BIOLOGISCH d DUURZAAM = INFORMATIEF h INSPIREREND [ LEKKERE EN GEZONDE RECEPTEN K VAN UW BIOLOGISCHE SPECIAALZAAK
Z0MER โ ข Nยบ2 2018
Picknickboxen HEERLIJKE TAKE-AWAYS VOL ZOMERSE PROEVERIJEN
DE SMAAK VAN BUITEN: GEROOKTE TEMPEH EN TOFU RED DE BIJEN! BLOEMRIJKER LEEFGEBIED IS NOODZAAK SCHONESTADSMEISJE: dag VUILNISBAK!
Fish4ever
Fish4Now
INHOUD
zomer 2018 In dit nieuwe seizoen zijn er weer volop nieuwe smaken te ontdekken: citroenfrisse venkelrisotto, rijstflensjes met gerookte tofu en een tempeh fajita bowl!
4 “Fish4Ever heeft zich vanaf het begin op duurzaamheid gericht, nog voordat het in de mode kwam. Ze zijn het enige bedrijf wat ik ken die kleine vissersboten en lokale gemeenschappen vooropstellen”.
“Ik probeer goed te eten, maar dat is lastig als je altijd onderweg bent. Ik heb snelle oplossingen nodig voor mijn drukke leefstijl. Fish4Ever is super veelzijdig en nu heb ik een heleboel gezonde maaltijd ideeën voor als ik ze nodig heb”.
Fish4Health
LEKKER NAAR BUITEN
Het wordt een lunch om naar uit te kijken. Vul een picknickbox met onweerstaanbaar lekkers en geniet later van de looks en de smaken!
Fish4Quality
MOOIER HONINGLAND
De bijen in ons land hebben het steeds moeilijker. Waarom is plantendiversiteit zo belangrijk? Imker Jos Willemse legt uit hoe we bijvriendelijker kunnen worden
8
RECEPTEN:
Makkelijke frisse &
knapperige picknicklunch
De mini picknickbox voor het vieruurtje Wandelaar- of fietser
picknicklunch
15
De grote lekkere trek
lunchbox
15 Pittige rooksmaak Gerookte tempehbites met soja-gemberdip Geplette nieuwe aardappelen met Scamorza Affumicata en tuinkruiden Geroosterde portabello met gerookte feta en salie
UIT DE ROOKOVEN
Echte kazen en soort-vankazen als tofu, tempeh en seitan: eenmaal gerookt geven ze die speciale smaak van het buitenleven
Zomerse salade van little gem, avocado, perzik, Tamari tofu en pistache Courgettenoedels met
basilicumpesto, cherrytomaten en seitanslices
Rijstflensjes met gerookte
“Ik hou ervan om mijn voeding uit voedsel te halen en niet uit pillen. Vis uit blik is een van de meest ongelooflijke superfoods en ik vertrouw Fish4Ever dat ze geen onverantwoorde ingrediënten toevoegen”.
“Ik waardeer dat Fish4Ever zo selectief is. Ze hebben een ambachtelijke aanpak. Je kan de hoge kwaliteit echt proeven in al hun producten en ik ben absoluut fan van de nieuwe zeewier patés”.
www.fish4ever.eu +44 118 9238767
LEKKER ZOMERS
Met sinaasappel en rode wijn worden aardbeien extra smaakvol. En pak eens uit met een bowl vol rijst, koriander, avocado, tempeh en nog veel meer lekkers
20
tofu en kiemen
20 Lekker zomers
Tempeh fajita bowl
Aardbeien in rode wijn Venkelrisotto
EN VERDER: 24 De seitanmeester van Bertyn 27 Echt goed 31 Frisse Kijk: Schonestadsmeisje
FRISSE KIJK
JOS WILLEMSE ZORGT VOOR ZIJN BIJEN
Sinds 2010 imkert Jos Willemse op elf biodynamische boerenbedrijven van biologische voedselcoöperatie Odin en geeft daarnaast cursussen over natuurlijk bijenhouden. ‘Omdat de boeren te weinig tijd en soms ook te weinig ervaring hebben, hebben ze onze hulp ingeroepen.’
WAAROM IS BIJVRIENDELIJK IMKEREN NOODZAKELIJK? ‘Vanuit de visie van de biodynamische landbouw, waarin alles één geheel vormt, is het uitgangspunt dat er binnen een bijenvolk een nauwe samenhang is tussen koningin, darren, werksters, de behuizing en de plek waar die behuizing staat. Alleen door bijvriendelijk te imkeren, afgestemd op de natuurlijke levenswijze van de bij, kan een volk zich gezond ontwikkelen. Dat betekent dat ik geen kunstmatige ingrepen doe: een volk mag zijn eigen raat bouwen, er wordt niet aan kunstmatige koninginnenteelt gedaan en bijen mogen zwermen. Een ander verschil is dat bijen op hun eigen honing mogen overwinteren, niet op suikerwater, siroop of andere voeding. Honing bevat voor hun vitaliteit onontbeerlijke vitaminen, mineralen en afweerstoffen.’ ‘Een groot probleem voor de bijen is de varroamijt, een klein beestje dat in de volken zit en dat met gif wordt bestreden. Sinds dat gebeurt, al vanaf de jaren 80, zijn de bijen vergaand
4
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
aan het verzwakken. Intussen is gebleken dat er ook allerlei andere organismen gedood worden en dat het bestrijden met gif de mijt stimuleert om nog meer mijten te produceren. Gelukkig roepen wetenschappers nu ook dat we echt een andere weg moeten inslaan.
EEN SCHRAAL HONINGLAND Maar het grootste probleem voor bijen in Nederland is dat er niet voldoende drachtgebieden zijn, plekken waar de bijen hun nectar en stuifmeel vandaan halen. De natuur is de apotheek voor de bijen. Daarom is plantendiversiteit zo belangrijk voor de honingbij en voor de wilde bijen, vlinders en andere insecten. Ons land is groen, maar het is allemaal z
Zo kunnen wij zelf helpen Kunnen wij zelf bijdragen aan een beter leefklimaat voor de bijen? ‘Iedereen kan meehelpen de drachtgebieden te bevorderen’, zegt Jos Willemse. ‘Kijk welke plantjes er in je tuin staan. Zaai bijenmengsels, plant bijvriendelijke struiken en boompjes. Vraag om biologisch plantgoed zonder gif. Informeer bij de gemeente hoe bijvriendelijk het bermbeheer is. En koop biologisch voedsel. Als iedereen dat doet, krijgen we een gifvrij landschap dat beter is voor de bij én voor de mens. Langzaam zie je gelukkig dat steeds meer mensen een tegenbeweging maken, dat ze zich opnieuw verbinden, met zichzelf en met de natuur, en met de boer uit de buurt die ze willen kennen.’
TEKST NICOLE WILLEMSE • FOTOGRAFIE DUTCHPHOTOGRAPHY.NL
K IMKER NIET VOOR DE HONING, ik zorg voor de bijen. Ik oogst wel honing. Soms leveren volken wel 40 kilo honing, terwijl ze 12-14 kilo nodig hebben om te overwinteren. Maar andere kunnen nauwelijks overleven, zelfs niet op biodynamische boerderijen waar ze goed gedijen omdat er geen chemische bestrijdingsmiddelen worden gebruikt en de biodiversiteit groter dan gemiddeld is. Die bijen geef ik de honing die elders overtollig is. Zo heb ik precies genoeg voor al mijn bijen. Dus nee, helaas kan de Odin-imkerij geen honing uit eigen imkerij aan de consument aanbieden.’
• zomer 2018
5
FRISSE KIJK
WELKE BOTER KIES JIJ? In het koelschap bevinden zich verschillende soorten boter. Boter is de gekarnde room van melk. De productnaam ‘boter’ is beschermd en mag alleen gebruikt worden als er ten minste 80% melkvet in het product zit.
c
WEERRIBBEN ZUIVEL
De melk voor producten van Weerribben Zuivel is afkomstig uit natuurgebied Weerribben-Wieden, en wordt verwerkt in het plaatsje Nederland. Alle producten van Weerribben Zuivel zijn biologisch wat wil zeggen dat de koeien uitsluitend biologisch voer krijgen en op het weiland worden geen chemische bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt. De koeien hebben weidegang in de zomerperiode, en in de winter hebben ze volop ruimte in de stal. De producten dragen het logo “echte boerderijzuivel”; dat is zuivel die nog echt ambachtelijk op de boerderij wordt gemaakt met de melk van de eigen koeien. Weerribben Zuivel Boerenboter Boerenboter is een ongezouten boter die vol en romig is van smaak. Deze boter wordt het jaar rond bereid uit verse biologische room. Daardoor is de boter in de winterperiode iets harder dan in het weideseizoen. Weerribben Zuivel Grasboter In de weideperiode als de koeien vers gras eten maakt Weerribben Zuivel van de room van de melk van de koeien heerlijke grasboter. Gras zorgt voor een andere samenstelling van de melk waardoor de boter goed smeerbaar, romiger en smeuïger is. Door het hogere natuurlijke caroteengehalte in gras is de boter geler van kleur.
ZUIVER ZUIVEL
De producten van Zuiver Zuivel worden gemaakt van de melk die afkomstig is van 25 biodynamische melkveehouders. Zij houden zich naast de voorwaarden die zijn vastgelegd voor biologische bedrijven ook nog aan specifieke biodynamische eisen: er wordt gestreefd naar een gesloten kringloop in de regio en de dierenwelzijnseisen zijn nog hoger, zoals behoud van hoorns bij koeien. Biodynamische producten dragen het Demeter keurmerk. Zuiver Zuivel Biodynamische roomboter Deze roomboter is romig en vol van smaak. Pure boter zoals de natuur het bedoeld heeft. De boter van Zuiver Zuivel wordt het jaar rond op traditionele wijze gekarnd van aangezuurde biodynamische room. Daardoor is de boter in de zomerperiode beter smeerbaar. Melk heeft in de winterperiode een wat andere vetsamenstelling, wat leidt tot een wat hardere boter.
Samenwerking met Vogelbescherming Nederland Samen met Vogelbescherming Nederland zorgt Weerribben Zuivel en de melkveehouders van Zuiver Zuivel voor bloemrijke weides vol vlinders en bijen, waarin niet alleen hun koeien heerlijk kunnen grazen maar ook de kenmerkende Nederlandse boerenlandvogels en hun kuikens goed gedijen.
grasland en daardoor een schraal honingland, zeker op de plekken waar intensieve akkerbouw en veeteelt is. Het tekort aan bloemrijke drachtgebieden in hun directe omgeving verzwakt de weerstand van de bijen. Want hoewel het vlieggebied van bijen in de zomer een oppervlakte bestrijkt met een straal van zo’n 3 kilometer rondom de bijenkast: ver vliegen kost ze veel kracht en energie, wat een kortere levensduur tot gevolg heeft en ten koste gaat van de honingvoorraad van het volk. Beroepsimkers die honing willen oogsten gaan bijna allemaal naar het buitenland met hun volk, naar warmere oorden waar bijen meer maanden per jaar kunnen vliegen en waar meer biodiversiteit is.’ A Kijk voor meer informatie over imker- cursussen van Jos op www.odin.nl en op www.kraaybeekerhof.nl
Honey Highway
Er wordt steeds meer actie ondernomen door gemeenten, landeigenaren, provincies, boeren, waterschappen én particulieren om de biodiversiteit op te krikken en het openbare groen insectenvriendelijk in te richten. Neem Honey Highway, een initiatief van biodynamisch imker Deborah Post, waarbij de bermen van rijkswegen, provinciale wegen, spoorrails en waterdijken worden ingezaaid met meerjarige, streekeigen en wilde bloemenzaden, afgestemd op de grondsoort en omstandigheden.
Bloemen voor blije bijen Bijen blijven fit en gezond als er voldoende bloemenvariatie is en een langgerekt bloemenseizoen. Hieronder staan de bloeiers waar bijen van het vroege voorjaar tot laat in het najaar blij van worden: Voorjaarsbloeiers zijn helleboris, sneeuwklokje, winterakoniet, toverhazelaar, speenkruid, groot hoefblad, krokus, scila's, boshyacint, paardenbloemen, wilgen, esdoorn, sleedoorn, bolgewassen en fruitbomen. Ook kun je in het voorjaar bijvriendelijke bloemenmengsels zaaien voor verderop in het seizoen.
Zomerbloeiers: hoewel je zou zeggen dat er in de zomer heel veel bloeit, is de soortenrijkdom van vroeger helaas verarmd. De keuze voor zaaien en planten is enorm, denk bijvoorbeeld aan campanula, vlinderstruik, linde en keukenkruiden zoals dille, tijm en rozemarijn. Najaarsbloeiers zijn herfstasters, klimop, bijenboom, olijfwilg, gewimperde linde, gele zeepboom en zevenzonenboom. Zie voor meer informatie: www.drachtplanten.nl
• zomer 2018
7
FRISSE KIJK
PICKNICK BOXEN
MAKKELIJKE, FRISSE & KNAPPERIGE
Picknicklunch
Picknicken is al een feestje, maar als je die picknick meeneemt in zo’n prachtige lunchbox, wordt het uitje extra feestelijk. Mooi om te zien, maar ook nog eens heel duurzaam, want deze roestvrijstalen boxen zijn eindeloos bruikbaar. Nu alleen nog iets lekkers uitzoeken om erin te doen! DE MINI PICKNICKBOX
WANDELAAR- OF FIETSER
Picknicklunch
Het vieruurtje
Picknicklunch
Leg in de onderste laag een pitabroodje en enkele kant & klare falafelballetjes.
Leg in de onderste laag een lekkere kipsandwich.
Vul de onderste laag met een lekker vullende maar toch frisse kikkererwten quinoa-salade.
Vul de bovenste laag met reepjes rauwkost, bijvoorbeeld wortel, paprika, selderij en/of koolrabi en leg wat partjes sinaasappel en/of aardbeien ernaast.
Vul de bovenste laag met stukje komkommer, rode bessen en wat partjes appel.
Vul de middelste laag met (gestoomde) roosjes broccoli, plakjes avocado, die je even met limoen hebt ingewreven, zodat ze lekker groen blijven.
Vul het losse bakje uit de picnickbox met yoghurtsaus met munt om de falalel en de te groenten lekker in te dippen.
Kipsandwich
Yoghurtsaus Schenk een scheut volle of Turkse yoghurt in een schaaltje. Hak de blaadjes van drie takjes munt fijn met een half teentje knoflook. Roer beide door de yoghurt en breng op smaak met zout, peper en citroensap.
Vul het kleine bakje met gemengde noten.
Bestrijk twee sneetjes brood met een lekkere spread, bijvoorbeeld een groentespread. Leg hierop een blaadje (krop)sla, 4-5 plakjes (gerookte) kipfilet, plakjes (cherry)tomaat en wat plakjes gekookt ei. Snijd de sandwich schuin door en leg hem in de lunchbox.
In de bovenste laag leg je zelfgemaakte dadelnotenballetjes of haverkoekjes met wat partjes nectarine en gepelde nootjes. Lekker als brandstof tijdens het wandelen.
Quinoasalade Kook 40 g quinoa in 12-14 minuten gaar. Rasp een grote wortel, hak wat verse tuinkruiden fijn en snijd een bosuitje in dunne ringen. Voeg alles samen met enkele eetlepels zelfgekookte kikkererwten of goed uitgelekte kikkererwten uit blik. Breng op smaak met zout, peper en geraspte citroenschil. Garneer met granaatappelpitten.
Dadel-notenballetjes Prak 5 dadels met 1 theelepel kokosolie, 1 theelepel kokosrasp, een scheutje citroensap en 1 theelepel fijngehakte noten door elkaar. Laat 10 minuten opstijven in de koelkast en draai er vervolgens kleine balletjes van. Rol deze door een mengsel van kokosrasp en geraspte citroenschil.
8
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
RECEPTEN SERENA KORF • FOTOGRAFIE SVEN BENJAMINS • STYLING ULRIKA GUSTAFSSON • KOKEN INGMAR NIEZEN
MAKKELIJKE, FRISSE & KNAPPERIGE
Ideaal voor een verrassend uitje en snelle take-away
• zomer 2018
9
FRISSE KIJK
DE MINI PICKNICKBOX
Het vieruurtje
c 10 10 S M A A K M A K E N D • zomer 2018
TEKST NICOLE WILLEMS • RECEPTEN ANNEKE AMMERLAAN • FOTOGRAFIE SVEN BENJAMINS • STYLING ULRIKA GUSTAFSSON • KOKEN IMARTINE STEENSTRA
Een snel hapje voor een kort tochtje of een extra verwennerij rond een uur of vier
WANDELAAR- OF FIETSER
Picknicklunch Lekker stevige gerechtjes om tijdens een wandelof fietstocht even wat energie bij te tanken.
• zomer 2018 11
FRISSE KIJK
DE GROTE TREK
Lunchbox Lunchbox Tiffin Swing van Eco-Brotbox
Wil je ook zo’n duurzame picknickbox? Vraag aan jouw biologische speciaalzaak of hij hem kan bestellen voor jou of kijk op www.eco-logisch.nl
JE KUNT OOK EEN PICKNICKBOX WINNEN! Stuur hiervoor jouw lekkerste picknickgerecht aan ons. Of het nu vegetarisch of veganistisch is, met raw food of met vlees, dat maakt niet uit. Als je het maar makkelijk kunt meenemen en opeten én de bereidingstijd niet langer is dan 15 minuten.
Uit de inzendingen kiest Smaakmakend de beste vier gerechten. De vier winnaars krijgen elk een duurzame picknickbox. We ontvangen jouw recept graag vóór 5 juli 2018 op via de post. Zie postadres op www.bionext.nl of mail naar smaakmakend@bionext.nl Over de uitslag van de wedstrijd kan niet worden gecorrespondeerd.
Vul de onderste laag met een heerlijke salade van tuinboontjes met venkel, radijsjes en geroosterde amandelen. Het blikje tonijn op olie open je op de picknickplek, pas vlak voor je de salade gaat eten. Zo blijft de smaak van je salade heel erg lekker. En het partje citroen? Daar maak je de salade lekker fris mee. Leg in de bovenste laag een dikke snee bruinbrood, om samen met de salade te eten, een geschilde kiwi en twee dadels. Vul het kleine bakje ten slotte met yoghurt en stukjes aardbei, waarover je krokante kokosgranola strooit.
Tuinbonensalade Dop 500 g verse tuinbonen en blancheer ze enkele minuten in kokend water of laat 150 g diepvriestuinbonen ontdooien. Meng een pluk veldsla met wat geschaafde venkelkrullen, 5-6 radijsjes in plakjes en een flinke eetlepel grof gehakte en geroosterde amandelen en vul het bakje met de salade. Leg er een partje citroen op. Meng tijdens de picknick zowel de tonijn als olie erdoor en knijp het partje citroen erover uit.
DE GROTE TREK
Lunchbox Een heerlijke verwenlunch inclusief een toetje
Brood Trommel Dabba Magic met snackbox van Eco-Brotbox 12
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
• zomer 2018 13
PITTIG GEROOKT
Een campagne van
k j i l r e e Voor’n h n e v e l n buite s geven!
Alle producten op deze pagina zouden kaas genoemd kunnen worden. De tofu en tempeh, omdat het bereidingsprocédé lijkt op het van-melk-totkaas-verhaal en de seitanplakjes, omdat ze ook als kaas gebruikt worden. Door de pittige rooksmaak zijn er maar weinig andere ingrediënten nodig voor een bijzonder gerecht met een zomers tintje.
e j t i e e z n o g a willen wij gra
Gerookte feta
Gerookte tempeh
KOURELLAS
DE HOBBIT
Adopteer een Kip Zo kunnen zij genieten van het buitenleven en jij van (h)éérlijke biologische eitjes.
RECEPTEN SERENA KORF • FOTOGRAFIE SVEN BENJAMINS • STYLING ULRIKA GUSTAFSSON • KOKEN INGMAR NIEZEN • ILLUSTRATIE ZOLTAN KORAÏ
Deze feta wordt in Griekenland gemaakt van pure schapen- en geitenmelk en vervolgens gerookt boven eikenhout. De toch al romige smaak krijgt zo een mooi aroma. Je kunt deze feta gebruiken over een salade. De rooksmaak komt helemaal tot zijn recht door hem even te grillen.
Wat is er nou leuker dan koken met de eitjes van je eigen adoptiekip?!
U I T D E RO O KOV E N
Gerookte tofu amandel-sesam TAIFUN
In deze ambachtelijk gerookte tofu zitten stukjes geroosterde amandel en sesamzaad. Dat geeft naast een lekkere smaak ook een bite. Deze tofu is lekker stevig. Je kunt dunne plakjes leggen op een sandwich of in een wrap, zoals in het recept, of ze gebakken gebruiken in alle mogelijke Westerse- en Oosterse gerechten.
Scamorza Affumicata Dit is een kaas uit Zuid-Italië. Hij wordt gemaakt van volle koeienmelk en vervolgens koud gerookt. De kaas heeft daardoor een pittige smaak en leent zich goed voor bij een glas bier. Maar de smaak komt nog beter tot zijn recht als de kaas even wordt verwarmd of licht gegratineerd, zoals in het recept.
Tempeh wordt gemaakt van gefermenteerde soja. De oorsprong van het product ligt in Indonesië, waar het meer wordt gegeten dan tofu. Het roken van de tempeh geeft de smaak nog meer pit en maakt het product nog veelzijdiger in de Westerse keuken.
Seitan, plakjes Classic gerookt WHEATY
De basis voor deze op kaas lijkende plakjes is seitan. Ze hebben een lekker rookrandje en een stevige structuur en zijn daardoor veelzijdig bruikbaar. Op een sandwich bijvoorbeeld of, zoals in dit recept, als lekkere gegrilde smaakmaker voor courgettenoedels.
Gerookte Tamari tofu PROLATERRE Deze tofu krijgt zijn pittige smaak door de tofu eerst in een traditionele rookkast te roken en vervolgens in een pittige sojasaus te marineren. Je kunt deze tofu rauw gebruiken in bijvoorbeeld salades of gebakken bij een stamppotje of een salade serveren.
Bestel nu! www.adopteereenkip.nl • zomer 2018 15
Pittige rooksmaak
Gerookte tempehbites MET SOJA-GEMBERDIP
Snijd het blok tempeh in dunne plakjes. Bestrijk ze met olie, leg ze op een met bakpapier beklede bakplaat en bak 10 minuten in een op 200 °C voorverwarmde oven. Meng voor de dip 1 eetlepel sojasaus met 1 eetlepel gembersaus en wat geroosterd sesamzaad. Serveer de tempehbites als warme of koude snack.
Zomerse salade
VAN LITTLE GEM, AVOCADO, PERZIK, TAMARI TOFU EN PISTACHE
Haal de blaadjes van 2 of 3 kropjes little gem los. Snijd 1 avocado in stukjes. Maak een dressing van 3 el sinaasappelsap, 1 tl honing, 3 el olijfolie en 2 el azijn. Meng de salade erdoor. Snijd de gerookte Tamari tofu in kleine blokjes en dep droog met keukenpapier. Bak de blokjes tofu enkele minuten in wat olie, voeg 2 in plakjes gesneden perziken toe en bak enkele minuten mee. Verdeel de tofu en perziken over de salade en garneer met gepelde pistachenoten.
Geplette nieuwe aardappelen MET SCAMORZA AFFUMICATA EN TUINKRUIDEN
Boen enkele aardappelen schoon. Kook ze in zijn geheel in ca. 30 minuten gaar. Verwarm een oven of grill op 200 °C. Leg de aardappelen op een ingevette bakplaat. Plet ze met behulp van een plankje en leg overal een plakje Scamorza op. Zet ongeveer 5 minuten in de oven of onder de grill, tot de kaas gesmolten is. Serveer met verse tuinkruiden en versgemalen zwarte peper.
Courgettenoedels
MET BASILICUMPESTO, CHERRYTOMATEN EN SEITANSLICES Was twee niet te dikke courgettes en snijd ze in de lengte met een mandoline, kaasschaaf of spiraalsnijder als noedels. Meng er 2-3 eetlepels pesto door. Bak de seitanplakjes in een grillpan 1 minuut aan elke kant, totdat er mooie strepen op staan. Snij in dunne reepjes. Leg de courgettenoedels op borden en garneer met de seitan, cherrytomaten en waterkers.
Rijstflensjes
MET GEROOKTE TOFU EN KIEMEN
Geroosterde portabello
MET GEROOKTE FETA EN SALIE Rooster de portabello’s 15 minuten in een op 180 °C voorverwarmde oven. Verkruimel wat gerookte feta over de geroosterde portabella, strooi en enkele blaadjes salie over en zet nog 5 minuten terug in de oven, zodat de kaas licht smelt.
16
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
Deens rookzout
Een plakje tomaat, een lekkere groentesoep of een pittige pasta: je geeft ze snel een lekker rooktintje met een snufje rookzout. Ga je straks barbecueën? Maak dan een lekker mengsel van zwarte peper en fijngehakte rozemarijn en rookzout en wrijf daar vlees, vis en groente mee in.
Klop een beslag van 60 g rijstmeel, (plantaardige) 200 ml (haver)melk en 2 eieren. Rasp een wortel. Snijd een avocado en een blok soja-sesamtofu in smalle reepjes. Bak van het beslag flensjes in een kleine koekenpan. Vul de flensjes met de tofu, wortel, een plukje kiemen en blaadjes koriander en munt. Serveer met een dip van sojasaus die op smaak is gebracht met limoen, tahini en geraspte gember.
• zomer 2018 17
ADVE RTO RIAL
DE TRAAY AL 40 JAAR PASSIE VOOR
HONING EN VOOR DE BIJ! E TRAAY STAAT GARANT voor de beste kwaliteit honing. Met passie voor het imkervak en liefde voor de bijen en honing maakt het bedrijf zich hard voor een betere bijenwereld. Met de biologische honing stimuleert De Traay een gezonder leefmilieu voor de bijen en meer biodiversiteit. De eigen bijentuin naast het kantoor in de Flevopolder is een oase vol bloemen, bomen en nestelplekjes voor wilde bijen, die door de medewerkers vrijwillig onderhouden wordt. De passie voor honing komt terug in het ruime assortiment en de manier van verwerken. Op hun locatie in de Flevopolder werkt de Traay met 100% duurzame energie. De Traay gebruikt alleen pure, rauwe honing zonder toevoegingen. Alle honing wordt zorgvuldig geanalyseerd door de eigen kwaliteitsdienst en door gecertificeerde laboratoria. De honing wordt gezeefd om wasdeeltjes, stuifmeelklompjes en andere onzuiverheden te verwijderen. Bij deze manier van verwerking blijven de van nature aanwezige enzymen en mineralen in de honing behouden. Internationaal werkt De Traay samen met imkers die rekening houden met het leefmilieu van mensen, bijen en planten. Dit jaar ziet de Traay landelijk volop initiatieven rondom de bij, waar we erg blij van worden! De Traay is o.a. partner van The Pollinators, een
18
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
netwerkorganisatie die zich inzet voor biodiversiteit en de bestuivers. De Traay deelt zelf duizenden zakjes biologisch en bijvriendelijk bloemenzaad uit via de producten en op proeverijen. Zodat iedereen kan bijdragen aan meer voeding voor de bij. A
Nog meer ondersteuning voor de biodiversiteit
Bee honest cosmetics is een BDIH / Cosmos gecertificeerde natuurlijke verzorgingslijn zonder synthetische geur- en kleurstoffen, siliconen of aardolieproducten van De Traay. Wie Bee honest cosmetics aanschaft, steunt projecten die de biodiversiteit bevorderen. Zie www.beehonestcosmetics.com en www.detraay.com.
Wist je dat Een bij ongeveer 40 vluchten per dag maakt en ongeveer 4.000 bloemen bezoekt? Met zijn zuigspriet neemt hij de nectar van de bloemen op en verdunt deze onmiddellijk met speeksel. Dit speeksel bevat enzymen die de nectar in honing omzetten. • zomer 2018 19
Altijd lekker in de zomer
Inspirerende en makkelijk te maken recepten voor iedere dag Vegan
feestje in een bowl
Mureda Tempranillo
Aardbeien IN RODE WIJN GEMARINEERD
Amaizin Fajita Seasoning
Supermakkelijk, onverwach t en ongelooflijk lekker
Tempeh fajita bowl MET AVOCADO, PAPRIKA, MAIS EN BOONTJES
20
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
• zomerr 2018 21
A LT I J D L E K K E R I N D E Z O M E R
Een I taliaanse klassieker, lekker anders
Venkelrisotto MET CITROEN EN ROZE PEPERS HOOFDGERECHT, 4 PERSONEN
HOOFDGERECHT, 4 PERSONEN
300 g witte rijst 300 g sperziebonen, topjes en draden verwijderd 2 maiskolven, voorgekookt 1 zakje Fajita Seasoning 2-3 eetlepels zonnebloemolie 1 grote rode ui, in halve ringen 300 g tempeh, in reepjes 1 Spaanse rode peper, fijngehakt 2 rode puntpaprika’s, in reepjes 1 avocado, in blokjes 4 eetlepels korianderblaadjes 1 limoen in partjes Kook de rijst volgens de aanwijzingen op de verpakking. Kook de sperziebonen in ca. 10 minuten gaar in een laagje water. Voeg de laatste 3 minuten de voorgekookte maïskolven toe. Meng de Fajita Seasoning met 100 ml water. Verwarm de zonnebloemolie in een koekenpan. Fruit de uien met de rode peper 3 minuten. Voeg de tempeh en paprika toe en bak ongeveer 5 minuten mee. Voeg de fajitamix toe en laat nog 2 minuten sudderen op laag vuur. Schep de rijst in 4 kommen. Verdeel de tempeh, de sperzieboontjes, mais en avocado erover en serveer met verse koriander en limoen.
AMAIZIN FAJITA SEASONING
Voor deze biologische kruidenmix heeft Amaizin het authentieke recept van fajita’s, een Mexicaanse tortillagerecht met vlees of kip, als uitgangspunt genomen en dit vertaald naar groenten, want fajita’s zijn vegan net zo lekker.
22
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
Aardbeien IN RODE WIJN GEMARINEERD NAGERECHT, 4 PERSONEN
500 g aardbeien 200 ml Mureda Tempranillo (Spaanse rode wijn) geraspte schil van 1 sinaasappel 3 takjes tijm 100 g suiker 125 ml slagroom mespuntje gemalen vanille Maak de aardbeien schoon en leg ze in een kom. Schenk de wijn erover en marineer de aardbeien minimaal 8 uur, maar nog liever een nachtje in de wijn. Laat de gemarineerde aardbeien uitlekken in een zeef en vang het vocht op in een pannetje. Voeg de geraspte sinaasappelschil, de takjes tijm en de suiker toe en kook het vocht op middelhoog vuur tot de helft in. Verwijder de takjes tijm. Laat de saus afkoelen tot lauw. Klop de slagroom lobbig met het vanillepoeder. Verdeel de aardbeien over 4 schaaltjes, schenk de wijnsaus erover en serveer met de slagroom.
MUREDA TEMPRANILLO
Deze Spaanse wijn van de tempranillo druif is lekker rond en soepel én tegelijk ook stevig. In de intense smaak proef je veel bramen. Drink deze jonge wijn van het biologische wijnhuis Mureda uit wijngebied La Mancha licht gekoeld bij zomerse (groente) grillgerechten. Of, en dat is heel spannend, bij een dessert met rood en donker fruit dat mooi rijp is.
Smelt de helft van de boter in een pan met dikke bodem. Fruit hierin de ui met de laurier enkele minuten. Voeg de stukjes venkel met het venkelzaad en de majoraan toe en bak even mee. Meng de risottorijst erdoor en bak de groente heel even al roerend mee. Voeg de witte wijn toe en laat deze al roerend voor het grootste deel verdampen. Voeg de bouillon schep voor schep toe en voeg pas een volgende schep toe als de vorige is opgenomen door de rijst. Bestrijk intussen de little gems met olie en bak ze in een andere koekenpan of enkele minuten onder de grill van de oven. Proef na 18 minuten of de rijst gaar is. Zijn de korrels nog hard, voeg dan nog wat bouillon toe. Meng, als de risotto gaar is, de laatste boter erdoor en schep op warme borden. Serveer met de little gems, citroenschil, roze peper en eventueel geschaafde Parmezaanse kaas. *Liever geen wijn? Gebruik dan 2 eetlepels wittewijnazijn en laat de azijn 1 minuut koken.
DE NIEUWE BAND ARBORIO RISOTTORIJST
Van arboriorijst maak je de lekkerste risotto’s, omdat de mooie ronde korrel het vermogen heeft om wel tot drie keer het eigen gewicht aan vocht op te nemen, waardoor de rijst een heerlijk romig gerecht geeft. De Arborio risottorijst van De Nieuwe Band komt uit de Piemonte, waar hij door de familie Provera op biologische wijze, met water uit eigen bron, wordt geteeld. V
RECEPTEN ASERENA KORF & ANNEKE AMMERLAAN • FOTOGRAFIE SVEN BENJAMINS • STYLING ULRIKA GUSTAFSSON • KOKEN INGMAR NIEZEN
Tempeh fajita bowl
60 g boter 1 ui, fijngehakt 2 blaadjes laurier 1 venkelknol, in kleine blokjes 1 theelepel venkelzaad 1 theelepel majoraan 300 gram Arborio risottorijst 200 ml witte wijn* 1 liter hete groentebouillon (van tabletten) 6 little gems sla, gehalveerd 1 eetlepel olie geraspte schil van 1 citroen grof gemalen roze peper eventueel Parmezaanse kaas
Venkelrisotto MET CITROEN EN ROZE PEPER
De Nieuwe Band Arborio risottorijst • voorjaar 2018 23
ADVE RTO RIAL
ADVE RTO RIAL
SEITAN
SERGE
❛Als je woorden hebt gehad, dan zal de seitan anders smaken dan als alles koek en ei is❜
Hij is de seitanmeester bij Bertyn, de Vlaamse specialist in authentiekeseitan. Over zijn meesterschap is Serge Restiau bescheiden: ‘Als je het veel en regelmatig doet, groeit het er stilletjes in.’ Maar dat seitan maken een vakmanschap is, wordt algauw duidelijk.
VOLLEDIGE TOEWIJDING
‘Seitan maken vergt 100 procent concentratie. Je mag je niet laten afleiden; onoplettendheid kan tot veel vertraging of verlies van het product leiden. In die concentratie zit de magie: met mijn volle aandacht verbind ik mij met het proces om tot een goed resultaat te komen. Van mijn medewerkers krijg ik dikwijls de vraag: wanneer moeten we stoppen met spoelen? Dat kan ik niet zeggen, want iedere spoeling is anders. Wel zeg ik hen: als je ’s morgens woorden hebt gehad met je vrouw, dan zal de seitan anders smaken dan als thuis alles koek en ei is. Daarin schuilt de magie. Dat kan iedere ambachtsman – een bierbrouwer, een wijnmaker, een bakker – beamen: als je
24
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
artisanaal werkt, vraagt dat toewijding en de juiste intentie om aan het productieproces te beginnen. Alleen dan krijg je topkwaliteit.’ c
Kijk voor meer informatie over Bertyn en voor recepten op www.bertyn.eu
Seitan feiten z Seitan werd meer dan 1000 jaar geleden uitgevonden door zenboeddhisten die het bereidden als koolhydraatarm, vetarm en plantaardig eiwitrijk alternatief voor vlees en vis. z Seitan betekent letterlijk ‘gemaakt van eiwitten’ en is het gekookte eiwit uit tarwe. z Seitan bevat meer eiwitten dan vis, vlees en tofu. z Seitan is een alleskunner op smaakgebied. Traditionele seitan zoals die in het oosten al eeuwen wordt gemaakt, wordt bereid in sojasaus met gember, knoflook en kombu. Bij Bertyn gebruiken de
seitanmeesters een 500 jaar oud recept uit de familie van de Japanse tamaribrouwer Yoshio Aoki. Bertyn vervaardigt daarnaast neutrale seitan, zodat kookliefhebbers er ook een Zuid-Amerikaans gerecht mee kunnen maken, of – dichter bij huis – een Hollandse boerenkool of Vlaamse stoemp, zonder dat ze gebonden zijn aan de sojasaus. z Seitan kun je door de stevige structuur makkelijk in plakjes en blokjes snijden en krokant bakken. Als je seitan kookt, wordt deze sappiger. z Seitan van Bertyn is 100% biologisch en 100% vegan.
TEKST NICOLE WILLEMSE • FOTOGRAFIE MARATHON
EITAN BEGINT MET een deeg van spelt- of tarwemeel en water met een perfecte textuur. Dat deeg wordt gespoeld. ‘De kunst van het seitan maken is te weten wanneer je dat spoelproces stopt. Een beslissing die al aan het begin van het proces de kwaliteit van onze seitan bepaalt. Spoel je het deeg te lang, dan wordt de seitan taai, spoel je niet lang genoeg, dan blijft de seitan te los in structuur. Het gaat om de elasticiteit, de consistentie beïnvloedt de bite. Het kost tijd om de precisie van de densiteit (dichtheid van de massa) in je vingers te krijgen. En eigenlijk heb je het nooit volledig onder de knie, want in de biologische sector zijn de grondstoffen niet gestandaardiseerd. In de 16 jaar dat ik seitanmeester ben, moet ik telkens opnieuw inspelen op het meel, een natuurproduct, en kijken hoe het zich gedraagt. De meeste mensen bij ons op de werkvloer zijn seitanmeester, maar als er problemen zijn dan roepen ze mij erbij.’
• zomer 2018 25
ECHT GOED
Zo maakt Bertyn ambachtelijke seitan
Oertarwemeel (Manitoba) of speltmeel (Oberkulmer Rotkorn) wordt gekneed met water tot een deeg ontstaat.
Vervolgens wordt het deeg 1 uur gekookt. Hierdoor krijgt het een stevige structuur.
Het deeg wordt zo’n 2 uur gespoeld met water, afwisselend koud en lauwwarm, om de koolhydraten weg te spoelen en de eiwitten over te houden.
Daarna wordt de seitan snel gekoeld in bakken met stromend koud water.
FOTOGRAFIE BEDICTE CARAMIN
Dit is de basis voor verschillende variëteiten in het assortiment, van de puur-natuurvariant tot kanten-klaarmaaltijden met teriyaki- of sweet-chilismaak.
Het deeg dat overblijft, wordt geportioneerd in roestvrijstalen kookvormen
26
S M A A K M A K E N D • zomer 2018
Zonnig blond
Bijvriendelijk
Geef blonde haren met Urtekram Kamille Shampoo een prachtige gloed dankzij een effectieve kruidenmix en olie van wilde kamille die biologisch is geteeld en geplukt in Noord-Jutland. Aloë vera en glycerine zorgen voor extra verzorging en hydratatie. www.natradabiologischeverzorging.nl
De licht schuimende bad & douche producten van Bee honest cosmetics verzorgen de huid met milde, natuurlijke verzorgende ingrediënten, zoals biologische en fairtrade honing en plantenextracten. Geniet van de subtiele geur en werking van Aloë Vera & Honing, Eucalyptus of Rozen in bad of onder de douche. www.beehonestcosmetics.com
ADVIESPRIJS € 5,99 250 ML
Gezond snacken? TerraSana introduceert 6 gezonde snackmixen, zonder toegevoegd suiker of zout. Ze bestaan voor 100% uit een mengsel van biologische noten, gedroogde vruchten, zaden en/of pitten. De snacks zijn verkrijgbaar in handige portiezakjes voor onderweg en grotere zakken voor thuis. www.terrasana.nl
ADVIESPRIJS VANAF € 1,49 45 G
ADVIESPRIJS VANAF € 5,45 250 ML
Proef de zomer! Met deze heerlijke biologische siropen van Ekoland. Verkrijgbaar in vijf varianten: aardbeien, framboos, granaatappel, zwarte bes, vlierbloesem of limoen. Met één fles siroop maak je maar liefst 3 liter limonade, een heleboel lekkere toetjes, zelfgemaakte ijsjes of friszoete mocktails! www.natudis.nl
ADVIESPRIJS VANAF € 4,59 500 ML
Vijf en S mak siroop • zomer 2018 27
ECHT GOED
Fris & beschermend Speick Organic 3.0 douchegel is gemaakt van energetisch water met de hoogste kwaliteit biologisch roggeferment. Om onze natuurlijke hulpbronnen te beschermen is gekozen voor een palmolievrije formule, gemakkelijk biologisch afbreekbaar en een recyclebare verpakking van herwinbare grondstoffen. www.natradabiologischeverzorging.nl
nieuw!
zin in LATTE?
ADVIESPRIJS € 7,99 200 ML
De bijzondere smaak van Biocafé koffiebonen hangt nauw samen met de plek waar de koffiestruiken groeien, zoals dat ook voor wijndruiven geldt. De milde 100% Arabica bonen komen uit Latijns Amerika, de pittige Regular bonen uit Peru en Uganda en de krachtige Dark Roast uit Mexico en Peru. Welke roast wordt het? www.natudis.nl
Geniet van heerlijke hot drinks zonder je schuldig te voelen! Je lengt het poeder aan met een (plantaardige) melk van jouw keuze. Rijstdrank is wat ons betreft de lekkerste keuze.
Curcuma vanilla latte
ADVIESPRIJS € 6,85 500 G
cacao latte
Deze heerlijk geurende latte bestaat voor meer dan de helft uit kurkuma en is de perfecte samenstelling om de trendy ‘golden milk’ mee te maken.
Extra grote zak
Een heerlijke basis voor een lekkere aardse en toch ook zoete chocolademelk. Nét een beetje anders. Ook heerlijk om koud te drinken.
1 tl op 250 ml (30 porties) 1 el op 250 ml (20 porties) kurkuma (54%), kaneel, cacaopoeder, gember, vanillepoeder 5%, zoethout, zwarte peper
6 x 150 g
kokosbloesemsuiker (gula jawa), cacao (20%), hennep, maca,
Gezonde bite
6 x 200 g
Curcuma ginger latte
Matcha latte
Een heerlijke kruidige maar toch ook zachte latte. Met dit drankje worden alle zintuigen geprikkeld. Met maar liefst 53% kurkuma is dit een echt powerdrankje!
Dé vervanging voor koffie. Niet dat het ernaar smaakt, maar het geeft eenzelfde soort oppepend gevoel. Verfrissend én verwarmend!
1 tl op 250 ml (30 porties)
1 el op 250 ml (20 porties)
kurkuma(53%), kaneel, gember 15%, nootmuskaat, kardemom, zwarte peper, saffraan
kokosbloesemsuiker (gula jawa), matcha (20%) hennep, maca,
6 x 150 g
De 400+ biologische producten van TerraSana zijn verkrijgbaar bij (online) biowinkels door heel Nederland.
Goede koffie begint bij goede bonen
6 x 200 g
Extra Pure - 94% Ontdek de nieuwste smaak van Lovechock: Extra Pure met 94% cacao. Een combinatie van biologische rauwe chocolade, gezoet met dadels zonder toegevoegde suikers. Voor iedereen die houdt van een pure, krachtige en donkere chocolade. www.lovechock.com
De cashewnoten van De Nieuwe Band worden ingekocht bij Achal, een Indiaas bedrijf dat veel waarde hecht aan goede arbeidsomstandigheden en een fair inkomen voor iedereen. Lekker puur als snack of in salades, wokgerechten, lekkere spreads en meer. Boordevol magnesium, fosfor, eiwit en ijzer. www.nieuweband.nl
ADVIESPRIJS VANAF € 23,50 1000 G
ADVIESPRIJS VANAF € 2,99 40 G • zomer 2018 29
CO LO FO N
advertenties
Eco-logies in de Achterhoek. Modern comfort, warme sfeer. www.detimmerschuur.nl De Roek Vakantiebungalows bij Otterlo, 1500m van Hoge Veluwe. Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij en vegetarische maaltijden. www.deroek.nl
Boer Paco Salcedo is de
trotse voorzitter van de coöperatie Almendrera del Sur in Andalusië, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coöperatie. Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.
EKO textiel bij PURE COVERZ: bed-bad-tafel-keuken & stoffen www.purecoverz.nl (0226) 34 19 65 Biologische, eerlijke mode m/v en textiel. Winkel en webshop Sus & So H'sum www.susenso.nl Biologische en natuurlijke kleding, voelt goed, staat mooi, is (h)eerlijk! kijk bij www.ecotex.nl Biologische bloembollen Bijenvriendelijke bloemen webshop www.naturalbulbs.nl
groeneboekenshop.nl 1.001 boeken voor mensen met een groen hart
neem een kijkje
Alle duurzame en groene boeken bij elkaar in één shop koken-eten-tuinieren-landbouw-bewust leven en meer
smaakmakend@bionext.nl
REDACTIE
Anneke Ammerlaan (hoofdredacteur) Sabine Horsting (redactieraad) Casper Kromkamp (redactieraad) Natudis en De NIeuwe Band/Odin
ART DIRECTION & VORMGEVING
Marc van Meurs • Yullan Oosterhof
FOTOGRAFIE & ILLUSTRATIE
Sven Benjamins • Karoly Effenberger • dutchphotography.nl • Zoltan Koraï • Shutterstock.com
MEDEWERKERS
Bianca Daniels • Ulrika Gustafsson • Serena Korf • Femke Mosch • Ingmar Niezen • Nicole Willemse
LITHOGRAFIE
Grafimedia Amsterdam
Open Dagen Kruidencursussen Biol. Kruidentuin en Webshop www.Kruidenrijk.nl (06) 387 315 63
Roto Smeets
Kijk op www.bionext.nl voor de laatste biologische nieuwtjes, speciale acties en leuke evenementen. En schrijf je in voor onze nieuwbrief!
Ortja Wille en Nele Vandersickel zijn de gezichten achter Schonestadsmeisje. Ze leerden elkaar kennen via de eigenaar van de eerste verpakkingsvrije winkel in Gent. Ortja stort zich met hart en ziel op afvalarm leven. Ze is compatibel met Nele, die gepassioneerd is door minimalisme en eenvoudig leven. ‘Ik heb al een paar jaar geen vuilnisbak meer in huis.’
UITGEVER Bionext • Nieuwe Kazernelaan 2 D42 6711 JC Ede (GLD) • (030) 233 99 70
ECOLONIE.EU voor een inspirerende vakantie in Frankrijk.
Wilt u hier ook adverteren? Dat kan al vanaf 60,00 (ex. btw). Meer info: Bionext, Renáta Horenová, tel. (06) 186 50 517 en horenova@bionext.nl of kijk op www.smaakmakend.nl
Schonestadsmeisje
SMAAKMAKEND 2 • ZOMER 2018
Smaakmakend is een uitgave van Bionext. Het blad verschijnt vier keer per jaar en wordt u aangeboden door uw biologische specialist. In Smaakmakend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Bionext.
TEKST NICOLE WILLEMSE • FOTOGRAFIE KAROLY EFFENBERGER
ste e b e D es j s e r d Bio-a
FRISSE KIJK
ZERO WASTE? ‘We zeggen liever afvalarm. We proberen afval en verspilling te beperken tot een minimum, maar ook te onderzoeken wat er van begin tot eind allemaal bij productie komt kijken. Wat we merken: onze bewustwording wordt alleen maar groter. Als je besluit minder weg te gooien, ga je vanzelf minder kopen. Het mag gek klinken, maar het is leuk om te doen en kost geen moeite.’
door zichzelf vragen te stellen en op die manier na te denken over de dingen die ze doen en de manier waarop ze het doen. We geloven in de kracht van kleine veranderingen, het sneeuwbaleffect van kleine handelingen. Puur praktisch is Schonestadsmeisje een virtuele plek die mensen in Gent tips geeft en ze locaties wijst. Aan onze rubrieken over duurzaam leven kan iedereen die ze leest iets hebben.’
WAT IS JULLIE DOEL? ‘Ons doel is in de eerste plaats bewustzijn creëren. Zelf te leven zoals we denken dat goed is en mensen daarmee inspireren. Dat is niet hoogdravend bedoeld. We hopen dat mensen aangemoedigd worden om iets te veranderen, al is het maar een klein beetje;
WAT IS JULLIE KIJK OP BIOLOGISCH? ‘Nele gelooft in lokaal, biologisch en de korte keten. Ik, Ortja, besloot voor mijn gezondheid te veranderen naar een ‘clean’ eetpatroon:
zonder toevoegingen, volwaardig én biologisch. Daarnaast gaat biologisch voor mij vooral over het met respect behandelen van de aarde, mensen en natuur.’
DUURZAAM? ‘Duurzaam denken betekent verder denken dan het product dat voor je ligt. Duurzaam leven is voor ons alles onder de loep houden en bedenken welk effect het heeft op je omgeving als je iets doet. Daarom bloggen we niet alleen over verpakkingen maar ook over op reis gaan, over de fiets nemen versus de auto. Duurzaam leven gaat over respect en dan gaat het ineens over heel veel; over relaties, humaniteit, prioriteiten stellen, je tijd goed besteden. En over leven met minder: minder consumeren, minder gebruiken, minder door materialisme gedreven worden. Het verminderen van afval in ons leven heeft het vereenvoudigd, teruggebracht tot de essentie. Er zijn veel dingen die geen plaats meer innemen in ons hoofd, omdat we ze niet meer hebben.’ R www.schonestadsmeisje.com
DRUK
ACQUISITIE
Renáta Horenová (06) 186 50 517 horenova@bionext.nl Advertenties kunnen zonder opgaaf van redenen worden geweigerd. ISSN: 1385-9625 © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en fotograaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuistheden is Bionext niet aansprakelijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.
• zomer 2018 31
bio
Lekker naar de BioBoer —
—
Wat ga jij ontdekken op de biologische boerderij bij jou in de buurt op 16 en 17 juni? Beleef een toffe dag, kijk, ruik, proef en doe mee aan de boerderijchallenge bij jou in de buurt. Tijdens Lekker naar de BioBoer is er bij ruim 100 biologische boerderijen, verspreid over heel Nederland, van alles te zien en doen voor kids en hun (groot)ouders.
Check www.lekkernaardebioboer.nl voor meer informatie
—
Kom ook ontdekken wat de biologische boerderij zo bijzonder maakt
—
Dit jaar hebben we een vette aftrap met een boerderijchallenge door een beroemde YouTuber