Πανδημία COVID-19 και ρευματικές παθήσεις Πώς δεν θα απορρυθμιστείτε & πώς θα επαναρρυθμιστείτε Κλειώ Μαυραγάνη Ρευματολόγος, Αν. Καθηγήτρια, Εργαστήριο Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ Μιχάλης Κουτσιλιέρης Ενδοκρινολόγος, Καθηγητής Φυσιολογίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ & μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου, Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ
Π
ερισσότερο από ένα χρόνο μετά τη διακήρυξη της πανδημίας από τον ιό SARS-CoV2 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ένας διαρκώς αυξανόμενος όγκος δεδομένων έχει διευρύνει τις γνώσεις μας απέναντι στην αντιμετώπισή της. Όσον αφορά στους ασθενείς με ρευματολογικά νοσήματα, οι αρχικοί φόβοι για την επίδραση της ανοσοκατασταλτικής αγωγής στην ικανότητα του αμυντικού συστήματος να αντιμετωπίσει ικανοποιητικά τον «άγνωστο» ιϊκό εισβολέα έχουν σημαντικά αμβλυνθεί. Νεότερα μάλιστα ερευνητικά δεδομένα αναδεικνύουν τον προστατευτικό ρόλο ορισμένων αντιρρευματικών φαρμάκων (αντισωμάτων κατά προφλεγμονωδών κυτταροκινών ιντερλευκίνης-1, ιντερλευκίνης-6 και παράγοντα νέκρωσης των όγκων) στην πρόληψη σοβαρών επιπλοκών της νόσου. Αν λάβουμε υπόψη και την ανεξάρτητη συσχέτιση μεταξύ ενεργότητας της ρευματικής νόσου και αυξημένης θνητότητας από τη νόσο COVID-19, τότε γίνεται φανερό πόσο σημαντική είναι η συνέχιση της φαρμακευτικής αγωγής και της συστηματικής παρακολούθησης με στόχο τη διατήρηση της νόσου σας σε ύφεση. Παράλληλα ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δίνεται και στην αντιμετώπιση των συννοσηροτήτων όπως η υπέρταση, ο διαβήτης και η στεφανιαία νόσος, που συχνά απαντώνται σε ασθενείς με χρόνια ρευματικά νοσήματα και έχουν συσχετισθεί με αυξημένη σοβαρότητα νόσου και θάνατο από COVID-19, επιπλοκές που μπορούν να μειωθούν με κα-
30
news
τάλληλη παρέμβαση. Σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει η χρήση αναστολέων του μετατρεπτικού ενζύμου, η οποία φαίνεται να μειώνει τη θνητότητα στα πλαίσια του COVID-19 από κάθε ένδειξη. Παρόλο που ακόμα αναμένονται περισσότερα δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα χορήγησης βιταμίνης D σε ασθενείς με ρευματικές παθήσεις, η διατήρηση των επιπέδων βιταμίνης D του ορού σε σε φυσιολογικά επίπεδα φαίνεται να συσχετίζεται με ευνοϊκή έκβαση νόσου στα πλαίσια του COVID-19, στον γενικό πληθυσμό. Αν λάβουμε υπόψη πως η ένδεια βιταμίνης D συναντάται συχνά σε ασθενείς με ρευματολογικά νοσήματα, αποκατάσταση των επιπέδων σε φυσιολογικά επίπεδα είναι επιθυμητή. Η διατήρηση άρτιας φυσικής κατάστασης μέσω τακτικής σωματικής άσκησης είναι εξέχουσας σημασίας για την αντιμετώπιση των ασθενών με ρευματικά νοσήματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Αερόβιος άσκηση και ασκήσεις μυϊκής ενδυνάμωσης θα πρέπει να ενθαρρύνονται δεδομένης της ευεργετικής επίδρασης στη φυσική αλλά και ψυχική ευεξία. Δεδομένου ότι το stress έχει συστηματικά συσχετισθεί με εξάρσεις των ρευματικών νοσημάτων, τεχνικές αποτελεσματικής διαχείρισής τoυ θα πρέπει επίσης να καλλιεργούνται. Ο εμβολιασμός έναντι του COVID-19 σε ασθενείς με ρευματικά νοσήματα συστήνεται συστηματικά και ειδικές οδηγίες για την τροποποίηση ορισμένων ανοσοτροποποιητικών/ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων θα
