROF. DR. MARCEL OLDE RIKKERT

Fit, fitter, fitst

Dementie

Hoe ga je ermee om

Bon

pag. 49

TIZ kortingen

Kijk snel op pagina 49

Nieuw

• Een matras op jouw maat • Muziek via je jukbeen

TIZ Dossier

Slapen

Beter slapen doe je zo Slaappsych ologe Annelore Roose

www.thuiszorgwinkel.be

Advertentie_Visie_Deugddoende warmte_Sissel_V11_2017.indd 1

16/11/2017 17:09

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

Op stap met de luchtconsulent

Adem in, adem uit Het zijn koude dagen. De ramen en deuren gaan toe. We sluiten ons op in onze warme huizen. Nochtans kan onvoldoende ventilatie en verluchting veel klachten opleveren. Luchtconsulent Piet verklapte aan thuisverpleger Kris Thijs de geheimen van een gezonde binnenlucht. Zes maanden later is het tijd voor een evaluatie. Deze keer is Visie erbij om de tips te noteren. ‘Als thuisverpleger kom ik veel bij mensen thuis’, zegt Kris uit Hasselt. ‘Ik tref vaak schimmel aan op de muren. Vochtige lucht heeft nochtans invloed op de gezondheid van mijn patiënten. Ik merk dat ze moeilijker ademhalen en dat ze last krijgen van hun gewrichten. Ik weet hoe belangrijk binnenlucht is.’

9 tips voor een

gezonde binnenlucht

Badkamer

‘In de badkamer staat het raam altijd op kipstand en blijft de deur op een kier. Aangezien er verderop nog een raam openstaat, is er een constante luchtstroom. Zo ventileren we de ruimte. Na het baden is het normaal dat de lucht vochtig is. Ventileren helpt dan om die vochtige lucht af te voeren. Doe je dat niet, dan zal die condenseren tegen de muren. Zeker als ze onvoldoende opgewarmd zijn. De muren worden vochtig en dienen als voedingsbodem voor schimmels.’ ‘Als ik de badkamer poets, zet ik ook altijd even het raam wagenwijd open. Schoonmaakmiddelen laten vaak chemische deeltjes achter in de lucht. Door te verluchten kan ik die vervangen door verse lucht.’

Slaapkamer

‘In de slaapkamer, en in de rest van de woning, is het belangrijk om de muren op een constante temperatuur van minimaal 15°C te houden. In bed zweet je gemakkelijk, de damp die daardoor vrijkomt, maar ook de damp die je produceert door te ademen, zet zich af op de koudste plaatsen. Als de muren warm genoeg zijn, blijft die damp gasvormig. Door de kamer te ventileren of te verluchten, kan de damp geen schimmel vormen op de muren. Ventilatie is belangrijk. Als mijn vader op reis ging, deed hij alle ramen en deuren van de slaapkamer toe. Als hij weer thuis in bed kroop, klaagde hij dat zijn lakens vochtig aan voelden. Alsof ik omhelsd word door een natte handdoek, zei hij dan. Dat is misschien overdreven, maar nu zet hij op zijn minst toch de deur open. Is hij gewoon thuis, dan zet hij na het slapen een raam open om de vochtige binnenlucht te vervangen door verse buitenlucht.’

1. Ventileer constant: gebruik ventilatieroosters of zet je ramen op kiep 2. Was wekelijks je bedlinnen 3. Plaats tijdens het koken op alle potjes een deksel 4. Laat de dampkap even opstaan na het koken 5. Kijk na of het vlammetje van je gasvuur of –boiler blauw is 6. Vermijd luchtverfrissers, ze zijn schadelijker dan je denkt 7. Verlucht de kamer na het poetsen 8. Rook niet in huis 9. Verlucht extra als er veel volk in huis is

✔ www.cm.be/binnenlucht

Keuken

‘Na het koken laat ik de dampkap wat langer opstaan, zodat die de laatste restjes damp kan opzuigen. Ik kuis die ook regelmatig eens uit. Anders kan de dampkap niet effectief vochtige lucht afvoeren door het overtollige vet. Omdat ik een gasfornuis heb, kijk ik ook altijd of de vlam blauw is. Mocht die geel zijn, dan wil dat zeggen dat er te weinig zuurstof in de lucht is en lopen we gevaar voor een CO-vergiftiging. Tot nu toe is ze altijd blauw geweest.’

Pilootproject luchtconsulent Begin dit jaar leidde beweging.net vrijwillige luchtconsulenten op in de pilootregio’s Limburg en West-Vlaanderen. Samen met de bewoners verbeteren zij de luchtkwaliteit binnen in huizen. Als de evaluatie van de pilootprojecten positief is, dan kan het project in heel Vlaanderen worden georganiseerd.

✔ www.luchtconsulenten.be

Tekst: Michiel Verplancke Foto’s: Katrien Bels

DE VOORZET

Dat is mogelijk omdat we sinds 2015 gegevens krijgen van de fiscus als mensen onder een bepaalde inkomensgrens zitten. Van alle leden die we met de actie aanschreven, zijn er meer dan 22 000 die vandaag minder betalen bij de dokter of de apotheker. Door de gerichte aanpak bereiken we meer mensen dan vroeger. Maar tegelijk beseffen we dat er nog veel werk aan de winkel is. Want ondanks onze inspanningen zien we dat nog steeds een grote groep leden niet op onze oproep ingaat. Daar zijn mensen bij die recent hun inkomen zagen stijgen, waardoor ze niet meer in aanmerking komen voor de verhoogde tegemoetkoming. Maar evengoed zijn er die er wel recht op hebben, maar denken dat het niet de moeite loont om ze aan te vragen. Of ze gaan er onterecht van uit dat ze toch niet aan de voorwaarden voldoen. Het toont nog eens aan dat we er nooit mogen

van uitgaan dat mensen weten waar ze recht op hebben. We moeten daar eerlijk in zijn, de procedures in de gezondheidszorg zijn soms zeer complex. Wie kan voor de vuist weg opsommen aan welke voorwaarden je moet voldoen om de verhoogde tegemoetkoming te krijgen? Of probeer maar eens te achterhalen wanneer je in aanmerking komt voor het statuut chronische aandoening. Soms zie je door de bomen het bos niet meer. Het zal blijvende inspanningen vragen van alle spelers op het terrein om procedures te vereenvoudigen, mensen wegwijs te maken en rechten zoveel mogelijk automatisch toe te kennen. Willen we gezondheidszorg toegankelijk en betaalbaar houden, dan moet iedereen krijgen waar hij recht op heeft. Luc Van Gorp, Voorzitter CM

CMziekenfonds

De verhoogde tegemoetkoming? Wat is dat? Nog te vaak krijgen we die vraag te horen. Nochtans bestaat de term al lang. Dankzij de verhoogde tegemoetkoming betalen mensen met een laag inkomen minder voor gezondheidszorg. Om een voorbeeld te geven, bij de huisdokter betaal je voor een gewone raadpleging 4 euro remgeld (met globaal medisch dossier). Wie recht heeft op de verhoogde tegemoetkoming, moet maar 1 euro op tafel leggen. Maar nog steeds zijn er heel wat mensen die de verhoogde tegemoetkoming niet kennen of niet beseffen dat ze er ook recht op hebben. Dat blijkt uit een onderzoek dat we samen met de Universiteit Antwerpen voerden. De voorbije twee jaar ging CM gericht op zoek naar leden die in aanmerking komen voor de verhoogde tegemoetkoming.

CMziekenfonds

Stefan Dewickere

DE BOMEN EN HET BOS

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

Zuiver zuivel

Welke melk is goed voor elk?

Is (koe)melk goed voor elk? Is sojadrink evenwaardig? Wij vroegen het aan Patrick Mullie, voedingsexpert aan de VUB, en Anke van den Brand, stafmedewerker gezonde voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven.

Koemelk Als we het over melk hebben, spreken we meestal over koemelk. In koemelk zitten calcium, eiwit en vitaminen B2 en B12. Het is dus een erg voedzame drank. Toch staat melk ter discussie. Volgens de ene studie is het een wondermiddel, terwijl de andere zegt dat melk niet nodig of zelfs nefast is voor een goede gezondheid.

Te veel melk is ongezond. Patrick Mullie

‘Er is eigenlijk nog onvoldoende bewezen welk effect melk heeft op de gezondheid. Zowel in positieve als in negatieve zin’, zegt Anke van den Brand, stafmedewerker gezonde voeding bij het Vlaams Instituut Gezond Leven (voorheen VIGeZ). Patrick Mullie, voedingsexpert aan de VUB, geeft een voorbeeld: ‘Het is niet zeker of melk drinken effectief het risico op botontkalking verlaagt.’ Is het daarom ongezond? ‘Nee’, zeggen beide experts. ‘Melk is niet giftig’, zegt Mullie. ‘Maar te veel melk is wél ongezond. Melk bevat verza-

digde vetten en transvetten. Die verhogen onze cholesterol, wat hart- en vaatziekten in de hand werkt.’ ‘Sommige mensen zijn ervan overtuigd dat ze bijna een liter melk per dag nodig hebben’, zegt Mullie. ‘Veel te veel, in een samenleving die kampt met overgewicht. Je moet beseffen dat volle melk 65 kilocalorieën per 100 milliliter bevat: meer dan sommige frisdranken. Als je daar vier grote glazen van naar binnen speelt, heb je al ongeveer een kwart van de dagelijks aanbevolen calorieinname binnen.’ Volgens van den Brand is het geen goed idee om de nadruk te leggen op calorieën bij melk. ‘Melk is heel voedzaam. Andere dranken, zoals frisdranken, zijn soms lager of gelijk aan calorieën, maar ze bevatten geen nuttige voedingsstoffen. We mogen ons dus niet blind staren op die calorieën.’ ‘Magere melk lijkt aantrekkelijker, omdat het minder vet en minder calorieën bevat, maar het bevat ook minder vetoplosbare vitaminen A en D. Halfvolle melk, goed voor 46 kilocalorieën per 100 milliliter, is daarom de gulden middenweg.’

Sojamelk Sojadrink wordt verrijkt met calcium en staat volgens Gezond Leven qua eiwitgehalte op gelijke hoogte met koemelk. ‘Sojadrink bevat enkel goede vetten, de onverzadigde vetten, die geen hogere cholesterol veroorzaken’, lijst Mullie de voordelen op. ‘Maar sojadrink bevat soms evenveel calorieën als volle melk. Dus ook hier moet je er niet te veel van drinken.’ ‘Aan sojadrink wordt meestal een beetje suiker toegevoegd’, zegt van den Brand. ‘Het bevat immers geen lactose (melksuiker). Belangrijk is om op het etiket te kijken dat de toegevoegde suikers beperkt blijven. Geef de voorkeur aan witte sojadrink en beperk smaakjes, zoals vanille of chocolade.’

Melk en sojadrink lijken qua voedingswaarde sterk op elkaar. Anke van den brand

‘Sojadrink is de enige plantaardige drink die koemelk kan vervangen, op voorwaarde dat er calcium en bepaalde vitaminen aan toegevoegd worden’, aldus van den Brand. ‘Qua voedingswaarde lijken koemelk en sojadrink sterk op elkaar. In sojadrink zijn

HUISDOKTER

WAAROM VOEL IK ME MISSELIJK IN EEN BEPAALDE KAMER?

Wat is een CO-vergiftiging?

Koolstofmonoxide of CO is een reukloos en onzichtbaar gas. Als je het inademt, dringt het je bloed binnen en verstoort het het transport van zuurstof. Tijdens het transport neemt het namelijk de plaats in van zuurstof door zich vast te hechten aan hemoglobine. Dat is een eiwit dat ervoor zorgt dat ons hele lichaam wordt voorzien van zuurstofrijk bloed. Jaarlijks zijn er in België in totaal zo’n 1 200 CO-vergiftigingen. Daar sterven elk jaar een dertigtal mensen aan. Wat zijn de symptomen?

Bij blootstelling aan hoge concentraties CO krijg je mogelijk hoofdpijn, voel je je misselijk of zwak en zal je uiteindelijk het bewustzijn verliezen. Komt er

geen hulp, dan zal het slachtoffer in coma vallen en zelfs overlijden. Als er zeer hoge concentraties CO in de lucht zijn, kan dit zelfs leiden tot een onmiddellijke ademhalingsstilstand. Ook lagere concentraties CO zijn gevaarlijk. Symptomen zijn hardnekkige hoofdpijn, duizeligheid en aanhoudende vermoeidheid. Op lange termijn kun je moeite hebben om te slapen, dingen te onthouden of je te concentreren. Pijn in de borst, buik en spieren is ook mogelijk. De symptomen van CO-vergiftiging worden vaak verward met een voedselvergiftiging, griep of migraineaanval. Denk bij die symptomen dus zeker ook aan CO-vergiftiging.

Wat kun je zelf doen?

Wat zijn de oorzaken?

Heb je beginnende klachten van hoofdpijn of duizeligheid, open de ramen en deuren om de ruimte te verluchten. Zet het toestel dat de schade berokkent uit. Zie je dat iemand slachtoffer is van COvergiftiging, haal het slachtoffer weg uit de betreffende kamer en verwittig de huisarts. Is het slachtoffer buiten bewustzijn, bel dan zo snel mogelijk de hulpdiensten (112) en meld dat het om CO-vergiftiging gaat. Bij vragen over de gevaren van CO of als je problemen vermoedt, kun je in Vlaanderen gratis naar het telefoonnummer 1700 bellen.

Mogelijke bronnen van koolstofmonoxide (CO) in een woning zijn slecht werkende verwarmingstoestellen en warmwaterinstallaties in combinatie met onvoldoende ventilatie of verluchting.

Elise Rummens, preventie-arts www.cm.be/dehuisdokter

Stefan Dewickere

Elk jaar sterft er in België een dertigtal mensen aan CO-vergiftiging. Hoe kan een reukloos en geurloos gas zoveel schade berokkenen?

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

Klachtenbehandeling bij CM

Alles kan beter

Mullie: ‘Melk is niet giftig, maar trop is te veel. Je calcium op peil houden kan ook via andere bronnen, zoals sojadrink.’ Van den Brand: ‘Je kunt melk vervangen door calciumverrijkte sojadrink. Maar eigenlijk hoef je melk niet te mijden, behalve als je lactoseintolerant bent. Kies wel best voor halfvolle melk als gulden middenweg.’

voldoende kwalitatieve eiwitten aanwezig. Dat wil zeggen dat de drink alle essentiële aminozuren bevat, in een juist evenwicht. Andere plantaardige drinks hebben dat niet en zijn daarom niet volwaardig als alternatief.’ Mullie nuanceert dat. ‘Aminozuren kunnen we uit veel andere voeding halen. Het is dus niet essentieel om eiwitten via melk binnen te krijgen.’ ‘Maar het is niet eenvoudig om essentiële aminozuren in een juist evenwicht op te nemen’, zegt van den Brand. ‘Strikt genomen kan het, maar daarvoor moet je heel nauwgezet bezig zijn met wat je eet.’ ‘In de praktijk vormen koemelk en sojadrink een goede en gemakkelijke bron van verschillende nuttige voedingsstoffen’, concludeert van den Brand. Sarah Vandoorne

ensen worden steeds mondiger, maar dat betekent niet dat CM veel meer klachten krijgt. ‘Het aantal klachten is de laatste jaren slechts licht gestegen’, zegt Joke. ‘We zien een klacht trouwens als een mogelijkheid om nog beter te doen.’

Waarover gaan de klachten? Joke Manshoven: ‘De klachten zijn heel divers. Op nummer één staat de doorlooptijd, de tijd die nodig is om een procedure af te werken. Waarom duurt het zo lang, vragen mensen zich wel eens af. Soms ligt dat aan een ingewikkelde wetgeving, soms is er iets fout gegaan. Daarnaast klagen mensen over hoe hun dossier is aangepakt. Ook de financiële impact speelt een belangrijke rol. Als er iets administratief niet in orde raakt, heeft dat mogelijk gevolgen voor de portemonnee. Andere klachten gaan vaak over een specifieke terugbetaling van de verplichte ziekteverzekering, de aanvullende CM-diensten en -voordelen of een CM-verzekering.’

Hoe kun je als lid een klacht indienen? ‘Je kunt gemakkelijk een online formulier invullen via www.cm.be/klachten. Jouw klacht komt dan rechtstreeks bij de plaatselijke klachtencoördinator terecht. Dat kanaal wordt steeds meer gebruikt. Maar de meeste klachten komen binnen via de

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

Katrien Bels

Besluit?

Regelmatig krijgt CM complimenten over haar dienstverlening. Maar soms gaat het ook fout. ‘Als je ontevreden bent over de werking van CM, kun je op een eenvoudige manier een klacht indienen’, zegt Joke Manshoven, klachtencoördinator van CM Limburg. ‘Door de klachten van leden blijft CM alert om de dienstverlening nog te verbeteren.’

uuJoke Manshoven: ‘Een groot deel van de klachten wordt meteen opgelost.’ CM-consulenten. Leden uiten hun ontevredenheid doorgaans in het kantoor of aan de telefoon.’

Hoe wordt een klacht behandeld binnen CM? ‘Een groot deel van de klachten wordt meteen opgelost. De consulent kijkt jouw dossier na en legt je uit wat er aan de hand is. Is dat niet mogelijk, dan bezorgen we de klacht aan de betrokken dienst. Die onderzoekt wat er eventueel fout is gegaan. Daarna formuleert CM een antwoord aan jou. Op alle klachten krijg je een antwoord.’

Hoe lang duurt het voor dat antwoord komt? ‘Een eerste reactie krijg je binnen de zeven dagen. We handelen je klacht verder af binnen de dertig dagen, en die termijn halen we zeer goed. Meestal gaat het zelfs sneller. als er externe partijen bij betrokken zijn waarmee CM samenwerkt, kan het weleens langer duren.’

Zijn leden tevreden over het antwoord dat ze krijgen? ‘In ongeveer 30 procent van de gevallen kunnen we tegemoetkomen aan de wensen van het lid. We kunnen natuurlijk niet iedereen tevreden stellen. We zijn nu eenmaal gebonden aan wettelijke bepalingen. Als je niet akkoord gaat met de manier waarop je klacht behandeld werd, dan kun je nog bij de nationale ombudsman terecht. Soms verwachten mensen geen concrete oplossing, maar vinden ze het belangrijk dat we naar hun verhaal luisteren en daar lessen uit trekken. Dan zien we bijvoorbeeld mogelijkheden om onze interne werking aan te passen. Als we meerdere klachten krijgen over een bepaalde procedure, gaan we na hoe we die eenvoudiger kunnen maken.’ Bram Dehouck

✔ www.cm.be/klachten

HOE GAAT HET MET U?

Mensen met een laag inkomen kunnen in aanmerking komen voor de verhoogde tegemoetkoming. CM gaat na of je aan de voorwaarden voldoet. Als je recht hebt op de verhoogde tegemoetkoming, krijg je meer terugbetaald voor gezondheidszorg. Er gelden ook nog andere financiële voordelen zoals sociaal telefoontarief, lagere prijzen voor het openbaar vervoer en korting voor vakanties met Kazou of Samana. Hoe kun je de verhoogde tegemoetkoming krijgen? Als je een bepaalde uitkering krijgt, bijvoorbeeld een integratietegemoetkoming of een leefloon, dan heb je automatisch recht op de verhoogde tegemoetkoming. Dat is ook het geval als je bij het ziekenfonds bent ingeschreven als wees of als niet-begeleide minderjarige vreemdeling. In deze situaties hoef je zelf niets te doen.

CM weet dat je aan de voorwaarde voldoet en kent je automatisch de verhoogde tegemoetkoming toe. Is je inkomen beperkt door bijvoorbeeld werkloosheid of een laag pensioen, dan kun je ook in aanmerking komen voor de verhoogde tegemoetkoming. CM moet wel eerst een inkomensonderzoek doen om na te gaan of je inkomen niet hoger is dan een vastgesteld grensbedrag. CM nodigt je daarvoor uit. Want CM ontvangt van de fiscus een lijst van haar leden met een laag inkomen die in aanmerking kunnen komen voor de verhoogde tegemoetkoming. Krijg je geen signaal van CM en denk je toch recht te hebben op de verhoogde tegemoetkoming, neem dan zelf contact op met de CM-consulent.

✔ www.cm.be/vt

Guy Puttemans

Hoe krijg ik de verhoogde tegemoetkoming?

‘Eigen stek in het groen’ ‘Het zijn drukke maar leuke tijden’, zegt Veerle Van Holle (29) uit Gent. ‘Ik ben dit najaar getrouwd met mijn vriend. Het werd een dagje in intieme kring. Een feest, dat volgt misschien later nog. Nu gaat onze aandacht vooral naar ons bouwproject in het groen. We hopen volgende zomer de eerste steen te kunnen leggen.’

¬ hoe gaat het met u?

KNIPSELS Meelopen in de Warmste Week Op 20 december tijdens de Warmste Week leggen de duurlopers Yves Dedapper en Serge Van Autreve elk 150 kilometer af ten voordele van U/Turn. Dat is een organisatie die avontuurlijke reizen organiseert voor mensen met een fysieke handicap. Dedapper vertrekt vanuit Oostende, Serge vanuit Herk-de-Stad. In Gent treffen de twee lopers elkaar. Dan lopen ze samen verder naar het Glazen Huis in Wachtebeke. Gedurende het hele parcours duwen ze beiden een persoon in een rolwagen. Je kunt de lopers onderweg aanmoedigen of zelf meelopen.

✔ www.sportupforlife.be Lees gezondheidsnieuws kritisch Gin tonic maakt slank, was de kop van een artikel. Deze vaststelling was gebaseerd op een studie met muizen. Het tijdschrift waarin het onderzoek werd gepubliceerd, bestond evenwel niet. De studie werd uitgevoerd door professor Thisa Lye, letterlijk vertaald: dit is een leugen. De publicatiedatum was 1 april. Maar de grap werd wel voor waarheid aangenomen. Op internet en in de media verschijnen regelmatig berichten over gezondheid zonder elementaire factcheck. Lees altijd het volledige stuk en ga na waarop het nieuws gebaseerd is om gezondheidsinformatie goed te kunnen inschatten. Zoek naar de ware bedoeling van het artikel. Wil het echt nieuws brengen of eerder reclame maken? Zijn de resultaten gebaseerd op een betrouwbare studie? Werd de bewering getest op mensen? Met labo- en dierexperimenten kun je geen uitspraken doen over de mens. Laat vooral het gezond verstand zegevieren. Is iets te mooi om waar te zijn? Dan is het meestal niet waar.

✔ www.cm.be/foute-informatie Alert voor zwangerschapsdiabetes Een op de drie Vlaamse vrouwen met zwangerschapsdiabetes ontwikkelt binnen de zes jaar prediabetes of diabetes. Dat blijkt uit onderzoek van de Diabetes Liga. De vereniging volgde acht jaar lang meer dan 8 000 vrouwen met zwangerschapsdiabetes. Dat is een tijdelijke verhoging van de bloedsuikerspiegel tijdens de zwangerschap. De betrokken vrouwen laten hun huisarts jaarlijks bloed afnemen voor de controle van hun bloedsuikerwaarden. Met dit project Zoet Zwanger kunnen vrouwen met een hoog diabetesrisico sneller opgespoord worden. In meer dan de helft van de gevallen kunnen zij de evolutie naar diabetes type 2 vermijden door gezond te leven. Het lichaamsgewicht onder controle houden, regelmatig bewegen en gezond eten zijn aandachtspunten.

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

4 vragen over bloedonderzoek

Het zit in je bloed Een bloedonderzoek kan een schat aan informatie opleveren. Maar is die informatie altijd even betrouwbaar? En wanneer is zo’n bloedonderzoek nuttig? Nicolas Delvaux, huisarts en onderzoeker aan de KU Leuven, brengt verduidelijking.

Is een preventief bloedonderzoek nodig?

Nicolas Delvaux: ‘Voor gezonde mensen zonder klachten is een preventief bloedonderzoek enkel nuttig rond de 50 jaar. Een cholesterolbepaling kan dan het risico op hart- en vaatziekten mee helpen bepalen.’ ‘Anders zijn er weinig redenen voor een preventief onderzoek. Als artsen een bloedstaal laten analyseren, zijn ze op zoek naar bepaalde factoren die op een bepaalde ziekte wijzen. Zijn er geen klachten, dan moeten ze in het wilde weg testen. Dat heeft geen zin.’

Wat meet de laborant in ons bloed?

‘De belangrijkste elementen in ons bloed kun je onder drie ruime categorieën brengen: enerzijds de witte en rode bloedcellen, anderzijds eiwitten en enzymen en tot slot de antilichamen.’ ‘Een stijging van het aantal witte bloedcellen kan aantonen dat je lichaam een infectie doormaakt. Welke dat is, hangt af van het soort witte bloedcellen.’ ‘Een stof die we in een bloedstaal bestuderen is creatinine. Als het creatininegehalte in het bloed is gestegen, wil dat waarschijnlijk zeggen dat de nieren minder goed filteren, en het nierweefsel dus minder goed functioneert.’ ‘Infectieziekten laten vaak verschillende soorten antilichamen achter in het lichaam. De aanwezigheid van bepaalde IgM-antistoffen kan bijvoorbeeld een recent doorgemaakte klierkoorts bevestigen.’

Hoe betrouwbaar zijn bloedtesten?

‘De ene test is al betrouwbaarder dan de andere. Bovendien kun je niet alleen vertrouwen op een bloedonderzoek. Elementen in het bloed kunnen op verschillende mogelijke aandoeningen wijzen. Een arts moet altijd het geheel van de symptomen bekijken.’ ‘Ten slotte blijft een bloedonderzoek een statistisch gegeven. We kijken naar de normale, gemiddelde bloedwaarden. Maar in een normale bevolking zal 5 procent altijd ergens een abnormale waarde hebben, ook al zijn ze perfect gezond.’

Waar moet ik op letten voor de afname?

‘Bepaalde bloedonderzoeken vragen bepaalde voorwaarden. Soms moet je nuchter zijn voor een bloedafname. De glucosewaarden in je bloed stijgen namelijk als je eet. Je arts zou dat dan als diabetes kunnen zien.’ ‘Daarnaast is de hormonenconcentratie in je bloed afhankelijk van het tijdstip van de dag. Meld aan je arts ook altijd welke medicijnen je neemt. Sommige hebben hun weerslag op de analyse.’ Michiel Verplancke

Kostprijs Net zoals bij de artsen zijn sommige zorgverleners in de labo’s geconventioneerd en andere niet. De zorgverleners die niet geconventioneerd zijn, kunnen supplementen aanrekenen. De voorschrijvende arts is niet altijd op de hoogte welk labo uiteindelijk een supplement vraagt en hoe hoog dit is. Om dit transparanter te maken, moeten laboratoria vanaf 1 december de betrokken

patiënt rechtstreeks of onrechtstreeks hierover hebben ingelicht voor de bloedafname. Sommige onderzoeken worden niet terugbetaald. Normaal zal de voorschrijvende arts je op voorhand hierover wel inlichten. Meer uitleg over aangerekende kosten kun je vragen aan het labo zelf of aan je ziekenfonds.

Ontdek het zomeraanbod voor volwassenen Op de gratis vakantiemarkten van Intersoc

Schrijf je ter plaatse in voor een charmevakantie uit de zomerbrochure of een groepsreis uit het aanbod Intersoc-anders en ontvang 10 euro korting per deelnemer. We verwelkomen jou graag van 13u tot 16u op de volgende locaties: • Ma 4/12: Duinse Polders, A. Ruzettelaan 195, Blankenberge • Di 5/12: Limburghal, Jaarbeurslaan 6, Genk • Wo 6/12: Marmeren Zaal - Zoo van Antwerpen, Koningin Astridplein 26, Antwerpen • Do 7/12: Forum, vzw Okapi, Albrechtlaan 115, Aalst

Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc-werkvakanties

Infostand voor nieuwe vrijwilligers Op 5 december 2017 staan we tussen 13u en 16u met een infostand op de Intersoc-vakantiemarkt in de Limburghal in Genk. Nieuwe vrijwilligers kunnen er terecht met al hun vragen. Toegang is gratis. We geven die namiddag ook presentaties over wat vrijwilligerswerk bij Intersoc inhoudt. Ontdek: • wie kan meewerken als vrijwilliger, • welke functies je kan uitoefenen, • hoe je je kan kandidaat stellen. Wie weet trek jij deze winter samen met onze andere vrijwilligers naar een van onze hotels in Frankrijk of Zwitserland.

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

App als geheugensteuntje voor mensen met dementie

‘Nu het nog leuk is, wil ik genieten’ De app MemoryHome helpt mensen met alzheimer herinneringen te koppelen aan fysieke plaatsen. Bert* (63), die jongdementie heeft, test de technologie uit.

kiezen om de herinnering te beluisteren of het opnieuw zelf te vertellen.

n Het Ontmoetingshuis in Leuven is het bijna middagpauze. Bert doorbladert de krant en selecteert zorgvuldig welke artikelen hij interessant vindt om tijdens de lunch te bespreken met de andere mensen met jongdementie. Hij gaat voor artikels over Poetin, Israël en een dove vrouw die desondanks de sterren van de hemel weet te zingen.

Na elke stap in de wandeling krijgt hij vier willekeurige eigenschappen te zien. In dit geval: sterk, doorzetter, soepel of slim. ‘Bernadette is een doorzetter. Oma is sterk, zij speelde over iedereen de baas.’

Stamboom

De actualiteit ligt Bert na aan het hart. Meer dan twintig jaar werkte hij bij een mediabedrijf, op de technische dienst. Tot een collega merkte dat Bert steeds dezelfde uitleg gaf. ‘Ik ging in loopbaanonderbreking vanaf mijn 55ste, want ik wilde niet gezien worden als de persoon die niet goed wijs was.’ Daar begon de zoektocht voor Bert en zijn vrouw Bernadette*. Had hij dementie?

‘Vooral die eigenschappen vind ik leuk, want dan kan ik vertellen’, zegt Bert na het aanmaken van een geheugenpaleis. Kasper knikt. ‘Dat zijn vaste aanknopingspunten, maar ze leveren telkens nieuwe verhalen op’, aldus de onderzoeker.

Ik ben nog nooit iemand tegengekomen die zijn verbeelding verloren is.

Als er in je hersenen dingen gebeuren die de boel afbreken, kunnen er ook nog altijd dingen gebeuren die de boel weer opbouwen.

Onderzoeker Kasper Bormans

Bernadette vindt het fijn dat de namen centraal staan. ‘Als wij op bezoek gaan bij familie, zeggen we nu ook al snel even de stamboom op’, zegt ze. ‘En als wij bezoek krijgen, geeft Bert honderduit uitleg over de paraplubak in de hoek, of het schilderij aan de muur. Eigenlijk past hij het mechanisme van de app dus onbewust al toe.’

Alzheimerpatiënt Bert

‘Bert kon plots de klok niet meer lezen’, getuigt Bernadette. ‘Een tijdsaanduiding zoals 16.15 uur snapte hij niet. Rekensommen lukten niet. En dat voor iemand met een ingenieursdiploma. Er was iets mis, wist ik. Op zijn 61ste verklaarde de huisarts hem nog kerngezond. Een maand na die diagnose, na een afspraak bij een neuroloog, viel dan toch het verdict: alzheimer.’ ‘Het is een beetje zoals bij mijn werk als technicus’, illustreert Bert. ‘Ook bij mij is er een technisch defect, maar dan in mijn hoofd.’

Tranen voor later ‘Sinds ik dat weet, ben ik eigenlijk niet zoveel veranderd’, zegt Bert. ‘Ja, ik heb alzheimer, maar ik ga nog niet veel achteruit. Ik ben gelukkig, ga graag wandelen. Tranen zijn voor later. Nu ik nog goed ben, nu het nog leuk is, wil ik genieten.’ ‘Voor mij was de definitieve diagnose een enorme schok’, zegt Bernadette. ‘Maar Bert helpt mij te beseffen dat we nog niet in de eindfase zitten. Ik heb de indruk dat Bert zich net minder zorgen maakt dan vroeger. Hij leeft van dag tot dag.’

Guy Puttemans

Rekensommen

uuOnderzoeker Kasper Bormans: ‘Met de app wil ik mensen zoals Bert en Bernadette weer dichter bij elkaar brengen.’ ‘Als er in je hersenen dingen gebeuren die de boel afbreken, kunnen er ook nog altijd dingen gebeuren die de boel weer opbouwen’, gelooft Bert.

‘Op mijn werk gaf ik vaak les’, licht Bert toe. ‘Vooral in het begin van mijn carrière moest ik collega’s de nieuwste technieken aanleren.’

Geboren verteller

Voordeur

Bert en Bernadette gaan daarom te rade bij Kasper Bormans (30), een doctoraatsonderzoeker aan de KULeuven die een app heeft ontwikkeld om de communicatie tussen personen met dementie en hun omgeving te verbeteren. Met de app MemoryHome wil hij herinneringen aan bepaalde personen linken aan concrete plaatsen. ‘Door die associatie wordt Bert gestimuleerd om te vertellen over zijn dierbaren’, aldus Kasper, die het resultaat een geheugenpaleis noemt. ‘Ideaal voor Bert. Hij is een geboren verteller, hij legt het graag uit’, lacht Bernadette.

Met de tablet waarop de app geïnstalleerd is, fotografeert Bert zijn vrouw. Eens thuis neemt hij ook een foto van de voordeur. ‘Ik associeer Bernadette met de voordeur omdat zij het huis ingericht heeft.’ Hij maakt ook een beeld van een oude foto van zijn oma. Daarop wandelt hij naar de koekjeskast. Ook een logische link, vindt hij. ‘Oma deelde altijd koekjes uit en daar moest je per se van nemen.’ Die verhalen neemt Kasper op met de tablet. De volgende keer dat Bert langs de voordeur of koekjeskast wandelt, kan hij

Verbeelding Kasper glundert. ‘Een geheugenpaleis is bedoeld om mensen dichter bij elkaar te brengen’, zegt de onderzoeker. ‘Voor alzheimer is er voorlopig geen medicijn, maar de app kan mensen hoop geven. Door herinneringen te linken aan concrete plaatsen, worden hersenstructuren aangesproken die minder snel aangetast worden: de verbeelding en het visueel-ruimtelijk geheugen. En ik ben nog nooit iemand met dementie tegengekomen die zijn verbeelding verloren is.’ Sarah Vandoorne

* Bert en Bernadette zijn ﬁctieve namen.

✔ Kasper Bormans’ boek ‘Een nieuw

geheugenpaleis’, met een toegangscode en een praktische gids om aan de slag te gaan met de app, kun je bestellen via de website www.memoryhome.org. Het boek is ook te koop in de boekhandel.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

ACV congres - Drie hefbomen voor meer gelijkheid volgens Lieve Blancquaert

‘We leren te weinig goede mensen te zijn voor elkaar’ In haar reportages en portretten toont fotografe Lieve Blancquaert dat waar je geboren wordt en in welke omstandigheden je opgroeit voor een groot deel je levensloop bepalen. Ze hoefde naar eigen zeggen niet lang na te denken toen het ACV haar vroeg om mee te werken aan het congres over gelijkheid en ongelijkheid.

m te komen tot meer gelijkheid, pleit Lieve Blancquaert voor een herverdeling van rijkdom, voor meer en doordachte investeringen in onderwijs en voor vrouwenrechten overal ter wereld.

Herverdeling ‘Een heel klein deel van de bevolking bezit het grootse stuk van de taart. En zij hebben de technieken en contacten om de systemen te ontwijken en zich verder te verrijken. Maar wat voor zin heeft het om te vergaren? Dat komt hen niet altijd ten goede. In steeds meer landen zie je hoe de rijken zich moeten beschermen tegen de woede van de armen. Brazilië is daar een goed voorbeeld van. Wat doen die rijken? Ze plaatsen een hek, en nog een en nog een.

Te weinig mensen beseffen wat de sociale zekerheid voor ons betekent. Lieve Blancquaert

En dan een man met een pistool. Wat voor comfort heb je nog in je leven als je zelfs niet meer de straat op durft?’ ‘Onze sociale zekerheid moeten we absoluut verdedigen. Heel weinig mensen beseffen wat die betekent in ons leven. Dat we in het ziekenhuis opgenomen kunnen worden zonder ons huis te moeten verkopen. Toch is er ook hier werk aan de win-

uuIn de reportagereeks ‘Birth Day’ toont Lieve Blancquaert dat je geboorteplaats je levensloop bepaalt. kel. Ook hier speelt soms het verschil tussen arm en rijk. Mensen die het al moeilijk hebben en ziek worden, krabbelen nadien erg moeilijk terug recht. En ik begrijp ook niet dat iemand die zijn hele loopbaan een hoog loon heeft gehad ook nog een hoog pensioen moet krijgen. Terwijl mensen die 40 jaar hard gewerkt hebben het moeten stellen met 1 000 euro. Dat gaat er bij mij niet in. Ik ben een groot voorstander van iedereen gelijk. Natuurlijk mag er een verschil zijn in lonen, want er is een verschil in geïnvesteerde energie en verantwoordelijkheid. Maar waarom moet dat doorgetrokken worden?’

Onderwijs ‘De neef van Gandhi (Mahatma Gandhi, Indiaas politicus en voorstander van actieve geweldloosheid om een revolutie teweeg te brengen, red.) schreef een boek en stelde daarin dat we onze kinderen in de scholen vooral leren om succesvol te zijn en winst te ma-

ken. Ik volg hem daarin. We worden te weinig geleerd om goede mensen te zijn voor elkaar.’ ‘Zodra onderwijs aan kwaliteit inboet voor bepaalde groepen zit je voor lange tijd in de problemen. Ik heb dat al dikwijls gedacht als ik ergens op reis was. Je mag doen wat je wil, zolang je niet investeert in onderwijs als basisrecht komt het niet goed. Ik zou willen dat ontwikkelingsorganisaties, gemeenschappen en landen eens voluit de kaart zouden trekken van onderwijs.’

Meisjes- en vrouwenrechten ‘Met de stichting Hope for Girls die ik met Annemie Struyf oprichtte, wonnen we onlangs de Europese Burgerschapsprijs. We werkten al intensief in Kenia maar zetten ook in op ontwikkelingskansen voor meisjes in Europa en in België. Elk meisje dat in ons land opgroeit, moet honderd procent dezelfde kansen krijgen als een jon-

gen. In regio’s waar mensen arm zijn of waar veel nieuwkomers uit andere culturen leven, loopt dat niet altijd goed. Zo worden ook in Europa nog meisjes besneden. Omdat de integratie moeilijk verloopt, blijven mensen in hun oude tradities leven. En dan is de druk van de groep heel groot. Dat moeten we doorbreken. Ook hier is onderwijs cruciaal om die meisjes assertief en weerbaar te maken.’ ‘In België werken veel organisaties rond meisjes- en vrouwenrechten. We bundelden daarom de krachten met de Koning Boudewijnstichting. Onafhankelijke experts kozen ongeveer 16 projecten om in te investeren. En dat wordt door de Koning Boudewijnstichting ook opgevolgd. Want wij hebben daar niet de kennis of de middelen voor. We hopen dat die projecten slagen en het verschil kunnen maken.’ Amélie Janssens

Gedaan met uitbuiting WK-gastarbeiders in Qatar Gastarbeiders die de WK-stadions in Qatar bouwen, zullen niet meer als moderne slaven worden uitgebuit. Een reeks nieuwe maatregelen moet de werkomstandigheden in het gastland gevoelig verbeteren. De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) spreekt van een doorbraak. Wie weet strijden onze Rode Duivels in 2022 in Qatar wel mee voor de titel op het WK-voetbal.Als het op arbeidsrechten aan-

komt, speelt het gastland alvast niet mee voor de ereplaatsen. Twee jaar geleden startte de IAO een procedure op om de schrijnende werkomstandigheden van gastarbeiders aan te klagen. Twee miljoen migranten worden onder het kafala-systeem als slaven ingezet om de WK-stadions te bouwen. ‘In dat systeem worden werknemers eigendom van hun werkgever. Ze mogen het land niet verlaten, worden onderbetaald en werken in gevaarlijke omstandigheden’, zegt Luc Cortebeeck, voorzitter van de raad van bestuur van de IAO.

Nadat heel wat organisaties, waaronder het ACV, Qatar zwaar onder druk hebben gezet, heeft het land dat systeem nu moeten afvoeren. ‘Gastarbeiders krijgen binnenkort een normaal arbeidscontract. Er komt ook een minimumloon en een goed veiligheidsbeleid. Klachten van arbeiders zullen worden opgevolgd door een nieuw IAO-bureau.’ Of de nieuwe regels zullen worden nageleefd, moet nog blijken. Luc Cortebeeck is alvast positief: ‘Een aantal belangrijke in-

ternationale bouwbedrijven staat zelf achter de nieuwe regels. En bovendien zullen het IAO-bureau en de internationale vakbondscentrale voor de bouw de situatie nauwgezet opvolgen.’ Ook Noord-Zuidbeweging Wereldsolidariteit reageert tevreden. ‘De internationale gemeenschap heeft een duidelijk signaal gegeven dat de arbeidsrechten van kwetsbare migranten ook moeten worden gerespecteerd’, zegt Fons De Potter, voorzitter van Wereldsolidariteit. (JW)

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

ACV Jongeren en KAJ voeren actie tegen dagcontracten

‘Jongeren hebben recht op stabiele baan en inkomen’ Veel jongeren werken langdurig met tijdelijke contracten en hebben geen werkzekerheid of stabiel inkomen. Ze blijven daardoor steeds langer bij hun ouders wonen uit vrees voor financiële problemen.

obs creëren en jongeren aan het werk krijgen, dat is een van de stokpaardjes van deze regering. Maar een stabiele baan vinden, is voor jongeren allerminst eenvoudig. Dat blijkt althans uit een bevraging van het ACV bij 2 000 jongeren. Een ruime meerderheid van de bevraagden geraakt moeilijk aan de bak, vier op de tien werkt met tijdelijke of met interimcontracten. En van die interimmers krijgt dan nog eens ruim 40 procent te maken met een langdurige aaneenschakeling van dagcontracten. Resultaat? Jongeren blijven steeds langer bij hun ouders wonen uit vrees voor fi nanciële problemen. Om dat aan te kaarten organiseert ACV Jongeren van 27 november tot 2 december een actieweek en voerde ook jongerenbeweging KAJ vorige zaterdag actie. ‘Jongeren hebben het recht om op hun eigen benen te staan’, zegt Jeroen Van Ranst van het ACV. ‘En dat kan niet zolang ze geen stabiel inkomen hebben. Er moeten dus maatregelen komen om langdurige tewerkstelling met dag- of weekcontracten aan banden te leggen.’

Misbruik Dagcontracten kwamen eerder dit jaar nog uitgebreid in de actualiteit toen een Panoreportage de wanpraktijken bij koerierbedrijf DHL blootlegde. Daar werkten veel werknemers vaak maandenlang met interimcontracten terwijl hen wel een vast contract werd beloofd. Uitzendkrachten in dienst nemen is nochtans niet zomaar toegelaten. Bedrijven moeten een geldige reden inroepen, denk maar aan een vervanging voor ziekte of zwangerschap. Ook als

een bedrijf tijdelijk meer werk heeft en dat niet gebolwerkt krijgt met haar vaste werknemers, mag het een beroep doen op uitzendkrachten. ‘Maar sommige bedrijven maken daarvan misbruik’, zegt Jeroen Van Ranst. ‘Zeker in sectoren waar de werklast van dag tot dag sterk kan verschillen, zoals de transport, kunnen bedrijven onbeperkt interimmers in dienst blijven nemen. Veel jongeren die maar moeilijk aan ander werk geraken, worden daarvan het slachtoffer. Ze krijgen pas enkele uren op

voorhand te horen of ze mogen werken, moeten altijd beschikbaar zijn en kunnen van de ene dag op de andere zonder werk vallen. Een sociaal leven uitbouwen en toekomstplannen maken wordt dan wel erg moeilijk.’ Ook bij de verloning van jonge uitzendkrachten loopt het vaak mis. ‘Tachtig procent van de klachten van interimmers die het ACV behandelt, gaan over loon. Lonen worden soms gewoon niet uitbetaald tot de interimmer er zelf naar vraagt. En met de herinvoering van het jeugdloon zullen heel wat jongeren bruto veel minder verdienen dan voordien, soms tot wel 18 procent minder. Die lagere lonen worden gec omp e n s e e r d m e t e e n f or f a it a i r e vergoeding zodat jongeren netto evenveel overhouden. Maar die vergoeding telt niet mee voor de opbouw van sociale rechten, waardoor veel jongeren later een laag pensioen en lage uitkeringen zullen hebben.’ Met hun acties houden ACV Jongeren en KAJ een pleidooi voor meer stabiliteit voor jonge werknemers. ‘Veel jongeren moeten werken in grote onzekerheid. Maar wij vinden dat ze recht hebben op een stabiele baan met een waardig loon zodat ze hun eigen leven kunnen opbouwen’, pleit Jeroen Van Ranst. ‘Daarom plannen we met ACV Jongeren een actieweek en gaan we op 27 november naar minister van Werk Kris Peeters om maatregelen te eisen om interimarbeid in de tijd te beperken.’ Jelgher Wandels

DE FOCUS

WIE GELOOFT MYPENSION.BE NOG? Eindelijk een beetje goed nieuws over de pensioenen deze week. Vanaf nu kan je op www.MyPension.be opzoeken wanneer je met pensioen kan. Je kan er zelfs terugvinden hoeveel pensioen je later zal ontvangen. Correcte pensioeninformatie aan burgers geven is voor vakbonden, die samen met werkgeversorganisaties beheerder zijn van de pensioenadministratie, al jaren een prioriteit. Dat het geraamde pensioenbedrag online komt, is de kers op de taart. Ondanks de zware besparingen op de Federale Pensioendienst werd keihard gewerkt aan wat voortaan ter beschikking staat.

Acvonline

het.acv

Tot daar het goede pensioennieuws. Slechte nieuws is dat de informatie die mypension toont morgen alweer anders kan zijn. En dat is niet de fout van de computer. Door het aanhoudende pensioengeknoei van deze regering groeit de onzekerheid over het toekomstig pensioen met de dag. Wanneer kan je op pensioen? Hoeveel zal dat pensioen dan zijn? Je hebt stilaan een glazen bol nodig om op die vragen te antwoorden. En wie gelooft glazen bollen? Want wat mypension afficheert is een momentopname. De toestand

nù. Maar de regering wijzigt permanent de spelregels. Helaas vrijwel nooit in het voordeel van de toekomstige gepensioneerde. En als er iets dat mensen willen over hun pensioen is het zekerheid. Zo dreigt het puntensysteem voor pensioen later heel veel onzekerheid te brengen. Je zal dan misschien wel weten hoeveel pensioenpunten je verzamelt hebt. Wat dat concreet betekent voor je pensioen zal pas net voor je pensioen blijken. Want de waarde van een punt zal afhangen van de economische toestand op dat moment. Een mooi vooruitzicht voor jonge mensen is dat. Maar los daarvan stijgt nu reeds de onzekerheid. Zo zal deze week donderdag in het parlement (ik schrijf dit stukje op dinsdagavond) gestemd worden over de ‘eenheid van loopbaan’. Wie op het einde van zijn loopbaan met SWT of werkloos is verliest voortaan pensioen. Ook werkloosheidsperiodes

tijdens de loopbaan betekenen voortaan verlies. Maar dit is bovenmatig erg voor wie vroeg tot zeer vroeg begon te werken (van 14 tot 20 jaar) en op het einde van de loopbaan werkloos of op SWT was. Deze mensen deden vaak zwaar werk in de industrie, de bouw, de schoonmaak, de verzorging,... En zij krijgen nu dus stank voor dank. Zij verliezen tot honderden euro’s per maand. En zij kunnen daar niets meer aan veranderen. Contractbreuk is de enige correcte benaming voor deze schandelijke handelswijze. Het ACV voerde hierrond stevig actie. Op onze suggestie stuurden 80.000 bezorgde mensen een e-mail naar de regeringsleden die hierover beslissen. Maar zoals de zaken er nu voorstaan zal het parlement donderdag deze verfoeilijke regeringsmaatregel toch goedgekeurd hebben. De computerprogrammeurs achter mypension.be kunnen dus alweer aan de slag. Net zoals de juristen van het ACV. Want we leggen ons hier niet bij neer. Marc Leemans, ACV-voorzitter

Door het aanhoudende pensioengeknoei van deze regering groeit de onzekerheid over het toekomstig pensioen met de dag.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

Wat kan je doen als je het slachtoffer bent van ongewenst gedrag op het werk? Grensoverschrijdend gedrag op het werk komt vaker voor dan je denkt. Niet alleen in Hollywood, de media of de dans- en theaterwereld. Daarom zetten we op een rijtje wat je kan doen als je slachtoffer bent van ongewenst gedrag op de werkvloer. Hoe kaart je het aan en waar vind je hulp? Wat kan je doen als je het slachtoffer bent van ongewenst gedrag op het werk? In de eerste plaats kan je terecht bij de vertrouwenspersoon of de preventieadviseur psychosociale risico’s van de onderneming of instelling waar je werkt. In het arbeidsreglement van je onderneming moet worden vermeld wie dat is, en hoe die persoon praktisch te bereiken is. Je moet met hen discreet een afspraak kunnen maken.

Is er een verschil tussen een preventieadviseur en vertrouwenspersoon?

psychosociale aspecten. Dat is een deskundige die meestal werkt bij de externe preventiedienst waarbij je werkgever verplicht is aangesloten.

Wat is ongewenst seksueel gedrag? Elke vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of lichamelijk gedrag met een seksuele connotatie dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast of een bedreigende, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd. ‘Vaak vinden mensen dit moeilijker bespreekbaar te maken dan agressie of pesten’, zegt Eva De Winter, preventieadviseur psychosociale aspecten (Securex). ‘Dit is een grijzer gebied. Begrijp ik dit wel juist? Durf ik dit wel bespreekbaar te maken? Daar worstelen mensen mee.’ Het kan gaan om aanrakingen, pornografische foto’s tonen of oneerbare voorstellen doen, maar ook te dichtbij komen of dubbelzinnige opmerkingen maken behoort tot deze categorie.

Ja. Een vertrouwenspersoon is een lid van het personeel dat fungeert als snel bereikbare contact voor dit soort vragen. Wanneer er geen vertrouwenspersoon is aangesteld, kan je terecht bij de preventieadviseur

Met welke (andere) klachten kan je nog bij de vertrouwenspersoon/preventieadviseur terecht? Met álle psychosociale problemen op het werk: als je vindt dat je (psychische of fysieke) gezondheid lijdt onder een bepaalde arbeidssituatie (dat kan ook de inhoud van je werk zijn), maar ook bij problemen met stress, geweld, pesten of ongewenste intimiteiten dus.

Wat kunnen zij voor je doen? ‘We staan de werkgever bij de risicoanalyse bij en geven advies. Ook voor werknemers geven we in de eerste plaats advies, informatie, en de vereiste opvang. Hoe kan je deze situatie anders aanpakken? We bemiddelen ook op jouw verzoek met de dader of diens leidinggevende, of met andere betrokkenen om snel een oplossing te zoeken. De stappen worden overlegd met jou, en als je kiest voor een informele aanpak, kan je op verzoek ook anoniem blijven voor de werkgever’, zegt Eva De Winter. ‘De praktijk heeft geleerd dat bemiddeling veruit de beste manier is om problemen op te lossen. Dat gaat vaak erg snel en leidt na een of meerdere contacten vaak tot goede oplossingen. Zo voorkomt het veel menselijk leed, bij slachtoffers en daders’, vult Herman Fonck van het ACV aan. Zo’n traject kan ook via de vertrouwenspersoon gaan. ‘Vaak helpt het al als mensen zich gehoord voelen. Maar je hebt natuurlijk altijd de mogelijkheid om over te stappen op een formele procedure, vroeger ‘klacht’ genoemd,. Dan wordt je werkgever wel op de hoogte gebracht, ook van je identiteit, omdat je dan beschermd bent tegen ontslag’, vertelt Eva De Winter. De preventieadviseur onderzoekt het verzoek dan volledig onpartijdig en doet aan je werkgever voorstellen om passende maatregelen te nemen. Je werkgever beslist welke preventiemaatregelen hij of zij neemt op basis van dat verzoek.

Wat kunnen bedrijven doen? Eva De Winter geeft nog enkele tips mee: ‘Het is belangrijk om als bedrijf duidelijke regels en beleid te hebben over grensoverschrijdend gedrag, mensen weerbaar te maken via sensibilisering (wat zijn je rollen en verantwoordelijkheden, wat is grensoverschrijdend gedrag, hoe zal je als bedrijf optreden?) maar er tegelijk ook voor te zorgen dat je werknemers erover durven te communiceren. In een open bedrijfscultuur waar je voelt dat dit soort zaken geen taboe is voor je leidinggevende, zal je je twijfels sneller bespreekbaar durven te maken, terwijl men dat nu vaak het moeilijkst vindt.’

✔ Op 25 november organiseert Mirabal, een platform van feministische organisaties, een betoging tegen geweld op vrouwen om 14 uur aan het Brusselse Noordstation. www.mirabalbelgium.org

Kaatje De Coninck

Poetsvrouwen en gezinshelpsters kwetsbaar voor seksueel geweld Uit een grote enquête van ACV Voeding en Diensten eerder dit jaar (bij meer dan 51 000 poetsvrouwen en gezinshelpsters) bleek dat bijna een op de drie (31,7%) ooit slachtoffer werd van seksueel geweld. Meestal gaat het om verbaal seksueel verbaal geweld, maar ook ongewenste aanrakingen zijn geen uitzondering. Voorzitter Pia Stalpaert: ‘Wij komen als vakbond wel vaker in a a n ra k i ng met verh a len va n schoonmaaksters die niet meer bij een klant durven te gaan omdat ze worden lastig gevallen, maar ze melden dit niet. Het taboe is nog groot. Wij willen deze problematiek bespreekbaar maken door in alle schoonmaaksectoren een vormingsprogramma op te starten.’

Wat je moet weten over studentenarbeid

ACV lanceert Infolijn Studentenarbeid Wie mag studentenwerk doen, wanneer mag dat en heeft dat gevolgen voor de belastingen en kinderbijslag? Een antwoord op de meest gestelde vragen lees je hier en krijg je voortaan ook bij de Infolijn Studentenarbeid van het ACV. Wanneer mag ik een studentenjob doen? Je mag een studentenjob doen als je 16 bent of minstens 15 jaar, in het derde middelbaar zit en je onderwijs volgt met volledig leerplan. Je mag dan gedurende het volledige

jaar werken met een studentenovereenkomst, dus ook buiten de schoolvakanties.

Hoeveel mag ik als student werken zonder sociale bijdragen te betalen? Als je werkt met een studentenovereenkomst mag je 475 uur per jaar werken zonder dat jij of je werkgever volledige sociale bijdragen betalen op je loon, enkel een verlaagde socialezekerheidsbijdrage. Je kan je aantal gewerkte uren consulteren op www.studentatwork.be .

Verliezen mijn ouders geld als ik als student werk? Als je inkomen als student hoger ligt dan een bepaald grensbedrag ben je niet meer ten laste van je ouders en betalen zij meer belastingen. Dat grensbedrag wijzigt elk jaar en wordt bepaald door je gezinssituatie. In sommige gevallen kan je ook de kinderbijslag verliezen als je te veel uren als student werkt. Voor het eerste, tweede en vierde kwartaal is dat maximaal 240 uur. In juli, augustus en september mag je meer uren werken, op voorwaarde dat je daarna verder studeert. Studeer je niet verder, dan

is ook daa r de 240-uurgrens van toepassing. (AJ)

✔ BEL ISA, de

Infolijn Studentenarbeid

Wie nog vragen heeft over studentenarbeid kan voortaan het hele jaar door bellen naar de Infolijn Studentenarbeid van het ACV. Dat kan op het nummer 02/244.35.00.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

Brengt de Sint fairtradechocolade?

‘Een eerlijk gemaakte reep smaakt beter’ De Sint heeft het beste voor met alle kinderen. Daarom kiest hij de komende weken vast voor fairtradechocolade om de schoentjes te vullen. Chocolade waar geen kinderarbeid aan te pas komt en waar elke schakel in de productieketen een correct inkomen krijgt, hoe werkt dat precies?

eze redactrice is in haar nopjes als ze de productiehal van Klingele Chocolade in Evergem binnenstapt. De geur van gesmolten chocolade vult de ruimte en op transportbanden passeren blinkende tabletten nationale trots. ‘En al onze ingrediënten hebben een fairtradelabel’, verzekert oprichter Koen Klingele me.

uuDe chocolade wordt op de juiste temperatuur gebracht en in de vormen gespoten.

Fairtradelabel ‘Wij kopen grote blokken chocolade of laten hier meteen gesmolten chocolade leveren’, legt Koen verder uit. ‘Er zijn maar weinig bedrijven die het hele productieproces van cacao tot afgewerkte reep of chocoladefiguurtje in huis hebben. Enkele grote producenten kopen cacao aan en maken er chocolade van. Zij verdelen die naar bedrijven zoals het onze, die de chocolade verwerken tot repen en figuren, eventueel met toegevoegde ingrediënten zoals noten of bessen. Wij kopen chocolade aan met het fairtradelabel en ook voor de andere ingrediënten eisen we van de leveranciers dat ze eerlijk geproduceerd werden. Dat wordt heel streng gecontroleerd door onafhankelijke controleorganisaties die de verschillende stappen in het productieproces onder de loep nemen. Zij gaan na of de cacaoboeren een correct loon ontvangen en of er geen kinderen aan het werk zijn op de plantages. En ook de invoerders van de cacao en de verwerkende bedrijven moeten aan de fairtradenormen voldoen als ze hun certificaat willen behouden.’

Persoonlijk engagement Klingele produceert onder meer voor Oxfam Fair Trade, de internationale ontwikkelingsorganisatie die we onder andere kennen van de wereldwinkels met producten uit eerlijke handel. Maar ze hebben ook

uuInpakster Patricia zorgt ervoor dat de tabletten de juiste verpakking krijgen.

uuProductiemedewerkster Chantal weegt de tabletten voor ze verpakt worden.

een eigen lijn van biologische fairtraderepen en -tabletten die bijvoorbeeld bij BioPlanet in de rekken liggen. ‘Wij zijn heel trots op een klant als Oxfam’, verduidelijkt Koen. ‘Ik was vroeger vrijwilliger in een wereldwinkel en sta helemaal achter hun filosofie. Ook binnen mijn bedrijf wil ik dat mensen zich goed voelen in hun job en dat ze zich gewaardeerd weten. Ik vind dat meer mensen bewuster moeten aankopen. We geven gemiddeld 14 procent van het gezinsinkomen uit aan voeding. Als we meer fair trade zouden kopen, zou het misschien op 15 procent komen. Chocolade is een product om van te genieten. Wel, je geniet toch zoveel meer als je weet dat iedereen die meewerkte aan jouw reep dat in goeie omstandigheden kon doen? En dat geldt niet alleen voor chocolade.’

Evolutie in de cacaosector Deze producent is dus overtuigd van eerlijke productie. Maar zijn ze dat binnen de sector allemaal? ‘Alle grote chocoladeproducenten doen inspanningen’, vertelt Hilde Verhelst, die de sector opvolgt voor ACV Voeding en Diensten’. Maar volgens de EFFAT (Europese vakbondskoepel voor voeding, red.) gaat het te traag en is het nog te beperkt. Werkgevers zijn nochtans overtuigd van het belang om de kwestie aan te pakken, er heerst zelfs een gevoel van crisis. Dit jaar stortte de cacaoprijs in elkaar, waardoor boeren het nog moeilijker kregen en nog meer kinderen op het land gingen werken. In Afrika trekken de jongeren weg van de plantages omdat er niet genoeg geld meer te verdienen valt en de sector vreest dat hij op termijn de stijgende vraag naar cacao

niet meer zal aankunnen. Dus ook werkgevers zetten, elk met een eigen programma, volop in op een duurzamere keten. Jammer genoeg worden de vakbonden niet als partner erkend als het over duurzaamheid en eerlijke productie gaat. Hoewel we op dat vlak zeker expertise in huis hebben. Op internationaal niveau steunen we boerenorganisaties en projecten, vaak samen met ngo’s. We ijveren voor duurzaam werk doorheen de hele keten en nemen dat op in het sociaal overleg. Om onze militanten daarin te ondersteunen, stelden we met de EFFATstuurgroep een viertalige brochure samen. Zo kan een werkgever in elk Europees land pertinente vragen krijgen van de lokale vakbond over eerlijke chocolade.’ Amélie Janssens Foto’s: Wouter Van Vooren

200 000 jobs gered door antidumpingsmaatregelen Er is een belangrijke stap gezet binnen de internationale handel, zegt ACV-CSC METEA. Het Europees Parlement stemde vorige week voor een nieuw kader van antidumpingsmaatregelen waardoor binnen Europa minstens 200 000 jobs gered zijn van oneerlijke concurrentie. De Europese metaalvakbonden, verenigd binnen IndustriAll, strijden al meer dan drie jaar voor eerlijke concurrentie op het

vlak van internationale handel. Vooral de massale invoering van Chinees staal aan dumpingprijzen leidde tot groot protest. Het Europees Parlement stemde tegen het statuut van markteconomie voor China. Dat statuut had het land aangevraagd om niet langer invoertarieven te moeten betalen in andere landen. Dat zou het mogelijk gemaakt hebben om de staaloverschotten te blijven uitvoeren naar Europa tegen dumpingprijzen. Volgens een onderzoek van de KU Leuven zou dat binnen Europa

ruim 202 000 jobs op de helling gezet hebben. Maar het Europees Parlement keurde een nieuwe methode goed die de oorzaak van economische dumping makkelijker kan bepalen. Daarbij kan voor het eerst in de geschiedenis ook oneerlijke concurrentie door het niet respecteren van sociale en milieunormen meegenomen kunnen worden. Dat is een belangrijke stap in de strijd tegen dumping in verschillende sectoren. Want naast de staalindustrie zijn ook de

aluminium-, textiel-, werktuigbouw- en keramieksector vandaag het slachtoffer van oneerlijke concurrentie met China. Gabriël Smal, algemeen secretaris van ACV-CSC METEA, is positief over de beslissing van Europa: ‘Iedereen moet worden onderworpen aan dezelfde economische, sociale, fiscale of ecologische regels. Het is de taak van Europa om haar ondernemingen en werknemers te beschermen. Een echt geïntegreerd Europees industriebeleid moet worden gevoerd om onze kwaliteitsvolle banen in stand te houden.’ (AJ)

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

Is verlaging vennootschapsbelasting een goed idee? De regering-Michel besliste in het zomerakkoord om de vennootschapsbelasting te verlagen, met de belofte dat het de staatskas geen eurocent zal kosten. Maar op basis van een rapport van het Rekenhof voorspelt het ACV nu al een structureel tekort van 800 miljoen euro na 2020. Koen Meesters, expert fiscaliteit en nationaal secretaris van ACV, beantwoordt vijf pertinente vragen over die beslissing.

Waarom wordt de vennootschapsbelasting verlaagd?

‘De regering zegt dat ze België aantrekkelijker wil maken voor buitenlandse investeerders en de fiscale druk op bedrijven wil verlichten’, zegt Koen Meesters van het ACV. ‘Daarom hervormt ze de vennootschapsbelasting: de belasting die bedrijven betalen op hun winst. Concreet verlaagt de regering het huidige tarief van 33,99 procent trapsgewijs naar 25 procent in 2020. Het verlaagde tarief van 24,25 procent voor kleine en middelgrote ondernemingen daalt al in 2018 naar 20 procent. Met die maatregel stapt de regering mee in de neerwaartse spiraal waarbij het ene Europese land na het andere zijn vennootschapsbelasting verlaagt om bedrijven te lokken.’

Zullen er daardoor meer jobs en investeringen bijkomen?

‘Daar is geen enkele garantie voor. De verlaging van de vennootschapsbelasting is een blanco cheque aan de bedrijven. De regering vraagt niets in ruil. Uit een studie van de denktank Minerva blijkt bovendien dat er geen enkel positief verband bestaat tussen een lagere vennootschapsbelasting en hogere bedrijfsinvesteringen. Uit de cijfers blijkt ook dat België vandaag al een aantrekkelijk investeringsland is

HOEVEEL VENNOOTSCHAPSBELASTING BETALEN BEDRIJVEN WERKELIJK IN BELGIË? BELA STING EN

50%

13,8 MILJARD EURO

40%

33,99 % Theoretisch (maximale) tarief

30% 20%

SUBS IDIES

27,44 % 16,77 %

10%

zoveel bracht de vennootschapsbelasting op in 2015 op een totale nettowinst van 66,8 miljard euro

13,7 MILJARD EURO zoveel subsidies kregen de bedrijven datzelfde jaar

3,88 %

0% Kleine en middelgrote ondernemingen

Grote bedrijven

Ondernemingen volgens fiscaal regime van ‘coördinatiecentra’

Bron: Denktank Minerva, gemiddelde van periode 2007-2014

voor bedrijven. Wij doen het een pak beter dan onze buurlanden en dat ligt voor een deel aan onze hoge arbeidsproductiviteit.’

Heeft de overheid hier wel geld voor?

‘Op kruissnelheid zal de verlaging van de vennootschapsbelasting 5,47 miljard euro kosten. Door enkele compenserende maatregelen te nemen, maakt de regering zich sterk dat de hervorming budgetneutraal zal zijn. Maar zowel meerderheid als oppositie stellen dat in vraag. Ook het Rekenhof is bijzonder kritisch. Uit hun rapport leiden wij af dat er al na 2020 een structureel tekort zal zijn van ongeveer 800 miljoen euro. Ik vrees dat de enige winnaars van de hele operatie de aandeelhouders van bedrijven zullen zijn. De grote verliezers zijn de staatskas, die dient om de sociale zekerheid en publieke goederen en diensten te financieren, en de mensen die op die zaken rekenen.’

Wat zou een correct tarief zijn?

‘Daar is geen eenvoudig antwoord op. Belangrijker is de vraag hoe we ervoor kunnen zorgen dat elk bedrijf zijn fair deel betaalt. Het maximale tarief bedraagt nu 33,99 procent, maar door allerhande aftrekposten schommelt het werkelijk betaalde tarief rond 20 procent. En dat is ook maar een gemiddelde. Er zijn grote bedrijven die door allerlei fiscale constructies bijna niets bijdragen (zie graﬁek, red.). Dat kan niet, want de vennootschapsbelasting is de bijdrage van bedrijven voor publieke goederen en diensten, zoals mobiliteit, onderwijs en veiligheid, en de compensatie voor bepaalde maatschappelijke kosten zoals vervuiling. In 2016 leverde de vennootschapsbelasting 15,2 miljard euro op voor de staat. Dat bedrag moet minstens gelijk blijven en eigenlijk moet het stijgen gezien de enorme maatschappelijke uitdagingen waarvoor we staan, zoals de vergrijzing.’

Vloeien de winsten niet gewoon weg naar belastingparadijzen?

‘Luxleaks, Panama Papers, Paradise Papers … Met de regelmaat van de klok verschijnt er een dossier in de pers over belastingontwijking door multinationals en rijkelui. De Deense econoom Thomas Torslov becijferde dat meer dan 40 procent van alle winsten van multinationals wordt versluisd naar belastingparadijzen. Daarom is het naïef om te denken dat je met een verlaging van de vennootschapsbelasting die bedrijven kunt binden, want tegen een nultarief op een exotisch eiland kun je nooit op. Een eerlijke fiscaliteit kan bijvoorbeeld door internationale oplossingen uit te werken. Op Europees vlak zouden er bijvoorbeeld een minimumtarief en dezelfde rekenregels moeten komen.’ Leen Grevendonck

Getrouwheidspremie 2017 stoffering en houtbewerking

Jaarlijks 2 000 gezondheidsklachten door giftige lucht in vliegtuigen

Ben je arbeider in een onderneming die tot het PC 126 (stoffering en houtbewerking) behoort? Dan heb je recht op een getrouwheidspremie. Als lid van de vakbond krijg je ook een syndicale premie.

Elk jaar krijgen wereldwijd zo’n 2 000 mensen te maken met gezondheidsproblemen veroorzaakt door giftige lucht in vliegtuigen. Piloten en boordpersoneel worden het vaakst getroffen, maar ook passagiers kunnen er last van krijgen.

De getrouwheidspremie bedraagt 8,85 procent van je onbegrensd brutoloon aan 108 procent dat je verdiende in de periode van 1 juli 2016 tot 30 juni 2017. De syndicale premie bedraagt 0,62 euro per bezoldigde en gelijkgestelde dag voor economische en technische werkloosheid en is maximaal 135 euro. Vanaf dinsdag 5 december ontvang je van je werkgever de premiekaart. Noteer

daarop je rekeningnummer en zorg dat je in orde bent met de betaling van je ACV-bijdrage. Bezorg de kaart vervolgens aan je syndicaal afgevaardigde, het ACVdienstencentrum of het regionaal beroepsverbond van ACV bouw - industrie & energie. De getrouwheidspremie wordt uitbetaald vanaf woensdag 6 december. Bijkomend ontvang je de prestatiekaart, waarmee je onder bepaalde voorwaarden kunt genieten van een aanvullende werkloosheidsvergoeding in geval van tijdelijke werkloosheid. Voor meer informatie neem je het best contact op met het ACV-dienstencentrum of het regionaal beroepsverbond van ACV bouw - industrie & energie.

Boosdoeners zijn giftige gassen die via de luchttoevoer het vliegtuig inkomen. De motoren zuigen lucht aan voor het ventilatiesysteem, waardoor er een risico is dat giftige olie of uitlaatgassen in die lucht terechtkomen. Ook giftige stoffen in de vloeistof om motoren te ontvriezen worden al te vaak via de airco de cabine ingeblazen. ‘Dat de luchtkwaliteit in vliegtuigen te

wensen overlaat, is al lang bekend in de sector’, zegt Bjorn Vanden Eynde van ACVTranscom. ‘We kaarten dat ook al jaren aan. Maar de sector blijft het probleem onder de mat vegen en dat brengt veiligheidsrisico’s met zich mee. Wat als een piloot tijdens een vlucht onwel wordt?’ ACV-Transcom voert daarom een bewustmakingscampagne bij luchtvaartpersoneel en vraagt internationale regels rond luchtkwaliteit in vliegtuigen. ‘Luchtvaartmaatschappijen moeten minder giftige olie gebruiken en luchtfilters plaatsen om giftige stoffen buiten het vliegtuig te houden. Ook pleiten we voor nieuwe ventilatietechnologie waardoor verse lucht niet meer via motoren moet worden aangevoerd.’ (JW)

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

ZEGT

Patrizia Zanoni, professor arbeid en diversiteit, UHasselt

‘Wanneer een vrouw een toppositie binnenhaalt, moet ze zich harder bewijzen’ Alle initiatieven ten spijt, blijft het moeilijk voor vrouwen om door te stoten naar absolute topfuncties in het bedrijfsleven. ‘In alle sectoren botsen vrouwen tegen het glazen plafond, zelfs in sectoren waar ze in de meerderheid zijn’, zegt Patrizia Zanoni, professor arbeid en diversiteit aan de UHasselt.

Het glazen plafond blijft dus bestaan? ‘Ja, we merken dat vrouwen in alle sectoren botsen tegen het glazen plafond, zelfs in sectoren waar ze in de meerderheid zijn, zoals het onderwijs en de zorgsector. Daardoor blijft een grote groep van potentieel vrouwelijke leiders aan de zijlijn staan. Het besef groeit dat dat een gemiste kans is voor bedrijven en organisaties. De afgelopen jaren is er zelfs een breder maatschappelijk debat ontstaan waarin de ongelijke vertegenwoordiging van vrouwen in topfuncties aan de kaak wordt gesteld. Als gevolg daarvan zien we heel wat initiatieven opduiken waarin gericht gezocht wordt naar vrouwelijk toptalent. De quotawet van 2011 legt beursgenoteerde bedrijven zelfs op om hun raden van bestuur voor minstens een derde met vrouwen samen te stellen.’

Quota zijn het laatste middel om gendergelijkheid te verkrijgen. Patrizia Zanoni, professor arbeid en diversiteit, UHasselt

Quota opleggen is een ingrijpende maatregel. Kan het niet anders? ‘We hebben onderzoek gedaan naar hoe raden van bestuur samengesteld worden. Om een zitje te veroveren, volstaat het niet om de juiste competenties en ervaring te hebben. In de hoogste echelons speelt vertrouwen een grote rol. Daarom selecteert men de kandidaat die men al kent via formele en informele netwerken. Maar mannen en vrouwen begeven zich vaak in andere netwerken. Daardoor zijn vrouwelijke kandidaten minder zichtbaar. En uit de literatuur weten we dat een vertrouwensrelatie minder snel tot stand komt wanneer je van elkaar verschilt. Dus kiezen man-

Sven Dillen

e voorbije decennia is de deelname van vrouwen aan de arbeidsmarkt spectaculair gestegen. Meer vrouwen dan mannen behalen een diploma hoger onderwijs en hun studieresultaten zijn vaak beter. En toch blijven ze ondervertegenwoordigd aan de top van het Belgische bedrijfsleven. ‘Vrouwen met ambitie bereiken nog wel het niveau van het middenkader, maar hun aanwezigheid in de absolute top van het bedrijf is nog altijd problematisch’, zegt Patrizia Zanoni, professor arbeid en diversiteit aan de UHasselt.

uuWerkgevers mogen niet verlangen dat hun werknemers onbeperkt beschikbaar zijn’, zegt professor Patrizia Zanoni. ‘Dat is niet alleen een grote drempel voor vrouwen, maar ook voor de jonge generatie van mannelijke werknemers.’ nen in een raad van bestuur makkelijker voor een mannelijke kandidaat. Niet noodzakelijk vanuit een vooropgezet plan om vrouwen te weren, maar vaak omdat er bepaalde sociale en psychologische mechanismen onbewust spelen. Door quota op te leggen dwing je de groep om buiten de vertrouwde netwerken te zoeken en komt er bij de selectie meer nadruk op de kwalificaties van kandidaten. En dan krijgen vrouwen wel een kans.’ Een veelgehoorde kritiek is dat door quota niet per se de meest bekwame persoon de job krijgt. ‘Ik merk inderdaad dat de weerstand tegen quota vrij hoog blijft. Het is ook vaak een laatste middel om gendergelijkheid te verkrijgen. Maar het is niet omdat je quota toepast dat de inhoudelijke eisen voor een job niet meer van tel zijn. Geen enkel bedrijf of organisatie heeft er baat bij om quota te laten primeren op het vinden van een geschikte persoon. Een ander argument tegen quota is dat vrouwen die zo geselecteerd worden een etiket krijgen, namelijk dat zij onvoldoende competent zijn. Wanneer een vrouw een toppositie binnenhaalt, zal ze zich harder moeten bewijzen. In dat geval helpt het als het bedrijf een visie uitdraagt die de gelijk-

heid tussen mannen en vrouwen benadrukt.’ Welke invloed heeft het ouderschap op de carrière van vrouwen? ‘Ondanks het feit dat vrouwen meer deelnemen aan de arbeidsmarkt, blijven zij vaak het eerste aanspreekpunt voor de opvoeding van hun kinderen. Hier speelt de impliciete verwachting van de maatschappij dat ze die zorgende rol opnemen. Vervolgens wordt die rol deel van hun identiteit: een identiteit die ze ook niet zomaar willen of kunnen opgeven. Maar veel jobs zijn nog altijd gemaakt op maat van de

Veel jobs zijn nog altijd gemaakt op maat van de man als enige kostwinner. Patrizia Zanoni, professor arbeid en diversiteit, UHasselt

man als enige kostwinner in het gezin: iemand die voltijds beschikbaar is voor zijn werk en die een partner heeft die thuis de boel draaiende houdt. Voor die partner wordt het dan heel moeilijk om 100 pro-

cent te matchen met wat de werkgever verlangt. Zo ontstaat een conflict tussen werk en privé.’ Hoe kunnen bedrijven daar een mouw aan passen? ‘Ik vind dat ze bijvoorbeeld niet mogen verlangen van hun werknemers dat zij onbeperkt beschikbaar zijn voor het bedrijf. Dat is niet alleen een grote drempel voor vrouwen, maar in toenemende mate ook voor de jonge generatie van mannelijke werknemers. In Frankrijk bijvoorbeeld is het verboden om als werkgever na 18 uur mails te versturen naar je medewerkers. Wat ook helpt is om je werknemers flexibiliteit te geven om hun taken op een andere plaats en een ander moment uit te voeren. Dat maakt de combinatie van een job met een gezin doenbaar. Belangrijk om aan te stippen is dat de balans tussen werk en privé niet zozeer een individueel probleem is, maar wel een maatschappelijk vraagstuk. Zonder al het onbetaalde werk in de privésfeer - de opvoeding van kinderen en het huishouden - is betaalde arbeid niet mogelijk.’ Leen Grevendonck

20 FILM

Visie ¬ vrijdag 24 november 2017

LIJKHEID, ONTROERING EN GELUK KE AN RG VE ER OV VE AE GR DE EN KO UR ACTE

‘Tevredenheid kan je organiseren, geluk is iets diepers’ Koen De Graeve neemt afscheid met een zucht en ‘amai’. Dit was geen luchtig praatje. ‘Het enige wat ik zeker weet, is dat het leven ooit zal stoppen’, zal de acteur ergens vertellen.

van mijn poging, en word ik geconfronteerd met het onvermogen om in te grijpen. Maar mijn levenslust en dankbaarheid zijn te groot om erbij te blijven zitten.’ Waar ben je dankbaar voor? ‘Ik ben dankbaar als ik verbondenheid voel met anderen. Als ik me verwant voel met iemand. Dat leidt dan naar ontroering en een emotionele connectie. En die kan omslaan in vreugde, plezier, lol. Thuis was er al-

e spreken hem naar aanleiding van ‘Vele hemels boven de zevende’, de ver f ilming van het literair debuut van Griet Op de Beeck door Jan Matthys. Koen De Graeve speelt Casper, een kunstenaar die het pad kruist van een van de hoofdpersonages en haar leven grondig door elkaar schudt. ‘Casper streeft naar de grootste mate van vrijheid om zichzelf te ontplooien’, vertelt De Graeve. ‘Maar dan zie je hoe dat ingrijpt in het leven van anderen. Op dat spanningsveld zitten zowat alle menselijke relaties.’

iD/ Frank Bahnmuller

Hoe kijk jij naar de wereld vandaag? ‘Ik vind het model van onze samenleving, de democratie, positief. Het is een fijn gevoel dat je het leven waarin je zit zelf vorm kan geven. Maar er is ook veel hypocrisie, huichelarij, opportunisme, en onwaarschijnlijk veel zelf beklag. Iedereen worstelt met het onvermogen om in te schatten wat zijn taak en positie is. En elke mens staat er alleen voor met zijn twijfels en gevoelens. Er is geen heelal of hogere kracht die zegt wat je moet doen.’

voor ‘Elke mens staat er alleen s.’ met zijn twijfels en gevoelen – Koen De Graeve

‘Ik heb een bijna dwangmatige fascinatie voor vergankelijkheid’ Koen De Graeve Heb je er dan eigenlijk nood aan, aan iets of iemand die je bij de hand neemt? ‘Soms moet je gewoon toegeven dat je niet weet hoe het leven zal gaan. Het enige wat ik wel weet, is dat het ooit zal stoppen. Dat

WIN

DUO-TICKET VOOR ‘VELE HEMELS BOVEN DE ZEVENDE’

‘De verhalen van Griet Op de Beeck komen altijd uit haar persoonlijke leven. Dat is wat elke grote schrijver, kunstenaar of verhalenverteller doet. Ze blijft heel dicht bij haar waarheid en kan toch zoveel mensen aanspreken. Dat is het bewijs van haar klasse als verhalenverteller.’ Mooie woorden van Koen De Graeve. Visie mag vijf duo’s naar deze film sturen. Geef voor 3 december een antwoord op volgende vraag: Wie regisseerde de film ‘Vele hemels boven de zevende’? a. Jan Verheyen b. Griet Op de Beeck c. Jan Matthys Neem online deel via www.beweging.net (klik op de banner ‘Visiewedstrijd’) of stuur een kaartje met het juiste antwoord naar Visie, Wedstrijd Hemels, Postbus 20, 1031 Brussel

COLOFON

mijn kinderen, in het beste geval, op een bepaald moment aan mijn sterfbed zullen staan. En het heeft geen zin om te veel in die gedachten door te gaan maar ik merk dat ik dat toch doe. Ik heb een bijna dwangmatige fascinatie voor vergankelijkheid. En voor het besef dat zoveel schoonheid alleen kan ontstaan vanuit het feit dat het ook weer verdwijnt. Dat intensifieert mijn leven enorm. Soms wil ik die knop uitzetten maar dat lukt me vaak niet. Als er dingen gebeuren in de wereld ben ik direct bezig met in te schatten hoe dat zou zijn voor de betrokkenen. En dan moet ik ervoor zorgen dat ik iets anders doe om het los te kunnen laten. Ik moet daar leren mee omgaan op een goeie manier.’ Kan je dan toch nog positief in het leven staan? ‘Dat is gewoon hoe ik leef. Alles komt hard binnen. Dat betekent ook dat ik evengoed enorm kan genieten van dingen die lukken, die stromen. En als je naar de wereld kijkt zonder oogkleppen, zie je dat iedereen eigenlijk wil helpen. Dat houdt me bezig. Want ook ik wil helpen. Ik wil bijdragen. Toch bots ik regelmatig op de grenzen

tijd een grote sociale betrokkenheid in het rijke Vlaamse verenigingsleven. Dat heeft in ons gezin veel bepaald. Dat is doorgesijpeld in de zin dat ik een vrij grote sociale kring heb. Ik ben op mijn eigen nonchalante manier bijvoorbeeld verbonden met veel theater- en muziekgroepen. Hoe kortstondig die projecten soms ook zijn, zoals bij film- en tv-werk, daar zoek ik engagement en verwantschap op.’ In de film ‘Vele hemels boven de zevende’ maakt iemand het onderscheid tussen tevreden en gelukkig. In welke categorie zit jij? ‘Ik ben ontevreden tot ik gelukkig ben. Tevredenheid kan je organiseren. Maar geluk is iets diepers. Groter dan jezelf, een roes. Zo hard opgaan in iets, dat je één wordt met een stroom. Ik geloof wel dat mensen dat kunnen, verlicht geraken. Vrij komen van elk verlangen naar iets beters. Ik kan momenten van geluk hebben als ik met een muziekje op de achtergrond de ijskast opentrek en een stukje kaas neem. Dat kan me dan overvallen. Maar ook als ik op een juiste toon een zin zeg in een volgeladen Bourla (schouwburg in Antwerpen, red.). Dan ben ik even los van alles. Ik voelde het ook bij de geboorte van mijn kinderen. Dan voel je dat je je plicht hier op de wereld gedaan hebt. Voor hen en alle mensen rond me zie ik het als mijn taak om gelukkig en relax te worden.’ Amélie Janssens

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV bouw - industrie & energie en ACV-Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Hilde Van Malderen • Redactie beweging.net en ACV: Kaatje De Coninck, Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Jelgher Wandels, Monique Braam, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Rooni Theeboom, Marjan Cauwenberg • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (20-23) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •