IX Międzynarodowy Przegląd Ekslibrisu Drzeworytniczego i Linorytniczego Katowice 2014 by Biblioteka Slaska

Biblioteka Śląska

Katalog wystawy / Catalogue of the exhibition Maj–Czerwiec 2015 / May–June 2015 Biblioteka Śląska w Katowicach / Silesian Library in Katowice Organizator Przeglądu / Organizer of the Review Biblioteka Śląska w Katowicach / Silesian Library in Katowice

Komitet Wydawniczy / Editorial Committee prof. zw. dr hab. Jan Malicki – przewodniczący / president prof. zw. dr hab. Ryszard Kaczmarek – zastępca przewodniczącego / vice president mgr Magdalena Skóra – zastępca przewodniczącego / vice president dr Barbara Maresz – sekretarz / secretary

Tłumaczenie / Translation Wisława Bertman Realizacja projektu / Realization of the project Monika Wieczorek, Zdzisław Grzybowski, Alina Jarczyk Projekt okładki / Cover design Monika Wieczorek Skanowanie ekslibrisów / Digitization of ex-librises Zdzisław Grzybowski Na okładce / On the cover ekslibrisy Sylwii Zawiślak, Polska / Poland Wydawca / Publisher Biblioteka Śląska e-mail: promocja@bs.katowice.pl ISBN 978-83-64210-20-4 Nakład: 150 egz. / Published in 150 copies

Jury Przeglądu / Jury of the Review Prof. zw. Michał Kliś – przewodniczący Jury, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach / president of Jury, Academy of Fine Arts in Katowice Prof. zw. dr. hab. Jan Malicki – dyrektor Biblioteki Śląskiej w Katowicach / director of Silesian Library in Katowice Mieczysław Bieleń – bibliofil, kolekcjoner ekslibrisów / bibliophile, ex-libris collector Magdalena Skóra – zastępca dyrektora Biblioteki Śląskiej w Katowicach / deputy director of Silesian Library in Katowice prof. asp, dr hab. Ewa Stopa-Pielesz – Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach / Academy of Fine Arts in Katowice Tadeusz Michał Siara – artysta grafik / graphic artist

Nagrody / Prizes

I NAGRODA / I PRIZE DYPLOM i MEDAL im. Pawła Stellera diploma and medal named after Paweł Steller Sylwia Zawiślak, Polska / Poland II NAGRODA / II PRIZE DYPLOM i MEDAL im. Pawła Stellera diploma and medal named after Paweł Steller Takao Sano, Japonia / Japan III NAGRODA / III PRIZE DYPLOM i MEDAL im. Pawła Stellera diploma and medal named after Paweł Steller Łukasz Cywicki, Polska / Poland

Wyróżnienie honorowe w postaci dyplomu i medalu im. Pawła Stellera Honorable mention – diploma and medal named after Paweł Steller Martin Manojlín, Czechy / Czech Republic Nagroda Specjalna Dyrektora Biblioteki Śląskiej w Katowicach i medal im. Pawła Stellera Special Prize of the Director of Silesian Library in Katowice and medal named after Paweł Steller Andrzej Bortowski, Polska / Poland Wyróżnienie Śląskiego Towarzystwa Miłośników Książki i Grafiki i medal im. Pawła Stellera Honorable mention of the Silesian Bibliophiles and Iconophiles Association and medal named after Paweł Steller Yannis Kiriakidis, Grecja / Greece Wyróżnienie „Guliwera”, czasopisma o książce dla dziecka Honorable mention of Guliwer, the children’s book magazine Liwia Borowska, Polska / Poland

MEDAL im. Pawła Stellera Projekt Leszek Wieluński

MEDAL named after Paweł Steller designed by Leszek Wieluński

Mocny siłą wyobraźni artysty IX Międzynarodowy Przegląd Ekslibrisu Drzeworytniczego i Linorytniczego im. Pawła Stellera Katowice 2014 w gościnnych progach Biblioteki Śląskiej to wydarzenie artystyczne o zasięgu wykraczającym daleko poza stary kontynent. Konkurs wyłania w kolejnych edycjach nowy i odkrywczy świat warsztatu graficznego oraz jego wykorzystanie w najstarszej technice wypukłodruku, jakim od stuleci jest drzeworyt. Linoryt ma wszystkie atrybuty matrycy wypukłodrukowej z jednym zastrzeżeniem, jest znacznie młodszy i bardziej tolerancyjny dla artysty. Chociaż czasem może być zawodny, mniej trwały jako matryca. W dzisiejszej dobie pojawia się istotny problem nakładu autorskiego. Czy w obecnej ostrej walce o prawa autorskie mamy możliwość kontroli nakładu minimalnego ekslibrisu? Cechą rozpoznawczą tego międzynarodowego konkursu jest szacunek do klasycznej formy druku wypukłego, co potwierdza werdykt jury. Wartość jakości odbitki dzieła graficznego musi iść w parze z pomysłem, swoistą anegdotą tego małego w wymiarach obrazu, a mocnego siłą wyobraźni artysty. Pierwsze miejsce za cykl czterech grafik z kogutkiem na pierwszym planie, zrealizowanych w konwencji staropolskiego, niemal jarmarcznego drzeworytu przez debiutującą w IX edycji Sylwię Zawiślak, potwierdza realność wizji drzeworytu w oparciu o tradycje cięcia sztorcowego klocka z gruszy. Autorka dała w tych kompozycjach dowód, że w małych poletkach czerni i bieli odnajdujemy radość tworzenia. Drugie miejsce za cykl czterech pór roku przypadło japońskiemu artyście, który bywał na salonach Biblioteki Śląskiej, Takao Sano. To bardzo wyrafinowane kolorystycznie kompozycje. Mamy poczucie obcowania z wielką kulturą japońskiego drzeworytu poprzez współcześnie tworzącego autora. Kolejny laureat to mistrz portretu w ascetycznym rygorze czerni i bieli z wykorzystaniem silnego tłoku, niemal reliefu, gdzie biel mięsistego papieru dodaje blasku tym miniaturom. To dzieło Łukasza Cywickiego, laureata z 2012 roku.

Regulaminowe wyróżnienie honorowe pofrunęło na pajęczych żaglach za Olzę, do Martina Manojlína z Czech. To pełna mrocznych wizji czteroczęściowa opowieść. Wysycony kolor, finezyjny rysunek przenoszą naszą wyobraźnię w literaturę grozy, rzeczywistości wykreowanej w symbiozie z tekstem literackim. W szranki z artystami z poważnym dorobkiem staje w tej edycji konkursu najmłodsza uczestniczka ekslibrisowej potyczki sześcioletnia autorka Liwia Borowska. Zdobywa nagrodę „Guliwera” za pracę, którą podbiła serca jurorów. To powrót do lat naszych fascynacji książką i tym poczuciem, że to swoiste opieczętowanie ekslibrisem czyniło z tej pierwszej lektury moją własność – tak dziś odczytuję to zdarzenie. Tajemniczy portret, zakomponowany w wydłużonym prostokącie, ukazuje zadziwione oczy. Może to autoportret? Może jej bajkowi przyjaciele? Specjalne miejsce wśród laureatów konkursu zajmuje ekslibris dla Mieczysława Bielenia autorstwa Andrzeja Bortowskiego. Wyróżnienie to przyznał dyrektor Biblioteki Śląskiej. Liczne uczestnictwo autorów w IX Międzynarodowym Przeglądzie Ekslibrisu, tak jak w poprzednich edycjach, potwierdza potrzebę kontynuacji tej formy twórczości w oparciu o dobrze rozumiane walory klasycznego warsztatu graficznego. Szczególnie wypukłodruku, koronnej dyscypliny graficznej patrona konkursu, wybitnego artysty śląskiej ziemi, jakim był Paweł Steller. A co szczególnie ciekawe dla katowiczan, mieszkał w czasach II RP w pobliżu dzisiejszej siedziby katowickiej ASP, o czym usłyszałem przed laty od syna artysty – Pana Stefana Stellera. prof. Michał Kliś, ASP Katowice

Powerful by the Strength of Artistic Imagination 9th International Review of the Woodcutter’s and Linoleum Ex-libris Print named after Paweł Steller, Katowice 2014, organized in the hospitable Silesian Library is an artistic event which reaches far beyond the old continent. The review in its subsequent editions reveals a new and explorative world of graphic technique and its use in the oldest form of relief printing – wood engraving. Linocut has all the attributes of the relief printing matrix, with one caveat, it is much newer and more tolerant for the artist. However it can be sometimes misleading and less solid as a matrix. These days the important problem is the matter of author’s edition. Do we have – in the present fight for author’s rights – possibility to control the minimal edition of ex-libris? The distinctive trait of this international competition is the respect for the classic form of relief print, exposed in the jury’s verdict. The quality of graphic-art print has to go hand in hand with an idea, an anecdote related to the picture, which is small in size but powerful by the strength of artistic imagination. The 1st prize for the series of four graphic works with a rooster in the foreground, realized in the convention of an old Polish, almost tawdry woodcut, by the debutant of the Review – Sylwia Zawiślak, confirms the reality of the woodcut vision based on traditional transverse cut in a woodblock of a pear tree. The author in her compositions proved that in small black and white fields you can find the joy of artistic creation. The 2nd prize for the series of four seasons received Takao Sano, Japanese artist, who has already visited the Silesian Library before. His compositions, very refined in colour, give us the impression of the communion with great Japanese culture, presented by contemporary author. The third winner – Łukasz Cywicki, the laureate of 2012 – is a master of portrait in an ascetic black and white rigour with a deep embossment, where the whiteness of the fleshy paper adds shine to the miniatures – author. The honorable mention flew on the spidery sails across Olza River, to Martin Manojlín in Czech Republic. His work is full of dark visions tale, in four parts. Intense colour and sophisticated

drawing bring our imagination into the literary world of reality created in the symbiotic relation with literary text. The youngest entrant of the review, 6 year old Liwia Borowska, enters the list against the experienced authors. She wins the „Guliwer’s prize” for his work, which conquered the heart of jury. It is a return to our first fascinations with a book and to this feeling that stamping it with own ex-libris was at the same time making the reading our personal matter – it is how I interpret this. A mysterious portrait composed in a long rectangle shows amazed eyes. Maybe it is a self-portrait? Maybe her friend from a fairy-tale? The special place among the laureates of the review belongs to Andrzej Bortowski, the author of the ex-libris for Mieczysław Bieleń. This prize has been conferred to the winner by the director of Silesian Library. The number of authors participating in the 9th International Review of Ex-Libris, as well as in previous editions, confirms the need for continuing this form of creativity on the basis of well-understood qualities of the classic graphic technique, especially relief printing, the technique which brought the crowning achievements of the patron of the competition, Paweł Steller – outstanding artist of the Silesian land. And what is especially interesting for people living presently in Katowice, he lived in the inter-war period, near the present building of the Academy of Fine Arts in Katowice – I heard of it from his son, Mr. Stefan Steller, some years ago. Prof. Michał Kliś, ASP Katowice

L aur e aci / L aur e ates

I nagroda i Medal im. Pawła Stellera I Prize and Medal named after Paweł Steller

Sylwia ZAWIŚLAK Polska / Poland

118 x 92 mm

Sylwia ZAWIĹ&#x161;LAK Polska / Poland

123 x 90 mm

Sylwia ZAWIĹ&#x161;LAK Polska / Poland

128 x 90 mm

Sylwia ZAWIĹ&#x161;LAK Polska / Poland

118 x 85 mm

II nagroda i Medal im. Pawła Stellera II Prize and Medal named after Paweł Steller

Takao SANO Japonia / Japan

110 x 70 mm

Takao SANO Japonia / Japan

110 x 70 mm

Takao SANO Japonia / Japan

110 x 70 mm

Takao SANO Japonia / Japan

110 x 70 mm

III nagroda i Medal im. Pawła Stellera III Prize and Medal named after Paweł Steller

Łukasz CYWICKI Polska / Poland

90 x 100 mm 24