Smaakmakend 3-2012 by Smaakmakend

nยบ3 | mei 2012

gezond eten | natuurlijk | biologisch | lekkere recepten

Voorjaars frisheid Ontdekkingen langs het Pieperpad Drie soorten rijst, drie keer smullen Zonnige kruiden in je thee Elke dag lekker knolletjes

| mei 2012 1

Kom ook Lekker naar de Boer!

15 jaar Lekker naar de Boer op 23-24 juni 2012 In het weekend van 23 en 24 juni houden biologische boeren en tuinders in het hele land weer ‘open erf’. Je kunt dan zelf zien en ervaren wat biologisch zo bijzonder maakt. Kom proeven van het lekkers van het land en ontdek waar die heerlijke biologische yoghurt en die zoete aardbeien nu eigenlijk vandaan komen. Op zo’n 250 biologische boerderijen zijn er dat weekend proeverijen, rondleidingen over het erf, speciale boerenmarkten en diverse kinderactiviteiten. Het weekend wordt dit keer extra feestelijk, want Lekker naar de Boer bestaat 15 jaar. Zet dit weekend dus alvast in de agenda en kom allemaal Lekker naar de Boer! Lekker naar de Boer is een initiatief van Bionext. Adressen van deelnemende bedrijven zijn vanaf begin april te vinden op:

www.lekkernaardeboer.nl

inhoud

Coverfotografie Sven Benjamins | Styling Ulrika Gustavsson | Culinaire realisatie Hanneke Boers

mei 2012

18 6 12 recepten in dit nummer 15 Basmatipilav met lamsvlees en linzen | Pandangroentecurry | Risotto met voorjaarskruiden

20 Thee van munt met citroengras | Thee van citroenmelisse met lavendel | Thee van rozemarijn met verse sinaasappel

23 Meiknolletjes en krieltjes in het groen | Radijssalade in gegrilde portobello | Bietjes met boekweit en spek

6 Kies het Pieperpad!

Alles over dit avontuurlijke fietspad langs de biologische aardappelvelden. Fietsen verruimt de blik en maakt nieuwsgierig. En daarom ook: veredelaar Sjefke Allefs over de toekomst van de aardappel

12 Lekkere bite

Dankzij het ongepelde vliesje meer smaak en bite: lekker hartig koken met basmati- en pandanrijst en risottorijst

18 Citroenmelisse en lavendel

Verse, frisse, zonnige kruiden en fruit, dat is iets anders dan een zakje gedroogde thee. Kasia Vermaire, de eerste vrouwelijke theesommelier van ons land, vertaalt de trend en geeft verrassende recepten en tips

en verder in dit nummer 28 28 31

Elke dag lekker: knolletjes Winkelwaar Een frisse kijk van Kirsten Eckhart en Willem-Jan Hendriks

Bescherm de Weidevogels! Als biologische boer houdt Kees van ‘t Klooster veel rekening met weidevogels. Hij is één van de ‘weidevogelboeren’ die samen met Vogelbescherming werkt aan het behoud van de grutto, tureluur en andere kwetsbare soorten. Ook u kunt daarbij helpen en maakt daardoor ook nog eens kans op mooie prijzen. Stuur de tekst: WEIDEVOGEL naar 4333. En ontvang daarmee uw persoonlijke wincode per sms. Of scan de QR code en verstuur de sms. U steunt Vogelbescherming éénmalig met € 2,50. Win Met uw persoonlijke wincode maakt u bovendien kans op mooie prijzen. Geld terug En met uw persoonlijke wincode kunt u bovendien deelnemen aan de geld terug actie en zo een ander Zuiver Zuivel product gratis proberen. Kijk voor meer informatie op de actieverpakkingen of ga naar www.actie.zuiverzuivel.nl. Actie loopt tot 31 juli 2012.

[column Anneke]

Vrolijk kruid: onzelievevrouwebedstro HET VOORJAAR BEGINT IN MIJN MOESTUIN. Het is een pieptuintje – voor twee personen is nu eenmaal niet zoveel nodig – waarin ik zoveel mogelijk verschillende groenten wil telen. Een zakje zaad is voor mij veel te veel. Gelukkig geldt dat ook voor vrienden. Daarom hebben we een soort ruilhandeltje opgezet. De een kweekt de sla op, de ander de kolen en een derde bonen. Aardappels zijn mijn specialiteit. Ik zoek bijzondere soorten uit, zorg dat ze ontkiemen. Als ze uit de grond komen, maak ik er bijna een soort oogstfeestje van en verdeel ze dan over de vrienden. En mijn aardappels gaan op de foto. Als ware helden: elk jaar weer. Leuk ook om te zien hoe de opbrengst en de smaak per jaar verschilt. Voor mij is de aardappel inmiddels veel meer dan een simpel bijgerecht. En als mijn eigen oogst op is, ga ik op zoek naar wat ik noem ‘lekkere alternatieven’ want ja, de eigen oogst is natuurlijk het lekkerst. Voor mij is het dan ook terecht dat de aardappel dit jaar in de Week van de Smaak – 29 september tot en met 7 oktober - centraal staat. Als jurylid van de Held van de Smaak verheug ik me nu al op de provinciale helden van de aardappel. Makkelijk zal de keuze voor de jury niet zijn, maar wel interessant. Iedereen kan trouwens meedoen aan de voorverkiezing. De informatie is te vinden op www.weekvandesmaak.nl. Misschien komt u tijdens het Pieperpad uw favoriet tegen. In dit nummer besteden we daar ruim aandacht aan. We geven naast tips van aardappeltelers de tips van Daniëlle van der Zalm die het hele Pieperpad heeft gefietst. Een fantastisch verslag.

Naast een groentetuin heb ik ook een kleine kruidentuin. Ook daar probeer ik zoveel mogelijk soorten te verzamelen en het hele jaar door iets te kunnen plukken. Het eerste kruid in het voorjaar is de daslook. Het lekkerst zijn de piepjonge blaadjes met, zoals de naam al zegt, een heerlijk verfijnd, maar ook krachtig knoflookaroma. De witte bloemetjes die uit de bolletje komen, zijn niet zo sterk van smaak, maar wel heel decoratief in salades. Het meest bijzondere kruid vind ik misschien wel onzelievevrouwebedstro met haar fijne blaadjes en fragiele, witte bloemetjes. Het is er maar kort: in april en mei. De smaak laat zich moeilijk omschrijven. Vrolijk, aromatisch, bloemig. Het lekkerst vind ik dit kruid in combinatie met aardbeien. Marineer maar eens wat aardbeien met wat topjes en bloemetjes van de onzelievevrouwebedstro en een klein beetje zoete witte wijn. Meer is er niet nodig voor een goddelijk nagerecht. Of maak er eens thee van volgens de bereidingswijze van Kasia Vermeire, de eerste vrouwelijke theesommelier van Nederland. Of probeer een van haar andere bijzondere recepten met kruiden. Thee wordt zo ‘wijn’ en een vrolijke begeleider van heerlijke lunches in de moestuin of van zonnige picknicks. Ikk hoop dat er dit jaar veel dagen komen dat we ervan kunnen genieten. Anneke Ammerlaan, hoofdredacteur

| mei 2012 5

reportage Pieperpad

Het is bijna duizend kilometer lang en kronkelt van het Friese Lauwersmeer naar Hengstdijk in Zeeland: het Pieperpad. Een aardappelfietsroute door de duinen, langs het strand, door de bossen, polderlandschappen en over de vele Hollandse dijken. ‘De route is één groot avontuur!’

Fantastische fietsroute:

het Pieperpad

Biologische aardappelrassen in de winkel De biologische hoofdrassen zijn Agria, Ditta en Santé. Ditta is de jongste, Santé de oudste en Agria gaat ook al zeker 25 jaar mee. Culinair gezien kan Santé niet op tegen Agria en Ditta. Zoek je een vastkoker, dan moet je bij Ditta zijn, van Agria kun je frites en chips bakken. Goede resistente, maar nog jonge rassen zijn Toluca, Bionica, Carolus en Sarpo Mira.

Enthousiast: ‘De route zelf is één groot avontuur! Hoewel Nederland helemaal niet groot is, is de diversiteit enorm. Dat beleef je fietsend heel anders dan in een auto. Iedere plek heeft z’n eigen charme, de natuur is in iedere provincie anders. De tocht gaf mij een enorm gevoel van vrijheid. Ik kan het iedereen aanraden.’

Pelgrimstocht ‘Natuurlijk is het een uitdaging - het is een lange tocht. Ik vroeg me af of ik dat kon, in m’n eentje, zo’n eind fietsen, en besloot er een pelgrimstocht van te maken. Niet doelloos kilometers vreten maar heel bewust die 1000 kilometer ervaren, ongeacht zon, regen, een lekke band of een bijzondere ontmoeting. Toen ik aan het Pieperpad begon, stonden de aardappelvelden vol stevige, groene aardappelplanten sommige zelfs nog in bloei. Naarmate ik verder fietste, kon ik goed zien dat de planten veel te lijden hadden onder de in eerste instantie nogal droge periode. Aan het einde van mijn tocht volgde juist een zeer natte periode, ook niet goed voor de aardappel. Door de hevige regenval liepen de boeren een grotere kans een deel van de oogst te verliezen aan aardappelziektes als Phytophthora. Aan het einde van mijn Pieperpadroute zag ik veel platgebrande en inmiddels gerooide velden.’

6 s m a a k m a k e n d 3 | mei 2012

Tekst Nicole Willemse | Fotografie Daniëlle van Zalm

HET IS NIET ZOMAAR een willekeurig uitgestippelde route, maar een bewust aardappelfietspad met heuse ambassadeurs. Ambassadeur van het Pieperpad word je niet zomaar, daar moet je iets voor doen. Tot het selecte clubje, onder wie ook de directeur van de ANWB, hoort Daniëlle van der Zalm (1974), freelance auteur en grafisch vormgeefster met een groene leefstijl. Zij heeft het Pieperpad gefietst en wel in omgekeerde rijrichting. Ze startte op de Zeeuwse klei en volbracht het Hollandse aardappelfietspad in de zomer van 2011. Wat ze ervoor deed? ‘Een nieuwe fiets regelen, een weblog bouwen, trainen met de fiets en natuurlijk, om alvast in de sfeer te komen, biologische aardappels eten.’ Waarvoor ze het deed?

| mei 2012 7

Waar ligt de toekomst voor de biologische aardappel? Als leidinggevende van een veredelingsstation ontwikkelt Sjefke Allefs samen met een aantal aardappelkwekers nieuwe rassen, ook voor de biologische markt. Want hoe sterker de biologische aardappel wordt, hoe beter.

Op zoek naar oplossingen Een heikel punt bij het telen van biologische aardappels is Phytophthora; de moeder van alle plantenziekten, aldus Sjefke Allefs van aardappelcoöperatie Agrico. ‘Overal in de wereld speelt het gevecht tegen Phytophthora. Dat is al heel lang een probleem. Denk maar aan de door de aardappelziekte veroorzaakte Ierse hongersnood, die halverwege de negentiende eeuw 1 miljoen Ieren (destijds een kwart van de bevolking!) het leven kostte. In de gangbare landbouw kan Phytophthora worden bestreden, in de biologische landbouw niet. Daar zoeken wij genetische oplossingen voor.’

Verrijking van de oeraardappel Het streven van Agrico is betere rassen te produceren. Sjefke Allefs: ‘Sommige mensen menen dat de aardappel door veredeling zwakker wordt, het tegendeel is echter (wetenschappelijk bewezen) waar: het gaat juist om een verrijking ten opzichte van de oeraardappel, die zeer 8 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2012

Sjefke Allefs

Phytophthora-gevoelig is. Het ontwikkelen van een nieuw (biologisch) aardappelras heeft veel weg van survival of the fittest. In het kort: na kruising van twee aardappel-‘ouders’ volgens de aloude natuurlijke weg van de bloemetjes en bijtjes vormt de aardappelplant bessen, die ieder 200-250 zaadjes bevatten. Elk zaadje is uniek, zoals broers en zussen binnen een gezin. Die nakomelingen worden steeds verder uitgeselecteerd; acht jaar en vele proefveldjes later wordt er één nakomeling aangemeld als nieuw biologisch ras.’

sen (rassen die er langer over doen om te volgroeien) zijn beter bestand tegen Phytophthora dan vroege. Alleen hebben biologische telers daar niet veel aan, omdat late rassen per definitie langer op het veld moeten staan en daardoor langer kans maken ziek te worden. Als je bovendien weet dat Phytophthora halverwege juni zo’n beetje de kop opsteekt, begrijp je dat biologische telers tot voor kort beter af waren met vroege (hoewel dus vatbare) rassen, omdat die voor die tijd al grotendeels gerooid kunnen worden.’

Minder meststoffen

En zo is het ook met aardappels, weet Sjefke Allefs. ‘De grond waarop ze zijn geteeld zegt niet veel. Mensen uit streken met zandgrond prefereren op zand geteelde aardappelen, mensen die op kleigrond wonen, houden van kleiaardappelen. Toch kun je in het algemeen zeggen dat economisch gezien de opbrengsten op kleigronden het hoogst zijn, en dat op de schralere zandgrond qua smaak betere aardappels worden geteeld. Alleen: niet elk ras wil in elke grondsoort gedijen. Biologische aardappelen staan overwegend op zavel en klei en krijgen een minder zware bemesting, wat, net als de teelt op schrale gronden, de smaak(beleving) over het algemeen ten goede komt.’

‘Genetisch gezien is het principe van veredeling hetzelfde als bij gangbare aardappelteelt, met dit verschil dat de milieufactor onder biologische omstandigheden behoorlijk afwijkt. Daarbij moet een biopieper niet alleen voldoen aan de gangbare eisen van een mooie schil, geen diepe ogen en de beste consumptie kwaliteit (de markt wil er liefst ook nog frites van kunnen maken), maar hij moet ook nog toe kunnen met weinig meststoffen die sterke ziekteresistentie bieden. Waar biologische rassen op toeleggen, is dat ze minder opbrengst genereren – en dus duurder zijn dan gangbare aardappels. Logisch, ze krijgen immers minder meststoffen. Maar er is nog iets: late ras-

Smaken verschillen

reportage Pieperpad

Zo bewaar je aardappels Volgroeide aardappels kunnen in de grond bewaard blijven, mits er geen vorst optreedt. Vaak branden de boeren het laatste loof af om schimmel te weren. Wil je aardappels boven de grond bewaren, bewaar ze dan in het donker en let op de temperatuur: idealiter tussen 8 en 10 graden. Wordt het warmer, dan gaat de pieper uitlopen (en verschrompelen). Is het te koud, dan wordt het zetmeel in aardappels omgezet in suikers die de werking hebben van antivries. Ze gaan zoeter smaken en de kwaliteit wordt minder.

Verrassend ‘Tussen al die biologische aardappelveldjes tref je afwisselende landschappen. Zo fietste ik door de duinen, langs het strand, door de bossen, polderlandschappen en over de vele Hollandse dijken. Ik doorkruiste dorpen, kleine stadjes, trof winkeltjes bij de boer waar je streekgebonden biologische producten kunt kopen en restaurants met aardappelgerechten op de kaart. Boeren, voorbijgangers en dorpelingen vertelden mij hun bijzondere levensverhalen en lieten me verrassende plekjes onderweg zien. Voor ik het wist stond ik weer op een mooi uitkijkpunt. Het Pieperpad had voor mij een extra verrassing in petto: ik bleek niet helemaal in mijn eentje te fietsen. Tijdens de tocht kwam ik erachter dat ik zwanger was.’

Zeven geitjes ‘Voor mij werd de tocht een ode aan de biologische sector. Ik nam een kijkje in de keuken van de boeren en boerinnen. In Oude Tonge viel ik met m’n neus in de boter. Ik kreeg net van boer Jan een rondleiding over het land op de trekker, toen boerin Aafke naar ons toe holde: “Kom gauw, er worden geitjes geboren.” Stond ik ineens tussen zeven pasgeboren geitjes. Behalve dat ik meer te weten kwam over de biologische manier van werken, hoorde ik hun toekomstvisies en waarom biologisch eten zoveel beter

Algemene tips van Daan: Sta open voor wat er op je pad komt. Laat je verrassen door de ontmoetingen. Bestudeer de route van tevoren. Gebruik de speciale Pieperpad GPS Fietsrouteplanner van de Fietsersbond en neem een handzame kaart (geplastificeerd) met knooppunt routes mee (voor het geval je op de plattelandsweggetjes geen bereik hebt). Ik ben omgekeerd begonnen, van zuid naar noord gefietst. Dat kan goed, je moet wel opletten - maar dat moet sowieso. Zorg voor een goede uitrusting en houd rekening met zon en regen. Zorg voor voldoende proviand (eten en drinken) en een volle accu in je mobiel voordat je 's morgens op de fiets stapt. Trek een t-shirt van het Pieperpad aan en/of toon het Pieperpadgidsje zichtbaar aan je fiets. Zo herkennen andere Pieperpadrijders jou. Het schept onderweg een band met tot dan toe onbekenden. Tevens is het uitwisselen van tips en ervaringen onderling nuttig. Bijvoorbeeld bij een omleiding, die leuke plek om te lunchen, toiletbezoek etc. Blijf alert en scherp. Mis geen knooppunt routeborden - voor je het weet ben je 5 tot 10 km te ver doorgefietst. Houd rekening met wegwerkzaamheden en omleidingen. Denk zelf ook logisch na: is het handig om 10 km om te fietsen, weg van de knooppunten, of blijf je op de route en neem je dat opgebroken asfalt voor lief? Let eens op de akkerranden, al die bloemen. Typisch voor de biologische boer (het helpt bestrijden tegen allerlei plagen) en het ziet er vrolijk uit in het landschap. Durf te vragen en wees nieuwsgierig. Een biologische boer boert met passie en is trots op zijn gewas. Wie weet is er gelegenheid om je een korte rondleiding te geven. Probeer indien mogelijk van tevoren een afspraak met de boer te maken. Koop streekproducten onderweg. Het is niet alleen een leuke en smakelijke onderbreking tijdens de tocht, je steunt er ook de boer, de regionale werkgelegenheid en het milieu mee.

| mei 2012 9

B i o d y na m is che kwa l i tei t

Leven begint met Demeter Demeter is de Griekse godin van de vruchtbaarheid en het internationale keurmerk van de biodynamische landbouw. Demeter gaat verder dan biologisch. Eisen en richtlijnen zijn strenger. Met grensverleggende landbouwmethoden versterken boeren de natuurlijke levenskracht die bodem, planten, dieren en mensen in kringlopen aan elkaar doorgeven. Hun gewassen worden rustig volwassen, dankzij een ruime vruchtwisseling en minimale bemesting. Echt lekker en gezond voedsel komt uit het meest natuurlijke landbouwsysteem. Logisch dat je meer van leven geniet, als je zulke goddelijke peentjes eet. www.stichtingdemeter.nl

10 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2012

reportage Pieperpad

'Ik had er nooit bij stilgestaan wat er allemaal voorafgaat aan een kilootje piepers' is. Ultieme biologische passie trof ik bij de laatste boer op mijn pad, Pyt Sipma. Hij liet me zien dat het anders kán, dat je geen gebruik hoeft te maken van bestrijdingsmiddelen. Het was geweldig om waar te nemen hoe gedreven zo’n boer kan zijn. Het is echt intensief boeren, maar het kan dus ook anders!’

Nooit bij stilgestaan En nu, afgekickt van de overdaad aan biologische piepers? ‘Integendeel, mijn aandeel in de consumptie van biologische aardappels is alleen maar groter geworden. Ik at wel biologische aardappels, maar ik had er nooit echt bij stilgestaan wat er allemaal voorafgaat aan een kilootje piepers. Welke bedreigingen er zijn, dat het ene aardappelras beter bestand is tegen Phytophthora dan het andere. Daar had ik nooit bij nagedacht en misschien wel veel meer Nederlanders met mij. Dat we uit gewoonte aan bepaalde aardappelrassen vasthouden, terwijl resistente aardappelrassen - die minimaal zo gezond en smakelijk zijn - het telen zonder bestrijdingsmiddelen voor de boer een stuk eenvoudiger en zekerder maakt.’

Moestuintip van Sjefke ‘Aardappels in eigen moestuin? Weet dat ze er niet langer over doen om te rijpen als de grond schraal is; eerder geldt het omgekeerde. Je kunt een aardappel aan de gang houden door ’m veel mest te geven; goed voor een hoge opbrengst. Maar wil je de lekkerste aardappelen, dan geldt: matig mesten.’

Nog meer tips en informatie? Kijk op www.wegvandaan.nl en www.pieperpad.nl. En in het ANWB pieperpadgidsje Lekker fietsen, 1000 km Piepers. Check voor overnachtingen het gidsje, www.vriendenopdefiets.nl of www.anwb.nl. Het Pieperpad is een gezamenlijk initiatief van Greenpeace en Bionext i.s.m. de ANWB. De campagne wordt ondersteund door de werkgroep biologische aardappelen van de NAO. De gids Lekker fietsen, 1000 km piepers is voor € 3,95 te bestellen bij Bionext.

Bezoektips van Daan Onderbreek het fietsen met een potje boerengolf bij de familie Verhage. In zijn boerenschuur heeft Boer Verhage (Schoondijke) een prachtige collectie antieke landbouwvoertuigen tentoongesteld. Ten tijde van mijn bezoek was een expositie met alle facetten van de aardappelteelt in ontwikkeling. Bij boer Verhage is het mogelijk om in het vakantiehuis, het Karnhuis, de Bedstee of de Arke te overnachten. Maak kennis met de koeien van Loverendale’s BiologischDynamische boerderij Ter Linde (Oostkapelle). Boek (vooraf) een rondleiding op de kaasmakerij, proef een lekker biologisch kaasje van eigen erf en koop in de boerderijwinkel de lekkerste bio(streek)producten voor onderweg. Het is mogelijk om op de boerderijcamping te overnachten. Fiets door het prachtige gebied van de Hollandse Waterlinie, een gebied voor cultuurminnaars en natuurliefhebbers. Ga lekker biologisch lunchen bij Stichting Werk aan het Spoel en logeer bij B&B Johanna’s Hoeve (Culemborg). Wandel in de bio-dynamische (kruiden)tuin van Kraaybeekerhof (Driebergen). Maak kennis met het bijenhotel en bestel in het biologische restaurant een sensationele lunch, bereid van verse ingrediënten, veelal uit eigen tuin. Fiets langs het schitterende natuurgebied de Oostvaardersplassen, bekijk de replica van de Batavia in Lelystad en logeer bij het rustieke en bezielde B&B Doors logies (Lelystad) van de gastvrije Door Miggelbrink. Op zoek naar een lekker restaurantje? Door heeft vast een leuke tip voor je. Moe van het fietsen? Toe aan een massage? Bel voor een afspraak met Wim Salomons. Het voormalige boerenechtpaar Wim en Mia Salomons runt tegenwoordig ook een B&B aan huis (Ketelhaven). Om de gast te laten ervaren dat biologisch voedsel heel lekker én gezond is, maakt Mia 's ochtends een lekker, vers, biologisch ontbijtje voor je klaar. Vraag Mia eens naar haar Bio-Mobiel en Jacket Potato. Neem een kijkje bij Kunsthuis Kort (Workum). Hét centrum voor kunst, antiek en curiosa gevestigd in een oud schoolgebouw uit 1907. Op de eerste etage is een unieke bed & breakfast in oude schoolse sfeer ingericht. Oude schoolkaarten hangen aan de muur, er is oud spelmateriaal, beelden van de nonnenschool en niet te vergeten een heerlijk ontbijt, geserveerd op antieke schoolbankjes. Wanneer je vooraf met boer Pyt Sipma (Engwierum) contact opneemt, ziet hij wellicht een mogelijkheid je over zijn akkers rond te leiden. Deze boer heeft zelf enkele jaren geleden de overstap van gangbaar naar biologische akkerbouw gemaakt.

| mei 2012 11

Recepten Anneke Ammerlaan | Fotografie Sven ven Benjamins | Styling Ulrika Gustavsson | Culinaire realisatie Hanneke Boers | Kommen, borden, voorraadpot-www.weldaad.com Theedoeken- www.klevering.nl

Ri jst

met een echte bite

Basmati, risottorijst en pandan, drie bijzondere rijstsoorten met uitgesproken smaken en heel eigen toepassingen. Wat deze rijstsoorten uit de biologische winkel zo bijzonder maakt, is dat het oorspronkelijke vliesje er nog omheen zit. Dat geeft de rijst nog meer smaak en een extra lekkere bite. De bereidingstijd is wel iets langer, maar met een paar slimme tips heb je er geen omkijken naar. Ontdek zelf hoe lekker deze rijstsoorten zijn! 12 s m a a k m a k e n d 2 | mei 2012

BASMATIPILAV

met lamsvlees en linzen

BASMATIRIJST Deze rijst herken je tijdens het koken aan de verrukkelijke, kruidige geur, en zo smaakt de rijst ook. Basmati is een rijstsoort uit India en Pakistan met een lange slanke korrel. De rijst is van nature droogkokend. De smaak van de rijst past perfect bij gerechten die met warme specerijen en/ of gedroogde vruchten gekruid zijn. In India wordt basmati ook vaak gebruikt voor pilav.

| mei 2012 13

PANDANRIJST

PANDANGROENTECURRY

14 s m a a k m a k e n d 3 | mei 2012

Jasmijnrijst of Thai Fragrant-rijst zijn de officiële namen voor pandanrijst. Wij hebben deze rijst de naam pandan gegeven, omdat de geur van de rijst aan pandanblad doet denken. In Indonesië is dat nog steeds een klassiek rijstgerecht: witte rijst gekookt met pandanbladeren. De jasmijnrijst komt oorspronkelijk uit Thailand en is van nature licht kleverig. Heerlijk bij of in curry’s.

Rijst met een echte bite

RISOTTO

met voorjaarskruiden

RISOTTORIJST Komt oorspronkelijk uit de Po-vlakte in Italië. Turijn, Milaan en Venetië zijn dan ook de risottosteden van Italië. Een goede risotto is romig na bereiding, maar de korrels hebben nog wel bite. Volkoren risottorijst is iets minder romig, maar de korrels behouden makkelijker hun heerlijke bite. De risotto kan klassiek worden bereid door de bouillon deel voor deel toe te voegen, maar de bouillon kan ook in één keer worden toegevoegd. Dat maakt de bereiding een stuk makkelijker. | mei 2012 15

VOOR GEVOELIGE HUID

www.logona.nl

VOOR DROGE HUID

VOOR ONZUIVERE HUID

LAAT JE HUID STRALEN MET DE NIEUWE LOGONA GEZICHTSVERZORGING VOOR GEMENGDE HUID

100%

GECONTROLEERDE NATUURCOSMETICA BDIH- en NaTrue gecertificeerd

TerraSana Health Food B.V.

Eigentijds Festival het 19e bruisende lentefeest van 7 t/m 10 juni te Vierhouten thema's: spiritualiteit, kunst en natuur

www.eigentijdsfestival.nl

16 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2012

ECOlonie

sinds  toonaangevend in betaalbare, creatieve en duurzame vakanties in de Franse Vogezen

www.ecolonie.eu

Rijst met een echte bite

Basmatipilav met lamsvlees en linzen hoofdgerecht, 4 personen 400 g lamsstoofvlees, in blokjes | 3 eetlepels olie | 2 kleine uien, in ringen | 3 tenen knoflook, grof gehakt | 1 theelepel gemalen komijn | 1½ theelepel kaneel 1 theelepel gemalen koriander | ½ theelepel gemalen kardemom | ½ theelepel cayennepeper | 225 g volkoren basmatirijst | 75 g bruine linzen | 200 ml kokosmelk | 1 vleesbouillontablet | 1 bosje koriander, grof gehakt Verwarm de oven voor op 125 °C. Bestrooi het vlees met zout en peper. Verhit de olie en fruit de uien en knoflook heel zachtjes 5 minuten. Roer de komijn, kaneelpoeder, gemalen koriander, kardemom en de cayennepeper erdoor. Fruit dit 1 minuut mee. Roer de blokjes vlees erdoor en bak ze al omscheppend 2 minuten op hoog vuur. Roer de tomatenpuree erdoor en bak dit even mee. Voeg de rijst, linzen, kokosmelk, bouillontablet en 400 ml water toe en breng aan de kook. Leg de deksel op de pan, zet de pan in de oven en laat alles in ca. 45 minuten gaar worden. Proef en breng het gerecht op smaak met zout en peper. Strooi de koriander erover. Lekker met een komkommersalade met yoghurtdressing en plakken rijpe mango.

Pandan-groentecurry hoofdgerecht, 4 personen 4 eetlepels olie | 3 sjalotten, grof gehakt | 2 tenen knoflook, in dunne plakjes | 40 g verse gember, fijngehakt | 1 groene of rode peper, in ringetjes | 300 g volkoren pandanrijst | geraspte schil van 1 limoen | 1 stengel citroengras, geplet | 1 groentebouillontablet | 200 g peultjes | 300 g bosworteltjes, in de lengte gehalveerd | 4 dunne voorjaarspreitjes of bosuien, in stukken | 3 eetlepels Thaise vissaus (nb) of Japanse sojasaus | 1 bosje basilicum, in stukjes gescheurd Verhit de olie in een hapjespan en fruit de sjalotten met de knoflook, gember en groene peper zachtjes 3 minuten. Roer de rijst erdoor en bak mee tot de korrels glanzen. Roer 550 ml water erdoor en voeg de stengel citroengras, de geraspte limoenschil en het bouillontablet toe. Breng alles aan de kook. Leg het deksel op de pan en stoof de rijst 25 minuten. Roer de peultjes, wortel en prei of bosui erdoor en stoof de rijst afgedekt nog eens 15 minuten. Roer de rijst door en breng op smaak met vissaus en zout en strooi het basilicum erover. Lekker met saté van kip of tahoe.

Koken zonder omkijken Verwarm de oven voor op 125 °C. Breng de rijst met de op de verpakking vermelde hoeveelheid water en zout naar smaak aan de kook. Leg de deksel op de pan en zet de pan in de oven. Laat de rijst zo in de op het pak aangegeven tijd gaar worden. Niet alleen neemt de rijst zo maximaal het vocht op, hij brandt ook niet aan! Voor wie een slowcooker bezit, is het ook heel handig om de rijst in dit apparaat te bereiden. Ook dan brandt de rijst niet aan.

Risotto met voorjaarskruiden hoofdgerecht, 4 personen 2 takjes tijm | 1 klein laurierblad | 800 ml kruidenbouillon (instant) | 2 handen vol voorjaarskruiden, kervel, peterselie, bieslook en/of dragon | 60 g boter | 2 sjalotten, fijngehakt | 300 g ongepelde risottorijst | 100 ml droge witte wijn | (zachte geitenkaas of ricotta) Bind de takjes tijm en het laurierblad met een stukje touw bij elkaar. Breng de bouillon aan de kook. Hak de voorjaarskruiden vrij grof. Smelt de helft van de boter in een ruime hapjes- of braadpan en fruit de sjalot zachtjes 3 minuten. Roer de rijstkorrels erdoor en bak ze mee tot ze glanzen. Schenk de wijn in de pan en breng aan de kook. Kook zachtjes tot de wijn is opgenomen. Schenk nu warme bouillon in de pan en voeg het kruidenboeketje toe. Kook de rijst op een heel zacht vuur in ca. 45 minuten gaar. Roer af en toe. Verwijder het kruidenboeketje, Roer de grof gehakte kruiden en de rest van de boter door de rijst. Proef en voeg naar smaak zout en peper toe. Leg de deksel op de pan en laat de risotto van het vuur af 3 minuten staan. Serveer eventueel met grof verkruimelde geitenkaas of een flinke lepel ricotta. Serveer voor- of achteraf een salade. Verfijnde knoflook Dit is de tijd van daslook. Zoals de naam al zegt, heeft dit kruid een (heel verfijnde) knoflooksmaak. De daslook groeit vanuit een bolletje en krijgt witte bloemetjes. De langwerpige blaadjes zijn het lekkerst als het kruid nog niet in bloei staat. Het is overigens een heel makkelijk plantje dat elk jaar terugkomt.

| mei 2012 17

Het geheim van goede thee

Thee zetten is een vak geworden. KASIA VERMAIRE werd in 2010 uitgeroepen tot de eerste vrouwelijke theesommelier van Nederland. ‘Thee is meer dan heet water waar je een zakje in hangt.’

Verse kruiden

Thee en spijs

zegt Kasia Vermaire, ‘Hoe dat komt? Thee doet koffie na. Koffie heeft zich ontwikkeld van een pot filterkoffie die de hele dag op een warmhoudplaatje staat tot met precisie gezette kopjes koffie waarvoor echte genieters hun bonen zelf kiezen, kopen en thuis malen. Thee bleef een tijdje ondergewaardeerd maar zit nu ook fors in de lift.’

‘Verse, frisse, fruitige, zonnige kruiden in je thee; dat is een heel andere beleving dan een zakje kruidenthee in je kopje. Gedroogde thee mag spaarzamer zijn (je hebt minder nodig), is makkelijker te bewaren, het hele jaar voorhanden en je thee is sneller getrokken, maar de smaak van verse kruiden is wat mij betreft een wereld van verschil. Kijk alleen al naar wat er in een doorzichtig glas gebeurt als de kruiden trekken en proef de versheid. Wie verse munt trekt, krijgt een veel zachter en subtieler aroma dan het resultaat van een zakje muntthee. Van gedroogde thee blijven de sterke smaken van munt behouden, de subtielere smaken zijn verdwenen.’

Aroma van het voorjaar

Rustgevend

Theesommeliers weten alles over de productie van thee, de smaakdimensies van thee en de mogelijkheden om thee en spijs te combineren. Thee kan zich wat dat betreft meten aan wijn. Het is nu lente, en daar horen voorjaarskruiden bij. Waar denkt een theesommelier aan bij thee en voorjaarskruiden? Kasia: ‘Kruidenthee is geen thee. Er komt geen theeblad aan te pas, maar een infusie. Als ik aan voorjaarskruidenthee denk, dan denk ik aan verveine, lavendel, citroenmelisse, limoengras, munt en bloesems! Eigenlijk kun je van alles wat in het voorjaar gaat bloeien en een mooi smaakaroma geeft voorjaarsthee trekken.’

Theedrinken is tegenwoordig een beleving, wat is er precies zo gezellig aan theedrinken? ‘Thee staat in Azië al van oudsher voor samen delen en tijd nemen voor elkaar. Zoals wij elkaar ‘op de koffie’ uitnodigen, is samen theedrinken in Turkije en Marokko een uiting van gastvrijheid. Thee is bij uitstek iets sociaals, het heeft een ander effect dan koffie. Een koffieshot geeft kort en snel energie, dat zie je ook in de ‘look’ van koffiebars: rock & roll, ruig en snel, zoals het product is. Thee bevat ook cafeïne, maar veel minder, en kruidenthee helemaal niets. Thee heeft een rustgevend effect, brengt je in een ontspannen gemoedstoestand. Je slaat je handen om een warm kopje, het geeft je geborgenheid. Thee heeft iets liefs.

Of in goed Engels: food & tea pairing. Kasia: ‘Net als in wijn en koffie kun je bepaalde tonen in thee proeven. Of het fruitig is, of zoet, of er een zuurtje in zit, of het doet denken aan cacao, bloesem, aardetonen. De kunst is die tonen te combineren met een gerecht. Witte of groene thee gaat bijvoorbeeld goed samen met vis, en met lichte, fruitige desserts. Donkere thee past beter bij zwaarder eten, en ook verrassend goed bij kaas. Het ingewikkelde van thee, en daarin evenaart het wijn, is dat er niet zomaar één soort groene thee is. Er zijn wel duizenden soorten. Je moet telkens proeven welke tonen in de thee naar voren komen. Maar ook of de thee niet te sterk is gezet voor het gerecht waarbij het wordt geserveerd.’ ‘Uitgekiende combinaties met verse kruidenthee zijn bijvoorbeeld munt en chocolade, denk aan after eight. Lavendel is uitgesproken en daarmee interessant; het past zowel bij hartig als zoet. Bij visgerechten, maar ook bij crème-achtige desserts op basis van melk, room, of zelfs yoghurt, helemaal als er ook een beetje vanille in zit. Van rozemarijn kun je ook thee trekken, je hebt er weinig van nodig. Rozemarijn combineert klassiek met lam en ook met geitenkaas. Persoonlijk vind ik een takje rozemarijn in de thee lekker met een schijfje sinaasappel. Weer eens iets anders dan een glas rode wijn bij de warme maaltijd.’

‘THEE IS EEN TREND’,

18 s m a a k m a k e n d 3 | mei 2012

Thee zetten doe je zo

Kasia Vermaire

Gebruik voor het zetten van verse kruidenthee water van 95 graden, water dat net van de kook is. Giet het hete water op het kruid en laat het zeker 3 minuten en soms 3 tot 5 minuten trekken. Meestal zorg je ervoor dat de blaadjes intact blijven, dat ze niet scheuren. Soms is het juist wel lekker om de blaadjes een beetje te kneuzen: bij verveine of citroenmelisse komt dan bijvoorbeeld de citroenachtige smaak vrij. Als je kruiden kneust, komt er een intenser aroma in je glas. Bij zwarte of kruidenthee giet je het water van de kook af meteen erop. Daarentegen is groene of witte thee onbewerkt, die zet je op 80 graden: laat het water na het koken even afkoelen (na een minuutje is de temperatuur al gezakt) of voeg een klein beetje koud water toe. Gooi je te heet water op groene of witte thee, dan verbrand je de blaadjes, met als gevolg dat de bittere, wrange smaak naar boven komt. Dat vinden veel mensen niet lekker, terwijl niet de thee bitter is, maar het water veel te heet. Laat witte of groene thee, althans de losse variant, niet langer dan maximaal 2 minuten trekken. Soms is 1 minuut al genoeg. Zwarte thee (van goede kwaliteit) heeft 3 minuten trektijd nodig. En het is ook afhankelijk van je smaak natuurlijk. Ook belangrijk: kook het water niet twee keer, dan slaan de mineralen uit het water op je glas en komt er een vliesje op het water. Het is altijd goed om je water te filteren; vooral in hard water zit veel calcium en magnesium. Filteren of gefilterd water voorkomt aanslag van mineralen of schuim op je thee. Maar mineraalwater zonder koolzuur uit een fles hoeft echt niet: dat is puur smaak en persoonlijke voorkeur. Kijk ook eens op: www.kasiavermaire.com

| mei 2012 19

Het geheim van goede thee

Citroenmelisse met lavendel voor 1 glas Â˝ takje lavendel | 3 takjes citroenmelisse

Tekst Nicole Willemse | Recepten Kasia Vermaire | Fotografie Sven ven Benjamins | Theepot- www.brandmesters.nl

Dit is een frisse, kruidige combinatie. Lavendel heeft een overheersende smaak, je hoeft er daarom maar heel weinig van te gebruiken. Gedroogd is lavendel geconcentreerder dan vers. Was de kruiden. Doe ze samen in een hoog theeglas of in een theepot. Giet water dat net van de kook is in het glas en laat 3-5 minuten trekken. Deze thee heeft geen zoete smaak meer nodig vanwege de mooie citrusaromaâ&#x20AC;&#x2122;s.

Munt met citroengras voor 1 glas 3 takjes munt | 1 stengel citroengras | (bloesem- of manukahoning) Een verfrissende dorstlesser die zowel warm als koud (afgekoeld) met ijs heerlijk is (home made ice tea) Was de kruiden. Pel het stugge buitenste blad van de citroengrasstengel, zodat alleen de zachte aromatische binnenkant overblijft. Doe ze samen in een hoog theeglas of in een theepot. Giet water dat net van de kook is in het glas en laat 3-5 minuten trekken. Zoet eventueel met de honing.

Neem voor een pot een dubbele hoeveelheid of dezelfde als de smaak milder moet zijn.

20 s m a a k m a k e n d 3 | mei 2012

Ook lekker met verveine. De smaak van deze thee is dan complexer.

Rozemarijn met verse sinaasappel voor 1 glas ½ -1 takje rozemarijn ( het is sterk spul!) | 3 schijfjes sinaasappel met schil Rozemarijn werd al vroeger in de oudheden gebruikt als ‘kruid voor het brein’ maar het werkt tevens ontspannend, krampstillend en reinigt de lever en gal.

Heerlijk om ook eens wat losse zwarte thee of de gefermenteerde ‘puerh’ thee mee te laten trekken, persoonlijk is de laatste mijn favoriet geserveerd in een wijnglas bij of na het eten.

Een goed anti-kater of detox-kruid, ideaal voor in het voorjaar om je lichaam te helpen reinigen na de wintertijd. Sinaasappel geeft het fruitige dat de kruidigheid van de rozemarijn in balans brengt. Was de kruiden en schil van de sinaasappel. Doe ze samen in een hoog theeglas of in een theepot. Giet water dat net van de kook is in het glas en laat 3 minuten trekken. Proef tussendoor, want rozemarijn geeft heel snel smaak aan de thee en kan weleens te sterk worden.

Thee bewaren Realiseer je dat (losse) thee heel snel smaken en vocht absorbeert. Als je thee luchtdicht (in een blikje) en donker bewaart, gaat de kwaliteit het minst snel achteruit.

Mmmmmm! SUPER VOEDING

info www.noble-house.tk

FAIR WORLD info www.noble-house.tk

ENERGIE ▲ 1 eetlepel Gula Java prestatiedrank (Matcha, Safran, Earl Grey, Rooibos en Cacao) in warme of koude melk, water, graandrank of fruitsap. In een glas, een gezellige mok of in je drinkfles.

Gula Java prestatiedranken van Amanprana met veel ORAC De nieuwe gezonde sportdrank voor kampioenen Michael Phelps, 8-voudig Olympisch zwemkampioen, dronk chocalademelk tijdens de Olympische Spelen. Nieuw onderzoek bevestigt dat je met magere chocoladedrank sneller herstelt van zware fysieke inspanningen en deze ook langer volhoudt dan met sportdrank. De James Madison Universiteit concludeerde dat bij voetballers die magere chocolademelk (Gula Java Cacao) drinken, er minder spierafbraak optreedt dan met traditionele sportdranken. De Indiana Universiteit publiceerde dat wielrensters 50% langer konden fietsen en sneller herstelden met magere chocomelk (Gula Java Cacao) dan met sportdrank. De Harrisonburg universiteit in Virginia voegde een beetje eiwitten bij koolhydraatrijke sportdrank en ontdekte dat de maximale krachtinspanning met maar liefst 29% tot 40% verlengde.

de enige prestatie-, sport- of energiedranken ter wereld die tijdens inspanningen of na inspanningen zorgen voor een betere immuniteit en bescherming tegen aanvallen van buitenaf. De nieuwe gezonde familiedranken voor betere prestaties Gula Java prestatiedranken (Matcha, Safran, Earl Grey, Rooibos en Cacao) zijn lekker zowel met melk, water, graandrank en fruitsappen. Warm, lauw of koud. Voor jong en oud. Boordevol gezonde energie. Als goede start bij het ontbijt, als energierijk tussendoortje, bij recreatie, sport, spelen, studeren, uitgaan en andere ogenblikken waarop je lichamelijk en geestelijk moet presteren. Bij burnout of winterblues. Gula Java prestatiedranken laden je batterijen gezond op en doen je puur genieten. De kokosbloesem-energie is Fair World en helpt 850 Javaanse gezinnen aan een extra inkomen.

Gezonde prestatiedranken met Gula Java zijn 100% natuurlijk Gula Java Safran, Earl Grey, Rooibos en Cacao voldoen perfect aan de nieuwe generatie sportdranken. Verschillende soorten koolhydraten (suikers/energie), een aantal eiwitten (aminozuren) en voldoende electrolyten (mineralen). Maar Amanprana doet het nog beter. Amanprana gebruikt Gula Java, waardoor deze prestatiedranken boordevol gezonde energie zitten. Geen geraffineerde suikers en geen kunstmatige zoetstoffen. Pure en gezonde energie uit de natuur. Daarenboven bevatten al deze prestatiedranken veel antioxidanten van nature. Zij hebben een bijzonder hoge ORAC-waarde en zijn hiermee

Orac en antioxidanten Antioxidanten beschermen tegen veroudering. Ze vallen de agressieve vrije radicalen aan. De hoeveelheid antioxidanten in voeding drukken we uit met een ORAC-waarde per 100g. Verse groenten, peulvruchten en fruit scoren hoog. Toppers zijn kruiden en sommige essentiële oliën. Hoe minder de voeding bewerkt is, des te hoger de Orac-waarde. Algemeen wordt aangenomen dat we per dag 3.000 à 5.000 Oraceenheden moeten opnemen om ons lichaam te beschermen tegen vrije radicalen.

ORAC 3040 ORAC 42 620 ORAC 17 740 ORAC 19 152 ORAC 35 460

HAPPY

SUPER ANTIOXIDANT ZONDER CAFEÏNE

UITHOUDING

CONCENTRATIE °BE-BIO-02 EU/non-EU Agriculture

AMAN PRANA 1

SERENE LEVENSKRACHT

• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu • Tel. 00 32 3 653 25 41, www.noble-house.tk

Meiknolletjes

Elke dag lekker!

en krieltjes in het groen

hoofdgerecht, 4 personen 600 g (meiknolletjes met loof, gewassen | Â˝ eetlepel korianderzaadjes | 40 g boter | 500 g krielaardappels in de schil | 2 tenen knoflook, in dunne plakjes | 6 eetlepels peterselie, geplukt | 1-2 eetlepels honing | 150 g zachte geitenkaas Snijd het loof van de knolletjes en houd het apart. Snijd de knolletjes in 2 cm dikke partjes. Verhit een hapjespan, strooi de korianderzaadjes erin en rooster ze 1 minuut

of net zolang totdat de zaadjes gaan geuren. Voeg de boter, partjes meiknol, krieltjes en knoflook toe en bak 1 minuut mee. Roer de peterselie en gewassen loofbladeren erdoor. Voeg 100 ml water en naar smaak zout toe, leg de deksel op de pan en stoof de knolletjes op middelhoog vuur in 10-15 minuten gaar. Zet het vuur uit en schenk de honing eroverheen. Verdeel het gerecht over 4 borden en verkruimel de geitenkaas erboven. | mei 2012 23

er Adopteeen Appelboom

t e v i a n n een e G Wil je genieten van zelfgeplukte biologische appels, of zoek je een origineel en smakelijk cadeau? Doe dan mee met Adopteer een Appelboom!

verse...

...biol l e p p ogische a

Een biologische teler verzorgt de boom het hele jaar in zijn boomgaard. In het najaar oogst je zelf de appels van je eigen adoptieboom. Of je plukt appels van ĂŠĂŠn van de bomen op het zelfplukperceel. Verser kan niet. In alle delen van Nederland doen telers mee. Kijk ook op www.adopteereenappelboom.nl

Adopteer nu, zodat je in het najaar kunt oogsten!

Adopteer een Appelboom is een campagne van Bionext

Radijssalade

Elke dag lekker!

in gegrilde portobello

lunch- of licht hoofdgerecht, 4 personen 1 bos radijs met loof | 1 bakje radijskiemen (75 g) | 1 rijpe avocado, schoongemaakt | 1 eetlepel appelazijn | 7 eetlepels olijfolie extra vierge | 4 sneden licht zuurdesembrood | 4 portobelloâ&#x20AC;&#x2122;s schoongemaakt Leg de radijsjes in een kom met (ijs)koud water zodat ze lekker knapperig worden. Snijd de blaadjes los van de radijs, was de blaadjes goed en droog ze in de slacentrifuge. Strooi de radijskiemen en radijsblaadjes in een mooie ruime schaal.

Snijd de avocado in kleine blokjes en strooi ze eroverheen. Snijd de radijs in plakjes en verdeel ze over de avocado. Schenk er de azijn en 4 eetlepels olijfolie over en voeg naar smaak zout toe. Schep de salade losjes om. Verhit de grillpan, bestrijk de boterhammen dun met olie en gril ze aan beide kanten lichtbruin. Bestrijk de paddenstoelen aan beide kanten dun met olie. Leg de paddenstoelen met de bolle kant in de pan en gril ze 3 minuten. Keer de paddenstoelen en gril de andere kant ook weer 3 minuten. Leg de paddenstoelen elk op een bord en schep de salade erover. Serveer met het gegrilde brood. | mei 2012 25

2X BEKROOND ALS BESTE OLIJFOLIE Happy Perilla Special: voeding als medicijn De bio olijfolie ‘Hermanos Catalan’ van Amanprana werd bekroond met goud in de BIOC 10 wedstrijd voor beste kwaliteit in biologische, extra vierge olijfolie. En tot “Beste extra vierge olijfolie van Spanje” in april 2011. De drie gebroeders Catalán (foto op ﬂesetiket) telen, persen en bottelen zelf. De kwaliteit begint bij hun olijfbomen die 2 maal meer ruimte krijgen, elk 36m2. Amanprana selecteerde deze zeer milde, harmonieuze olijfolie met smaak en terroir. Aanbevolen voor koude bereidingen en de verﬁjnde keuken. Oorsprong: La Rioja, NoordSpanje. Producent: Almazara Ecológica de la Rioja. 100% Arbequina. 500ml. Bovis 13.700, 10 Yang, GI 0.Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu. Info: www.noble-house.tk

2 BIO AWARDS

AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT

Vandaag eten we SEITAN

Voeding is de essentie van gezondheid volgens Hippocrates, grondlegger van de westerse geneeskunst en ﬁlosoof. De natuur verschaft voedingsmiddelen met krachtige, gezonde eigenschappen, die kwalen kunnen bestrijden en gezondheid kunnen schenken. Omega-3,6,7,9 nodig voor onze gezondheid. Bewuste mensen besteden veel aandacht aan groenten en fruit, maar ze vergeten vaak dat er twee essentiële vetzuren bestaan die een gezond lichaam niet kan missen. Het zijn alfa-linoleenzuur (ALA) uit de omega-3 familie en linolzuur (LA) uit de omega-6 familie. Je lichaam kan ze niet zelf aanmaken. Je moet ze uit je voeding halen. Een gezond lichaam kan info www.noble-house.tk niet zonder omega’s. ALA en LA en omega’s in het algemeen vervullen vele noodzakelijke levensprocessen. Ze versterken de spieren van je ‘tikker’, ondersteunen de circulatie, verhogen je libido en versnellen je recuperatie. Ze zijn goed voor je cholesterolhuishouding. Ze helpen bij emotionele dips, wisselende stemmingen en bij opvliegers. Ze zijn goed voor je concentratie en geheugen, je gemoedsrust en humeur, je huid,... Perilla-olie bevat meer omega-3 dan lijnzaad en is rijk aan plantaardige helende stoffen. Perilla olie wordt bekomen door het koud persen van de zaden van de plant ‘Perilla Frutescens’. Perilla wordt in het Oosten al eeuwenlang gebruikt in het streven naar balans van lichaam en geest en om je ‘chi’, je innerlijke levenskracht, te herstellen door innerlijke rust te brengen. Happy Perilla Special, Omega-3/6/6/9 en 7, is ons paradepaardje met zeer specifieke, gezonde koudgeperste oliën die fantastisch goed zijn voor lichaam en geest. Extra vierge oliemix ingrediënten: 25% extra vierge perillaolie*, 25% extra vierge hennepolie*, 10% extra vierge nigellaolie*, 7,5% extra vierge walnootolie*, 7,5% extra vierge pompoenpitolie* (voor de rijpere man), 10% extra vierge teunisbloemolie* (voor de rijpere vrouw), 10% extra vierge rode palmolie* en 4,5% extra vierge tarwekiemolie. Met 0,5% extra vierge Happy Delight-olie* (=olie van de schil van bio-dynamische sinaasappels, -citroenen en -limoenen). En verder niets. Happy Perilla Special neem je met de lepel of in groentensap, yoghurt, in dressing of met de maaltijd. Verkrijgbaar in je

SUPER VOEDING

natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu. Info: Tel 00 32 3 653 25 41 www.noble-house.tk

Bovis 15.000, -15 Yin, GI 0

Seitan van Bertyn: de ideale vleesvervanger gezond en lekker

AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT

Bietjes

Elke dag lekker!

Recepten Yolanda van der Jagt | Fotografie Sven ven Benjamins | Styling Ulrika Gustavsson | Culinaire realisatie Hanneke Boers | onderzetter, bord-www.weldaad.com

met boekweit en spek

Snijd het loof van de bietjes, was het goed en snijd het loof in stukjes van 2-3 cm. Schil de bietjes en snijd ze net als de bleekselderij in kleine blokjes van ½ bij ½ cm. Breng in een pan de bouillon aan de kook. Verhit de olie in een braadpan. Fruit de bosui, bleekselderij en knoflook zachtjes 5 minuten. Voeg het spek en de rode peper toe en bak 5

minuten zachtjes mee. Schenk de bouillon in de pan en voeg de boekweit, de stukjes biet en naar smaak zout toe. Breng alles opnieuw aan de kook en laat het gerecht op laag vuur in ca. 20 minuten gaar worden. Voeg 5 minuten voor het eind van de bereidingstijd het fijngesneden bietenblad toe. Verdeel over 4 borden of kommen en serveer met de yogarde. | mei 2012 27

Winkelwaar 1 Rooibos in de yoghurt Even voorstellen vanuit de koelvitrine, Provamel heeft er een bijzondere sojayoghurtvariant bij. Met sinaasappel en, verrassend, een vleugje rooibos. De rooibosblaadjes van de in Zuid-Afrika groeiende struik worden geplukt, gerold en gefermenteerd. Waar blaadjes van de theestruik dan zwart kleuren, worden deze vurig rood. Rooibos bevat geen cafeïne (theïne) en heeft een laag tanninegehalte. Dat laatste betekent dat de smaak niet bitter is. En het geeft de sojayoghurt een frisse smaak, je proeft de Zuid-Afrikaanse zon. Om vrolijk van te worden. En waar we ook blij van worden: de sojayoghurt is behalve 100 procent plantaardig ook klimaatneutraal verpakt. Adviesprijs vanaf € 2,55 | 500 ml

Tekst | Nicole Willemse

2 Dubbel eerlijk Vanaf nu in de natuurvoedingswinkel verkrijgbaar: de dubbel eerlijke, want biologisch en fairtrade, producten van Joannusmolen. En dat betekent zeven producten in het schap, afkomstig uit verschillende landen. Uit India komen de bruine basmatirijst en de melange van rode en basmatirijst, de jasmijnrijst komt uit Thailand. Alle drie zijn ze volkoren. De quinoa is geteeld op de Boliviaanse hoogvlakten, de vanille en cacao voor de hot choco komen uit de Dominicaanse Republiek. Dan zijn er nog twee krokante maïssnacks: de maïsflips. De ene is met pinda en twee soorten peper, de ander met geroosterde cashewnoten. Alle producten zijn duurzaam verpakt. Nu alleen nog kiezen en proeven. Adviesprijs vanaf € 1,25 | 275 gram

3 Ook een wafel?

4 IJskoud de lekkerste

De bakkers van Sweet Company zijn druk in de weer geweest met wafels bakken. Er liggen nu vier varianten biologische wafels in de schappen. Honingwafels, hazelnootwafels, tarwestroopwafels en speltstroopwafels. Biologisch zoetigheid voor bij de koffie, thee of limonade. Zonder toegevoegde suikers, knapperig én zacht. Dat klinkt lekker! Welke de lekkerste zijn? Dat laten de bakkers van Sweet Company graag aan de proevers zelf over. Adviesprijs € 1,79 | 6 wafels samen 180 gram

Geen zin in thee, maar misschien wel in ijsthee? Piramide maakt naast gewone thee ook ijsthee. Net als de gewone thee is deze ijsthee ook biologisch. Er is keuze uit drie verfrissende smaken: citroen, granaatappel-framboos of perzik. Citroen is verfrissend, granaatappel-framboos lichtzuur en een tikje zoet, en perzik is de zoetste. Thee met sprankelend fruit, maar zonder prik. En met weinig calorieën, want er zit weinig suiker in. Je treft de ijsthee in de schappen, in lichtgewicht flessen: onbreekbaar, recyclebaar en handig onderweg. De ideale picknickvriend en thuis even lekker. Wil je zelf ijsthee maken? Kijk bij de recepten op: www.piramidethee.nl Adviesprijs € 1,99 | 0,7 l

28 s m a a k m a k e n d 3 | mei 2012

5 Mooi

6 Nieuwe bottels

7 Beans & tomatoes

Ken je de natuurlijke cosmetica van Logona? De gezichtsverzorging is vernieuwd. Vanuit onderzoeksresultaten zijn producten ontwikkeld die de eigen corrigerende functie van de huid stimuleren en doelgericht ondersteunen, net als bij het biologisch ritme van onze huid. Denk aan seizoenswisselingen, leefomstandigheden en milieu-invloeden; allemaal van invloed op je huid. De producten van Logona corrigeren, stimuleren en ondersteunen je huid. Ze zijn vocht inbrengend en voor elk uur van de dag: beschermend overdag, herstellend gedurende de nacht. Verkrijgbaar zijn biologische dagcrème, nachtcrème, reinigingsmelk en peeling. Adviesprijs € 2,75| 8 sachets van 40 ml

Perzik, ananas, banaan, meloen, appels en wit fruit. We hebben het over de nieuwe wijnoogst van Bodegas Gardel, en zo smaakt de biologische witte wijn uit 2011. De fruitige sauvignon blanc overtreft alle verwachtingen. De rode wijn van Gardel is gemaakt van syrah en tempranillo. Het levert een rijke, geconcentreerde smaak van rijp zwart fruit op. Intens robijnrood in het glas, soepel en fluweel op de tong met een lange afdronk. Om de zomerse dagen te vieren is de rosé bij uitstek geschikt. Gebotteld van garnachadruiven, kruidig met aardbei en rood fruit. Wil je ze alle drie eens proberen, dan heb je bij gelijke aankoop een goede deal. Meer informatie? www.natrada.nl Adviesprijs € 3,99 per fles | 1 liter of 3 flessen voor € 10

Overgevlogen uit Engeland, en daar razend populair: Mr. Organic. De inhoud is net zo aantrekkelijk als de etiketten er uitzien. Mr Organic maakt vier Italiaanse pastasauzen (waaronder arrabiata en puttanesca), tomatenstukjes en gepelde tomaten. De tomaten worden geteeld door drie ZuidItaliaanse boeren, daarom zijn ze lekker zoet en smaakvol. Mr. Organic biedt ook een serie bonen, van cannellinibonen tot kikkererwten en rode kidneybonen: lekker en voedzaam. Wie de blikken, potjes en flessen van Mr. Organic heeft geproefd, zal ze al snel een vaste plek geven in de keukenkast. Zo fijn om nooit mis te hoeven grijpen… Adviesprijs vanaf € 1,29 | 350 gram

8 Nieuwe look Wilde rijst, rode rijst, fairtrade basmatirijst, twee soorten risottorijst, quinoa, kasha, amaranth, kamut, couscous en gerst: de 13 rijstsoorten en 17 soorten granen van De Nieuwe Band hebben nieuwe verpakkingen gekregen. De rijstverpakkingen zijn voortaan in een oogopslag te herkennen aan het continent waar ze vandaan komen. Aziatische rijst heeft een blauw etiket met bloesemtakken met daarop de Japanse rijstvogel. Europese rijst is te herkennen aan een rood etiket waarop een Venetiaans masker en een Europese zilverreiger staan afgebeeld. De granen hebben een groen etiket waarop zwaluwen prijken en graanhalmen. Smaakvolle verpakkingen, en voor de inhoud geldt als vanouds hetzelfde. Adviesprijs rijst vanaf € 2,09 | 500 g, adviesprijs granen vanaf € 1,25 | 350 g

6 | mei 2012 29

advertenties

Gecertificeerde biologische producten van Urtekram.

de beste bio-adresjes Vakkundig leren koken met biologische producten www.groenekookacademie.nl

Puur zoals altijd. Zwoel zoals nooit tevoren.

De Roek Vakantiebungalows in de bossen bij Otterlo, 1500m van Nat. Park Hoge Veluwe. Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij. www.deroek.nl OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep, biokatoen, zijde, kinderwagens, bed en zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl www.BiologischGeschenkpakket.nl Dé specialist in duurzame geschenken en kerstpakketten. Bezoek onze showroom in Huizen! Tel. (035) 523 84 79

NORDIC BIRCH® zit vol krachtige extracten van biologische berkenbladeren, die huid en haar bevochtigen en versterken.

Organic originals

Franse vakantie met héérlijk bio/veg. eten? Rust, wandelen, mooie kamers in de Auvergne. www.lagarnasette.net Kruidengeneeskunde Cursussen. Open Dag, producten, webshop www.Kruidenrijk.nl 06-3873 15 63 www.Bio-Ron.com Voor uw huisen hobby-dieren (035) 601 11 66 info@bio-ron.com

We wandelen je naar de beste wijn: landschap, geur en smaak www.wijnwandeltochten.nl

Abonnement op Smaakmakend? Dat kan voor € 22,50 per jaar (6 nummers). Bel: (030) 233 99 77 of ga naar www.smaakmakend.nl

Wilt u hier ook adverteren? Dat kan al vanaf 60,00 (excl. btw). Meer info: Bionext, Renáta Horenová, tel. 06-186 50 517 en horenova@bionext.nl of kijk op: www.smaakmakend.nl

coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie. Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.

SMAAKMAKEND 3 • mei 2012 Smaakmakend is een uitgave van Bionext. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt u aangeboden door uw natuurvoedingsspecialist. In Smaakmakend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Bionext.

VAKANTIE ANDERS FESTIVAL! Workshops & Actief ontmoeten www.VakantieAnders.nl

Provence. B&B met cultuur, natuur, rust en natuurlijk BIO. Meer info www.de-lune.com

Boer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de

colofon

www.biogids.nl voor een volledig overzicht van alle biologische winkels,boerenmarkten, webwinkels, restaurants en nog veel meer

ISSN: 1385-9625 © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/ of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en fotograaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuistheden is Bionext niet aansprakelijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.

een frisse kijk

Kirsten Eckhart & Willem-Jan Hendriks, Eigen kruiden- en moestuin. ‘Gartine is geen uit de hand gelopen hobby. Mijn man en ik hebben twintig jaar ervaring in de horeca en tien jaar moestuinervaring. Het begon met een lapje grond in Almere Haven. Daar leerden we tuinieren. Ondertussen groeide het idee om een restaurant te beginnen, waar groenten, vruchten en kruiden uit eigen tuin op het menu staan. Het werd een restaurant in hartje Amsterdam en een huis in de Beemster, omringd door een kruiden- en groentetuin en een boomgaard.’

gastvrouw en gastheer van Gartine, waarschijnlijk de kleinste maar fijnste onbijt- lunch-high tea-plek in Amsterdam. ‘Stadsmensen zeggen dat we de gastvrijheid van het platteland uitstralen.’

Biologische eieren. Om vijf uur in de ochtend vertrekken we uit de Beemster. Rond zes uur zijn we in Amsterdam met onze verse groenten, kruiden en vruchten, die we de vorige avond hebben geoogst. We beginnen meteen met het voorbereiden van gerechten die heb ik vaak onderweg naar de stad al bedacht. Vanaf ’s ochtends tien tot twaalf kun je komen ontbijten met wentelteefjes van suikerbrood en appelkaneelboter, met desembrood met roerei en kruiden of met croissants met zelfgemaakte jam. Dan is het lunchtijd. Wat dacht je van een gekookt biologisch eitje - we steunen de campagne Adopteer een Kip - met een crème van koolraap en nootmuskaatmayonaise, op beukenhout gerookte ossenworst of Texelse schapenkaas uit de Ark van de Smaak van SlowFood? Van ’s middags twee tot vijf is er bij ons high tea met soepjes en quiches van de tuinoogst, taart en cupcakes met zelfgemaakte jam en dikke room.’

Tekst Hans Moltzer | Fotografie jeroenvanderspek.com

Uit het restaurant, in de tuin. ‘Als we ’s avonds weer terug zijn in de Beemster duiken we in de warme maanden meteen een paar uurtjes de tuin in. Samen uit, samen thuis, zo doen we dat, vijf dagen in de week. De andere twee dagen zijn alleen voor de tuin. Natuurlijk maken we lange dagen, maar na een dag in de drukke stad is het heerlijk ontspannend om samen te zaaien of te oogsten tussen de stille, biologische groentebedden.’ Kleinschaligheid is onze kracht. ‘Stadsmensen zeggen dat we de gastvrijheid van het platteland uitstralen. We praten veel met onze gasten. Over ons werk, onze tuin, onze recepten. Het voelt alsof ze bij ons thuis op bezoek zijn. Dat komt natuurlijk ook omdat er beneden plaats is voor maar twaalf mensen en bovenop de vide staan maar twee tafeltjes. Dat maakt het gezellig en intiem, maar het is wel jammer dat we daarom in het weekend tegen meer mensen nee moeten zeggen dan ja. “Waarom beginnen jullie geen groter restaurant?” vragen ze dan. Maar daar beginnen we niet aan. Die kleinschaligheid is juist onze kracht. Zelfs een verslaggever van de New York Times noemde ons ‘a cozy, family-oriented restaurant’. Dus als je zin hebt om te komen, bel ons dan even van tevoren.’ Kijk ook op: www.gartine.nl

| mei 2012 31

40 32 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar mei 20122012