BINNEN VAART MAGAZINE VOOR VERVOER OVER WATER | WWW.BINNENVAART.BE | JUNI 2014
#67
CBO stelt Watertruckduwbak voor
‘ Eenvoudig, flexibel en betaalbaar’ In de coulissen van onze binnenvaartcampagne
Welkom op de watersnelweg
trimestrieel | P911147 | Afgiftekantoor: Gent x | PB nummer BC31383
Groep Verhelst uit Oostende
‘ Een slingerbeweging naar het water’ Masterplan voor de waterwegen, ecologische aandrijvingen en veel meer #67.2014 BINNENVAART 01
Continuïteit in het beleid
E
en binnenschip wordt niet om de vijf
proces van lange adem. Het doorbreken van
jaar ingeruild voor een ander, zoals dat
transportgewoonten, in het bijzonder bij
bij personenwagens het geval is. Mo-
goederenvervoer, blijft onverminderd nood-
toren kunnen gereviseerd en gemo-
zakelijk. De zoektocht naar energie-efficiën-
derniseerd worden, en de energie-efficiëntie
tie, naar vlottere mobiliteit, en naar minder
kan geüpgraded worden. Maar de ‘life time’
fileleed zijn doelstellingen die de politieke
van onze investeringen strekt zich uit over de
strijd, de ideologische tegenstellingen, de
lange en zeer lange termijn.
verkiezingen, en de wisselvalligheden van coalities overstijgen.
Zo is het ook met het binnenvaartbeleid. In-
Verantwoordelijke uitgever: Vzw Promotie Binnenvaart Vlaanderen, Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt. | Het magazine Binnenvaart verschijnt 5 keer per jaar. | Voor meer info of vragen over advertenties of een gratis abonnement: T 011 23 06 06, pbv@binnenvaart.be, www.binnenvaart.be | Redactie en realisatie: Jansen & Janssen Creative Content, www.jaja.be | De meningen die derden in dit magazine vertolken, vallen buiten de verantwoordelijkheid van PBV.
vesteringen in waterwegen en bijhorende
Continuïteit in het beleid en aandacht voor
infrastructuur zijn ingepast in langetermijn-
de langetermijndoelstellingen – dàt is wat
plannen. Software-ontwikkelingen vergen
de binnenvaart en onze ondernemingen no-
een voortdurend updaten. Verschuivingen
dig hebben. De programma’s bestaan, de
tussen verschillende trafiekvormen, het
hefbomen zijn aanwezig, en het moment is
veranderen van traditionele denkpatronen,
opportuun om een tandje bij te steken – nu
het bijsturen van een sectorimago, en het
er legislatuur-regeringen komen die vijf jaar
tot stand brengen van een maatschappelijk
kunnen aanblijven.
draagvlak zijn al helemaal processen waarvan het resultaat niet in maanden of jaren
De uitdaging is dat het marktaandeel van de
bereikt wordt.
binnenvaart in Vlaanderen over vijf jaar groter is dan vandaag; dat onze ondernemingen
Nu de verkiezingen voor federale, regionale
aansterken; dat de geplande investeringen
en Europese overheden achter de rug zijn,
worden uitgevoerd; dat de actiepunten van
is de vaststelling dat de maatschappelijke
het Naiades-II programma worden geïmple-
noden van vóór de verkiezingen blijven be-
menteerd; dat innovatie extra troeven biedt;
staan. Het is niet met intentieverklaringen
én dat de binnenvaartberoepen beter gekend
en al dan niet becijferde voorstellen, dat
en aantrekkelijk zijn voor jonge mensen.
de grote uitdagingen van onze tijd ook meteen opgelost zijn. Ook het omschakelen van
Scan deze QR-code met je smartphone en volg ons online
02 BINNENVAART #67.2014
onze economie naar duurzame vormen van
Patrick MOENAERT
productie, distributie, en consumptie is een
Voorzitter Raad van Bestuur
IN DIT NUMMER
MARKT
10
8 Klein maar fijn
Het CBO trekt de kaart van Watertruck: directeur Louis Vanhoywegen over de visie achter het nieuwe CBO-duwstel voor kleine waterwegen.
VAARTECHNIEKEN VAN DE TOEKOMST?
16 Bouwmaterialen aan boord
Hoe de slingerbeweging in het transport volgens Groep Verhelst uit Oostende opnieuw richting water gaat.
BELEID
12
6 Watersnelweg in beeld
Alles over de nieuwe gemeenschappelijke campagne watersnelweg.be van PBV en de Vlaamse waterwegbeheerders.
ZOMER AAN DE SLUIZEN
18 Binnenvaart in 2020
Het nieuwe Masterplan voor de binnenwateren: welke werken zitten er in de pijplijn?
VLOOT
16
10 Ecorace
Welke technieken gebruikten de drie deelnemende hogescholen? Wat is ervan bruikbaar voor de praktijk?
GROEP VERHELST UIT OOSTENDE
12 Zomer op het water
‘Met twee duwboten en zes Watertruck-bakken leveren we een betere service dan zes kempenaars tegen een lagere prijs.’
8
Louis Vanhoywegen, directeur CBO
Twee sluiswachters over de combinatie beroeps- en pleziervaart: ‘Met een gezonde dosis voorzichtigheid heb je nooit problemen’.
EN VERDER 04 Actueel en nieuwstelex 14 Jobspot 20 Mijn schip #67.2014 BINNENVAART 03
ACTUEEL AGENDA
PIANC wil extra middelen voor onderhoud
OP DEZE EVENTS VIND JE PBV BINNENKORT 19-21/9 Open Scheepvaartdagen PBV promoot samen met alle betrokken instellingen de binnenvaartopleidingen in de Waagnatie in Antwerpen. 5/10 Open Bedrijvendag Onder meer langs het Albertkanaal zetten vele watergebonden bedrijven de deuren open. 19-20/11 Barge-to-Business Op deze editie in Luxemburg kun je als varend ondernemer weer met PBV goedkoop een stand delen. Interesse? Mail naar pbv@binnenvaart.be OP DEZE EVENTS VOND JE ONS 11/05 Opendeurdag Cenflumarin Veel geïnteresseerde en gemotiveerde binnenvaartleerlingen – en leerkrachten!
Op 6 mei hield de Vlaamse Vereniging van Waterbouwers (VVW vzw) samen met PIANC (Permanent International Association for Navigation Congresses) een symposium over de bedrijfszekerheid van de Vlaamse waterwegen. Uit de voordrachten bleek dat er volgens een nieuw wetenschappelijk model een verdrievoudiging van het huidige budget voor het onderhoud van de Vlaamse Waterwegen nodig is. De waterbouwers roepen de overheid op om alternatieve financiering zoals projectobligaties van de Europese investeringsbank, PPS-formules en Europese subsidiëring te onderzoeken. INFO www.pianc-symposium.be
De Meuter bouwt afvalloods in Haven Brussel
© Nike
Bouwonderneming De Meuter investeert zowat anderhalf miljoen euro in een nieuwe loods in de Haven van Brussel. Het bedrijf heeft een aanpalend perceel in concessie genomen met als concessievoorwaarde een minimum gewaarborgd binnenvaarttransport
Nike wint Prijs nv De Scheepvaart Op het symposium ter gelegenheid van 75 jaar Albertkanaal is de Prijs nv De Scheepvaart toegekend aan het distributiecentrum van Nike in Laakdal. Nike besliste eind 2013 om zijn verdeelcentrum aanzienlijk uit te breiden op het grondgebied van Ham. De komende jaren zal de werkgelegenheid op de site met 500 medewerkers toenemen en zullen per jaar 15.000 containers extra via binnenvaart worden vervoerd. 04 BINNENVAART #67.2014
van 60.000 tot 150.000 ton per jaar. De Meuter is vooral gespecialiseerd in grond- en sloopwerken in de regio rond Brussel. Volgens het Havenbedrijf is het mooi meegenomen dat de activiteiten ook nieuwe kansen scheppen op het vlak van return logistics.
Extra Premium Barge Service In de Haven van Antwerpen wordt de Premium Barge Service uitgebreid om de Waaslandhaven op Linkeroever beter te ontsluiten. De Premium Barge Service is een binnenvaartdienst die tweemaal per dag op vaste tijdstippen alle containerterminals in Antwerpen aanloopt en transhipmentcontainers van en naar de betrokken kades brengt. Nu komt er een tweede loop die de Waaslandhaven dagelijks met containerterminals op de Schelde- en rechteroever verbindt. Verladers en logistieke bedrijven krijgen er dus een troef bij, die meteen ook het intraportuair vervoer over de weg moet verminderen.
Groen licht voor besteding geld Reservefonds De Transportcommissie van het Europees Parlement heeft haar goedkeuring gegeven om de 35 miljoen euro uit het Resevefonds voor de binnenvaart aan te snijden. Binnenvaartrapporteur Corien Wortmann gaat op zoek naar co financiering uit andere Europese fondsen om de sector te versterken. Een van de pistes is dat het budget uit de voormalige Sloopregeling de vergroening van binnenvaartmotoren kan ondersteunen.
Geen roamingkosten meer vanaf eind 2015 Vanaf 15 december 2015 mogen gsm-operatoren binnen de Europese Unie geen roamingkosten meer aanrekenen. Dat is goed nieuws voor alle varende ondernemers die nu extra betalen voor grensoverschrijdend gsm-gebruik. De komende maanden zullen de tarieven in binnen- en buitenland naar alle verwachting geleidelijk naar elkaar toegroeien.
Telex De Haven van Antwerpen heeft voor het eerst procedures gepubliceerd voor het bunkeren van LNG. Je kunt ze nalezen in de Gemeentelijke Havenpolitieverordening, Havenonderrichtingen en bijhorende formulieren. In juni is de tweede fase gestart van de baggerwerkzaamheden op het Zeekanaal BrusselSchelde. Net als in de eerste fase wordt opnieuw een volume van 60.000 m3 uitgebaggerd. Het Brussels Gewest start binnen het Europese LaMiLo-project (Last Miles Logistics) met een proefproject rond duurzame stadsbevoorrading voor de detailhandel. Het is de bedoeling om aan Tour & Taxis een distributiemagazijn op te zetten in het TIR-centrum van het Brussels Havenbedrijf. #67.2014 BINNENVAART 05
IN BEELD
Achter de
van een nieuwe binnen Dit najaar rolt PBV een gloednieuwe promotiecampagne voor de binnenvaart uit. Een campagne die ambitieuzer en grootschaliger is dan alle voorgaande. Met een budget dat groter dan ooit is door partnerschappen. Opgebouwd rond het logo hiernaast.
4×
een sterk merk
1. Vele partners
2. Boodschap?
Promotie Binnenvaart Vlaanderen (PBV), nv De Scheepvaart (DS), Waterwegen en Zeekanaal NV (W&Z) en het Ministerie van Openbare Werken (MOW) hebben de krachten gebundeld. Zij leggen de komende drie jaar een aanzienlijk deel van hun communicatiebudget samen om een grote campagne te voeren die bedrijven meer over het water moet doen vervoeren.
De term ‘watersnelweg’ verwijst naar het binnen vaartimago dat we willen uitdragen:
Voor de campagne zoeken de partners bovendien naar samenwerkingsmogelijkheden met zo veel mogelijk andere organisaties. Onder meer met de verschillende afdelingen van de POM, Unizo en Voka wordt gekeken naar mogelijkheden om de campagne via infosessies, advertenties of redactionele aandacht in de kijker te zetten.
06 BINNENVAART #67.2014
Binnenvaart als verrassend betaalbare en
snelle transportmodus voor alle goederen, ook als b edrijven niet meteen aan het water gelegen zijn. Binnenvaart als klantvriendelijk transport, met professionals die uw transport willen realiseren. Binnenvaart als modus met v oldoende capaciteit, wat borg staat voor v oorspelbaar en zeker vervoer. Binnenvaart als onbevooroordeelde, toegankelijke, makkelijk inzetbare oplossing.
schermen
vaartcampagne
3. Doelstellingen? De partners willen het brede publiek betrekken in de campagne, maar we mikken in de eerste plaats op de industrie en de beleidsmakers. De volgende doelstellingen worden vooropgesteld: Bewustwording creëren voor
de binnenvaart, de kennis over de binnenvaart vergroten, gedrag veranderen, attitude wijzigen, imagoversterkend werken door klanten te
promoten als rolmodellen.
4. Timing? De voorbije maanden is de strategie en het achterliggende communicatieplan opgesteld. In september wordt de nieuwe campagne gelanceerd met evenementen, advertenties, radiospots, een website, werfdoeken op bedrijfssites, online banners, folders, een facebook- en twitteraccount enzovoort. Ook voor 2015 en in 2016 zijn de nodige budgetten voorzien om de campagne op volle toeren te laten draaien.
#67.2014 BINNENVAART 07
MARKT
Een slimme
kempenaar zonder
Is het kleine binnenschip van de toekomst een duwbak? Binnenvaartcoöperatie CBO gelooft sterk in de piste en heeft een eerste oude kempenaar tot duwbak omgebouwd. ‘Varen met een of meerdere bakken is flexibeler en kostenefficiënter. Je spaart vaarkosten uit en je kunt beter op de wensen van de klant inspelen.’
B
egin april 2014 nam CBO (zie kader) haar eerste watertruck in gebruik. De nieuwe duwbak is 39 op 6,6 meter en kan met zijn diepgang van 2,7 meter 533 ton meenemen. ‘Na jaren van praten en proefvaren hebben we de sprong gewaagd,’ zegt CBO-directeur Louis Vanhoywegen. ‘We zijn al lang betrokken bij de proefvaarten binnen het project Watertruck en we geloven sterk in het concept. Ik heb van onze leden het fiat gekre-
08 BINNENVAART #67.2014
gen om de investering aan te gaan. Nu kunnen klanten met eigen ogen zien waarover we praten. En we hebben alles klaar om nog een aantal bakken te bouwen als er interesse is.’
Oeroude innovatie
Het project Watertruck werd in 2009 gelanceerd als antwoord op het verdwijnen van de kleinere binnenschepen. Johan Nietvelt, projectleider Watertruck voor het Vlaams Insti-
tuut voor Mobiliteit (VIM): ‘Vlaanderen telt 1056 kilometer bevaarbare waterwegen, waarvan 46 procent alleen voor kleine schepen van het type spits of kempenaar toegankelijk is. Als we niets doen, is de binnenvaart op die waterwegen over enkele jaren opgedoekt en gaat alles weer via de weg. Jonge schippers willen niet meer op die kleine schepen wonen, en er zijn sinds de jaren ‘70 geen kleine schepen meer bijgekomen.’ Het concept van Watertruck kan volgens Johan de kleine binnenvaart een nieuw elan
Het varend personeel gaat na elke werkdag weer naar huis slapen.’ Louis Vanhoywegen, directeur CBO
Louis Vanhoywegen, directeur van CBO, bij de eerste duwbak volgens het Watertruck-concept.
Een coöperatie van 20 jaar jong De Coöperatie van Binnenvaart Ondernemingen (CBO) viert dit jaar haar 20ste verjaardag. In de organisatie bundelen momenteel een 70-tal varende coöperanten de krachten. 4 bevrachtende en 2 boekhoudkundige medewerkers voorzien de leden van de nodige reizen en
regelen alle formaliteiten voor de schippers en verladers. De coöperatie is voor 50 procent eigendom van Euroports, dat zich vooral toelegt op containerschepen, vloeibare bulk en duwconvooien. De vloot van het CBO omvat zowel kleine als grote binnenschepen.
kont bezorgen. ‘Varen met één of meerdere duwbakken is geen wereldschokkend idee. Maar als je nadenkt over slimme bakken op maat van de kleine waterwegen, heeft het concept veel voordelen. Wij geloven zelfs dat nieuwbouw weer mogelijk wordt. Met watertrucks ben je klein op kleine vaarwegen en groot op de grote. Het is niet de bedoeling dat de duwbakken drijvende magazijnen worden, maar ze bieden de verladers wel meer mogelijkheden om als het hen past te laden en te lossen. Als je het varen loskoppelt van het laden en lossen maak je de binnenvaart goedkoper en flexibeler voor de eindklant.’
Nieuwe markten
Na een aantal Watertruck-proefvaarten voor de Kempische intercommunale IOK Afvalbeheer bleek dat twee duwboten en zes bakken een haalbaar alternatief zijn voor het afvaltransport tussen de drie lokale IOK-sites. Louis: ‘Zonder duwbakken zou je hiervoor zes
kempenaars met elk een schipper in de stuurhut nodig hebben. Dat maakt de binnenvaart tot hiertoe duurder dan wegtransport. Maar wij hebben de kont van die schepen gehaald zodat alleen het ruim overblijft. Dan moet je geen motor onderhouden, verlies je geen plaats aan een woning, en is de kost per laadvolume lager. Dat maakt de binnenvaart plots rendabel voor dit soort situaties. Wij hebben wel een aanzienlijke investering gedaan om een kempenaar tot duwbak om te bouwen. Maar ik ga ervan uit dat we die op een redelijke termijn kunnen terugverdienen.’ In een duwbak kun je net zo veel soorten vracht vervoeren als in een binnenschip: natte bulk, containers, palletten, noem maar op. Omdat de investering en de vaste kosten lager liggen dan bij een schip, is het bovendien minder ingrijpend om de bak specifiek op de wensen van een klant af te stemmen. De markten waarop de watertrucks zich rich-
ten zijn dan ook zeer divers. ‘Alle bestaande binnenvaartmarkten en een aantal nieuwe,’ knikt Johan. ‘Ik denk vooral aan transporten op kleinere waterlopen in stadscentra. In de Haven van Brussel onderzoeken we de mogelijkheid om op vijf plaatsen een bak af te meren waarin bedrijven hun afval kunnen storten. Is de bak vol, dan gaat hij naar een afvalinzamelplaats en komt er een nieuwe. Eenvoudig, flexibel en betaalbaar: een goeie oplossing dus om een pak vrachtwagens van de weg te halen.’
Anders werken
Het concept van varen met kleine duwbakken vraagt wel om een andere marktorganisatie dan we vandaag in de binnenvaart gewoon zijn. Louis: ‘Je hebt een organisatie zoals CBO nodig om de coördinatie van de bakken, de duwboten en het bijbehorend personeel op te nemen. En het varend personeel gaat na elke werkdag weer naar huis slapen. Op de duwboot is alleen nog een kleine hut voorzien om in geval van nood te overnachten, bijvoorbeeld als je nog onderweg bent met een konvooi op een grotere waterweg. Maar dat lijkt ons geen probleem, integendeel. Op de scholen waar Watertruck werd voorgesteld, vinden binnenvaartleerlingen het telkens weer een geweldig concept.’
INFO www.watertruck.eu
2014 is niet alleen een feestjaar voor CBO: eind april nam de coöperatie afscheid van haar alom gewaardeerde oud-voorzitter en oprichter Robert Troch, die op 69-jarige leeftijd overleed.
#67.2014 BINNENVAART 09
VLOOT
Groener, lichter, In de Ecorace Challenge namen drie studententeams het op 10 en 11 mei tegen elkaar op op het kanaal Ieper-IJzer. Waterwegen & Zeekanaal NV en nv De Scheepvaart willen met de wedstrijd het groene karakter van de binnenvaart in de verf zetten. Welke gebruikte technieken zijn het interessantst voor de binnenvaart van morgen?
meest
innovatieve vaartuig
KULeuven – Groep T
Licht en sterk materiaal Lichte materialen
Het vaartuig is gebouwd uit een complexe composiet. De binnen- en buitenwand bestaan uit glasvezelmatten in een matrix van vinylester. Daartussen zit een schuimkern van PET. Door de schuimkern heen zitten aramidevezels die de twee wanden stevig tegen elkaar aantrekken. De panelen worden aan elkaar gelijmd en vervolgens gelamineerd doormiddel van glasvezelmatten met epoxyhars. De innovatieve structuur is licht, sterk, energie-efficiënt, makkelijk herstelbaar en goedkoper dan carbon.
Hybride aandrijving geschikt voor vrachtvervoer
In de boot zit zowel een traditionele motor
10 BINNENVAART #67.2014
als een elektrische batterij. De batterij, die je aan een stopcontact kunt opladen, geeft voldoende energie om één uur lang te varen. Daarna vaart de boot verder op de traditionele motor, die tegelijkertijd de batterij herlaadt. Na gemiddeld drie à vier uur, afhankelijk van de zwaarte van de generator, is de batterij opnieuw opgeladen en kan het schip weer elektrisch varen. Het aandrijvingssysteem is vergelijkbaar met dat van de Opel Ampera. Het vaartuig van K ULeuven – Groep T is het enige dat geschikt is voor vrachtvervoer: het kan tot twee ton last vervoeren. De makers kunnen het ontwerp opschalen naar een motorschip dat iets kleiner is dan een spits.
sneller
algemeen
winnaar Universiteit Antwerpen, Departement Industriële Wetenschappen en Techniek
Energiebesparing door siliconecoating Siliconecoating
In plaats van een gewone antifoulingcoating om aangroei op de scheepsromp tegen te werken, heeft het vaartuig van UAntwerpen een siliconecoating. Algen en micro-organismen groeien wel op het schip, maar zodra het schip aan een minimumsnelheid vaart, spoelt alle aangroei eraf. Door de coating glijdt het schip makkelijker door het water en zo bespaar je energie. De fabrikant garandeert een brandstofbesparing van 7%. Twee tankers die nu al met de coating varen, besparen zelfs 10% energie. De siliconecoating is iets duurder dan een gewone coating. Voor zeeschepen is de terugverdientijd anderhalf à twee jaar. Naast de positieve impact op het verbruik, is de coating
ook impactbestendiger dan een gewone coating. De siliconecoating kan op gelijk welke ondergrond worden gezet. Op dit moment vaart nog geen enkel binnenschip met de coating.
Het schip wordt aangedreven door twee schroeven die elk in een tegengestelde richting draaien. Het sturen gaat daarmee vlotter, wat het rendement verhoogt. Bovendien kun je hetzelfde rendement halen met kleinere schroeven. Bij versnellingen zorgt het nieuwe schroefsysteem voor 5% energiebesparing; bij het varen zelf voor 2 à 3% energiebesparing. Het schroefsysteem komt vaak voor bij nieuwbouwschepen. Voor bestaande
Het vaartuig is niet voorzien om vrachten te vervoeren, maar zonne-energie kan ook voor de binnenvaart nuttig zijn. Volgens de makers van de boot zijn hybride motoren in combinatie met zonne-
Het schip vaart volledig op zonne-energie. Het schip heeft zonnepanelen met een totaal vermogen van 1000W. De snelheid die het schip haalt, is afhankelijk van het weer: als de zon schijnt, haalt het schip 16 à 18 km per uur; bij bewolkt weer vaart het schip aan een constante snelheid van 12 à 14 km per uur. Het schip heeft ook een kleine batterij waarmee het ongeveer een uur kan varen. Zonnepanelen kunnen interessant zijn voor binnenschepen, al was het maar om kosten te besparen in het woongedeelte van het schip.
meest
Zonnepanelen op het ruim De boot van de Hogere Zeevaartschool Antwerpen vaart enkel en alleen op zonneenergie. Twee panelen zorgen in de beste weersomstandigheden samen met de batterij voor een rendement van 350W, goed voor een topsnelheid van 22 km per uur. Als het bewolkt is, halen de panelen een rendement van 90W en vaart de boot aan 10 km per uur, alleen op zonne-energie.
Groene energie
Contraroterend schroefsysteem
Hogere Zeevaartschool Antwerpen
Zonne-energie
schepen is het minder interessant omdat er een volledig nieuwe aandrijflijn voor nodig is.
efficiënte vaartuig
panelen interessant voor binnenschepen op voorwaarde dat de overheid daar subsidies voor geeft. Schippers zouden bijvoorbeeld zonnepanelen kunnen installeren op de luiken van het ruim.
Lichtgewicht
Om de energie zo efficiënt mogelijk te gebruiken, hebben de studenten geprobeerd om het gewicht van het vaartuig te verminderen. Ze bekeken elk onderdeel apart om te zien of het lichter kon. In de toekomst zullen ze de boot verder ontwikkelen. Door carbon te gebruiken in plaats van triplex zouden ze nog eens 30 kg kunnen winnen. #67.2014 BINNENVAART 11
RECREATIE
Zomer op het water
‘ Veiligheid is het belangrijkste’ Van juni tot augustus is het merkbaar drukker aan heel wat sluizen. Veel pleziervaarders zoeken het water op en varen naast de veel grotere binnenschepen. ‘Met een gezonde portie begrip en voorzichtigheid levert dat bijna nooit problemen op,’ zeggen twee sluiswachters van Sint-Baafs-Vijve en Bocholt.
12 BINNENVAART #67.2014
M
et het mooie weer dit voorjaar is het seizoen voor de pleziervaart al vroeg begonnen’, vertelt Marnix Verbeke van de sluis in Sint-BaafsVijve. ‘In april hebben we een 60-tal jachten geschut. In juni, juli en augustus loopt dat makkelijk op tot 450 jachten per maand. Dat zijn toch al snel 15 jachten per dag, die we bovenop de 70 à 80 binnenschepen per dag schutten.’ In Bocholt heeft de sluis vorige zomer zelfs 1.600 jachten geschut op drie maanden tijd, vult Lode Philipsen van sluis 18 in Bocholt aan.
stoffen minder gevraagd. In de zomermaanden schutten wij maar 5 à 10 binnenschepen per dag, dus er is ruimte genoeg voor jachten’, zegt Lode Philipsen. ‘Sowieso combineren we nooit binnenschepen met jachten. Onze sluis is maar 50 meter lang, en als er al een spits geschut wordt, nemen we nooit een extra jacht mee.’
‘In Sint-Baafs-Vijve schutten we in de zomer tot 450 jachten per maand.’
Samen in de sluis
Het drukke verkeer zorgt zo goed als nooit voor problemen vinden beide sluiswachters. ‘Bij ons in Bocholt varen er in de zomer beduidend minder binnenschepen. De schepen op de Zuid-Willemsvaart vervoeren vooral zand en grind, en in het bouwverlof zijn die grond-
van 80 meter schutten, kunnen er gerust een paar jachten mee. Als het echt te druk is, geven we voorrang aan beroepsvaart. In dat geval moeten jachten een beurt overslaan en 30 à 45 minuten wachten. Maar die maken daar nooit een probleem van. Dat komt ook zelden voor: 80% van de schepen die komen aanvaren, kan meteen geschut worden.’ In Bocholt geven de sluiswachters geen voorrang aan de beroepsvaart. Lode Philipsen: ‘Wie zich eerst aanmeldt op 500 meter van de sluis, wordt eerst geschut. Maar vaak geven jachten uit zichzelf voorrang aan binnenschepen.’
Veel ervaring In Sint-Baafs-Vijve combineren ze wel beroeps- en pleziervaart. Marnix Verbeke: ‘Onze sluiskolk is 136 meter lang en 16 meter breed. Schepen van 110m bij 11,45m laten we alleen in de sluis, maar als we een spits of een schip
De meeste pleziervaarders hebben voldoende ervaring, bevestigen beide sluiswachters. Marnix Verbeke: ‘Ze kennen de regels en zorgen zelden of nooit voor problemen. We hebben ook veel vaste klanten. Als je hier een paar jaar werkt, ken je de meeste jachten wel.’
Z mertips voor de pleziervaart Blijf uit de dode hoek, die tot 350 m kan bedragen. In de dode hoek kan de schipper van een vrachtschip je niet zien. Een eenvoudige regel is: als je de schipper in de stuurhut van het vrachtschip kunt zien, kan de schipper jou ook zien. Zorg dat je langs alle kanten een goed zicht hebt en dat je zelf goed zichtbaar bent. Geluidssignalen van andere vaartuigen moet je kunnen horen. Geef vrachtschepen de ruimte. Blijf uit de onmiddellijke buurt van de beroepsvaart, zeker tijdens manoeuvers. Hou ook rekening met de tragere reactie van een groot schip.
Let op bij het versassen. Als vrachtschepen en jachten samen worden versast, gaan de vrachtschepen eerst de sluis in (tenzij de schipper of sluiswachter het anders wil). Dat is veiliger en vlotter. Volg altijd de instructies van de sluiswachter. Wacht met het invaren van de sluis tot de vrachtschepen voor en achter vastliggen aan de bolders. Ga nooit tussen twee geladen schepen liggen. Andere tips bij het versassen: _ wacht voor het rode licht alvorens de sluis in – of uit te varen. _ gebruik de marifoon. _ houd in de sluis enige afstand van een groot schip.
_ maak het schip met meerdere meertouwen vast. _ zet de schroef uit. _h ang aan beide zijden van het schip voldoende stootwillen. _ help je collega pleziervaarders bij het langszij vastmaken. _ maak het schip pas los als het sein om uit te varen op groen springt. Vraag altijd een schipper of je voorbij kunt varen, via marifoon of via een geluidssignaal. Neem geen ligplaatsen van de beroepsvaart in of leg niet in het midden van een kaaimuur aan.
#67.2014 BINNENVAART 13
RECREATIE
Z mertips voor de beroepsvaart Hou rekening met de aanwezigheid van kleine vaartuigen; zij zijn erg gevoelig voor je schroefwater. Gebruik de marifoon om gevaarlijke of probleem situaties te voorkomen. Maak het schip voor en achter goed vast in de
sluis en zet na het vastmaken de schroeven uit. Wees begripvol voor de zwakkere waterweg gebruiker. Geef het goede voorbeeld en help de pleziervaarder waar nodig, met raad en daad.
In Bocholt schutten ze soms ook huurjachten. Lode Philipsen: ‘Voor die bij ons komen, hebben ze al een aantal andere sluizen aangedaan. Bovendien zijn de bestuurders van huurjachten erg voorzichtig. Soms kost dat iets meer tijd, maar veiligheid is het belangrijkste.’ Ook de communicatie met pleziervaarders loopt vlot. De meeste jachten hebben de verplichte marifoon aan boord. Lode Philipsen: ‘Dat maakt de communicatie
JOB SPOT
een stuk makkelijker. En de paar schepen die geen marifoon hebben, kunnen nog altijd naar ons telefoneren. Of gewoon roepen in het slechtste geval.’ Naast Nederlandse schepen komen er ook Franstalige, Duitse en soms Engelstalige pleziervaarders langs. Marnix Verbeke: ‘Onze sluiswachters hebben een paar lessen gevolgd om beter te kunnen communiceren met anderstalige schippers. Met een beperkt aantal vaste zinnen komen ze al een heel eind verder.’
NAAM Guy Hermans | JOB Hoofd Dienst Vaartuigen ORGANISATIE nv De Scheepvaart
‘ Een tentoonstelling vervoer je niet elke dag’ ‘Bij onze dienst weet je eigenlijk nooit vooraf wat de dag zal brengen. We varen met en beheren de centraal beheerde boten van nv De Scheepvaart: een politieboot, een peilboot, een dienstvaartuig, een zodiac, een ponton met hoogtewerker en een ijsbreker/duwboot. Ons team bestaat uit twee schippers, drie matrozen en ikzelf. Onze kerntaak is het meten en opvolgen van de peilgegevens om de diepgang van onze waterwegen te garanderen. Daarnaast helpen we met de boten bij allerlei andere taken. Maar er kan wel op de planning staan dat we een traject gaan peilen. Als de politie plots vraagt om een auto te helpen zoeken of als er onderhoud aan een vaartuig moet gebeuren, dan ben je plots de hele dag met iets anders in de weer.’ 14 BINNENVAART #67.2014
‘Voor de viering van 75 jaar Albertkanaal legde een drijvende expo in een duwbak dit voorjaar een traject af van Merksem tot Vroenhoven. De expo heelhuids van de ene aanmeerplaats naar de andere krijgen, was voor onze dienst een interessante uitdaging. De bak die we gecharterd hebben, was erg hoog en belemmerde het zicht vanuit onze duwer. Dat hebben we opgelost door aan de voorkant een camera te hangen. Omdat de bak ook geen boegschroeven heeft, gebruikten we onze politieboot om de bak bij vertrek in de juiste richting te trekken. Je ziet: met de nodige creativiteit, voorzichtigheid en een goede teamgeest kun je veel op het water!’ Noot: in de vorige editie stond een fout budget voor de ruiming van zwerfvuil door W&Z. Het correcte jaarlijkse prijskaartje bedraagt 4,5 miljoen euro.
Ontdek onze nieuwe tool om je goederentransport via water te plannen.
www.viawater.be
Bi n n e n va a r t Armand Hertzstraat 23 I B-3500 Hasselt T +32 (0)11 23 06 06 I F +32 (0)11 23 06 09 pbv@binnenvaart.be www.binnenvaart.be #66.2014 BINNENVAART 15
BEDRIJF MET VAART
Steven Verhelst, een van de vier familieleden van de bouw- en logistieke groep.
Groep Verhelst uit Oostende
‘Volle wegen leiden naar het water’ Van een producent van bakstenen groeide Groep Verhelst in vier generaties uit tot een zeer gediversifieerde bouw- en logistieke groep. Een groep met sites op 15 locaties in Vlaanderen, die waar mogelijk kiest voor binnenvaart in haar logistiek. ‘De slingerbeweging in het transport gaat opnieuw richting water.’
16 BINNENVAART #67.2014
S
teven Verhelst, een van de vier familieleden van de bouw- en logistieke groep, is verheugd als hij ons ontvangt in de vorig jaar geopende hoofdzetel van Verhelst Aannemingen in Oostende. ‘Ik hoor net dat we voor de aanleg van de A11 Brugge-Knokke de komende 2,5 jaar 700.000 m3 ton grond mogen aanvoeren, waarvan we schatten de helft via de binnenvaart te verzetten. Een win-winsituatie voor alle partijen en een mooi project voor onze recyclage- en betonafdeling Top-Mix.’
Slimme reflex
Los van het nieuw binnengehaalde project transporteert Groep Verhelst jaarlijks ongeveer 300.000 ton goederen per binnenschip. Daarbij vind je alle soorten bouwstoffen (zand, grind, …) tot hout in alle vormen, meststoffen, veevoeders, ijzerertsen, palletgoederen, al dan niet vervuilde gronden, afgewerkte producten uit onze prefab betonfabrieken, enzovoort. ‘Voor ons is het een reflex aan het wor-
den om op elke laad- of losplaats na te gaan of we niet rechtstreeks of onrechtstreeks het water kunnen gebruiken’, zegt Steven. ‘Hoewel de huidige beperking tot 1300 ton (klasse IV) voor schepen op het traject Brugge-Gent een ernstige lokale beperking vormt, biedt binnenvaart heel wat kansen voor onze groep.’
‘We bouwen watergebonden knowhow op die in de toekomst alleen maar belangrijker wordt.’ ‘Voor niet-dringende leveringen kun je over het water op een concurrentiële manier in één keer een aanzienlijk volume transporteren. Twee generaties geleden hadden wij een eigen binnenschip, het ms Arnoldus. Maar toen in de jaren ‘60 en ’70 alle snelwegen werden aangelegd, trokken ook wij de kaart van het
Aan de grondverwerkings installatie in Oostende beschikt Groep Verhelst voorlopig nog niet over een eigen kade.
Wat doet Groep Verhelst? wegvervoer. Nu zijn we opnieuw een slingerbeweging aan het maken naar het water. Je kan niet anders: de wegen raken vol, terwijl iedereen meer just-in-time leveringen eist.’
Samen volume creëren?
Groep Verhelst is een van de bedrijven waarmee Waterwegen & Zeekanaal NV gesprekken voert om een netwerk van regionale overslagcentra op te zetten. Steven: ‘Dit soort depots kunnen een rendabele en vlotte logistieke oplossing worden om meer bouwmaterialen via de binnenvaart te vervoeren. Wij werken daar heel graag aan mee. Het probleem is dat velen de kat uit de boom kijken, terwijl we allemaal samen in bad moeten om voldoende volume te creëren.’ Als projectpartner voor de afbraak en opbouw van de site de Waalse Krook verzorgde Groep Verhelst ook de afvoer van puin in het Gentse stadscentrum en de aanvoer van bouwmaterialen voor de nieuwbouw. ‘Gezien de site ontsloten is door water en in het centrum ligt, leek het ons een goede piste om de binnenvaartmogelijkheden te bekijken. In een studentenstad kun je zwaar vrachtverkeer maar beter weren. Voor ons is het een leerrijke oefening om logistiek uitgedaagd te worden en telkens de lokale binnenvaartmogelijkheden te leren kennen. Zo bouwen we knowhow op die in de toekomst alleen maar belangrijker wordt.’
Grondwerken, wegwerken, afbraakwerken, een asfaltcentrale, etc. onder de noemer Verhelst Aannemingen. Warehousing en logistieke diensten voor bulk- en palletgoederen (50.000 m2 overdekte en 40.000 m2 open opslagruimte, chartering en afhandeling van zeetransporten, 160 trekkers en 300 trailers) onder de noemer Verhelst Logistics. Stockeren en verwerken van al dan niet verontreinigde gronden en sloopafval in Oostende, Brugge en Gent (met telkens een betoncentrale) onder de noemer Top-Mix.
Grensgeval en nieuwe Havencel
10 verkooppunten in Vlaanderen van zowel eigen producten als andere bouwmaterialen, de verwerking van natuursteen of composieten tot maatwerk (keukenbladen, terrastegels, …) onder de noemer Verhelst Bouw materialen. In totaal omvat Groep Verhelst 13 bedrijven en 700 werknemers.
INFO www.verhelst.be
Een van de knelpunten waarmee de divisie Top-Mix (beton en recyclage) in Oostende wordt geconfronteerd, is dat ze nog niet over een eigen kade beschikt bij de locatie waar ze gronden verwerkt. ‘We ontvangen de per schip aangevoerde gronden enkele kilometers verderop en voeren het laatste deel per vrachtwagen naar hier’, zegt Steven. ‘Ideaal is dat niet, maar onze site ligt op de grens van de Haven van Oostende met het Kanaal Gent-Oostende. Daardoor vallen we nipt buiten de PPS-regeling voor de bouw van kaaimuren en komen we niet in aanmerking voor 80 procent steun. Anders hadden we zeker al een kaaimuur gebouwd, nu zoeken we nog met de betrokken instanties naar een oplossing. We bewijzen in elk geval jaar na jaar dat
we een aanzienlijke tonnage over de binnen wateren transporteren.’ Met verschillende andere kades in de Haven van Oostende en als voorzitter van de Oostendse Havenvereniging gelooft Steven in de dynamiek van de haven. ‘De Haven van Oostende heeft het wat moeilijk maar heeft zich al vaker heruitgevonden. De havenautoriteiten zetten nu stevig in op groene energie op zee en de daaraan gekoppelde logistieke opdrachten en arbeidsplaatsen. Er zullen altijd niches zijn waarvoor Oostende over interessante troeven beschikt. Voor De Oostendse Havengemeenschap vind ik het een goede zaak dat we samen met APZI (vereniging van Zeebrugse Havenbedrijven) en VOKA onze krachten gaan bundelen in de West-Vlaamse Havencel.’ #67.2014 BINNENVAART 17
TOEKOMSTVISIE 2020
Hoe zal het binnenvaartnetwerk er in 2020 uit zien? Het nieuwe Masterplan voor de binnenvaart lijst de investerin2
gen en initiatieven op die volgens de waterwegbeheerders nodig zijn. Het
5
plan bevat zowel een opsomming van
1
concrete werken als drie actiepijlers om een sterke en slimme binnenvaart
12
7
te realiseren.
6
Masterplan voor de binnenvaart
Vandaag werken aan morgen Pijler 1
bedrijfszekere, betrouwbare en veilige waterweginfrastructuur Op de eerste plaats zijn voldoende investeringen in het onderhoud van het bestaande patrimonium, het wegwerken van het achterstallige onderhoud en het op diepte houden van de waterwegen essentieel. Daarnaast willen de waterwegbeheerders via projecten van automatisering en afstandsbediening en door de verdere uitbouw van River Information Services toegevoegde waarde genereren voor het waterwegtransport en voor de logistieke spelers. 18 BINNENVAART #67.2014
Pijler 2
stimuli voor de binnenvaart en voor innovatie De acties binnen deze pijler zijn erop gericht om het aandeel van de binnenvaart in het goederenvervoer te verhogen. Ze werken in op het aanbod aan watergebonden bedrijventerreinen, op het stimuleren van de grote en kleine binnenvaart, op het toepassen van innovatieve vervoers- en overslagconcepten en op het aantrekken van nieuwe markten door promotie en marktprospectie. Een gezonde financieel economische balans is hierbij een belangrijk uitgangspunt.
Pijler 3
de capaciteit van het Vlaamse waterwegennet verhogen De waterwegbeheerders willen twaalf capaciteitsbeperkende knelpunten op korte of middellange termijn wegwerken: zie kaart. Binnen deze pijler past ook de verderzetting van de PPS-regeling voor het bouwen van kaaimuren, een doordacht beleid voor de uitbouw van het netwerk van inlandterminals en het aanbieden van faciliteiten voor de binnenvaart. INFO www.wenz.be of www.descheepvaart.be
9
De as Seine-Schelde De as Antwerpen-Brussel-Charleroi De as Albertkanaal – Kanaal Bocholt-Herentals
8 11
3
10
4
14
13
Uitvoering van genomen beslissingen
Projecten waarvoor de studies lopen en die de waterwegbeheerders tegen 2020 hopen te realiseren
Projecten waarvoor voorbereidende studies lopen, zodat ze mogelijk tegen 2030 gerealiseerd kunnen worden
1 het Seine-Scheldeproject tussen
5 de Boven-Zeeschelde beter bevaarbaar
10 het verhogen van de wegbruggen over
2 de aanpassingswerken aan het Kanaal
6 50 % van de opwaardering van het Kanaal
11 de verbetering van de bevaarbaarheid van
Antwerpen en Frankrijk
Gent-Oostende (doortocht Brugge, de Dammepoortsluis en de brug te Steenbrugge) 3 de afwerking van het Zeekanaal Brussel-Schelde 4 de opwaardering van het Albertkanaal (de verruiming van de sectie AntwerpenWijnegem tot klasse VIb, en het verhogen van de bruggen tot 9,10 meter).
maken voor schepen van klasse IV Bossuit-Kortrijk
7 50 % van de modernisering van het Kanaal Roeselare-Leie
8 de uitbreiding van de capaciteit van
het sluizencomplex in Wijnegem op het Albertkanaal 9 de opwaardering van het Kanaal BocholtHerentals door de vervanging van drie klasse II-sluizen door één klasse IV-sluis
de Beneden-Nete
de Boven-Zeeschelde voor schepen van klasse Va 12 de herbouw van sluizen op de Boven-Schelde 13 de modernisering van het Kanaal naar Charleroi 14 de opwaardering van de Dender afwaarts Aalst
Leidraad voor nieuw beleid Het masterplan werd tijdens het symposium van nv De Scheepvaart: ‘Het Albertkanaal, hefboom voor economie en mobiliteit’ voorgesteld en overhandigd aan de minister-president en
aan de minister van Mobiliteit en Openbare Werken. De vorige editie van het masterplan, horizon 2014 werd door de Vlaamse Regering als uitgangspunt gebruikt bij het uittekenen
van het gevoerde beleid. De waterwegbeheerders zijn ervan overtuigd dat het Masterplan opnieuw de leidraad kan vormen voor het waterwegbeleid tijdens de volgende legislatuur.
#67.2014 BINNENVAART 19
MIJN SCHIP NAAM MS POLYBOTES EIGENAAR PORTCONNECT KAPITEIN PATRICK VERHEYEN VRACHTEN WAGENS, CONTAINERS, HIGH & HEAVY CARGO AFMETINGEN 110 × 12,5 METER CAPACITEIT 160 WAGENS EN 144 TEU, 240 WAGENS OF CARGO VAN 80 × 11 M, 1229 TON
1
STERKE PUNTEN?
‘Het vroegere estuaire schip Waterways II is tot een zeer multifunctioneel estuair vaartuig omgebouwd. Er zijn twee car decks weggehaald waardoor we bijna iedere lading aan kunnen. Nieuwe wagens kunnen nog, maar ook containers en high and heavy ladingen of een combinatie. Helikopters, auto’s, sokkels voor windmolenparken, landbouwvoertuigen of andere machines: noem maar op en wij nemen het aan boord. We zijn ook in een groot vaargebied actief: we varen zowel het estuaire traject op zee als pakweg naar de Rijn, omdat we een kruiplijn hebben van slechts 7,20 meter.’
2
TOEKOMSTVISIE?
‘We mikken zowel op transfers tussen de voor- en achterhaven als op de verbinding naar Antwerpen en het verdere achterland. De estuaire vaart wordt alleen maar belangrijker voor de Havens van Zeebrugge en Oostende. De roromarkt doet het ook goed. Vorig jaar is die 2 procent gegroeid in Zeebrugge. Het voordeel van ons roro-schip is dat projectlading op rollend materieel kan blijven staan om zo rechtstreeks op zeerschepen te worden gereden. En doordat we ook containers laden, vermijden we dat we leeg moeten t erugvaren.’
3
PASSIE EN PLEZIER?
‘Ik ben 48 jaar en heb altijd gevaren. Ik kan me niet voorstellen dat ik ooit iets anders doe. Ik kom uit de zeevaart en heb een paar jaar op ms Deseo gewerkt. Voor mij is het estuaire leven perfect. Je vaart niet te ver van huis, ik ben geen 10 weken meer weg zoals in de koopvaardij. En je hebt voldoende afwisseling: je vaart af en toe op zee met alle stabiliteitsberekeningen en mooie uitzichten die daarbij horen. Ik werk als zelfstandige en heb een team van zes mensen in loondienst. Eigenlijk is mijn job hetzelfde als die van een binnenvaart ondernemer. Ik run dit schip als was het van mezelf.’