Visie nr22 dd0912 by beweging.net

Regio Mechelen Vrijdag 9 december 2016

Regering beknibbelt verder op pensioen Wie werkloos wordt of op SWT gaat (het vroegere brugpensioen) zal een lager pensioen krijgen. Dat is het gevolg van de beslissing van de federale regering om die periodes minder te laten meetellen voor het pensioen. Samen met de andere vakbonden protesteerde het ACV al bij minister van pensioenen Bacquelaine. Die beloofde prompt een paar bijsturingen. Maar zelfs dan verandert er fundamenteel niets.

> p. 5

gezondheidsfonds als coach

Chantal Pattyn over combinatie ouderschap en carrière:

5 vragen over het ziekenfonds van morgen

‘Is je carrière te combineren met een kind? Een vraag die enkel vrouwen krijgen.’

> p. 19

Bij Milcobel vullen werknemers zelf hun dienstrooster

> p. 6

> p. 4

www.beweging.net

www.cm.be

www.acv-online.be

>>p. p.624

‘Waar komt dat toch vandaan, dat idee om niet te durven zeggen dat het niet oké is.’ Vijf jongeren durven het wel en maken met Ish Ait Hamou een extra katern over geestelijke gezondheid.

> p. 9-16.

jaargang 72 ¬ visie nummer 22 afgiftekantoor brussel x ¬ p806000 volgend nummer op 23 december 2016

AA R

ACV onderhandelt nieuw akkoord rond vorming en opleiding voor werknemers

Helmut Lotti zingt voor zuster Jeanne

UITNEEMB

> p. 17

Artists for India:

Regionieuws > p. 20

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

Vrijwilliger Robbie over nieuwe campagne Welzijnszorg

‘Vertellen over armoede is even belangrijk als geld inzamelen’ rondgaan met een petitie, aan kinderen een workshop geven,… Het zijn stuk voor stuk dingen die ik zelf leuk vind. Ook doe ik mee aan Zet je benen in voor de armen. Hierbij kan je een loopevenement organiseren of meedoen aan een bestaande happening, om zo geld in te zamelen en de organisatie in de kijker te zetten. Zelf deed ik mee aan de Eindejaarscorrida in Leuven. Ik vind het leuk om vrienden warm te maken om mee te lopen. Ook benut ik de gelegenheid om hen te vertellen over Welzijnszorg en de armoedeproblematiek. Dat is volgens mij even belangrijk als geld inzamelen.’

Eén Belg op zeven leeft in armoede. Maar naast elke één op zeven, staan zes anderen die kunnen helpen. Dat is het uitgangspunt van ‘Samen Tegen Armoede’, de nieuwe jaarlijkse campagne van Welzijnszorg. Vrijwilliger en gezicht van de campagne Robbie Van Linden vertelt waarom hij zich de benen uit het lijf loopt voor mensen in armoede.

obbie Van Linden (35) uit Grimbergen raakte voor het eerst gebeten door de armoedeproblematiek toen hij leider was bij de scouts. ‘Ik merkte hoe sommige jongeren er moeilijk hun draai konden vinden en daarom sloot ik mij aan bij de ploeg diversiteit. Tijdens een opleiding hoorde ik het verhaal van een ervaringsdeskundige in armoede. Dat confronteerde me hard met

Ik leerde dat armoedebestrijding de beste ziekte preventie is. vrijwilliger Robbie

VER

WOORDING

mijn eigen vooroordelen. Ik leerde dat armoede overal voorkomt, maar vaak verborgen is. En dat het een complex web is van sociale uitsluiting. Met de scouts proberen

Hogeschool in actie

uuVrijwilliger Robbie maakte kennis met Welzijnszorg bij een soep-op-de-stoep-stand. ‘Een goed gesprek over armoede en een tas soep later was ik helemaal overtuigd.’ we financiële en sociale drempels weg te werken voor mensen in armoede. Zo organiseren we in Vlaams-Brabant elke zomer een Open Kamp voor jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie.’

Tas soep Toen Robbie dertig jaar werd, vond hij zichzelf te oud voor een jeugdbeweging. Op zoek naar een nieuw engagement werd hij zeer toevallig vrijwilliger bij Welzijnszorg. ‘Op de kerstmarkt van Grimbergen viel tussen al het feestgedruis een eenvoudig standje op waar enkele vrouwen soep uitdeelden tegen een vrije bijdrage. Een goed

gesprek over armoede en een tas soep later was ik helemaal overtuigd van de soep-opde-stoepactie en de werking van Welzijnszorg. Wat mij vooral aanspreekt is de combinatie van ondersteuning van lokale projecten, haalbare politieke voorstellen, de focus op educatie en de ludieke manier waarop je als individu kan meehelpen.’

Eindejaarscorrida Door zijn drukke agenda zet Robbie zich in als losse vrijwilliger voor verschillende projecten in Vlaams-Brabant. ‘De taken die ik doe zijn zeer uiteenlopend: meehelpen op de alternatieve kerstmarkt in Leuven,

Ook tijdens zijn recente studies Verpleegkunde zette Robbie als vrijwilliger iets in beweging. ‘Ik vond het echt opvallend dat armoede zo weinig aan bod kwam, terwijl armoedebestrijding de beste ziektepreventie is. Daarom sprak ik zowel docenten als medestudenten aan over het thema. We organiseerden een soep-op-de-stoep-actie, liepen mee in de Eindejaarscorrida en tekenden de petitie voor de politieke eisen. Daarop organiseerde de sociale dienst voor alle studenten een getuigenis van een ervaringsdeskundige in armoede. Ik hoop dat mijn medestudenten op eenzelfde manier geprikkeld werden als ik jaren geleden bij de scouts. En dat het misschien tot een nieuw engagement leidt.’ Leen Grevendonck

✔✔Ontdek hoe jij Welzijnszorg

kan steunen op www.samentegenarmoede.be.

KLEUR JE DAG Sinterklaas net het land uit, Rode Neuzendag achter de rug en Music for Life komt eraan. Dan moet het jaar op zijn laatste benen lopen. Nog even en we gaan met z’n allen terugblikken, cadeaus shoppen en vooruitblikken. En voorspellen. Hoe onbeschreven 2017 vandaag nog is, twee dingen staan als een paal boven water. Eén. Het zal ook in 2017 weleens botsen. Thuis, met familie, bij vrienden. Twee. We zullen proberen om meningsverschillen zoveel mogelijk uit te praten. Een goed gesprek, van mening verschillen en argumente-

ren, zijn vaak fijn en leerrijk. Verschillen en discussies geven ons leven kleur. Die kleur hebben we in onze samenleving in 2016 af en toe gemist. Recente referenda en verkiezingen suggereren dat de wereld herleid kan worden tot een simpele ja/neevraag. Zwart of wit, geen plaats voor kleurschakeringen. Wie niet met ons is, is tegen ons en zoekt het beter ergens anders. Hoe complexer problemen, hoe eenvoudiger of zelfs zotter de antwoorden. Zonder ruimte voor warmte, begrip en een goed gesprek.

Waarom zou een goed gesprek thuis en met vrienden wel werken, en in onze samenleving niet? Wat thuis werkt, moet toch ook op grotere schaal kunnen? Durf daarom gerust eens botsen, kleur je dag, om samen een uitweg te vinden die niet zwart of wit is. De Kerstdagen en tal van solidariteitsacties zullen alvast inspireren om van 2017 een kleurrijk en boeiend jaar te maken.

Linde De Corte algemeen secretaris beweging.net

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

Groep Intro wil taboe rond handicap bij gezinnen met migratieachtergrond doorbreken

‘Schaamte speelt vaak een grote rol’ Gezinnen met een migratieachtergrond hebben vaak hun eigen beleving van een kind met een handicap. Soms overheerst schaamte of het idee dat de handicap kan ‘genezen’ worden. Jeugdwerkers of hulpverleners beseffen dat niet altijd, waardoor ze bij deze gezinnen soms op drempels botsen. Groep Intro wil die drempels wegwerken.

Zelfstandig leven Het was pas toen Rashed verder ging studeren, dat hij begon te beseffen dat je ook met een handicap een vol leven kan leiden. ‘Ik zag mijn vrienden het doen en begreep dat ik mezelf moest emanciperen, met kleine stapjes. Mijn ouders trokken in 2000 weer naar Bangladesh. Eigenlijk moest ik mee, maar ik kon hen ervan overtuigen dat ik het hier alleen aankon.’ Een grote stap voor zowel hem als zijn familie, maar het lukte. Hij woont nu alleen in Brussel. ‘Ik werk voltijds en ben vrijwilliger in verschillende organisaties voor mensen met een beperking. Ik neem het openbaar vervoer zonder zorgen en heb een groot sociaal netwerk. Mijn ouders zijn nu heel trots op mij, maar mijn familie in Bangladesh begrijpt nog altijd niet goed dat ik zo zelfstandig leef. Natuurlijk, daar zijn handicaps nog een taboe dus men kent de mogelijkheden en de hulpmiddelen ook niet.’ Vanuit zijn achtergrond bouwt Rashed samen met Groep Intro aan een sportproject voor jongeren met een handicap, mét en zonder migratieachtergrond. ‘Sporten, vrienden maken: het is goed voor je zelfstandigheid en om je eigen leven uit te bouwen. Mijn ouders en ik hebben maar te laat geweten welk aanbod er was voor mij, en daarom ben ik aan mijn leven begonnen met een achterstand. Ik wil andere kinderen dat besparen.’

Sophie Nuytten

ashed Rab (43) is slechtziend en draagt een hoorapparaat. Hij werd geboren in een moslimfamilie in Bangladesh met de oogziekte cataract. Op z’n vijfde kwam hij met zijn ouders naar België, om te kijken of hij hier met zijn beperking betere toekomstperspectieven had. ‘Ik ging in Brussel naar een school voor buitengewoon onderwijs. Dat was voor mijn familie al een grote stap. Ze waren trots dat ik het daar goed deed, maar thuis zetten zij mijn opleiding niet verder’, vertelt hij. ‘Alles werd me uit handen genomen en voor mij gedaan. Ik was gehandicapt, dus meer konden ze toch niet verwachten.’ Veel kwam voort uit onwetendheid, zegt Rashed. Zo waren zijn ouders heel overbeschermend. ‘Ik mocht niet alleen op stap, mocht het gasvuur niet gebruiken: wat als ik een ongeluk had! Ik ging niet uit, sportte niet. Hoe ik vandaag leef, dat leek me als kind een onbereikbare droom.’

uuRashed Rab wil jongeren met en zonder migratieachtergrond gemakkelijker toegang geven tot G-sport. ‘Zo word je sneller zelfstandig.’ toegankelijker te maken voor kinderen met een beperking’, vertelt coördinator Jo Robberechts. ‘Dat lukt daar nog altijd niet zo goed, en we krijgen te horen van onze mensen op het terrein dat het bij families met een migratieachtergrond vaak nog moeilijker is. We vragen ons af wat de drempels zijn, en hoe we de communicatie kunnen verbeteren.’ Daarom organiseerde Groep Intro op 28 november een studiedag voor ouders en jeugdwerkers in Brussel. Psycholoog Redouane Ben Driss werkt al 25 jaar in de geestelijke gezondheidszorg in België en is expert in transculturele hulpverlening. ‘Ik zal nooit vragen aan een moslimfamilie hoe kijken jullie naar handicaps?. Wel, hoe kijk jij naar handicaps? De moslim bestaat niet, net zoals de katholiek niet bestaat. Er is geen één visie vanuit de godsdienst. Veel hangt

Ben Driss pleit er vooral voor dat hulpverleners luisteren naar ieders verhaal. Kennis van taal en cultuur is daarbij onontbeerlijk. ‘Zo speelt bij bepaalde moslimfamilies vaak schaamte een grote rol. Of in andere families ziet men een handicap deels als de wil van God of als iets wat nog kan genezen worden, wat men dan probeert te doen met traditionele therapieën. Als je dan als thuisbegeleider of school zomaar je eigen visie of manier van werken wil opleggen, ervaart men dat als bemoeienis en bots je op weerstand. We kunnen ook samen naar de beste oplossing zoeken binnen hun eigen kader, cultuur, geloof en beleving.’

ook samen met de cultuur, de migratiegeschiedenis en de individuele beleving van mensen. Hoe een gezin uit Pakistan kijkt naar een handicap, zal anders zijn dan een gezin uit Marokko. Daar zal een gezin dat van het platteland komt dat weer anders beleven dan iemand uit de stad. Er spelen dus veel factoren mee, waardoor er geen één model of oplossing is.’

‘De moslim’ bestaat niet, net zoals ‘de katholiek’ niet bestaat. Er is geen één visie op handicap vanuit de godsdienst.

Kaatje De Coninck

Psycholoog Redouane Ben Driss

Op de fiets voor ‘Schone Sportkleding’ Op 24 november fietsten kwb en Wereldsolidariteit naar het Limburgse fietskledingbedrijf Bioracer. In het kader van de actie ‘Ik fiets voor Schone Kleren’ wilden beide organisaties aandacht vragen voor de werkomstandigheden en duurzaamheid in de textielsetor en meer speciaal in die van de sportkleding. In heel Vlaanderen reden 12 376 fietsers op zeven maand tijd meer dan een miljoen kilometers om aan te tonen dat de consument wel degelijk wakker ligt van Schone Kleren. Het bedrijf beloofde om een tandje bij te steken om nog meer inspanningen voor het milieu te leveren.

Groep Intro is een vzw die zich inzet voor kwetsbare groepen, of dat nu vluchtelingen zijn of mensen met een beperking. Het doet dat op verschillende domeinen: werk, school en vrije tijd. ‘We hebben de taak gekregen om het vrijetijdsaanbod in Brussel

Mine Dalemans

Hoe communicatie verbeteren?

✔✔www.schonekleren.be

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

DE VLOER

‘Eerst egoïstisch zijn en dan overleggen’ Vorig jaar stonden de werknemers van Milcobel in Kallo voor de keuze: overschakelen naar een vol continu systeem in een totaal vernieuwde productieomgeving of de vestiging niet aanpassen met misschien wel een sluiting tot gevolg. ‘We kozen voor de toekomst’, zeggen ACV-afgevaardigden Toon Van den Eynden (35), Luc Van den Bossche (59), Gunther De Vos (38) en Erik Biesmans (52).

Wouter Van Vooren

ilcobel cvba haalt de melk op van 2800 melkveebedrijven en verwerkt het tot kaas, boter, roomijs, melkdrankjes en melkpoeder. De vestiging in Kallo produceert melkpoeder. Tot begin 2016 maakten ze er ook babyvoeding in poedervorm maar het bedrijf stopte die productie omdat het volop wilde inzetten op het produceren van hoogwaardig melkpoeder. Dat wordt binnen en buiten Europa gebruikt in de voedings- en chocolade industrie.

Zelfroosteren: hoe werkt het?

Reorganisatie Bij de reorganisatie moesten negen mensen het bedrijf verlaten. ‘Dat waren er oorspronkelijk 51’, vertelt Luc Van den Bossche. ’25 Vaste werknemers en 26 tijdelijken. De tijdelijke contracten zijn niet verlengd. Na lang onderhandelen konden we het bij de vaste werknemers beperken tot 13 personen minder. Vier van hen konden op SWT (het vroegere brugpensioen, red.) en dus vielen er jammer genoeg toch nog negen ontslagen.’

Investeringen Om aan alle kwaliteitseisen voor het melkpoeder te voldoen, kondigde Milcobel tegelijk een grote investering aan van 85 miljoen euro. Dat zou wel betekenen dat de fabriek 24 uur op 24 uur zou moeten draaien en veel personeelsleden dus moesten overschakelen naar een vol continu systeem. ‘Als we hiermee niet hadden ingestemd, viel de investering weg en zou onze fabriek wellicht gesloten worden’, zegt Gunther De Vos. ‘Dat konden we niet laten gebeuren.’

Een duurzaam vol continu systeem moet de balans vinden tussen de gezondheid van de werknemers, de vragen van de werkgever. Toon Van Den Eynden

Naar een vol continu systeem Het bedrijf nam een consultant onder de arm om hen te begeleiden in de overstap naar een vol continu systeem. ‘Dat bedrijf

uuErik, Toon, Luc en Gunther moesten hun collega’s overtuigen van het nieuwe werksysteem om de vernieuwde fabriek te doen draaien.

97 procent stemde voor het systeem van zelfroosteren. Een succes. Gunther De Vos

liet ons kennismaken met zelfroosteren’, vertelt Erik Biesmans. ‘Je kan in een vol continu systeem kiezen voor een vast rooster. Dan werk je bijvoorbeeld zeven opeenvolgende dagen in de late ploeg met twee dagen rust om nadien zeven nachten te werken. Maar dat is eigenlijk niet zo gezond. Volgens onderzoek is het beter om kortere periodes in dezelfde ploeg te werken en dus meer af te wisselen.’

Zelfroosteren ‘Een duurzaam vol continu systeem moet de balans vinden tussen de gezondheid van de werknemers, de vragen van de werkgever (de bezettingseis, red.) en het sociale aspect’, vult Toon Van den Eynden aan. ‘De consultant legde ons uit dat er naast een vast werkrooster ook zoiets bestaat als zelfroosteren. Daarbij kunnen de werknemers in een eerste fase aangeven wanneer ze willen werken en wanneer ze thuis willen zijn, nadat de werkgever de bezettingseis

heeft vastgelegd. Heb je bijvoorbeeld een hobby op maandagavond, dan vul je misschien liever geen late ploeg in op maandag. Of je stemt je rooster af op de opvang van je kinderen. We noemen deze eerste fase de wensenfase of de egoïstische fase. In de tweede fase worden de roosters en bezettingseisen samengevoegd. En dan begint het overleg tussen de collega’s. Het kan zijn dat er op een bepaalde dag iemand te kort of te veel is. De collega’s proberen dan onderling te verschuiven en het rooster passend te maken. Daarom noemen we dit de schuiffase. Daarna maakt de planner het uiteindelijke rooster op. Je definitieve rooster kan dus wel wat verschillen van je oorspronkelijke wensen, maar dat is nooit veel. En je hebt het nog altijd voor het grootste stuk zelf in de hand omdat je onder collega’s kan afspreken en verschuiven.’

Syndicaal niet eenvoudig ‘Het was niet eenvoudig om alle collega’s van dit systeem te overtuigen’, zegt Luc Van den Bossche. ‘Tijdens verschillende reftermeetings informeerden we hen en legde ook de consultant het systeem uit. Het is zo dat we hier vroeger veel overuren werkten. En de mensen zagen dat extra geld niet graag verdwijnen. Maar dat systeem werd onhoudbaar, die overuren

Voor de werkplanning van januari 2017 • Fase 0: werkgever bepaalt de bezettingseis of -graad • Fase 1 (Van 01/12/2016 tot 5/12/2016): wensenfase Werknemer vertrekt van blanco maandkalender en vult in wanneer en in welke ploeg hij wil werken. • Fase 2 (Tussen 6/12/2016 en 10/12/2016): schuiffase Werknemers proberen eigen wensen en bezettingseisen passend te maken door onderling overleg en verschuiven van ploegen. • Fase 3 (Tussen 11/12/2016 en 15/12/2016): definitief rooster maken Planner maakt definitief rooster op. • 16/12/2016 Definitief rooster is beschikbaar.

moesten sowieso weg. Gaandeweg raakten meer en meer mensen overtuigd van het zelfroosteren. In een referendum stemde de meerderheid uiteindelijk voor de opstart van een proefproject.’

Succesverhaal Dat proefproject is intussen afgelopen. De werknemers van Milcobel testten een jaar lang het zelfroosteren uit. Nadien volgde opnieuw een stemming om te zien of het systeem kon blijven. ‘En dat werd een groot succes’, vertelt Gunther De Vos. ‘97 procent van de werknemers stemde voor het behoud van het zelfroosteren. Dat is een overdonderende meerderheid.’ Amélie Janssens

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

Werkloosheid en SWT tellen minder mee voor pensioen

‘Werknemers kiezen niet zelf voor werkloosheid’ Werklozen en personen die op SWT gaan (het vroegere brugpensioen) zullen een lager pensioenbedrag krijgen. Dat is het gevolg van de beslissing van de federale regering om bepaalde gelijkgestelde periodes minder te laten meetellen voor het pensioen. Het ACV voerde samen met de andere vakbonden actie op 28 november.

Voor een keuze van de werkgever straf je niet de werknemer Koen Meesters

dat jaar worden niet langer berekend op basis van het laatste verdiende (begrensde) loon, maar op basis van een forfait van 1.948 euro bruto per maand, het zogenoem-

Patrick De Roo

e gelijkgestelde periodes tellen mee voor de opbouw van pensioenrechten en de berekening van het pensioenbedrag, ook al zijn het niet effectief gewerkte periodes. Vandaag gaat het bijvoorbeeld over periodes van werkloosheid, tijdkrediet, ouderschapsverlof, invaliditeit, enzovoort. Vanaf 2018 zouden periodes van werkloosheid en SWT nog slechts een jaar meetellen. Periodes van werkloosheid en SWT na

uuMeer dan 3 500 mensen betoogden tegen de maatregel om periodes van werkloosheid en SWT minder te laten meetellen voor het pensioen. de ‘minimumjaarrecht’. Enkel de brugpensioenen voor ondernemingen in herstructurering, ondernemingen in moeilijkheden, zware beroepen en om medische redenen zouden blijven volledig meetellen.

Meer dan 100 euro per maand ‘Het verlies aan pensioen door deze besparingsmaatregel zal voor veel mensen serieus oplopen’, vertelt Koen Meesters van ACV. ‘Neem iemand die zijn loopbaan begon aan een bruto jaarloon van 21 470 euro. Na 45 jaar loopbaan wil hij op pensioen op de leeftijd van 65 jaar. Zijn laatst ver-

3 500 mensen op de stoep bij pensioenminister Bacquelaine. ‘Nadien verklaarde de minister dat de regering zal bekijken om de maatregel aan te passen voor bepaalde groepen. Maar zonder te raken aan hun basisbeslissing om werklozen en SWT’ers een derde keer te straffen voor een werkloosheid die zij zelf niet hebben gezocht. Eerst het loonverlies door de indexsprong, dan de daling van de werkloosheidsuitkering via de degressiviteit, en nu ook de schrapping van een deel pensioen. Werkloosheid is geen vrije keuze. Het is de werkgever die het bedrijf sluit, die mensen ontslaat en weigert aan te werven. Voor de keuzes van de werkgever straf je niet de werkloze. Maar deze regering doet het toch’, besluit Koen Meesters. (AJ)

Bereken je pensioenverlies

diende loon bedraagt 41 500 euro bruto per jaar. Dan heeft hij bruto recht op een pensioen van ongeveer 1650 euro per maand, netto zo’n 1 398 euro. Was hij op zijn 60 jaar in een SWT-stelsel terechtgekomen, dan zal hij door de nieuwe maatregel nog 1 jaar gelijkgesteld krijgen op basis van het laatst verdiende loon. En de volgende vier jaar op basis van het forfait. Hierdoor daalt zijn pensioen naar 1 547 euro bruto en verliest hij dus meer dan 100 euro per maand.’

Het ACV ontwikkelde, samen met ABVV en ACLVB, een berekeningsmodule om je pensioenverlies te kunnen inschatten. Aan de hand van vier parameters (je leeftijd, je laatste maandloon, je laatste eindejaarspremie en de geschatte periode van werkloosheid en SWT in maanden tot je pensioenleeftijd), berekent de module hoeveel je zal verliezen van je pensioenbedrag.

Werklozen drie keer gestraft

✔✔www.pensioencalculator.be

Op 28 november stonden daarom meer dan

FOCUS Op de adem gepakt

Acvonline

het.acv

Wie de ochtendspits in een grote stad doormaakt, voelt de verkeersdrukte. Ze pakt op de adem, letterlijk. Met het weer van de voorbije dagen is dat nog erger. De effecten van de slechte lucht op de volksgezondheid, nog los van het desastreuze klimaat, zijn enorm. En ook voor onze economie is al die stilstand slecht. Files kosten pendelaars kostbare tijd en wegen negatief op hun werk-privébalans en op de kwaliteit van het werk. Ik wil ze geen eten geven, de pendelaars die per week een zesde werkdag doorbrengen in de file. Werkgevers vinden ook alsmaar moeilijker personeel. Ik weet het, over alle negatieve gevolgen van de mobiliteitsknoop zijn reeds bibliotheken volgeschreven. Maar we hebben het blijkbaar nog altijd niet gesnapt. Het belangrijkste alternatief voor de auto, het openbaar vervoer in streek en stad en op het spoor, moet zwaar besparen. De Lijn 115 miljoen tegen 2019. De NMBS 3 miljard. Gevolg: snoeien in aanbod en hogere tarieven. De Lijn verhoogt de prijs voor een kaartje dat men per SMS bestelt, ondertussen een zeer handige en populaire betaalwijze. Antwerpen bouwt het aantal trams af. De NMBS krijgt een totaal onrealistisch besparingsplan opgelegd. Terwijl treinen nu al volgestouwd worden als, excusez le mot, beestenwagens.

Als klap op de vuurpijl wil de regering nu dat men bedrijfswagens kan omzetten in een netto-voordeel. Deze liberale invulling van mobiliteitsbudget is bar slecht. Het houdt geen rekening met de intrinsieke onrechtvaardigheid in het systeem waarbij werknemers in hogere inkomenscategorieën extra loon krijgen onder vorm van een bedrijfswagen. Terwijl er veel werknemers zijn, vaak met lagere lonen, die tot op heden helemaal geen tegemoetkoming krijgen in hun mobiliteitskosten. Iedereen voelt met de ellebogen dat men zo de deur op een kier zet die onder patronale druk de komende jaren alleen maar verder wordt opengewrikt. Welke lijn op

de loonbrief zal nog verhogen denkt u? De brutolijn? Of het netto mobiliteitsbudget? Terwijl met de sociale bijdragen van het brutoloon wel de ziekteverzekering en gezondheidszorgen, de pensioenkas en werkloosheidsuitkeringen moeten gefinancierd worden. Geen enkel regeringspartij die het goed voorheeft met het collectieve belang kan dit goedpraten. Het ACV vraagt al langer naar een gefaseerde afbouw van het fiscaal gunstige regime van bedrijfswagens en naar de uitbouw van een veralgemeend mobiliteitsbudget. Onze ACV visie verschilt dus ook deze keer wezenlijk van wat deze regering doet. Het mobiliteitsbudget moet voor het ACV het resultaat zijn van sociaal overleg, moet gelden voor alle werknemers en moet het huidige regime van de bedrijfswagen vervangen. Deze rechtvaardige invulling van het mobiliteitsbudget kan een echt breekijzer zijn voor beter openbaar vervoer, voor betere lucht, voor minder files. En voor een planeet die we in betere gezondheid aan onze kleinkinderen moeten nalaten. Marc Leemans voorzitter ACV

Het ACV vraagt al langer naar een gefaseerde afbouw van het fiscaal gunstige regime van bedrijfswagens en naar de uitbouw van een veralgemeend mobiliteitsbudget.

bondig

vak

Plan voor eerlijke concurrentie in de schoonmaak Staatssecretaris Philippe De Backer en de sociale partners hebben na rondetafelgesprekken met de Algemene Belgische Schoonmaakunie een plan met vijftien maatregelen opgesteld tegen zwartwerk en sociale fraude. Eén van maatregelen heeft betrekking op de aanwezigheidsregistratie. Het Flippo-systeem dat volledig op maat van de sector is afgestemd, wordt uitvoerig getest in 2017, en zal vanaf 1 januari 2018 van kracht worden voor schoonmaakwerkzaamheden. Bovendien wordt door de aanwezigheidsregistratie de administratieve rompslomp ter controle van de deeltijdse tewerkstelling overbodig. Ook de wetgeving met betrekking tot de schijnzelfstandigen en fictieve statuten zal worden aangepast en effectiever gemaakt. Bovendien zullen de inspectiediensten worden versterkt met ca. 96 bijkomende personeelsleden. Nog een maatregel is de aanpak van de oneerlijke concurrentie, door er op toe te zien dat bij overheidsaanbestedingen geen ongeoorloofd lage prijzen worden weerhouden.In Benelux-verband zal de grensoverschrijdende samenwerking en gegevensuitwisseling tussen de inspectiediensten worden versterkt.

Vakbond zorgt voor betere bedrijfsresultaten De aanwezigheid van een vakbond in een bedrijf heeft een positief effect op de arbeidskwaliteit. Het kan leiden tot een hogere productiviteit, minder personeelsverloop en minder absenteïsme. Dat blijkt uit onderzoek van enkele Engelse hoogleraars en onderzoekers. Het positieve effect is het gevolg van het verminderen van het stressniveau, het verbeteren van de werk-privébalans en het verhogen van het welzijn. Professor Kim Hoque van de Warwick Business School wijst er in zijn analyse op dat arbeidskwaliteit niet alleen belangrijk is voor de individuele werknemers, maar ook voor de onderneming of organisatie. Arbeidskwaliteit is immers nauw verbonden met jobtevredenheid, die dan weer geïdentificeerd is als een belangrijke factor van de productiviteit. Het onderzoek kan een belangrijk signaal zijn voor de bedrijven die vakbonden vooral buiten de muren willen houden. Professor Hoque raadt de bedrijven dan ook aan om nog eens goed na te denken wanneer ze de lokale vakbondsvertegenwoordiging liever buitenspel zetten. Dan dreigen ze immers ook de positieve invloed op de bedrijfsprestaties te verliezen.

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

Akkoord rond vorming en opleiding voor werknemers

‘Ontwikkeling van kennis en vaar is belangrijk voor onze economie’ Na de zesde staatshervorming werd Vlaanderen bevoegd voor het betaald educatief verlof. De Vlaamse regering kondigde meteen een hervorming aan van het systeem van opleidingscheques, het verlof voor sociale promotie en de aanmoedigingspremie bij opleidingskrediet. Eind november keurden de Vlaamse sociale partners het opleidings-en vormingspact goed. Wat zijn de belangrijkste krachtlijnen van het akkoord? Ann Vermorgen (nationaal secretaris ACV): ‘We konden het systeem van betaald educatief verlof behouden en hebben het systeem van opleidingscheques versterkt met een focus op kortgeschoolden. Daarnaast is de aanmoedigingspremie voor opleidingskrediet opgetrokken en zijn enkele belangrijke principes opgenomen rond een sensibiliserend en flankerend beleid. Zoals het stimuleren van een leercultuur via leercoaches, laagdrempelige procedures en instrumenten en leerloopbaanbegeleiding.’ Kan het ACV tevreden zijn met het resultaat? ‘Gezien de enorme uitdagingen die op tafel lagen, mogen we terecht tevreden zijn over wat we uiteindelijk als sociale partners zijn overeengekomen. Als Vlaams ACV wilden we vooral een betere ondersteuning voor levensbreed en loopbaanlang leren. We voelden daarbij de nood om sterker in te zetten op flankerend beleid, zoals specifieke instanties en personen die kunnen informeren over aanbod en participatie aan opleiding en vorming. Denk bijvoorbeeld aan websites, leerwinkels en opleidingsmentoren. Om ervoor te zorgen dat meer mensen levenslang leren, is het ook belangrijk dat bepaalde drempels voor

uuHet vormings- en opleidingsakkoord voorziet leercoaches die je begeleiden naar de juiste opleiding of bijscholing.

opleiding en vorming worden weggewerkt. Dat wil zeggen dat de maatregelen betaalbaar, eenvoudig en combineerbaar met werk moeten zijn, zeker voor kortgeschool-

We konden het systeem van betaald educatief verlof behouden en hebben het systeem van opleidingscheques versterkt. Ann Vermorgen

den. Veel van die principes vinden we terug in het akkoord.’ Onze arbeidsmarkt is voortdurend in beweging. Hoe belangrijk is levenslang en levensbreed leren? ‘Heel belangrijk. Kijk maar naar de nieuwe golf van herstructureringen en ontslagen in de bankensector als gevolg van onder meer de digitalisering. Dat zijn technologische evoluties die ertoe leiden dat de arbeidsmarkt in bepaalde sectoren pijlsnel wijzigt en mensen zich moeten kunnen aanpassen. Meer dan ooit is de ontwikkeling van kennis en vaardigheden belangrijk voor onze economie, net als het ontwikkelen van duurzame loopbanen

Witte woede in Brussel

Paul Corbeel

¬ uw job, ons werk

uuOp 24 november betoogden meer dan 20 000 werknemers uit de sector van zorg, welzijn en cultuur in Brussel. Ze willen dat de Vlaamse en de federale regering beginnen te onderhandelen over nieuwe sociale akkoorden en eisen het behoud van de loopbaanregeling van de non-profit (ADV-dagen ook wel rimpeldagen genoemd).

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

Patrick De Roo

Wat staat er nu te gebeuren? ‘Dit akkoord heeft als doel om duidelijke afspraken te maken tussen de sociale partners over het vormings-en opleidingsbeleid in Vlaanderen. We willen als sociale partners enkele duidelijke signalen geven aan minister Muyters die had aangegeven dat hij orde op zaken zou stellen binnen het opleidings-en vormingslandschap in Vlaanderen. Dit akkoord kan daarvoor het pad effenen. Minister Muyters gaf aan dat hij op basis van dit akkoord een nota zal maken voor de Vlaamse Regering die vervolgens zal worden afgetoetst met de sociale partners. Jammer genoeg wilde de minister daar geen concrete timing rond afspreken. We hopen uiteraard dat de gemaakte afspraken ook door de Vlaamse Regering zullen worden uitgevoerd. De huidige situatie van desinvesteringen in levenslang leren staat immers in schril contrast met de impulsen die we met dit akkoord en met het flankerend beleid aan levensbreed en levenslang leren willen geven.’ Amélie Janssens

‘Ik zou in een grote leegte vallen’

WA biedt een groep mensen die moeilijk meedraaien in het reguliere arbeidscircuit de kans om betrokken te blijven in de maatschappij. Het geeft hen de mogelijkheid om toch een aantal uren per week zinvol bezig te zijn. Ze zijn vaak een meerwaarde voor scholen, gemeenten of mensen in de buurt. Nancy Ruts uit Turnhout getuigt. ‘Ik werkte vroeger als administratief bediende, maar mijn gezondheid ging erop achteruit. Door verschillende operaties heb ik lang moeten revalideren. Fysiek zou ik nooit meer een gewone job aankunnen. Ik werk nu als PWA-werknemer voor de stad Turnhout, dat geeft me het gevoel dat ik toch nog iets kan betekenen. Mocht ik niet meer in het PWA mogen blijven en geen aangepast werk vinden, dan zou ik in een grote leegte vallen.’

Kwetsbare groep In het voorstel dat nu op tafel ligt bij de Vlaamse regering zou Wijkwerken maar mogelijk zijn voor zes maand en slechts per uitzondering voor een jaar. Nadien zouden Wijkwerkers in de werkloosheid terechtkomen. ‘Nochtans is het belangrijk dat deze kwetsbare groep een hou-

Hoe kunnen we je helpen? ACV geeft raad.

Verlenging inschakelingsuitkering De inschakelingsuitkering van drieduizend mensen met een verminderde arbeidsgeschiktheid of met een medische of psychiatrische problematiek wordt met een jaar verlengd. Begin november voerde het ACV hiervoor actie. Door maatregelen van regeringen Di Rupo en Michel werd de inschakelingsuitkering beperkt tot drie jaar en enkel toegekend op basis van een leeftijd- en diplomavoorwaarde. Daardoor dreigden eind dit jaar drieduizend mensen met een verminderde arbeidsgeschiktheid hun recht op een inschakelingsuitkering en op aangepaste trajectbegeleiding te verliezen. Het ACV

Vertrouwen

De Vlaamse regering gaat het Plaatselijk WerkgelegenheidsAgentschap (PWA) grondig veranderen. Op 1 januari 2018 start een nieuw systeem, dat Wijkwerken zal heten. Het ACV vreest dat de maatschappelijke meerwaarde van het PWA daardoor zal verdwijnen en vraagt aan Vlaams minister van werk Muyters om zijn plannen bij te sturen.

voerde hierover begin november actie. Minister Peeters beloofde toen te zoeken naar een oplossing. Begin december kwamen de sociale partners binnen het beheerscomité van de RVA tot een oplossing. Werkzoekenden die met uitsluiting bedreigd waren, krijgen een verlenging van één jaar van hun uitkering. ‘Dit is goed, maar natuurlijk geen structurele oplossing’, zegt Karim Dibas van ACV Werkzoekendenwerking. ‘We moeten dat jaar gebruiken om samen met de regio’s tot een echte oplossing te komen. Meer aangepast werk is daarin een cruciaal element.’ (AJ)

Jan Agten

voor werkenden. Tegelijk zien we dat Vlaanderen één van de laagste deelnamepercentages heeft aan levenslang leren. In Vlaanderen zaten we in 2015 aan 7 procent. Er moet nog heel wat bewegen om in 2020 de doelstelling van 15 procent te halen die in het PACT 2020 is afgesproken. Het is dus belangrijk om ook in Vlaanderen een leercultuur te realiseren die uiteindelijk ertoe kan leiden dat meer mensen deelnemen aan levenslang leren. Het is van belang dat we daarbij ook de vinger aan de pols houden over welke opleidingen en competenties belangrijk worden in de toekomst. Deze doelstellingen zijn ook opgenomen binnen het akkoord.’

Overgang van PWA naar Wijkwerken nefast voor kwetsbare groep

uuNancy Ruts werkt in het PWA-systeem: ‘Fysiek zou ik nooit een gewone job aankunnen, maar via PWA kan ik toch nog iets betekenen.’ vast heeft en in een stabiele omgeving kan werken’, zegt Karim Dibas van ACV. ‘Omdat niet iedereen terecht kan op de gewone arbeidsmarkt. Omdat ze niet het juiste diploma hebben, door een fysieke beperking of omdat het net dat tikkeltje te snel gaat. Daarom is het absoluut noodzakelijk dat mensen voor een langere periode kunnen Wijkwerken.’ Op dit moment krijgen PWA-ers 4,10 euro per gewerkt uur bovenop hun werkloosheidsuitkering of leefloon. ‘We pleiten ervoor om dat te behouden’, zegt Karim Dibas. ‘ Zo krijgen ze financieel een beetje ademruimte. Trouwens, ook voor de gebruiker is PWA een absolute meerwaarde. Ze doen er beroep op PWA voor jobs die anders niet meer betaalbaar zijn. Denk maar aan extra hulp tijdens de middagpauze op school of bij het veilig oversteken van de kindjes aan de schoolpoort.’

Heel veel scholen vrezen voor dat het nieuwe systeem slecht zal zijn zowel voor de scholen als voor de PWA-werknemers. ‘Als directeur neem ik mijn tijd om de PWAwerknemers te begeleiden’, zegt Danny Pass van basisschool de Startbaan in Lanklaar. ‘Het duurt sowieso even voor ze het vertrouwen van de kinderen en de ouders voor zich gewonnen hebben. Als ze in de toekomst al na zes maanden of een jaar moeten vertrekken is dat allemaal verloren moeite. We zouden dan telkens weer op zoek moeten gaan naar een nieuwe kracht.’ Op dit moment zijn er zo’n 12.000 PWAwerknemers die 13.130 mensen thuis helpen met de tuin, klusjes en begeleiding of oppas van zieken en kinderen. Ook 3662 scholen, gemeenten, tuinbouw- en landbouwbedrijven, vzw’s en stadsdiensten doen beroep op het PWA-systeem.

Niet iedereen kan meedraaien in het reguliere arbeidscircuit. Karim Dibas

Op 9 december ging een delegatie van zowel ACV, ABVV als ACLVB langs bij minister Muyters met de vraag om zijn plannen bij te sturen. Ter ondersteuning van de vraag werd een petitie met duizenden handtekeningen afgegeven. (HVM)

Eindejaarspremie interim In december krijgen veel werknemers de eindejaarspremie op de rekening. Ook interim-werknemers kunnen recht hebben op de eindejaarspremie. Wie 65 dagen gewerkt heeft als uitzendkracht heeft recht op een eindejaarspremie. Wie bovendien ook lid is van een vakbond, heeft ook recht op een syndicale premie. Het is als uitzendkracht belangrijk om je rechten te kennen. Daarom stelde ACV een brochure samen

V.U.: Dominique Leyon, Haachtsesteenweg 579 – 1030 Brussel

rdigheden

met alle nuttige informatie over je contract, je recht op jaarlijkse vakantie, wat te doen bij een arbeidsongeval, enzovoort. Je vindt de brochure ‘De gids voor uitzendkrachten’ via www.acv-online.be of in je ACV-dienstencentrum.

65 dagen gewerkt als uitzendkracht? Dan heb je recht op een eindejaars- én syndicale premie! Bezorg je formulier eindejaarspremie aan je ACV-afgevaardigde of aan je ACV-dienstencentrum en ontvang 104 euro syndicale premie. NOG VRAGEN OVER UITZENDWERK? www.acv-interim.be - De Gids voor uitzendkrachten

www.acv-interim.be

¬ uw job, ons werk

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

ACV lanceert update van berekeningstool

Bereken wat het regeringsbeleid je kost Matteo en Lieve verliezen jaarlijks 2 112,23 euro door het regeringsbeleid. En jij? Met de geüpdatete versie van de ACVberekeningstool kan je dat nu berekenen. Ook de nieuwste maatregelen van de regering, zoals de besparingen in de ziekteverzekering, werden daar nu in opgenomen.

Dankzij de berekeningstool van het ACV kan je nu uitzoeken hoeveel inkomensverlies die maatregelen jou en je gezin al kostten, op basis van álle regeringsmaatregelen en jouw persoonlijk profiel: je werk, je inkomen, je uitkering, je gezinssituatie. Wie zelf niet al zijn gegevens kan of wil invullen, kan zijn gezinssituatie vergelijken met een van de tien profielen die we al vooraf invulden. In haar berekeningen durft de regering al eens een aantal maatregelen te vergeten. In de ACV-berekeningsmodules ben je zeker dat alles in rekening wordt gebracht, van de indexsprong, tot de hogere accijnzen op diesel en alcohol. Het ACV updatete de berekeningstool met de nieuwste

De lonen in onze sector zijn al heel laag en nu verlies ik bijna 500 euro. Manuel Gonzalez

Belga

elk effect heeft het regeringsbeleid op jouw portemonnee? Hoeveel geld verlies je door de indexsprong, en alle andere maatregelen die de Vlaamse en federale overheid invoerden? Volgens de regering is de taxshift een goede zaak voor iedereen, maar de besparingen liggen iedereen zwaar op de maag. Jongeren, gezinnen, werknemers, gepensioneerden, … ze worden allemaal getroffen.

uuOp 7 oktober protesteerde het ACV en de andere vakbonden al tegen de besparingsmaatregelen van de regering Michel, hier symbolisch voorgesteld in bed naast VBO-vvorzitter Pieter Timmermans. maatregelen van de regering, onder andere de besparingen in de ziekteverzekering, de woonbonus of de andere berekeningswijze voor de periodes van werkloosheid of SWT (brugpensioen) bij de pensioenberekening.

Bereken ook wat je onderneming wint Al die regeringsmaatregelen hebben natuurlijk niet enkel effect op onze koopManuel Manuel Gonzalez werkt bij Carrefour, 30 jaar, getrouwd, kind van 5 jaar. Verliest 468, 57 euro in 2016 door de regeringsmaatregelen Elena Elena is 18 jaar en kan in 2017 voltijds beginnen te werken aan de nieuwe verminderde jongeren lonen (1.256,18 euro bruto). Ze zal dat jaar ook een dieselwagen kopen. Elena rookt niet.

kracht, ze hebben ook een effect op de winst van de ondernemingen. Daarom heeft het ACV een tweede calculator, de ondernemingswinstcalculator, die berekent hoeveel voordeel de werkgevers halen uit maatregelen zoals de indexsprong of de vermindering van de werkgeversbijdragen. Ook deze calculator kreeg een update: voor 165 000 ondernemingen werden de gegevens van 2015 ingevoerd, zodat je een nog preciezere raming krijgt van wat

de loonkostverlagende maatregelen de ondernemingen opbrengen. Je kan zoeken op naam, ondernemingsnummer of postcode.

✔✔Ook berekenen wat jijzelf verliest,

en wat de cijfers zijn voor het bedrijf waar je werkt? Surf naar www.berekenjeinkomensverlies.be en www.berekenwatjeondernemingwint.be

Carrefour met 11 804 werknemers in België – 2 968 voltijds en 8 836 deeltijds. Maakte 76 miljoen euro winst in 2015, 71 000 euro belastingen betaald (0,1 %) Carrefour krijgt 5 032 176 euro in 2016 door de taxshift en indexsprong. Carrefour zou met dit geld 106 jobs kunnen creëren in 2016

Door de Vlaamse en federale regeringsmaatregelen, positieve en negatieve,

verliest Elena jaarlijks 194,31 euro inkomen. Mocht de regering deze lagere lonen voor jongeren niet ingevoerd hebben, zou Elena 2 175,26 euro per jaar netto meer verdienen. Bovendien krijgt Elena in 2017 ook 157,45 euro netto minder eindejaarspremie en 144,86 euro minder vakantiegeld. Dit lagere loon tijdens de eerste drie jaar van haar loopbaan zal ook leiden tot jaarlijks minder 95,59 euro minder pensioen.

Karim en Eva Karim werkt niet, Eva is werkloos en ontvangt 1.200 euro bruto per maand. Via het PWA, of het Plaatselijk Werkgelegenheidsagentschap doet ze aan vooren schoolse opvang. Ze hebben twee kinderen, Aicha (8) en Yunus (9). Ze wonen in Mechelen en hebben geen wagen. Karim en Eva roken niet.

Door de Vlaamse en federale regeringsmaatregelen, positieve en negatieve,verliezen ze jaarlijks 1.041,82 euro inkomen. Bovendien zal ze wellicht vanaf juli 2018 haar bijkomend PWA-inkomen van 1 476 euro per jaar verliezen.

EE TN UI R

A BA M

Te # Gek!?

‘Je bent wie je bent

en dat is goed’ JONGEREN EN GEESTELIJKE GEZONDHEID ‘We mogen trots zijn op onszelf.’ Auteur en choreograaf Ish Ait Hamou stelt ons gerust. vijf jongeren maakten met hem deze katern over geestelijke gezondheid. Liisa (26): ‘Mijn ervaringen zijn mijn grootste kracht. Mijn leven was een hel. Ik paranoïde gedachten vond ze een uitlaatklep in haar tekeningen. Een ervan is dit beeld. Aangrijpend. Echt. Net zoals de verhalen van de jongeren.

Liisa Stiers

weet nu dat ik er niet alleen voor sta.’ In de periode van hallucinaties en

J 10

Je ziet het goed. De vertrouwde CM-pagina’s zien er voor een keertje helemaal anders uit. En niet zonder reden. Dit is een uitneembare bijlage over jongeren en geestelijke gezondheid. Waarom? Auteur en choreograaf Ish Ait Hamou legt de vinger op de wonde: ‘We durven het nog te weinig te zeggen als het niet goed met ons gaat.’ Hij geeft deze bijlage een gezicht, wil geestelijke gezondheid bespreekbaar maken. Dat doet hij samen met vijf jongeren. Hanne, Saya, Anse, Liisa en Maarten engageren zich voor Te Gek!?, een initiatief dat samen met de Vlaamse Vereniging voor Geestelijke Gezondheid (VVGG) het taboe rond psychische problemen wil doorbreken. Zij zijn de journalisten van dienst.

extra bijlage over jongeren en geestelijke gezondheid

voorwoord

Je staat er niet alleen voor

Visie ¬ vrijdag 09 december 2016

‘Je moet een deur hebben om je gevoelens te uiten’ Anse, Maarten, Hanne, Saya en Liisa praten met Ish over geestelijke gezondheid

Hij blijft hoopvol. Ish AIt Hamou (29) is choreograaf en auteur. En hij grijpt elke kans om mee het maatschappelijk debat te voeren. Ook over geestelijke gezondheid. Dat bewees hij met de novelle die hij voor Te Gek!? schreef. En met dit gesprek. ‘Je bent wie je bent, daar mag je trots op zijn. En wat niet goed lukt, maakt je uiteindelijk sterker.’ Over praten en luisteren, en een ijzersterk geloof in jongeren. > TEKST: Anneleen Vermeire > FOTO’S: Guy Puttemans

Er komt veel af op jongeren. De verwachtingen voor de toekomst en de druk om erbij te horen, zijn groter dan ooit. Net als de onzekerheid en de twijfels die ermee gepaard gaan. Je jeugd als zorgeloze periode, je studententijd als de tijd van je leven: maar wat als het niet allemaal van een leien dakje loopt? We zwijgen nog te vaak over onze zorgen en problemen. ‘Je moet een deur hebben om je gevoelens te uiten’, meent Ish.

De jongeren gaan in gesprek met Ish en vertellen elk hun eigen verhaal op hun manier. Zij kozen het format, schreven mee de teksten, kozen mee de afbeeldingen. Het zijn verhalen over zoeken en vallen, maar ook over sterker worden. Over vrienden en familie, mensen die je een duwtje in de richting van hulp kunnen geven. Want hulp is er. Net daarom hebben de jongeren ook een tip voor ons. Om zelf dat duwtje in de rug door te geven, om ons te zeggen: het leven heeft zoveel moois te bieden, je staat er niet alleen voor. Praat erover.

de redactie

Met deze special willen CM en Te Gek!? jongeren een hart onder de riem steken. Het is ok als het niet altijd goed met je gaat. Hoe blik jij terug op je tienerjaren? Had jij het soms moeilijk? Ish Ait Hamou: ‘Ik ben een doorsnee kerel. Ik heb dingen meegemaakt die de meeste mensen meemaken. Ook ik heb moeten zoeken naar mezelf. Dat was soms moeilijk. Mijn ouders zijn vanuit Marokko naar België verhuisd. Ik ben hier geboren. Maar die multiculturele opvoeding was een uitdaging. Want, wat neem je mee uit beide culturen? Vooral als tiener op de middelbare school liep het niet altijd vlot. Maar ik heb veel geleerd doorheen de jaren. Ik heb veel mensen ontmoet. Zij hebben me allemaal helpen zoeken naar mezelf, hebben me geleerd mezelf te beschermen tegen wat mijn zoektocht moeilijk maakt, tegen onzekerheden die je jezelf vaak aanpraat.’ Denk je veel na over wie je bent en wat je doet? ‘Ik denk heel veel na. Net om zeker te zijn van wie ik ben en van wat ik belangrijk vind. Ik wil mijn eigen mening en waarden niet verwaarlozen. Niet twijfelen aan mezelf. Ik weet dat ik even waardevol ben als een ander. Die zoektocht naar mezelf blijft ook nu voortduren. Ik heb nog steeds veel te leren. We leven in een samenleving die je altijd wijst op wat je niet goed doet. Ik wil me-

zelf wijzen op wat ik wel goed doe. Ik hou wat me bezighoudt niet voor mezelf. Door te schrijven maken mensen kennis met mijn gedachten. Mijn personages vertellen wat ik ervaar. Dat deel ik met mijn publiek. Weet je, je mag je niet opsluiten. Als je met iets zit, blijft dat hangen. Als je gevoelens negeert, komen ze ooit toch naar boven. Of het nu dans is of een blog of een boek, je moet een deur hebben om je gevoelens te uiten.’ Vind jij het moeilijk om te praten over je gevoelens? Voor veel jongeren is dat niet evident. ‘We antwoorden allemaal ça va als iemand vraagt hoe het gaat. Waar komt dat toch vandaan, dat idee om niet te durven zeggen dat het niet oké is? We leven in een tijd waar je sterk moet zijn. Ik praat heel gemakkelijk, zeker over dingen waar iemand anders mee zit. Over mijn eigen twijfels en problemen sprak ik vroeger nooit. Het werd soms zo erg dat ik in bed kon liggen piekeren, panikeren zelfs, moeilijk kon ademhalen. Ik wist niet waar die angst vandaan kwam. Nu weet ik dat ik de dingen te veel voor mezelf hield. Door met vrienden te praten, besefte ik dat je gevoelens niet mag

negeren. Ik ben beginnen schrijven, ik heb veel gepraat met mensen die ik vertrouwde. Ik denk niet dat je over alles met iedereen kunt praten. Je hebt mensen nodig van wie je weet dat ze je zullen begrijpen.’ Is dat de boodschap van je novelle Als je iemand verliest die je niet kan verliezen, die je schreef voor de Te Gek!?-campagne? Praat erover? ‘Ja. Het is altijd mijn droom geweest om te schrijven over een thema als geestelijke gezondheid. Een volwaardig verhaal waarin ik echt kan focussen op de dingen die ik voel. Ik wilde twee personages uitwerken die een stem geven aan hun gevoelens en problemen. Ik wilde mensen warm maken om dat ook te doen. Ik geloof dat mijn boodschap als verhaal ook beter overkomt. Dat komt makkelijker binnen bij mensen.’ Moeten we allemaal meer bezig zijn met onszelf en met hoe we ons voelen? ‘Net zoals je veel tijd investeert in je studies of je job, moet je veel tijd steken in jezelf als persoon. Alleen als je er zelf staat, kun je iets betekenen voor anderen. Er is een bepaalde druk om te presteren, om dingen te bereiken. Maar het mag niet enkel werkenwerkenwerken zijn. Je mag jezelf niet vergeten, jezelf niet voorbij lopen. Anders komt er ooit een moment waarop je de dingen niet meer de baas zal kunnen. Dan wordt het heel moeilijk om eruit te geraken.’ Op welke manier ben je al in contact gekomen met het thema geestelijke gezondheid? ‘Door wat ik doe, kan ik met veel mensen praten. Lezers die me vertellen hoe moei-

Ish Ait Hamou: ‘Wat niet goed lukt, maakt ons uiteindelijk sterker.’

Visie ¬ vrijdag 09 december 2016

Hanne, Saya, Anse, Liisa en Maarten praten met Ish Ait Hamou. Zij zijn de journalisten van dienst en stellen de vragen. Ish: ‘Je mag je gevoelens niet negeren.’

lijk ze het hebben, mensen die reageren op mijn berichten op sociale media en zo hun ervaringen delen. Ik merk dat iedereen zijn eigen verhaal heeft. Iedereen zit wel met iets. Wat voor de ene niets is, is voor iemand anders net heel moeilijk. We gaan allemaal anders om met wat we meemaken. Dat betekent niet dat de ene zwakker is dan de andere. Als we met iemand praten, moeten we ons inleven in die persoon. Het gaat over wat die persoon op dat moment ervaart. Ik hoorde van iemand van jullie het verhaal van een meisje dat vertelde dat ze zelfmoord wilde plegen omdat haar vriendje het had uitgemaakt. Als anderen zeggen moet je daar nu zelfmoord voor plegen?, dan zijn we te hard voor elkaar. Je weet niet hoe zo’n gebroken hart aanvoelt voor iemand. Misschien speelde er nog veel meer mee. Zo’n reacties houden ons tegen om het over onze gevoelens te hebben. Je wilt niet zwak overkomen. We moeten milder zijn voor elkaar en voor onszelf.’ Zijn we dan echt zo hard? ‘Ja, toch wel. Het verrast mij eigenlijk niet dat zoveel mensen het moeilijk hebben. De impact van onze samenleving, van prestatiedruk, van sociale media is groot. We zijn bezig met dingen die niet zo belangrijk zijn, dat kruipt onder ons vel. Ik heb ooit een jongen van vijftien ontmoet. Hij leek 25. Hij ging naar de fitness, zag er gelukkig uit, leek populair. Maar op een bepaald mo-

ment werd het hem te veel, hij kraakte. Er wordt te veel aandacht besteed aan onbelangrijke dingen, te weinig aan de persoon. Ik denk dat we allemaal heel goed weten wat er aan de hand is. Soms vraag ik me af of problemen echt moeilijk bespreekbaar zijn, of dat we er gewoon niet over willen praten. Mensen krijgen er de kans gewoon niet toe. Op school bijvoorbeeld, een plaats waar zoveel ruimte is om problemen bespreekbaar te maken. Maar het gebeurt er amper.’

‘We moeten milder zijn voor elkaar en voor onszelf.’

derschat bijvoorbeeld de gevolgen niet van wat je tegen elkaar op Facebook zegt.’ Zullen we het taboe rond geestelijke gezondheid de wereld uit krijgen? ‘Ik blijf hoopvol. En ik durf wedden dat de jongeren van vandaag de verandering kunnen brengen die nodig is. Met wat jullie doen met Te Gek!?, psychische problemen bespreekbaar maken, is al een belangrijke stap gezet. Ik probeer ook mijn steentje bij te dragen. Ik wil mensen blijven samenbrengen. Ik wil blijven vertellen. Zo kan ik blijven zoeken naar wie ik ben en wat ik wil in het leven. Door te schrijven heb ik beseft dat we allemaal trots mogen zijn. Ook al zijn we niet allemaal in alles even goed. Dat doet er niet toe. We zijn wie we zijn en dat is goed.’

ISH

Jongeren krijgen wel eens te horen dat ze zich erover moeten zetten, dat het allemaal zo erg niet is. Wat vind je van zo’n reacties? ‘Jongeren zijn veel meer bezig met de wereld dan vroeger. Vroeger was er geen internet, waren er geen smartphones. Nu staan jongeren voortdurend in contact met de wereld. En iedereen heeft altijd zijn mening klaar. Dat maakt het veel complexer. Het verbaast mij niet dat jongeren al heel vroeg met bepaalde emoties worstelen. On-

Te Gek!?: boek en filmpje De Te Gek!?-novelle van Ish Ait Hamou, Als je iemand verliest die je niet kan verliezen, verscheen bij uitgeverij Manteau. Op www.cm.be/indekijker kun je een filmpje bekijken waarin Ish en de jongeren vertellen waarom praten over je gevoelens zo belangrijk is.

Visie ¬ vrijdag 09 december 2016

extra bijlage over jongeren en geestelijke gezondheid

Het fotoverhaal van Hanne

‘Angsten maken plaats voor

zelfvertrouwen’ ‘Toen ik opnieuw blokkeerde bij mijn stage, besefte ik dat ik het niet alleen kon.’ Vier jaar geleden werd de stress Hanne te veel. Wat begon met zenuwen voor Frans of lichamelijke opvoeding in het middelbaar, werd een verlammende paniek voor exa-

mens, stages, afspraken met vrienden. ‘Hulp zoeken was de goede beslissing. De Hanne van nu durft, gelooft in zichzelf, laat zich omringen.’ > TEKST: Hanne Evenepoel en Anneleen Vermeire > FOTO’S: Guy Puttemans

Op het ritme van de natuur Hanne: ‘Vier jaar geleden kon ik nergens van genieten, ik werd voortdurend geconfronteerd met mijn angsten. Na veel twijfel heb ik professionele hulp gezocht. Ik volgde een jaar dagtherapie. Mijn studies zette ik even stop. Tuintherapeut Hugo zal me altijd bijblijven. Op het ritme van de natuur en de ezels leerde ik dat ik mocht zijn wie ik ben, en dat dat goed genoeg is. Bij de ezels kun je thuiskomen, je krijgt vriendschap zonder oordeel, zei Hugo. Niets moest, maar er kon veel.’

WIE IS Hanne? • Hanne Evenepoel (23), Dilbeek • Studente maatschappelijk werk • Hanne vertelt met foto’s. Foto’s van mensen en dieren bij wie ze rust vindt. Bij hen mag ze zijn wie ze is, kan ze haar angsten en stress vergeten. TIP VAN HANNE ‘Deel je gevoelens, blok je omgeving niet af.’

Familie ‘Ik heb het verlies van mijn mama lang verdrongen. Maar ik heb geleerd mensen toe te laten. Mijn familie is belangrijk. Mijn tante en papa waren er altijd. Dankzij hen sta ik krachtiger in het leven. Tweeënhalf jaar geleden werd Isalie, het kleinkind van mijn tante, geboren. Ik werd meter. Ik zorg graag voor anderen, haal energie uit liefde geven en krijgen. Meter worden was een geschenk.’

‘De Hanne van nu durft, gelooft in zichzelf en laat zich omringen.’ HANNE

Kracht en verantwoordelijkheid ‘Tijdens de therapie ontdekte ik mijn liefde voor dieren. Ik heb nu een hondje, Mylo. Hij geeft me kracht om de dag te beginnen. Hij heeft me geleerd zelfstandig te zijn. Ik sta in voor hem. Hij motiveert me om dingen te ondernemen: op mijn eentje naar de hondenschool gaan, mijn rijbewijs halen, mijn studies oppikken. Mijn angsten maken plaats voor zelfvertrouwen. Mijn zorgzaamheid, mijn aanleg om belangen van anderen boven die van mezelf te plaatsen, gebruik ik nu als sterkte.’

Ervaringen delen ‘Ik ben een doorzetter. Door mijn familie in vertrouwen te nemen, ontdekte ik hoe belangrijk het is om ervaringen te delen. Met Te Gek!? geef ik door wat ik geleerd heb. Zo heb ik Saya leren kennen, mijn beste vriendin. Wij hebben veel aan elkaar. De Hanne van nu is zoveel sterker. Ik omring me met mensen bij wie ik mezelf kan zijn, geen maskers moet voorhouden. De angsten, de pesterijen, ze maakten plaats voor nieuwe ervaringen, nieuwe vrienden. Ik volg de opleidingen maatschappelijk werk en ervaringsdeskundige in de geestelijke gezondheidszorg. Ik wil anderen die het psychisch moeilijk hebben, helpen opnieuw van het leven te genieten.’

Visie ¬ vrijdag 09 december 2016

Gezocht: geestelijke gezondheidszorg

‘Plots voelde ik me

enorm slecht’

Hallo. Ik ben Maarten Sabbe (24), student geneeskunde. Ik heb iets met psychiatrie. Iets slechts. Maar ook iets moois. Ik heb een psychiatrisch verleden, maar hopelijk ook een psychiatrische toekomst. Hoe dat verleden eruit ziet, daar kan ik enkel nog op terugblikken. Hoe de toekomst eruit ziet … Daar kunnen we allemaal samen nog iets aan doen. > TEKST: Maarten Sabbe en Thomas Rosseel > FOTO: Guy Puttemans > ILLUSTRATIE: RUTGER VAN PARYS

oen ik als 17-jarige kerel aankwam in Leuven, was het leven voor mij één groot feest. Ik amuseerde me rot en had niet al te veel moeite met mijn studies, waardoor er veel tijd overbleef om te genieten. Dit is te mooi om waar te zijn, dacht ik. En dat was het ook. Na twee jaar zorgeloos genieten, gebeurde er iets vreemds. Plots voelde ik me enorm slecht. Ik wist niet wat me overkwam en dus ook niet hoe ermee om te gaan. Na een nachtje slapen was ik weer de oude, maar enkele dagen later was het weer zover. En dan nog eens. En nog eens. En nog eens …

WIE IS MAARTEN? • Maarten Sabbe (24), Schoten • Student geneeskunde • Als een inspirerende speech, omdat hij het maximaal positieve uit een erg negatieve periode wil halen. Zo wil Maarten zijn verhaal kwijt, om zelf sterker te worden en andere mensen sterker te maken. Dat drijft hem, met als ultieme doel om een gelukkige psychiater én persoon te worden.

Van je vrienden moet je ‘t hebben

TIP VAN MAARTEN Hulp zoeken en aanvaarden is een belangrijke stap. Ga op zoek naar een evenwichtige combinatie tussen steun van anderen en eigen acties.

Gelukkig had ik lieve vrienden om mee te praten. Zij hebben me een tijd lang kunnen opvangen, zodat ik de professionele hulpverlening lang kon vermijden. Vrienden zijn een essentiële en efficiënte vorm van eerstelijnszorg. Maar na een tijd bleek dat mijn vrienden, hoe hard ze ook probeerden, mij onvoldoende de hulp konden bieden die ik nodig had. Moeilijk om te aanvaarden, besloot ik toch om professionele hulp te zoeken. Gemakkelijker gezegd dan gedaan, zo zou blijken. Het is onvoorstelbaar hoe moeilijk het is om als patiënt bij de juiste hulpverlener terecht te komen. Het is ook onvoorstelbaar hoeveel energie je daar als patiënt in moet steken. Energie die je niet meer hebt. Wachtlijsten, de kostprijs, verre verplaatsingen. Ze maak-

‘Het kost veel energie om bij de juiste hulpverlener terecht te komen. Energie die je niet hebt.’

H Maarten

ten het er niet eenvoudiger op. Zeker wanneer je van verschillende hulpverleners te horen krijgt Sorry, Maarten, maar ik weet het ook echt niet meer. Dan vroeg ik me af of ik als arts later ook nog zulke boodschappen zou moeten overbrengen aan mijn patiënten.

enkel psychiater wou worden uit frustratie voor alles wat misliep, kreeg ik stilaan het gevoel dat de meeste psychiaters wel degelijk aangenaam en behulpzaam zijn. Dat

Mentale gezondheidszorg Je problemen maken het extra moeilijk om naar je juiste plek te zoeken. Je komt in een vicieuze cirkel terecht waarin het na elke ontgoocheling moeilijker wordt. In deze periode werden mijn stemmingswisselingen steeds heviger en frequenter. Een depressie was mijn deel. Tijd voor de grove middelen, dacht ik: mezelf laten opnemen. De bedoeling was om in drie weken tijd tot rust te komen, een diagnose te laten stellen en in lijn daarvan een therapievoorstel te krijgen. Maar het werkte niet. Na drie maanden, in plaats van drie weken, was ik helemaal nog niet tot rust gekomen. Een groot pluspunt van mijn opname was wel dat ik eindelijk een duidelijk toekomstbeeld had gevormd. Ik moest en zou psychiater worden, om de mentale gezondheidszorg verder te helpen.

Ook al had ik nog maar heel weinig vertrouwen in de psychiatrische zorg, ik had geen zin om heel mijn leven depressief te blijven. Ik bleef zoeken naar hulp. Hoe gek het ook mag klinken: die vond ik gewoon aan de KU Leuven bij de psychiaters en psychologen van het gezondheidscentrum voor studenten. Twee jaar en honderden zelfmoordgedachten later werden er voor het eerst naar mijn gevoel oplossingsgerichte inspanningen geleverd. Eindelijk durfde een dokter het aan om van medicatie te veranderen. En nog eens bij te stellen. En de dosis te verdubbelen. Telkens een verbetering. Uit het dal Af en toe had ik zin om het op te geven en werd ik pisnijdig van opmerkingen die ik kreeg. Maar ik moest toegeven dat het verdorie goed werkte. Daar waar ik vroeger

‘Vrienden zijn een essentiële en efficiënte vorm van eerstelijnszorg.’ Maarten

ze wel degelijk vooruitgang boeken. Dat ze met een voorschrift of doorverwijzing soms wonderen verrichten. Nu weet ik wat ik wil: mee nadenken over de zorg, het taboe doorbreken, maar ook weer genieten. Genieten van de mooie kant van de psychiatrie. Het mogen ontdekken van andere mensen. Hun verhaal mogen aanhoren. Hun gevoelens en gedachten helpen exploreren. Samen met de patiënt uit een dal ploeteren en genieten van het uitzicht als je een hele tijd later terug boven staat.

Hoe kan CM je helpen?

- CM betaalt een deel van de kosten terug bij psychotherapie voor kinderen en jongeren: • Per zitting 50 procent van het honorarium, met een maximum van 30 euro, of 75 procent met een maximum van 45 euro voor leden met de verhoogde tegemoetkoming.

• Maximaal tot 12 zittingen per persoon. • Info en voorwaarden: www.cm.be/psychotherapie. - Wil je op school werken aan het welbevinden van leerlingen? Dat kan met de educatieve

pakketten ‘De Gelukzoekers’ en ‘Vlieg erin!’. • Info: www.cm.be/scholen - Wil je praktische tips rond assertiviteit of goed communiceren? Op www.cm.be/ agenda vind je het aanbod in je buurt.

- Nood aan een luisterend oor tijdens de examens? Dan kun je in januari en juni elke dag terecht bij Teleblok (www.teleblok.be) voor een anoniem chatgesprek en informatie over studeren en studeermoeilijkheden.

Visie ¬ vrijdag 09 december 2016

extra bijlage over jongeren en geestelijke gezondheid Vooroordelen doorbroken

‘Eten nam heel mijn

leven in beslag’ Als puber voelt Saya zich niet goed in haar vel. Alleen de perfectie is nog goed genoeg. Saya komt in de greep van anorexia. Met veel vallen en opstaan en met hulp overwint Saya haar eetstoornis. Vandaag blikt ze terug. ‘Over psychiatrische problemen bestaan nog zoveel vooroordelen.’ Vanuit haar ervaringen probeert ze die zelf te doorbreken. > TEKST: Martine Creve > FOTO’S: Guy Puttemans

Voor

oordeEL

‘Je ontwikkelt een eetstoornis omdat je jezelf te dik vindt.’

Saya: ‘Het is veel complexer dan dat. De eetstoornis begon in mijn hoofd. Ik was niet gelukkig en had geen vrienden in de klas. Ik werd gepest en hoorde niet bij een groep. Maar ik kon daar niet over spreken. Ik wist niet hoe ik daarmee moest omgaan. Ik dacht dat ik mijn probleem kon oplossen door mezelf perfect te maken. Ik spiegelde mij aan een meisje van mijn klas. Zij haalde goede resultaten, ze zag er goed uit, ze had een mooie huid en stijl haar. Als ik mij focuste op worden zoals zij, kon ik al de rest vergeten. Goed presteren lukte mij al niet. Ik voelde mij steeds slechter omdat ik niet voldeed aan dat ideale plaatje. Ik was perfectionistisch. Ik wilde altijd alles heel goed doen, anders begon ik er niet aan. Een negatief zelfbeeld is zo langzaam bij mij binnengeslopen. Daar lag de kern van mijn eetprobleem.’

Voor

oordeEL

‘Je moet eruit zien als een skelet om een eetstoornis te hebben.’

‘Ik voldeed alleszins niet aan dat beeld. Mijn gewicht bleef vrij normaal. Zo kon ik mijn eetstoornis makkelijk verbergen. Mijn probleem was dat ik niet meer normaal kon eten. Niet of heel weinig eten en eetbuien wisselden elkaar af. Het gebeurde dat ik een volledig brood at. Nadien gaf ik over. Mijn hongergevoel was verstoord. Voortdurend met eten bezig zijn, hield me overeind. Het was een verslaving. Er was geen ruimte meer voor andere dingen. Het nam heel mijn leven in beslag. Toen ik werd opgenomen, schaamde ik mij omdat ik het hoogste gewicht had.’

Voor

oordeEL

‘Als je anorexia hebt, dan eet je niets.’

Saya: ‘Ik ben nu een meisje van twintig dat haar studie tot een goed einde probeert te brengen.’ een groep gevonden waar ik deel van uitmaakte. Ons profiel was gekoppeld aan ons gewicht. Ons streefgewicht stond in het groen, ons huidig gewicht in het rood. Ik had angst om te eten, maar bezweek toch door de honger.’

‘Ik heb geleerd om te praten als ik ergens mee zit.’

‘Hoe ik ook probeerde te liegen, een mama misleid je niet makkelijk. De verandering van mijn eetpatroon viel op. Toen ze mij erover aansprak, ben ik heel hard beginnen huilen.’

negatieve beeld heeft veel te maken met hoe de psychiatrie in de films wordt voorgesteld. Zelfs in een recente reportage op televisie leek het erop dat psychiatrische patiënten minder begaafde mensen zijn. Er is nog veel werk aan de winkel.’

Voor

oordeEL

‘Heel abrupt heb ik beslist om af te vallen. Maar ik bleef wel eten. Mijn boterhammen maakte ik voortaan zelf klaar. Als mijn ouders aan tafel zaten, nam ik er evenveel als

‘Ik wilde alles heel goed doen, anders begon ik er niet aan. ’ SAYA

vroeger. De helft gooide ik dan op school weg. Ik zocht diëten op het internet en botste zo op sites waar mensen met een eetprobleem elkaar trucs geven om vol te houden. Heel traag eten, het eten in heel kleine stukjes snijden … Mij leek het allemaal heel onschuldig. Eindelijk had ik

‘Een psychiatrische instelling is voor mensen die gek zijn.’

SAYA

Voor ‘Alleen zwakke mensen krij‘Ik volgde eerst ambulante therapie bij een oordeEL gen psychische problemen’ psycholoog, maar ik weigerde om mee te werken. Ik werd doorgestuurd naar meer ‘Bij mijn opnames heb ik mensen uit alle gespecialiseerde hulp en ook familiethe- lagen van de samenleving ontmoet. Dat rapie samen met andere gezinnen is opge- waren allemaal gewone mensen die een start. Ik bleef evenwel tegenstribbelen. Tot pauze nodig hadden. Samen spraken we ik na een incident verwezen werd naar een over alledaagse dingen en haalden we zelfs psychiatrische instelling. Toen dacht ik dat grapjes uit. Als ik op Facebook nu iets vermijn leven voorbij was. Ik was ervan over- tel over mijn eetprobleem, dan krijg ik getuigd dat ik tussen gekke mensen zou terecht garandeerd reacties van meisjes die er ook komen. Ik reageerde hysterisch. Dat was een mee worstelen. Dat zijn geen zwakkelinschreeuw om aandacht. Ooit nog een job gen.’ vinden met een psychiatrisch verleden leek mij op dat moment uitgesloten. Maar ik ben Voor ‘Psychische problemen er tot rust kunnen komen. Ik leerde er de oordeEL geraak je nooit meer kwijt’ dag weer normaal indelen. Dat verblijf was nodig om de klik te kunnen maken. Dan ‘Ik ben nu een meisje van 20 jaar dat haar kon mijn genezingsproces beginnen. Dat studie tot een goed einde probeert te bren-

WIE IS SAYA? • Saya De Monie (20), Kapellen • Studente toegepaste psychologie • Saya botst op vooroordelen als ze met zichzelf in de knoop raakt en eten een probleem wordt. Ze vertelt eerlijk wat ze meemaakt en weerlegt zo de stigma’s. TIP VAN SAYA Ga op zoek naar lotgenoten in zelfhulpgroepen, samen kun je herkenbare dingen delen. Dat werkt.

gen. Ik zie mijzelf niet meer als een psychiatrische patiënt, maar ik erken wel dat ik een psychisch probleem heb gehad. Ik besef dat ik kwetsbaar blijf en dat ik alert moet zijn. Het is niet omdat ik uit de probleemperiode ben, dat er geen dagen meer zijn dat ik het moeilijk heb. Maar ik kreeg in de therapie tools aangereikt om daar mee om te gaan. Ik heb geleerd om te praten als ik ergens mee zit en het helpt om dingen van mij af te schrijven. Ook structuur en regelmaat bieden mij een houvast. Ik leer nog elke dag bij.’

Visie ¬ vrijdag 09 december 2016

WIE IS ANSE? • Anse Eysermans (22), Kessel-Lo • Studente kleuteronderwijs • Anse keert terug naar het graf van haar bompa, een plek die voor haar heel bijzonder is. Ze werd jarenlang gepest maar leerde na de dood van haar bompa beter omgaan met haar pijn en verdriet.

Anse werd jarenlang gepest

‘De dood van mijn bompa

maakte mij sterker’ Ze komt er niet zo vaak en de tranen zitten dichtbij, als Anse terugkeert naar het graf van haar bompa. ‘Toch is de dood van mijn bompa voor mij ook iets positiefs. Het was de aanzet voor een nieuw begin.’ > TEKST: Nele VErheye > FOTO’S: Guy Puttemans

k kom niet zo heel vaak naar hier, maar als ik er ben, dan raakt het mij wel. Bompa’s dood was voor mij een dieptepunt, maar ook iets waar ik hoop uit haal. Hij was een heel lieve, zachtaardige man bij wie ik altijd terechtkon. We hadden dezelfde humor, konden lachen om dezelfde mopjes. Ik kan eigenlijk nog altijd niet geloven dat hij er niet meer is, ook al is hij al twee jaar gestorven.’

‘In de lagere school werd ik gepest. Ik heb dat heel lang verzwegen. Ook voor bompa. Maar ik wist dat ik altijd bij hem langs kon gaan als ik mij slecht voelde. Dan maakte hij een dom

grapje en kon ik toch weer wat lachen. Dat waren voor mij kleine lichtpuntjes in een voor de rest heel donkere periode.’ Het is mijn eigen schuld ‘In de middelbare school ging het even beter, maar later werd ik opnieuw gepest. Dat kwam heel hard aan. Ik had het gevoel dat het mijn eigen schuld was, dat er iets mis was met mij. Ik ben toen een paar keer ingestort en kort opgenomen in het ziekenhuis. Na de dood van bompa is het helemaal misgegaan. Alle verdriet van de voorbije jaren kwam samen. Ik kon het niet meer aan,

deed onder andere ook een poging tot zelfdoding. Uiteindelijk besloot ik dat het zo niet verder kon en liet ik mij voor langere

‘Nu weet ik dat ik gerust eens een dag verdrietig mag zijn.’ ANSE

tijd opnemen. Die opname was misschien wel de beste beslissing van mijn leven. Dat ik toen zo diep zat, heeft mij gemotiveerd om echt aan mezelf te werken.’

TIP VAN ANSE Langdurige therapie kan je echt vooruithelpen.

Je mag verdrietig zijn ‘Door dat jaar therapie besef ik nu dat ik mijn gevoelens veel te lang heb verdrongen. Angst of verdriet, ik kende dat niet. Ik wilde de pesters niet tonen dat ik mij slecht voelde, dus duwde ik mijn gevoelens weg. Tot ik instortte, en daarna weer van voor af aan begon. Nu weet ik dat ik gerust eens een dag verdrietig mag zijn. En dat ik mijn gevoelens ook mag tonen aan de buitenwereld. Het lukt me zeker niet altijd, maar ik blijf wel proberen. Ik ga nog steeds elke week langs bij een psycholoog. Het zijn vaak zware gesprekken over dingen waar ik liever niet aan denk, maar het helpt mij wel vooruit.’ ‘Ik vind het verschrikkelijk dat bompa gestorven is, maar op een bepaalde manier ben ik hem er ook dankbaar voor. Hij heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat ik mijn problemen grondig ben gaan aanpakken. Ook na zijn dood betekent hij dus nog heel veel voor mij. Het is door hem dat ik een sterker mens ben geworden.’

Waar kun je terecht? - De studentenvoorzieningen van jouw school. - Het Centrum voor Leerlingbegeleiding (CLB). Op www.clbchat.be kun je ook chatten. - Het Jongeren Advies Centrum in je buurt. Surf naar www.jac.be voor hulp bij al je vragen. - Op www.tejo.be vind je info over Therapeuten voor Jongeren (TeJo), voor wie nood heeft aan een gesprek.

- Tele-Onthaal is 24 uur op 24 bereikbaar (106) voor een babbel over je vragen en problemen. Via www.tele-onthaal.be kun je elke avond chatten. - Zelfmoord1813, voor iedereen die met zelfdoding in aanraking komt, is 24 uur op 24 te bereiken op 1813. Chatten kan op www.zelfmoord1813.be. - Awel is er voor kinderen en jongeren met een vraag of verhaal. Je kunt bellen (102) van 16u tot 22u (niet op zon- en feestda-

- - - -

gen) en mailen. Op www.awel.be vind je een forum en een chat (elke weekdag van 18u tot 22u, niet op feestdagen). www.jongerengids.be, een site vol info voor jongeren. www.noknok.be, een site over je goed voelen. www.kieskleurtegenpesten.be, met info over pesten aanpakken. www.deconflixers.be is er voor leerlingen die medeleerlingen willen ondersteunen.

- Op www.tegek.be vind je info over de scholencampagne van Te Gek!? en initiatieven om het taboe rond psychische problemen te doorbreken. Volg Te Gek!? op Facebook via @ProjectTeGek. Guy Swinnen is peter, Selah Sue is meter van de jongerencampagnes. - Op www.geestelijkgezondvlaanderen.be vind je algemene info over geestelijke gezondheid.

extra bijlage over jongeren en geestelijke gezondheid

De brief van Liisa

> TEKST & tekening: Liisa Stiers > FOTO’S: Compagnie GagaRINE

Hey Liisa,

Hoe gaat het met je? Ik schrijf je deze brief omdat ik weet hoe hard je afziet. En toch vermoed ik dat je nu wilt zeggen dat het goed met je gaat, dat het allemaal oké is. Je hoeft niet bang te zijn van mij, ik doe je niets. Ik besef heel goed wat je de voorbije jaren overkomen is. Het begint allemaal met die eerste hallucinatie: een vage stem spreekt je toe op koorweekend. Jij, alleen in de ruimte, bent doodsbang. Je weet natuurlijk niet dat dit een hallucinatie is, hoe kun je ook? Je bent nog zo jong. Al snel verandert de wereld die je kent in een hel. Wantrouwen, felle angst en achterdocht komen centraal te staan in een wereld die sowieso al niet mild geweest is voor jou. Want jij hebt als jong meisje al meer trauma’s meegemaakt dan goed is voor een kinderleven.

Ik zie je worstelen met concrete paranoïde gedachten. Alles past in dat complot waarin jij steeds meer gelooft. De mensen op wie je kunt vertrouwen en die er steeds voor jou geweest zijn, worden je regelrechte vijanden. Jij die nooit een vlieg kwaad zou doen, hebt vanuit die enorme angst zelfs het gevoel dat je jezelf moet verdedigen. Waarom slaap je niet meer? Voelt het echt zo onveilig om de controle over je ‘gevaarlijke’ omgeving die je krampachtig wilt uitoefenen, los te laten? Een omgeving die zich vult met steeds meer hallucinaties: de man die je steeds toespreekt aan de badkamerdeur of de vogels die je aanvallen vanaf het moment dat je jouw kamer verlaat. Ook eten en drinken worden problematisch: je angst voor vergiftiging is te groot. Jouw vijanden kunnen je gedachten lezen van zodra ze je huid zien. Dus verstop jij je zelfs ’s zomers in een trui met kap, je handen in je mouwen en je gezicht in een sjaal.

‘Ik hoop dat je volhoudt, Liisa. Het leven heeft je nog zo veel moois te bieden en jij zult openbloeien tot een toffe en sterke vrouw!’

sociaal geweest en nu lijkt elk contact een potentieel gevaar. Dat je niet meer meekunt met je klasgenoten wordt gelukkig snel opgemerkt, net als het zelfdestructieve gedrag dat je stelt. Je omgeving reageert bezorgd. Met de vraag naar een opname zet je een moeilijke maar moedige stap. Wat moet het een teleurstelling zijn voor jou te merken dat een opname niet alles meteen oplost. Maar ik verzeker je, Liisa, het wordt beter. Dat je wilt leven, een toekomst opbouwen, jouw dromen waarmaken, gebruik maken van je capaciteiten en genieten van je talenten, dat zul je snel ontdekken. Niet meer steeds moeten vechten om dingen te realiseren die voor zo veel mensen zo evident lijken te zijn. Je wilt geen pijn meer. Stap voor stap zul je leren hoe je moet omgaan met jouw demonen. Hulpverleners zullen je vertellen dat dit een psychotische kwetsbaarheid is en dat je hier niet alleen mee zit. Het contact met je lotgenoten zal je deugd doen. Je zal van hen en van je sterk netwerk van hulpverleners leren dat je hier uit raakt. Het is een moeilijke weg, maar ze is haalbaar, ook al lijkt het lijden ondraaglijk en onmogelijk te stoppen.

WIE IS LIISA? • Liisa Stiers (26), Heverlee • Studente ervaringswerk binnen de geestelijke gezondheidszorg en verslavingszorg • Liisa schrijft een brief naar haar jongere psychotische zelf, omdat ze vandaag beseft hoe eenzaam ze toen was. Had ze toen geweten wat ze nu weet, dan had dit voor haar heel veel veranderd. TIP VAN LIISA Wees mild en lief voor jezelf. Durf troost en zorg vragen. Het is oké als dingen niet meteen lukken. Jezelf hiervoor afstraffen, werkt averechts.

Doorheen de jaren dat je vecht met deze angsten, zal je leren dat structuur je codewoord wordt. Alles zal vallen of staan bij een zo gestructureerd mogelijk leven. Genoeg slaap, een goed eetpatroon en een correcte medicatieinname zullen je helpen je uitlokkers onder controle te houden. En na een hele tijd vechten met jezelf zul je leren leven met deze kwetsbaarheid. Uiteindelijk zullen de weg die je aflegde en de vaardigheden die je jezelf eigen maakte hierdoor zelfs je grootste kracht worden. Ik wens je troost en veel liefde toe. Ik kan me inbeelden dat je daar naar snakt, want ook ik snak hier nu soms nog naar. Ik hoop dat je volhoudt, Liisa. Het leven heeft je nog zo veel moois te bieden en jij zult openbloeien tot een toffe en sterke vrouw!

Liisa

Niemand mag je aanraken, want ook dat zorgt ervoor dat ze je gedachten kunnen te weten komen. Net zoals niemand in je ogen mag kijken. Je voelt je zo eenzaam, lieve Liisa. Nooit eens onbezorgd een knuffel kunnen toelaten, doet je zo veel pijn en tekent je.

Op school was je altijd zo’n goede leerling, maar nu lig je de hele tijd in de ziekenboeg met geveinsde hoofdpijn zodat je zo weinig mogelijk met anderen in contact wilt komen. Je bent steeds zo Deze tekening maakte Liisa toen ze worstelde met haar psychose en drukt de angst en chaos uit waar ze toen mee geconfronteerd werd.

WIST JE DAT... 38 %

80 %

van de jongeren voelt zich zo slecht dat het hun functioneren belemmert.

van de jongeren wil anderen zo weinig mogelijk met zijn problemen belasten.

60 %

40 %

van de jongeren heeft het gevoel niet aan de verwachtingen te kunnen voldoen.

van de jongeren met psychische problemen is in behandeling.

25 %

van de jongeren in de laatste graad van het secundair onderwijs vindt depressie een teken van persoonlijke zwakte.

16 %

van de jongeren in de laatste graad van het secundair onderwijs heeft zichzelf al 1 of meerdere keren opzettelijk lichamelijk beschadigd (overmatig pillen nemen, krassen …).

Bronnen: Vlaamse Jeugdraad, bevraging psychisch welzijn (2016) www.geestelijkgezondvlaanderen.be - Internationaal onderzoek (HBSC) 2014

¬ hoe gaat het met u?

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

Het pact tussen ziekenfondsen en minister in vijf vragen en antwoorden

‘Het gezondheidsfonds als coach’ Officieel heet het ‘Toekomstpact met de verzekeringsinstellingen’. Maar wat is dat eigenlijk? Luc Van Gorp: ‘Het Toekomstpact is een lijvig document met 66 concrete actie-verbintenissen. Ze zijn verdeeld over zes moderniseringsassen. Het laatste hoofdstuk bevat afspraken over de financiering van de ziekenfondsen. Ziekenfondsen en minister Maggie De Block hebben er meer dan een jaar lang over onderhandeld. De komende jaren moeten de actie-verbintenissen in de praktijk worden gezet.’

Meer dan ooit zullen we ons laten leiden door gezondheidsdoel stellingen. Luc Van Gorp

Waarover gaat dat dan precies? ‘Centraal thema van het pact is de toekomstige rol van de ziekenfondsen binnen onze gezondheidszorg. Die rol wordt gemoderniseerd en versterkt. Het accent verschuift nog meer van uitbetaling naar dienstverlening en begeleiding van leden. Wij maken onze leden wegwijs in het complexe zorglandschap, we gaan pro-actief op zoek naar mensen die recht hebben op een tegemoetkoming of op bepaalde diensten

en voordelen. Op het gebied van gezondheid willen wij een coach zijn. Al een hele tijd bewandelt CM de weg van het gezondheidsfonds. Het pact versterkt ons in die keuze.’ Waarom is zo’n pact eigenlijk nodig? ‘De uitdagingen die in de gezondheidszorg op ons afkomen, zijn immens. De bevolking vergrijst. Het aantal chronisch zieken neemt onrustwekkende proporties aan. De wetenschap staat niet stil. Ziektes die vroeger ongeneeslijk waren, kunnen we nu behandelen. Maar soms staan daar peperdure geneesmiddelen of ingrepen tegenover. Ook de digitalisering zorgt voor een revolutie in onze gezondheidszorg. Het zijn serieuze uitdagingen die ons dwingen om na te denken over onze rol en opdrachten. Met als uiteindelijk doel iedereen een nog betere toegang te verlenen tot gezondheidszorg en gezondheid.’ Wat verandert het pact voor mij? ‘Ook morgen kun je rekenen op dezelfde uitstekende dienstverlening die je van CM gewend bent. Nog meer dan vroeger zullen wij inzetten op advies en begeleiding van onze leden. Een uitstekend voorbeeld is het Infopunt Chronisch Zieken waar zieke of zorgbehoevende mensen en hun mantelzorgers terecht kunnen met al hun vragen. Meer dan ooit zullen we ons laten leiden door gezondheidsdoelstellingen. Zo kunnen we bijvoorbeeld samen inzetten op de

aanpak van depressies en burn-out. En in onze aanvullende diensten en voordelen komt het accent nog sterker te liggen op gezondheid of de verhoging van de draagkracht van leden en samenleving.’ Waarom heeft CM het pact ondertekend? ‘Omdat het pact de rol van de ziekenfondsen moderniseert en versterkt. En daar heeft elke Belg baat bij, of hij nu ziek is of gezond. Het pact erkent CM in al haar dimensies: die van sociale verzekeraar, sociale beweging en sociale ondernemer. CM en de andere ziekenfondsen blijven een belangrijke rol spelen in de organi-

Het pact moder niseert en versterkt de rol van de ziekenfondsen. Luc Van Gorp

satie van onze gezondheidszorg en kunnen er mee over waken dat elke euro goed besteed is. Op die manier blijven we heel dicht bij onze leden staan en kunnen we hun vragen en verzuchtingen omzetten in concreet beleid.’ Dieter Herregodts Stefan Dewickere

Wat is de rol van de ziekenfondsen binnen onze gezondheidszorg? Dat is het onderwerp van het pact dat alle ziekenfondsen en minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Maggie De Block zopas ondertekend hebben. ‘Een historische gebeurtenis’, zegt CM-voorzitter Luc Van Gorp. ‘Het pact bevestigt en versterkt onze rol als gezondheidsfonds.’

Tentoonstelling over adoptie

Kosten voor dringende medische zorg op vakantie in het buitenland worden terugbetaald door de CM-reisbijstand. Vanaf 1 januari komen reizen naar sommige verre bestemmingen niet meer in aanmerking. In de landen van West- en Centraal-Europa en het Middellandse Zeegebied kun je wel nog een beroep doen op de CM-reisbijstand. Voor jongeren die recht hebben op kinderbijslag blijft de CM-reisbijstand wereldwijd gelden. Ook voor vakanties die starten in 2016 en eindigen in 2017 blijft de CM-reisbijstand wereldwijd voor alle leden van toepassing. Vertrek je op reis naar het buitenland na 31 december 2016, dan bekijk je het best vooraf of voor dat land de CM-reisbijstand nog telt. Een volledig overzicht vind je op de website.

Vanaf Nieuwjaar kunnen langdurig zieke kinderen sneller onderwijs volgen vanop afstand via internet. Nu kan dat vanaf zes weken ziekte. Vanaf 2017 wordt dat mogelijk vanaf vier weken ziekte. Die aanpassing lukt dankzij een betere dienstverlening en bijkomend materiaal.

Sinds de start van Bednet hebben al 1 783 langdurig en chronisch zieke kinderen uit bijna 900 scholen van internetonderwijs kunnen gebruik maken.

De tentoonstelling Adoptie. Tussen avontuur en kwetsuur in museum Dr. Guislain in Gent schetst de gevoelige geschiedenis van adoptiepraktijken. Het opvangen van niet-biologische kinderen in gezinnen is van alle tijden, maar pas in 1940 wordt het mogelijk om minderjarigen te adopteren. Tussen de jaren vijftig en zeventig van de vorige eeuw staan ongehuwde moeders hun kind onder dwang af. In de jaren zeventig en tachtig wordt het taboe rond ongehuwd moederschap langzaam doorbroken. Tegelijkertijd stijgt in die periode het aantal adopties uit het buitenland. Met historische documenten en foto’s, filmfragmenten en getuigenissen illustreert de tentoonstelling dit gevoelig thema. De tentoonstelling loopt tot 16 april.

✔✔www.cm.be/reisbijstand

✔✔www.bednet.be

✔✔www.museumdrguislain.be

De Vlaamse overheid subsidieert Bednet, een vzw die zieke kinderen de kans biedt les te volgen vanop afstand. Zo blijven ze ook in contact met hun klasgenoten.

‘t kort

Sneller Bednet inschakelen

GEZOND IN

Nieuwe voorwaarden CM-reisbijstand

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

¬ post

VACATURE m/v CM zoekt • Software Engineer JAVA • Webmaster • Functioneel analist • Adviserend geneesheer Leuven • Intern auditor

GEDACHT

Globaal medisch dossier

Voltijds – onbepaalde duur – Schaarbeek Meer info over deze en andere vacatures op www.cmjobs.be

kwb vzw zoekt: • Coach afdelingsondersteuner Oosten West-Vlaanderen (m/v) voltijds - onbepaalde duur meer info: www.kwb.be

Iedereen in ons gezin had een globaal medisch dossier (GMD) bij een arts in een groepspraktijk. Eind augustus heeft die arts de praktijk verlaten. Mijn man consulteerde een andere huisarts. Toen ik de doktersbriefjes daarvoor indiende bij het ziekenfonds, merkte ik dat het remgeld hoger was. Mijn man moest nu 6 euro betalen, voordien 4 euro. Zijn globaal medisch dossier werd ineens buiten beschouwing gelaten. Daardoor heeft hij geen recht meer op een hogere terugbetaling. De huisarts die uit de groepspraktijk is weggegaan, hield voor mijn man wel een GMD bij. Maar een GMD is blijkbaar gekoppeld aan een arts. Als die plots vertrekt, is de patiënt de dupe. ••• Paulette Boisschot, Vossem

• Sociale innovator (m/v)

Een globaal medisch dossier is altijd gekoppeld aan een individuele arts, nooit aan een groepspraktijk. De remgeldvermindering geldt wel voor alle artsen die behoren tot dezelfde groepspraktijk. Maar als de arts weggaat uit de groepspraktijk, vervalt het financieel voordeel bij de andere artsen uit de groepspraktijk.

voltijds - onbepaalde duur - Schaarbeek meer info: www.kwb.be

Als de vroegere huisarts het GMD al verlengd heeft in 2016, kan de nieuwe huisarts dat dit jaar niet meer doen. Hij kan het GMD pas officieel overnemen in 2017, maar hij kan wel vragen om het in te kijken. Is dat het geval, dan heeft de patiënt wel recht op remgeldvermindering. Op voorwaarde dat de arts de letter G op het attest voor verstrekte hulp noteert.

Attesten mailen? Voor terugbetaling van medische zorg moeten wij attesten en facturen in een CM-brievenbus deponeren. Als

gepensioneerden vragen wij ons af of wij die documenten niet via e-mail mogen opsturen. Dan hebben wij geen speciale enveloppen meer nodig. Ouderen moeten de documenten dan ook niet meer wegbrengen naar een CMbrievenbus. Eerst een gele klever op de formulieren kleven, nadien inscannen en versturen, al dan niet met leesbevestiging. Dat moet toch mogelijk zijn? ••• G. Lauwers, Merksem

Een scan of kopie van een getuigschrift voor verstrekte hulp doorsturen zou inderdaad makkelijker zijn, maar het is niet rechtsgeldig. Het ziekenfonds mag enkel terugbetalingen doen op basis van originele documenten. Zo wordt fraude tegengegaan. Bij verdere informatisering zal het doorsturen van gegevens rechtstreeks gebeuren tussen zorgverleners en ziekenfondsen via een beveiligd circuit.

Betalende derde Ik hoor van vrienden dat zij alleen het remgeld moeten betalen als zij hun huisarts raadplegen. Mijn huisarts rekent mij altijd het volledige bedrag aan. Hij geeft mij een attest mee dat ik bij het ziekenfonds moet indienen voor terugbetaling. Vanwaar dit verschil? ••• Ludo Dehaen, Herne

Voor mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming moet de huisarts voor een raadpleging de regeling betalende derde toepassen. Voor mensen die gewoon verzekerd zijn, is dit niet toegestaan. In specifieke gevallen zoals bij palliatieve patiënten of mensen met het statuut chronische aandoening mag de huisarts de regeling betalende derde toepassen voor raadplegingen en huisbezoeken.

Stuur je lezersbrief naar Redactie Visie, Postbus 20, 1031 Brussel of naar lezers@visieredactie.be. Vermeld je woonplaats. De redactie kan de teksten inkorten of niet opnemen bij plaatsgebrek. Onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je je reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk.

GECITEERD Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links naar rechts een citaat.

Cadeautip voor de feestdagen

Vayamundo Oostende: sfeer, zee en strand...

citaat 242&_citaat 242&.qxd 19-05-16 15:59 Pagina 1

en alles onder 1 dak, ook een aanrader in de winter!

1. Venetiaanse titel; 2. vogel; 3. feest; 4. kleur; 5. golf; 6. taille; 7. zuivelproduct; 8. kerf; 9. vrucht; 10. kleur; 11. zanggroep; 12. gelijktijdig afvuren van vuurwapens als eerbewijs; 13. zevende maand; 14. muziekstuk.

PROMO MIDWEEK vanaf

€

Citaat 242

E D K O U G E

D N U T

F N U M

F G E I

4 G N R S O E O N 5

V B E A R A R T

K E N A D A O S

U E

E S G T

8 O S N R E H D E 9

B E R A M A

10 B O T

T M

Z G E

11 W IJ K G O O E R 12 S A N

13 B R

E U N

Nog opzoek naar een leuk cadeau voor onder de kerstboom? Doe een cadeaubon van Corsendonk cadeau! Stel zelf je persoonlijke cadeaubon samen! Ter waarde van een bepaald bedrag, een arrangement, een ontbijt of een diner? Alles is mogelijk! Bovendien zijn deze bonnen minstens 1 jaar geldig!

14 R O G N E D O N Streep op elke regel de letters weg, die samen het woord vormen dat overeenkomt met de omschrijving. De resterende letters vormen van boven naar beneden en van links

Vayamundo Houffalize: met de ganse familie naar de ardennen: genieten in de bosrijke vallei van de Ourthe!

VALENTIJN MIDWEEK maaltijden in half- of volpension maa 13/02 - vrij 17/02/17 Busuitstap | Valentijnsbal | 4-gangenmaaltijd op dinsdag 14/02 vanaf

€

267

per persoon

Interesse? Contacteer ons via info@corsendonkhotels.com Voor meer informatie over onze hotels & clubs:

www.corsendonkhotels.com

speciale extra midweek maa 06/02 - vrij 10/02/17 Na het geweld van de feestdagen er eens heerlijk tussenuit... Lekker uitwaaien aan zee met tal van leuke muziek- en culinaire momenten.

De Corsendonk Hotels & Clubs zijn gelegen aan de Kust (Blankenberge), de Ardennen (Spa) en de Kempen (Turnhout, Oud-Turnhout & Retie). Iedereen vindt er bovendien zijn gading dankzij de keuze tussen een stadshotel, een vakantiecentrum of een voormalig klooster.

V E O L

179

per persoon

maaltijden in half- of volpension maa 16/01 - vrij 20/01/17 | maa 30/01 - vrij 03/02/17 (ook mogelijk van zon 29/01 - don 02/01/17)

het ganse jaar door

GENIETEN

Programma met Jan & Marie: Quiz, Valentijnsbal, country hits, en voor de derde keer, de schoonheidsschool van Marche-enFamenne. NIET TE MISSEN!

078 156 100

Alle info en reservaties: contactcenter@vayamundo.be www.vayamundo.be | facebook.com/vayamundo.be

Het citaat is van John Morley: “Je kunt geen mens overtuigen door hem tot zwijgen te brengen”

ZEGT

gewikt en gewogen ¬

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

Chantal Pattyn over combinatie carrière en ouderschap

‘Voor mijn zoon laat ik alles vallen’ ‘Als je de baas bent, dan kun je vandaag toch beslissen om niet te gaan werken?’ Klara-nethoofd Chantal Pattyn bundelde deze en andere leuke uitspraken van haar zoon in het boekje Zegt Zoonlief. Een gesprek over een kind alleen opvoeden en hard werken.

omdat ik mijn werk heel graag doe. Ik heb zelf gekozen voor dit leven. En ja, het is moeilijk als alleenstaande moeder. Ik heb een heel leger om mij heen verzameld. Familie, vrienden, oppas, babysit, enzoverder. Ik sta zeer zelden zelf om halfvier aan de schoolpoort. Maar ben ik daarom een slechte moeder? Ik denk het niet. Mijn geweten knaagt niet, ik ben er ontzettend veel voor mijn zoon.’

Je zoon heeft een unieke kijk op de dingen? Chantal Pattyn: ‘Het is een speciaal kind maar ieder kind is speciaal. Hij is heel gevoelig en ziet vaak dingen die ik niet opmerk. Onlangs wees hij me in de badkamer nog op een mooie speling van het licht op de muur, waarmee hij met een spiegel begon te experimenteren. Dat is het geweldige aan kinderen: ze geven je een andere kijk op de wereld. Ze begrijpen ook veel nog niet, en dat vullen ze op met hun verbeelding. Zo zagen we bijvoorbeeld in het openluchtmuseum in Middelheim een sculptuur van een kapotte auto en een boot die over het water hing. Waarop hij zei: een kunstwerk is dus iets dat niét werkt. Zou je daar niet eens een ander woord voor zoeken, mama? Waarmee hij ergens wel een punt heeft, natuurlijk (lacht).’ Vanwaar komen die ideeën, denk je? ‘Ik praat voortdurend met hem en neem

Joost Joossens, VRT

e is nethoofd van radiozender Klara, manager cultuur van de VRT en ze presenteert een eigen radioprogramma. Maar haar zoon van acht is het allerbelangrijkste in haar leven. ‘Moeder zijn valt met niets te vergelijken. Als er iets met hem is, laat ik alles vallen.’ Ze voedt haar zoon voor 80 procent van de tijd alleen op, wat wel eens heftig is, maar ook heel grappige conversaties oplevert.

uuChantal Pattyn: ‘Moeder zijn valt met niets te vergelijken.’

Ik sta zeer zelden zelf om halfvier aan de schoolpoort. Maar ben ik daarom een slechte moeder? Ik denk het niet. Chantal Pattyn

hem overal mee naartoe. Hij krijgt daardoor veel grotemensendingen te zien. Ik ben er uiteraard een absolute voorstander van om kinderen zoveel mogelijk creativiteit mee te geven. Zo ging hij bijvoorbeeld mee naar een dansvoorstelling

Wat tweet er in het struikgewas? Visie plukt enkele rake commentaren van de sociale netwerksite.

@EvaBrumagne Als we geen burn-out-epidemie meer willen, moeten we stoppen met onze focus op welvaart te leggen.

@JasperDhoore We hebben het allemaal zo druk, druk, druk: Vijfde meer langdurig zieke dertigers in jaar #burnout tijd.

@mynameiswouter Met 20 000 in Brussel. ‘Geen mat is groot genoeg om dat signaal onder te vegen’ #wittewoede

van Rosas. Natuurlijk verstaat hij daar de finesses nog niet van, maar hij heeft er wel van genoten. Hij danst zelf heel graag, ook al vindt hij dat eigenlijk iets voor meisjes. Maar in die voorstelling zag hij jongens die dansen, in een roze t-shirt nog wel. Toen we na de voorstelling uit de metro kwamen begon hij hen spontaan na te doen, met iets dat bijna op een grand écart leek.’ Klaagt hij soms dat je te veel werkt? ‘Voortdurend. Jij ben de baas, hé mama, zegt hij dan. Dan kun je toch zelf beslissen om vandaag niet te gaan werken. Of hij vraagt of ik niet eens van werk zou veranderen. Dan leg ik hem uit dat ik niet wil veranderen

beelding

UIT

Toch krijg je daar soms commentaar op. ‘Ik ben er ontzettend van geschrokken. Valt je carrière te combineren met een kind, dat is een vraag die enkel aan vrouwen wordt gesteld, nooit aan mannen. Daar ga ik van steigeren. Ik schrik soms van de conservatieve blik die mensen op die zaken hebben. Ook vrouwen. Ik hou passioneel van hetgeen waar ik professioneel mee bezig ben. Het is mijn keuze om heel hard te werken. Het is niet omdat ik alleenstaand ben, dat ik dat niet mag. Iedereen moet daar vrij in zijn, vind ik. Ik veroordeel ook geen mensen die minder hard werken dan ik, die niet van plan zijn om halve nachten door te doen. Je moet doen waar je zelf in gelooft.’ Heb je bepaalde dromen voor je zoon? ‘Niet echt, ik wil geen dingen op hem projecteren. Mijn grootste droom is dat hij zich lekker in zijn vel voelt en dat hij in zijn leven doet wat hij wil doen, wat hij graag doet. Dan maakt het voor mij echt niet uit wat hij doet, of hij nu met zijn handen werkt of iets helemaal anders doet. Zolang hij maar op een goede manier in de wereld staat, is alles oké voor mij.’ Nele Verheye

✔✔Het boekje Zegt Zoonlief is uitgegeven bij Borgerhoff &Lamberigts.

Visie ¬ vrijdag 9 december 2016

CONCERT

Helmut Lotti zingt op 19 december in AB voor ‘Artists for India’

‘Zuster Jeanne is een vrouw met lef’ Helmut Lotti en goede doelen, dat is een match made in heaven. Hij is al sinds 1997 Unicef-ambassadeur, veilde zijn roze Saab décapotable voor het goede doel en leefde 48 uur op straat in Brussel om aan den lijve te ondervinden wat het is om dakloos te zijn. Eind deze maand gaat hij op vraag van ACV Voeding en Diensten het podium van de AB (Ancienne Belgique) op om geld in te zamelen voor de stichting van zuster Jeanne Devos, een dame die hem na aan het hart ligt. ‘Op haar eentje stelde zij het hele kastesysteem in India in vraag. Daar moet je lef voor hebben.’

persoonlijk. Een paar jaar geleden heb ik een single gemaakt voor het Kinderarmoedefonds, Armoe! heette die. Ik was op uitnodiging van toenmalig minister Ingrid Lieten mee gaan brainstormen over manieren om kinderarmoede aan te pakken. Er is toen een fonds opgericht, maar ik wilde meer doen. Ik had het als kind zelf niet breed. We hadden thuis geen badkamer, wasten ons in de keuken. We hadden geen deftig toilet. Ik durfde geen vriendjes meenemen naar huis. Ik weet dus hoe het is, en geen enkel kind zou zo moeten opgroeien.’

Wat vind je zo fantastisch aan haar? ‘Bijna op haar eentje is zuster Jeanne in India beginnen op te komen voor kinderen die daar misbruikt werden als huisslaven. Arme kinderen die niet werden betaald, amper eten kregen, en waarvan de baas vaak zijn handen niet kon thuis houden. Zij heeft geijverd voor betere rechten, on-

Maarten De Bouw

edereen zorgt voor iedereen. Dat is het motto van Music For Life dit jaar, de jaarlijkse liefdadigheidsactie van radiozender Studio Brussel. Heel Vlaanderen zet deze maand acties op voor een zelfgekozen goed doel, de week voor kerstmis komt alles samen tijdens de Warmste Week. Ook ACV Voeding en Diensten wilde graag haar steentje bijdragen. Op maandag 19 december organiseert de centrale samen met rockband Jacle Bow ‘Artists for India’ in de Brusselse concertzaal AB. Een van de artiesten die daar belangeloos op het podium staan, is Helmut Lotti. De zanger is een grote fan van zuster Jeanne Devos, naar wiens stichting de opbrengsten van die avond gaan. ‘Ik ging zelfs al een keer zingen voor haar en een 50-tal van haar mede-missiezusters in Heverlee, waar ze wonen. Zonder micro, met een pianist én met aangepast repertoire. Fantastisch was dat.’

uuHelmut Lotti treedt al een aantal jaar belangeloos op voor zuster Jeanne Devos. ‘Ik ging zelfs al een keer zingen voor haar mede-missiezusters in Heverlee, waar ze wonen.’ derwijs, erkenning voor hun job als huispersoneel. Op haar eentje durfde ze het aan om het hele kastesysteem in India in vraag te stellen. Daarvoor is ze meermaals bedreigd. En dat allemaal om mensen te beschermen tegen onrecht. Daar moet je ongelofelijk veel lef voor hebben. En ook vandaag doet ze onvermoeibaar verder. Ze is intussen 81, maar ik denk dat ze dat zelf soms vergeet.’ Je stond eerst niet op de affiche van de benefietavond in de AB? ‘Ik wilde heel graag meedoen, maar er waren al langer tv-opnames gepland. Toen bleek dat die niet doorgingen, heb ik meteen gemaild dat ik er absoluut wilde bijzijn. Iemand als de bekende kinderpsycholoog Peter Adriaenssens (kinderpsycholoog, red.) zet zich trouwens ook enorm in voor

A tribute to Jeanne Devos met onder andere Clouseau, Adamo, Helmut Lotti en Frank Vander linden Op 19 december 2016 hosten ACV Voeding & Diensten en Jacle Bow een unieke avond in de AB voor Music For Life: Artists For India. Daarmee willen ze Nobelprijs-genomineerde Jeanne Devos in de bloemetjes zetten en geld inzamelen voor haar Indische organisatie, National Domestic Workers Movement. Jeannes werk wordt sinds jaren ondersteund door ACV Voeding en Diensten. De ervaring die de vakbond hier verworven heeft in haar strijd voor betere loon- en arbeidsvoorwaarden, deelt zij met Jeannes organisatie. ‘Regelmatig gaan mensen van onze centrale naar India om daar mensen te begeleiden en op te leiden. Maar ook Indiase delegaties komen naar hier om te zien hoe wij het vakbondswerk regelen’, zegt voorzitter Pia Stalpaert.

✔✔Tickets kan je kopen via de site van de AB, www.abconcerts.be of bestellen via Fabienne.DeBlock@acv-csc.be

colofon

haar fonds. Hij ging al mee ter plaatse om met de misbruikte kinderen te werken, te praten. Ik kan daar niks gaan doen. Dus als ik hier kan helpen door af en toe een concert te spelen, dan doe ik dat met plezier. De afgelopen twee jaar ging de opbrengst van het Helmut & Friends-winterconcert ook naar haar Kinderrechtenfonds.’ Waar komt jouw maatschappelijk engagement eigenlijk vandaan? ‘Ik denk dat je de oorzaak moet zoeken bij mijn katholieke opvoeding. Al die verhalen over Sint-Maarten die de helft van zijn mantel weggaf aan een bedelaar, of Franciscus van Assisi die soberheid predikte… Ik was daar wel vatbaar voor. Toen ik 6 was, wilde ik zelfs pastoor worden. Tot ik hoorde dat je dan niet mocht trouwen. (lacht) Maar er zit dus veel liefde in mij waar ik iets mee wil doen. Ik heb ook het gevoel dat ik zoveel goeds in mijn leven heb gekregen, dat het misdadig zou zijn om niks terug te doen. Pas op, ik moet mezelf daar ook soms in stoppen. Als ik inga op elke vraag die ik krijg, kan ik twee jaar aan een stuk een benefiettour doen.’ Hoe maak je dan een keuze in de goede doelen die je steunt? ‘Ik kijk naar de organisatie, de personen erachter, hoeveel verschil mijn engagement kan maken en in hoeverre het aansluit bij mijn werk als Unicef-ambassadeur. Want ik kan ook geen 20 verschillende boodschappen verkondigen, het moet wel geloofwaardig blijven. Soms raakt het ook

Je leefde 2 jaar geleden ook een keer 48 uur op straat in Brussel. ‘Dat was op vraag van het tv-programma Ook getest op mensen. Ik wist dat ik dakloos was voor een spel, maar toch was ik geschokt. Door het gebrek aan menselijkheid, hoe snel je als dakloze uit de maatschappij valt. In die 48 uur hebben amper drie mensen me willen helpen. Een dame die zei dat ze zag dat ik ‘nog niet verloren was’ en me aan werk wilde helpen, en twee moslims. Terwijl ik van elk terras – waar ik me aan de brandertjes wilde opwarmen – werd gejaagd omdat ik niets consumeerde, bracht de eigenaar van een pitazaak waar ik mijn paar sandwiches opat, me warme thee. Dat heeft me serieus de ogen geopend. In de kern geloven moslims en christenen in dezelfde waarden.’

Ik heb het gevoel dat ik zoveel goeds in mijn leven heb gekregen, dat het misdadig zou zijn om niks terug te doen. Helmut Lotti

Je gaf de laatste jaren verschillende keren aan dat je het soms moeilijk had met het imago en de nummers van ‘Helmut Lotti’, je wilde een andere weg inslaan. Nu keer je toch weer terug naar je roots: in 2017 trek je met een groot orkest door Duitsland. ‘Het heeft even geduurd, maar nu begrijp ik dat mijn carrière een geschenk was en is. Ja, ik was op een gegeven moment maar 80 procent tevreden met wat ik deed, maar 100 procent? Dat kan niemand bereiken, en dat snap ik nu. Ik heb nu ook gevoeld wat het is om geen commercieel succes te hebben, en thuis te zitten in plaats van op een podium te staan. En dat is toch ook mijn leven niet. (lacht) Ik ben nog maar 47 jaar. Ik hoop heel oud te worden en nog heel lang te kunnen zingen. Op een podium staan, daar krijg ik energie van. De tickets voor The Comeback Tour in Duitsland verkopen als zoete broodjes, en er blijven maar data bijkomen. Ik ben daar alvast heel dankbaar om.’ Kaatje De Coninck

Visie is een tweewekelijks ledenblad, inbegrepen in het lidmaatschap van CM en ACV Voeding en Diensten, ACV-CSC METEA, ACV Bouw - industrie & energie en ACV Transcom • Verantw. Uitg. nat. pag.: Linde De Corte • Hoofdredacteur: Jurgen D’Ours • Redactie beweging.net en ACV: Kaatje De Coninck, Leen Grevendonck, Amélie Janssens, Hilde Van Malderen, Patrick Wirix, David Vanbellinghen, Karen Zelderloo, Kris Six, Gianni Greco, Marjan Cauwenberg • Redactie CM: Dieter Herregodts (coördinatie), Martine Creve, Eric De Maegd, Thomas Rosseel, Nele Verheye, Anneleen Vermeire • Vormgeving: Bart Gevaert, Rutger Van Parys • Redactie Visie: PB 20, 1031 Brussel, tel. 02 246 31 11 • lezers@visieredactie.be • Druk: Coldset Printing Partners, A.Gossetlaan 30, 1702 Groot-Bijgaarden • Artikels regionale bladzijden (16-19) vallen onder de resp. verantw. uitgevers. •