Visie nr22 dd0812 by beweging.net

Regio Kempen (Turnhout) Vrijdag 8 december 2017

Hoeveel betaal je in het ziekenhuis? GEMIDDELDE FACTUUR VOOR KLASSIEKE ZIEKENHUISOPNAME

€1500 €1 373

€1 396

€1 408

€1 412

€1 508

€1 441

EENPERSOONSKAMER

1 496 euro, zoveel betaalde je in 2016 gemiddeld voor een ziekenhuisopname in een eenpersoonskamer met minstens één overnachting. Meer dan vijf keer zoveel als in een tweepersoonskamer. Dat blijkt uit de jaarlijkse ziekenhuisbarometer van CM. Het grootste deel van je factuur voor zo’n eenpersoonskamer bestaat uit ereloonsupplementen. Visie geeft tips om je ziekenhuisfactuur in toom te houden.

€1000

€1 496

€1 494

> p.6

€500 TWEEPERSOONSKAMER

€304

2008

€336

€312

€317

€309

€291

€290

€284

€277

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

VEERLE BAETENS VERKENT NIEUWE WEGEN

IS DE TOEKOMST AAN DE INSECTEN?

‘Ik geloof niet in alleen maar krijgen’ > p. 20

> p. 2

Oefen je bekkenbodemspieren > p. 8

ABONNEE

Duizenden mensen riskeren later een lager pensioen omwille van enkele pensioenmaatregelen die de federale regering invoert. Omdat de regering volgens het ACV niet luistert naar de bezorgdheden van haar burgers, verzamelt de vakbond op 19 december in Brussel voor een manifestatie.

COUNTER STRESS OP HET WERK MET FIKA > p. 10

> p. 11

www.beweging.net

www.cm.be

www.acv-online.be

jaargang 73 ¬ visie nummer 22 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 22 december 2017

Regionieuws > p. 16

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Is de toekomst aan de insecten? Vlaanderen krijgt stilaan haar eigen ‘Insect Valley’. In de Kempen bundelen bedrijven en onderzoekers de krachten om op grote schaal insecten te verwerken tot voedsel, veevoer en grondstoffen voor onder andere de chemiesector. Nog mooier: de insecten worden gekweekt op organische reststromen. Is de toekomst aan de insecten?

nsecten zijn enorm nuttige beesten. Daar zijn een aantal redenen voor. De kweek is bijvoorbeeld zeer efﬁcient. Ze hebben weinig voer nodig om toch veel aan te komen in lichaamsgewicht, kunnen worden gekweekt met weinig water en op een beperkte ruimte, stoten amper broeikasgassen uit, produceren amper of geen slachtafval en het beste van het verhaal: bepaalde insectensoorten voeden zich met onze reststromen, zoals supermarktafval of zelfs varkensmest. ‘Insecten vormen ook een bron van hoogwaardige grondstoffen voor de chemische en farma-industrie, mede dankzij chitine, een stof die te

vinden is in het uitwendige skelet van insecten. We kunnen dat omzetten naar chitosan, dat heel uiteenlopende technische toepassingen heeft’, legt onderzoeker Mik Van Der Borght (KU Leuven) uit. ‘Bijvoorbeeld in waterzuivering, maar ook in plasticfolie: daar zorgen de antimicrobiële eigenschappen van chitosan ervoor dat voedsel langer vers blijft.’

bewaren, gemakkelijker transporteren? De bedoeling is om de markt te laten zien dat opschaling vanuit het labo mogelijk is en dat insecten hun potentieel echt waar kunnen maken.’

Daarenboven bevatten ze proteïnen, vetzuren, aminozuren, vitamines… ‘Qua voedingswaarde zeker te vergelijken met het vlees van klassieke landbouwdieren en vissen. Om al die redenen zijn we ervan overtuigd dat insecten een sleutelrol kunnen spelen in de omvorming naar een nieuwe, duurzamere economie’, zegt Mik Van Der Borght. Hij coördineert het Europese project ‘Insect Pilot Plant’, waarin KU Leuven Campus Geel, Thomas More Kempen en VITO verenigd zijn en hun infrastructuur verder uitbouwen om zo meer onderzoek te kunnen doen naar de kweek, het oogsten, het verwerken en de toepassing van insecten.

Vandaag zit alles nog op pilootschaal. Zo verwerkt Johan Jacobs met zijn bedrijf Millibeter - een pionier in de insectenkweek - zo’n 100 kilo groenten- en fruitafval per dag. Om echt impact te hebben, moet dat naar omhoog. ‘Volgend jaar beginnen we te bouwen aan een fabriek die minstens 40 ton afval per dag kan verwerken’, zegt Jacobs, die ook aan de wieg staat van een tweede project, de ‘Kempen Insect Cluster’.

Onder andere meelwormen, kleine meelwormen en de larven van de zwarte soldatenvlieg hebben potentieel, zegt hij. ‘Maar voor we de insectenkweek echt op industriële schaal kunnen brengen, moet er nog onderzoek gebeuren. Hoe kunnen we insecten langer

VERWOORDING

‘Je moet bedrijven niet alleen tonen dat je kan produceren op industriële schaal, je moet hen ook tonen hoe ze insecten kunnen inzetten. Binnen de cluster werken we bijvoorbeeld samen met afvalverwerker Renewi. Samen onderzoeken we welke afvalstromen we naast gft nog kunnen verwerken. Met veevoederbedrijf Lambers-Seghers bekijken we wat de mogelijkheden zijn voor kippenvoer. Vandaag worden kweekvissen al duurzaam en gezond grootgebracht op insectenmeel, bij pluimvee en varkens

We zijn ervan overtuigd dat insecten een sleutelrol kunnen spelen in de omvorming naar een nieuwe, duurzamere economie. Mik Van Der Borght (KU Leuven)

zijn de proeven ook veelbelovend maar dat mag wettelijk gezien nog niet. Het zou zeer zinvol zijn om insectenmeel te leveren aan pluimveebedrijven. Maar wat zijn hun bezwaren? Welke machines zijn er nodig? Hoe kunnen we het transport regelen? Daar werken we samen aan, ook met de onderzoeksinstituten. Innoveren kan je niet alleen.’ Kaatje De Coninck

EETFESTIJN Waarover gaat het gesprek aan tafel als je vrienden of familie op bezoek hebt? Of wanneer je deelneemt aan een eetfestijn, zoals ik vorige week deed in mijn gemeente Kortenaken. De kinderen? De gemeente? De file? Het werk? Zeker. Al word ik ook wel eens aangesproken over hoe beweging.net in de media komt. Zoals onlangs, toen we een open brief schreven waarin we waarschuwden voor de gevaarlijke neveneffecten van het onbelast bijverdienen, u weet wel, die 500 euro netto per maand. Of we toch niet een beetje conservatief zijn, krijg ik soms te horen. En of we wel beseffen dat de samenleving anders is dan vroeger. Wat dan volgt, is vaak een discussie over grotere maatschappelijke thema’s. Waarbij ik

meestal merk dat we het over de grote breuklijnen eens zijn. Want zo wil bijna iedereen een goed basissysteem zoals onze sociale zekerheid. Zodat mensen niet hoeven na te denken over het afsluiten van extra verzekeringen voor ziekte, pensioen, werkloosheid of voor het betalen van de school voor hun kinderen. Een goed basissysteem voor iedereen vraagt een bijdrage van iedereen. En dat dat zo efficiënt mogelijk georganiseerd moeten worden en dat misbruiken aangepakt moeten worden is dan de evidente afsluiter van zulke gesprekken. En ja, ik hoor van mensen dat er in de media heel veel geschreven wordt over economie en geld. En dan krijg je al snel het

etiket ‘conservatief’, als je ook pleit voor andere dingen. Een goede combinatie werk-gezin-vrije tijd bijvoorbeeld. Om tijd te besteden aan wie je lief is, om te gaan werken in een bedrijf waar je graag naartoe gaat, dat bijdraagt aan onze samenleving net zoals je zelf ook doet. Om zo te verhelpen aan de vele onvolkomenheden via een sociaal stelsel en via je eigen engagement hier of daar. Zeg me dan eens: wat is daar nu conservatief aan? Meestal doen wij bij zulke gesprekken de glazen nog eens vol. We zijn het over veel meer eens dan oneens, en dat doet goed. Smakelijk! Peter Wouters, voorzitter beweging.net

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Wat ik leerde van één week in armoede leven

am samen n l e e G it u s t e Neena Sala eel aan een d in z e g r a a h t me Welzijnszorg. n a v e d e o m r a inleefweek dkomen n o r k e e w n é E De uitdaging? dget van 160 euro. u met een gezinsb en pende zij neer Haar indrukk gboek. in een da ✔

1. Kunnen kiezen is een luxe Mijn kinderen Nick en Bas willen niet meedoen aan de inleefweek. Toch hak ik de knoop door om als gezin deel te nemen. Want iemand die in armoede leeft, kiest daar ook niet voor. Op de eerste dag ervaar ik al meteen dat je met een beperkt inkomen geen keuzevrijheid hebt. In de supermarkt kan ik niet zomaar kopen wat ik wil. Ik ga voor de goedkoopste producten en moet mijn principe laten varen om zoveel mogelijk fair trade te kopen. Dat is nu wel het laatste van mijn zorgen.

or inkomen vo en leefbaar e vent. il d w a e rg d zo s e tijden Welzijns n g a p m ca e.be. n voert genarmoed iedereen e te n e m a .s p www Meer info o

2. Moet er nog vrijgevigheid zijn? Groenten en vlees koop ik bij lokale handelaars. De rekening mag ik volgende week komen betalen. Ik besef wel dat zij dat maar toestaan omdat ze mij kennen en vertrouwen. Wat zou er van dat vertrouwen overblijven, als ik week na week de rekening niet kan betalen? De slager stopt mij nog enkele frikandellen toe, voor niets. Ik pak die aan, maar ik bedenk wel dat het niet ﬁjn moet zijn wanneer je altijd de ontvangende partij bent en nooit iets kunt teruggeven. Armoede moet je niet oplossen met eenmalige solidariteit, maar met structurele maatregelen.

3. Gelukkig is er de bib! Nick moet taken maken op Bingel en Smartschool, twee online leerplatformen. En Bas moet voor het vak actualiteit elke dag de krant lezen, maar ik heb geen geld om er een te kopen. Daarom gaan we naar de bib, waar je gratis kunt internetten en de krant kunt lezen. Ik besef nu hoe collectieve diensten zoals een bibliotheek echt het verschil kunnen maken voor mensen met een beperkt inkomen. En ik waardeer dat we er gratis kofﬁe of water kunnen drinken. Zo kan ik mijn kinderen en mezelf een drankje gunnen.

Ik en mijn drie mannen  4. Vrije tijd = duur Tijdens het weekend staan er twee sociale activiteiten op het programma: het mosselfeest van de voetbalclub van Bas (46 euro) en het parochieontbijt (26 euro). Die passen niet binnen het budget, waardoor ik voor een dilemma sta: toch gaan en in het rood eindigen, of thuisblijven en ons sociaal isoleren. In beide gevallen ben je de verliezer. Ik bereken ook wat de hobby’s van de kinderen kosten en stel vast dat daar geen geld voor is. Ik vind het erg confronterend dat armoede je zo kan beperken in je vrije tijd. Ik beslis om onze vrijetijdsactiviteiten niet te schrappen en eindig de inleefweek in het rood: - 13,70 euro. De vraag waar ik nu mee worstel: hoe kunnen wij als samenleving aanvaarden dat mensen moeten rondkomen met zo’n beperkt budget?

Telenet wenst mij een prettig weekend met een factuur. Dat zal toch iets voor volgende week zijn.

iekles en Chiro: uz m , en et hi sc og bo , al tb Voe maar voor hun n, je bi ge zi be jn zi en er mijn kind principe geen geld. in k ee w ze de ik b he s y’ hobb Tekst: Leen Grevendonck - Foto’s: Mine Dalemans

¬ post

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

VACATURE M/V

UW GEDACHT

CM-reisbijstand na brexit?

Begin volgend jaar gaan wij met de leerlingen van onze school op driedaagse naar Londen. Vooraf vragen wij de ouders om een bundel in te vullen met informatie over hun kind. We vragen onder meer als bewijs van bijstandsverzekering een kopie van de World Assistance Card en een klevertje van het ziekenfonds. Een ouder vraagt zich nu af of de CM-reisbijstand nog geldt in het Verenigd Koninkrijk na de brexit? ••• Melina Depauw, Hasselt

CM zoekt

De CM-reisbijstand blijft gelden in het Verenigd Koninkrijk, ook nadat het uit de EU is gestapt. Voor jongeren met recht op kinderbijslag geldt de CM-reisbijstand wereldwijd. Voor volwassenen is er een geografische beperking. Voor hen blijft de CM-reisbijstand van toepassing voor de landen van het Middellandse Zeegebied en van West- en Centraal Europa.

• Stafmedewerker vakanties • Functioneel analist • ICT service delivery manager Voltijds – onbepaalde duur Schaarbeek

Geen paramedisch beroep

In het artikel over re-integratie na arbeidsongeschiktheid (Visie nr. 19) worden de verpleegkundigen als paramedici beschouwd. Dat is fout. Vroeger was dit inderdaad het geval. Verschillende jaren geleden is het koninklijk besluit daarover evenwel veranderd. Door die aanpassingen zijn verpleegkundigen zelf verantwoordelijk voor elke handeling die zij uitvoeren. Spijtig genoeg is aan het toekennen van een veel grotere verantwoordelijkheid geen aangepaste verloning gevolgd voor verpleegkundigen.

Meer info: www.cmjobs.be

Pasar zoekt • Vrijetijdsdenker – beleidsmedewerker (m/v)

••• Gerd Laurent

Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek

Verpleegkundigen zijn inderdaad geen paramedici. Tot de erkende paramedische beroepen behoren audiologen en

Meer info: www.pasar.be

audiciens, diëtisten, ergotherapeuten, farmaceutisch-technisch assistenten, logopedisten, medisch laboratoriumtechnologen, orthoptisten, podologen en technologen medische beeldvorming.

Openbaar vervoer

‘Het verkeer aanpakken kan een positief effect hebben.’ Dat wil ik toch even nuanceren. Door een arbeidsongeval kon ik lang niet rijden, ook niet met de fiets. Ik woonde op 32 km van mijn werk. Ik kon niet carpoolen en was dus op het openbaar vervoer aangewezen. Als ik de bus zou nemen aan de halte op 1,2 km van mijn huis, zou ik minimaal zeven uur onderweg zijn, ook al liggen er twee steden langs het traject. Ik moet liefst vier keer overstappen, twee belbussen nemen en drie kilometer wandelen. Absurd. Mobiliteitsgedrag aanpassen is dus goed, maar zorg dan voor een sterk aanbod openbaar vervoer. ••• Naam en adres bekend bij de redactie

Fijn stof

In Visie 21 staat dat de concentratie ijzerhoudend fijn stof in de stad veel hoger is dan op het platteland. Maar dat betekent niet dat leven op het platteland per definitie gezonder is. Wél dat het fijn stof er minder onderzocht werd. Na uitgebreid onderzoek wordt in Nederland afgeraden op minder dan 500 meter van intensieve veeteelt te wonen, zeker voor longpatiënten. Hoewel wonen en veeteelt in Vlaanderen erg verweven zijn, gelden hier helemaal geen afstandsregels. Nochtans kan de hoge fijnstof- en pesticidenuitstoot ernstige gezondheidsrisico’s inhouden, zoals hart- en vaatziekten, en verhoogt ammoniakuitstoot de concentratie fijnstof nog meer. ••• Dr. Dirk Van Renterghem, Damme

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

GECITEERD

Info en reservaties:

: 078 156 100 contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.

citaat-264&_citaat-264&.qxd 21-03-17 09:38 Pagina 1

Beleef de leukste periode van het jaar vanop de eerste rij! Temidden van de feeëriek, bosrijke vallei van de Ourthe of in de grootste kerststad aan zee. Aan jou de keuze.

1. Mooi; 2. preekstoel; 3. kermistent; 4. planeet; 5. dans; 6. hefboom; 7. komisch toneelstuk; 8. deel van een zin; 9. gefrituurde aardappelschijfjes; 10. meubelstuk; 11. joods paasbrood; 12. gereed; 13. Europeaan; 14. zuur.

Citaat -264

F M R E A A N

K A K N S R E

K IJ R G A A T M

4 G P E 5

€ 150

per persoon in H.P.

L U E T O

S A N M B H A O

6 H O E V F E 7

vanaf

Vier Kerst Met Corsendonk Hotels en Clubs

PRIORIJ CORSENDONK in Oud-Turnhout

Van woensdag 27/12/2017 tot vrijdag 29/12/2017 • welkomstdrankje, 2 overnachtingen inclusief uitgebreid ontbijtbuffet • 2x heerlijk 3-gangendiner, exclusief dranken • Diverse animatie: Fakkeltocht, vuurkorf met schnaps, rondleiding over de geschiedenis van het voormalig klooster, wensballon oplaten, winterwandeling doorheen de Corsendonk route en kerstfilms. Prijs per volwassene: € 139,50 E: info.priorij@corsendonkhotels.com | T: + 32 (0) 14 46 28 00

Vayamundo Houffalize of Oostende

L U P C IJ H T

8 W N O O V R A D 9 C H N

P W S A

10 T S T A O E N

CORSENDONK SOL CRESS

11 M D A T E S E R 12 K

E A A N R D

13 R Z W

E E N D

14 W R K A E N G N © De Puzzelaar

Het citaat is een Russisch spreekwoord: ”Men krijgt geen hoofdpijn van wat anderen drinken“.

Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.

in Spa

3 clubs 1 happiness! Ontdek ons volledig aanbod en alle voordelen op www.vayamundo.be

• •

Van vrijdag 15/12/2017 tot zondag 19/12/2017 Welkomstdrankje, verblijf in half pension Leuke daguitstap op zaterdag + bezoek aan de kerstmarkt van Durbuy (2016) Prijzen 2017: Per volwassene: € 133,Kind 6-14: € 73,- / Kind 2-5: € 60,

E: info.solcress@corsendonksolcress.com | T: + 32 (0) 87 77 23 53

corsendonkhotels.com

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Veilig met persoonlijk alarm

‘Ik durfde niet meer in de douche’ ‘Geen tweede keer’, dacht Dirk Claerbout (56) uit Kuurne. Acht jaar geleden maakte hij een zware val in huis. Het duurde een dag en een nacht voor hij werd gevonden. Nu voelt hij zich veilig dankzij zijn persoonlijk alarm. ‘Een duw op de knop en iemand komt me helpen.’

Het slimste alarm Het persoonlijk alarm werkt via een vaste telefoonlijn of een simkaart. Je kunt je veiligheid verhogen met slimme detectoren. Ze worden aan je persoonlijk alar m gekoppeld zonder extra bekabeling.

irk woont in een charmant huisje in Kuurne. Hond Blitz is zijn beste kameraad. ‘Blitz vergezelt me overal’, zegt Dirk terwijl de hond vrolijk door de woonkamer rent. Ver gaan de twee niet meer. Dirk kan nog slechts 100 meter stappen. En met de auto blijft hij in een straal van 15 kilometer rond zijn woonst.

‘Op een dag nam Dirk de telefoon niet op’, zegt zus Bernice, die mee aan tafel schuift. ‘Ik vond dat verdacht en vroeg mijn schoonzoon om eens langs te gaan. Gelukkig was de achterdeur open. Hij vond Dirk in de gang, onderaan de trap. Hij lag er al een dag en een nacht, volledig onderkoeld.’ Dirk werd met spoed naar het ziekenhuis gebracht, waar hij vier weken in een coma lag. Daarna volgde een maandenlange revalidatie. ‘Toen hij ontwaakte, kon hij helemaal niets meer’, zegt Bernice. Stapje voor stapje leerde Dirk weer wandelen, eten, praten. Eenmaal terug thuis liet Dirk een ziekenhuisbed in de woonkamer plaatsen. ‘De trap ga ik niet meer op. Ik heb te weinig kracht in mijn benen. De kans is te groot dat ik opnieuw val. Ik slaap en leef nu op het gelijkvloers.’ Het persoonlijk alarm kwam ter sprake. ‘Onze vader had zo’n toestel voor hij naar een woonzorgcentrum verhuisde’, vertelt Bernice. ‘Ik raadde Dirk aan er ook een te huren.’ Dirk twijfelde.

David Samyn

Onderkoeld onderaan de trap uuDirk Claerbout: ‘Als ik op de alarmknop druk, contacteert de zorgcentrale mij onmiddellijk.’ ‘Overal nam ik mijn gsm mee. Als er iets gebeurde, kon ik iemand bellen. Maar toch voelde ik me nooit echt op mijn gemak. Als je valt, vliegt de gsm uit je handen en ben

Dirk lag een dag en een nacht onderaan de trap, helemaal onderkoeld. Zus Bernice

met de alarmknop. Als hij op de knop duwt, klinkt er een signaal uit het basistoestel dat werkt via een telefoonverbinding. ‘Via het toestel kan ik aangeven dat het vals alarm was’, zegt Dirk. ‘Anders wordt automatisch de zorgcentrale verwittigd. Zij proberen mij dan onmiddellijk te contacteren. Lukt dat niet, dan bellen ze iemand die me komt helpen.’

Drie namen

je er niets mee. En wat in de douche? Ik begon steeds meer situaties te vermijden waarbij ik bang was om te vallen.’

Vals alarm Uiteindelijk hakte Dirk de knoop door. ‘Een goede vriend ging naar de Thuiszorgwinkel om te informeren naar een persoonlijk alarm. Vijf dagen later was het al geïnstalleerd.’ Dirk toont het polsbandje

Wie zijn de mensen die Dirk te hulp snellen? ‘Je moet drie namen doorgeven van mensen die in de buurt wonen.’ Kan de zorgcentrale geen contactpersoon bereiken, dan bellen ze de hulpdiensten. ‘Ik voel me veel veiliger dankzij het persoonlijk alarm. De polsband is waterbestendig, ik kan er dus mee onder de douche’, lacht hij.

• Bewegingsmelder: verwittigt de zorgcentrale als er op bepaalde momenten geen beweging is in huis. • Rookmelder: slaat alarm in huis en bij de zorgcentrale bij abnormale rookontwikkeling. • CO-melder: geeft een signaal in huis en naar de zorgcentrale bij een te hoge concentratie van COgassen. • Valdetector: alarmeert de zorgcentrale na een val, ook als je niet in staat bent om op de knop te drukken. • Deurcontact: registreert het openen van een deur en treedt in werking als die deur niet binnen een bepaalde tijd gesloten wordt. • Paniekknop: wordt gemonteerd naast de voordeur, zodat je hulp kunt inroepen bij ongewenst bezoek. • Trekschakelaar: wordt vooral gebruikt in de slaapkamer en de badkamer. • Medicatieverdeler: verdeelt op tijd je geneesmiddelen en verwittigt de zorgcentrale als je je medicatie niet neemt.

✔ Voor meer info over het

persoonlijk alarm surf naar www.cm.be/persoonlijkalarm of contacteer het ziekenfonds in je regio.

Bram Dehouck

DE VOORZET

ning van de patiënt. In een eenpersoonskamer kun je op die manier voor onaangename verrassingen komen te staan. Bij 1 patiënt op de 100 loopt de factuur voor een klassieke ziekenhuisopname op tot meer dan 6 750 euro. Dat je voor dezelfde zorg zoveel meer betaalt in een eenpersoonskamer is niet langer te verantwoorden. Meer zelfs, het is niet meer van deze tijd dat een patiënt moet kiezen tussen een eenpersoonskamer of een kamer voor twee of meer personen. Als gezondheidsfonds vinden wij dat de eenpersoonskamer in ziekenhuizen de norm moet worden. Dat is ook wat de mensen willen. Twee jaar geleden hielden wij een enquête bij meer dan 50 000 leden. Ongeveer driekwart gaf aan een eenpersoonskamer te verkiezen, bij jongeren liep dit op tot boven de 80 procent. Dat kan echter alleen maar als op termijn ook de ereloonsupplementen weggewerkt worden.

Dat is wel degelijk haalbaar. Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg gaf al aan dat een nieuw financieringsmodel voor de ziekenhuizen mogelijk is als we onder meer iets doen aan het huidige overaanbod en de versnippering. Minister Maggie De Block wil werk maken van de hervorming van de ziekenhuisfinanciering. Laat ons het fundamentele debat over de ereloonsupplementen daarbij niet uit de weg gaan. Zorgverleners en ziekenhuizen moeten open kaart spelen. We moeten absoluut vermijden dat we verder afglijden richting een gezondheidszorg met twee snelheden, waarbij eenpersoonskamers enkel toegankelijk zijn voor wie het zich kan veroorloven. Luc Van Gorp, Voorzitter CM Lees ook pag. 6-7.

CMziekenfonds

1 496 euro. Zoveel betaal je gemiddeld uit eigen zak voor een klassieke ziekenhuisopname in een eenpersoonskamer. Dat is ruim vijf keer meer dan voor een opname in een kamer voor twee of meer personen. De belangrijkste oorzaak voor dat immense verschil: de ereloonsupplementen. In een kamer voor twee of meer personen zijn die verboden. In een eenpersoonskamer niet. Jaar na jaar zien we die ereloonsupplementen stijgen, zo blijkt uit de dertiende editie van de CM-ziekenhuisbarometer. Een ereloonsupplement is – de naam zegt het zelf – een extra bedrag dat je als patiënt betaalt bovenop het gewone honorarium van de zorgverlener die je behandelt. In tegenstelling tot dat honorarium, dat je vaak voor een groot deel terugbetaald krijgt, is een ereloonsupplement volledig voor reke-

CMziekenfonds

Stefan Dewickere

IEDEREEN EEN EENPERSOONSKAMER

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

De prijs van een ziekenhuisopname

5 tips houden je ziekenhuisfac Net zoals in de vorige jaren, stelde CM in 2016 een stijging vast van de ereloonsupplementen in eenpersoonskamers. Vooral voor dagopnames betaalde je meer dan in 2015. CM-consulente Miek Borghs verklapt je 5 tips om je ziekenhuisfactuur onder controle te houden.

Je ziekenhuisfactuur bestaat onder meer uit kosten voor het verblijf, medisch materiaal, geneesmiddelen en het ereloon voor je arts. Dat ereloon wordt deels betaald door de ziekteverzekering en deels door jou, het remgeld. Bovenop dat ereloon kan je arts in een eenpersoonskamer ook ereloonsupplementen vragen. Het zijn deze supplementen die vaak het grootste deel van je factuur beslaan. Bleef je in 2016 na een behandeling overnachten (een klassieke opname) in een eenpersoonskamer, dan bestond je factuur gemiddeld voor 62,4 procent uit ereloonsupplementen. Bij opname in een eenpersoonskamer rekent het ziekenhuis ook kamersupplementen aan. Informeer ook naar de kostprijs van het medisch materiaal dat je arts zal gebrui-

Het ziekenhuis mag in een kamer voor twee of meer personen geen ereloon- of kamersupplementen aanrekenen. ken. Het gaat dan bijvoorbeeld om heupof knieprothesen of mini-camera’s voor kijkbuisoperaties. Bij een heelkundige ingreep kan de kost van zulke materialen hoog oplopen. Jaarlijks komen er nieuwe

Guy Puttemans

je arts om de kost van 1 Vraag de ingreep in te schatten

uuConsulente Miek Borghs: ‘Kom gerust langs bij CM als je denkt dat er iets niet klopt aan je ziekenhuisfactuur.’ materialen op de markt. Aan die technologie hangt een prijskaartje.

of tweepersoonskamer? 2 EenDenk aan je portefeuille

Consulente Miek: ‘Check eerst de website van het ziekenhuis voor je een ingreep laat doen. Veel ziekenhuizen bieden online kostenramingen aan voor vaak voorkomende ingrepen. Die zijn weliswaar niet bindend. Voor een persoonlijke kostenraming kun je terecht bij je arts of ziekenhuis. Je kunt bij je arts ook polsen of er geen andere behandelingswijzen bestaan die dezelfde kwaliteit hebben, maar misschien goedkoper zijn.’

De keuze tussen een eenpersoonskamer of een kamer voor twee of meer personen maakt een groot verschil. In 2016 betaalde je gemiddeld 277 euro voor een klassieke opname in een kamer voor twee of meer personen. Koos je voor een eenpersoonskamer, dan betaalde je meer dan vijf keer zoveel: 1 496 euro. Dat verschil is vorig jaar ook verder gestegen in het chirurgisch dagziekenhuis. Daar vinden ingrepen plaats, zoals een cataractoperatie, waarvoor je niet hoeft te

overnachten. Voor een eenpersoonskamer in het chirurgisch dagziekenhuis betaalde je in 2016 gemiddeld 8 procent meer dan het jaar ervoor. Concreet betekent dit dat je in een tweepersoonskamer gemiddeld 115 euro betaalde, in een eenpersoonskamer het zevenvoud daarvan: 813 euro. Een eenpersoonskamer is duurder om twee redenen. Ten eerste mogen artsen in een eenpersoonskamer een ereloonsupplement vragen, als jij als patiënt om zo’n kamer gevraagd hebt. In een kamer voor twee of meer personen mag dat niet. Ten tweede

HUISDOKTER

HOE GERAAK JE VAN DIE VERVELENDE VERKOUDHEID AF?

Wat is een verkoudheid?

Als je een verkoudheid hebt, zwelt het slijmvlies van je neus, keel en bijholten. Door die overvloed aan slijm kunnen een resem klachten ontstaan. Je neus zal verstoppen of je krijgt juist een loopneus. Niezen of hoesten is er vaak ook bij. Vaak zal je keel kriebelen of pijn doen en je stem wordt misschien hees. Je hoofd of je oor kan ook pijn doen. Hoe krijg ik een verkoudheid?

Er bestaan maar liefst tweehonderd verschillende soorten virussen die een ontsteking van je slijmvlies veroorzaken. Die verkoudheidsvirussen verspreiden zich wanneer je praat, hoest of niest.

Hoe voorkom ik die verkoudheid?

Verkoudheden zijn moeilijk te voorkomen. Schud beter niet de hand van iemand die net zijn neus heeft gesnoten of die in zijn hand heeft gehoest. Dat is namelijk de makkelijkste manier om een verkoudheid op te lopen. Wrijf met je eigen handen niet aan je ogen, neus of mond en was regelmatig je handen. Houd bij het hoesten of niezen steeds zelf een zakdoek voor je mond en neus. Voorkom verdere verspreiding door nadien opnieuw je handen te wassen. Wat kun je doen tegen een verkoudheid?

Een verkoudheid is onschuldig en gaat vanzelf over, maar soms duurt het gesnotter en gehoest enkele weken. Uitzieken is de boodschap. Soms kunnen volgende tips helpen om je klachten te verminderen. Bij een branderige keel helpt het om regelmatig te drinken. Je neus kun je spoelen met een zoutwateroplossing. Als je je neus snuit, snuit dan het best elk neusgat afzonderlijk en zonder te persen.

Wanneer raadpleeg ik een huisarts of apotheker?

Je lichaam bestrijdt zelf de verkoudheid door afweerlichaampjes aan te maken. Geneesmiddelen zijn dus niet nodig, antibiotica al zeker niet. Bij hoofd- of spierpijn kun je een pijnstiller nemen. Het gebruik van ontzwellende neusdruppels wordt eerder afgeraden. Gebruik ze zeker niet langer dan vijf dagen. Ook hoestsiroop is af te raden: de werking ervan bij een verkoudheid werd nooit bewezen. Elise Rummens, preventie-arts www.cm.be/dehuisdokter Stefan Dewickere

We kennen allemaal het gesnotter en gehoest. Elk van ons heeft al eens te maken gehad met een hardnekkige verkoudheid. Hoe voorkom je dat je neus helemaal vast zit en hoe geraak je van zo’n snotvalling af?

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

actuur in toom betaal je voor een eenpersoonskamer een kamersupplement. Ook die prijzen stijgen sterk in het dagziekenhuis. In 2016 betaalde je gemiddeld 10 procent meer in het chirurgisch dagziekenhuis dan het jaar ervoor. Net zoals de ereloonsupplementen zijn deze kamersupplementen afgeschaft in kamer voor twee of meer personen. Consulente Miek: ‘Vlak voor je opname in het ziekenhuis, moet het ziekenhuis je een opnameverklaring voorleggen. Daar duid je aan welk type kamer je wilt. Je vindt er ook informatie over de kost van de verschillende kamertypes.’

naar de tarieven 3 Vraag van de diverse kosten Onder diverse kosten verstaan we de kosten voor producten die niet met de medische zorg te maken hebben. Dingen als televisie, telefoon, internet en een maaltijd voor de begeleidende partner of ouder. Het ziekenhuis kan zowel in een- als meerpersoonskamers diverse kosten aanrekenen. Consulente Miek: ‘Elk ziekenhuis heeft zijn eigen lijst voor diverse kosten die je kunt raadplegen op de website of aan de ontvangstbalie. Het ziekenhuis mag deze kosten enkel aanrekenen als je om deze diensten en goederen hebt gevraagd.’

4 Vergelijk ziekenhuistarieven

Op www.cm.be/ziekenhuisfactuur kun je zelf opzoeken hoeveel je ongeveer voor je opname in het ziekenhuis zal moeten betalen. Deze schatting is gebaseerd op facturen van CM-leden. Het is een eerste prijsindicatie, die je verder kunt bespreken met je arts. Je ziet per ziekenhuisdienst de mediaan van de verschillende kostenposten, zoals de ereloonsupplementen, diverse kosten en kamersupplementen. Consulente Miek: ‘Kijk zeker onder het tabblad Tarieven. Daar vind je het maximaal

Je factuur voor een eenpersoonskamer bestaat vaak voor het grootste deel uit ereloonsupplementen.

percentage ereloonsupplementen dat de artsen in dat ziekenhuis mogen aanrekenen. Bedraagt dat maximum bijvoorbeeld 300 procent, dan wil dat zeggen dat die arts je drie keer het normale ereloon mag aanrekenen. Houd er rekening mee dat je hospitalisatieverzekering mogelijk een lager percentage ereloonsupplementen dekt.’

je factuur onduidelijk, 5 Iscontacteer dan CM en het

WAT BETAAL JE

IN EEN CHIRURGISCH DAGZIEKENHUIS? Tweepersoonskamer Remgeld

€68 Kosten voor materiaal, kamer en andere diensten

€44 Totaalbedrag: €115*

ziekenhuis

Klopt er iets niet aan je factuur, of kun je er echt niet meer aan uit? Contacteer dan gerust het ziekenhuis. Ook als je moeilijkheden ondervindt om de factuur binnen de opgelegde termijn te betalen, is het belangrijk om het ziekenhuis te verwittigen. Consulente Miek: ‘Aarzel niet om bij CM langs te komen met je ziekenhuisfactuur voor je ze betaalt. De medewerkers van CM kunnen je altijd uitleg geven over de factuur en nagaan of er geen fouten in staan. In die gevallen kan de dienst Ledenverdediging je factuur betwisten bij het ziekenhuis.’ Michiel Verplancke

Eenpersoonskamer Remgeld

€68 Ereloonsupplementen

€639 Kosten voor materiaal, kamer en andere diensten

€106 Totaalbedrag: €813 *Waarvan 3 euro overige kosten, onder meer bij moeder-kindkamer.

✔ www.cm.be/ziekenhuisbarometer

Hoe kunnen we je helpen? CM geeft raad.

HOE GAAT HET MET U?

Mag het ziekenhuis voorschot vragen voor opname?

Bij opname mag het ziekenhuis een voorschot vragen op de verblijfskosten, die de patiënt zelf moet betalen. Na elke verblijfsperiode van zeven dagen heeft het ziekenhuis het recht om een nieuw voorschot aan te rekenen. In een twee- of meerpersoonskamer mag het voorschot maximaal 150 euro bedragen voor volwassenen. Voor hun personen ten laste is dat maximaal 75 euro, voor mensen met de verhoogde tegemoetkoming maximaal 50 euro. In een eenpersoonskamer kan dat bedrag verhogen met maximaal zeven keer het bedrag van het supplement voor een eenpersoonskamer. Het bedrag van het kamersupplement staat vermeld op de opnameverklaring.

Ook bij een dagopname in een eenpersoonskamer is een voorschot vragen toegestaan. Dan betaal je maximaal het kamersupplement voor een eenpersoonskamer. Bij dagopname in een twee- of meerpersoonskamer is een voorschot vragen verboden. Kun je het voorschot niet betalen, dan mag het ziekenhuis je een opname in een meerpersoonskamer nooit weigeren. Ziekenhuisartsen mogen aan patiënten die opgenomen worden, geen voorschot vragen voor hun prestaties. Een voorschot op de verblijfskosten wordt altijd betaald aan het ziekenhuis zelf. Vraag daarvan een betalingsbewijs. Eventuele voorschotten moeten nadien van de ziekenhuisfactuur worden afgetrokken.

Lieven Van Assche

Als je wordt opgenomen in het ziekenhuis, dan is het mogelijk dat je een voorschot moet betalen. Dat bedrag is afhankelijk van je kamerkeuze.

‘Tieners geven mij uitdaging’ ‘Ik heb tijdens mijn studies echt mijn passie ontdekt’, zegt Rani De Bruycker (23) uit Laarne. ‘Ik ben pas afgestudeerd als sociaal-cultureel werker. Tijdens mijn studie heb ik me toegelegd op jeugdwelzijnswerk. Tieners geven mij het meeste uitdaging. Ik heb zelf, als oud-Chiroleidster, altijd meegedraaid in het jeugdwerk. Maar het is nog iets anders om erin te werken. Het klinkt cliché, maar ik doe het om iets voor een ander te kunnen doen.’

¬ hoe gaat het met u?

KNIPSELS Eten maken bij Kazou Ben jij het zonnetje in huis en maak je graag het mooie weer in de keuken door met ingrediënten te toveren? Versterk de kookploegen van Kazou. Zij leggen op vakantie de knorrende magen het zwijgen op en lossen ook kleine praktische zaken op. In ruil krijg je een gratis verblijf, een onkostenvergoeding en de nodige ondersteuning. Bekijk de vrije plaatsen op de website en contacteer het organiserend verbond om je kandidaat te stellen.

✔ www.kazou.be/kookploeg In elk seizoen naar Spa In het zorgverblijf Spa Nivezé geniet je in elk seizoen van speciale evenementen tegen voordelige prijzen. Zo staan in de winter 2018 sneeuwarrangementen op het programma. In april pakt Spa Nivezé uit met twee themaweken rond Pasen. Ook in de zomer en de herfst kun je er voor een korte of langere vakantie terecht. En in oktober verwent het centrum je graag met een gastronomisch weekend. Meer info en prijzen vind je op de website.

✔ www.niveze.be

Tel. 087 79 00 00

Onderzoek naar manuele lymfedrainage Borstkankerpatiënten kunnen pijn en fysieke beperkingen ervaren door lymfoedeem van arm of hand als gevolg van de behandeling. De vier belangrijkste pijlers van de behandeling van lymfoedeem zijn: huidzorg, oefentherapie, compres s iet her apie en m a nuele ly mfedrainage. Voor deze laatste behandelvorm is de bewijskracht beperkt. Daarom loopt er een onderzoeksproject in drie universitaire ziekenhuien (UZ Leuven, UZ Antwerpen en UMC Sint-Pieters in Brussel) en in een algemeen ziekenhuis (AZ Groeninge, Kortrijk). Er worden kandidaten gezocht om aan het onderzoek mee te doen.

✔ tessa.devrieze@kuleuven.be Tel. 016 34 50 05

Weinig veilig advies bij geneesmiddelen via internet Als je geneesmiddelen via het internet bestelt, krijg je te weinig informatie over de juiste dosis en eventuele bijwerkingen. Dat toont een onderzoek van de consumentenorganisatie TestAankoop aan. Test-Aankoop plaatste bij vijftig onlineapotheken twee bestellingen. Slechts zes onlineapotheken leverden de bestellingen juist af. De meeste apotheken legden veel te weinig uit hoe het geneesmiddel veilig te gebruiken. Informatie over eventuele bijwerkingen of wanneer je het geneesmiddel niet mag nemen, kwam nauwelijks aan bod.

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Voorkom urineverlies en rugpijn

Geheimen van de bekkenbodem Verzwakte of gespannen bekkenbodemspieren kunnen onder meer leiden tot urineverlies, stoelgangproblemen, rugpijn of pijn tijdens het vrijen. Hou ze dus in conditie. Je bekkenbodemspieren oefenen kan altijd en overal.

e bekkenbodem bevindt zich onderaan het bekken en bestaat uit drie lagen spieren. Die sluiten de onderzijde van de buikholte af vanaf het staartbeen tot het schaambeen. Ze ondersteunen de blaas, de darmen en bij vrouwen ook de baarmoeder. Wil je weten waar je bekkenbodemspieren zitten? Stop dan plots even met plassen op het toilet of probeer stoelgang tegen te houden.

Wat doen ze? De bekkenbodemspieren ondersteunen de organen in het bekken, ze voorkomen een verzakking van darmen, blaas en baarmoeder. Ze zorgen voor een stabiel bekken, een stabiele rug en een goede lichaamshouding. Daarnaast sluiten de bekkenbodemspieren de urinebuis en endeldarm af. Zo verlies je geen urine of stoelgang. Bij hoesten of

niezen is dit belangrijk. Bovendien krijgen vrouwen soms vlotter een orgasme door bepaalde delen van de bekkenbodem bewust op te spannen bij het vrijen. Bij mannen helpt een getrainde bekkenbodem bij de potentie.

Doe oefeningen Man of vrouw, problemen kun je voorkomen of verminderen door te zorgen voor een stevige bekkenbodem. Begin met oefeningen nog voor je klachten hebt. Oefenen kan heel de dag door, waar je ook bent. Voor je ’s morgens opstaat: Lig op je rug, benen gebogen en lichtjes gespreid. Trek je bekkenbodemspieren 1 seconde krachtig samen. Doe dit 10 keer. Ontspan even. Span nadien je bekkenbodemspieren op in drie tijden: Lichtjes, krachtig, zo krachtig mogelijk. Ontspan je bekkenbodemspieren in drie tijden. Doe dit 10 keer. Blijf in dezelfde houding liggen. Trek je bekkenbodemspieren 6 seconden samen en adem gelijktijdig uit door je mond. Bij het inademen ontspan je de bekkenbodem. Doe dit 10 keer.

weer gaat zitten, ontspan je je bekkenbodemspieren. Doe dit 5 keer. Trek je bekkenbodemspieren samen en ga de trap op. Ontspan daarna je bekkenbodemspieren. Doe hetzelfde bij het afdalen. Lukt het niet, probeer dan telkens na één trede terug op te spannen. ’s Avonds, tijdens het tandenpoetsen: Sta recht met je benen licht gespreid. Trek je bekkenbodemspieren samen. Plaats je been 5 keer voorwaarts, 5 keer achterwaarts en 5 keer zijwaarts. Doe dit eventueel langzaam of ontspan eens tussendoor. Herhaal met je andere been.

Toch problemen? Heb je last van urine- of stoelgangverlies, aanhoudende constipatie, weerstand als je naar het toilet moet of van langdurige pijn in de onderbuik, het bekken, de rug of de liezen? Heb je pijn bij het vrijen? Moet je heel vaak plassen of heb je net moeite om te beginnen plassen? Ga dan langs bij je huisarts. Die kan je kinesitherapie of medicatie voorschrijven. Indien nodig zal hij je doorverwijzen naar een specialist. Tekst: Anneleen Vermeire

Thuis of op het werk: Ga op een stoel zitten. Trek je bekkenbodemspieren samen. Sta vervolgens recht. Pas als je

✔ www.cm.be/bekkenbodem

Rondreis door West-Portugal 8-daagse cultuurvakantie

Ontdek het veelzijdige landschap van Portugal, land van de fado, belangrijke zeevaarders en porto. In de gelijknamige stad starten we onze reis doorheen West-Portugal om te eindigen in de prachtige, bruisende hoofdstad Lissabon. Naast prachtige steden en charmante dorpjes leer je ook de smaken van Portugal ten volle kennen dankzij de verschillende degustaties. Je verblijft er steeds in drie- of viersterrenhotels met al het nodige comfort. Prijs en periode: Van 2 tot 9 april 2018 voor 1 298 euro, toeslag single bedraagt 210 euro.

Boek snel via 070 233 119 of www.intersoc.be

Intersoc-werkvakanties

Bedankt aan onze vrijwilligers! Op 5 december 2017 werd de Internationale Dag van de Vrijwilliger gevierd. Ook via deze weg willen we onze vrijwilligers in de bloemetjes zetten. Bedankt voor jullie inzet, bedankt voor jullie enthousiasme, bedankt voor jullie vriendschap! Ben je nog geen vrijwilliger bij Intersoc, maar heb je ook zin gekregen om deel uit te maken van onze toffe bende? Bel dan naar 02 246 47 35 of stel je kandidaat via onze website: www.intersocwerkvakanties.be/stel-je-kandidaat

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Ongeschikt om te rijden

Even de handrem op Je arm zit in het gips, je hebt een hersenbloeding gehad of bent levenslang diabetespatiënt. Hoe zit dat dan met autorijden? Mag je nog achter het stuur kruipen? Mark Tant, afdelingshoofd van het Centrum voor Rijgeschiktheid en voertuigAanpassing (CARA), geeft een woordje uitleg.

STAP 6

STAP 3 Mark Tant, afdelingshoofd CARA: ‘Op een bepaald moment moet je (even) de sleutel uit het contact halen en de auto tot stilstand brengen. Want als je ziek bent of een aandoening hebt, kan je de veiligheid van anderen en jezelf in het gedrang brengen. Daarom is het belangrijk om de regels te volgen.’

Ga niet in het rood ‘Als je arts of het CARA je ongeschikt vindt om te rijden, moet je binnen de vier werkdagen je rijbewijs inleveren bij de bevolkingsdienst van je gemeente. Het is natuurlijk ook belangrijk dat je het rijverbod respecteert. Als je dat niet doet, riskeer je dezelfde straffen als rijden zonder rijbewijs. Bij een ongeval zal je de schadevergoeding volledig zelf moeten betalen.’

90 procent van CARA-bezoekers mag blijven rijden ‘Zo’n 90 procent van de patiënten die bij ons komen aankloppen, mag gewoon blijven rijden. Statistisch gezien is er dus geen enkele reden om met een bang hart naar ons te komen. Meestal stellen we wel bepaalde voorwaarden, of vragen we dat er enkele aanpassingen gebeuren aan het voertuig, maar daarmee zijn de patiënten ook geholpen.’

90%

5 Lieven Van Assche

1 0

STAP 1 Wie bepaalt of je je gordel mag vastklikken? ‘In de eerste plaats oordeelt je arts of je geschikt bent om te rijden. Hij doet dat op basis van de medische minimumnormen qua rijgeschiktheid. Daarbij gaat het onder meer om neurologische aandoeningen, slaapziekten of epilepsie. Die zijn vastgelegd in een koninklijk besluit. Je dokter kan je ook tijdelijk rijongeschikt verklaren als je bijvoorbeeld bepaalde medicatie neemt of als je been in het gips zit. De algemene filosofie is simpel: je hebt er last van in het verkeer.’

STAP 2 Doorverwijzing naar het CARA ‘Voor sommige aandoeningen moet de dokter je doorverwijzen naar het CARA: bij een implantaat, bij locomotorische en cognitieve aandoeningen, of als je niet voldoet aan de visuele criteria, maar de oogarts toch een uitzondering wil maken. Bij twijfel kan de dokter je ook vrijwillig naar het CARA sturen.’

STAP 4 Laat je testen ‘Het CARA test je rijgeschiktheid op drie manieren. Een arts onderzoekt je medische toestand, een psycholoog je geestelijke gezondheid en een rijexpert, meestal een bijgeschoolde kinesist of ergotherapeut, controleert je rijvaardigheid en bekijkt welke aanpassingen er moeten gebeuren aan het voertuig. De arts heeft altijd het laatste woord.’

STAP 5 Sleutelen aan je voertuig ‘We willen zoveel mogelijk mensen in hun vrijheid laten. De techniek laat veel toe. In extreme gevallen zoals tetraplegie, waarbij alle vier je ledematen verlamd zijn, installeren we een joystick die de hele auto bestuurt. De aanpassingen beschrijven we in een technische fiche, die je kan voorleggen aan het bedrijf dat de aanpassingen uitvoert, en waarmee je een vergoeding kunt vragen aan het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap.’

6 7

STAP 7 Wanneer mag je weer gas geven? ‘Bij veel gevallen kun je na de recuperatie gewoon weer rijden, zoals na een polsoperatie of een medicatiekuur. Bij een beroerte of een epilepsieaanval is die periode wettelijk vastgelegd, voor beide meestal zes maanden. Maar er bestaan uitzonderingen. Het is uiteindelijk je dokter of het CARA die je weer rijgeschikt verklaren. Zij geven je een medisch attest, waarmee je op het gemeentehuis een rijbewijs kunt halen, eventueel een met voorwaarden.’

Tekst: Michiel Verplancke Illustratie: Rutger Van Parys

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Manifestatie tegen ‘pensioengeknoei’ loopbaan eindigt met periodes van werkloosheid of SWT. Wie jong is beginnen te werken maar later werkloos wordt of met brugpensioen gaat, zal daardoor geld verliezen. Want in de eerste jaren van je loopbaan ligt je loon lager. ACV-voorzitter Marc Leemans kondigde al aan dat het ACV een rechtszaak zal inspannen tegen deze maatregel.

Duizenden mensen riskeren later een lager pensioen door enkele pensioenmaatregelen die de federale regering invoert. Omdat de regering volgens het ACV niet luistert naar de bezorgdheden van haar burgers, verzamelt de vakbond op 19 december in Brussel voor een manifestatie tegen het ‘pensioengeknoei’.

Algemeen ongenoegen over pensioenbeleid is groot

e voorbije weken stuurden meer dan 80 000 mensen op suggestie van het ACV een mail naar de regering met de vraag om enkele pensioenmaatregelen terug te schroeven of aan te passen. Later deze maand zullen de vakbonden in Brussel manifesteren. Het gaat hen vooral over de aanpassingen aan de gelijkgestelde periodes van werkloosheid of SWT. En over aanpassingen aan de ‘eenheid van loopbaan’. Beide maatregelen zorgen ervoor dat mensen uiteindelijk een lager pensioenbedrag krijgen.

Gelijkgestelde periodes Als je werkloos, ziek of in zwangerschapsverlof bent, worden die dagen gelijkgesteld aan werkende dagen waardoor ze meetellen voor de pensioenberekening. De regering-Di Rupo paste de gelijkschakeling voor werkloosheid al aan. De pensioenrechten voor de derde werkloosheidsperiode worden daardoor berekend op een forfaitair bedrag, het ‘minimumjaarrecht’. De regering wil ook de gelijkstelling voor de tweede werkloosheidsperiode (die begint na een jaar werkloosheid) verminderen voor wie voor zijn vijftigste werkloos

uuDe federale regering wil de gelijkstelling van werkloosheidsdagen voor je pensioen afbouwen. wordt. En dus vanaf een jaar werkloosheid het pensioen berekenen op een ﬁctief bedrag dat lager ligt dan het loon. Hetzelfde wil de regering doen (op uitzondering van een aantal bijzondere regimes) voor SWT en dit al vanaf de eerste dag. Voor een werknemer met een gemiddeld loon loopt het verlies op tot meer dan 150 euro per maand.

Eenheid van loopbaan Vandaag worden maximaal 45 gewerkte kalenderjaren meegeteld voor het pensioen. Voor wie een langere loopbaan heeft, worden enkel de 45 beste jaren in rekening gebracht. In het voorstel van de regering tellen enkel nog de eerste 45 jaren mee als de werknemer langer heeft gewerkt en de

Daarnaast leeft er een breed ongenoegen over het algemene pensioenbeleid van deze regering, zegt het ACV. ‘Het liep fout van bij het begin’, stelt nationaal secretaris Koen Meesters. ‘De eerste beslissing van de regering-Michel was om de pensioenleeftijd te verhogen naar 67. Tegelijkertijd werden landingsbanen en SWT afgebouwd. De regering beloofde wel een verzachting van die pensioenmaatregelen voor mensen met veel zwaar werk, maar dat is er ondertussen nog altijd niet. Integendeel, ze wil wel nog een puntensysteem invoeren voor de berekening van het pensioenbedrag. Dat zal mensen alleen maar in grote onzekerheid storten over wat ze uiteindelijk gaan krijgen. En in uitvoering van het zomerakkoord moet de minister van Pensioenen tegen 2020 nog 265 miljoen euro besparen in de pensioenen. Er zijn dus meer dan genoeg redenen om op straat te komen. Of je nu dicht of ver van je pensioen staat, als we dit niet kunnen keren zullen mensen daar nog heel lang de gevolgen van dragen. Op 19 december betogen we voor de lange termijn.’ Amélie Janssens

Getuigenis Geert Deceuninck is een van de gedupeerden

‘ZE NEMEN ONS STAP VOOR STAP ALLES AF’ ‘Ik kon in maart 2017 in principe stoppen met werken via SWT lange loopbaan’, begint Geert Deceuninck (59) zijn relaas. ‘Maar na onderzoek door de RVA bleek dat ik toch onvoldoende dagen gewerkt had. Ik bleef dus aan de slag bij Bombardier in Brugge. In mei kwam het bericht dat Bombardier zou herstructureren. Wie al in opzeg stond om op SWT te vertrekken, zoals ik, zou inbegrepen worden in het systeem van SWT wegens herstructureringen, werd ons verteld. Ik verliet het bedrijf op 1 oktober 2017, nog steeds in de veronderstelling dat ik tot het stelsel SWT herstructureringen hoorde.’

Maar dat werd onlangs afgekeurd. Omdat Geert vóór de aankondiging van de herstructureringen zijn ontslag kreeg om op SWT te gaan, valt hij terug op het SWT lange loopbaan. Dat heeft enkele verstrekkende gevolgen voor hem. ‘In het systeem lange loopbaan moet je bijvoorbeeld beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt. Maar het grootste gevolg is dat de jaren tot ik 65 ben niet volledig gelijkgesteld worden aan mijn laatste brutoloon. Dat geldt enkel voor het eerste jaar SWT. Voor de berekening van mijn pensioen val ik daardoor terug op een forfaitair bedrag dat lager ligt, waardoor ook mijn pensioenbedrag lager zal zijn. Dat is even schrikken.’

‘Ik hoop dat de regering dit nog aanpast. Dat ook voor mensen met een lange loopbaan de SWT-jaren gelijkgesteld worden. We hebben er tenslotte lang en hard voor gewerkt. We gaan op SWT omdat we moe zijn. Werkbaar werk bestaat niet meer in de industrie. De aangepaste jobs die je kon doen, worden nu uitbesteed. Het tempo ligt een pak hoger, je krijgt meer verantwoordelijkheden. Langer werken zit er voor veel mensen echt niet in. En nu nemen ze ons stap voor stap alles af. Bij elke begrotingsronde houdt iedereen zijn adem in, want de regering kan altijd maatregelen nemen die jouw situatie volledig onderuit halen.’ (AJ)

Manifestatie

Dinsdag 19 december 2017 11 uur Albert II-Laan Brussel

www.pensioengeknoei.be

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Ik Fika, jij Fika’t, wij Fika’en? Een koffiepauze met de collega’s doet wonderen voor de werkvreugde en verlaagt de werkstress. De Zweden zijn er al lang van overtuigd, de ‘Fika’ is er een vast onderdeel van de werkdag. In de strijd tegen burn-out en de toenemende werkstress wil het ACV ook hier de Fika promoten. Fika? In veel Zweedse bedrijven onderbreken werknemers het werk om samen met collega’s te genieten van een koffiepauze. De term is dan ook afkomstig van het Zweedse ‘kaffi’, wat koffie betekent. Vaak horen daar koekjes of andere hapjes bij en vindt het plaats weg van de werkplek, in een koffiehoek bijvoorbeeld. De lengte varieert van tien of twintig minuten per dag tot een uur per week. De Zweedse werknemers zien het als een bewust rustmoment en een sociaal gebeuren.

en in een andere omgeving terecht te komen, geef je een boost aan je creativiteit. En bewust tijd maken voor een pauze helpt om te ontstressen.

De voordelen?

ACV gaat voor minder werkstress

Studies tonen aan dat een regelmatige ‘Fika’ de relaties en prestaties op de werkvloer verbetert. Iedereen doet mee, ongeacht de functie of positie. Er wordt ook bewust over andere onderwerpen dan het werk gepraat. De ‘Fika’ verhoogt de productiviteit door het werk even te onderbreken. Het is bewezen dat we ons maximaal vijftig minuten aan een stuk kunnen concentreren. Door je hoofd even leeg te maken, de benen te strekken

Uit een bevraging die het ACV vorig jaar uitvoerde, bleek dat heel wat werknemers stress ondervinden op het werk. Omdat de ‘Fika’ stress doet afnemen, wil het ACV de traditie in de Vlaamse ondernemingen promoten. ‘We weten wel dat hiermee de problemen niet zomaar van de baan zijn’, vertelt Elsemieke De Troy van het ACV. ‘Daarom vragen we ook dat zoveel mogelijk mensen ons doorgeven welke structurele oplossingen zij zien om hun

werkstress te verminderen. In het voorjaar van 2018 zullen we met enkele van die oplossingen experimenteren binnen een onderneming, om ze dan, na een positieve evaluatie, op de sociale agenda te zetten.’

✔ Vul de stressenquête in op www.acv-online.be

DE FOCUS

PENSIOENFATSOEN IN PLAATS VAN PENSIOENGEKNOEI

Acvonline

het.acv

Onzekerheid, bezorgdheid, verarming en zeer veel verontwaardiging. Dat is het resultaat na drie jaar pensioengeknoei van deze regering. Al drie jaar voert het ACV actie tegen dit geknoei. Aan de overlegtafel, op straat en in de rechtbank. En niet zonder resultaat. We bekwamen verbeteringen van minimumpensioenen, van vakantiegeld voor gepensioneerden, van de oudere pensioenen en van de berekeningsplafonds. We konden vermijden dat de bijzondere SWT-regimes (zwaar beroep, lichamelijke ongeschiktheid, bedrijf in moeilijkheden, bedrijf in herstructurering) in de pensioenberekening slechts zouden meetellen voor een laag en plat bedrag. En op 30 november vernietigde het Grondwettelijk Hof op vraag van de vakbonden de optrekking van de leeftijd voor het overlevingspensioen van 45 naar 55 jaar. Deze resultaten hebben we kunnen halen dankzij alle mensen die mee de druk opvoerden. En die mee in het verzet gingen. Zeer recent nog, door via onze website www.pensioengeknoei.be de regering rechtstreeks aan te schrijven. Meer dan 80.000 mensen deden dit. Maar we mogen nog niet loslaten, het pensioengeknoei is nog niet gestopt. De komende weken en maanden blijven we er staan. Zoals op 19 december met een manifestatie in Brussel. Want de regering wil een puntensysteem invoeren voor de pensioenberekening. Dat zal

mensen alleen maar in grote onzekerheid storten over wat ze later uiteindelijk als pensioen gaan krijgen. De beloofde verzachting van de hogere pensioenleeftijd voor mensen met zwaar werk is er nog altijd niet. In de plaats neemt de regering maatregel na maatregel die jobs en loopbanen minder werkbaar maken. Langere arbeidsweken, m inder tijd-

krediet en landingsbanen, meer ﬂexibiliteit. En de rechtse partijen azen ook nog op een verdere beperking van het pensioen voor periodes van werkloosheid of met gedeeltelijke activiteit. En dan is er nog de bijkomende 265 miljoen die de minister van Pensioenen tegen 2020 zal besparen. Dat is meer dan wat de veelbesproken belasting voor de rijken, de effectentaks, zou moeten opbrengen. Deze regering ontziet voortdurend de sterkste schouders en overlaadt steeds meer de zwakkere schouders. Dat kan anders. Dat moet beter. Met meer pensioenfatsoen. Met meer geld voor de pensioenen. Door meer mensen aan de slag. Maar dan niet in bij-jobs en mini-jobs zonder normale bijdragen. Met een rem op nieuwe loonvoordelen zonder bijdragen waarvoor de re-

kening in de toekomst onherroepelijk volgt. Met kwaliteitsvolle jobs en soepele arbeidsorganisatie, arbeidsduurvermindering, afdwingbaar recht op opleiding, beter tijdkrediet, landingsbanen, loopbaanonderbreking en thematische verloven. Zodat mensen het wat langer volhouden. Met een rechtvaardige financiering van de sociale zekerheid: meer vanuit inkomens uit vermogen en met volledige compensatie van de kost van elke nieuwe regeringsstunt. Zo hoeft de optrekking van de pensioenleeftijd niet. Zo moet er een fatsoenlijke regeling komen voor mensen met zwaar werk. Zo moeten de pensioenbedragen minstens 10 procent boven de Europese armoedenorm liggen. Zo moeten de opgebouwde rechten en eerdere loopbaankeuzes gerespecteerd worden. Zo moeten mensen niet langer via privéverzekeringen sparen voor hun pensioen, bovenop de bijdragen en belastingen die ze al betalen. Heel veel mensen hebben voor dat privépensioen trouwens niet genoeg inkomen. En kunnen enkel rekenen op een goed wettelijk pensioen. Regering, stop uw geknoei en toon eindelijk wat fatsoen. Omdat gewone mensen dat verdienen.

Marc Leemans, ACV-voorzitter

Door het aanhoudende pensioengeknoei van deze regering groeit de onzekerheid over het toekomstig pensioen met de dag.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

ACV-Transcom pleit wereldwijd voor werkbare jobs in diamantsector

‘Eerlijke condities voor elke werknemer is ook goed voor Antwerpse diamant’ ACV-Transcom was deze zomer de stuwende kracht achter de oprichting van een diamantnetwerk dat wereldwijd wil werken aan meer werkbare jobs in de diamantindustrie. ‘Solidariteit kent geen grenzen, maar ook voor onze eigen diamantnijverheid is dit een stap vooruit.’

daag geen duizend meer. De sector heeft het echt zwaar te verduren. Maar als ook in het buitenland de arbeidsomstandigheden verbeteren en de lonen stijgen, komen wij weer in een betere concurrentiële positie te staan.’

Concurrentie lageloonlanden

David Samyn

et Globaal Diamant Netwerk (GDN) wil over de grenzen heen samenwerken om de arbeidsomstandigheden in de hele diamantindustrie te verbeteren, van ontginning in de mijnen tot afgewerkt product. Tegelijk pleit het netwerk ervoor om de hele keten eerlijk(er) te maken. Voorzitter van het netwerk is Yves Toutenel, algemeen sectorverantwoordelijke voor ACVTranscom, samen met zijn Namibische collega vakbondsafgevaardigde Beverley Murangi. ‘Nadat bekend was geworden dat zij de functie had opgenomen, werd ze ontslagen door haar werkgever. We starten binnenkort een solidariteitsactie binnen ACV-Transcom om geld in te zamelen voor haar’, zegt Toutenel. ‘Beverley zorgt voor haar hele familie, haar dochter, haar zus, diens twee kinderen en haar ouders. We willen haar toch enkele maanden inkomensgarantie bieden.’

uuDe Antwerpse diamantnijverheid ziet af, zegt Yves Toutenel. ‘We moeten blijven investeren in opleidingen en nieuwe technologieën’, zegt hij. ‘Enkel zo behouden we ons concurrentievoordeel.’

Zware metalen Wat gebeurd is met Beverley, bewijst de nood aan zo’n netwerk. Als vakbond is het in bepaalde Afrikaanse landen immers moeilijk om voet aan de grond te krijgen, zegt Toutenel. ‘Lokale militanten moeten er per bedrijf over loonsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden onderhandelen en dat is niet altijd makkelijk. Zeker niet in landen waar bloed- en conﬂictdiamanten de voorbije decennia heel wat legers en rebellen geﬁnancierd hebben in verschillende burgeroorlogen. Denk aan Sierra Leone, Liberia of de Democratische Republiek Congo.’ Ook geweld tegen vrouwen en ernstige mi-

lieuschade zijn een groot probleem bij de diamantontginning. ‘Net als gezondheidsproblemen voor de lokale bevolking. Bij het uitgraven van de mijnen komen zware metalen vrij, zoals arseen en kwik, die uiterst giftig worden zodra ze blootgesteld zijn aan zuurstof. Die metalen komen al te vaak samen met het afvalwater van de mijn in de rivieren terecht die door de lokale bevolking gebruikt worden’, aldus Toutenel.

Aantal slijpers in België blijft dalen Een van de eisen van GDN is om minimumlonen vast te leggen en arbeiders een

zekere mate van werkzekerheid te geven. Je kan je de vraag stellen waarom de Belgische vakbond daar mee instapt? ‘Eerst en vooral: solidariteit kent geen grenzen. Wij zijn ervan overtuigd dat op het sociale vlak de controle van het volledige proces vanaf de ontginning van diamanten over verwerking en productie tot het eindproduct in het juweel van groot belang is’, legt Yves Toutenel uit. Maar een sterk uitgebouwde internationale vakbondswerking helpt ook de Belgische diamantarbeiders: ‘Onze diamantnijverheid ziet af. Waren er in de jaren ‘60 nog 20 000 slijpers actief, dan zijn het er van-

In India bijvoorbeeld staan er 600 000 slijpers klaar, aan een veel lager tarief dan hun Belgische tegenhangers. ‘Je hoort vaak zeggen: 84 procent van de ruwe stenen passeert langs Antwerpen. Dat is waar, maar van alle ruwe diamanten die in Antwerpen op de markt komen, is het grootste deel meteen weer weg nadat ze verkocht zijn. De bewerking gebeurt elders’, zegt Toutenel. ‘Door onze jarenlang opgebouwde kennis en expertise staan we wereldwijd bekend als de slijpers waar je moeilijke en grote stenen naartoe stuurt. We zijn in de loop der jaren veel segmenten van ruwe diamanten kwijtgespeeld aan lageloonlanden, waaronder de bewerking van kleine steentjes.’ ACV-Transcom probeert ook op andere fronten de Belgische diamantnijverheid te versterken. Bijvoorbeeld door mee de kwaliteit en de instroom van jonge mensen te helpen waarborgen: ‘We moeten blijven investeren in opleiding: zo organiseren we in het Fonds voor de Diamantnijverheid speciﬁeke mastercursussen en basiscursussen slijpen, kijken we welke kwaliteiten werkzoekenden binnen de sector nodig hebben samen met de V DA B en overleggen we met bedrijven: wat hebben zij nodig qua innovatie bijvoorbeeld? Enkel als de kwaliteit hoog blijft, behouden wij ons concurrentievoordeel.’ Kaatje De Coninck

De Block wil besparen ten nadele van zwangere vrouwen Minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) vindt dat zwangere vrouwen die een gezondheidsrisico lopen op het werk, te vaak verplicht moeten thuisblijven. Maar volgens het ACV is de collectieve en verplichte regeling rond moederschapsbescherming er niet voor niets. Eén jaar geleden kondigde minister De Block hervormingen en besparingen aan, ‘niet met een botte bijl, maar met een ﬁjn scalpel’. Na

de langdurig zieken en personen met diabetes zijn nu de zwangere vrouwen aan de beurt. ‘Concreet wil de minister dat het aantal gevallen van werk ver wijdering daalt’, zegt Karen Eloot, genderexpert bij het ACV. ‘Een zwangere vrouw wordt van het werk verwijderd, wanneer haar beroep een gezondheidsrisico inhoudt voor haarzelf of haar ongeboren kind. Tijdens die periode krijgt zij een uitkering van het ziektefonds. En het is op dat budget dat de minister wil besparen.’ Volgens minister De Block wordt werkverwijdering te vaak toegepast en

wordt er te weinig gezocht naar alternatief werk binnen het bedrijf. ‘In haar communicatie trekt de minister sterk de kaart van de individuele keuzevrijheid. Maar het is aan de bedrijfsarts om op een onafhankelijke manier te beslissen of werkverwijdering aan de orde is. Dat doet hij of zij op basis van een risicoanalyse die wettelijk verplicht is. Een arts zal iemand nooit zomaar verplichten om thuis te blijven. Dat zou de minister, die zelf arts is, toch moeten weten.’ Voor ACV is het enorm belangrijk dat moederschapsbescherming collectief geregeld is. ‘Zwangere

werkneemsters bevinden zich in een kwetsbare positie. Uit een onderzoek van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen blijkt dat drie op vier gediscrimineerd wordt en dat veel vrouwen zich schuldig voelen over de gevolgen van hun zwangerschap voor het werk. Daarom moeten we vrouwen beschermen tegen de druk om te blijven werken.’ (LG)

✔ Op www.igvm-iefh.belgium.be lees je meer over je rechten tijdens de zwangerschap.

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Zijn zeer langdurig zieken een vogel voor de kat? Wie al van voor 2016 langdurig ziek is, kan vanaf 1 januari opgeroepen worden door zijn werkgever voor een re-integratietraject. Dat kan momenteel enkel op vrijwillige basis. Je bent niet verplicht om in te gaan op een oproep door de werkgever.

inds een jaar is er een nieuwe wettelijke regeling van kracht om langdurig zieken weer aan het werk te helpen. De grootste wijziging ten opzichte van vroeger is dat de werkgever zelf een re-integratietraject kan laten opstarten via de bedrijfsarts. In 2017 kon dat enkel voor werknemers die sinds 1 januari 2016 ziek zijn. Maar vanaf 1 januari 2018 wordt die doelgroep uitgebreid naar alle langdurig zieke werknemers.

Ontslag medische overmacht ‘Bedrijfsartsen signaleren nu al dat zij veel vragen krijgen van werkgevers om vanaf 1 januari zeer langdurig zieken op te roepen voor een re-integratietraject. De kans is heel groot dat werkgevers een beslissing D willen verkrijgen’ zegt Herman Fonck van ACV. ‘In dat geval oordeelt de bedrijfsarts dat de werknemer deﬁnitief ongeschikt is voor de vroegere job en ook niet in aanmerking komt voor aangepast of ander werk binnen het bedrijf. Met een beslissing D heeft een werkgever een bijzonder stevig argument in handen om een ontslag wegens medische overmacht te motiveren. Hij moet dan geen opzeggingsvergoeding betalen en kan onmiddellijk de arbeidsovereenkomst verbreken.’

het werk opnieuw te hervatten. Helaas hebben we met de vakbonden de uitbreiding niet kunnen tegenhouden.’

Te ziek Het kan zijn dat je te ziek bent om in te gaan op een uitnodiging van de bedrijfsarts voor een re-integratietraject. In het geval van een verontschuldiging om medische redenen en bij gebrek aan informatie kan de bedrijfsarts geen beslissing nemen en valt de procedure stil. En heeft de werkgever geen bewijs om een ontslag wegens medische overmacht te rechtvaardigen.’ Ook belangrijk om te weten is dat je diagnose valt onder het medisch beroepsgeheim van je behandelende arts en je recht op privacy. ‘Je werkgever heeft geen recht op inzage in je medisch dossier en mag van je arts of bedrijfsarts enkel horen of je arbeidsongeschikt bent of niet. De bedrijfsarts heeft enkel toegang tot je medische gegevens als jij die vrijwillig doorgeeft of wanneer je behandelende arts daarvoor toelating geeft.’ Leen Grevendonck

HOE VERLOOPT EEN RE-INTEGRATIETRAJECT NA LANGDURIGE ZIEKTE? STAP 1

Wie kan een re-integratietraject aanvragen?

Adviserend geneesheer ziekenfonds

STAP 2

Werkgever (na vier maanden ziekte)

Werknemer (zelf of via behandelende arts)

Op bezoek bij de bedrijfsarts De bedrijfsarts probeert een zicht te krijgen op de mogelijkheden voor re-integratie. Hij of zij kan vijf mogelijke beslissingen nemen.

Werk op termijn hervatten EN in staat om intussen aangepast of ander werk te doen

Werk op termijn hervatten NIET in staat om intussen aangepast of ander werk te doen

Definitief ongeschikt voor huidig werk WEL in staat om aangepast of ander werk te doen

Definitief ongeschikt voor huidig werk NIET in staat om aangepast of ander werk te doen

GEEN re-integratietraject mogelijk omwille van medische redenen

✔ Als je opgeroepen wordt voor een re-integratietraject kan je terecht op het ACVdienstencentrum voor advies.

STAP 3

Werkgever stelt re-integratieplan op in geval van beslissing A of C

✔ Re-integratie kan een goede stap zijn, als je zelf als zieke het werk wil hervatten tijdens de herstelperiode. Dat kun je doen via een discrete consultatie van de bedrijfsarts en zonder risico op sancties. Meer info op www.teruginhetzadel.be.

In oktober stelde het ACV vast dat de nieuwe wetgeving weinig re-integratie oplevert. In 70 procent van de gevallen is een ‘beslissing D’ het resultaat. ‘De uitbreiding van de doelgroep naar de zeer langdurig zieken vanaf 1 januari voorspelt daarom weinig goeds. Bij wie al twee jaar ziek is of langer kunnen we veel grotere problemen verwachten om

Wat staat in dat plan?

Nodige aanpassingen (werkvolume, uurrooster…)

STAP 4

Nodige opleiding

Duurtijd van het plan

Werkgever overlegt met werknemer en preventiearts en bezorgt plan binnen de 55 werkdagen.

Akkoord van werknemer Na ontvangst heeft werknemer 5 werkdagen de tijd om plan al dan niet te aanvaarden. In geval van weigering is een schriftelijke motivatie nodig.

Sociale inspectie roept Deliveroo op het matje Krijgen Deliveroo-koeriers een eerlijk loon en voldoende sociale bescherming? Dat gaan de sociale inspectie en arbeidsrechtbank onderzoeken nu de slechte werkomstandigheden bij het bedrijf aan het licht zijn gekomen.

de consument, en studenten kunnen gemakkelijk een centje bijverdienen. Maar een Terzake-reportage legde onlangs de slechte werkomstandigheden van de koeriers bloot. Het gerecht en de sociale inspectie onderzoeken daarom of Deliveroo zich wel houdt aan de regels rond sociale bescherming en verloning.`

Wie in de stad woont, heeft ongetwijfeld al eens een ﬁetskoerier van Deliveroo zien rijden. Door weer en w ind leveren ze kant-enklaarmaaltijden aan je deur. Handig voor

Zelfstandige of werknemer? Iedereen met een ﬁets en smartphone kan aan de slag als koerier. Je hoeft zelfs geen testrit af te leggen. Maar veilig is het aller-

minst om als koerier de baan op te gaan. Je werkt namelijk als zelfstandige en bent dus niet verzekerd als er onderweg iets gebeurt. Een koerier die door het drukke verkeer valt en daar een gebroken arm en kapotte ﬁets aan overhoudt, moet zelf voor de kosten opdraaien. En aangezien de koeriers per opdracht worden betaald, ze tussen twee leveringen door soms lang moeten wachten, en ze zelf een verzekering moeten betalen, houden ze van hun loon amper iets over.

Jan Sannen van ACV-Transcom hekelt het beleid van Deliveroo. ‘De koeriers krijgen opdrachten en staan onder leiding van het Deliveroo-platform. Dat betekent dat ze werknemer zijn, geen zelfstandige. Het platform moet dus de wetgeving rond verloning en sociale bescherming respecteren.’ Het ACV vraagt meer controles op die nieuwe digitale platformen. ‘Zo kunnen we verhinderen dat ze de arbeidswetgeving met de voeten treden en goede sociale bescherming voor hun personeel garanderen.’ (JW)

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

Weinig vooruitgang geboekt op klimaattop in Bonn

‘Ook in België moet het echte klimaatwerk nog beginnen’ Vorige maand kwamen de landen die het klimaatakkoord van Parijs ondertekenden bijeen in Bonn om afspraken te maken over de uitvoering van dat akkoord. Bert De Wel, klimaatexpert bij het ACV, was erbij en geeft meer uitleg.

rijs willen stappen, werden de ogen op de Europese Unie gericht. Die wil die voortrekkersrol graag opnemen maar neemt te weinig concrete maatregelen om het

kar. En eilandstaten zoals Fiji, die al door de klimaatverandering worden getroffen, hebben dan weer te weinig ﬁnanciele middelen om hun gewicht in de schaal te werpen.’

Wat lag er op tafel? ‘De deelnemende landen kwamen samen om verdere afspraken te maken om het klimaatakkoord van Parijs uit te voeren. De doelstellingen van het akkoord liggen al vast, maar de spelregels om die te halen nog niet. Er werd onderhandeld over hoe nationale klimaatplannen moeten worden opgesteld en hoe landen hun inspanningen kunnen opdrijven.’

Wat zijn de verwachtingen voor de volgende top?

Wat is er bereikt? ‘De verwachtingen waren hooggespannen omdat eilandstaat Fiji, die nu al kampt met de gevolgen van de klimaatopwarming, de conferentie voorzat. Er zijn ook een aantal bescheiden resultaten geboekt. Er is onder meer een genderplan uitgewerkt dat moet onderzoeken wat de gevolgen van de klimaatopwarming zijn voor vrouwen, en een groep van vooral westerse landen, regio’s en steden heeft beslist om zijn steenkoolgebruik sterk af te bouwen. Maar dat volstaat lang niet om ons op weg te helpende opwarming onder de afgesproken twee graden te houden.’

Waarom lopen de gesprekken zo moeizaam? ‘Niemand nam in Bonn een voortrekkersrol op tijdens de onderhandelingen. Nu de Verenigde Staten uit het akkoord van Pa-

klimaatprobleem aan te pakken. De EU moet haar ambities sterk opvoeren om haar doelstellingen te halen. Maar door intern gekibbel lukt dat niet, waardoor ze weinig geloofwaardigheid geniet. Andere grote landen, zoals China of India, trokken evenmin aan de

Is België een goede leerling? ‘Ons land geeft weinig blijk van hoge klimaatambities. De overheid doet veel te weinig om de Europese doelstellingen te halen. Ze weigert onze ruimtelijke ordening, woonbeleid en vooral mobiliteit aan

Eindejaarspremie en syndicale premie uitzendkrachten Als uitzendkracht heb je onder bepaalde voorwaarden recht op een eindejaarspremie. Daarnaast heb je, als lid van het ACV, ook recht op een syndiacle premie. Tussen 1 juli 2016 en 30 juni 2017 minstens 65 dagen of 494 uren gewerkt lid van het ACV en minstens 65 dagen of 494 uren als uitzendkracht? gewerkt als uitzendkracht

↓ Ja

Eindejaarspremie uitzendkrachten

+ Syndicale premie uitzendkrachten

Uitbetaald door het Sociaal Fonds voor Uitzendkrachten

Uitbetaald door het ACV

Eindejaarspremie-attest ontvang je automatisch. Daarna ingevuld bezorgen aan vakbond of Sociaal Fonds voor uitzendkrachten

Eindejaarspremie-attest aan het ACV bezorgen in december of januari

8,33% van het brutoloon

te pakken, vaak uit vrees voor de impact op de industrie. Onterecht, want het is perfect mogelijk om klimaat en industrie met elkaar te rijmen. Werkgevers, vakbonden en de overheid moeten constructief nadenken over hoe we onze werkgelegenheid kunnen afstemmen op een ambitieus klimaatbeleid. Door bijvoorbeeld in te zetten op duurzame productie kunnen we vermijden dat er jobs verdwijnen en bedrijven onderuitgaan. Helaas toont de industrie voorlopig weinig bereidheid om in dialoog te gaan.’

✔ Meer informatie: www.acv-interim.be

€104

‘Veel onderhandelaars hielden de volgende klimaattop in het Poolse Katowice nu al in het achterhoofd. Die moet in 2018 deﬁnitieve spelregels opleveren om het Parijs-akkoord uit te voeren. Maar gastland Polen is een van de grote dwarsliggers in het Europese klimaatbeleid. Om de Parijs-doelstellingen te halen moet het steenkoolgebr u i k wereldw ijd a a n banden worden gelegd. Maar de Poolse economie is sterk afhankelijk van steenkool. Onderhandelaars vrezen dan ook dat het land zal tegenwerken en dat er geen ambitieus akkoord uit de bus zal komen. Toch vraagt het ACV, samen met andere werknemersorganisaties over de hele wereld, dat er volgend jaar duidelijke afspraken komen over een rechtvaardige transitie naar een duurzame economie. Landen moeten sociale maatregelen opnemen in hun klimaatplannen om de werkzekerheid en sociale bescherming van werknemers te garanderen.’ Jelgher Wandels

Betalingen bouw, houthandel en houtnijverheid Op 1 december starten de betalingen van de rustdagen bouw, het sociaal voordeel houthandel en het sociaal voordeel houtnijverheid 2017. Werk je in een van deze sectoren, dan ontvang je de nodige documenten. Controleer ze en bezorg ze zo snel mogelijk aan het ACV-dienstencentrum of regionaal beroepsverbond van ACV bouw – industrie & energie. Daar kan je ook terecht met je vragen over deze vergoedingen.

✔ Meer informatie: www.acv-bie.be

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

ZEGT

Gek en Geniaal, kunst als therapie

‘Ik help graag een dolende ziel’ Peter Cambier leefde jarenlang in een fantasiewereld. Kunstenaar Willem Vermandere leeft al tientallen jaren van zijn fantasie. Het Canvas-programma Gek en Geniaal brengt beide mannen samen. Uit hun gezamenlijke levenservaring ontstaat een uniek kunstwerk. ‘Het was alsof we elkaar al jaren kenden.’

Ook in jouw leven speelt therapie een centrale rol, Peter? Peter Cambier: ‘Ik heb lang geworsteld met psychoses en waanbeelden. Ik hoorde stemmen die me allerlei opdrachten gaven. Het gekke is dat je zelf niet beseft dat je aan een psychose lijdt. In het begin zeiden de mensen: Peter doet een beetje raar. Maar het werd alsmaar erger, ik verloor mijn grip op de realiteit. Tot er een gedwongen opname volgde. In het begin was ik daar zeer kwaad over, ik begreep niet dat ik in een fantasiewereld leefde, ik dacht dat ik normaal was. Nu ben ik blij dat die gedwongen opname er kwam. Het was de enige oplossing, ik ben goed geholpen geweest. Het gaat veel beter met me.’ Willem Vermandere: ‘Je hebt in het leven mensen nodig die je bijstaan om je eigen weg te vinden. Mijn vader heeft me op weg gezet. Op school waren er leraars die me inspireerden. Een arduinkapper leerde me de kneepjes van zijn vak, waardoor ik met steen begon te werken. Ik heb veel aan hen te danken.’

Het gekke is dat je zelf niet beseft dat je aan een psychose lijdt. Peter Cambier

Willem, wat vond je van het idee om een kunstwerk te maken met een psychosegevoelige persoon? Willem: ‘Ik voel veel erbarmen voor mensen die minder verwend zijn door het leven. Het maakt me gelukkig om een dolende ziel te helpen. Ik ben zelf een gelukzak, ik wijd mijn hele leven aan nutteloze dingen. Aan mijn kunstwerken kun je niet eens je jas hangen. Maar het is van kapitaal belang om je verbeeldingswereld te exploreren. Het is de taak van een kunstenaar om mensen daarbij een duwtje in de rug te geven.’ Peter: ‘Toen we elkaar de eerste keer ontmoetten, leek het alsof ik Willem al jaren kende. We konden goed met elkaar praten.’

David Samyn

et een hartelijk ‘Kom binnen!’ ontvangt Willem Peter in zijn huis in Steenkerke. Alles ademt er creativiteit. In een hoek leunen gitaarkoffers tegen elkaar, aan de muur hangen schilderijen en schetsen, in het atelier wachten beeldhouwwerken op een laatste slag van de beitel. Terwijl de verf droogt op een houtsnede, tovert Willem een riedeltje uit zijn klarinet. ‘Ah, mijn kunst is mijn therapie.’

uuWillem Vermandere (rechts): ‘We hebben gewoon plezier gemaakt.’ Willem: ‘Van het ene contact kwam het andere en plots sta je samen in het atelier een steen te kappen.’ Peter, was het niet intimiderend om samen te werken met een creatieve duizendpoot als Willem? Peter: ‘Psychosegevoelige mensen zijn zelf ook creatief. Tijdens een psychose voelde ik de drang om mijn waanbeelden om te zetten in een kunstwerk. Ooit maakte ik een groot beeld uit bouwmaterialen. Ik had in de bouw gezeten en met steen gewerkt, ik voelde me aangetrokken tot het beeldhouwen. Ik was bijzonder blij dat ik met Willem mocht samenwerken.’ Willem: ‘In het atelier zag ik direct dat Peter wist hoe hij een hamer moest hanteren.’ Peter: ‘En toch had ik wat schrik om de steen te lijf te gaan.’ Hoe bepaalden jullie hoe het kunstwerk eruit zou zien? Willem: ‘Denk er niet te veel over na, jeun je (heb plezier, nvdr.) met de steen. Laat het

gebeuren. Het kan alle kanten uitgaan. Het belangrijkste is dat je de verbeelding de vrije loop laat.’ Peter: ‘Ik heb er iets van mezelf in gelegd. Ik heb de psychotische houding in de steen geuit. Ik zie het als mijn psychotische hersenkronkel.’ Willem: ‘Je moet opletten dat je niet verstrikt raakt in te veel uitleg. Ik heb altijd de commentaar op mijn werk geschuwd. Mensen willen al te vaak dat iets herkenbaar is, dat het nuttig is, dat het iets betekent. Je hoeft er geen diepere zin in te zoeken. Leg er jullie ziel in, zeiden de mensen van het productiehuis. Nee, zeg ik: gewoon plezier maken.’

Willem: ‘Als er jonge gasten komen loeren hoe ik mijn beeldhouwwerken maak, dan leg ik hen de elementaire dingen uit. Hoe je een beitel slijpt, dat leren ze niet op school.’

Hoe hebben jullie het werk verdeeld? Peter: ‘Willem leerde me voeling te krijgen met de hamer en de beitel. Hij stelde me gerust.’ Willem: ‘Ik gaf goede raad, toonde hem hoe hij de verschillende beitels moest gebruiken.’ Peter: ‘Willem heeft me enkele beitels geschonken. Hij leerde me ook ze te slijpen.’

Bram Dehouck

Hoe kijken jullie terug op de samenwerking? Peter: ‘Het was een hele mooie en rijke ervaring. Ik koester de momenten die we samen hebben doorgebracht.’ Willem: ‘Onze tijd samen was kort maar intens. Er zitten veel bochten in onze levensweg, bij ons allebei.’ Peter: ‘Ik ben trots op wat we gecreëerd hebben.’

✔✔Gek en Geniaal loopt tot woensdag 20 december op Canvas. Acht psychosegevoelige mensen maken een kunstwerk met een gerenommeerde kunstenaar of artiest.

TELE V IS

Visie ¬ vrijdag 8 december 2017

EN DE LIEFDE VOOR DE NATUUR EIN BR T HE OR VO TIE NA SCI FA AR HA ACTRICE VEERLE BAETENS OVER

‘Ik geloof niet in alleen maar krijgen’ ‘Met elk van ons is wel iets mis’, zegt actrice Veerle Baetens. Als Mie D’Haeze in de tv-reeks ‘Tabula Rasa’ probeerde ze de gaten in haar geheugen op te vullen. ‘Psychologie heeft me altijd geboeid’, vertelt ze.

De breuk was een gevolg van een pijnlijke val tijdens opnames van een videoclip voor natuurorganisatie Natuurpunt. Veerle Baetens zingt een cover van ‘Laat ons een bloem’ van Louis Neefs om te pleiten voor meer bos in Vlaanderen. ‘Dat hart voor de natuur heb ik al van jongs af aan. Toen maakte ik met mijn beste vriendin een liedje op de tonen van What a wonderful world. Met Driekoningen zongen we van deur tot deur en onze opbrengst ging naar Greenpeace. (zingt) Ik zie vossen sterven, alleen om hun vacht. Ik zie vogels aanspoelen, geteisterd door een olievracht. En dan denk ik bij mezelf, daar moeten we iets aan doen (lacht).’

k wil creëren’, schiet Veerle Baetens uit de startblokken. ‘Dat doe je ook als actrice maar het is toch nog anders. Afwisselen tussen voor en achter de schermen werken, vind ik belangrijk. Het is een balans die ik aangenaam vind.’ En dus werkte ze voor ‘Tabula Rasa’ eerst achter de schermen. Samen met MalinSarah Gozin en Christophe Dirickx schreef ze het scenario voor de psychologische thrillerreeks die vorige zondag haar ontknoping kende. Ze speelde ook zelf het hoofdpersonage, Mie D’Haeze, die na een auto-ongeluk niet meer in staat is om nieuwe gebeurtenissen of kennismakingen te onthouden.

veel ‘Soms denk ik dat ik nog te zig ben’ met mijn eigen carrière be – Veerle Baetens die worstelen met een burn-out of depressie. Mensen die in een psychiatrische instelling zitten, zijn toch meestal zoals jij en ik. Ik vind dat zij te weinig begrepen worden, te weinig aandacht krijgen. In de maatschappij is daar al meer aandacht voor. Maar van persoon tot persoon is het nog altijd moeilijk om er op een menselijke manier over te spreken. Ik heb nog over-

COLOFON

VRT

‘Dingen die fout lopen in iemands hoofd, of het nu chemisch is of traumatisch, boeien me’, biecht Veerle Baetens op. ‘Bij Het Smelt, de verﬁ lming van het boek van Lize Spit waar ik nu aan werk (Veerle Baetens regisseert, red.), is het ook de psychologie van de karakters en de gezinssituatie die me zo aanspreken. Hoe komen ze tot het punt dat ze doen wat ze doen? En waarom? En heel vaak ligt de opvoeding aan de basis daarvan. Mijn interesse voor de psychologie heb ik ook van mijn vader. Hij graaft graag diep in gesprekken. Bovendien kan het ons allemaal overkomen, denk maar aan de vele landgenoten

Karma

Veerle Baetens kroop in de huid van een vrouw met geheugenverlies: ‘Ik vind dat mensen die in psychiatrische instelling zitten te weinig begrepen worden en te weinig aandacht krijgen.’ wogen om psychologie te studeren. Maar je moet in die richting eerst veel doorspartelen voor je tot de vakken komt die me echt interesseren.’

Wereld klein maken ‘Mijn personage in Tabula Rasa lijdt aan anterograde amnesie, een vorm van geheugenverlies waardoor je geen nieuwe herinneringen kan aanmaken. Ik wou dat mijn verhaal en mijn vertolking klopte en dus ging ik praten met mensen met het syndroom van Korsakov (blijvende geheugenstoornis door vitamine B1-tekort met een gelijkaardig ziektebeeld als anterograde amnesie, red.). Zo had ik een leuk gesprek met een vrouw die aan Korsakov lijdt. Die vrouw vertelde over haar leven, haar vrienden en liet me foto’s zien. Toen ze de kamer uit was, dacht ik even wat is daar nu eigenlijk mis mee? Maar dan vertelde haar therapeut dat veel dingen uit haar verhaal niet klopten. Dat bepaalde mensen waarover ze praatte niet meer in haar leven zijn. Dat is wat Korsakovpatiënten doen. Ze vullen zelf de gaten op in hun verhalen om zich-

zelf veilig te stellen. Om zichzelf te creëren. Als je in zo’n angst leeft, moet je dat bijna doen om te overleven. Bij een ander meisje zag ik vooral vereenzaming. Want je maakt de wereld rond je zo klein mogelijk zodat je alles kan beheersen en controleren. Herinneringen zijn heel belangrijk om vertrouwen te scheppen in mensen en om angst te beperken, heb ik ontdekt.’

Individualistische maatschappij ‘Ik heb dan wel met veel met mensen gepraat om me in mijn rol te kunnen inleven. Maar je kan je nooit helemaal inbeelden wat het betekent om een bepaalde ziekte te hebben. Onlangs brak ik mijn voet en was ik enkele weken op krukken aangewezen. Wel, tot je het zelf hebt, heb je geen benul. We leven in zo’n individualistische maatschappij dat af hankelijkheid echt een groot probleem wordt. Vroeger was de familie en het dichte netwerk meer aanwezig. Nu wordt dat moeilijker en moeilijker. De overheid heeft dat overgenomen. Dat is goed, maar dat wil niet zeggen dat de gemeenschap niet meer moet bijspringen.’

‘Me inzetten voor anderen of voor goede doelen, dat heb ik van mijn pa. Hij zit nu in Suriname. Hij is er begonnen als leerkracht via het VVOB (Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en technische Bijstand, red.) en is er blijven hangen. Ik vind het wel ergens karma: ik krijg dus ik geef. Ik geloof niet in alleen maar krijgen. Ik word er alleen maar triestig van als ik dat zie. Dat wil niet zeggen dat je je eigen dromen niet meer mag najagen. Ik heb dromen, en ik geef ook geld uit aan bepaalde dingen. Het draait ook helemaal niet alleen om geld. Het gaat om luisteren, een beetje tijd en aandacht besteden.’ ‘Ik ben daar ook niet extreem in. Ik eet bijvoorbeeld zoveel mogelijk vegetarisch maar ik vind mensen die vlees eten geen slechteriken. Als mijn dochter haar spaghetti bolognaise niet opeet op restaurant, dan eet ik hem wel op. Want ik vind het dan veel erger als hij in de vuilnisbak zou belanden. We leven in een consumptiemaatschappij waarin het soms moeilijk is om een andere weg in te slaan. Je voelt wel dat er dingen bewegen, dat er transitie aan de gang is. Mensen die in hun eigen buurt moestuinen opstarten om lokaal te kweken. Ik vind dat allemaal heel interessant, en ik denk ook dat we in die richting zullen evolueren. Maar dat zal tijd vragen. En in de mate van het mogelijke spring ik op de kar. Maar soms denk ik dat ik nog te veel met mezelf en mijn eigen carrière bezig ben. Dat ik me nog beter ten dienste kan maken. Maar goed, dat is mijn eigen keuze. En misschien is het ook dankzij die carrière dat ik mijn steentje kan bijdragen.’ Amélie Janssens

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV bouw - industrie & energie en ACV-Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Hilde Van Malderen • Redactie beweging.net en ACV: Kaatje De Coninck, Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Jelgher Wandels, Monique Braam, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Rooni Theeboom, Marjan Cauwenberg • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Sarah Vandoorne, Anneleen Vermeire, Michiel Verplancke • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (15-19) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •