BIK 3/2023

spis treści: wydarzenia:

Fotografia na okładce: Kamila Kobierzyńska – współtworzy Pracownię Obrazów Utajonych na Wydziale Fotografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu oraz Pracownię Fotografii w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Jest członkinią zarządu Naukowego Towarzystwa Fotografii. W 2021 obroniła pracę doktorską Kiedy kwitną wiśnie. Postpamięć i transmisja traumy na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Wernisaż jej wystawy będzie miał miejsce w piątek 3 marca o godz. 19.00 w Bydgoskim Centrum Sztuki (ul. Jagiellońska 47). Więcej informacji na s. 22.

redaktor naczelny: Michał Tabaczyński michal.tabaczynski@mck-bydgoszcz.pl

Eseista i tłumacz (z angielskiego i czeskiego), z wykształcenia dziennikarz, polonista i slawista (UMK w Toruniu), doktor nauk humanistycznych (UJ w Krakowie).

Instytucja kultury miasta Bydgoszczy

BIK 03/2023 (537), Rok MMXXIII, nakład 1000 egz., dystrybucja: częściowo bezpłatny

wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, dyrektorka: Marzena Matowska, 85-056 Bydgoszcz, ul. Marcinkowskiego 12–14, www.mck-bydgoszcz.pl

redaktor naczelny: Michał Tabaczyński, zastępczyni redaktora naczelnego: Emilia Walczak, redakcja: Szymon Andrzejewski, Kuba Ignasiak, Monika Grabarek, korekta: Emilia Walczak, skład, opracowanie graficzne: Irmina Pisarek

redakcja: tel. 523 255 553, bik@mck-bydgoszcz.pl, ul. Marcinkowskiego 12–14, druk i oprawa: Polraster

BIK w sieci: www.facebook.com/bik.bydgoszcz, www.issuu.com/bik_

redaktorka wydania: Emilia Walczak emilia.walczak@mck-bydgoszcz.pl Prozaiczka, publicystka, redaktorka książek i czasopism, z wykształcenia kulturoznawczyni (UAM w Poznaniu).

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy. PRENUMERATA: www.prenumerata.ruch.com.pl.

Goszcząc w Bydgoszczy

Kęs sera

Tekst i zdjęcie: Olga Drenda

Bydgoszcz nie słynie w powszechnej wyobraźni jako kraina serem płynąca, w przeciwieństwie do choćby Ślesina czy Borów Tucholskich. Z pewnością jest jednak jeden ser dobrze znany bydgoszczanom od lat, tak samo piękny, jak niejadalny. Chodzi oczywiście o klamkę (uchwyt bądź też pochwyt drzwiowy) zakładu zegarmistrzowskiego przy ulicy Gdańskiej. Są tacy, którzy sprawdzają regularnie, czy punkt wciąż znajduje się w tym samym miejscu, jakby miało to gwarantować trwanie świata. Nic dziwnego: witryna i boazeryjne wnętrze niezmiennie prezentują się tak samo od lat, jakby za nic miały sobie przemijające mody, przebudowy, przewroty, rewitalizacje i wariacje. Być może jest coś w samym szacownym zawodzie zegarmistrza, że jego obecność ma działanie stabilizujące.

Ale wgryźmy się póki co w ser! „Serowe” klamki o charakterystycznym żółtym lub pomarańczowym kolorze były powszechnym elementem wyposażenia budynków w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Często towarzyszyły stolarce aluminiowej (w takiej wersji najłatwiej spotkać je na osiedlowej klatce schodowej, w biurowcu albo szpitalu z epoki)

Bydgoszcz nie słynie w powszechnej wyobraźni jako kraina serem płynąca, w przeciwieństwie do choćby Ślesina czy Borów Tucholskich. Z pewnością jest jednak jeden ser dobrze znany bydgoszczanom od lat, tak samo piękny, jak niejadalny.

lub ciężkim drzwiom wejściowym do sklepów i zakładów, zwłaszcza z charakterystyczną sionką, która poprzedzała wizytę w spożywczaku pachnącym kefirem lub kameralnej, ciepłej księgarni. Te bardziej pomarańczowe ludziom, którzy pamiętają kryzysowe lata osiemdziesiąte, kojarzą się z odcieniem „sera z darów”, przychodzącego w zagranicznych paczkach charytatywnych w czasie stanu wojennego. Bywał on również zwany „Reaganem”, a wyróżniał go intensywny kolor i porcjowanie w duże, kwadratowe bloki. Już niezależnie od odcienia, serko-

we uchwyty wielu zapamiętało z nieodłącznymi ciapkami po gaszonych petach albo częściowo rozpuszczone zapalniczką. Te świadectwa osiedlowej nudy prowadzącej do bezinteresownie destrukcyjnych czynów dzisiaj raczej poznikały już z krajobrazu, pozostały za to głównie te w obiektach usługowych.

Bydgoski egzemplarz wyróżnia się szlachetnością na tle jednorodnych kolorystycznie serowych porcji. Jest częściowo przezroczysty, z ciepłym pomarańczowo-brązowym gradientem, przez co niektórzy kojarzą go raczej z bursztynem niż z wyrobem nabiałowym (choć drogą kompromisu możemy uznać, że wszyscy mają rację, istnieje przecież bowiem ser o nazwie Bursztyn). Różnorodność odcieni sprawiła, że Michał Iwaszkiewicz, autor strony „Żółte uchwyty socmodernizmu polskiego”, postanowił katalogować świadectwa obecności serków i dociec, z czego je produkowano i jak. Nastąpił nawet moment, w którym te niepozorne i kiedyś wszechobecne elementy wyposażenia na chwilę rozpaliły internet, a przynajmniej jego kolekcjonerskie zakątki. Inżynierka Olga Mysiukiewicz, dysponując dostępem do laboratorium, postano-

wiła przeprowadzić test. Próbki sera, pochodzącego z nieczynnego bloku elektrociepłowni Bielsko, dostarczył beskidzki kolekcjoner osobliwości Jacek „Szurens” Szura. Test wykazał, że ser wykonany jest z żywicy poliestrowej. Tym samym pozostaje potwierdzić, że ser – również ten piękny egzemplarz bydgoski – nie powinien być nadgryzany, nawet zębem czasu, a jedynie podziwiany.

Olga Drenda

pisarka, dziennikarka i tłumaczka. Opublikowała książki: Duchologia polska Rzeczy i ludzie w czasach transformacji (2016) i Wyroby. Pomysłowość wokół nas (2018), za którą otrzymała Nagrodę Literacką Gdynia 2019 w kategorii esej, oraz – wspólnie z Małgorzatą Halber – Książkę o miłości (2020).

Dariusz Gackowski

Fot.

Korespondencja zagraniczna

Bydgoska Stacja Polarna, albo bajka zimowa

Tekst: Miłosz Waligórski

Zawsze chciałem pochodzić z Norwegii. Długo się nie udawało. Aż do zeszłego piątku.

Tak się złożyło, że trafiłem na Svalbard. Najwyraźniej był piątek, bo tylko w piątki tam trafiam. „Trafiam…”, „trafiłem…”, „złożyło się…”, gadanie! W gruncie rzeczy nie ma w tym przypadku. Odkąd żyję, poniedziałki spędzam na Czyżkówku, wtorki na Czyżkówku, środy na Czyżkówku, czwartki niezmiennie na Czyżkówku, w piątki zaś, w piąteczki, piątunia – huzia! – teleportuję się na Spitsbergen, do

Longyearbyen lub Barentsburga. Objeżdżam wyspę śniegołazem, zjadam obiad w Bydgoskiej Stacji Polarnej nad Zatoką Białego Niedźwiedzia, a wieczorem wracam na Czyżkówko.

Tego człowieka spotkałem w stołówce – a muszę dodać, że nie jest to jakaś tam zwykła stołówka zakładowa, gdzie ponure typy pochłaniają z wzajemnością ponure sznycle, lecz elegancka jadłodajnia z widokiem na fiord Hornsund. W łososiowym kombinezonie, z okularami ochronnymi na czole siedział przy stoliku, tępo gapiąc się w tacę. Mimo ciepła parującej zupy zwisały mu z ust so-

ple lodu, jakby dopiero wszedł do środka. (Na dworze było minus piętnaście). Nie jadł, nie pił. Na mleku, które stygło w szklance przed nim, marszczył się gruby skórzany kożuch. Zapytałem, czy mogę przysiąść się z herbatą. Skinieniem głowy wyraził zgodę, chociaż nie wyglądał na zadowolonego. Między dwoma siorbnięciami usłyszałem w oddali dźwięk rogu. Frachtowce wysyłały sobie sygnały, witały się salutem bandery. Odchrząknąłem i delikatnie spróbowałem pociągnąć faceta za język. Na moje pytania odpowiadał jednak dość niechętnie. Zacinał się, robił długie przerwy. W końcu od półsłówka do półsłówka wydobyłem z niego to, co najważniejsze: źródłem trosk była tęsknota za córką.

– Dzwoni pan do niej? – Nie. Dawno nie dzwonił, a im dłużej nie dzwoni, tym bardziej boi się zadzwonić. Bo czy go pozna? Czy mówią nadal tym samym językiem? Czy pamięta ich kołysankę? – Uszczypnij mnie – powiedział nagle, zaskakująco gładko. – Ale czy to sen? –Rozejrzał się po pustoszejącej stołówce. – Jak to się stało, że ona jest tak daleko, a ja… jeszcze dalej? Jak do tego doszło?

Podsunął się z krzesłem. Do piersi miał przyczepioną plakietkę „mechanik”. Zbliżył ku mnie zmęczoną twarz i zaczął mówić. Z jego słów wynikało, że sen, który przed chwilą wspomniał, wcale nie musi być tymczasowy. – Pamiętaj –zauważył już na początku – pamiętaj, że ja tu sprawdzam aparaturę, muszę być podejrzliwy. Wszystko ma działać na sto procent. Płacą mi za to, żebym we wszystko wątpił. Kapujesz? – Potem opowiedział mi bajkę, ulubioną bajkę swojej córki:

„Zdarzyło się to w środku zimy, daleko na północ od koła podbiegunowego. Śniegomierze wskazywały tonę pokrywy śnieżnej na metr k wadratowy. W gnieździe nad jeziorem Vetsijärvi mieszkali śnieżnopióra pani Śniegułka, śnieżnoskrzydły pan Śniegułka i ich córeczka, malutka śniegułka Śnieguliczka. Nawiasem mówiąc, śniegułka to śpiewający ptaszek, który na zimę wędruje na południe, również do Bydgoszczy. Rodzice przylecieli tam na lęg ponad miesiąc wcześniej, ale córeczka długo nie chciała się wykluć, dlatego zaszyli się w zamarzniętych szuwarach i czekali.

Czekali i czekali, a kiedy się doczekali, było już za późno na wylot. Opatulili się piórami porzuconymi przez ptaki, które odfrunęły,

Odkąd żyję, poniedziałki spędzam na Czyżkówku, wtorki na Czyżkówku, środy na Czyżkówku, czwartki niezmiennie na Czyżkówku.

chuchali i dmuchali na pisklę, a chuchając i dmuchając, przeziębili się. Chrypieli więc tak strasznie, że gdy próbowali zaśpiewać małej kołysankę, piosenka grzęzła im w gardełkach. Córeczka już szósty dzień nie mogła zasnąć. Inne środki na śnienie: śnięte ryby, nudne rymowanki ani rozziewane bajki o śpiącej sarence – też nie skutkowały. Mamę i tatę ogarnęła niemoc.

Kołysankę, która ukołysałaby Śnieguliczkę do snu, znał jednak jeszcze ktoś. Bubo, puchacz śnieżny z przeciwległego brzegu, często przylatywał do nich w odwiedziny. Zdążył nauczyć się i melodii, i słów. Pan Śniegułka, gdy tylko sobie o tym przypomniał, skrzydełkiem puknął się w czoło, wskoczył w łyżwy i czym prędzej ruszył do sąsiada. Po oblodzonej tafli śmignął na drugą stronę jeziora, odnalazł puchacza i bez wstępnych ceregieli jął namawiać go, aby zanucił małej piosenkę.

Ale Bubo nie chciał. Zaciął się w uporze, nie dawał się przekonać. Trzymał bowiem w swojej biblioteczce tłumaczenie Krasickiego, czytał po lapońsku Kruka i lisa i wiedział, jakie z tej bajki p łynie przesłanie: skarbu trzeba strzec jak źrenicy oka. A teraz, gdy Śniegułkowie stracili głos, kołysanka stała się jego własnością. Była tylko jego, była skarbem! Dlatego tata odszedł, a w zasadzie odjechał na łyżwach, z niczym. W domu wściekał się i gasł. Gasł i się wściekał. Odchodził od zmysłów i wracał do zmysłów. Krążył po gnieździe, aż wypadł z gniazda. A kiedy wypadł, wpadł mu do głowy nowy pomysł.

Wysypał na śnieg kilka ananasowych żelków, bo takie Bubo lubił najbardziej. Nie musieli długo czekać. Puchacz nadfrunął, przycupnął na śniegołomie. (Śniegołom to drzewo złamane pod naporem śniegu). Teraz prosiła mama. Zachęcała gościa, żeby czę-

Nawiasem mówiąc, śniegułka to śpiewający ptaszek, który na zimę wędruje na południe, również do Bydgoszczy.

stował się słodyczami, komplementowała jego cętki i dostojnie nastroszone szlary, czyli pierzaste wąsy wokół dzioba. Błagała, zaklinała, lecz on nie zamierzał jej słuchać. „Jeśli zaśpiewam kołysankę – główkował – wy-śpiewam ją, wy-trząsnę z siebie niby igły z sosny, strącę ją i stracę, tak jak kruk w bajce stracił ostatni kawałek sera”.

Śnieguliczka słabła, nie miała nawet siły unieść powiek. Tata padł przed Bubo na swoje ptasie kolana. Nie poskutkowało. „Skoro nie t rafiają do niego słowa, trafię w niego śnieżką”, postanowił. I rzucił śnieżką, jedną, drugą, trzecią. Nic z tego. Najwyraźniej kule nie imają się puchaczy. W końcu pan Śniegułka sięgnął po procę i – bac! – ani chybi! Bubo dostał w łeb kamykiem. Zleciał z gałęzi, uderzył o śnieg tak mocno, że odpadły mu wąsy (przyprawiał je sobie, diabeł!) i rozdziawił dziób. Przez ten rozdziawiony dziób razem z duszą uleciała z niego piosenka, kołysanka w nieznanym języku:

Kam, kam šīs mazās kājiņas?

Kam, kam šie mazie spārniņi?

Kam, kam šī mīļā galviņa?

Kam, kam šīs mīļās actiņas?

Kam? Kam?

Wyśpiewała się sama. Przy wtórze anielskich pogwizdywań, tak pięknie, że od razu uśpiła nie tylko małą śniegułkę Śnieguliczkę, ale też jej udręczonych rodziców, szuwary, gniazdo i całe Vetsijärvi. Odtąd zima na Północy śpi, odpoczywa aż do wiosny, kiedy m róz ustępuje, śnieg taje, a puchacz śnieżny budzi się oszołomiony ze śpiączki, rozgląda dokoła i nie może się nadziwić, skąd tu tyle wiosny, dlaczego obudził się tak późno i co w trawie robią jego wąsy. W końcu je sobie dokleja, podskakuje kilka razy na sztywnych nóżkach, otrzepuje się z resztek szronu i leci do siebie na drugą stronę jeziora”.

– Czyli przeżył… – bardziej zapytałem, niż stwierdziłem.

– Powiedzmy. Padł bez życia, ale przeżył. Tą bajką przypominam tylko, że sen bywa bratem śmierci – odpowiedział tajemniczo mechanik.

Ściemniło się. Za oknem wiatr grał na żebrowaniach łodzi, z których zostały jedynie wręgi leżące do góry dnem. Podziękowałem za opowieść, uścisnęliśmy sobie dłonie, a potem wyszedłem.

Szła noc skrzydlata, pierzasta jak ptak… Czas było wracać na Czyżkówko.

Odtąd co piątek pochodzę z Norwegii.

A ten facet?

Hm, sam nie wiem.

Może wciąż tkwi tam między niebem a ziemią. I wątpi we wszystko, bo mu za to płacą.

Tekst kołysanki pochodzi z utworu Mazie spārniņi (Małe skrzydełka) łotewskiego zespołu JUUK.

Miłosz Waligórski

(ur. w 1981 r. w Bydgoszczy)

tłumacz, poeta, prozaik. Przełożył ponad 20 książek z węgierskiego, serbsko-chorwackiego i słowackiego. Wydał pięć tomów poetyckich i cztery książki prozatorskie, ostatnio Pięć i pół kobiety (2022).

Marcowe wydarzenia w ramach Bydgoskiego Roku

Andrzeja Szwalbego:

OD MARCA 2023:

gra terenowa Szlakiem Andrzeja Szwalbego w Bydgoszczy. Historia życia, działalności i miejsc związanych z Andrzejem Szwalbem omówiona została w cyklu filmów pt. Szlakiem Andrzeja Szwalbego dostępnym na kanale YouTube Kujawsko-Pomorskiego Centrum Edukacji Nauczycieli w Bydgoszczy (youtube.com/@kpcenwbydgoszczy8891). Uczestnik musi odwiedzić wskazane miejsca, odpowiedzieć na jedno pytanie w danym punkcie zadane przez organizatora i zdobyć potwierdzenie na karcie. Kolejność odwiedzin miejsc uczestnik wybiera samodzielnie.

OD MARCA 2023:

cykl wykładów popularnonaukowych dla studentów, seniorów UTW oraz uczniów szkół średnich (ok. 60 min). Miejsce: Kampus Główny WSG, ul. Karpacka 52.

16.03.2023, CZWARTEK, GODZ. 16.00:

cykl koncertów z okazji 100. rocznicy urodzin Andrzeja Szwalbego: Adam Goździewski – recital fortepianowy. Miejsce: Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku (Pałac Nowy; po koncercie niespodzianka przygotowana przez artystę wizualnego Michała Kubiaka w Pałacu Starym). Więcej informacji na s. 41.

20.03.2023, PONIEDZIAŁEK, GODZ. 9.30 ORAZ 11.00: Pałac Młodzieży. Audycja muzyczna Andrzej Szwalbe – wizjoner i artysta. Bilet: 4 zł od ucznia, kontakt i rezerwacja miejsc: p.cywinska-gacka@palac.bydgoszcz.pl, tel. 660 448 499.

26.03.2023, NIEDZIELA, GODZ. 19.00:

Radio Jaskółka – cykl comiesięczych rozmów radiowych poświęconych działalności Andrzeja Szawalbego. Redaktorzy prowadzący: Andrzej Gawroński i Adam Gajewski. Audycja radiowa na antenie Radia Kultura i podcast (radiokultura.pl). Gośćmi Radia Jaskółka w marcu będą wicemarszałek województwa kujawsko-pomorskiego Zbigniew Ostrowski i dyrektorka Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy Ewa Krupa. Dzień później, w poniedziałek 27 marca o godz. 19, nagranie dostępne również na YouTube MCK (youtube. com/@EmcekBydgoszcz).

31.03.2023, PIĄTEK: zakończenie konkursu poetyckiego Bydgoszcz widziana oczyma Andrzeja Szwalbego. Miejsce: siedziba Fundacji Arka Bydgoszcz, ul. Warszawska 25. Szczegóły oraz regulamin konkursu na stronie: fundacja-arka.org.

Na marginesie (cz. 10)

Fundamentalna forma obawy

Tekst: Jarosław „Bisz” Jaruszewski

Ostatni akt jest krwawy, choćby cała sztuka była i najpiękniejsza: gruda ziemi na głowę i oto koniec na zawsze.

[Blaise Pascal]

Śmierć – już kiedy piszę to słowo, ogarnia mnie jakiś zabobonny przestrach i rodzi się we mnie głęboka potrzeba, by czym prędzej odczynić, odpukać, splunąć przez lewe ramię. I ja także jestem ofiarą tego wielkiego wyparcia, o którym wspominają antropologowie, tabuizacji śmierci, skupienia się na życiu, jakby miało trwać wiecznie, przykrywania mrówczą aktywnością powracających wciąż pytań o sens ludzkich działań wobec nieuchronnego.

Wielokrotnie dokonywałem podsumowań mojego ziemskiego bytowania i za każdym razem największym problemem było dla mnie precyzyjne określenie przyczyny przemożnej potrzeby pozostawania żywym. Ostatecznie potrafiłem ją zdefiniować tylko negatywnie: że choć nie wiem, czego właściwie chcę (i czego można by chcieć), to jedno wiem z dojmującą, organiczną pewnością – nie chcę umierać. Lub chociaż: nie chcę umierać bez przygotowania. Nagła śmierć to nieludzkie przerwanie rozmowy w pół zdania. Dla control-freaków jest to perspektywa zaiste przerażająca – zostać nagle wrzuconym w antyrzeczywistość kresu, na scenę w blasku eternalnego światła,

na której nadzy i nieprzygotowani mamy ad hoc dokonać finalnego domknięcia naszych przygodnych historii.

Ale co zrobić, żeby zgodnie z zaleceniami wszelkich ars moriendi być gotowym w newralgicznej chwili, która może przecież przyjść bez zapowiedzi, zapukać do drzwi jak świadkowie Jehowy z niezwykle ważnym objawieniem, od którego tym razem nie uda nam się wymigać? Żeby nie dać się zaskoczyć, trzeba być gotowym nieustannie. W filmie Jima Jarmuscha Ghost Dog główny bohater, zainspirowany kodeksami samurajów, wyobraża sobie wszelkie możliwe śmierci, w najdrobniejszych szczegółach. Stara się je wręcz przeżywać z wyprzedzeniem, wizualizuje je we wszelkich konfiguracjach i makabrycznych możliwościach, także po to, żeby choć w części opanować tę charakterystyczną dla istot ludzkich fundamentalną formę obawy – lęk przed nieznanym.

Jednak dla mnie jedynym przygotowaniem do śmierci, które jestem w stanie sobie wyobrazić, jest przeżycie pełnego, długiego życia, po którym osiąga się względne metafizyczne nasycenie i nie ogląda się już w tył za Eurydyką ziemskich pragnień, tym razem infinitywnie schodząc do królestwa podziemi. Jednakże nikt z nas nie ma gwarancji długiego życia, a ciągłe zagrożenie śmiercią nadaje bezcenną wartość naszym dniom na ziemi, jest tym co, jak pisał Borges, sprawia że ludzie są „wzruszający w tej formie widziadła: każdy czyn, jakiego się dopuszczają, może być ostatnim; nie ma twarzy, która za chwilę nie ulegnie zatarciu jak twarze ze snu… wśród śmiertelnych wszystko ma wartość czegoś nieodwracalnego”.

Wiemy doskonale, że śmierć zabierze nam wszystko: wszystko, co mamy, i wszystko, czym jesteśmy. Przesunie zimną dłonią po piasku, na którym kaligrafujemy patykiem historie naszych ambicji, pragnień i pożądań – i zrówna je z ziemią. Wszystko to straci znaczenie w ułamku sekundy i jest to być może istota przepaści, która dzieli życie od śmierci. Skokowa zmiana paradygmatu, otwarcie nowej perspektywy, która z zasady – zamyka poprzednią (i chociaż wiemy o tym aż nadto dobrze, wiedza ta jest praktycznie nie do wykorzystania: możemy wytatuować sobie memento mori na wnętrzach naszych powiek, lecz póki płynie w nas élan vital, jesteśmy dziećmi tego świata, które, choć rozumieją sens

Dlatego też nieustannie myśląc

o śmierci, nie da się żyć, i zaiste ciężko umierać, będąc wciąż jeszcze nienasyconym kochankiem życia.

słów „żyj, jakby każdy dzień był ostatnim”, to nie są w stanie wyciągnąć z nich żadnych witalnych konsekwencji, ewolucyjnie zaprojektowane, by działać raczej tak, „jakby każdy dzień był pierwszym”).

Dlatego też nieustannie myśląc o śmierci, nie da się żyć, i zaiste ciężko umierać, będąc wciąż jeszcze nienasyconym kochankiem życia. W tym kontekście nabierają głębi wytarte słowa Epikura, mówiące o tym, że kiedy jesteśmy my – nie ma śmierci, a kiedy jest śmierć – nie ma nas. Faktycznie, przestrzenie te są innymi wymiarami, które tworzą razem egzystencjalny paradoks czy też buddyjski koan, w którym sens śmierci wobec życia jest jak dźwięk klaśnięcia. Jedną dłonią.

Jarosław „Bisz” Jaruszewski

kulturoznawca, raper, poeta i producent muzyczny.

Fot. Dariusz Gackowski

Tajemnice Exploseum, czyli od nitrogliceryny do Zmorka

Tekst: Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy

Zdjęcia: Dariusz Gackowski

Gdy w 1847 roku profesor Ascanio Sobrero sprawdzał, jaki smak ma nowo otrzymana właśnie przez niego substancja (co było ówcześnie przyjętą regułą pośród chemików), nic nie wskazywało na to, że dokonał się przełom. Silny ból głowy, którego doświadczył po tym eksperymencie, oraz ekstremalna wrażliwość otrzymanej oleistej cieczy na

bodźce zewnętrzne, skutkująca wybuchem, wskazywała, że to raczej niebezpieczna naukowa ciekawostka niż związek chemiczny o praktycznym zastosowaniu. Nitrogliceryna –o niej bowiem mowa – z biegiem czasu stała się substancją legendarną. To ona legła u podwalin imperium przemysłowego Alfreda Nobla, stając się głównym składnikiem dynamitu. Ten z kolei wynalazek w szybkim czasie zrewolucjonizował cały świat, umożliwiając zaprzęgniecie niebywałej mocy w nim drzemiącej

na potrzeby szybko rozwijającej się industrializacji. Drążenie tuneli w masywach górskich czy prace górnicze osiągnęły zupełnie inny poziom. W ślad za dynamitem przyszły kolejne wynalazki, tworząc panteon rozmaitych wybuchowych substancji, w wielkiej ilości używanych po dziś dzień, zarówno w pożytecznych, jak i ponurych celach.

Rok 1939 zmienił świat, który dopiero co uzyskał równowagę po wcześniejszej Wielkiej Wojnie. Okupowana przez Niemców Polska szybko stała się ich zapleczem przemysłowym. W kilku miejscach powstały duże fabryki produkujące śmiercionośne machiny na potrzeby agresora. Olbrzymie potrzeby militarne spowodowały również ogromny apetyt na substancje wybuchowe. Na obecnych ziemiach polskich zbudowano fabryki produkujące materiały wybuchowe. Dwie

z nich cechowała olbrzymia powierzchnia, którą zajmowały, oraz szerokie spektrum mających w nich być produkowanych substancji. Obie należały do Dynamit-Actien-Gesellschaft. Jedna znajdowała się okolicach ówczesnych Krzystkowic (obecnie Nowogród Bobrzański), a druga pod Bydgoszczą.

Dziewiczy teren Puszczy Bydgoskiej, przepływająca w pobliżu Wisła mogąca stanowić źródło zasilania w wodę oraz bliskość sporego miasta, skąd można było pozyskać robotników, tworzyły doskonałe warunki pod budowę przemysłowego molocha. Późną jesienią roku 1939 powstały plany zagospodarowania terenu. Gdy tylko warunki atmosferyczne, wiosną 1940, na to pozwoliły, siłą przymusowych robotników ruszyła gigantyczna budowa. Po dwóch latach część zakładów była zdolna do uruchomienia produkcji, jednocześnie

cały czas trwała rozbudowa zakładów, których ostatecznie nigdy w stu procentach nie zbudowano, wojna bowiem, a wraz z nią niemiecka okupacja szczęśliwie dobiegły końca.

Bydgoski oddział zakładów DAG ukryty był pod dwoma kryptonimami. Podwójne nazewnictwo wynikało z podziału fabryki na dwa segmenty: zachodni, czyli Zimne Wody (Kaltwasser), ukryty był pod nazwą „Torf”, zaś sektor wschodni – Łęgnowo – nosił nazwę „Węgiel” (Kohle). Osią podziału terenu zakładów były tory magistrali kolejowej łączącej Wybrzeże ze Śląskiem i jednocześnie stanowiącej główną drogę dostaw surowców do fabryki. Obiekt „Torf” stanowiło kilka niezależnie działających linii produkcyjnych, sprzężonych w gigantyczny organizm produkujący proch bezdymny, stanowiący główny składnik wypełnienia pocisków artyleryjskich. Znajdowała się tutaj strefa badawcza z zespołem laboratoriów oraz strzelnicą do testowania wyprodukowanej amunicji. Głównym elementem „Torfu” były zaś podwójna linia produkcji nitrogliceryny (zdolna produkować również nitroglikol) oraz podwójna linia produkcji nitrocelulozy.

Z połączenia obu składników otrzymywano masę prochową, którą w centralnej części przerabiano na proch bezdymny. Gotowy proch bezdymny przerzucono na drugą stronę torów kolejowych, do segmentu „Węgiel”. Tam, w strefie elaboracji, prochem wypełniano skorupy pocisków, aby wysłać je na front. Oprócz tego część „Węgiel” była strefą niezależnych produkcji, to tutaj wytwarzano trotyl oraz dinitrobenzen. Były też tutaj sektory produkcji półproduktów używanych do dalszej przeróbki na materiały wybuchowe, w tym nigdy nieukończona wytwórnia kwasu siarkowego.

Gdy wojna dobiegła końca, pozostało kilkaset budynków rozrzuconych na około 23 km kw. Dość szybko narodził się pomysł wykorzystania ich w odradzającym się polskim przemyśle, nie było to jednak łatwym zadaniem. Specyfika konstrukcyjna niektórych nie pozwalała na prze-

kształcenie ich w budynki o innym przeznaczeniu. Przeprowadzono inwentaryzację terenu, a w roku 1948 powstała Wytwórnia Chemiczna Nitrozwiązków w Łegnowie, gdzie produkowano materiały wybuchowe, teraz już na potrzeby Polski. W roku 1951 przekształcono ją w Wytwórnię Chemiczną nr 9 i 11. W roku 1959 nastąpiła przemiana na Zakłady Chemiczne w Bydgoszczy, aby w 1976 po raz kolejny zmienić nazwę, na Zakłady Chemiczne Organika-Zachem. Zakłady prężnie funkcjonowały wiele lat, dostarczając szerokiej gamy produktów sektora chemicznego (pianki, barwniki syntetyczne, gazy techniczne i wiele innych). W roku 1991 nastąpił podział zakładów na Zachem (produkcja cywilna) i Nitrochem (produkcja wojskowa). W toku zmian systemowych w Polsce Zachem upadł, a w jego miejscu powstał Bydgoski Park Przemysłowy. Zaś Nitrochem, zlokalizowany w części centralnej zakładów, do dziś produkuje materiały wybuchowe na potrzeby NATO.

Rok 2008 przyniósł duże zmiany w strefie produkcji nitrogliceryny dawnych zakładów DAG Bromberg. Po uzyskaniu przez miasto Bydgoszcz środków finansowych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego rozpoczęto przygotowania do utworzenia w tym miejscu skansenu architektury przemysłowej wraz z trasą turystyczną.

Dziewiczy teren Puszczy

Bydgoskiej, przepływająca w pobliżu Wisła mogąca stanowić źródło zasilania w wodę oraz bliskość sporego miasta, skąd można było pozyskać robotników, tworzyły doskonałe warunki pod budowę przemysłowego molocha.

Szybko okazało się, że Exploseum jest najbardziej tajemniczym oddziałem Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy. Nie tylko ze względu na monumentalne mroczne budynki, ale i z powodu wydarzeń, które się w nich rozgrywają…

Wśród pracowników Exploseum zaczęły krążyć dziwne historie. Początkowo opowiadano je szeptem, gdzieś w muzealnych kuluarach. Z czasem zaczęło się robić o nich coraz głośniej. Powiększał się krąg osób, które zetknęły się z zagadkowymi wydarzeniami. Opowiadano o gasnących i zapalających się samoczynnie światłach w tunelach, dziwnych zakłóceniach w odtwarzanej w muzealnych salach muzyce. Jednak najdziwniejsze historie przytrafiały się w godzinach wieczornych, gdy nadchodził czas zamknięcia muzeum.

Strefa nitrogliceryny to najciekawszy fragment byłych zakładów DAG Bromberg. Relatywnie dobrze zachowane, masywne, częściowo zasypane ziemią budynki, połączone labiryntem wielopoziomowych tuneli, tworzą unikatowy postindustrialny kompleks. Na tej bazie utworzono Exploseum. Uroczyste otwarcie miało miejsce 2 lipca 2011 roku. Blisko dwukilometrowa trasa zwiedzania, wiodąca przez jedną z dwóch linii produkcyjnych nitrogliceryny, jest ubarwiona tematycznie podzielonymi ekspozycjami. Podczas zwiedzania można poznać dzieje Alfreda Nobla i jego fabryk, historię koncernu DAG, kulisy produkcji nitrogliceryny, historię rozwoju uzbrojenia i jego wpływ na dzieje konfliktów oraz zapoznać się ze spowitą mgiełką tajemnicy działalnością dywersyjną na terenie bydgoskiej fabryki w czasach okupacji.

Trasa Exploseum ma blisko dwa kilometry. Siłą rzeczy, zamykanie tak dużego obiektu zabiera sporo czasu. Muzealnicy bardzo lubią chwile, gdy mogą samotnie pobyć w swoim królestwie. Gdy umilkną już gwary rozmów zwiedzających, ciche i opustoszałe sale wystawowe promienieją nostalgiczną muzealną atmosferą. Jednak ten nieco romantyczny nastrój bywa zakłócany. Osoby wracające z zamknięcia trasy opowiadały, iż w opustoszałych pomieszczeniach towarzyszył im specyficzny odgłos zbliżających się kroków. W skrytych w mroku zakamarkach korytarzy słyszeli tajemnicze szepty. Zaś w tunelach, które niezależnie od poru roku pozostają chłodne, odczuwali niewytłumaczalne fale ciepłego powietrza. Dziwne historie zaczynały się mnożyć. Tajemnicze zdarzenia obserwowali też pracownicy ochrony. Na nocnej zmianie widzieli oni czasem na ekranach monitoringu nieco mglistą, rozmytą, niewysoką szarą postać, przemykającą cienistymi fragmentami korytarzy. Wydawało im się, że okryta jest czymś w rodzaju płaszcza i odznacza się charakterystycznymi czarnymi oczyma. Było to zjawisko przedziwne, bowiem dostrzegalne okiem kamery, ale niewykrywalne przez liczne czujniki ruchu, którymi muzeum jest naszpikowane. Z czasem okazało się, iż niesamowite przypadki ujawniały się już na etapie rewitalizacji starej fabryki. Żarówki zakładane przez elektryków przepalały się, zanim obwody elektryczne wpięto do sieci. Gdy murarze rankiem przychodzili do pracy, widzieli odciski stóp na wylanej poprzedniego wieczoru warstwie betonu. Co więcej, w niektórych miejscach wydawało się, że na betonie pojawiały się, niczym w legendzie o Zorro, kontury litery Z, jak gdyby odciśnięte dziecięcym palcem. Czas upływał. Z jego biegiem ekipa muzealna przyzwyczaiła się do dziwnych wydarzeń. Początkowo tajemniczą postać nazwano Nataszką, bowiem kumulacja niesamowitych zjawisk miała miejsce w pobliżu ekspozycji, na której znajduje się wizerunek dziewczyny o tym imieniu (dawnej pracownicy fabryki materiałów wybuchowych). Jednak nasilające się pojawianie w różnych miejscach charakterystycznej literki Z spowodowało, iż zagadkową zjawę nazwano Zmorkiem. Wydaje się, że Zmorek też zaprzyjaźnił się z pracownikami i pomimo licznych psot, stara się nimi opiekować. Oczywiście na swój niesamowity sposób: a to zostawiona przez nich w pośpiechu kawa, pomimo upływu godzin, nie stygnie, a to zaginione klucze, które przez dłuższy czas próbowano odnaleźć, ujawniają się w łatwo dostrzegalnym, sprawdzanym już wcześniej miejscu. Czas pokaże, czy uda się rozwikłać zagadkę Zmorka, tajemniczego upiorka z fabryki nitrogliceryny, najbardziej tajemniczej postaci z równie tajemniczego Exploseum.

Bądź miłością na 10. Ethniesach

Tekst: Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

Jubileuszowy Festiwal Muzyki Tradycyjnej i Ludowej w Bydgoszczy już 16 marca. Szykuj uszy do słuchania, nogi do tańca, a serce do kochania.

– O Ethniesach mówimy od lat „festiwal miłości”. To czas, kiedy przybywają do nas wielbiciele muzyki świata, poszukiwacze źródeł, miłośnicy życia – mówi Dominika Kiss-Orska, twórczyni i koordynatorka wydarzenia. – To czas, gdy jesteśmy razem, słuchamy, patrzymy, bawimy się. Chłoniemy każdą chwilę, każde słowo, spragnieni siebie po zimowym śnie, sycimy i napełniamy przed wiosną i nowym życiem. „Miłość” jest w tym roku hasłem przewodnim festiwalu – dodaje. Na koncertowe otwarcie Ethniesów przybędą prawdziwi Nicponie, którym tak się sprzykrzyło pandemiczne życie bez koncertów, że ruszyli w świat. Może nie tak ogromny, jak mogłoby się wydawać, ale świat pełen emocji. Dzięki nim bazary i ulice rozbrzmiały nie tylko stołecznymi szlagierami. W Music Cafe Szpulka (ul. Marcinkowskiego 12–14) zabrzmią przeboje rozpisane na: banjolę (Grzegorz Domański), akordeon (Patryk Walczak), kontrabas (Łukasz Owczynnikow) oraz tarkę i mandolinę (Mateusz Kowalski). Wstęp będzie wolny.

Tego samego wieczoru w sali kinowo-widowiskowej MCK za nieco inne instrumenty chwycą członkowie Zbuntowanej Orkiestry Podwórkowej

Hańba! Laureaci Paszportu „Polityki”, nagrody im. Grzegorza Ciechowskiego oraz nagrody im. Czesława Niemena zaśpiewają i zagrają, korzystając m.in. z tuby, banjo, klarnetu, akordeonu i saksofonu tenorowego. To podwórkowe instrumentarium, w połączeniu z poezją Tuwima, Broniewskiego, Ginczanki czy Wittlina i prozą Szczerka, stworzy na oczach widowni opowieść, która doskonale wpisze się w ideę tegorocznych Ethniesów. Hańba! piętnuje bowiem nienawiść, nierówności społeczne, militaryzm, szowinizm, antysemityzm.

Intrygują cię nieoczywiste interpretację muzyki tradycyjnej? W dodatku takie, które nastrojem i brzmieniem luźno nawiązują choćby do Toma Waitsa czy Nicka Cave’a? Wpadnij na Tuleje! To zespół, który proponuje autorskie spojrzenie na muzykę ze wschodniej Wielopolski: z nawiązaniami do jazzu, bluesa czy pieśni archaicznych. Teksty wokalistki i poetki Gosi Zagajewskiej na język muzyki przekładają Ksawery Wójciński (kontrabas) oraz Wojtek Kurek (perkusja).

Wieczór w MCK zakończy Masala Soundsystem – międzykulturowy kolektyw z Warszawy, który już od dwudziestu lat porywa publiczność społecznym przekazem, punkowym szałem i niepowtarzalną muzyką wykorzystują-

cą tradycyjne instrumenty. Panowie grają obecnie w składzie: Duże Pe (frontman, wokalista), Praczas (elektronika, syntezatory), Bart Pałyga (etniczne instrumenty strunowe, śpiew gardłowy, drumla), Wojciech Lubertowicz (etniczne perkusjonalia i etniczne flety).

Osiemnastego marca na naszej scenie koncert da Radykalna Orkiestra Pomorska, powstała w Gdańsku dzięki współpracy Nadbałtyckiego Centrum Kultury i Festiwalu Radykalna Kultura Polska. Przyświeca jej cel: pokazywanie tego, że każda lokalność ma wiele, często skomplikowanych, pięknych, wzruszających wątków. Podczas koncertu usłyszymy oryginalne tematy i melodie z Pomorza nawiązujące do dziedzictwa muzycznego regionu.

Napięcie na Ethniesach rośnie. Kirszenbaum wystąpi na MCK-owej scenie tego samego wieczoru. To wspólne przedsięwzięcie Kacpra Szpyrki (filozofa, księgarza, skrzypka) oraz Jakuba Wiśniewskiego (anglisty, techwritera i gitarzysty). Przed debiutem płytowym Stypa komedianta Kirszenbaum własnym sumptem opublikował kilka pojedynczych utworów oraz epkę Golem XV (wraz z towarzyszącymi im kolażami filmowymi). A wspomniany debiut? Opisany został jako „dwubiegunowa maszynka do mielenia folku”. Nieskrępowane gatunkowo, ale zamknięte w przemyślanych formach utwory kipią od intertekstualnych opowieści. Tu Zola krzyczy na klezmerów, Pratchett pije z Muminkami, a Nietzsche tańczy polkę z Kafką. Czyż nie jest to atrakcyjna zapowiedź tego, jak może wyglądać ten wieczór na Ethniesach?

A to jeszcze nie koniec. Osiemnasty marca to również dzień, kiedy na jubileuszowym Festiwalu Muzyki Tradycyjnej i Ludowej Ethniesy w Bydgoszczy zagra EABS. Dotychczas zespół wystąpił w tak prestiżowych salach, jak Studio S1 im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie, Teatr Szekspirowski w Gdańsku, NFM we Wrocławiu czy NOSPR w Katowicach, oraz na największych polskich festiwalach (Woodstock, Tauron Nowa Muzyka, OFF Festival, Open’er, trasa koncertowa Męskiego Grania). Zagrał także na wszystkich najważniejszych festiwalach jazzowych w Polsce: Jazz nad Odrą, Warsaw Summer Jazz Days, Jazz Jamboree, Bielska Zadymka Jazzowa. Na Ethniesach zabrzmią kawałki z autorskiej płyty Slavic Spirits

Ten wieczór zakończy w Music Cafe Szpulka duet Lazy Bones. Projekt didżejski Kozbera i Drakosa powstał we wschodniej dzielnicy Londynu. Do Bydgoszczy przylecą z torbą pełną winylowych perełek pozbieranych i przywiezionych z różnych zakątków świata. Folkowo-etniczne rytmy ubrane w funky, disco, boogie, tribal i eklektyczny house – oto przy czym będziemy bawić się na afterach.

Koncertowe spotkania festiwalowe zakończy 19 marca występ Michalove. To więcej niż zespół, to rodzina: siostry Terefenko, Ania i Justyna, oraz Kuba Bryzgalski, mąż Justyny. Ich przodkowie przybyli do wsi Michałowo na Pomorzu Środkowym z różnych stron Polski. Dziadek sióstr Terefenko był ukraińskim przesiedleńcem z Podkarpacia podczas akcji „Wisła”. Zauroczeni pięknem i bogactwem ukraińskich pieśni ludowych, poprzez śpiew na nowo odkrywają swoją tożsamość kulturową. Wstęp na koncert jest bezpłatny.

Ethniesy to nie tylko koncerty. To również filmowa opowieść Natalii Korynckiej-Gruz o naturze i jej badaczce, Simonie Kossak, to wystawa prac Karoliny Śwideckiej (na seans Simony oraz ekspozycję

zapraszamy 16 marca) oraz tradycyjne afterparty w Mózgu (DJ Kozber / Myrraeh już 17 marca). Warto wziąć udział w dźwiękowym spacerze Marcina Dymitera oraz doświadczyć Rodzanic –spektaklu Akademii Głosów Tradycji. To widowisko na motywach powieści Barbary Piórkowskiej Kraboszki (na spotkanie z autorką książki zapraszamy do MCK-u po występie), według scenariusza i w reżyserii Ewy Ignaczak.

Dla kobiet kolejne już spotkanie w ramach Ethniesów poprowadzi Basia Songin. Będzie to czas wspólnego śpiewania pieśni o miłości, tych romantycznych, tragicznych, nostalgicznych,

żartobliwych, znanych i nieznanych, na smętną i na skoczną nutę, z różnych stron Polski. To okazja, by podzielić się swoją twórczością w tematyce miłosnej oraz odsłuchać uwiecznione archiwalnymi nagraniami głosy. Zapraszamy 18 i 19 marca do MCK.

Tradycyjnie przygotowaliśmy dla was również niebanalne gadżety, dzięki którym wspominać będziecie muzyczną podróż długo po zakończeniu festiwalu. W tym roku będą to herbaty, miody oraz pocztówki i papeteria.

Początek jubileuszowego Festiwalu Muzyki Tradycyjnej i Ludowej w Bydgoszczy 16 marca, ale już teraz zapraszamy do nabycia biletów na poszczególne wydarzenia oraz karnety, które zapewnią wstęp najwytrwalszym fanom Ethniesów.

Szczegółowy program na s. 44.

EABS, fot. materiały organizatora

Bydgoski Insynuator Kulturalny

Mało odpowiedzialny organ Zdzisława Prussa (215)

Tekst: Zdzisław Pruss

Lusterko wsteczne (-25) Ćwierć wieku temu: marzec 1998

W  Filharmonii Pomorskiej zabrzmiał Koncert na trzy fortepiany W.A. Mozarta w wykonaniu Barbary Polonek , Ewy Tomaszewskiej i  Elżbiety Stobrawy Capellą Bydgostiensis dyrygował Daniel Stobrawa

Historyja o chwalebnym Zmartwychwstaniu Pańskim Mikołaja z Wilkowiecka znalazła się w repertuarze Teatru Polskiego w Bydgoszczy.

BWA zapraszało na wystawę prac uczestników pleneru malarskiego Lato na Kaszubach –Wdzydze Kiszewskie 97

W Galerii Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej pokazano prace nagrodzone w  XVI Konkursie na Plastykę Wielkanocną Palmy i pisanki.

ODK „Modraczek” rozpoczął cykl comiesięcznych spotkań pod hasłem Proza na Wyżynach od spotkania z Jerzym Sulimą-Kamińskim

Stasiulewicz na podium Z okazji 40-lecia twórczości znany i ceniony artysta plastyk Stanisław Stasiulewicz pokazał, że nie tylko ma rękę do pędzla i wyobraźnię do eksperymentów, ale też empatię dla widzów, którzy przyszli oglądać jego jubileuszową wystawę w  bwa. Tytuł ekspozycji, De facto – jutro będzie lepiej, ma bowiem w obecnej popandemicznej i inflacyjnej rzeczywistości jakże krzepiące przesłanie. Gdyby rozpisać plebiscyt na Optymistę Roku, to p. Stanisław zdobyłby na pewno drugie miejsce – zaraz za prezesem NBP Adamem Glapińskim

Niepohamowani

Po wielu sezonach ożywionej i jakże wszechstronnej działalności teatralno-estradowo-kabaretowej Wanda i  Eugeniusz Rzyscy postanowili wyhamować swój artystyczny impet i przyjmować już tylko nietuzinkowe wyzwania. Zamierzają się więc zmierzyć z samym Szekspirem, do czego namówił ich lekarz i tłumacz dr Ryszard Długołęcki. No, z takim wyhamowywaniem to Rzyscy jeszcze rozpędu nabiorą.

Ratuszowy talent estradowy

Przed rozpoczęciem jubileuszowego koncertu z okazji 70-lecia Filharmonii Pomorskiej głos zabrało kilka prominentnych postaci. Niewątpliwie największe wrażenie na publiczności zrobił prezydent Rafał Bruski, który ujawnił skrywany dotąd talent stand-upera. Nawet tak rutynowani konferansjerzy jak Maciej Puto i Cezary Nelkowski patrzyli na to z nieukrywanym, choć stali za plecami p. Rafała, podziwem.

Rzadka alergia

Sądząc po twórczej aktywności Michała Kubiaka, można sądzić, że popularny rzeźbiarz jest zdrowy jak rydz albo ryba. Ostatnio jednak p. Michał przyznał się do pewnej dolegliwości, którą jest rzadko spotykana… alergia wywiadowcza. Otóż, gdy dziennikarze przeprowadzają z nim wywiady na temat jego twórczości, to nieodmiennie pojawia się pytanie, na które rzeźbiarz jest nader uczulony, a brzmi ono: „Co pan czuje, jak pan kuje?”.

Nikłe szanse

Zdzisław Pruss

poeta, satyryk, dziennikarz. Autor kilkunastu tomów wierszy (ostatnio Wspólny mianownik, Bydgoszcz 2022). Redaktor i autor leksykonów bydgoskiej kultury.

Doszły nas słuchy, że jeden z bydgoskich historyków podjął się wręcz epokowej pracy, by nie rzec dzieła, pt. Co łączy epokę kamienia łupanego z epoką kamienia milowego? W tym celu autor zaprosił do konsultacji i współpracy z jednej strony archeologów, z drugiej – polityków. Obecność tych ostatnich budzi wątpliwości, czy to epokowe dzieło zdąży się ukazać jeszcze w naszej epoce.

Adresy bydgoskich instytucji kultury

Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582, www.amfn.pl 1

Akademicka Przestrzeń Kraetywna przy Wyższej Szkole Gospodarki, Muzeum Fotografii, ul. Karpacka 52, 85-164 Bydgoszcz, adres do korespondencji: ul. A. Naruszewicza 11, 85-229 Bydgoszcz, tel. 52 567 00 07, email: muzeumfoto@byd.pl, www.muzeumfoto.byd.pl

Artgallery, Stowarzyszenie Działań Artystycznych, ul. Gdańska 54, 85-021 Bydgoszcz  5

Biblioteka UKW, ul. Szymanowskiego 3, 85-074 Bydgoszcz, tel. 52 326 64 60, biblioteka.ukw.edu.pl 40

Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-104 Bydgoszcz, bci@visitbydgoszcz.pl, www.visitbydgoszcz.pl  4

Bydgoski Instytut Głosu - profesjonalne centrum doskonalenia głosu, ul. Śniadeckich 21/4, 85-011 Bydgoszcz, tel. 500 347 009, bydgoski.instytutglosu@gmail.com, www.bydgoskiinstytutglosu.pl  39

Bydgoskie Centrum Sztuki im. Stanisława Horno-Popławskiego, ul. Jagiellońska 47, 85-097 Bydgoszcz, tel. 668 892 896, www.bcs.bydgoszcz.pl  3

Bydgoskie Towarzystwo Heraldyczno-Genealogiczne, 85-165 Bydgoszcz, ul. Tucholska 15/50, prezes: Andrzej Nejman

Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, Societas Scientiarum Bydgostiensis, Bydgoszcz Scientific Society, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, 6

Dom Edukacyjno-Kulturalny „REGNUM”

przy Fundacji „Nowe Pokolenie”, ul. A.G. Siedleckiego 12 i ul. Bośniacka 3, dyr. Joanna Dobska, tel./fax 523 711 051, 793 101 280, www.nowe-pokolenie.pl, fundacja@nowe-pokolenie.pl

Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: modraczek@smbudowlani.pl, agnieszka.buzalska@smbudowlani.pl, dyr. Agnieszka Buzalska

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura

ELJAZZ – Centrum Artystyczne, ul. Kręta 3, 88-117 Bydgoszcz, tel. 523 221 574, 662 152 726, www.eljazz.com.pl  16

Filharmonia Pomorska, dyrektor Maciej Puto, ul. A. Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Sprzedaż biletów w kasie FP: wt.-pt. w godz. 14-18 oraz godzinę przed koncertem. Rezerwacja telefoniczna w godz. 12-14. Tel. 52 321 02 34, e-mail: kasa.biletowa@ filharmonia.bydgoszcz.pl; www.filharmonia. bydgoszcz.pll  7

Fundacja Fotografistka, ul. Pomorska 68A/1, Bydgoszcz, tel. 508 732 871, https://fotografistka.pl  21

Fundacja „Wiatrak”, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel. 523 234 810, www.wiatrak.org.pl, e-mail: sekretariat@wiatrak.org.pl

Galeria 85, prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222  17

Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26  18

GALERIA AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Chocimska 5, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, galeria@autorska.pl  8

Galeria Francuska MISTRAL , przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587

Galeria Innowacji UTP, ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne 10-17 Galeria MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy, dyrektorka: Karolina Leśnik-Patelczyk. Gmach główny  12 (ul. Gdańska 20) wtorek–piątek: 10.00–18.00 sobota–niedziela: 11.30–16.30, wstęp wolny, www.galeriabwa.bydgoszcz.pl, bwa@galeriabwa. bydgoszcz.pl, tel. 52 339 30 50; Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy  10 (ul. Gdańska 3): wtorek–piątek: 11.00–18.00, sobota: 11.00–14.00, wstęp wolny

Galeria Sztuki NEXT, Dom Aukcyjny NEXT –Aukcje Sztuki, ul. Poznańska 31, 85-129 Bydgoszcz, www.galerianext.pl, kontakt: info@galerianext.pl, tel. 503 919 118, czynne: pon.-pt. 10.00-18.00  13 Galeria Wspólna (MCK+ZPAP), ul. Batorego 1/3, 85-104 Bydgoszcz, tel. 523 221 447, e-mail: galeriawspolna@onet.pl  22

Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15  19 Jagiellońska 1, Dom Aukcyjny i Galeria Sztuki, ul. Jagiellońska 1, 85-067 Bydgoszcz, www.jagiellonska1.pl  37 Kino Jeremi / Hangar Kultury, Zespół Szkół nr 5 Mistrzostwa Sportowego, ul. Gen. A. Fieldorfa „Nila” 13, 85-796 Bydgoszcz, tel. 52 343 66 67, e-mail: monika.jarzyna@liceumxv.edu.pl Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, tel. 523 430 004, kierownik Grażyna Wrzecionek

Klub Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych, ul. Sułkowskiego 52a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 261 413 550, kierownik mgr Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWspSZ, tel. 261 413 563, kierownik mgr Zdzisława Gajownik, e-mail: klubiwspsz@wp.mil.pl

Klub Miłośników Australii i Oceanii, ul. Plac Kościeleckich 8, pok. 8, Bydgoszcz, adres do korespondencji: ul. Janosika 3/78, 85-794 Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, 52 343 75 11, www.kmaio.polus.pl  20

Klub Miłośników Kaktusów, przy Klubie „ARKA” BSM, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538 Klub ODNOWA, al. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego 38, tel. 523 631 867, e-mail: klubodnowa@interia.pl, www.klubodnowa.strefa.pl, kier. Grażyna Salemska Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 01-03, www.kpck.pl. Dyrektor: Ewa Krupa, sekretariat@kpck.pl; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, tel. 52 585 15 06, www.galeria.kpck.pl, Kierownik: Katarzyna Wolska, galeria@kpck.pl  29 Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy, ul. Marcinkowskiego 12, 85-056 Bydgoszcz, tel. 523 255 555 (informacja), sekretariat@mck-bydgoszcz.pl, www.mck-bydgoszcz.pl  25 Międzynarodowe Centrum Kultury i Turystyki oraz Esperantotur ul. M. Skłodowskiej-Curie 10, 85-094 Bydgoszcz tel./fax: 523 461 151, e-mail: info@esperanto.bydgoszcz.eu Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, fax 523 450 628, e-mail: mdknr1bydgoszcz@go2.pl, www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha.

Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Jerzego Grundkowskiego, Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 w Bydgoszczy, czynna: środa 16.30–19.30. Młodzieżowy Dom Kultury nr 3 (Zespół Szkół i Placówek nr 1 w Bydgoszczy), ul. Stawowa 53, 85-323 Bydgoszcz, tel. 52 373 25 15, fax/tel. 52 348 68 68

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: mdk4@cps.pl, www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska  23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, mdk@mdk5.bydgoszcz.pl

Młyny Rothera, ul. Mennica 10, 85-112 Bydgoszcz, tel. 887 467 015, sekretariat@mlynyrothera.pl, www. mlynyrothera.pl. Przestrzeń ogólnodostępna Zaczyn z punktem informacji, pn.-czw. 12.00-18.00, pt.-nd. 12.00-20.00  38

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: muzeum@ukw.edu.pl, czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł  24

Muzeum Kanału Bydgoskiego im. Sebastiana Malinowskiego, przy III LO, ul. Staroszkolna 10, 85-209 Bydgoszcz, www.kanalbydgoski.pl, tel. 693 765 075, e-mail: muzeum@kanalbydgoski.pl

Muzeum Mydła i Historii Brudu, ul. Długa 13-17, 85-032 Bydgoszcz. Rezerwacja tel. 525 157 015, e-mail: warsztaty@muzeummydla.pl; www.muzeummydla.pl  15

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, www.muzeum.bydgoszcz.pl dyrektor: Wacław Kuczma. Sekretariat: tel. 52 52 53 555; sekretariat@muzeum.bydgoszcz.pl; Dział Edukacji: tel. 885 905 284, e-mail: eduakcja@muzeum.bydgoszcz. pl; Dział Promocji i Marketingu: tel. 52 58 59 969; 52 58 59 976, e-mail: promocja@muzeum.bydgoszcz. pl; Biblioteka muzealna: tel. 52 52 53 516, Koordynator Szlaku Wody, Przemysłu i Rzemiosła w Bydgoszczy TeH 2 O w Bydgoszczy: tel. 883 366 052 Godziny otwarcia: Gdańska 4, Zbiory Archeologiczne, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Dom Leona Wyczółkowskiego, Spichrze nad Brdą, wtorek, czwartek: 10.00-18.00, środa, piątek: 12.00-20.00, sobota – niedziela: 12.00-18.00, poniedziałek: nieczynne; Exploseum: poniedziałek – czwartek: nieczynne, piątek – niedziela: 10.00–15.00.

Czwartek – wstęp bezpłatny na wystawy stałe  26 Muzeum Wodociągów: Hala Pomp, ul. Gdańska 242 oraz Galeria Wieży Ciśnień, ul. Filarecka 1, www.muzeum@mwik.bydgoszcz.pl  14 Muzeum Oświaty, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590

Muzeum Wojsk Lądowych, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Wojciech Bartoszek, tel. 261 414 876. Godziny otwarcia: poniedziałek – nieczynne; wtorek, środa, piątek – godz. 8.30–15.30; czwartek – 8.30–18.00, sobota –12.00–16.00, niedziela – 10.00–14.00; wstęp wolny. www.muzeumwl.pl

Opera Nova w Bydgoszczy, dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl  27

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”, ul. Św. Trójcy 15, 85-224 Bydgoszcz, swiatlownia@onet.pl, www.swiatlownia.eu  11

Pałac Młodzieży, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac  28

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Mariana Rejewskiego, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074; www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Ewa Pronobis-Sosnowska

Polski Związek Chórów i Orkiestr Oddział w Bydgoszczy, ul. Toruńska 30, 85-023 Bydgoszcz, tel. 523 287 028. Prezes Eugeniusz Kubski, tel. 604 891 449, prezes@pzchio.bydgoszcz.pl

Stowarzyszenie Artystyczne „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195  30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania

Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, tel. 52 344 34 01, 600 371 696; 52 376 67 39 (po godz. 16.30); email: sswm-bydgoszcz@salezjanie.pl

Teatr Kameralny w Bydgoszczy, Dyrektor: Mariusz Napierała, ul. Grodzka 14-16, 85-109 Bydgoszcz. Biuro: Centrum Kongresowe Opery Nova, ul. Marszałka Ferdynanda Focha 5, 85-070 Bydgoszcz. Tel. 885 904 192, e-mail: biuro@teatrkameralny.com, www.teatrkameralny.com  9

Teatr Pantomimy „DAR”, www.dar.art.pl; e-mail: teatrdar@wp.pl, tel. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675

Teatr Polski im. Hieronima Konieczki, dyrektor: Wojciech Faruga, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa biletowa: czynna od środy do piątku w godzinach 14.00-18.00, al. Mickiewicza 2 (wejście od parku od ul. 20 Stycznia 1920) oraz godzinę przed spektaklem, tel. +48 523 397 818, tel. +48 885 607 090, bilety@teatrpolski.pl; www.teatrpolski.pl  31

Toniebajka. Księgarnia dla wszystkich, ul. Focha 2, 85-070 Bydgoszcz, tel. 665 192 904  2

Towarzystwo Inicjatyw Kulturalnych, ul. Dworcowa 62/2, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Maria Papała  32

Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: biuro@tmmb.pl, skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne pon.-pt. 9-15  6

Towarzystwo Muzyczne im. Ignacego Jana

Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, www.konkurspaderewskiego.pl, prezes prof. Katarzyna Popowa-Zydroń  33

Towarzystwo Operowe im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska  27

Towarzystwo Polsko-Austriackie, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, e-mail: lubomira.kubiak@gmail.com, prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca  34

Towarzystwo Polsko-Niemieckie, ul. Fordońska 120. Dyżury w każdy trzeci poniedziałek miesiąca w godz. 13-16, e-mail: tpn1@wp.pl, www.facebook.com/tpn.Bydgoszcz, prezes Danuta Szczepaniak-Kucik, tel. 504 100 024, sekretarz Krystyna Bender-Dudziak, tel. 605 666 936

Towarzystwo Polsko-Włoskie, Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19, www.api.bydgoszcz.pl; api@api.bydgoszcz.pl, prez. Elżbieta Renzetti  35

Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Francuskiej, Prezes: Beata Żmuda, tel. 693 925 911, wiceprezes: Maria Pastucha, tel. 694 582 721, www.tppf.byd.pl

Urząd Miasta, Biuro Kultury Bydgoskiej, ul. Sielanka 8A (I piętro) 85-073 Bydgoszcz, tel.: 52 58 58 189, fax: 52 58 58 832, e-mail: bkb@um.bydgoszcz.pl, dyr. Magdalena Zdończyk  36 Wędrowniczek – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635

Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. dr. Witolda Bełzy w Bydgoszczy – p.o. dyrektor – Dagmara Reszkowska, ul. Długa 39, 85-034 Bydgoszcz, tel. centrala 52 323 80 08, 52 33 99 200, tel. sekretariat 52 328 73 90, 52 33 99 225, e-mail: sekretariat@wimbp.bydgoszcz.pl, www.biblioteka.bydgoszcz.pl.   35

Sopocki Dom Aukcyjny, ul. Jagiellońska 47. 85-097 Bydgoszcz, tel. 602 593 826, sda.bydgoszcz.pl 41

Redakcja „BIK” prosi Państwa o weryfikację danych: bik@mck-bydgoszcz.pl

Akademia Muzyczna w Bydgoszczy

„ 5.03.2023, niedziela, godz. 17.00, Sala Rotundowa Pałacu w Lubostroniu; bilety w cenie 20 zł można nabywać w Pałacu w Lubostroniu pół godziny przed koncertem

CCXXXV Koncert Pałacowy

Kamila Kułakowska – sopran, Dorota Kuczyńska – fortepian. W programie: G. Bacewicz, N. Boulanger, R. Poldowski, C. Schumann, M. Szymanowska, P. Viardot. Współpraca: Pałac Lubostroń.

„ 9.03.2023, czwartek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; wstęp wolny

CLVII Koncert Organowy

Bogdan Narloch – organy. Przemysław Buczek – klarnet, Wojciech Bryliński – waltornia, Andrzej Szcześniewski – fagot, Michał Szałach – skrzypce, Michał Kot – altówka, Cecylia Stanecka – wiolonczela, Joanna Krempeć-Kaczor – kontrabas. W programie: T.A. Volckmar – II Sonata d-moll; 2 Tańce polskie; Tabulatura Oliwska: Anonim – Chorea; M. Surzyński – Chaconne op. 14, F. Nowowiejski – Dumka op. 31 nr 1, M. Reger – Wariacje i fuga na temat God Save the King L. van Beethoven – Septet Es-dur op. 20.

„ 11.03.2023, sobota, godz. 18.00, Piwnica pod Hydrantami, Muzeum Wodociągów, ul. Gdańska 242; bezpłatne wejściówki do odbioru w Dziale Artystycznym Akademii Muzycznej (od 6.03) oraz w MWiK

Koncert z okazji Dnia Kobiet

Maciej Afanasjew – skrzypce, Karol Szymanowski – wibrafon. Współpraca: MWiK w Bydgoszczy, Alicja Stróż.

„ 12.03.2023, niedziela, godz. 11.30, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; bilety w cenie 5 zł dla dziecka i 8 zł dla osoby dorosłej można nabywać w foyer Sali Koncertowej pół godziny przed audycją

CCXXXIII Poranek Muzyczny dla dzieci z rodzicami: Wiosenny bal

„ 15.03.2023, środa, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; wstęp wolny Koncert Specjalny w hołdzie prof. Romanowi Sucheckiemu w 90. rocznicę urodzin

Bolesław Siarkiewicz – skrzypce, Michał Szałach – skrzypce, Jadwiga Stanek – altówka, Renata Marzec – wiolonczela, Magdalena Swatowska – fortepian, Bartłomiej Wezner – fortepian,

Radosław Marzec – organy, dr hab. Aleksandra Kłaput-Wiśniewska – prowadzenie. W programie: J.S. Bach, F. Couperin, M. de Falla, G. Fauré, M. Ravel, S. Tsintsadze.

„ 19.03.2023, niedziela, godz. 17.00, Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. A. Szwalbego 6; bilety w cenie: 30 zł (bilet normalny) i 25 zł (bilet ulgowy) można nabywać w Dziale Artystycznym AMFN (tel. 52 321 16 67) oraz na bilety24.pl

Koncert Jazzowy

Joanna Żółkoś-Zagdańska – śpiew, Kamila Abrahamowicz-Szlempo – śpiew, Emilia Hamerlik – śpiew, Klaudia Kaczyńska – śpiew, Sabina Myrczek – śpiew, Karol Szymanowski – wibrafon, Felix Jazz Orchestra pod dyrekcją Michała Szlempo, Bartek Halicki Sekstet, Adam Lemańczyk Mental Trio. W programie: standardy jazzowe, kompozycje i autorskie aranżacje pedagogów i studentów AMFN w Bydgoszczy.

„ 21.03.2023, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; wstęp wolny

CCCXV Bydgoski Wtorek Muzyczny

Chór Wydziału Dyrygentury, Jazzu i Edukacji Muzycznej AM w Bydgoszczy. Grażyna Wolter-Kaźmierczak – dyrygent, Żeński Zespół Wokalny „Re-kontra”, Michał Gozdek – dyrygent, Chór Kameralny AM w Bydgoszczy, Magdalena Filipska – dyrygent. W programie m.in.: M. Jasiński, M. Łukaszewski, J. Świder.

„ 25.03.2023, sobota, godz. 16.00, Sala Audytoryjna Domu Polskiego, ul. Grodzka 1; wstęp wolny Musica Spiritus Movens: koncert muzyki hiszpańskiej

Urszula Jankowiak – mezzosopran, studentki klasy śpiewu, Weronika Jodłowska – fortepian, Marek Kamola – fortepian. W programie: M. de Falla, E. Granados, J. Rodrigo. Współpraca: Diecezja Bydgoska.

„ 26.03.2023, niedziela, godz. 18.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20; bezpłatne wejściówki do odbioru od 22.03 w portierni budynku przy ul. Gdańskiej 20

Koncert Symfoniczny

Orkiestra Symfoniczna AMFN w Bydgoszczy. Michał Dworzyński – dyrygent, Daniel Dziatkowiak – skrzypce. W programie: W.A. Mozart – Uwertura do opery Uprowadzenie z seraju KV 384, W.A. Mozart – Koncert skrzypcowy G-dur KV 216, L. van Beethoven – VIII Symfonia F-dur op. 93.

„ 28.03.2023, wtorek, godz. 19.00, Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3; wstęp wolny

Wtorek z Muzyką Dawną: Encaenia musices

Marcin Tarnawski, Michał Marcinkowski – skrzypce barokowe, Daniel Deuter, Anna Krzyżak-Siarkowska – altówka barokowa, Łukasz Macioszek – violone, Dorota Zimna, Marek Przywarty – klawesyn, pozytyw. W programie: H.I.F. Biber, J.H. Schmelzer, R. Weichlein.

„ 30.03.2023, czwartek, godz. 18.00, Sala Koncertowa Akademii Muzycznej, ul. Gdańska 20; wstęp wolny

Młodzi Artyści w Akademii

Uczniowie ZSM im. K. Szymanowskiego w Toruniu.

Bydgoskie Centrum Sztuki

„ 3.03.2023, piątek, godz. 19.00 – wernisaż; wystawa czynna do 21 kwietnia; wstęp wolny

Kamila Kobierzyńska: Poczekalnia

Kuratorka: Natalia Pichłacz. Wystawę otworzą Poruszenia w Poczekalni – spotkanie sztuki i psychoanalizy – czyli rozmowa wokół wystawy prowadzona przez psychoterapeutki Marię Szuster i Elżbietę Marchlewicz.

„Witamy w Poczekalni dr Kamili Kobierzyńskiej. Zimne, niebieskie światło zmienia przestrzeń galerii w sterylne miejsce oczekiwania.

inf. Anna Cudo

Felix Jazz Orchestra

Dzieli ją zasłona z miękkich pomponów, każdy sznur zakończony jest betonowym obciążnikiem. Wzdłuż okien stoją balansujące na prętach talerze z wyblakłymi portretami. Po drugiej s tronie sali można usiąść w oczekiwaniu na wejście do gabinetu. Ze ścian spoglądają rozmyte p ortrety negatywowe. Tabliczka informuje, że to gabinet dr Kamili Kobierzyńskiej. Posługując się przewrotnie swoim tytułem doktory sztuki, artystka wciela się w specjalistkę w dziedzinie, której symbol stanowi połączenie mózgu i oka. Z gabinetu dochodzi głos starszej kobiety. Historia, którą chcąc nie chcąc słyszymy, to opowieść Gieni – postaci, którą od kilku lat bada Kamila Kobierzyńska. Gienia to babcia artystki, która dostarczyła wystawie nie tylko tematu, ale też materiałów do prac. I to dosłownie, bo portrety wywołane są na pokrytych światłoczułą e mulsją srebrową talerzach i uczulonym solami żelaza jedwabiu z jej zbiorów, a twarze osób, które na nas patrzą, pochodzą z negatywów zdjęć rodzinnych spotkań z lat 50. i 60. znalezionych w jej albumach i kopertach. Niezwykłe zbiory Gieni ujrzały światło dzienne dopiero po jej śmierci. Tak o tym odkryciu mówi artystka:

«Rzeczy, które zostały po Gieni, mówiły więcej niż ona sama. Trzeba zaznaczyć, że było to mnóstwo rzeczy jak na osobę żyjącą skromnie – po prostu gromadziła luksusowe dobra, zamykając je na klucz w pomieszczeniach, do których nikt nie miał wstępu, chowała je w pokojach-szkatułkach. Charakterystyczny dom o zapachu wilgoci, pełen bibelotów i wyszczerbionej zastawy, zegarów wybijających po kilkanaście minut przy pełnej godzinie, udekorowany tapetą z lat 60. –to była tylko wierzchnia warstwa, pod którą znaleźliśmy drugie życie – równoległe, bogate życie Gieni. Paradoksalnie w tych zasobach niewiele było zdjęć, budowała relacje z przedmiotami, lubiła wiedzieć, że są – były przeliczane i wpisywane do inwentarza, ale nigdy nieużyte».

To niepokojące odkrycie skłoniło artystkę do poszukiwań motywowanych chęcią zrozumienia Gieni, a przez to zgłębienia zarówno jej, jak i  swojego poczucia tożsamości” (fragment tekstu kuratorskiego).

Kamila Kobierzyńska współtworzy Pracownię Obrazów Utajonych na Wydziale Fotografii Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu oraz Pracownię Fotografii w Centrum Kultury Zamek w Poznaniu. Jest członkinią zarządu Naukowego Towarzystwa Fotografii. W 2021 obroniła pracę doktorską Kiedy kwitną wiśnie. Postpamięć i transmisja traumy na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu.

Kątem oka – cykl wykładów o sztuce współczesnej:

„ 9.03.2023, czwartek, godz. 18.00; wstęp wolny Radykalne postawy fotograficzne –wykład Marka Noniewicza

Historia fotografii na przestrzeni XIX i XX wieku jest z jednej strony próbą indywidualizacji samego medium jako środka artystycznej wypowiedzi w obszarze sztuki, z drugiej zaś rozszerzaniem się pola aktywności fotografii amatorskiej i powszechnego do niej dostępu. Spróbujemy przyjrzeć się tym zjawiskom, przywołując wybra-

ne osobowości ze świata fotografii, by zobaczyć, jak na skutek indywidualizacji medium pojawiały się tendencje awangardowe i jak aktywność amatorska przenikała na tereny zarezerwowane dla sztuki. Wiek XXI to czas przewartościowania wielu dokonań z ubiegłych stuleci, jakie strategie przyjmują artyści dziś?

Marek Noniewicz (ur. w 1971 roku w Bydgoszczy) jest artystą wizualnym popularyzującym XIX-wieczne techniki fotograficzne. Zajmuje się głównie fotografią, czasem sięgając po instalację, działania w przestrzeni miejskiej czy performance. Jest również kuratorem i autorem tekstów o fotografii. Pracował przy licznych projektach edukacyjnych. Stypendysta MKiDN oraz Prezydenta Bydgoszczy.

„ 11.03.2023, sobota, godz. 11.00; koszt: 45 zł, zapisy: bcs@horno.pl, liczba miejsc ograniczona

Zmysłotka – spotkanie połączone z warsztatami

Spotkanie, gdzie możesz zrobić coś dla siebie. To połączenie relaksu, uważności na swoje potrzeby oraz uruchomienia kreatywności w atmosferze przychylności, zrozumienia i radości z twórczej iskry. Skomponujemy to, co podpowie nam nasza zrelaksowana wyobraźnia, subtelna zmysłowość oraz medycyna żywiołów. Prowadzenie: Danuta Milewska – artystka, pisarka, kuratorka wystaw w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy oraz projektów artystyczno-edukacyjnych, m.in. Sztuka obecności. Absolwentka Szkoły Rozwoju Osobistego Widnokrąg oraz licznych kursów i warsztatów w nurcie terapii tańcem i innych terapii ekspresyj-

nych. Praktykuje różne formy pracy z ciałem, oddechem i emocjami. Prowadzi prywatne ceremonie dla kobiet oraz kręgi kreatywności, gdzie pracuje z żywiołami, głosem i roślinami.

Kątem oka – cykl wykładów o sztuce współczesnej:

„ 25.03.2023, sobota, godz. 16.00; wstęp wolny Radość życia i dramat człowieka. O twórczości Andrzeja Gordona

(1945–1992) – wykład Jacka Gernata Przypadająca w ubiegłym roku 30. rocznica przedwczesnej śmierci Andrzeja Gordona, rodowitego bydgoszczanina, zarazem jednego z najbardziej oryginalnych artystów współczesnych czynnych na ziemiach odzyskanych, stwarza okazję do przypomnienia wszechstronnego dorobku malarskiego, rysunkowego i graficznego tego twórcy. Wykład przybliży jego artystyczną biografię – z uwzględnieniem twórczych początków w Bydgoszczy (obejmujących m.in. naukę w bydgoskim liceum plastycznym) oraz dalszych etapów działalności w Gorzowie i Zielonej Górze. Liczne dzieła malarskie, rysunkowe i graficzne Gordona, zgromadzone zwłaszcza w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, dają nam wgląd w uniwersum niespokojnej wyobraźni artysty. Jego akty (w szczególności postaci kobiecych), erotyki, pełne dramatyzmu, a niekiedy i rubasznego żartu sylwetki ludzkie – z biegiem lat coraz częściej „krzyżowane” – jak również portrety, ilustracje utworów literackich czy surrealistyczne obrazy miasta wciąż prze-

Kamila Kobierzyńska, Poczekalnia

mawiają ekspresją i oryginalnością autorskiej wizji Gordona, poety człowieka, miejsca, czasu i myśli.

Jacek Gernat – historyk sztuki, doktorant w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jego zainteresowania obejmują rzeźbę okresu baroku i XIX–XX wieku oraz sztukę współczesną, m.in. twórczość Władysława Hasiora, architekturę XX wieku. Kustosz w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze.

„ do 31 marca, piątek

Open call do „Biuletynu Rzeźby”

Ogłaszamy nabór tekstów do czwartego numeru „Biuletynu Rzeźby”. Nasze czasopismo jest przeznaczone dla wszystkich, którym szczególnie bliska jest szeroko pojęta rzeźba, i ma charakter przede wszystkim popularyzatorski. Skupiamy się na współczesności, jednak na naszych łamach jest również miejsce dla sztuki dawnej. Czekamy na wasze eseje, recenzje, wywiady i felietony do 31 marca pod adresem: bcs@horno.pl. Wszystkie informacje i wymagania techniczne znajdują się na naszej stronie: bcs.bydgoszcz.pl.

D.K. Orion BSM

„ 1.03.2023, środa, godz. 17.00, ul. 16. Płk. Ułanów Wlkp. 1 Aromaterapia – moc olejków eterycznych

Prelekcja Aleksandry Mariańskiej.

„ 5.03.2023, niedziela, godz. 16.00, ul. 16. Płk. Ułanów Wlkp. 1

Family Life – spotkanie integracyjne dla rodzin ukraińskich

„ 8.03.2023, środa, godz. 17.00, ul. 16. Płk. Ułanów Wlkp. 1

Z życzeniami dla pań – muzyka i poezja z Juliuszem Rafeldem

„ 10.03.2023, piątek, godz. 17.00, ul. 16. Płk. Ułanów Wlkp. 1

Z cyklu Galeria „O” – wernisaż wystawy fotografii Aleksandra Degowskiego

„ 15.03.2023, środa, godz. 17.30, ul. 16. Płk. Ułanów Wlkp. 1

Salon Literacki Oriona

Promocja książek autorów bydgoskich. Prowadzenie: Dariusz Tomasz Lebioda.

„ 24.03.2023, piątek, godz. 15.00, ul. 16. Płk. Ułanów Wlkp. 1

Gwiazdy, które nie zgasły – Piwnica pod Baranami

Prowadzenie: Katarzyna Horoszczuk.

Plany pracy Klubu „Arka” i D.K. Orion BSM mogą ulegać zmianom, dlatego prosimy zaglądać na stronę internetową Bydgoskiej Spółdzielni Mieszkaniowej: www.bsm.bydgoszcz.pl, w zakładkę „Domy Kultury”.

Klub „Arka” BSM

„ 7.03.2023, wtorek, godz. 19.00, ul. M. Konopnickiej 24A

Szlachetne zdrowie: aromaterapia, moc olejków eterycznych

Warsztaty tworzenia indywidualnych perfum z naturalnymi olejkami eterycznymi. Prowadzenie: Aleksandra Mariańska. Liczba miejsc ograniczona – obowiązują zapisy pod nr. tel. 696 002 921 lub adresem mailowym: arkabsm@gmail.com.

„ 13.03.2023, poniedziałek, godz. 17.30, ul. M. Konopnickiej 24A

Wieczór z cyklu Arka Poezji

Promocja książki Romana Nogalskiego Rubinowy żuczek. Prowadzenie: Stefan Pastuszewski.

Galeria Miejska bwa w Bydgoszczy

„ do 12.03.2023, niedziela, ul. Gdańska 20 Katarzyna Tretyn: Somnium 2

Kuratorka: Natalia Cieślak. Somnium 2 może kojarzyć się z nazwami misji kosmicznych wysyłanych w celu zbadania wybranych obszarów wszechświata. Skojarzenie to – skądinąd uzasadnione – nie wyklucza jednak tego, że tytuł wystawy stanowi konglomerat różnych znaczeń i kontekstów.

Katarzyna Tretyn – artystka wizualna, intermedialna, nauczycielka akademicka. W latach 2002–2007 studiowała na WSP UMK w Toruniu na kierunku malarstwo sztalugowe. W 2012 obroniła doktorat w macierzystej uczelni. W 2020 uzyskała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie sztuki piękne w dyscyplinie sztuki plastyczne i konserwacja dzieł sztuki. Od 2017 pracuje w Politechnice Bydgoskiej im. J. i J. Śniadeckich (dawniej UTP) na stanowisku profesora (od 2020), gdzie prowadzi zajęcia z malarstwa oraz rysunku.

„ do 25.03.2023, sobota, Gdańska 3

Magda Grabowska-Wacławek

„Bovska”: Bovska – rysuje

Kuratorka: Adriana Usarek, koordynatorka: Karolina Rybka. Bovska – rysuje to tytuł wystawy, na której pokazane zostały prace artystki (ilustracje, elementy scenografii, rysunki, a także prace malarskie). Korespondują one z czterema płytami, noszącymi tytuły: Kaktus, Pysk, Kęsy oraz Sorrento. Premierowo ekspozycja została wzbogacona o nowy cykl dzieł malarskich, charakteryzujących się minimalistyczną formą, zbudowanych z zapisu typograficznego, których istotą są słowa utrwalone za pomocą farby na płótnie.

Magda Grabowska-Wacławek – wokalistka, kompozytorka, autorka tekstów, graficzka, ilustratorka, performerka. Studiowała na Uniwersytecie Muzycznym F. Chopina w Warszawie oraz na Wydziale Grafiki ASP w Warszawie. Stypendium w Burg Giebichenstein Hochschule für Kunst und Design Halle. Okrzyknięta jednym z najważniejszych debiutów 2016 roku.

„ do 23.04.2023, niedziela

Arek Pasożyt: Pasożycie. Od praktyki do praktyki

Kuratorka: Karolina Pikosz. Wystawa jest zbieracką formą otwartą, tkwiącą w procesie, transformacji. Opiera się na kilku tematycznych filarach – akcjach realizowanych przez artystę w przestrzeni zewnętrznej oraz we własnej pracowni/galerii/mieszkaniu. Częścią ekspozycji jest przestrzeń warsztatowa, w której prowadzone będą praktyki z obszaru upcyclingu, recyclingu

inf. Natalia Pichłacz

Bovska, obraz Dzika 1, z cyklu Dzika 2022 akryl na płótnie, 50 x 40 cm, fot. Bovska

oraz tworzenia kolekcji mody alternatywnej. Zbiór dokumentacji ilustruje dynamikę działania i dzieł sztuki, „wychodzących” do świata zewnętrznego, na ulice, będących wyrazem sprzeciwu, znajdowanym poprzez przetworzenie klasycznie rozumianej formy obrazu.

„ 2.03.2023, czwartek, godz. 18.00, ul. Gdańska 20 – otwarcie wystawy; wystawa potrwa do 7 kwietnia

Bartosz Mucha: Nobilitacja degradacji, czyli 20 lat Poor Designu

Koordynacja: Danuta Pałys. Mniej więcej 20 lat temu, gdzieś pomiędzy 2002 a 2004 rokiem, rozpoczęła się historia projektowania konceptualnego pod szyldem biednego dizajnu. Tego, czym właściwie jest Poor Design, nie wie nawet sam autor, czasem jednak nazywający swoją narkotyczną i kompulsywną potrzebę tworzenia: brzemieniem. Krytycy różnie określali tę twórczość. Dla artystów jest to projektowanie, dla projektantów raczej sztuka. Zdarzały się określenia takie jak: rekwizyty teatralne, trójwymiarowe plakaty lub po prostu gadżety. Wystawa w Galerii Miejskiej bwa w Bydgoszczy przedstawia wybór prac z 20 lat działalności, tytuł i plakat to przedruk pocztówki reklamującej Poor Design na samym początku działalności. Mocny, autoironiczny przekaz jest wciąż aktualny, prezentuje bowiem zdystansowany stosunek tak do siebie, jak i do roli twórców w artystycznym i projektowym świecie.

Bartosz Mucha – studiował na ASP w Krakowie (dyplom w 2004) i ESAG w Paryżu. Projektant 2 i 3D. W latach 2004–2011 lat wokalista i autor tekstów zespołu mathrockowego Maria Celeste. Założyciel studia projektowego Poorex, które jest jednoosobową działalnością projektowo-artystyczną. Studio zorientowane jest na projektowanie i wykonywanie unikatowych obiektów lub ich krótkich serii, sporadycznie produkowanych i dystrybuowanych. Poorex funkcjonuje głównie w obiegu galeryjnym bądź w innej formie, współpracując z instytucjami kultury. Działalność osadzona jest na trzech fundamentach: eksperymencie, obiekcie i paraarchitekturze. Pracom często towarzyszą krótkie filmy wideo, będące dopowiedzeniem wydarzających się sytuacji. Ważnym elementem finalizującym poszczególne serie obiektów są publikacje książkowe. Doświadczenia wyniesione z pracy w studiu są istotnym elementem w pracy dydaktycznej na kierunkach wzorniczych, gdzie studenci uczeni są konceptualnego i eksperymentalnego myślenia o projektowaniu. Aktualnie zatrudniony na Wydziale Projektowania Uniwersytetu SWPS.

„ 23.03.2023, czwartek, godz. 18.00, ul. Gdańska 20 – wernisaż; wystawa potrwa do 21 maja

Kim jest Janina Węgrzynowska?

Kuratorka: Paulina Olszewska, produkcja: Ewa Grzebyk, Danuta Milewska, Paulina Olszewska. Punktem wyjścia do projektu Kim jest Janina Węgrzynowska? jest postać Janiny Węgrzynowskiej (1930–2010), której obraz znajduje się w Kolekcji Galerii Studio w Warszawie. Węgrzynowska była aktywną artystką, tworzyła grafiki, kolaże, obrazy i obiekty przestrzenne. Eksperymentowała z nowymi formami przekazu, takimi jak wideo czy laser. Jej twórczość przyporządkować można op -

-artowi, zaś zainteresowanie nowymi technologiami świadczy o otwarciu na eksperyment w sztuce i chęć wychodzenia poza jej tradycyjne ramy. Kuratorka Paulina Olszewska zaprosiła współczesne artystki i artystów do podjęcia poprzez swoje prace dialogu z zapomnianą twórczością Węgrzynowskiej, po to, aby przywrócić ją do świadomości i obiegu artystycznego. Projekt jest realizowany wspólnie z Galerią Studio w Warszawie. Równolegle warszawska Fundacja Arton podejmie się opracowania spuścizny Węgrzynowskiej. W wystawie udział biorą: Janina Węgrzynowska, Agata Bogacka, Jenny Brockmann, Marcin Dymiter, Ludomir Franczak, Magdalena Franczak, Agnieszka Grodzińska, Dagmar Schürrer.

Dziecko na warsztat:

„ ul. Gdańska 20; spotkania odbywają się w każdą środę miesiąca, godzina do ustalenia z grupą; wstęp wolny, obowiązują zapisy: tel. 52 339 30 62 Smaczki z galeryjnej spiżarni

Przedwiośnie to czas przemian, odradzania się, pierwszych pączków i coraz dłuższych dni. Czujemy nowe pokłady energii i z werwą zabieramy się za porządki. Sprawdzamy, co nie jest już potrzebne, a co może się przydać, ale wymaga naszej uwagi, może drobnych przeróbek? Czekamy na was ze stosem katalogów, które przetransformujecie na własnych zasadach. Możemy kształtować nasze otoczenie, zmieniać to, co zastane, sprawdzać, co skrywają nasze zapasy. A wiedzcie, że przeróbka katalogu to całkiem smakowity kąsek! Prowadzenie: Agnieszka Gorzaniak i Karolina Pikosz.

Bydgoska Akademia Sztuki – wykłady:

„ 2 2.03.2023, środa, godz. 18.00, ul. Gdańska 20; wstęp wolny

Agnieszka Gniłka (Łódź): Moda

i sztuka w akcesoriach ukazana jako współczesny design świata dawnego rzemiosła

Najłatwiej przedstawić problem naszej dyskusji, zestawiając ze sobą dwie dziedziny, dwa zagadnienia. Moda i sztuka inspirują się nawzajem, a sieć

powiązań między nimi jest bardzo złożona. Coraz częściej granice między tymi dwoma światami zacierają się, prowadząc tym samym do dyskursu nad zasadnością uznania mody za dziedzinę sztuki. Dyskursu burzliwego, jednakże praktycznie niemożliwego do rozstrzygnięcia, biorąc pod uwagę chociażby wielodefinicyjność terminów „sztuka” i „moda”. Niemniej jednak możliwa jest egzemplifikacja ich interakcji, wzajemnych inspiracji, a nawet syntezy tych dwóch światów.

Agnieszka Gniłka w 2016 roku obroniła z wyróżnieniem dyplom magisterski na ASP im. W. Strzemińskiego w Łodzi. W tym samym roku uzyskała tytuł magistra na Uniwersytecie Łódzkim na kierunku historia sztuki. Finalistka 6. edycji konkursu Fashion Designer Awards. Obecnie jest asystentką w Pracowni Projektowania Obuwia i Akcesoriów na Wydziale Projektowym ASP w Łodzi. Związana z branżą odzieżową, pracując dla polskiej marki jako projektant ubioru – specjalizuje się w modzie damskiej. Tworzy autorskie torebki pod nazwą Aga Gniłka, w których skupia się na eksperymentowaniu z medium, jakim jest skóra naturalna. Ceni sobie kreatywność, unikatowość oraz niepowtarzalność w kreowaniu form.

inf. Danuta Pałys

Biblioteka UKW

„ 17.03.2023, piątek, godz. 17.00, Galeria Biblioteki UKW, ul. Szymanowskiego 3

Otwarcie wystawy Stanisława

Stasiulewicza De facto – jutro będzie lepiej II

Stanisław Stasiulewicz, ur. w 1955 r. w Oszmianie (Wileńszczyzna). Studiował na Wydziale Malarstwa Sztalugowego w pracowni prof. J. Szan-

Bartosz Mucha, Klakier, 2017, drewno bukowe, 100 cm, fot. Bartosz Mucha

cenbacha w ASP w Krakowie (dyplom w 1983). Od 1985 bierze aktywny udział w życiu artystycznym Bydgoszczy. Współpracował z Galerią Kruchta, Galerią Autorską, z nieistniejącym j uż klubem Trytony, a od 1990 związany jest z Galerią Kantorek (dzisiejszą Galerią Miejską bwa w Bydgoszczy). W 1990 wraz z Krzysztofem Grusem i Zbigniewem Zielińskim założył g rupę artystyczną Szkoła Bydgoska. W latach 1993–1999 był prezesem zarządu Okręgu Bydgoskiego ZPAP. W 1994 został stypendystą Fundacji Pollock-Krasner w Nowym Jorku. Swoje p race prezentował na ponad 50 wystawach w Bydgoszczy, Gdańsku, Warszawie, Toruniu, Krakowie. Od niemal 30 lat prowadzi zajęcia w Warsztatach Terapii Zajęciowej „mega-Art” i buduje bydgoską formację art brut – grupę artystyczną Refleksjonistów.

Malarstwo Stasiulewicza jest bardzo ekspresyjne, a najważniejszy jest sam akt malowania. Widoczny abstrakcyjny sposób myślenia i próba zatrzymania czasu w barwie i kresce, ale równocześnie czerpanie motywów z najbliższego otoczenia, z prawdziwego życia – to łączy wszystkie jego prace. Artysta wykonuje je w różnych technikach, na małych, jak i dużych formatach, wykorzystując każdego rodzaju podobrazia, od płótna po karton.

Wystawa w Galerii Biblioteki UKW powstała przy współpracy z Galerią Miejską bwa w Bydgoszczy i jest kontynuacją prezentacji prac Stasiulewicza, zorganizowanej tam z okazji 40-lecia jego twórczości na przełomie 2022 i 2023 roku. Będzie więc okazją do zobaczenia kolejnej odsłony prac z bogatego dorobku artysty.

Kuratorki wystawy: Barbara Maklakiewicz i Karolina Rybka.

Wprowadzenie do wystawy: Barbara Chojnacka.

inf. Barbara Maklakiewicz

Filharmonia Pomorska im. I.J. Paderewskiego

„ 3.03.2023, piątek, godz. 19.00

Dvořák | Beethoven

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej. Wojciech Rajski – dyrygent, Maciej Kułakowski – wiolonczela. Antonin Dvořák – Koncert h-moll na wiolonczelę i orkiestrę op. 104; Ludwig van Beethoven – V Symfonia c-moll op. 67.

Koncert h-moll na wiolonczelę i orkiestrę powstał podczas pobytu Dvořáka w Ameryce w latach 1894–1895, czyli u schyłku życia czeskiego kompozytora. Utwór miał swoją premierę w Londynie i od razu wszedł do kanonu muzyki klasycznej, spotykając się z entuzjastycznym przyjęciem na całym świecie. Zachwycony był nim także Brahms, zresztą wielki wielbiciel twórczości Dvořáka. Niemiecki kompozytor miał po -

noć stwierdzić: „Gdybym wiedział, że wiolonczela jest zdolna do takich rzeczy, sam bym napisał ten koncert!”.

„ 8.03.2023, środa, godz. 19.00

Dziewczyna Bonda

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis. Adam Lemańczyk – kierownictwo artystyczne, fortepian, Anna Grzelak – śpiew, Małgorzata Chruściel – śpiew, Tadeusz Seibert – śpiew. Dziewczyna Bonda to idealna propozycja na wyjątkowe spędzenie czasu w Dniu Kobiet. Zapraszamy na nietuzinkowy koncert, podczas k tórego zabrzmią tematy muzyczne z najpopularniejszego filmu szpiegowskiego o słynnym a gencie 007.

„ 10.03.2023, piątek, godz. 19.00 Poległym w obronie Ukrainy

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej, Chór Singakademie Frankfurt (Oder), Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Rudolf Tiersch – dyrygent, Martina Rüping – sopran, Annika Schlicht – alt, Benjamin Bruns – tenor, Thomas Herberich – bas, Magdalena Filipska, Justyna Narewska – przygotowanie Chóru Kameralnego AMFN w Bydgoszczy. Antonin Dvořák – Stabat Mater.

Dvořák przystąpił do komponowania  Stabat Mater zaraz po tym, jak dowiedział się o śmierci córki, w 1875 roku. Przerwaną pracę podjął jesienią 1877 roku, gdy okrutny los ponownie doświadczył go odejściem dwojga kolejnych dzieci. Autor stworzył najbardziej rozbudowane opracowanie Maryjnego hymnu w całej muzycznej literaturze – pełne skupienia, czułości, o kontemplacyjnym charakterze.

Koncert poświęcony pamięci ofiar wojny w Ukrainie, który powtórzony zostanie 12 marca we Frankfurcie i 2 kwietnia w Rzeszowie w ramach wspólnej trasy z zaprzyjaźnionym Chórem Singakademie Frankfurt. W tym roku do zespołów dołączy również Chór Kameralny Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.

„ 17.03.2023, piątek, godz. 19.00

Mistrz i uczeń

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej i Studenci Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Mykoła Diadiura – dyrygent, Inés Issel Burzyńska – skrzypce. Édouard Lalo – Symfonia hiszpańska, d-moll op. 21; Hector Berlioz – Symfonia fantastyczna c-moll op. 14.

Koncert, podczas którego wspólnie przy jednym pulpicie zagrają muzycy Orkiestry Symfonicznej FP oraz studenci Akademii Muzycznej w Bydgoszczy.

Symfonia hiszpańska pozostaje dziś najczęściej wykonywanym dziełem Édouardo Lalo. W z asadzie jest to koncert skrzypcowy, lecz jego tradycyjny schemat został rozwinięty z trzech do pięciu części. Formą, a także szerokim symfonicznym oddechem zbliża się on raczej do symfonii. Stąd też pierwszy człon tytułu, drugi zaś ł ączy się z klimatem dźwiękowym dzieła. Lalo z dużą intuicją i smakiem adaptuje tu melodyczne, rytmiczne i instrumentacyjne wzory hiszpańskiej muzyki.

„ 2 2.03.2023, środa, godz. 19.00

Ewa Pobłocka gra Bacha

Ewa Pobłocka – fortepian. Johann Sebastian Bach – Das Wohltemperierte Klavier II.

Das Wohltemperierte Klavier (Równomiernie temperowany instrument klawiszowy) Bacha to zbiór dwóch cykli po 24 preludia i fugi we wszystkich 24 tonacjach. Bach jako pierwszy przekuł nowoczesną teorię na muzyczną praktykę – w sposób, którego znaczenia nikt wówczas nie mógł przewidzieć. Ułożone w kolejności chromatycznej preludia i fugi wciąż wywierają wpływ na kolejne pokolenia kompozytorów. To niezwykle kluczowe dla historii muzyki dzieło usłyszymy w wykonaniu wybitnej polskiej pianistki – Ewy Pobłockiej. Podczas tego koncertu wykonane zostaną utwory tylko jednego kompozytora, ponieważ – jak twierdzi pani profesor – „Bacha nie można grać z marszu ani mieszać go z inną muzyką”.

Inés Issel Burzyńska, fot. archiwum prywatne

„ 24.03.2023, piątek, godz. 19.00

Sibelius | Brahms | Wesołowski

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej. Yaroslav Shemet – dyrygent, Dymitr Udovichenko – skrzypce. Adam Wesołowski – Anioły i Demony; Jean Sibelius – Koncert skrzypcowy d-moll op. 47; Johannes Brahms – I Symfonia c-moll op. 68.

Anioły i Demony  Wesołowski zadedykował swoim dzieciom. Orkiestra pojawia się tutaj w podwójnej roli – wokalno-instrumentalnej, dzięki wprowadzonemu zabiegowi zilustrowania „anielskiego śpiewu” poprzez mormorando muzyków. „Anielska błogość” pierwszej części zestawiona jest z „demonami” części drugiej, które jednak nie mają w sobie nic przerażającego – są psotne, wesołe i zapraszają do zabawy. Koncert skrzypcowy d-moll Sibeliusa został ukończony w 1904 r. Utrzymany jest w stylu późnego romantyzmu. Eksponuje wirtuozowskie możliwości instrumentu solowego, lecz również podkreśla szczególną rolę orkiestry jako równorzędnego partnera dla solisty. Brahms pierwszą ze swoich czterech symfonii zaczął szkicować w wieku 29 lat (1855).

Praca nad jej ostateczną wersją trwała 20 lat. Prawykonanie symfonii przygotowywał pod presją porównań do Beethovena, który już wtedy uważany był za niedościgniony wzór. Dokonał jednak tego, co wydawało się niemożliwe. Po wysłuchaniu długo oczekiwanego utworu Hans von Bülow zawyrokował: „Oto Dziesiąta Symfonia Beethovena!”.

„ 26.03.2023, niedziela, godz. 17.00

Rytmiczne potyczki – koncert familijny

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis. Miłosz Kula – dyrygent, sekcja perkusji Orkiestry Symfonicznej FP, uczniowie Państwowego Zespołu Szkół Muzycznych w Bydgoszczy. W programie m.in.: Ney Rosauro – I Koncert na marimbę i orkiestrę smyczkową; Karl-Heinz Köper –  Samba classique na dwie marimby, instr. perkusyjne i orkiestrę smyczkową; John Beck –  Uwertura na zespół perkusyjny; Graeme Leak – Drumsong.

„ 31.03.2023, piątek, godz. 19.00

W rocznicę śmierci Pendereckiego

Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Pomorskiej. Mirosław Jacek Błaszczyk – dyrygent, Rafał Dudzik – skrzypce, Wojciech Kołaczyk – altówka. Witold Lutosławski  – Wariacje symfoniczne; Krzysztof Penderecki  – Koncert podwójny na skrzypce, altówkę i orkiestrę; Antonin Dvořák –VIII Symfonia op. 88.

Wariacje symfoniczne Lutosławskiego stały się świadectwem wielkiego talentu 25-letniego wówczas twórcy. Sam Lutosławski prawykonanie utworu (w kwietniu 1939) uważał za swój oficjalny debiut kompozytorski. W Wariacjach najważniejszą rolę pełnią kolorystyka, wirtuozeria orkiestrowa i ustawiczny, kapryśny ruch, razem dające wrażenie wyjątkowej ruchliwości materii dźwiękowej.  Koncert podwójny na skrzypce, altówkę i orkiestrę  Pendereckiego powstał w 2012 r., dla uczczenia 200. rocznicy powstania wiedeńskiego  Gesellschaft der Musikfreunde, a został zadedykowany wybitnemu skrzypkowi i altowio -

liście Julianowi Rachlinowi. Koncert od pierwszych akordów zaskakuje swym liryzmem, wyczuleniem na barwę dźwięku i perfekcją w budowaniu nastroju. I choć brak w nim efektów popisowej wirtuozerii, to ogromna trudność obu partii tkwi w ukazaniu zmienności i emocjonalności tematów oraz oddaniu charakteru muzycznego dyskursu.

Fundacja Tu Kultura

„ 4.03.2023, sobota, godz. 12.00–15.00, Młyny Rothera

Gwarowy plakat literniczy – warsztaty plastyczne dla dzieci

Zapraszamy do udziału w bezpłatnych warsztatach plakatu literniczego. Motywem przewodnim prac będzie gwara miejska bydgoszczan. Zajęcia adresowane są do dzieci od 10. roku życia (wraz z rodzicami). Zapisy: fundacja@fundacjatukultura.pl. Liczba miejsc ograniczona, obowiązuje kolejność zgłoszeń. Więcej informacji oraz regulamin warsztatów na profilach FB organizatorów.

Koncerty edukacyjne:

„ 6.03.2023, poniedziałek, godz. 11.00 Koncert dla młodzieży – muzyka filmowa

Orkiestra Kameralna Capella Bydgostiensis. Maciej Sztor – dyrygent, Magdalena Miśka-Jackowska – prowadzenie.

„ 18.03.2023, sobota, godz. 10.30 i 12.30

138. Od brzuszka do uszka maluszka

Katarzyna, Radosław, Piotr i Małgosia Manthey, Magdalena, Grzegorz, Ignacy, Antoni, Franek Sikorscy, Katarzyna Szewczyk – przygotowanie i prowadzenie.

Od brzuszka do uszka maluszka to cykl koncertów dedykowanych kobietom w ciąży, niemowlętom i małym dzieciom do 2. roku życia.

„ 18.03.2023, sobota, godz. 11.00 i 12.45 Akademia WioliMisia

Karen Kucharska – gitara, śpiew, Mateusz Grzębski – bęben, tara, śpiew, Kamil Szafrański –akordeon, Monika Kochanowska – taniec, Dorota Borowicz – przygotowanie i prowadzenie.

Akademia WioliMisia to doskonała weekendowa propozycja dla rodzin z dziećmi w wieku od 3. do 6. roku życia.

„ 27.03.2023, poniedziałek, godz. 9.30, 11.00, 12.30 i 14.00

Poranek muzyczny dla seniorów: Muzyka w zdrowiu i w chorobie

Paulina Biernacka – skrzypce, Krzysztof Biernacki – klarnet, Maciej Drapiński – akordeon, dr Anna Antonina Nogaj – psycholog muzyki, Anna Merder – przygotowanie i prowadzenie.

inf. Justyna Narewska

Na warsztacie wykonamy prace w technice kolagrafii. Matrycę przygotowuje się przyklejając do podstawowej płyty (z drewna, metalu, tkaniny, tworzywa sztucznego itp.) materiały o różnych fakturach. Technika ta różni się od tradycyjnych technik graficznych (takich jak linoryt, miedzioryt czy drzeworyt) tym, że płyta graficzna powstaje poprzez dodawanie do niej elementów, a nie eliminowanie. Nazwano tę technikę kolagrafią, ponieważ jest podobna do techniki kolażu. Na plakatach umieścimy wyrazy z gwary miejskiej bydgoszczan. Wybrane prace zostaną zaprezentowane na wystawie.

Zajęcia poprowadzi Jolanta Kotlarek-Młyńska, absolwentka Wydziału Sztuk Pięknych na UMK w Toruniu, nauczycielka i instruktorka plastyki oraz arteterapeutka, malarka i ikonopisarka z zakresu ikonopisania I i II stopnia przy Galerii Działań Twórczych w Poznaniu, członkini Polskiego Komitetu Międzynarodowego Stowarzyszenia Wychowania przez Sztukę InSEA. Współpracuje z Fundacją Tu Kultura oraz z Fundacją Piękniejszego Świata, organizuje plenery i zajęcia z zakresu rysunku, malarstwa, grafiki oraz sztuki interdyscyplinarnej.

„ 2 2.03.2023, środa, godz. 17.00–20.00, Młyny Rothera

Gwarowy plakat literniczy – warsztaty plastyczne dla dorosłych i dla młodzieży Zapraszamy do udziału w warsztatach plakatu literniczego. Motywem przewodnim prac będzie gwara miejska bydgoszczan. Zajęcia adresowane są do dorosłych i do młodzieży. Zapisy drogą elektroniczną: fundacja@fundacjatukultura.pl. Liczba miejsc ograniczona, obowiązuje kolejność zgłoszeń. Więcej informacji oraz regulamin warsztatów na profilu FB organizatorów.

Na warsztacie wykonamy prace w technice kolagrafii. Zajęcia poprowadzi Jolanta Kotlarek-Młyńska.

Krzysztof Penderecki, fot. Filharmonia Pomorska

inf. Dominika Strehlke

Galeria Autorska

Jan Kaja i Jacek Soliński

„ 23.03.2023, czwartek, godz. 18.00, ul. Chocimska 5 Otwarcie wystawy rysunków i obrazów Kazimierza Drejasa pt. Medytacje i fragmenty

Kazimierz Drejas – ur. w 1937 w Bydgoszczy. Studiował w latach 1957–1961 na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w Toruniu i ASP w Krakowie, w pracowniach prof. Jerzego Fedkowicza, prof. Emila Krchy i prof. Wacława Taranczewskiego. Członek ZPAP od 1965. Miał 36 wystaw indywidualnych. Brał udział w 91 wystawach plastyki bydgoskiej i w 84 wystawach ogólnopolskich i międzynarodowych, w tym w 14 Festiwalach Polskiego Malarstwa Współczesnego w Szczecinie. Uczestniczył w 24 wystawach zagranicznych, m.in. w wystawie 50 współczesnych malarzy polskich w Paryżu w 1975, wwystawiePolnischeKunstlerHeutewLandauw1983, w wystawie Realizm-Metafora-Geometria w Wiedniu w 1987. W 2005 nakładem Galerii Autorskiej J. Kaji i J. Solińskiego został wydany jego album monograficzny pt. Dwoistość i jedność. W 2018 zdobył II nagrodę na V Międzynarodowym Biennale Obrazu „Quadro-Art” Łódź 2018.

scenariusze spektakli telewizyjnych Generał i Znaki. Współpracownik Dwumiesięcznika Literackiego „Topos”. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Mieszka w Koronowie.

Kujawsko-Pomorskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

„ 2.03.2023, czwartek, godz. 18.00; wstęp wolny; wystawa potrwa do 23 marca

Wernisaż wystawy fotograficznej

Sopockie witraże – Maria Różańska

Galeria Jagiellońska 1 Dom Aukcyjny i Galeria Sztuki

„ 24.03.2023, piątek, godz. 18.00, ul. Jagiellońska 1 (budynek BCF) – wernisaż; wystawa z możliwością zakupu do 12 kwietnia; wstęp wolny

Krzysztof Krawiec: W podróży między światami – wystawa malarstwa

Krzysztof Krawiec – urodzony w 1973 roku w Mielcu. Ukończył PLSP im. P. Michałowskiego w Rzeszowie. Studia na ASP w Poznaniu. Dyplom w 1998 roku w Pracowni Drzeworytu u prof. Z. Lutomskiego oraz w Pracowni Typografii i Ilustracji u prof. G. Marszałka. Zajmuje się malarstwem, grafiką, ilustracją oraz rysunkiem. Ma na swoim koncie sporo wystaw indywidualnych, m.in. w Mielcu, Rzeszowie, Sandomierzu, Przemyślu, Krakowie, Poznaniu oraz w ramach XVIII Międzynarodowego Festiwalu Fantastyki na Zamku w Nidzicy. Autor kilkudziesięciu okładek i ilustracji do książek, periodyków, tomików poezji i płyt CD, w tym ilustracji do książek dla dzieci, m.in. do serii Czarnoksiężnika z Oz. W latach 1999–2002 publikował swoje rysunki na łamach miesięcznika „Nowa Fantastyka”. Ulubionymi jego stylami są surrealizm, esoteric, mystic, fantasy oraz realizm magiczny.

Witraże to niezwykle piękne detale, które obok wieżyczek i drewnianych werand są charakterystyczne dla sopockiej architektury końca XIX i początku XX w. Odpowiadały wymogom panującej w tamtym okresie mody i nadawały miastu niezwykłego klimatu oraz uroku. Zdjęcia prezentowane na wystawie powstały w latach 2015–2019.

Maria Różańska, matematyk, artysta fotografik. Absolwentka Studium Fotografii Artystycznej S. Figlarowicza w Gdańsku. Członek Z PAF i Gdańskiego Towarzystwa Fotograficznego. Swoje prace pokazywała na wystawach k rajowych i zagranicznych. Jest autorką albumu S opockie witraże (2020). Zdobywała nagrody i wyróżnienia w konkursach fotograficznych. J est stypendystką miasta Sopotu. Mieszka w Wejherowie.

„ 3.03.2023, piątek, godz. 18.00; wstęp wolny Wieczór z kulturą ukraińską: alians jednego wiersza, czyli o almanachu Muzy nad Brdą i Dnieprem

Goście: Joanna Gładykowska-Rosińska, Stefan Pastuszewski, Lucyna Siemińska, Bartłomiej Siwiec. Kanwa historyczna, interpretacja tekstów w języku ukraińskim: Marija Koczur, interpretacja tekstów w języku polskim: Dorota Ratajczak, prowadzenie: Marija Koczur i Alicja Dużyk. Książka Muzy nad Brdą i Dnieprem / Музи над Брдою і Дніпром prezentuje wiersze ponad 20 poetek i poetów, w dwóch wariantach językowych.

„ 23.03.2023, czwartek, godz. 18.00, ul. Chocimska 5

Spotkanie poetyckie z Jarosławem

Jakubowskim pt. Dzień, w którym umarł Belnondo oraz promocja książki

Jarosław Jakubowski – ur. w 1974 w Bydgoszczy. Poeta, prozaik, dramatopisarz. Autor tomów wierszy Pseudo, Światło w lesie, Wzruszenia, Bardzo długa zima, Dzień, w którym umarł Belmondo, powieści i zbiorów opowiadań Slajdy, Cyryl, dlaczego to zrobiłeś?, Oczy pełne strachu, Rzeka zbrodni, Hejter, Wojna, Ciemna Dolina oraz wyborów sztuk teatralnych

Generał i inne dramaty polityczne, Prawda i inne dramaty, Witaj Barabaszu, Czerwony autobus. Didaskalia, Znaki (w przygotowaniu). Laureat grand prix 6. Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych

„Raport” 2011 w Gdyni za Generała Laureat nagrody głównej Festiwalu Dwa Teatry 2019 w Sopocie za

„ 4.03.2023, sobota, godz. 10.00–16.00; koszt: 100 zł Warsztaty recytatorskie z Teresą Stępień-Nowicką

Młodzież ze szkół ponadpodstawowych oraz osoby dorosłe zapraszamy do udziału w jednodniowych warsztatach recytatorskich z Teresą Stępień-Nowicką – aktorką Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu, wielokrotnie zasiadającą w Jury Ogólnopolskiego Konkursu Recytatorskiego na etapach rejonowych i wojewódzkich. W  ramach warsztatów uczestnicy będą pracować nad poprawną dykcją, impostacją głosu, retoryką. Na warsztaty obowiązują zapisy. Liczba miejsc ograniczona. Organizator zapewnia sobie prawo do odwołania warsztatów w przypadku niezebrania odpowiedniej liczby zgłoszeń. Regulamin i karta zgłoszenia dostępne są na stronie: k pck.pl.

inf. Jacek Soliński

Kazimierz Drejas, Medytacja, tusz, 1997 W podróży między światami

inf. Szymon Kaźmierczak

„ 9.03.2023, czwartek, godz. 18.00; wstęp wolny

Promocja książki Jacka Pelca

Jazz w oparach PRL z Jarkiem Śmietaną w trasie

Jacek Pelc doskonale wpisuje się w rolę kronikarza i rewelacyjnie ubiera w słowa poszczególne wydarzenia, umiejętnie podkreślając tragikomiczny charakter okoliczności, w jakich przyszło im tworzyć i koncertować. Trudno znaleźć tytuł książki, który trafniej wpisywałby się w treść. Pełna twórczej wolności i kreatywnego myślenia muzyka jazzowa, kojarzona często z klubami pełnymi dymu papierosowego, zostaje spowita oparami absurdalnego systemu Polski Ludowej, a w zasadzie całego bloku demoludów. Prowadzenie: Piotr Biskupski.

„ 10.03.2023, piątek, godz. 18.00; bilety w cenie 20 zł do nabycia w kasie KPCK oraz na biletyna.pl

Czy ten koncert to nie u Was?: SMÜGY

SMÜGY to duet indiepopowy tworzący pełną i otulającą atmosferę, które następnie uplata w ramy nowoczesnej elektroniki. Folkowe pochodzenie wokalistki oraz gitarowe doświadczenie producenta dały początek pierwszym smugowym rytmom. Wystąpili m.in. w Arenie Gliwice, na Spring Breaku, w „Dzień Dobry TVN” oraz PR Czwórka. Debiutancka epka zespołu SMÜGY to kolaż intymnych wokali, gitarowej energii oraz trapowych bitów, przyprawiony syntetycznymi brzmieniami lat 80. Piosenki opowiadają o zderzeniu młodzieńczych marzeń i uczuć z rzeczywistością, to mieszanka fascynacji, lęku, samotności, muzyki i alkoholu. Kiedy zamykasz oczy i wszystkie zasady znikają.

„ 13.03.2023, poniedziałek, godz. 18.00; wstęp wolny Czytajmy się!: „Życie sobie żyło”, czyli o Upałach Krzysztofa Lutowskiego

Krzysztof Lutowski, ur. w 1976 w Bydgoszczy poeta, gitarzysta, wokalista, dziennikarz. Pracował w wielu zawodach. Publikował m.in. w „Fa-Arcie”, „Opcjach”, „Akcencie”, „Lampie i Iskrze Bożej”. Współtworzył grupę muzyczną Ranoc. Wydał trzy tomiki poezji: 33 wiersze (2003), Ranoc (2017) i  Czytając poetów przeklętych (2018). Zbiór opowiadań Upały (2023), wydany w Bibliotekarium zawiadywanym przez Marka Żelkowskiego, to debiut prozatorski. W przygotowanie książki swój wkład mieli też inni pisarze, redakcją zajął się Wojciech Chudziński, a składem Tadeusz Meszko. Autorem obrazu na okładce jest Krzysztof Gruse.

„ 14.03.2023, wtorek, godz. 11.00; bilety w cenie 10 zł do nabycia w kasie KPCK

Spektakl edukacyjny z cyklu Były sobie

Włochatki: Wielki Ktoś od sprzątania (spektakl dla grup zorganizowanych)

Dowiemy się, czy Włochatki lubią sprzątać, kto w ich królestwie czuwa nad porządkiem i kto jest największym bałaganiarzem.

„ 14.03.2023, wtorek, godz. 18.00; wstęp wolny

Literatura w Centrum: Wojciech Kass

Wojciech Kass, ur. w 1964 w Gdyni poeta, eseista, diarysta. Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Gdańskim, pracę magisterską

obronił pod kierunkiem prof. Marii Janion. Autor m.in. kilkunastu tomików poetyckich i wyborów wierszy, opracowania o związkach Czesława Miłosza z Sopotem, książki eseistycznej wokół K.I. Gałczyńskiego. Ostatnio opublikował m.in. Kamyk metafizyczny. Wiersze i poematy z lat 1996–2021 (2021) i pisarski notes Ręka pisząca (2021). Pomysłodawca i wieloletni sekretarz przyznawanej od 2011 roku Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego „Orfeusz”. Od 2022 członek rady programowej dwumiesięcznika literackiego „Topos”. Od 1997 pracuje i mieszka w Muzeum K.I. Gałczyńskiego w Praniu na Mazurach.

sette wpływał coraz bardziej popularny za oceanem swing. Za twórców gatunku uznaje się gitarzystę Django Reinhardta oraz skrzypka Stéphane Grappelliego oraz ich zespół Quintette du Hot Club de France. Klimat, który tworzy Marynata Gipsy Trio, pozwoli się państwu przenieść o niemal stulecie wstecz. Paryskie kluby i kafejki, półmrok, dym papierosowy, a pośród tego dźwięki strun rozbrzmiewające w rytmie swingu. Zespół wystąpi w składzie: Marcin Grabowski – kontrabas, Maciej Olesiński –gitara i śpiew, Natan Kosętka – skrzypce. Oprócz standardów z epoki będą mogli państwo usłyszeć również kompozycje współczesne oraz znane polskie piosenki w stylowych, akustycznych aranżacjach.

„ 18.03.2023, sobota, godz. 16.00; wstęp wolny …i żeby się spotkać i pogadać: Nieprawdopodobność w codzienności – spotkanie z Anną Sucharską

Anna Sucharska, kobieta wielu pasji: animatorką kultury zaprzyjaźnioną z Williamem Whartonem, pisarka i historyczka, która „zmieniła bieg dziejów”, odkrywając polskość Ludolfa Alvenslebena z Ostromecka, mylonego z hitlerowcami.

„ 20.03.2023, poniedziałek, godz. 18.00; wstęp wolny

Koncert na powitanie wiosny w wykonaniu zespołów wokalnych KPCK

„ 17.03.2023, piątek, godz. 18.00; bilety w cenie 30 zł do nabycia w kasie KPCK oraz na biletyna.pl

Jazz u Hoffmana: Marynata Gypsy Trio

Marynata Gypsy Trio wykonuje muzykę zwaną gypsy jazzem. Nurt ten powstał we Francji w latach 30. XX wieku, gdy na królujące na parkietach mu-

Wystąpi Żeński Chór Kameralny Belcanto, w którego wykonaniu usłyszymy utwory chóralne a cappella na dwa i trzy głosy. Usłyszymy również zespół wokalny Feniks z Klubu Seniora Złota Jesień, który wejdzie w wiosnę lekkim, rozrywkowym repertuarem. Jako ostatni wystąpi zespół wokalny bdgVOICES, który zaprezentuje utwory rozrywkowe w aranżacjach na dwa i trzy głosy z akompaniamentem oraz a cappella.

SMÜGY

Wojciech Kass

„ 21.03.2023, wtorek, godz. 18.00; wstęp wolny

Wykład z cyklu Zauroczeni pięknem: Picasso i inne przypadki. Przemiany

sztuki

w I połowie XX wieku

Początek XX wieku przyniósł z sobą nowe, coraz bardziej rewolucyjne zmiany w obszarze sztuk plastycznych. Kolejne nurty artystyczne: fowizm, ekspresjonizm, kubizm czy futuryzm, proponowały zupełnie nowy sposób patrzenia na otaczającą nas rzeczywistość. Skąd brała się ta różnorodność i zmienność pomysłów i stylistyk? Dlaczego twórcy pozostawali ciągle nieusatysfakcjonowani swoimi dziełami i jaki był ich społeczny odbiór?

„ 23.03.2023, czwartek, godz. 18.00; wstęp wolny

LXVI Spotkanie z Historią u Hoffmana: Tolerancja i nietolerancja religijna w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Od dekad fenomen Rzeczpospolitej Obojga Narodów zachwyca historyków na świecie. Olbrzymi kraj o reputacji mocarstwa, lecz nieekspansywny, pacyfistyczny. Mnogość nacji i religii, która go zamieszkiwała, sugerowałaby ciągłe konflikty religijne pomiędzy jego mieszkańcami. Tymczasem Rzeczpospolita miała opinię kraju „bez stosów”, gdzie funkcjonowała względna tolerancja religijna. Ta ostatnia jest zasługą ustanowienia Aktu Konfederacji Warszawskiej równe 450 lat temu. Więcej na ten temat dowiedzą się państwo na naszym spotkaniu. Prelekcję wygłosi prof. Tomasz Kempa z UMK w Toruniu.

Ponadto w marcu:

LEKcja w teatrze – warsztaty teatralne dla grup zorganizowanych

Cykl warsztatowych, teatralnych spotkań dla grup zorganizowanych w wieku 5–15 lat. W spotkaniach mogą wziąć udział grupy przedszkolne i szkolne po uprzednim umówieniu i zarezerwowaniu terminu. Program warsztatów dostosowany jest do konkretnej grupy. W ramach zajęć uczestnicy poznają tajniki sztuki teatralnej, uzyskują odpowiedź na niewyjaśnione dotąd i nurtujące ich pytania z dziedziny teatru, wykonują podstawowe zadania aktorskie, biorąc udział w zabawach wprowadzających w świat sceny i teatru. Kontakt: artystyczny@kpck.pl. Informacja dla nauczycieli, instruktorów i opiekunów: zespół warsztatowy nie powinien przekroczyć 25 uczestników + maks. 2 opiekunów. W zależności od kolejności zgłoszeń, zapisujemy grupę pierwszą chętną i dostosowując się do ram wiekowych dzieci lub młodzieży, realizujemy program zajęć. Uczestnicy przynoszą ze sobą luźny strój, miękkie zamienne obuwie oraz wodę do picia. Koszt: 15 zł.

„ 24–25 marca 2023, piątek–sobota

68. Ogólnopolski Konkurs Recytatorski 2023

Wraz z głównym organizatorem, Towarzystwem Kultury Teatralnej w Warszawie, serdecznie zapraszamy młodzież szkół ponadpodstawowych, studentów oraz osoby dorosłe do kolejnej edycji konkursu. Więcej informacji na: kpck.pl.

inf. Jędrzej Kubiak

Młodzieżowy Dom Kultury nr 1 w Bydgoszczy

„ 14–18 marca 2023, wtorek–sobota, ul. Baczyńskiego 3

Tydzień Promocji Zdrowia

Rokrocznie w naszej placówce odbywa się Tydzień Promocji Zdrowia. Jest to realizacja jednego zadania z programu profilaktyczno-wychowawczego MDK1. W każdym roku skupiamy się na wybranych aspektach zdrowia, tym razem tydzień upłynie pod hasłem Dbaj o swój mózg. Planujemy różnorodne działania, np. konkurs plastyczny, rozmowy z dziećmi na temat zagrożeń płynących z różnorodnych uzależnień, spotkania z ciekawymi osobami, aktywność intelektualną, czyli tzw. gimnastykę mózgu, promowanie zdrowego odżywiania, ćwiczenia fizyczne oraz wspólny taniec. W tych dniach zachęcimy dzieci i młodzież do czytania książek oraz do skorzystania z naszej biblioteczki w holu MDK1. Również zaprosimy do wysłuchania najpopularniejszych wierszy i bajek, które przeczytają dla dzieci nauczyciele, rodzice lub starsi wychowankowie MDK1. To tylko wybrane inicjatywy tych dni. Naszym celem jest propagowanie wśród dzieci zdrowia we wszystkich jego aspektach.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2 w Bydgoszczy

„ 6.03.2023, poniedziałek, godz. 16.00–18.00, ul. Leszczyńskiego 42 Otwarta impreza edukacyjno-artystyczna dla dzieci i rodziców z cyklu Artystyczny Hol z okazji Dnia Kobiet

„ 11.03.2023, sobota, godz. 16.00, ul. Leszczyńskiego 42 Koncert z okazji Dnia Kobiet

„ 18.03.2023, sobota, godz. 16.00, ul. Leszczyńskiego 42 Wiosenne malowanie piórem i gitarą – prezentacje wokalno-instrumentalne uczestników kół dla rodziców, rodziny i gości

Młyny Rothera

„ do 3.03.2023, piątek, w godzinach otwarcia Młynów; wstęp wolny

Mikrobioty o performatywności w obrazie – projekcja filmu Violi Kuś

Realizacja wideo ilustruje mikroświat koryta rzeki Brdy – florę i faunę, tętniącą życiem przy brzegu wód. Obserwacja ruchu natury, istniejącego poza naszą percepcją, skłania do refleksji nad różnorodnością światów naszego ekosystemu.  Rejestrację podglądu dopełniają wizualizacje próbek pobranych z takich miejsc jak jeziora: Kamień, Charzykowskie, Łąckie, rzeka w odcinku miasteczka Rytel, Zalew Koronowski i tor regatowy w Bydgoszczy – ujście Brdy do Wisły. Pokaz filmowy jest częścią większego przedsięwzięcia artystycznego Violi Kuś –   Mikrobioty o performatywności w obrazie.

„ 16.03.2023, czwartek, godz. 18.00–19.15; udział w spotkaniu bezpłatny, obowiązują zapisy Morze Ciche – spektakl teatralny dla dzieci słyszących i niesłyszących grany w języku migowym

W Młynach będziemy gościć Teatr Nowy z Zabrza, który zabierze nas w podróż do niekiedy nieznanego nam świata bez dźwięków. Spektakl to poetycka opowieść, która daje wiarę w sens życia, nawet wtedy, gdy świat nie chce nas usłyszeć. To historia chłopca, który szuka akceptacji i zrozumienia, ale jest to też opowieść o dorosłych i wyzwaniach, którym stawiają czoła, by odpowiedzialnie i mądrze wychować dziecko.

Głównym bohaterem przedstawienia jest nastoletni Emilio, a tematem – jego dorastanie. Jednak nie jest to zwykła historia o dojrzewaniu, a Emilio nie jest zwykłym chłopcem, nie zna bowiem świata dźwięków – nie słyszy od urodzenia. Brzmienie własnego głosu jest mu obce, a nawet się go boi. Potrzebuje „tłumacza”. Tylko jak sprawić, aby zrozumiał te wszystkie szumy fal, piski mew, płacz dziecka czy krzyki pijanego ojca? Tego dowiecie się prosto ze sceny. Spektakl będzie grany w języku migowym, ale jest skierowany zarówno do dzieci niesłyszących, jak i tych słyszących.

inf. Kasia Klarkowska

inf. Karolina Gorzycka

Klatka z filmu Violi Kuś Mikrobioty o performatywności w obrazie

„ 8.03.2023 oraz 22.03.2023, środy, godz. 17.30–19.00; udział w spotkaniu bezpłatny Młyński Rozmownik / Mill Talks / Млиновий Розмовник – konwersacje

językowe

Chcesz poćwiczyć języki obce, a przy okazji poznać nowych ludzi? W Młynach zbieramy zarówno te odległe, jak i całkiem współczesne opowieści o życiu w naszym mieście, rozmawiamy o przyszłości i teraźniejszości. Łączymy rozmawianie o sobie w mieście i przeżywaniu siebie w mieście z działaniami wspomagającymi integrowanie się bydgoszczan. W związku z tym chcemy zaprosić was do współtworzenia przestrzeni, w której możemy spotkać się, rozmawiać i wymieniać doświadczeniami, a także ciekawie spędzić czas w międzynarodowym towarzystwie.

Uczysz się języka obcego, ale brakuje ci okazji, by używać go na żywo? Możesz poćwiczyć z nami zupełnie za darmo? Stworzymy stoliki, przy których będziemy rozmawiać – po angielsku, polsku, ukraińsku, a kto wie, może po francusku czy w farsi? To wszystko zależy od was! Możecie liczyć na pomoc i wsparcie moderatorów-filologów, którzy pomogą znaleźć temat do rozmowy, gdy zapadnie niezręczna cisza.

„ 18.03.2023, sobota, godz. 12.00–14.00; udział w spotkaniu bezpłatny, obowiązują zapisy

KOMPOT – Kulturalne Opowieści

Miejskich Praktyk oraz Tradycji

Spotkamy się, by pod pretekstem gotowania kompotu podjąć temat tożsamości, migracji, tradycji oraz dziedzictwa kulturowego mieszkańców Bydgoszczy. Podyskutujemy o wędrujących potrawach, przepisach i tradycjach, które nierzadko przekazywane są ustnie lub w formie zapisków, a nawet pochodzą z odległych zakątków globu.

„ 19.03.2023, niedziela, godz. 11.00–14.30; udział w spotkaniu bezpłatny, obowiązują zapisy Wiosna w kieszeni – polsko-ukraińskie warsztaty animacji poklatkowej dla dzieci

Wydarzenie odbywa się w języku ukraińskim z tłumaczeniem na język polski. Warsztaty są okazją, by zanurzyć się w magiczny świat bajek i fantazji. Podczas spotkania zastanowimy się, co najbardziej lubimy w wiośnie i na co najbardziej czekamy. Nauczymy się tworzyć animację poklatkową za pomocą komórek, przy użyciu techniki Stop Motion. Wymyślimy historie, zbudujemy scenografię, ulepimy postacie z plasteliny i papieru, a następnie… tchniemy w nie życie!

„ 25.03.2023, sobota, godz. 15.00–18.30; udział w spotkaniu bezpłatny, obowiązują zapisy

Bydgoszcz w kieszeni –

polsko-ukraińskie warsztaty

animacji poklatkowej dla dorosłych

Wydarzenie odbywa się w języku ukraińskim z tłumaczeniem na język polski. Za co lubimy Bydgoszcz? Czy potrafimy o tym mówić? Czy potrafimy to pokazać? Z tymi pytaniami zmierzymy się na polsko-ukraińskich warsztatach z Sofiją Ne -

pytaliuk. Zapraszamy wszystkich, którzy chcieliby w twórczy sposób opowiedzieć o swojej relacji z naszym miastem, a przy tym chcą nauczyć się, jak za pomocą smartfona stworzyć animację poklatkową. Wspólnie przygotujmy ruchomą, fantazyjną opowieść o Bydgoszczy.

„ do 31.03.2023, piątek, w godzinach otwarcia Młynów; skorzystanie z instalacji bezpłatne, obowiązują zapisy

Niesłyszalna muzyka fal mózgowych – interaktywna instalacja

Muzyczny neurofeedback to efekt skorzystania z interaktywnej instalacji Neuromuzyka. Wystarczy założyć specjalnie dedykowaną opaskę EEG do badania fal mózgowych, a komputer zajmie się przetworzeniem wysyłanych przez nasz mózg sygnałów na dźwięki. Na własnej skórze można przekonać się, co nam w głowie gra, a im większy stan skupienia osiągniemy, tym dźwięki staną się coraz bardziej tajemnicze.

się wyzwaniu, które nas czeka – jak uchronić wodne zasoby miasta przed kryzysem klimatycznym? Wystawa powstała dzięki zaangażowaniu wielu instytucji i osób prywatnych, które podzieliły się z nami swoimi zbiorami oraz wspomnieniami.

inf. Adrianna Adamska

Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego

„ 26.03.2023, niedziela, godz. 12.00, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11

Niedziela w Muzeum. Wiosenne święta Niedziela w PRL. Pustki w mięsnym, ocet na półkach, długie kolejki i kartki – to pierwsze skojarzenia, które przychodzą do głowy naszym rodzicom i dziadkom, kiedy pomyślą o zakupach w czasach PRL-u. Czy na pewno było aż tak źle? Czy w Wielkanoc ludzie siedzieli przy pustych stołach? Dziś, gdy w sklepach mamy wszelką obfitość towarów, warto przypomnieć, jak jeszcze kilkadziesiąt lat temu wyglądały przygotowania do Wielkanocy. Bilet: 5 zł (dzieci i dorośli). Zapisy na zajęcia poprzez formularz zgłoszeniowy znajdujący się na stronie internetowej MOB.

Spotkania i wykłady:

„ do 31.03.2023, piątek, w godzinach otwarcia Młynów; skorzystanie z instalacji bezpłatne

Oko na Wyspę, 2022 – instalacja artystyczna

W holu głównym Młynów stanęła nieziemska instalacja artystyczna o tajemniczej nazwie Oko na Wyspę, 2022. Lśniąca kula kusi swoim blaskiem i zaprasza do zaglądania do jej wnętrza. Dzięki zamieszczonym wizjerom można zaspokoić swoją ciekawość i odkryć futurystyczne oblicze Wyspy Młyńskiej. Autorzy: Marta Filipiak i Łukasz Owczarzak Wykonawca: Blackfish Studio.

„ w ystawa stała, dostępna w godzinach otwarcia Młynów, wstęp biletowany Węzły. Opowieść o mieście nad rzeką

Tytułowe węzły to nawiązanie do Bydgoskiego Węzła Wodnego, ale nazwa ma też symboliczne znaczenie – odnosi się do więzi międzyludzkich, splotu losów mieszkańców. Na wystawie poznamy Bydgoszcz nierozerwalnie związaną z Brdą, Kanałem Bydgoskim i Wisłą, poczujemy ducha miasta, w którym ważne wydarzenia przenikają się z opowieściami o codziennym życiu mieszkańców.

Cofniemy się do przeszłości i prześledzimy ostatnie 170 lat rozwoju Bydgoszczy, by następnie przyjrzeć

„ 8.03.2023, środa, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna) Ona i kultura. Stefania Tuchołkowa, bydgoska literatka, działaczka i emancypantka

Wykład dr Anny Nadolskiej, kustoszki i kierowniczki Działu Historii MOB, o nieprzeciętnej kobiecie. W Bydgoszczy pod zaborem pruskim prowadziła działalność literacką, społeczną i narodową. Ta liderka lokalnego ruchu kobiecego współpracowała z „Dziennikiem Bydgoskim”. Konspirowała w powstaniu wielkopolskim (1918/1919) i działała na rzecz powrotu Bydgoszczy do Polski w 1920 r. W okresie międzywojennym zajęła się także polityką. Ponadto Tuchołkowa wspierała udział kobiet w życiu publicznym.

Dr Anna Nadolska jest badaczką dziejów kobiet w międzywojennej Bydgoszczy, a także kuratorką wielu wystaw stałych i czasowych, autorką publikacji i kilkudziesięciu artykułów naukowych i popularnonaukowych.

„ 2 2.03.2023, środa, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna) Poznajmy naszych sąsiadów. Hołodomor na Ukrainie (Wielki Głód) 1932–1933. Sowieckie ludobójstwo

Wykład dr. Andrzeja Purata z UKW w Bydgoszczy wpisuje się w relacje ukraińsko-sowieckie w latach 30. XX wieku i setną rocznicę głodu,

Niesłyszalna muzyka fal mózgowych, fot. A. Triebwasser

wywołanego celowo w latach 1932–1933 na Ukrainie. Prelegent przedstawi historię tej niewyobrażalnej zbrodni zwanej Hołodomorem.

„ 31.03.2023, piątek, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna) Regionalia. XIX-wieczna Bydgoszcz. Co nam z niej pozostało?

Wykład dr Katarzyny Grysińskiej-Jarmuły z UKW w Bydgoszczy. Często słyszymy: XIX-wieczna Bydgoszcz to tzw. pruska Bydgoszcz, czasu zaborów i ucisku narodowościowego Polaków, to okres dominacji społeczności niemieckiej, ale i czas intensywnych przemian społeczno-gospodarczych, które sprawiły, że Bydgoszcz stała się jednym z największych i najnowocześniejszych miast prowincji poznańskiej. Czy wraz z kresem panowania pruskiego w 1920 roku nasze miasto straciło swoją pozycję i blask? Co z tej XIX-wiecznej Bydgoszczy stanowi współcześnie element naszego dziedzictwa kulturowego, wspólnej historii i tożsamości?

Wstęp na wszystkie wykłady: bilet specjalny –5 zł od osoby.

Kuratorskie oprowadzania po wystawach:

Wystawa Kurdystan. Oblicza trwania (Galeria Muzeum w BCF, ul. Jagiellońska 1, wejście od ul. Gdańskiej; 15 marca i 29 marca, godz. 17.30; oprowadza kurator dr Wacław Kuczma).

Wystawa Skarb Bydgoski (Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4; grupy zorganizowane zapraszamy w każdy wtorek o godz. 12.00; obowiązują zapisy: edukacja@muzeum. bydgoszcz.pl; osoby indywidualne zapraszamy w każdą środę o godz. 12.00, bez zapisów).

Wystawa Niech się święci. Bydgoszcz w PRL-u (Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11; 22 marca, godz. 17.00; oprowadza kuratorka dr Anna Nadolska; cena: wstęp do muzeum + 1 zł).

Wydarzenia I Międzynarodowego

Festiwalu Sztuki Protonarodów:

„ 3.03.2023, piątek, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna)

Wykłady do wystawy. Religia, społeczeństwo, praktyki życia codziennego Kurdystanu Irackiego. Perspektywa antropologiczno-etnograficzna

Wykład Macieja Kurcza, prof. Uniwersytetu Śląskiego, antropologa kulturowego. Antropologia jest niezwykle często opowieścią, jak ludzie postrzegają własną kulturę. Antropolog zachwyca się opowieściami, które ofiarowują mu ludzie w trakcie rozmów i obserwacji (badań etnograficznych). Wykład prezentuje wybrane aspekty kultury obszaru znanego dzisiaj jako Kurdystan iracki. Poruszone będą kwestie: religijności, uroczystości rodzinnych, diety czy stroju – pewnej mentalnej bazy, będącej punktem odniesienia w tworzeniu przez Kurdów grupowej tożsamości. Zastanowimy się, zatem, kim są tak naprawdę Kurdowie zamieszkujący północne prowincje irackiego państwa.

„ 10.03.2023, piątek, godz. 17.00, gmach główny MOB, ul. Gdańska 4 (sala audiowizualna) Wykłady do wystawy. Prawa człowieka w tureckim Kurdystanie, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji kobiet

Wykład dr. Marcina Jastrzębskiego, doktora nauk prawnych. Kobiety tradycyjnie odgrywały ważną rolę w kurdyjskim społeczeństwie i polityce. Ich samodzielny status i autonomiczność wyraźnie wyróżniały się na tle innych społeczności regionu. Prawa kurdyjskich kobiet i poziom równouprawnienia znacznie się poprawiły w XXI wieku dzięki postępowym ruchom działającym w społeczeństwie kurdyjskim. Jednak, pomimo postępów, nadal istnieją tu problemy związane z nierównością płci, przymusowymi małżeństwami, zabójstwami honorowymi, a nawet sporadycznie z okaleczaniem kobiet. Na faktyczną pozycję kurdyjskich kobiet istotny wpływ mają również konflikty zbrojne, które toczą się na ziemiach zamieszkanych przez Kurdów.

„ 19.03.2023, niedziela, godz. 12.00, Apteka pod Łabędziem, ul. Gdańska 5 Kuchnia bez pokoju. Kurdyjski Nowy Rok

Warsztaty kuchni kurdyjskiej. Nowy Rok w kulturze kurdyjskiej przypada 21 marca i nosi nazwę Newroz. Jest to najważniejsze święto w roku, podczas którego rozpalane są ogniska – symbole wolności. Imprezy, taniec oraz wspólne uczty to okazja do podkreślenia tożsamości narodowej Kurdów. W trakcie tego ostatniego spotkania z kuchnią kurdyjską poznamy sposób przygotowania biryani oraz zaparzenia kawy i herbaty z kardamonem. Zachęcamy do wspólnego świętowania. Prowadzenie: Shahram Ismael, Monika Kucia, Anna Kornelia Jędrzejewska, Agnieszka Siejka we współpracy z bydgoskimi szefami kuchni. Wstęp: 50 zł/os. Zapisy: etnografia@muzeum.bydgoszcz.pl.

Wystawy czasowe:

„ 10.03.2023, piątek, godz. 18.00, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8 – wernisaż; wystawa czynna do 28 maja

Dzień dobry, panie Gauguin (Grzegorz Bednarski – malarstwo)

Malarstwo Grzegorza Bednarskiego prezentowały po wielekroć polskie galerie i muzea. Obecna wystawa jest jednak pierwszą tak retrospektywną odsłoną jego twórczości, prezentującą obrazy malarza od końca lat 70. XX wieku po obecne czasy. Twórczość Bednarskiego wpisuje się w figuratywny nurt polskiej sztuki. Postaci ludzkiej artysta poświęcił najwięcej uwagi, a jego martwe natury i pejzaże też są osadzone w człowieku. Grzegorz Bednarski z rozmachem korzysta z realistycznych środków wyrazu. Intelektualny przekaz jego obrazów naznaczony jest silnymi emocjami, a literackość uduchowiona. To malarstwo, mimo że osadzone w historii, wymyka się jednak dosłowności, bywa zaczepne, niepokojące, niekiedy ekstremalne. Artysta nie boi się tradycji, żywi podziw dla wielu malarzy, tak współczesnych, jak i dawnych mistrzów, o czym najlepiej świadczy tytuł prezentowanej wystawy.

„ do 19.03.2023, niedziela, Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8

Dyplomy Wzornictwa Politechniki

Bydgoskiej PBŚ

Dobre wzornictwo sprawia, że świat staje się piękniejszy i bardziej ludziom przyjazny. Czy udało się podjąć te trudne wyzwania studentom wzornictwa Wydziału Sztuk Projektowych Politechniki Bydgoskiej? Odpowiedź znajdziemy na wystawie prezentującej ponad 20 prac dyplomowych absolwentów tego kreatywnego kierunku studiów. Kuratorzy: Sara Betkier, Piotr Grygorkiewicz.

„ do 31.03.2023, piątek, Galeria Muzeum w BCF, ul. Jagiellońska 1 (wejście od ul. Gdańskiej) Kurdystan. Oblicza trwania

To największa jak dotąd w Europie wystawa sztuki kurdyjskiej. Prezentujemy kilkaset prac ponad 30 kurdyjskich artystów i artystek sztuk plastycznych i wizualnych niemal z całej Europy, a także Australii, Tajlandii oraz USA. Warto poznać ich nazwiska: Ahmad Nabaz, Arya Atti, Azad Karim Mohammed, Azad Karim, Azad Nanakeli, Bahram Hajou, Baldin Ahmad, Baris Sayitwan, Bayan Jaf, Cheeman Ismael, Dara Muhammad Ali, Ebrahim Alipoor, Eskan-

Kurdystan, fot. Wojciech Woźniak, MOB

der Osman, Faek Rasul, Fuad Aziz, Havin Al-Sindy, Ismail Khayat, Jalal Raouf, Jamal Penjweny, Khaery Adam, Malva (Omar Hamdi), Mohamed Arif, Morazo Jajan, Namo (Mohammad Rostamzadeh), Nimat Shahab Kawani, Norrem (Issam Hamdi), Osman

Ahmed, Poshya Kakil Ahmed, Rostam Aghala, Rushdi Anwar, Sakar Sleeman, Shukr Saeed, Suleiman Shaker, Tania Raschied, Walid Siti, Younes

Mohammed, Yousif Salih i Zehra Dogan. Specjalnie dla wystawy ich dzieł bydgoskie MOB przeznaczyło ponad 1000 m kw. powierzchni wystawienniczej w przestrzeni sąsiadującego z muzeum budynku

Bydgoskiego Centrum Finansowego, gdzie organizatorzy, tworząc ekspozycję dzieł sztuki, zamierzają wykreować nowe atrakcyjne miejsce w śródmieściu Bydgoszczy. Kurator: dr Wacław Kuczma.

„ do 4.06.2023, niedziela, Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11

Niech się święci… Bydgoszcz w PRL-u

Tematem wystawy jest świętowanie bydgoszczan w okresie Polski Ludowej. Prezentuje ona najważniejsze uroczystości państwowe, miejskie, okolicznościowe, branżowe oraz kościelne i rodzinne w Bydgoszczy w latach 1945–1989. Wystawa jest podróżą do dawnej rzeczywistości, często wywołującą uczucie nostalgii. Kuratorki: Anna Nadolska, Daria Fosińska.

Wystawy stałe: Obrazy nie-/rzeczywistości. Inspiracje i aspiracje Jan Stanisławski i uczniowie z kolekcji Wandy i Leonarda Pietraszaków

(gmach główny MOB, ul. Gdańska 4)

Aptekarstwo bydgoskie

(Apteka pod Łabędziem, ul. Gdańska 5)

Exploseum

(Exploseum, ul. Alfreda Nobla)

Obiekt miesiąca:

Proch bezdymny DAG Fabrik Bromberg

Na całym świecie jest zaledwie kilka muzeów przemysłu materiałów wybuchowych. Exploseum jest jednym z nich. Przynależność do tak elitarnego klubu zobowiązuje. Poza wyjątkowymi budynkami dawnej fabryki nitrogliceryny znajdują się tu też wyjątkowe eksponaty. Jednym z nich są próbki materiałów wybuchowych. Chociaż wizualnie niepozorne, posiadają w sobie ukrytą siłę.

Proch bezdymny był jednym z kluczowych produktów DAG Fabrik Bromberg. Należy on do tzw. materiałów wybuchowych miotających, których działanie polega nie na detonacji, lecz na paleniu się z wywiązywaniem dużej ilości gazów, które rozprężając się, wykonują pracę miotania pocisków.

Skarb Bydgoski (część numizmatyczna)

(Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4)

Od Starego Rynku do placu Wolności. Spacer ulicami międzywojennej Bydgoszczy

(Spichrze nad Brdą, ul. Grodzka 7–11)

Na pograniczu Wielkopolski i Pomorza. Bydgoszcz i region u zarania dziejów W grodzie Bydgosta. Tajemnice

życia wczesnośredniowiecznych

mieszkańców Bydgoszczy i okolic

(Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2)

Twórczość Leona Wyczółkowskiego (1852–1936)

(Dom Leona Wyczółkowskiego, ul. Mennica 7)

Proch bezdymny jest rozwinięciem dużo starszego wynalazku – prochu czarnego, którego wynalezienie przypisuje się chińskim alchemikom. Proch czarny to połączenie saletry, siarki i węgla drzewnego. Mieszaninę tę początkowo wykorzystywano do produkcji sztucznych ogni i wielokrotnie modyfikowano poprzez dodawanie rozmaitych sproszkowanych substancji mających wpływ na efekt świetlny lub dymny. W Europie receptura prochu pojawia się w zaszyfrowanej postaci w traktacie z roku 1260 O cudownej potędze nauk wyzwolonych i o nędzy magii autorstwa Rogera Bacona. Pierwsze zastosowanie prochu jako środka miotającego w broni palnej szacuje się na wiek XIV. Z dużym prawdopodobieństwem broni takiej użyli Anglicy w bitwie pod Crecy w 1346 roku. Na ziemiach polskich pierwsze udowodnione militarne użycie prochu czarnego miało miejsce w bitwie pod Grunwaldem, gdzie obie strony użyły artylerii.

Nazwa „proch bezdymny”, chociaż formalnie poprawna, jest mocno myląca, bowiem prochy bezdymne nie są prochami w dosłownym tego słowa znaczeniu, lecz posiadają kształty nitek, płytek,

rurek, ziaren, czasami wytwarzają też nieco dymu, jednak w nieznacznych ilościach. Głównym składnikiem prochów bezdymnych jest nitroceluloza zżelatynizowana za pomocą rozpuszczalników i łączona z innymi materiałami wybuchowymi, jak nitrogliceryna lub nitroglikol. Wszystkie trzy wymienione materiały wybuchowe powstawały w podbydgoskiej fabryce. To, jaki kształt otrzyma finalny produkt, ma niebagatelne znaczenie. To od niego zależy w dużej mierze prędkość i równomierność spalania materiału wybuchowego wewnątrz naboju, a to czynnik decydujący o powtarzalności parametrów amunicji. Próbki prochów znajdujące się w Exploseum odnaleziono podczas prac archeologicznych w strefie produkcji nitrogliceryny, czyli właśnie tam, gdzie dziś to niepowtarzalne muzeum ma swoją siedzibę.

Tomasz Górski

inf. Janusz Milanowski

Dom Kultury „Modraczek”

„ 2.03.2023, czwartek, godz. 18.00; wstęp wolny Indianie Ameryki Północnej, historia i dzień dzisiejszy

Tubylcza Ameryka (i nie tylko) 2022 r., cz. V. Spotkanie poprowadzi dr Adam Piekarski.

„ 9.03.2023, czwartek, godz. 18.00

Kawiarnia Literacka

– gość: Jerzy Fryckowski

Jerzy Fryckowski do tej pory opublikował: 18 tomików poezji, 1 zbiór fraszek i satyr, 2 antologie poezji wigilijnej, pierwszą w Polsce antologię wierszy o ojcu oraz wywiad rzekę z Markiem Wawrzkiewiczem, prezesem ZLP. Jego wiersze znajdują się w ponad 404 almanachach i anto -

Fot. Tomasz Górski (obiekt miesiąca): laski prochowe wytwarzane w DAG Fabrik Bromberg z widoczną u góry miarką do prochu

fot. Wojciech Woźniak, MOB

logiach, był tłumaczony na angielski, niemiecki, francuski, hindi, czeski, litewski, serbski, słoweński, węgierski, ukraiński, rosyjski, esperanto, grecki i hiszpański. Publikował w ponad 100 czasopismach literackich i społecznych. Laureat wielu prestiżowych konkursów literackich oraz Nagrody im. Juliusza Słowackiego za całokształt twórczości. Od 39 lat pracuje jako polonista w Dębnicy Kaszubskiej. Spotkanie poprowadzi W. Barbara Jendrzejewska.

„ 11.03.2023, sobota

Turniej w Halowej Piłce Nożnej pomiędzy drużynami Bydgoskich Spółdzielni Mieszkaniowych

Muzeum Fotografii

– Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy

Wystawa Pracownia technik szlachetnych i historycznych. Warsztaty naświetlania

Jeszcze do 15 marca w Muzeum Fotografii można oglądać niezwykłą wystawę fotografii ukazującą możliwości obrazowania historycznych technik fotograficznych. Chociaż dla większości z nas fotografia jest dwuwymiarowym przedstawieniem rzeczywistości, jednak na przestrzeni wieków technika ewoluowała i sposoby uzyskiwania gotowych obrazów zmieniały się. Wystawa prezentuje prace artystów posługujących się technikami historycznymi takim jak: anthotypia, cyjanotypia, bromolej i wiele innych. Wiele spośród tych prac to odbitki unikatowe, przełamujące stereotyp powtarzalności obrazu fotograficznego. To wizualna uczta dla miłośników klasycznych obrazów. Warsztaty cyjanotypii, techniki, która była jednym z pierwszych procesów, opracowanym w 1842 roku przez angielskiego matematyka i astronoma Johna Herschela, zasłużonego również na polu odkryć fotograficznych. Do historii przeszła dzięki Annie Atkins, która zajmując się botaniką, wykorzystała wynalazek, tworząc Atlas alg – pierwszą w historii publikację z wykorzystaniem fotografii. Współcześnie cyjanotypia przeżywa renesans i wielu twórców korzysta z niej, znajdując nierzadko nowy kontekst. Warsztaty skierowane do osób zainteresowanych fotografią od 6 do 100 lat, obowiązują zapisy pod adresem: muzeumfoto@byd.pl, w tytule prosimy wpisać: „Warsztaty cyjanotypii”. Z okazji Dnia Kobiet dwie pierwsze panie, które wyrażą chęć wzięcia udziału w warsztatach oraz prześlą do nas zgłoszenie, będą mogły uczestniczyć w nich za darmo! Termin: 8 marca, godz. 17.00–19.30.

Wstęp do fotografii analogowej – warsztaty

W pierwszy dzień wiosny zapraszamy na warsztaty, które pozwolą nam odkryć magię fotografii analogowej, realizując w ciemni fotogra-

ficznej bezkamerowe obrazy, ulubioną technikę surrealistów. Obowiązują zapisy pod adresem: muzeumfoto@byd.pl, w tytule prosimy wpisać: „Warsztaty fotografii analogowej”. Termin: 21 marca, godz. 11.00–14.00 oraz 17.00––20.00.

Emmerich Kálmán, Księżniczka czardasza

Kierownictwo muzyczne: Piotr Wajrak, reżyseria: Wojciech Adamczyk, choreografia: Zofia Rudnicka, kostiumy: Maria Balcerek, scenografia: Marcelina Początek-Kunikowska, przygotowanie chóru: Henryk Wierzchoń.

To arcydzieło operetki powstawało w przededniu I wojny światowej. Libretto – osnute wokół miłości syna arystokratycznej rodziny austriackiej do szansonistki z budapeszteńskiego teatrzyku – oddaje prawdę o zmieniającym się świecie: przemianach w obyczajowości, rozpadzie Austro-Węgier i starych struktur społecznych. Operetka miała prapremierę 13 listopada 1915 roku na scenie Johann-Strauss Theater. Odtąd datuje się jej pełen sukcesów pochód przez najlepsze sceny muzyczne Europy.

„ 10.03.2023, piątek, godz. 19.00

Lekcje muzealne

Celem zajęć jest popularyzowanie wśród najmłodszych mieszkańców Bydgoszczy tradycji fotograficznych. Poprzez zapoznawanie się z klasycznymi technikami fotograficznymi pamięć o ich twórcach wciąż pozostaje żywa.

Camera obscura – historia i współczesne zastosowania – poznaj zasady działania camera obscura i podstawy fotochemii.

Historia fotografii w praktyce – poznaj zasady analogowej techniki tworzenia obrazu, wykonując portret fotograficzny z użyciem repliki XIX-wiecznego aparatu.

Znikające obrazy – poznaj nietypowe sposoby tworzenia obrazów za pomocą światła, m.in. na pigmencie fosforescencyjnym.

Z wizytą u fotografa – pozujemy do zdjęć – dowiedz się, jaką rolę w portrecie odgrywa światło oraz jak prawidłowo skomponować zdjęcie.

Cyjanotypia – technika fotograficzna wykorzystująca światłoczułość soli żelaza, charakteryzująca się monochromatycznym obrazem w kolorze niebieskim, tworzonym przez błękit pruski. Uczestnicy lekcji samodzielnie przygotują i naświetlą odbitki z przygotowanych materiałów.

Zapewniamy, że niezależnie od wieku, każdy uczestnik znajdzie interesujący go temat, doświadczy świetnej zabawy oraz zabierze ze sobą sporą dawkę wiedzy. Zapisy odbywają się za pomocą formularza. Karta zgłoszeniowa na: muzeumfoto.byd.pl. Termin rezerwowany jest po wysłaniu wypełnionego formularza pod adres: muzeumfoto@byd.pl. Czas trwania: 90 minut.

Opera Nova w Bydgoszczy

„ 3.03.2023, piątek, godz. 19.00

„ 4.03.2023, sobota, godz. 19.00

„ 5.03.2023, niedziela, godz. 18.00

„ 11.03.2023, sobota, godz. 19.00

„ 12.03.2023, niedziela, godz. 18.00

Charles Gounod, Faust

Kierownictwo muzyczne: Piotra Wajrak, reżyseria: Paweł Szkotak, scenografia: Mariusz Napierała, kostiumy: Martyna Kander, choreografia: Iwona Runowska, reżyseria świateł: Maciej Igielski, przygotowanie chóru: Henryk Wierzchoń. Ostatnia premiera Opery Nova (październik 2022) to opera Charlesa Gounoda Faust, która w 66-letniej historii bydgoskiej sceny muzycznej wystawiona została dopiero po raz drugi. To kolejna wielka produkcja sceniczna, wymagająca setek kostiumów dla solistów, chórzystów i tancerzy.

Johann Georg Faust (Johannes Jorg Faustus) był postacią historyczną (ok. 1480–1536). Według podań był astrologiem, magiem, alchemikiem, lekarzem. Prawdopodobnie studiował w Akademii Krakowskiej. Intrygujący, nawet znienawidzony za życia, stał się bohaterem wielu książek, m.in.  Historia doktora Jana Fausta, szeroko okrzyczanego czarownika i maga (1587), Tragiczne dzieje doktora Fausta (1588). Goethe odwiedził we wrześniu 1790 Kraków i interesował się Faustem. Zwiedzał Collegium Maius i izbę zwaną Alchemią. Pierwsze fragmenty swego Fausta napisał właśnie w roku swego pobytu w Krakowie. Postać Fausta trafiła także do świata muzyki operowej: jest bohaterem legendy dramatycznej Hectora Berlioza Potępienie Fausta (1846), opery Arriga Boity Mefistofeles, opery Charlesa Gounoda Faust (1859) – wszystkie te tytuły obecne były/są na bydgoskiej scenie operowej. Rola Mefistofelesa w  Fauście Gounoda należy do popisowych partii basowych – na swój jubileusz pracy scenicznej wybrał ją Jacek Greszta, wieloletni solista bydgoskiej Opery i pedagog Akademii Muzycznej.

„ 17.03.2023, piątek, godz. 19.00

„ 18.03.2023, sobota, godz. 19.00

„ 19.03.2023, niedziela, godz. 18.00

Wolfgang Amadeusz Mozart, Czarodziejski flet

Kierownictwo muzyczne: Dirk Vermeulen, inscenizacja i reżyseria: Matthias Remus, scenografia: Stephan Dietrich. Jedna z najpiękniejszych oper w historii tego gatunku. Realizatorzy uczynili tłem

inf. Agnieszka Ostaniewicz

akcji monumentalną Bibliotekę, siedzibę i świątynię Rozsądku, Piękna, Wiedzy, Siły, Natury… „Sprawa tak się przedstawia, jak gdyby scenariusze inicjacji były nierozerwalnie złączone z samą strukturą życia duchowego. Jak gdyby inicjacja była procesem koniecznym dla wszelkiej próby całkowitego odrodzenia, dla wszelkiego wysiłku przekroczenia naturalnego stanu człowieka celem dostąpienia uświęconego bytu” – te słowa Mircei Eliadego zdają się pasować do kluczowej idei libretta. Ono samo jest porównywane do baśni. Czarodziejski flet daje Taminowi moralne oparcie w momencie, gdy musi odrzucić swoje dotychczasowe utarte sądy, by stać się godnym wtajemniczenia. Pomaga mu przetrwać próby powietrza, ognia i wody, stanąć po stronie Światła w walce z Ciemnością. Rytuały inicjacyjne i odniesienia do religii starożytnego Egiptu stanowiły temat popularny w dramatopisarstwie i sztuce operowej schyłku oświecenia. Opera Mozarta jeszcze te modę spotęgowała, lecz kompozytorowi nie było już dane cieszyć się jej sukcesami.

„ 24.03.2023, piątek, godz. 19.00

„ 25.03.2023, sobota, godz. 19.00

„ 26.03.2023, niedziela, godz. 18.00

Karol Szymanowski / Robert Bondara, Stabat mater / Harnasie

Inscenizacja i choreografia: Robert Bondara, kierownictwo muzyczne: Maciej Figas, scenografia: Julia Skrzynecka, przygotowanie chóru: Henryk Wierzchoń, reżyseria świateł: Maciej Igielski. Świat muzyki Szymanowskiego to wyjątkowa skala emocji i żywioł melodii. Niekwestionowanym atutem baletowego dyptyku do muzyki jednego z największych twórców XX wieku są oryginalna choreografia i scenografia. O ile balet-pantomima Harnasie ma długą tradycję wystawiania, to Stabat Mater wersję choreograficzną zyskała po raz drugi w historii polskiego baletu. To dwie interesujące pod względem inscenizacyjnym i choreograficznym odsłony twórczości Roberta Bondary, artysty o uznanym już w Europie dorobku. Balety te (właściwie widowiska muzyczno-taneczne ), tak odmienne pod względem stylistycznym, zasługują na miano form reprezentatywnych dla współczesnego polskiego baletu. Pierwszy to muzyczny obraz do średniowiecznego tekstu, odnoszący się do leżącego

u podstaw kultury chrześcijańskiej i nowożytnej cywilizacji europejskiej misterium Matki opłakującej Syna. Aktualnie jedynie w Operze Nova wystawiany w wersji scenicznej, z udziałem tancerzy! Drugi, na który wpływ miały pobyty Szymanowskiego w Zakopanem, to owoc odkrycia polskiego folkloru podhalańskiego. Pomysł baletu skrystalizował się ostatecznie na weselu przyjaciół kompozytora. Akcja jest symboliczna, postacie nie mają imion, występują: Dziewczyna, Pasterz, Zbójnik. Prapremiera baletu odbyła się w roku 1935 w Pradze, w rok później wystawił Harnasi w Grand Opéra w Paryżu słynny tancerz i choreograf Serge Lifar. Był to niezwykły sukces kompozytora w niespełna rok przed śmiercią.

Pałac Młodzieży w Bydgoszczy

„ 2.03.2023, godz. 19.15 Seans filmowy: Aftersun

Reż. Charlotte Wells, Wlk. Brytania/USA 2022, 102 min. Młody ojciec Calum i jego córka Sophie wyjeżdżają razem do tureckiego kurortu. Podczas wspólnych wakacji stają się sobie bliżsi niż kiedykolwiek. W rolach głównych nominowany do Oscara za swoją zachwycająca rolę Paul Mescal w duecie z debiutującą na wielkim ekranie

Frankie Corio, którą okrzyknięto odkryciem roku. Najlepszy film roku według redakcji „IndieWire”, „The Guardian” oraz „Sight and Sound”.

„ 2.03.2023, godz. 19.30

Pałacowe Planetarium, czyli obserwacje nieba przez teleskop

Spotkanie przed budynkiem Pałacu Młodzieży poprowadzi Artur Wrembel. W przypadku niepogody odbędzie się prelekcja w sali 209.

„ 3.03.2023, godz. 9.30 Poradnia Rozwoju

Zdolności

Warsztaty wsparcia psychologicznego dla uczniów zdolnych. Tematyka spotkania: Trening twórczości. Odbiorca: uczniowie szkół podstawowych (klasy VII i VIII). Miejsce: Pałac Młodzieży, sala 115. Celem warsztatów jest rozwijanie potencjału uczniów, przygotowanie ich do tworzenia rzeczy nowych i wartościowych, a także rozwinięcie zdolności przystosowawczych tak, aby potrafili w sposób twórczy i nowatorski podchodzić do różnorodnych problemów oraz dawać sobie radę z ciągłymi zmianami stosunkowo niewielkim nakładem energii psychicznej i fizycznej. Zajęcia organizowane są przez Pałac Młodzieży w ramach Miejskiego Programu Wspierania Ucznia Zdolnego „Zdolni znad Brdy”. Prowadzące: Katarzyna Tłok i Edyta Szott. Przewidywany czas spotkania: ok. 3 godz. dydaktycznych. Liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń. Z jednej szkoły można zapisać maksymalnie 10 osób. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Informacje i zgłoszenia do 1 marca: m.mackowiak@palac. bydgoszcz.pl lub tel. 52 321 00 81 wew. 310.

„ 6.03.2023

Pałacjada

Miejsce: Przedszkole Perpetuum Mobile.

„ 9.03.2023, godz. 19.15

Seans filmowy: Fabelmanowie

Reż. Steven Spielberg, USA 2022, 151 min. Steven Spielberg wraca do czasów swojego dzieciństwa, by opowiedzieć o dorastaniu Sammy’ego Fabelmana, wrażliwego nastolatka, wielkiego miłośnika kina i poczatkującego filmowca. Sammy przypadkiem poznaje dramatyczną rodzinną tajemnicę i odkrywa przy okazji, że kino w niezwykły sposób pomaga nam odkrywać prawdę o naszych bliskich i o nas samych.

inf. Ewa Chałat

fot. Marek Chełminiak

„ 10.03.2023, godz. 10.00

IX Powiatowy Interdyscyplinarny

Konkurs Młody Przyjaciel Bydgoszczy

II i III etap konkursu w kategorii „Złota Odznaka”. Miejsce: sala widowiskowa.

„ 13.03.2023

Pałacjada

Miejsce: Przedszkole Perpetuum Mobile.

„ 13.03.2023, godz. 10.30 i 12.00

Zabawowy Klub Filmowy Malucha

„Zygzak” – spotkania dla przedszkoli

Podczas spotkań przedszkolaki oglądają trzy polskie animacje dla dzieci. Zimowe pokazy przeplatane są rozmową z dziećmi na temat filmu, a także licznymi tematycznymi zabawami ruchowymi i muzycznymi. Obowiązują wcześniejsze zapisy grup. Kontakt: e.andrysiak@palac.bydgoszcz.pl.

„ 17.03.2023, godz. 9.30

Poradnia Rozwoju Zdolności

Warsztaty wsparcia psychologicznego dla uczniów zdolnych. Tematyka spotkania: Trening twórczości. Odbiorca: uczniowie szkół podstawowych (klasy IV–VI). Miejsce: Pałac Młodzieży, sala 115. Celem warsztatów jest rozwijanie potencjału uczniów, przygotowanie ich do tworzenia rzeczy nowych i wartościowych, a także rozwinięcie zdolności przystosowawczych tak, aby potrafili w sposób twórczy i nowatorski podchodzić do różnorodnych problemów oraz dawać sobie radę z ciągłymi zmianami stosunkowo niewielkim nakładem energii psychicznej i fizycznej. Prowadzące: Katarzyna Tłok i Edyta Szott. Przewidywany czas spotkania: ok. 3 godz. dydaktycznych. Liczba miejsc ograniczona. Decyduje kolejność zgłoszeń. Z jednej szkoły można zapisać maksymalnie 10 osób. Udział w warsztatach jest bezpłatny. Informacje i zgłoszenia do 13 marca: m.mackowiak@palac.bydgoszcz.pl lub tel. 52 321 00 81 wew. 310.

„ 16.03.2023, godz. 19.15

Seans filmowy: Blisko

Reż. Lukas Dhont, Belgia, Holandia, Francja 2022, 105 min. Trzynastoletni Léo i Rémi są nierozłączni. Towarzyszą sobie zarówno w ważnych życiowych wydarzeniach, jak i na co dzień. Wydawać by się mogło, że ich przyjaźni nic nie jest w stanie zagrozić. Jednak zawiść innych, plotki i typowe dla wieku dojrzewania zagubienie w świecie sprawiają, że w pewnym momencie Léo zaczyna oddalać się od swojego przyjaciela. Film zdobył grand prix w Cannes i nominację do Oscara w kategorii najlepszy film międzynarodowy.

„ 18.03.2023, godz. 9.30

30. Konfrontacje Teatralne dla dzieci

i młodzieży ze szkół podstawowych

i placówek wychowania pozaszkolnego

Po raz 30. Pałac Młodzieży zorganizuje Konfrontacje Teatralne dla dzieci i młodzieży z Byd-

goszczy i powiatu bydgoskiego. Przez ten czas na scenie zaprezentowało się przeszło 500 grup teatralnych ze szkół podstawowych, gimnazjalnych i placówek wychowania pozaszkolnego. Swój talent, umiejętności i pasje ukazało ponad 6540 młodych aktorów. Organizowane przedsięwzięcie jest podsumowaniem wielomiesięcznej pracy i zabawy w teatr uczestników. Głównym założeniem Konfrontacji jest rozwój twórczej wrażliwości dzieci i młodzieży, wzajemne inspirowanie się w poszukiwaniu nowych środków wyrazu i form teatralnych, a także możliwość wymiany doświadczeń artystycznych. Od początku istnienia Konfrontacje mają charakter konkursowy. Zapraszamy na kolejną wielobarwną edycję wydarzenia, podczas którego można będzie obejrzeć kilkanaście spektakli młodych artystów z Bydgoszczy i okolic.

„ 20.03.2023

Pałacjada

Miejsce: Przedszkole Kacperek.

„ 20.03.2023, godz. 9.30 i 11.00

Audycja muzyczna: Andrzej Szwalbe – wizjoner i artysta

Bilet: 4 zł od ucznia, kontakt i rezerwacja miejsc: p.cywinska-gacka@palac.bydgoszcz.pl, tel. 660 448 499.

„ 21.03.2023, godz. 9.00 i 11.00

Seans filmowy dla szkół podstawowych (kl. I–III): Biuro detektywistyczne Lassego i Mai. Tajemnica Skorpiona

Bilet: 7 zł. Obowiązuje rezerwacja miejsc: 607 611 242.

„ 2 2.03.2023, godz. 9.00 i 11.00

Seans filmowy dla szkół podstawowych (kl. I–III): Biuro detektywistyczne Lassego i Mai. Tajemnica Skorpiona

Bilet: 7 zł. Obowiązuje rezerwacja miejsc: 607 611 242.

„ 23.03.2023, godz. 19.15 Seans filmowy: Niebezpieczni dżentelmeni

Reż. Maciej Kawalski, Polska 2022, 107 min. Tadeusz Boy-Żeleński (T. Kot), Witkacy (M. Dorociński), Joseph Conrad (A. Seweryn) i Bronisław Malinowski (W. Mecwaldowski), cztery znakomitości zakopiańskiej bohemy, budzą się po mocno zakrapianej, całonocnej imprezie. Głowy pękają im od kaca, nikt nic nie pamięta, a sytuacji nie poprawiają znalezione na podłodze zwłoki nieznanego mężczyzny. Dodatkowo do drzwi domu dobijają się właśnie stróże prawa, a to dopiero początek kłopotów. Rozpoczyna się wyścig z czasem, w którym bohaterowie muszą uwolnić się nie tylko od podejrzeń, ale także od równie niebezpiecznych środowiskowych plotek, i jak najszybciej wyjaśnić zagadkę tajemniczej śmierci. Wkrótce za sprawą tych błyskotliwych i uwielbiających ryzyko dżentelmenów tętniące kulturalnym życiem Zakopane stanie się tłem

wielkiej intrygi, w którą zamieszani będą gangsterzy, artyści i politycy, w tym Zofia Nałkowska czy Józef Piłsudski. Na drodze bohaterów stanie również Lenin we własnej osobie, który akurat zawitał do Poronina…

„ 24.03.2023, godz. 10.00

IX Powiatowy Interdyscyplinarny

Konkurs Młody Przyjaciel Bydgoszczy

I etap konkursu na Srebrną Odznakę. Miejsce: sala 115.

„ 28.03.2023

Pałacjada

Miejsce: Szkoła Podstawowa nr 61.

„ 30.03.2023, godz. 19.15

Seans filmowy: Holy Spider

Reż. Ali Abbasi, Niemcy, Francja, Szwecja, Dania 2022, 116 min. Oparty na faktach thriller w duchu filmów Davida Finchera, a jednocześnie bezkompromisowy obraz współczesnego Iranu. Dziennikarka tropi seryjnego zabójcę w mieście Meszhed. Religijni przywódcy, policja i media nie kryją cichego podziwu dla fanatyka, który „czyści” ulice z zepsucia i grzechu.

„ 31.03.2023, godz. 10.30

Czytadełko

Spotkanie czytelniczo-animacyjne dla grup zorganizowanych z przedszkoli. Głównym celem imprezy jest zachęcanie do słuchania i poznawania literatury dziecięcej oraz rozbudzenie zamiłowania do czytania książek w przyszłości przy jednoczesnym połączeniu tradycji z nowoczesnymi formami przekazu. Realizatorzy wprowadzą uczestników w świat literatury przygodami Reksia i jego przyjaciół z podwórka, poprowadzą rozmowy na temat czytanych fragmentów. W związku z trudną sytuacją związaną z uchodźcami wojennymi zaprezentowany zostanie także tekst

pokazujący historię rodziny myszek, która musi uciekać ze swojego domu. Spotkanie będzie urozmaicone występem Zespołu Tańca Współczesnego BRAX pod kierunkiem Beaty Rewolińskiej. Wszystko to zostanie połączone z animacjami: zabawa, taniec, konkursy, multimedia. Wstęp: 2 zł / dziecko.

DKF „Niespodzianka”: bilet 11 zł, bilet ulgowy 8 zł, karnet 33 zł, karnet ulgowy 24 zł. Kontakt: tel. 52 321 00 81 wew. 317. Bilety i karnety do nabycia w portierni Pałacu Młodzieży (ul. Jagiellońska 27) przed seansami.

Stowarzyszenie

Działań Artystycznych

„ 8.03.2023, środa, godz. 17.00, ul. Gdańska 54 10. edycja Kobietą być

Otwarta Przestrzeń „Światłownia”

„ 3.03.2023, piątek, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15 Zagrali i Poszli

Grają „piosenkę drogi”, wędrują po świecie, a z tych wędrówek przywożą pomysły na utwory, które są połączeniem folku, bluegrasu, country, ballady, piosenki żeglarskiej. Ich instrumentarium to gitary akustyczne i elektryczne, ukulele, banjo, mandoliny, cigar box guitar, skrzypce, akordeon, bas i instrumenty perkusyjne.

„ 10.03.2023, piątek, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15

Kochać, jak to łatwo powiedzieć…

…trochę trudniej wyśpiewać, jeszcze trudniej zrealizować. Zakochanie, perypetie miłosne i małżeńskie to temat przewodni koncertu. Wspólne śpiewanie ze szczyptą humoru i miłą niespodzianką dla pań z okazji Dnia Kobiet szykuje Maciej Różycki (gitara, śpiew) z Wową Netesanyi (akordeon).

„ 11.03.2023, sobota, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15

Karolina Tuz z zespołem

Karolina Tuz ukończyła Akademię Muzyczną we Wrocławiu w klasie fortepianu, śpiewa, komponuje, nagrywa, gra również na ukulele. Jej muzyczne wykształcenie oraz duże doświadczenie sceniczne pozwalają na swobodne poruszanie się

w bardzo szerokim spektrum stylistyk: od delikatnych brzmień, poprzez etnofolk, po wręcz rockową energię. Wystąpią: Karolina Tuz – śpiew, piano ukulele, Tomasz Karmiński – gitary, Włodzimierz Tuz – flet.

Teatr Kameralny w Bydgoszczy

Drapando, czyli Atak Zamszałego Starucha

W Teatrze Kameralnym pierwsza w tym roku premiera: Drapando autorstwa Szymona Jachimka.

„ 17.03.2023, piątek, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15 Nadzieja i miłość – koncert Marcina Jaracza

Marcin Jaracz – z wykształcenia i zamiłowania psycholog, z wielkiej miłości – muzykant. Koncertuje, wykonując tu i ówdzie repertuar operowy, operetkowy i musicalowy. Na koncert składają się utwory autorskie oraz innych wykonawców. Wszystkie traktują o miłości i nadziei.

„ 18.03.2023 sobota, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15 Byle do Góry

Zespół Byle do Góry świętuje w tym roku 11 lat swojego istnienia na scenach krainy łagodności. Umiłowanie do gór, wędrówek, przebywania wśród ludzi o podobnych zainteresowaniach to główne napędy funkcjonowania zespołu. Ich najbardziej naturalnym środowiskiem są górskie szlaki, kameralne spotkania przy muzyce i cieple ognisk.

„ 24.03.2023, piątek, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15 Kresowo – koncert Jana Kondraka

Jan Kondrak – absolwent polonistyki w UMCS. Autor, kompozytor i wykonawca piosenek. Tłumacz, publicysta i prozaik. Współzałożyciel Lubelskiej Federacji Bardów. Zdobywca nagród na Studenckim Festiwalu Piosenki w Krakowie, Krajowym Festiwalu Piosenki w Opolu i świnoujskiej FAMIE. Usłyszymy autorskie piosenki o Ukrainie i ludowe ukraińskie utwory w tłumaczeniu Artysty.

„ 31.03.2023, piątek, godz. 18.00, ul. św. Trójcy 15 Eleonora Stosik i Janusz Ciża

Duet Eleonora Stosik i Janusz Ciża to dwoje przyjaciół, amatorów i fascynatów muzyki, zakochanych w śpiewaniu. Pasja do tego gatunku muzyki, którą grają i śpiewają, zrodziła się w ostatnich kilku latach. Śpiewają piosenki z gatunku krainy łagodności, ballady żeglarskie, poezję śpiewaną oraz piosenki bieszczadzkie.

Wstęp na wydarzenia: cegiełka 20 zł, seniorzy, niepełnosprawni 18 zł.

Dzieciństwo powinno być czasem beztroski, miłości i poznawania świata. Jednak co zrobić, gdy w to dzieciństwo wkrada się paskudna choroba, która każdego dnia tę beztroskę psuje? Jak ocalić szczęśliwe dzieciństwo? Dziewięcioletnia Katie choruje na atopowe zapalenie skóry. To paskudztwo, zwane w skrócie AZS-em, każe jej się drapać do krwi. Lekarze przepisują różne maści, których stosowanie… również sprawia ból. Rodzice próbują pocieszyć swoją córkę i zaczynają wymyślać historie, w których maści i lekarstwa zamieniają się w superbohaterów. Na szczęście superbohaterowie zaczynają przejmować kontrolę nad sytuacją…

Drapando to spektakl śmieszny i smutny zarazem, szalony i wzruszający. Sztuka ta w 2020 r. zdobyła I nagrodę na 31. Konkursie na Sztukę dla Dzieci i Młodzieży, zorganizowanym przez Centrum Sztuki Dziecka w Poznaniu. W uzasadnieniu jurorzy napisali m.in.: „Kiedy poczujecie się zrezygnowani i bezsilni wobec niekończących się mniejszych i większych problemów, zalecamy cudowne lekarstwo: lekturę tekstu Drapando, czyli Atak Zamszałego Starucha. Wzmocni nieuleganie niepokojom i bezradności. I miłość”.

Drapando na scenie Teatru Kameralnego w marcu: 1/2/3/7/8.03.2023* o godz. 9.30 oraz w sobotę 4.03.2023 o godz. 16.00. Bilety na wydarzenie nabyć można w kasie Teatru Kameralnego, a także na stronie Teatru oraz pod nr. tel. 887 467 102.

Tylko mnie poproś do tańca –monodram muzyczny Katarzyny Kłaczek z piosenkami Anny Jantar

Kolejna premiera! Co może stworzyć największy kontrast na scenie? Hamlet i tor gokartowy? O pera o piłkarskich kibicach? Nawet największe skrajności mogą mieć wspólny mianownik. Katarzyna Kłaczek, aktorka i pomysłodawczyni monodramu muzycznego Tylko mnie poproś do tańca, chce otworzyć przed wami dwa muzyczne światy. Prywatkę rodem z lat 70. i klub muzyki elektronicznej współczesnego wieku. A ich ł ącznikiem będzie najbardziej nieprzewidywalny z żywiołów: ludzka natura. Ta muzyczna podróż będzie oparta na utworach z repertuaru Anny Jantar, jednej z największych gwiazd polskiej estrady. Powrócą znane hity i rozbłysną nowe interpretacje. Zapraszamy 10/11/12/17/18.03.2023 o godz. 19.00.

inf. Dominik Wierski

inf. Anna Osińska

inf. Grzegorz Dudziński

Nowe szaty TindiElli

Repertuarowy powrót. Nowe szaty TindiElli na deskach Teatru Kameralnego.

Usta, rzęsy, biust i boczki – to wszystko do poprawy. Na wyspie Instagramii najważniejszy jest przecież wygląd. W wirtualnym świecie walka jest zacięta, nikt jednak nie może równać się z królową TindiEllą. Jej uroda i popularność przyćmiewają wszystkich. Ale pozornie idealne życie władczyni zostaje wystawione na próbę. Czy TindiElla rzeczywiście jest najpiękniejsza? Czego najbardziej boi się królowa? Czy życie poza Instagramią w ogóle jest możliwe? Nowe szaty TindiElli to baśniowa opowieść, która porusza realne problemy nastolatków. Spektakl Anny Wolszczak w urzekający sposób portretuje trudne chwile wieku dojrzewania. Rozterki mieszkańców wyspy zrozumie każdy, kto chociaż raz korzystał z popularnych aplikacji i serwisów społecznościowych.

Tekst Piotra Pluty powstał na motywach Nowych szat cesarza Hansa Christiana Andersena. Przedstawienie skierowane jest szczególnie do nastolatków, a także wszystkich zainteresowanych powyżej 8. roku życia. Gramy: 12.03.2023 o godz. 16.00, 14/16.03.2023* o godz. 9.30, a także 15.03.2023* o godz. 9.30 oraz 12.00.

widzowie, wychodząc ze starej szafy, wyniosą ze sobą niezwykłe emocje, które będą im towarzyszyły przez dłuższy czas. Spektakl przeznaczony jest dla widzów powyżej 7. roku życia. Bilety na wydarzenie nabyć można w kasie Teatru Kameralnego, a także na stronie teatru. Zapraszamy

19.03.2023 o godz. 16.00, 21/24.03.2023* o godz. 9.30, a także 22/23.03.2023* o godz. 9.30 oraz

12.00. W ostatni weekend marca: 25/26.03.2023 zagramy o 16.00.

Rozplątanie tęczy

W progach Teatru Kameralnego pierwszy spektakl dla najnajów. Widowisko dedykowane dla dzieci od 1. roku życia. Spektakl powstał z wyjątkową myślą o dziecięcej delikatnej wrażliwości, której inscenizacja nie zaburza w głośny sposób. Rozplątanie tęczy w reżyserii Agnieszki Czekierdy to niezmącona hałasem i szybkością obserwacja obrazów, wsłuchiwanie się w dźwięki, a także podążanie za rytmem oraz dostrzeganie gestów. Przedstawienie stwarza warunki do rozbudzania w dziecku zmysłów, do komunikacji rodzica z dzieckiem poprzez emocje. Ta wyjątkowa podróż szlakiem dziecięcych odkryć nie należy do najdłuższych, tak aby nie pozwolić się znudzić, rozkojarzyć oraz zniechęcić. Przestrzeń widowiska jest ciepła i jasna, dla dziecka po prostu bezpieczna. Z czasem, w rytm oswajania się małych odbiorców z nowym teatralnym otoczeniem, inscenizację stopniowo zaczynają wypełniać soczyste kolory oraz fascynujące rekwizyty. Dzieci bacznie obejmują obserwacją aktorkę, a całość inscenizacji pozwala dziecku odczuwać zachwyt, radość, entuzjazm, a także skupienie. Z końcem przedstawienia, kiedy paleta barw zostaje ukazana w całości, dzieci mają szansę namacalnie być częścią przedsięwzięcia oraz sprawdzić samemu, co znajduje się po drugiej stronie tęczy. Widowisko, jakim jest Rozplątanie tęczy, pozwala dzieciom doświadczać, poznawać, odkrywać oraz zaspokajać dziecięcą ciekawość. Teatr Kameralny bawi, edukuje oraz wzrusza. Zapraszamy rodziców wraz z dziećmi w ostatni weekend marca: 25/26.03.2023 o 12.00.

*Spektakle przewidziane dla grup zorganizowanych.

inf. Agata Zabrocka

Opowieści z Narnii

Kontynuujemy wprowadzoną na scenie magię, którą widzowie będą mogli ujrzeć w spektaklu, jakim są Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa. Goście teatru będą mieli szansę, przekraczając progi teatru, wkroczyć do niezwykłego świata. Nowy sezon odsłonił nowy dla teatru tytuł, który powstał według kultowej powieści C.S. Lewisa w adaptacji Radosława Paczochy. Niepowtarzalni bohaterowie, jedyne w swoim rodzaju emocje, unikatowe zwroty akcji pozwolą przenieść widzów w 90-minutową podróż, która pozwoli być częścią epickiej opowieści, pozwalającej uwierzyć widzom, że prawdziwa magia tkwi w przyjaźni, empatii oraz odwadze, które pozwalają zwalczać zło i budować dobro. Z pewnością

Towarzystwo Muzyczne im. I.J. Paderewskiego w Bydgoszczy

„ 8.03.2023, środa, godz. 17.00, sala koncertowa Towarzystwa Muzycznego im. Paderewskiego, ul. Skargi 7, wstęp wolny

Koncert z okazji Dnia Kobiet

w wykonaniu studentów Koła Artystyczno-Naukowego Wokalistów Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy.

„  29.03.2023, środa, godz. 17.00, sala koncertowa Towarzystwa Muzycznego im. Paderewskiego, ul. Skargi 7, wstęp wolny

Koncert Pasyjny: G.B. Pergolesi

– Stabat Mater

w wykonaniu studentów Koła Artystyczno-Naukowego Wokalistów Akademii Muzycznej im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy.

inf. Agata Szpadzińska

Teatr Polski w Bydgoszczy

„ 2.03.2023, czwartek, godz. 19.00

– pokaz przedpremierowy

„ 3.03.2023, piątek, godz. 19.00 – PREMIERA

„ 4.03.2023, sobota, godz. 19.00

„ 5.03.2023, niedziela, godz. 10.00

Stella Walsh. Najszybsza osoba świata

Reżyseria: Jan Jeliński, tekst i dramaturgia: Anna Mazurek, światła, kostiumy, scenografia: Dorota Nawrot, wideo Adam Zduńczyk, choreografia: Wojciech Grudziński, produkcja: Magdalena Niedźwiecka, inspicjentka: Hanna Gruszczyńska. Występują: Zhenia Doliak, Katarzyna Pawłowska / Emilia Piech, Jerzy Pożarowski, Michał Surówka, Małgorzata Witkowska.

Stella Walsh przychodzi na świat w 1911 roku w Wierzchowni. Rok później razem z matką emigruje do Stanów Zjednoczonych. Już jako nastolatka odnosi sukcesy w zawodach sprinterskich. W 1932 roku zdobywa złoto na olimpiadzie w Los Angeles na dystansie 100 metrów, a w 1936 roku srebro na olimpiadzie w Berlinie. Po zakończeniu kariery zajmuje się trenowaniem młodzieży. 4 grudnia 1980 roku w trakcie napadu Stella Walsh zostaje śmiertelnie postrzelona przez jednego z napastników. Przeprowadzona sekcja zwłok wykazuje, że Stella była osobą interpłciową. Wyniki sekcji wywołują transfobiczne śledztwo, którego stawkę stanowią zdobyte medale i ustanowione rekordy. Stelli zarzuca się świadome oszustwo i zajmowanie miejsca „prawdziwym kobietom”. Media obiega nagłówek „STELLA WAS FELLA” („Stella była chłopakiem”).

Twórcy spektaklu tworzą biograficzną fikcję o postaci Stellli Walsh, wychodząc od tego, czego o niej nie wiemy, co pozostaje tematem domysłów i spekulacji. Z czym mierzyła się Stella? Jakie znaczenie dla jej decyzji o utrzymaniu w tajemnicy swojej interpłciowości miało dorastanie w konserwatywnym, katolickim domu? Czy eksplorowała swoją nienormatywną tożsamość płciową i seksualną? Głównym tematem opowieści twórcy czynią doświadczenie dyskryminacji osoby interpłciowej. Dyskryminacji, która zaczynać się może już w domu rodzinnym i w gronie najbliższych osób. Spektakl jest zaproszeniem do

Autorka plakatu: Joanna Rusinek

snucia empatycznej fantazji sojuszników osób interpłciowych. Historia Stelli opowiadana z takiej perspektywy staje się gestem sprzeciwu wobec medialnego śledztwa, którego padła ofiarą. Spektakl odbywa się na małej scenie TPB, czas trwania: 65 minut bez przerw.

„ 9.03.2023, czwartek, godz. 10.00

„ 10.03.2023, piątek, godz. 10.00

„ 11.03.2023, sobota, godz. 16.00

Plastusiowy Pamiętnik

Reżyseria: Lena Frankiewicz, scenografia, kostiumy: Melania Muras, choreografia: Iza Chlewińska, asystentka scenografki: Marta Sidrów, muzyka: Marek Napiórkowski, animacje: Natalia Bucior, konsultant dziecięcy: Mikołaj Frankiewicz, inspicjentka: Hanna Gruszczyńska. Występują: Michalina Rodak, Małgorzata Trofimiuk, Mirosław Guzowski, Jakub Ulewicz, ze specjalnym udziałem Karoliny Adamczyk jako Zosi (materiał wideo).

Z drewnianego piórnika wydostaje się Plastuś. Tak, ten sam, którego przygody w powieści Marii Kownackiej cieszyły naszych rodziców, babcie i dziadków. Także tym razem, wraz z jego wyjściem wydobywa się z pudełka utęskniona niewinność. Historia nieporadnego, pomarańczowego ludzika zaciekawi nawet tych najbardziej niecierpliwych widzów. Przygody piórnikowych mikrusów będą dla dzieci zajmującą przygodą, pełną humoru i mądrości. Przedwojenny tekst Kownackiej stanie się na deskach teatru uniwersalną opowieścią o przyjaźni, która nieraz zadziwi publiczność, zapraszając ją do krnąbrnego świata nicponi i hultajów, kleksów, Gumki Myszki i Tosi.

Spektakl odbywa się na małej scenie TPB, czas trwania: 105 minut, jedna przerwa.

„ 16.03.2023, czwartek, godz. 10.00

„ 17.03.2023, piątek, godz. 10.00

„ 18.03.2023, sobota, godz. 16.00

Pchła Szachrajka

Reżyseria: Łukasz Gajdzis, scenografia: Aleksandra Semenowicz, inspicjent: Adam Pakieła. Występują: Małgorzata Witkowska / Michalina Rodak, Paweł L. Gilewski, Marcin Zawodziński.

Pchła Szachrajka w reżyserii Łukasza Gajdzisa to niezwykle barwna pozycja w repertuarze Teatru Polskiego w Bydgoszczy. Aktorzy, wykorzystując znakomity tekst Jana Brzechwy, wprowadzają najmłodszą widownię w bajkowy świat oparty na nieposkromionej wyobraźni. To właśnie tutaj przesunięcie kartonowego pudełka w mgnieniu oka pozwala dostać się do magicznej rzeczywistości, w której zwykła łyżka może przemienić się w miecz, a pchła osiągnąć rozmiary słonia.

Spektakl odbywa się na małej scenie TPB, czas trwania: 55 minut bez przerw.

„ 28.03.2023, wtorek, godz. 19.00

„ 29.03.2023, środa, godz. 19.00 – studencka środa

Oficerki. O policji.

Fantazja oparta na faktach

Koprodukcja: Teatr Polski Bydgoszcz i Komuna Warszawa. Scenariusz, reżyseria, dramaturgia: Anna Smolar, współpraca koncepcyjna: Agata

Sikora, dialogi: Sara Celler-Jezierska, Mirosław Guzowski, Damian Kwiatkowski, Karol Franek Nowiński, Michalina Rodak, Agata Sikora, Anna Smolar, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska, scenografia i kostiumy: Anna Met, ruch: Katarzyna Sikora, opracowanie muzyczne: Rafał Paradowski, światła: Liubov Gorobiuk, asystentka reżyserki: Kalina Dębska, produkcja: Magda Niedźwiecka, Lena Tworkowska (Teatr Polski), Alina Gałązka, Olga Kozińska (Teatr Komuna), inspicjentka: Hanna Gruszczyńska, asystentka: Juliana Moska, realizatorzy (Komuna Warszawa): Piotr Szczygielski, Jakub Buchner, realizatorzy (Teatr Polski w Bydgoszczy): Bartłomiej Chmara, Robert Łosicki. Występują: Sara Celler-Jezierska, Mirosław Guzowski, Damian Kwiatkowski, Karol Franek Nowiński, Michalina Rodak, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska.

Działają w zmaskulinizowanym świecie. Wiedzą, jak ważne jest stawianie granic, egzekwowanie reguł i panowanie nad sobą. Muszą radzić sobie z własnymi emocjami, nie zważając na agresję tych, których mają chronić. W dzień i w nocy, niezależnie od pogody i nastroju, dbają o porządek. Toną w pracy. Policjantki – martwe pole feministycznego dyskursu. Stoją murem za mundurem, czy to mundur stawia je pod ścianą? To on sprawia, że niczym za dotknięciem magicznej różdżki z realnych zapracowanych, zmęczonych, ambitnych, pokręconych, radosnych czy pedantycznych kobiet stają się nosicielkami państwowego monopolu przemocy. Ich ciała – te naznaczone bliznami po cesarskich cięciach, przemocowych związkach i wypadkach przy pracy – przeobrażają się w znak w równaniu demokracji i patriarchatu. Znak, który w istocie jest niewiadomą, pod którą różne strony społecznego sporu podstawiają własne wartości. Co bowiem niesie ze sobą policjantka – bezpieczeństwo? Przemoc? Porządek? Władzę? Jest profesjonalistką, która pokonała bariery w męskim środowisku? Opiekunką, która zgodnie z hasłem polskiej policji „pomaga i chroni”? Strażniczką sprawiedliwości? Figurą

systemowego zła i opresji państwa? Zdrajczynią kobiecej sprawy? Ofiarą seksizmu i dyskryminacji? Czy w ogóle potrafimy oddać głos jej samej – zakładniczce naszej wyobraźni?

Spektakl odbywa się na małej scenie TPB, czas trwania: 120 minut bez przerwy.

„ 31.03.2023, piątek, godz. 19.00, Teatr Kameralny w Bydgoszczy

Komediantka

Reżyseria: Anita Sokołowska, adaptacja, dramaturgia: Maria Wojtyszko, muzyka: Krzysztof Kaliski, choreografia: Magda Jędra, scenografia i kostiumy: Wojciech Faruga, reżyseria światła: Jędrzej Jęcikowski, realizatorzy: Bartłomiej Chmara, Eugeniusz Wiśniewski, produkcja: Magdalena Niedźwiecka, Lena Tworkowska, inspicjentka, asystentka reżyserki: Hanna Gruszczyńska. Występują: Anna Bieżyńska / Katarzyna Pawłowska, Zhenia Doliak, Paweł L. Gilewski, Damian Kwiatkowski, Dagmara Mrowiec-Matuszak, Karol Franek Nowiński, Emilia Piech, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński.

Adaptacja klasycznej powieści Reymonta opowiadającej o losach Janki Orłowskiej, młodej dziewczyny, która nie widzi się w zaplanowanej dla siebie roli żony i zamierza zostać aktorką. Orłowska, pełna ideałów dziewczyna ze wsi, przyjeżdża do stolicy, żeby dołączyć do towarzystwa teatralnego dyrektora Cabińskiego. Towarzystwo latem gra w tak zwanym teatrzyku ogródkowym – na scenie pod gołym niebem połączonej z kawiarnią, jesienią zaś jedzie w objazd po miastach prowincjonalnych. Reymont, który – zanim zajął się pisaniem – sam próbował sił jako aktor w tego typu trupie, bezlitośnie sportretował artystów, dyrekcję, a nawet krawcową towarzystwa Cabińskiego. Postaci Komediantki to galeria ludzi złamanych, spośród których wyróżnia się ona –Orłowska – pełna nadziei, niedająca się złamać piękna dusza. Realista Reymont nie ma jednak wątpliwości, że jakiekolwiek jej wysiłki będą daremne. Wszyscy bohaterowie powieści są opę -

Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach, fot. Natalia Kabanow. Na zdjęciu od lewej: Małgorzata Trofimiuk, Damian Kwiatkowski

tani wizją sukcesu, który nigdy nie nadchodzi. Wszyscy żyją marzeniem, nie zważając na to, że rzeczywistość niewiele ma wspólnego z ich fantazjami. Wszyscy biedują: mężczyźni próbują dorobić hazardem, kobiety znajdują sobie bogatych „mecenasów” i marzą, że będą grać wielkie role w Teatrze Warszawskim (dzisiejszym Narodowym). Tymczasem rzeczywistość teatralna proponuje im „bukiety dramatyczne” czyli – jak pisze Reymont – „komedyjkę, operetkę jednoaktową, wyjątek z dramatu i taniec solowy”.

Spektakl odbywa się w Teatrze Kameralnym w Bydgoszczy, czas trwania: 90 minut bez przerwy.

inf. Adrianna Szymczak

TEATRALNY BILET

DLA CZYTELNIKÓW „BIK-u”

Z marcowym numerem „BIK-u” bilety na spektakl

Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach

28 lub 29 marca o godz. 19.00 w cenie 15 zł!

Jeden egzemplarz „BIK-u” uprawnia do zakupu maksymalnie 4 biletów na jeden spektakl w promocyjnej cenie. Liczba miejsc objętych promocją jest ograniczona

Wojewódzka i Miejska

Biblioteka Publiczna w Bydgoszczy

„ 1.03.2023, środa, godz. 18.00, Biblioteka Główna Bydgoska Środa Literacka:

Mirosław Woźniak, Grażyna Rochna-Woźniak, Zoja Rochna-Woźniak

Mirosław Woźniak wiersze pisze od 1981 roku. Wieloletni uczestnik Ogólnopolskich Literackich

Spotkań Pokoleń Kruszwica–Kobylniki oraz Inowrocławskich Spotkań Artystycznych. Swoje wiersze publikował w almanachach, w czasopiśmie „Własnym Głosem” oraz „Gazecie Pomorskiej”. Laureat nagród podczas OLSP.

Grażyna Rochna-Woźniak przez 16 lat pracowała jako redaktor techniczny w bydgoskich wy-

dawnictwach, obecnie jako nauczyciel bibliotekarz. Od prawie 30 lat animator i uczestnik wielu działań kulturalnych na terenie Solca, Bydgoszczy, Kruszwicy. Od 2009 członek ZLP – oddział w Warszawie oraz Robotniczego Stowarzyszenia Twórców Kultury w Bydgoszczy. Autorka 5 tomików poetyckich.

Zoja Rochna-Woźniak w 2019 wystawiała swoje prace podczas XXXI Ogólnopolskich Literackich Spotkań Pokoleń w Kruszwicy–Kobylnikach. Jej prace zdobyły szereg nagród w konkursach na szczeblu miejskim, powiatowym, a w 2020 zdobyła główną nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Plastycznym Warszawa – moja stolica. W 2021 otrzymała stypendium artystyczne dla szczególnie uzdolnionych dzieci i młodzieży Burmistrza Solca Kujawskiego.

„ 9.03.2023 oraz 23.03.2023, czwartki, godz. 18.00, Biblioteka Główna – strych

Projektor

Spotykamy się na urokliwym poddaszu, gdzie oprócz ciekawych filmów czekają na was wygodne leżaki. Każdego miesiąca, w sercu miasta, za darmo, prezentujemy nowy zestaw filmów, wśród nich absolutne klasyki i obrazy mniej popularne, te ambitne i zupełnie rozrywkowe. Projektor realizowany jest we współpracy z Bulwarem Filmowym. Repertuar można sprawdzić na: biblioteka. bydgoszcz.pl, w zakładce Projektor.

„ 2.03.2023, 16.03.2023 oraz 30.03.2023, czwartki, godz. 11.00, Biblioteka Główna – sala wykładowa

Projektor z audiodeskrypcją

WiMBP im. dr. Witolda Bełzy przy współpracy z Fundacją Szansa dla Niewidomych uruchomiła nowy Projektor dla osób niewidomych i słabowidzących. Wyświetlane filmy posiadają funkcję audiodeskrypcji. W marcu zapraszamy na następujące seanse:

– 2 marca: Chłopiec z burzy, reż. Shawn Seet

– 16 marca: Tony Halik – tu byłem, reż. Marcin Borchardt

– 30 marca: Po prostu przyjaźń, Filip Zylber

„ 30.03.2023, czwartek, godz. 18.00, Biblioteka Główna, Stary Rynek 24; wstęp wolny Spotkanie autorskie z Ryszardem Ćwirlejem

Ryszard Ćwirlej – dziennikarz, pisarz i wykładowca na Wydziale Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Przede wszystkim jednak znany jako pisarz – autor powieści kryminalnych, twórca nowego gatunku literackiego – powieści neomilicyjnej. Ćwirlej stworzył dwa powieściowe cykle kryminalne: cykl PRL-owski „milicyjny” i przedwojenny „policyjny”.

Gry planszowe

Gry planszowe wypożyczać można w Wypożyczalni Multimedia 39 (ul. Długa 39) oraz w wybranych filiach miejskich na terenie miasta. W naszych zbiorach posiadamy różne gry dla miłośników planszówek – od juniora do seniora. Bezpłatnie

wypożyczać gry może każdy użytkownik biblioteki posiadający aktualną kartę biblioteczną WiMBP w Bydgoszczy, który ukończył 13 lat. Użytkownik może jednorazowo wypożyczyć maksymalnie 2 gry na okres 4 tygodni. Zbiór gier planszowych prezentowany jest w katalogu internetowym biblioteki.

Kiermasz Taniej Książki

W Bibliotece Głównej trwa Kiermasz Taniej Książki, który zagościł u nas na stałe. Wydawnictwa popularnonaukowe, kryminały, romanse, biografie, poradniki, książki dla dzieci i młodzieży. Każdy znajdzie tu coś dla siebie w atrakcyjnej cenie. Zapraszamy od poniedziałku do piątku w godz. 8.00–19.00, a w sobotę 9.00–15.00.

Wirtualny spacer – Biblioteka

Bernardynów

Biblioteka Bernardynów mieści się w gmachu WiMBP w Bydgoszczy. Poklasztorne zbiory należące niegdyś do bydgoskiego klasztoru bernardynów to najstarszy i największy z zachowanych w mieście księgozbiorów, jego początki sięgają schyłku XV wieku. Uruchomiliśmy nowe narzędzie umożliwiające spacer wirtualny po salach biblioteki. Aby rozpocząć zwiedzanie online, wystarczy wejść na stronę: biblioteka.bydgoszcz.pl.

Wojewódzki Ośrodek

Animacji Kultury w Toruniu

„ do 13 marca

Termin zgłoszeń na konkurs #DajcieWięcejKopernika

Czy Kopernik miał poczucie humoru? Jeśli tak, co go śmieszyło? Tego nie wiemy, ale… Spróbujmy mimo to go rozśmieszyć. W roku Mikołaja Kopernika Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury organizuje konkurs na mem o Koperniku, o jego odkryciach, komentujący jego słowami współczesność. Rozstrzygnięcie konkursu w prima aprilis. Ponieważ mem jest zjawiskiem stricte internetowym, a konkurs z założenia ma formę à rebours, najciekawsze memy wydrukujemy na płytach PCV i wyeksponujemy na wyjątkowej i niepowtarzalnej Analogowej Wystawie Memów o Koperniku #DajcieWięcejKopernika. Wystawa będzie prezentowana w nowej siedzibie WOAK – ul. Kościuszki 77, V piętro. Uczestnicy wystawy otrzymają wydruki swoich prac na pamiątkę. Szczegóły i regulamin na woak.torun.pl.

inf. Jolanta Planer

„ 29.03.2023, środa, godz. 18.30

Konrad Brandel – wynalazca aparatu dla fotoreporterów – wykład z cyklu

Sztuka fotografii

Współczesna fotografia dąży do miniaturyzacji. Jak najmniejsze urządzenie ma zapewnić jak najwyższą jakość obrazu. Ten niezmienny trend wytyczył już pod koniec XIX wieku polski wynalazca Konrad Brandel. To on jako pierwszy na ś wiecie zaprojektował – i w 1889 roku opatentował – przenośny aparat fotograficzny, który nazwał fotorewolwerem. Naprawdę przenośny, gdyż można go było zawiesić na szyi na pasku. Brandel nie tylko zaprojektował i własnoręcznie zbudował fotorewolwer, ale również znalazł dla swojej nowatorskiej konstrukcji doskonałe zastosowanie. Często opuszczał atelier i wychodził na warszawskie ulice, aby uwieczniać prawdziwe – a nie tylko upozowane – życie. Dlatego jest też uznawany za pioniera fotoreportażu. Zapraszamy już do nowej siedziby WOAK – ul. Kościuszki 77, IV piętro. Wstęp wolny.

Wykład wygłosi Stanisław Jasiński – fotografik i instruktor fotografii, członek Związku Polskich Artystów Fotografików. Znawca historii fotografii oraz kolekcjoner zabytkowych aparatów i innych artefaktów związanych z tą dziedziną sztuki.

inf. Kamil Hoffmann

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku

„ 19.03.2022, niedziela, godz. 12.00, Pałac Nowy w Ostromecku; bilet: 30 zł/os.

Koncerty gordonowskie dla rodzin

z małymi dziećmi

Jest nam niezmiernie miło ogłosić nowy cykl koncertów „gordonowskich” dla rodzin z małymi dziećmi (na początek), organizowanych we współpracy z Fundacją Kreatywnej Edukacji. Cykl o nazwie Muzopolis będzie realizowany w comiesięcznych odsłonach o różnorodnej tematyce muzycznej. Autorzy inspirują się zarówno muzyką klasyczną, jak i etniczną. Interesuje ich wieloaspektowość brzmienia, stylów muzycznych, a  także oryginalność kompozycji i improwizacja. Fundacja powstała w 2006 roku i od początku koncentrowała się wokół edukacji muzycznej, organizując międzynarodowe seminaria i kursy „gordonowskie” dla nauczycieli muzyki z udziałem najlepszych edukatorów z całego świata. Ponadto stała się wydawnictwem, które ma na koncie książki i płyty wydawane w tysiącach egzemplarzy. Od 2014 fundacja uruchomiła Niepubliczne Przedszkole i Szkołę Podstawową, w których każde dziecko ma możliwość uczenia się indywidualnej i grupowej gry na instrumencie. Poprzez tą działalność stała się prekursorem rozbudowanej edukacji muzycznej w szkolnictwie ogólnokształcącym.

Zapraszamy na pierwszy koncert Muzopolis w 2023 roku! W związku z odwrotem zimy i końcem karnawału rodzinnie wyciśnijmy z siebie ostatki energii w stylu latynoamerykańskim. Zapraszamy was do poczucia wyjątkowej atmosfery towarzyszącej tańcom w parach oraz siły pląsania w grupach – nalegamy na przygotowanie się przed koncertem i następnie naśladowanie wspaniałej pracy całego ciała podczas tańców z kręgu kulturowego Kuby oraz Dominikany. Przy muzyce na żywo, w wykonaniu specjalistów muzyki karaibskiej i kubańskiej będziemy wirować do muzyki son, conga, merengue oraz bachata. Dzięki muzykom z Fundacji Kreatywnej Edukacji, kontynuującym dziedzictwo koncertów według teorii uczenia się muzyki profesora Edwina Eliasa Gordona, pojawią się tylko i wyłącznie (jak przystało na profesjonalistów) instrumentaliści i wokaliści występujący na żywo. Skład zupełnie jak z przedmieść Kuby czy Dominikany: instrumenty perkusyjne, gitara, kontrabas i solowa trąbka. Całość poprowadzą Jolanta i Miłosz Gawryłkiewiczowie, którzy przybędą tym razem jeszcze nie z Hawany, ale z Bydgoszczy.

„ 16.03.2023, czwartek, godz. 16.00, Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku (Pałac Nowy); wstęp wolny Koncerty ostromeckie w 100. rocznicę urodzin Andrzeja Szwalbego: recital fortepianowy Adama Goździewskiego Adam Goździewski pierwsze kroki w świecie pianistyki stawiał pod kierunkiem prof. A. Grzegorkiewicz-Ciesielskiej. Ukończył z wyróżnieniem Uniwersytet Muzyczny F. Chopina w Warszawie, gdzie pracował pod opieką prof. J. Ławrynowicz-Just oraz w klasie kameralistyki prof. K. Makowskiej-Ławrynowicz. Obecnie doskonali swoje umiejętności pod opieką prof. P. Giacomettiego w ramach studiów podyplomowych w Robert Schumann Hochschule w Düsseldorfie. Jest laureatem międzynarodowych konkursów pianistycznych w Estonii, Polsce, Rosji, Słowenii, Ukrainie i we Włoszech. W 2017 otrzymał III nagrodę na Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym Artur Rubinstein in Memoriam w Bydgoszczy, a także tytuł laureata Estrady Młodych 51. Festiwalu Pianistyki Polskiej w Słupsku. Prowadzi ożywioną działalność koncertową w Europie, Ameryce Północnej i Południowej oraz w Azji.

Podczas recitalu artysty w sali balowej Pałacu Nowego w Ostromecku usłyszymy utwory m.in. Fryderyka Chopina, Ignacego Feliksa Dobrzyńskiego oraz Edwarda Wolffa. Po koncercie natomiast udamy się wraz ze wszystkimi gośćmi do Pałacu Starego, gdzie czekać będzie niespodzianka przygotowana przez znakomitego bydgoskiego twórcę sztuk wizualnych Michała Kubiaka.

„ 18.03.2023, sobota, godz. 17.00, Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku (Pałac Nowy)

Pierwszy Koncert Zimowy: Muzyka z bajek

Zapraszamy na kameralny koncert, który wypełnią dźwięki piosenek m.in. z bajek Pixara, Netflixa oraz Disneya. Wystąpią: Marta Kosiorek – śpiew, Andrzej Zawadzki – fortepian, Martyna Agatowicz – prowadzenie koncertu. Usłyszymy m.in. Pół kroku stąd z Vaiany, Wznieść się chcę z Wyprawy na Księżyc, Mam tę moc i Ulepimy dziś bałwana z Krainy Lodu, Gdy nie masz nic z  Krainy Lodu 2, Udało prawie się z  Księżniczki i Żaby, Kolorowy wiatr z  Pocahontas, Wierna, odważna i prawa z  Mulan, Od zera do bohatera i  Ani słowa z  Herkulesa. Wstęp wolny, liczba miejsc ograniczona, rezerwacje: recepcja@palaceostromecko.pl.

„ 26.03.2023, niedziela, ZPP, godz. 13.00–15.00 Cztery pory roku. Wiosna – kuratorskie oprowadzania sensoryczne

Cykl Cztery pory roku w Ostromecku stanowi okazję do zaprezentowania jednego z najpiękniejszych miejsc regionu. Uczestnicy, za pomocą zmysłów dotyku, wzroku, słuchu, powonienia i smaku, poznają fascynujące dzieje założenia pałacowo-parkowego. Tematem pierwszego spotkania będą wiosna oraz Wielkanoc. Zapraszamy miłośników historii, sztuki, przyrody i dziedzictwa kulinarnego na wspólne odkrywanie Ostromecka. Prowadzenie: dr Agnieszka Wysocka, Anna Kornelia Jędrzejewska. Czas trwania spotkania: ok. 2 godz., koszt udziału: 30 zł, zapisy: recepcja@palaceostromecko.pl.

Kino Jeremi

„ 2.03.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. gen. Fieldorfa „Nila” 13

Chora na siebie

Signe i Thomas tworzą niezdrowy związek. Sytuacja pogarsza się, gdy jedno z nich osiąga artystyczny sukces.

„ 9.03.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. gen. Fieldorfa „Nila” 13

W trójkącie

Po zatonięciu luksusowego jachtu młoda para walczy z pozostałymi pasażerami o przetrwanie na bezludnej wyspie.

„ 16.03.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. gen. Fieldorfa „Nila” 13

Właściciele

Komedia z gwiazdorską obsadą, będąca kinowym debiutem cenionego reżysera teatralnego.

Adam Goździewski, fot. Zuzanna Gąsiorowska

Niemal cała akcja filmu rozgrywa się w jednym pomieszczeniu, w trakcie zebrania wspólnoty mieszkaniowej pewnej praskiej kamienicy. Spotkanie grupy wyrazistych osobowości, z których każda ma własne pomysły, owocuje wieloma spięciami i groteskowymi sytuacjami.

„ 23.03.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. gen. Fieldorfa „Nila” 13

Ninjababy

Świat 23-letniej Rakel zmienia się, kiedy dowiaduje się, że jest w szóstym miesiącu ciąży po niezbyt romantycznej jednonocnej przygodzie.

„ 30.03.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. gen. Fieldorfa „Nila” 13

Witajcie w Norwegii

Primus, właściciel upadającego kurortu w norweskiej wiosce, aby uratować swój rodzinny biznes, pragnie ze swojego pensjonatu zrobić obóz dla uchodźców. Niebawem przybyszy jest aż 50…

Ceny biletów: normalny 13 zł, ulgowy 8 zł, członkowie Klubu Filmowego – wstęp wolny.

inf. Monika Klawitter

W kinie Orzeł w marcu:

Wieloryb

reż. Darren Aronofsky, USA, 2022, 117’

Charlie już od lat żyje na marginesie świata. Uwięziony w małym mieszkaniu przez chorobliwą otyłość. Odrzucony, nie bez powodu, przez swoich bliskich, samotnie zmierza w życiową przepaść. Wystarczy jednak jeden impuls, jedno spotkanie, by zapalić w nim płomień nadziei na to, że jeszcze nie wszystko stracone…

Holly Spider

reż. Ali Abbasi, Niemcy, Francja, Szwecja, Dania, 2022, 116’

Oparty na faktach thriller w duchu filmów Davida Finchera, a jednocześnie bezkompromisowy obraz współczesnego Iranu. Holy Spider w reż. Aliego Abbasiego, twórcy nominowanej do Oscara Granicy, obnaża przemoc, jaką posługuje się opresyjny, patriarchalny system. Doskonale przy tym tłumaczy, jak zrodził się gniew protestujących dziś Iranek i Irańczyków.

Sundown

reż. Michel Franco, Francja, Szwecja, Meksyk, 2021, 82’

Najnowszy film Michela Franco (Opiekun, Nowy porządek) był objawieniem festiwalu w Wenecji. Sundown w zaskakujący sposób łączy thriller z love story, gwałtowne zwroty akcji łagodząc czułą melancholią. Opowieść o wakacjach w Acapulco przybierających nieoczekiwany obrót pełna jest narracyjnych zakrętów, za którymi czekają nagłe objawienia, chwile grozy, oszałamiające zachody słońca i radykalne decyzje.

Imperium światła reż. Sam Mendes, Wlk. Brytania, USA, 2022, 113’

Imperium światła  w reżyserii nagrodzonego Oscarem Sama Mendesa to mocna i przejmująca opowieść o więziach międzyludzkich oraz magii kina osadzona w realiach nadmorskiego miasteczka w Anglii z początku lat 80. XX wieku. Mocną stroną filmu jest gwiazdorska obsada, na czele z laureatką Oscara Olivią Colman (Faworyta, Córka), laureatem nagrody BAFTA Michealem Wardem (Barwy gangu, Top Boy) oraz zdobywcą Oscara Colinem Firthem (Jak zostać królem, Samotny mężczyzna).

Tár

reż. Todd Field, USA, 2022, 158’

Zdobywczyni Oscara Cate Blanchett wcieli się w postać dyrygentki niemieckiej orkiestry Lydii Tár. Lidia jest uważana za jedną z najwybitniejszych w swoim zawodzie. W filmie zobaczymy również Marka Stronga (1917, Szpieg ). Za reżyserię filmu odpowiada trzykrotnie nominowany do Oscara Todd Field (Małe dzieci, Za drzwiami sypialni). Oprawa muzyczna filmu została powierzona Hildur Guðnadót tir, nagrodzonej Oscarem za pracę przy Jokerze

Filip reż. Michał Kwieciński, Polska, 2022, 125’

Ponadto:

„ 30.03.2023, czwartek, godz. 19.00 (koncert: godz. 19.45)

Premiera filmu dokumentalnego

Amatorka, spotkanie z twórcami + koncert Qmash w Szpulce

Amatorka – film dokumentalny w reż. Justyny Misterkiewicz, zdjęcia: Ewa Piątek (i in.), montaż: Michał Zieliński, muzyka: Kamil Pater (Polska 2022, 20’). Sylwetka Izy Murawiec – mistrzyni Polski Masters K40 2022 w biegu maratońskim. Iza zakłada pierwsze sportowe buty jako 30-latka, a potem przez ponad 10 lat nie schodzi z biegowej trasy. Jej postępy w bieganiu nie mają końca. Amatorka osiąga spektakularne sukcesy. Powstaje pytanie, czy związek, który zawiera ze swoją wewnętrzną wojowniczką, jest zgodny i trwały? Kiedy Iza spotka się ze ścianą możliwości psychofizycznych, które wcześniej pokonuje na przekór statystykom? Amatorka walczy z niedyspozycjami, bije życiowe rekordy, zdobywa medale. Dowodzi, że uprawiając sport amatorsko, można w zawodowym stylu wbiegać na metę w gronie najlepszych zawodowych biegaczek z Polski. Amatorka to dokumentalny szkic sylwetki biegaczki, ale też portret walczącej, poszukującej siebie i sensu życia kobiety.

Qmash – grupa mniej lub bardziej kumatych muzycznie przyjaciół, którzy postanowili przekuć zamiłowanie do twórczości oldschoolowych muzycznych gigantów XX wieku w żywe granie. Brzmienie zespołu określa zróżnicowany repertuar mieszczący się w  dźwiękowych granicach popu, bluesa, rocka, indie rocka. Karolina Kubicka (gitara solowa, wokal), Fabian Wydrzyński (bas, wokal), Karol Tomczak (perkusja) i Justyna Misterkiewicz (wokal, gitara, instrumenty perkusyjne) twierdzą, że powstawali dawno i z osobna, bo w latach 70., 80. i 90., co wybrzmiewa w muzycznych interpretacjach zespołu. Różnią ich artystyczne inspiracje, łączy najważniejsze – miłość do muzyki. Podczas koncertu usłyszycie utwory z repertuaru The Beatles, Breakout, Likke Lee, Toma Petty’ego czy Pink Floyd.

Właściciele

reż. Jiří Havelka, Czechy, 2019, 96’

Przebojowy debiut Jiříego Havelki obejrzało w kinach w Czechach ponad 300 tys. widzów. Właściciele to nakręcona w zaledwie osiem dni, w doborowej obsadzie, brawurowa komedia okraszona potężną dawką wyjątkowego czeskiego humoru. Pełne ciętych dialogów, lekko złośliwe studium ludzkich, a może raczej sąsiedzkich charakterów.

Rok 1941, warszawskie getto. Filip, młody polski Żyd, ze swoją ukochaną Sarą przygotowują się do występu w kabarecie, by zarobić na utrzymanie rodziny. Podczas premiery dochodzi do strzelaniny, podczas której ginie Sara i siedzący na widowni bliscy Filipa. Dwa lata później mężczyzna pracuje jako kelner w restauracji ekskluzywnego hotelu we Frankfurcie. Podając się za Francuza, w samym sercu hitlerowskich Niemiec korzysta ze wszystkich uroków świata.

„ 10–12 marca 2023

11. urodziny kina Orzeł

Jak to w marcu – a w tym roku już po raz 11. – zapraszamy na obchody urodzin kina Orzeł.

W trzydniowym programie pełnowartościowa pożywka dla prawdziwych kinomanów. Zagramy trzy tytuły, które nasi widzowie wybrali w ankiecie na ulubiony film 2022 roku. Tuż przed tegoroczną oscarową galą przypomnimy najważniejsze tytuły stające w tym roku do rywalizacji o statuetki Akademii. Po raz drugi przybliżymy wraz ze Stowarzyszeniem Kin Studyjnych Krótką Historię Polskiego Kina. Prelekcję wygłosi kurator przeglądu Tomasz Kolankiewicz. Partnerami projektu są WFDiF, DI Factory 35mm.online. Współfinansowanie: PISF. Szczególnym wydarzeniem będzie projekcja filmu, którego kinomanom nie trzeba przedstawiać. Na naszym ekranie zagości kultowe, uznawane za jeden z najgorszych filmów w historii X muzy

The Room. Seans będzie tym bardziej szczególny, że „dzieło” to zaprezentujemy w wersji z polskim dubbingiem, a następnie spotkamy się z twórcami tej przezabawnej wersji językowej. Po spotkaniu Szpulka zaprosi na specjalne filmowo-muzyczne afterparty. Nie zabraknie tradycyjnego już plakatobrania i seansu dla najmłodszych w ramach cyklu Małe Animocje. Uruchomimy też konto Orła na FilmWebie. Więcej szczegółów wkrótce.

Obejrzymy: Lombard (reż. Łukasz Kowalski, Polska, 2022, 75’), Moonage Daydream (reż. Brett Morgen, USA, 2022, 140’), Duchy Inisherin (reż. Martin McDonagh, USA, 2022, 114’), IO (reż. Jerzy Skolimowski, Polska, Włochy, 2022, 86’), The Room (reż. Tommy Wiseau, USA, 2003, 99’), Tár (reż. Todd Field, USA, 2022, 158’), Wszystko wszędzie naraz + making of (reż. Dan Kwan, Daniel Scheinert, USA, 2021, 150’).

i śmiać z życia. Dwie Siostry, prócz występów w Bydgoszczy, mają za sobą grania w innych miastach Polski i na międzynarodowych festiwalach za granicą.

Zapraszamy was na marcowy występ podwójnie, bo kiedy wydarzy się kolejny, nie wiemy. Mamy więc wielką nadzieję spotkać się z wami.

Miejskie Centrum Kultury w Bydgoszczy

„ 1.03.2023, środa, godz. 19.00, Music Cafe Szpulka, ul. Marcinkowskiego 12–14; bilety: 15 zł w przedsprzedaży, 20 zł w dniu spektaklu (dostępne w kasie MCK i na bilety24.pl)

Spektakl impro Dwóch Sióstr

Ostatni raz, kiedy grałyśmy w Bydgoszczy, było to w 2020 roku. W tym czasie Ala urodziła syna i wyjechała do Strasburga, Kasia zaczęła grać w Teatrze Kameralnym i zrobiła milion innych rzeczy, no ale czas powrócić! Z wielkim przytupem, nową energią, ale tym samym ogniem, wkraczamy na scenę po dwóch latach przerwy. Można więc śmiało powiedzieć, że najbliższy występ to wielki come back Dwóch Sióstr.

Zapraszamy was na spektakl improwizowany na waszych oczach, w którym fikcja jest tak przekonującą jak rzeczywistość, rzeczy ożywają, a historie płyną jak we śnie, dziwnie się toczą, a jednak wierzy się w nie bez zawahania.

Ala i Kasia, Dwie Siostry, improwizują razem od 11 lat. Tworzą duet dusz, które rozumieją się w mig, wskakują za sobą w ogień pomysłów i uwielbiają bawić się magicznym realizmem,

„ 3.03.2023, piątek, godz. 19.00 – otwarcie drzwi; godz. 19.00–19.30: Factor 8; godz. 20.30: Turbo; bilety na: kupbilecik.pl

Turbo + Factor 8

Zespół Turbo, legenda polskiego heavy metalu, w 2020 roku obchodził 40-lecie istnienia i z tej okazji zaprezentuje program przekrojowy (z wydłużoną setlistą), podsumowujący dotychczasową działalność. Pojawią się utwory z większości wydawnictw Turbo, dlatego mamy nadzieję, że każdy, kto przyjdzie, znajdzie coś dla siebie.

Factor 8 powstał w 2009 roku w Bydgoszczy z inicjatywy Bartka Wojciechowskiego (wokal), Mariusza Lemańskiego (gitara) i Łukasza Reksy (gitara). Muzyka zespołu to połączenie melodyjnego progresywnego rocka z nowoczesnym metalem.

„ 9.03.2023, czwartek, godz. 19.00; bilety dostępne w kasie MCK oraz na bilety24.pl Piotr Zioła – trasa Wariat

Piotr na swojej drugiej płycie zabiera nas w podróż, dzięki której odkrywamy, co się u niego działo przez ostatnich kilka lat, kiedy to niespodziewanie zniknął ze sceny. Każdy z utworów w subtelny sposób opisuje doświadczenia z tego okresu. Artysta, z pomocą zaproszonych do pisania gości – Pauliny Przybysz, Justyny Święs, Bisza i Rasa – opowiada o człowieku, tytułowym wariacie, który mimo przeciwności losu ma odwagę czerpać z życia pełnymi garściami.

„ 12.03.2023, niedziela, godz. 12.00, kino Orzeł, ul. Marcinkowskiego 12–14; bilety: 5 zł

Małe Animocje na urodziny kina Orzeł: To nie wypanda (7+, 100’, dubbing polski)

Film Disneya i Pixara przedstawia Mei Lee, pewną siebie, zwariowaną 13-latkę rozdartą pomiędzy byciem posłuszną córką swojej matki a swoim burzliwym dojrzewaniem. Jej opiekuńcza, a nawet nieco natrętna matka, Ming, jest zawsze u boku córki – co niezmiernie przeszkadza nastolatce. Jakby mało miała ciągłych zmian zainteresowań, zmian w swoich związkach i we własnym ciele. Gdy tylko Mei za bardzo się ekscytuje (czyli praktycznie zawsze),

przeistacza się w gigantyczną czerwoną pandę. Reżyserem filmu jest laureatka Nagrody Akademii Domee Shi (za krótkometrażowy film Pixara Bao), a za produkcję odpowiada Lindsey Collins. W filmie znajdują się sceny z dynamicznymi efektami świetlnymi, które mogą powodować dyskomfort u widzów wrażliwych na światło i wpływać na osoby z epilepsją fotogenną.

„ 13.03.2023, poniedziałek, godz. 19.00; bilety: 100 zł, dostępne na kupbilecik.pl, biletyna.pl, w kasie MCK oraz Fanaberii (ul. Gdańska 13)

Kabaret Mumio

Kabaret Mumio jest autorskim przedstawieniem Teatru Epty-a, opartym na własnych tekstach i muzyce. Stworzony został jako kameralny spektakl teatralny w konwencji kabaretowej. Stanowi wynik poszukiwań wywodzących się z tradycji i metod teatru offowego. Odwołanie do indywidualnego poczucia absurdu, mającego swoje źródło w nas samych, radykalna, choć pełna ciepła autoironia zwalniają przekaz z agresji i nieznośnego moralizowania. Aspekt ludyczny, „rozrywkowy” przedstawienia, realizowany środkami teatralnymi, nie jest celem samym w sobie, podporządkowując się szerszej koncepcji estetycznej. Działanie na różnych poziomach odbioru, nacisk na solidny warsztat sceniczny skupiony na budowaniu postaci, bezkompromisowe poczucie humoru, a także uparte poszukiwanie własnego, indywidualnego wyrazu zaowocowało zainteresowaniem i uznaniem ze strony bardzo zróżnicowanej publiczności i krytyków.

„ 15.03.2023, środa, godz. 19.00, Music Cafe

Szpulka, ul. Marcinkowskiego 12–14; bilety: 15 zł, dostępne w kasie MCK oraz na bilety24.pl Ani pary z ust! –spektakl improwizowany

Nie mówią całej prawdy. Wszystkie sugestie biorą za inspirację do kolejnych splotów wydarzeń. To nieprawdopodobnie zgrana szajka, która tym razem dokona czegoś, co na długo zostanie w waszej pamięci. Wciągający kryminał

pełen zwrotów akcji, o których decydować będzie publiczność. Macie okazję stać się częścią ich zorganizowanej grupy. Tylko pamiętajcie, gdy będą was o nich pytać, ani pary z ust!

10. Festiwal Muzyki Tradycyjnej i Ludowej Ethniesy, 16–19 marca

PROGRAM:

„ 16.03.2023, czwartek, MCK

– godz. 18.00: wystawa Karoliny Śwideckiej Chwila relaksu

– godz. 18.30: film Simona, reż. Natalia Koryncka-Gruz (kino Orzeł)

„ 17.03.2023, piątek, MCK, Mózg

– godz. 17.30: Nicponie (wstęp wolny, Music Cafe Szpulka)

– godz. 19.00: Hańba (sala kinowo-widowiskowa MCK)

– go dz. 20.15: Tuleje (sala kinowo-widowiskowa MCK)

– godz. 21.30: Masala Soundsystem (sala kinowo-widowiskowa MCK)

– godz. 23.00: DJ Kozber / Myrraeh (Mózg)

„ 18.03.2023, sobota, MCK, Music Cafe Szpulka

– godz. 19.00: Radykalna Orkiestra Pomorska (sala kinowo-widowiskowa MCK)

– godz. 20.15: Kirszenbaum (sala kinowo-widowiskowa MCK)

– godz. 21.30: EABS (sala kinowo-widowiskowa MCK)

– godz. 22.30: Lazy Bones (Music Cafe Szpulka)

„ 19.03.2023, niedziela

– godz. 14.00: spacer – Marcin Dymiter

– godz. 18.00: spektakl Rodzanice – Akademia

Głosów Tradycji

– godz. 19.00: spotkanie autorskie z Barbarą

Piórkowską, autorką m.in. książki Kraboszki

– godz. 20.00: Michalove (wstęp wolny, sala kinowo-widowiskowa MCK)

Warsztaty:

„ Basia Songin – 18 i 19 marca, godz. 12.00–15.00. Szczegóły: www.ethniesy.com .

„ 23.03.2023, czwartek, godz. 19.00; bilety dostępne w kasie MCK

Bydgoska Akademia Jazzu

Bydgoska Akademia Jazzu to koncertowa koncepcja wykorzystania potencjału muzycznego drzemiącego w studentach i wykładowcach AMFN w Bydgoszczy. W swoich poprzednich odsłonach doskonale się sprawdziła, przyciągając do sali Miejskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy komplet widzów. Gościem specjalnym tego wydarzenia będzie wybitny gitarzysta jazzowy Marek Napiórkowski, który od lat uznawany jest za wszechstronnego artystę, budującego jednocześnie własny, niepowtarzalny język muzyczny z unikatowym brzmieniem. W części pierwszej koncertu usłyszymy studentów z klasy gitary AMFN z towarzyszeniem Piotra Olszewskiego i naszego gościa. W drugiej części usłyszymy big-

-band złożony ze studentów i pedagogów AMFN –Felix Jazz Orchestra pod dyrekcją Michała Szlempy, a Marka Napiórkowskiego i Piotra Olszewskiego usłyszymy w roli solistów.

Gospodarzem prowadzącym koncert tradycyjnie będzie autor cyklu Grzegorz Nadolny.

Galeria Wspólna

„ do 17.03.2023, piątek, ul. Batorego 1/3

Janusz Andrzej Bałdyga: W kręgu surrealizmu

Janusz Andrzej Bałdyga – malarz i poeta urodzony w Bydgoszczy, który po studiach na Wydziale Malarstwa w krakowskiej ASP powrócił do rodzinnego miasta i wraz z Michałem Kubiakiem i Ignacym Bullą założył Grupę Bydgoską – Galeria 1+X . W latach 2003–2007 pełnił obowiązki plastyka miejskiego w Bydgoszczy. Jest także członkiem ZPAP. W 2020 roku, w uznaniu zasług dla kultury Pomorza i Kujaw, otrzymał Medal Jerzego Sulimy-Kamińskiego.

Na wystawie w Galerii Wspólnej można zobaczyć obrazy pochodzące z różnych okresów malarskich artysty oraz zapoznać się z jego twórczością poetycką. Malarz prezentuje m.in. cykl Głowy bydgoskie, w którym sportretował znanych bydgoszczan z kręgów kultury i polityki. Dla autora jest to próba podsumowania całego dotychczasowego dorobku artystycznego.

„ 23.03.2023, czwartek, godz. 19.00, ul. Batorego 1/3 – wernisaż wystawy; wystawa potrwa do 19 maja

Tetiana Bohuslavska: Wiadomości z domu, wiadomości do domu / Повідомлення З Дому, Повідомлення Додому /

Messages From Home, Messages To Home

Tetiana Bohuslavska: „Obudziłam się 24 lutego, jak większość ludzi, z powodu odgłosów eksplozji. Przez cały czas nie mogłam ani pracować, ani spać. Decyzja o wyjeździe z Kijowa do Lwowa była trudna i przez pewien czas nie była nawet możliwa. To osobna opowieść o osobie, która mi pomogła, chociaż mnie nie znała. Przekroczyłam granicę 12 marca. Dostałam zaproszenie, by dołączyć do rezydencji dla ukraińskich artystów w Ostromecku, w Polsce.

Te seria ukazuje moje powiązania z domem, refleksję nad tym, co się dzieje, próbę zrozumienia własnych traumatycznych doświadczeń, poradzenia sobie z nimi i przekazania tego, czego nie da się zwerbalizować, na co nigdy nigdy nie znajdę odpowiednich słów, tak sądzę. Rosyjska wojna trwa od 2014 roku, ale skala ofiar, w tym

osób cywilnych, od czasu pełnoskalowej inwazji jest ogromna, to ludobójstwo narodu ukraińskiego.

Jednocześnie wiara w nasze zwycięstwo, ta ufność, pomogła mi nie patrzeć na świat jak na totalną czerń, bo to jest jak niekończący się zmierzch człowieczeństwa, od 24 lutego. Zawdzięczam to także Polakom, którzy aktywnie wspierają i pomagają Ukraińcom”.

Tetiana Bohuslavska to artystka, poetka urodzona w 1990 roku w Kijowie. Ukończyła psychologię na Narodowym Uniwersytecie Pedagogicznym Dragomanov. Pracuje z fotografią, wideo, performance’em, malarstwem, instalacją i mediami mieszanymi. Jej projekty skupiają się na tematach feministycznych, zdrowiu psychicznym – w tym traumach wojennych, ekologii. Stworzyła kilka projektów poświęconych tematyce zdrowia psychicznego i społecznej stygmatyzacji, dotykając przy tym wątków cielesności, feminizmu, które były prezentowane na wystawach i festiwalach sztuki wideo w Stambule, Londynie, Carlisle, Berlinie, Atenach, Salonikach i Kijowie. W 2019 roku rozpoczęła projekt artystyczny o tematyce traumy wojennej zatytułowany Dla uzdrowienia – w nawiązaniu do rosyjskiej inwazji w Ukrainie (od 2014 roku). Projekt ten obejmuje teoretyczne badania nad traumą psychologiczną i uzdrawianiem, a jego założeniem jest konieczność mówienia na ten temat w społeczeństwie za pomocą różnych form. Artystka wykorzystuje w nim malarstwo, instalację i performance. W nowej fazie wojny, inwazji Rosji na Ukrainę na pełną skalę, dotykającej wszystkich sfer życia: psychicznego, fizycznego, ludzi z różnych pokoleń, środowiska, skala strat jest już ogromna. Bohuslavska, zadając sobie pytanie, jak może być przydatna jako osoba i jako artystka, przygotowała serię prac odnoszących się do tej katastrofy.

inf. Justyna Gongała-Wyzujak

Tetiana Bohulavska, Anxiety Window, Ostoromecko, 2022