Bibliotheekblad nummer 3 2020

In de serie over trends in het boekenvak na bibliotheek en boekhandel is de beurt nu aan de CPNB, die jaarlijks, naast het organiseren van de Boekenweek, de Kinderboekenweek en Nederland Leest, de Top 100 publiceert: een lijst met de honderd meest verkochte en meest uitgeleende titels.

Het was het jaar van Lucinda Riley, zegt directeur Eveline Aendekerk, en dat kan een understatement genoemd worden. In de CPNB Top 100 van in 2019 uitgeleende boeken zijn zeven titels van Riley bij de bovenste vijftig te vinden, met name delen in de reeks De zeven zussen, die ook een ongekend verkoopsucces is. In literaire kringen wordt erop neergekeken, dat neemt niet weg dat de cyclus door een grote groep lezers omarmd wordt en daarmee het lezen bevordert. Eveline: ‘Riley doet echt heel grondig research, dus je steekt er ook nog wat van op. De mensen die zij met haar boeken bereikt zouden ook wel eens de incidentele lezers kunnen zijn. Of de mensen die eigenlijk al heel lang niet meer lazen en dat nu zijn gaan doen. Op een verjaardag sprak ik de buurvrouw van mijn moeder en vroeg wat ze las. “Achttien februari staat in m’n agenda, dan komt deel zes!” zei ze. Wat ik heel interessant vind, die serie is groot geworden zonder gebruikelijke free publicity door interviews te geven, maar met slimme marketing. Zo zijn de boeken door de lezer ontdekt, en worden haar verhalen door de lezer gekoesterd en uitgedragen.’ Ook voor de jonge lezers zijn er titels die de lijst domineren. Bij de eerste dertig acht keer een deel van De waanzinnige boomhut en elf keer een deel van Het leven van een loser. En in de top 100 ook nog dertien keer Dagboek van een muts. ‘We hebben voor de vijfde keer die top 100 van uitleningen bekendgemaakt, de eerste drie jaar stond op plaats een, twee, drie Het leven van een loser, vorig jaar achtereenvolgens Boomhut, Boomhut, Loser, en dit jaar voor het eerst een volwassenenboek in de top 3: Boomhut, Boomhut, Zeven zussen.’ Dat duidt op een grote leestlust bij de jeugd. ‘In ieder geval voor die boeken. Kinderen in groep 3, 4, 5 en 6 hebben heel veel leesplezier. Dan kunnen ze zelf ook lezen. Vanaf groep 7, 8 begint daar een beetje kentering in te komen. Bij de bibliotheek is er qua uitlenen een grote focus op kinderboeken.’ Wat valt je verder op bij bibliotheekuitleningen? ‘Wat je merkt, is dat actuele titels zo snel op zijn. Je moet, geloof ik, zes maanden wachten totdat Grand Hotel Europa er weer is. Als zulke boeken meer beschikbaar zouden zijn, denk ik dat ze veel hoger zouden komen in de top 100 van uitleningen. Ik sprak iemand van een POI, die zei: waarom richt je als de nieuwe Koch verschenen is niet een hele etalage in rondom dat boek?’ Kun je de ontlezing terugzien in de verkoopcijfers? ‘Als je kijkt naar eind jaren tachtig, begin jaren negentig, toen kocht de Nederlander gemiddeld 1.8 boeken per jaar. We zitten nu op 2.4. De vraag is ook: hoeveel nieuwe titels verschijnen er? Dat zijn er meer geworden. Dat speelt ook echt mee. Het zijn allemaal verschillende oorzaken en gevolgen. Ik vind het heel moeilijk om dat precies te duiden. Als je het positief framet, worden er in Nederland nog steeds veertig miljoen boeken verkocht. En als je kijkt wat er in streaming afgenomen wordt, aan luisterboeken en streaming abonnementsmodellen, dat is een forse stijging ten opzichte van het jaar ervoor. Dus de mensen lezen ook anders dan vroeger. Onze rol als CPNB is ervoor te zorgen dat mensen naar de boekhandel en de bibliotheek gaan. Maar hoe komen wij bij die doelgroep? Wij hebben geen geld om allerlei media in te kopen, dus moeten wij marketingpartnerships gaan sluiten. Hebban, de grote community waar lezers elkaar inspireren, is daar een recent voorbeeld van. Maar misschien moeten we ook nog wel meer met commerciëlere merken samenwerken. Denk aan de NS reizigers-app: die is zeven miljoen keer gedownload, als je daar dingen mee kunt doen… We zijn nu ook met andere merken samenwerking aan het verkennen. Als we mee kunnen liften op hun bereik, zeker bij heel specifieke doelgroepen – dat is ook het idee van Kinderen voor kinderen, van Kidsweek… Het is voor ons cruciaal om met dat soort partners dingen samen te doen. Want zo kom je bij de doelgroep in de belevingswereld.’ TEKST: MARTIN DE JONG FOTO: CPNB

‘Als CPNB meer met commerciëlere merken samenwerken’ Eveline Aendekerk.