nยบ2 | voorjaar 2016
van uw biologische specialist
Bio-tuintje op je balkon Proeven! Meel van hazelnoot of kikkererwten Vegan goodies voor bij de thee Bio-revolutie
Nieuw plukseizoen geopend!
“Saffraan met vitamine D is zonder twijfel het wonderbaarlijkste voedingsduo als je de zon mist” Bart Maes Oprichter van Amanprana
▲ Meng een half theelepeltje (1g) “Vitamin D2 + safran” consommé van Amanprana in een half kopje warm water. Goed roeren en ontdek de kracht van saffraan gecombineerd met vitamine D van de Agaricus paddenstoel en de klassieke superfoods ginseng, ginkgo biloba, guarana en baobab. Geen pil maar een bouillonsoepje. Amanprana maakt het je gemakkelijk. Elke dag.
70% van de Europeanen heeft een tekort aan vitamine D Moe? Winterblues? Uitgeblust? Amanprana helpt snel Geen zon? Drink de krachtige, plantaardige vitamine D2 consommés van Amanprana Zonlicht op de huid zorgt voor Vitamine D aanmaak in het lichaam. Als je niet geregeld de zon op je huid laat schijnen, heb je na een tijdje vitamine D tekort. Gevolg? Je wordt prikkelbaar, moe en lusteloos. Je hebt winterblues. Je voelt je verslagen of opgebrand. Tekenen van vitamine D tekort. Ontstekingen, lage rugpijn, artritis en problemen met het immuunsysteem. Je hele lichaam schreeuwt om vitamine D.
magnesium, voor sterke botten en tanden. Vitamine D zorgt voor een goede spierfunctie en verhoogt je weerstand. Celgroei en celdeling hebben vitamine D nodig. Vele welvaartsziekten hebben hun oorzaak in tekorten aan vitamine D.
hipp
o
Extra vitaliteits-boost met ginseng, ginkgo biloba, guarana en baobab Een gebrek aan zonlicht kan je oplossen door één van beide Vitamin D2 Consommés te drinken. De fijngemalen s at e cr Agaricus paddenstoel (door de Azteken ook wel ‘het Vitamin D2 + safran consommé lichaam van god’ genoemd) in deze consommés geeft je vleugels (het paarse doosje) zijn bijzonder rijk aan vitamine D, chitine, Vitamine D stimuleert de aanmaak van het verteringsenzymen, bèta-glucan en polysacharide. gelukshormoon serotonine. Van sommige dingen Deze twee consommés zijn verrijkt met een mix van word je gelukkig. Vitamine D is er één van. En saffraan superfoods, elk met hun eigen werking en bulkend van ook. Saffraan versterkt het geluksgevoel dat vitamine D de antioxidanten en mineralen. Amandelmeel, ORAC je geeft. Saffraan doet je glimlachen en dromen. Het is Botanico-mix, baobab, Khoisan fleur de sel, ginseng, een natuurlijke antidepressivum. Je slaapt beter. Je kan ginkgo biloba, guarana... stress beter aan. Weg met zwaarmoedigheid. De saffraan in deze consommé is van de hoogste kwaliteit (ISO-1). Wat er niet in zit is even belangrijk als Saffraan heeft een bewezen therapeutisch effect en bevat wat er wel in zit meer dan 150 actieve medicinale stoffen en mineralen. Amanprana garandeert dat volgende junk niet in haar ‘Here comes the sun’. consommés zit: vulstoffen (cellulose, maïszetmeel, maltodextrine), anti-klontermiddelen (stearinezuur, siliciumBeste kwaliteit & voeding als medicijn dioxide, magnesiumstearaat, carboxymethylcellulose), ‘Laat voeding je medicijn zijn’, vertelde Hippocrates glansmiddelen (hydroxypropylmethyl, glycerine), natuurde wereld. Vitamine D zorgt, samen met calcium en lijke of andere kleurstoffen, zoetstoffen (mannitol, xylitol, stevioglycociden), smaakstoffen of aroma’s. 0% gluten. Vitamine D2 of D3? Amanprana koos bewust voor D2. De plantaardige D2 wordt even goed opgenomen als dierlijke of chemische D3. D2 bevat geen chemische of toxische stoffen. 100% bio.
super voeding ▲ 40 g • 40 x 62,5μg (2500IE) Vit D2 Jouw dagelijkse portie vit. D
▲ 40 g • 40 x (62,5μg (2500IE) Vit D2 + 62mg safran). Jouw natuurlijke antidepressivum en dagelijkse portie Vit. D
w w w. n o b l e - h o u s e . t k
0% junk
100% vegan
AMAN PRANA SERENE lEVENSkRACHT
• Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu • Info & inschrijven nieuwsbrief: www.noble-house.tk •
inhoud
voorjaar 2016
15 22
4 recepten in dit nummer Coverfotografie Sven Benjamins | Styling Ulrika Gustavsson | Culinaire realisatie Ingmar Niezen
16 appel-kokos muffins met dadelstroop | scones met studentenhaver | chocolade shortbread met kardemom
22 kikkererwten in tomatensaus met broccoli en halloumi | witlof met pancetta en dadelsiroop | spaghetti met raapsteeltjes in speltroom en gebakken paddenstoelen
4 Biotuinieren in het klein
Dit is dĂŠ tijd om een biologisch zelfpluktuintje te beginnen op het dak of je balkon. Hoe zorg je ervoor dat je straks verse venkel of sappige aardbeien kan plukken?
12 Amandelmeel of kokosmeel?
Heerlijk om spannende nieuwe meelsoorten met aparte smaken te ontdekken. Tien glutenvrije soorten en oneindig veel mogelijkheden. Plus: 3 lekkere recepten voor wie er gelijk mee aan de slag wil.
20 Op naar 2030!
Bionext-directeur Bavo van den Idsert keerde opgewekt terug van de Bio2000. Waarom kan hij niet wachten tot het 2030 is?
en verder in dit nummer 9 22 27 31
Biologische sla Elke dag lekker Winkelwaar Een frisse kijk: Roosmarijn Saat
| voorjaar 2016 3
Tekst Nicole Willemse | Beeld Ingrid Bockting
Lente! Tijd om je balkon, dak- of terrastuintje nieuw leven in te blazen. Bijvoorbeeld door er een biologisch zelfpluktuintje van te maken. Leuk plan, maar hoe zorg je ervoor dat zo’n tuintje vol potten en bakken groeit en bloeit en je er een zomer lang van kunt genieten?
4 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
LS IEMAND WEET HOE je zoiets handig kunt aanpakken, is het Frank Vosselman, medeeigenaar van De Bolster, specialist in biologische zaden. Hij waarschuwt voor de klassieke beginnersfouten. ‘Ga niet aan de slag voor je hebt bepaald in welke windrichting je balkon staat en of er veel of weinig zonlicht komt,’ adviseert Vosselman. ‘Een gewas dat gevoelig is voor wind, heeft daar op een balkon nog meer last van dan in een tuin. Afhankelijk van zonlicht en wind bepaal je dus welke gewassen je het best kunt zaaien. En de vraag waar je in een tuin niet over na hoeft te denken, maar op een balkon of dakterras wel, is: hoe ga je om met waterafvoer? Water geven is doorgaans niet het probleem, maar wat doe je met het overtollige water?
kruiden oogst Boor je gaten in je potten en bakken, dan kan het water wegstromen, maar dan lopen er misschien wel modderstroompjes over je balkon. Wil je dat niet, plaats dan een opvangbak onder je pot.’
Zaad en aarde Wat moeten we, behalve potten en bakken, in huis halen om aan de slag te gaan? ‘Biologische zaden, uiteraard. Die vind je in de natuurvoedingswinkel. Alle door ons ontwikkelde rassen zijn bestand tegen moeilijke condities en zijn ideaal voor het telen onder biologische
omstandigheden. Behalve zaad heb je aarde nodig, biologische zaai- en stekgrond en biologische bemeste tuinaarde; in deze periode van het jaar ook te koop bij de meeste natuurvoedingswinkels. Stekgrond is iets anders dan tuinaarde. Stekgrond geeft de zaadjes een boost om te ontkiemen tot plantjes. Bemeste tuinaarde helpt een plantje om vervolgens goed te groeien. Dankzij de neutrale samenstelling hoef je verder het hele seizoen geen mest meer toe te voegen, een makkelijk aspect van balkontuinieren.’
Zaaien en besproeien En dan begint het echte werk: zaaien. ‘Heel belangrijk is dat je altijd met schone potten werkt, waar geen schimmels van het voorgaande zand of de gewassen in achtergebleven zijn, daaraan kan je nieuwe gewas kapotgaan.
De schaar erin en hup, de keuken in; verser oogsten dan van je balkon kan niet. Kervel en peterselie kun je zo afknippen, ze groeien nog één tot twee keer aan. Dat geldt ook voor bieslook, maar als je de plant goed verzorgt, kun je eindeloos blijven knippen. Knip volgroeide bieslook regelmatig af, dan wordt het geen warboel. Om koriander zo lang mogelijk te oogsten, pluk je het best blaadjes uit de top. Geel geworden korianderblaadjes - en dat geldt ook voor peterselie zijn nog steeds eetbaar, de kleur heeft geen impact op de smaak. Van basilicum knip of knijp je alleen de bovenste bladparen van de steel, in de bladoksels groeien dan weer nieuwe blaadjes. Laat wel een paar grote bladeren aan de plant zitten, die zijn nodig voor de stofwisseling.
invriezen
Heb je een overschot dille, bieslook, peterselie of kervel(blad)? Ingevroren blijft de smaak van deze kruiden redelijk goed behouden. Knip het kruid, was en snijd het en verdeel het over een ijsblokjesvorm. Bewaard in de vriezer heb je de hele winter nog plezier van je zomerse plukbalkon.
| voorjaar 2016 5
bloemetjes
Bloeiende kruiden zien er leuk uit, maar als je de bloemetjes laat zitten, verliest het kruid een deel van z’n aroma. Ga je voor de smaak, haal de bloemetjeser dan uit. Gooi ze niet weg; volgens sommige koks is de smaak van de bloemetjes verfijnder dande blaadjes.
kruidenplantjes gekocht
Verse groene kruiden zijn onmisbare smaakmakers voor de prille lentedagen, als je zin hebt in lichter eten en de echte voorjaarsgroenten nog op zich laten wachten. Gelukkig zijn er dan al potten met verse peterselie, bieslook, kervel, basilicum en koriander – ook biologisch geteeld – om je gerechten het lekkere lentegevoel mee te geven.
Bio is beter
Kies je voor biologische kruidenplantjes, liefst gekweekt uit biologisch zaad, dan weet je zeker dat er geen gentechnologie aan te pas is gekomen. Kruiden die in rap tempo met kunstmest zijn grootgebracht, bevatten meestal veel water en hebben weinig weerstand. Biologische kruiden van goede kwekers krijgen vaak de tijd om langzaam te groeien, zodat ze een stevig wortelstelsel ontwikkelen en hun zelfherstellend vermogen groter is. En ze smaken beter 6 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
Het zaaien doe je niet te diep. Ontkiemen is een samenspel van temperatuur, vocht en licht. Hoe kleiner het zaad is, hoe ondieper je zaait, anders kan het zaad niet ontkiemen. Kleine zaadjes hebben niet veel reservevoedsel en hebben daardoor snel daglicht nodig om voeding uit te halen. Strooi heel losjes zand over de zaadjes en besproei ze met een klein beetje water. Gebruik hiervoor een gieter met broeskop. Als je balkon winderig is of als er veel zon op schijnt, besproei dan om de dag. Het mag geen modderpoel worden, want als de grond te nat is, kunnen zaden niet ontkiemen. Ligt je balkon op de westkant en staat er weinig wind, dan is om de drie dagen bewateren voldoende. O ja, en niet vergeten, als je in het voorjaar buiten zaait, bedek dan je potten en bakken ’s nachts om ze te beschermen tegen nachtvorst.’ En wat kun je zoal kweken? ‘Er is hartstikke veel mogelijk in een pot. Alle
blad- en stengelgewassen kun je nu al zaaien. Pluksla bijvoorbeeld, waar je van kunt blijven plukken, mits je een centimeter sla laat staan als je knipt. Of raapstelen, lekker in een voorjaarsstamppot en als salade. Bladmosterd, heerlijk op een broodje oude kaas. Sperzieboontjes zijn ook lucratief. Die zaai je vanaf half mei. Als je de eerste boontjes hebt geoogst, groeien de volgende er alweer aan. En in een klein potje kun je veel radijsjes kweken. Wortels en knollen zou ik afraden op een balkon, Fruit zou ik ook niet zaaien, daarvan kun je beter plantjes aanschaffen. Ik denk dan aan aardbeitjes en zwarte bessen, lekker snoepen van je balkon. Realiseer je wel dat ook vogeltjes ze lekker vinden.’
Venkel of verse munt? ‘Zelf kweken van kruiden is natuurlijk spannender dan potjes kopen. In principe kun je alle kruiden vanaf een zaadje kweken, al heeft het ene kruid
Even laten wennen Veel mensen kopen kruidenplantjes en zetten die op hun balkon. Deze vroeg in het voorjaar gekweekte kruidenplantjes groeien in kassen waar temperatuur, luchtvochtigheid, water en licht constant en strak gereguleerd zijn. Die beschermde omgeving is gunstig voor de groei, maar maakt ze tegelijk ook kwetsbaar. Heb je kruidenplantjes in kleine potjes aangeschaft, verpot ze dan in grotere potten. Gebruik voedzame, biologische potgrond en geef zo nodig af en toe biologische plantenvoeding. En wil je je kruiden buiten zetten, laat ze dan langzaam wennen. Zet ze op een mooie dag buiten, maar haal de potjes avonds weer binnen. Na een week wennen kunnen ze buiten blijven, mits de nachten niet te koud zijn. Van oudsher is dat na ijsheiligen (11-15 mei).
graag wat zon en staat het andere liever in de schaduw. Snijselderij kan goed tegen koelte en schaduw, dus dat is een goede kanshebber als je balkon op het noorden ligt. Hetzelfde geldt voor lavas (maggikruid), bieslook, venkel en peterselie. Komkommerkruid heeft graag wat meer zon en is graag beschut tegen de wind. Andere warmteaanbidders zijn basilicum, koriander, rozemarijn, tijm, majoraan, lavendel en salie. Onder die condities doen ze het prima in een pot. Kruiden kweken lukt echt iedereen. Weet wel dat sommige kruiden best hoog kunnen worden, en daarmee omvangrijk. Dille, alsem en karwij bijvoorbeeld. Die hebben grote potten nodig, en omdat ze nogal wat ruimte innemen, kun je daardoor andere gewassen niet op je balkon kwijt. Persoonlijk vind ik kruiden waar bloemen in komen aantrekkelijk; je hebt dan zowel het kruid als een bloem op je balkon. Wil je kleur op je balkon, kies dan voor eetbare
bloemen, leuk om je gerechten mee te decoreren. Maar het allerbelangrijkste is natuurlijk dat je zaait wat je zelf lekker vindt. Ben je een theeliefhebber en hou je van muntthee, dan is het toch geweldig om je eigen munt vers van je balkon te knippen?’
Kijken, kijken, kijken Wat is uiteindelijk het geheim van goed balkontuinonderhoud? Frank Vosselman: ‘Dat is haast een flauwe: kijken, kijken, kijken, liefst elke dag even. Als je ziet dat een plantje slapper wordt, geel kleurt of het blad verkleurt, dan weet je dat er iets aan de hand is.’ En dan? ‘Onze website (www.bolster.nl) is een digitale tuinhulp, met filmpjes en teelttips. Volg ons op Facebook, bekijk de blogs en vlogs van mensen elke week een update geven van hun tuin, daar steek je veel van op. Heb je nog steeds een probleem, stel dan je vraag via Facebook. Je krijgt altijd antwoord.’
de bolster
De Bolster is een klein biologisch zaadbedrijf in een wereld waarin voornamelijk megabedrijven opereren. De kleinschaligheid biedt De Bolster het voordeel dat het bedrijf controle kan houden over de hele keten: vanaf het moment dat een zaadje de grond in gaat tot de verpakking en verzending. Zaden die je bij De Bolster koopt zijn 100% biologisch, 100% GMO-vrij en vermeerderd via de klassieke veredeling ( je kunt hierover meer lezen op www.bolster. nl). In 2015 verkocht De Bolster meer dan 390 soorten zaden. De Bolster, Oude Oenerweg 13 8161 PL Epe tel: (0578) 62 14 33 www.bolster.nl www.facebook.nl/deBolsterBV | voorjaar 2016 7
NIEUW:
Tofulicious Wok Ideaal met wokgroenten, rijst, noedels of pasta
Ideale producten voor een ideale wereld. Dat is ons ideaal. In onze keuken zijn we dan ook altijd op zoek naar een nog lekkerder product voor een nog betere wereld. Neem bijvoorbeeld onze Tofulicious Wok. Of je nu kiest voor Natural, Mild Chili of onze nieuwste variant Teriyaki. In combinatie met wokgroenten en noedels of rijst heb je in een handomdraai een maaltijd op tafel. Dat is 100% biologisch, 100% plantaardig, maar vooral 100% lekker. Proef het zelf en laat je verrassen!
De lekkerste wokrecepten vind je op ProLaTerre.com
Biologische sla van eigen bodem, we moesten er even op wachten. Waarom komt biologische sla (bijna) nooit uit de kas? IN DE LENTE is het een schitterend gezicht: in lange rijen groeien de slakroppen op het biologische bedrijf Bijzonderland van Martin van ’t Veen. Kropsla, rode en groene eikenbladsla, bataviasla, bintsla, salanova en radicchio. Allemaal hebben ze een andere bladstructuur en een andere kleur.
Volle grond Vanaf eind maart begint hij met ‘snijden’ en liggen de eerste biologische kroppen in de winkel. In tegenstelling tot de gangbaar geteelde slasoorten die al veel eerder te koop zijn. ‘Dat komt doordat gangbare sla niet in de volle grond hoeft te worden geteeld’, zegt Martin van ’t Veen. ‘Het kan ook op steenwol of zelfs in water. Dat kan in elk seizoen.
Biologische sla moet geteeld worden in de volle grond die rijk is aan de noodzakelijke grondstoffen. En aangezien de kroppen pas groeien bij een temperatuur vanaf een graad of tien, poten we de plantjes pas in februari. Voor die tijd is het nog te koud. Met één uitzondering: veldsla. Die komt wél in de winter van het land.’
Langer licht Kun je biologische sla niet in de kas telen om ook in de koudere maanden sla te kunnen oogsten? Het kán wel, volgens Martin van ’t Veen, maar er zijn maar weinig telers die het doen. Hij schat dat negentig procent van de Nederlandse biologische sla van de koude grond komt. ‘De kosten wegen niet op tegen de baten’, zegt hij.
‘Zeker niet voor relatief kleine telers. Sla groeit pas wanneer de dagen weer langer worden. Zolang het licht is, groeit de slaplant, ’s nachts staat hij stil. Hoe langer de dagen, hoe beter en sneller de plant groeit. Wil je het seizoen door middel van kasteelt vervroegen, dan zul je als tuinder extra verlichting moeten ophangen. Zonder extra licht duurt de groei van een slaplant twee keer zo lang.’
Minstens 10 graden Verlichting is niet de enige reden dat veel biologische tuinders afzien van kasteelt als het om sla gaat. Omdat de slaplant minstens tien graden nodig heeft om te groeien, zul je als tuinder ook energie moeten opwekken om de kas te verwarmen. Hoe vroeger in het jaar, hoe kouder, dus hoe meer je moet stoken. ‘Er zijn wel tuinders die het doen’, zegt Martin van ’t Veen. ‘Maar het zijn er niet veel. Vooral voor kleine telers is het niet rendabel. Het zou de sla onbetaalbaar maken.’ Zelf teelt hij niet in de kas omdat het niet strookt met zijn filosofie. ‘Ik teel biologisch omdat ik geloof dat dat beter is voor de plant én voor het milieu. Energie opwekken betekent meer CO² uitstoten en dat past niet in onze duurzaamheidsgedachte. Wij willen onze carbon footprint zo klein mogelijk houden.’ Nu ligt er volop biologische sla van eigen bodem in de winkels. Martin van ’t Veen is dagelijks druk met sla snijden en leveren. Dat vindt hij de charme van Nederlandse biologische sla: ‘De enige slasoort die je in de winter kunt telen is veldsla. Daarna komen in de lente en zomer al die andere soorten. Hollandse biologische sla is een seizoensproduct. Er is niets mooiers dan in het seizoen tussen die rijen slakroppen door te lopen. Voor mij staat sla voor zon, lente, groei en energie. Ik word er vrolijk van.’ | voorjaar 2016 9
n i e u w!
k a a s va n Wee rrib b en Z u ivel, bin n en k ort ve rk ri jg ba a r
Biologische echtee boeren zuivel Rechts chtstr chts tstree tree ks va van de boerderij Rechtstreeks Uit Ui het he natuurgebied natuurge ur bied Weerribben-Wieden urge We
WWW.WEERRIBBENZUIVEL.NL
el rt uiv nko n! r Z ne zie ive bin te Zu er uit mt rs ko nde a
biodynamische kwaliteit
Wij zijn zuiver in herkomst, zuiver in kwaliteit, zuiver in ons verhaal. Wij zijn Zuiver Zuivel.
• bereid met melk van unieke biodynamische boerenbedrijven die continu in ontwikkeling zijn • van koeien met hoorns www.zuiverzuivel.nl
Het oude graan voor een modern leven
KAMUT® khorasan tarwe, met zijn zachte en nootachtige smaak, wordt gewaardeerd voor zijn hoge voedingswaarden en zijn lichte verteerbaarheid. Voedingswaarde en energie. KAMUT® khorasan tarwe levert meer energie dan moderne tarwe en bevat meer eiwitten, aminozuren, vitaminen en mineralen, als zink, kalium, ijzer, fosfor, magnesium en vooral selenium, een spoorelement dat bekend staat om zijn sterke antioxidante eigenschappen. Verteerbaarheid en onderzoek. KAMUT® khorasan tarwe werd nooit genetisch gemanipuleerd en bevat minder complexe gluten die gemakkelijker te verteren zijn. Het is een uitstekend alternatief voor moderne tarwe. Uit een studie blijkt dat de meeste personen, die niet aan coeliakie leden maar wel gevoelig waren voor moderne tarwe, geen problemen hadden met het eten van KAMUT® khorasan producten.
Proef het verschil. Door zijn unieke smaak en gemakkelijke verteerbaarheid is KAMUT® khorasan tarwe de ideale graansoort voor tal van verschillende bereidingen, gaande van een snelle hap tot een volledige maaltijd. De zachte smaak van deze graansoort elimineert daarenboven de behoefte aan extra suiker in de producten. Naast meel, het basisingrediënt van brood, pannenkoeken, koekjes en cake, is dit graan ideaal voor snacks, ontbijtgranen en muesli, pasta, boulgour, couscous, pizza, plantaardige dranken, bier, kweekgrassap, enz. Onze recepten zijn beschikbaar op www.kamut.com Herkomst. Een voorouder van moderne tarwe, khorasan tarwe is afkomstig van Mesopotamië, gelegen in de Vruchtbare Sikkel, een gebied in het Midden-Oosten dat zich uitstrekt van Egypte tot de valleien van de Tigris en de Eufraat.
Het KAMUT® handelsmerk garandeert: authentiek khorasan graan altijd biologisch verbouwd nooit genetisch gewijzigd een eiwit gehalte van 12-18% 98% vrij van alle sporen van ziekten 99% vrij van contaminerende variëteiten van modern tarwe Wat zegt de wetenschap: hoge voedingswaarden antioxidante en ontstekingsremmende eigenschappen gunstig voor de darmflora verbetering van de symptomen van het prikkelbare darmsyndroom vermindering van cardiovasculaire risicofactoren gunstig voor mensen die lijden aan glutengevoeligheid die niet is gebonden aan coeliakie bescherming tegen de ontwikkeling van diabetescomplicaties Het volledig onderzoeksprogramma kunt u raadplegen op www.kamut.com Dit alles is mogelijk dank zij: biologische landbouw reinigen van het graan audits bij verdelers hoge kwaliteit gegarandeerd dank zij het KAMUT® handelsmerk controle mogelijkheid om de puurheid van eindproducten na te gaan Waar kopen. KAMUT® khorasan producten zijn verkrijgbaar in de meeste natuurvoedingswinkels, biologische winkels en bakkerijen. Alle beschikbare producten, per land en per categorie, zijn terug te vinden op www.kamut. com. Voor meer informatie, contacteer nele.callebert@kamut.com
MERK KHORASAN TARWE MERK KHORASAN TARWE
nele.callebert@kamut.com - www.kamut.com - Tel. +33 (0)6 64 87 72 92
Varieer met 10
n voor alternatiekveerecepten verrukkeetelniojf wil experimenteren met
ij wil ege de Wie glutenvr oorten vanw ls e e m e w u ie kan zijn hart spannende n gezondheid, f o k a a sm e swinkel. apart atuurvoeding n e d in n le a n en oph zoveel smake , n e rt o so l e Zove en. mogelijkhed
HAZELNO OTMEEL
KOKOSMEEL
LIJNZAAD MEEL
Amandelmeel
KIKKERERWTENMEEL
12 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
glutenvrij meel
MaĂŻsmeel
Hennepl zaadmee
Rijstmeel
Quinoameel
Sojameel
| voorjaar 2016 13
Het is ook leuk om meel van amandel en kokos bijvoorbeeld zelf op smaak te mixen
LIJNZAAD MEEL Dit meel bevat veel eiwitten en vezels en wordt door sporters vaak als aanvullende voeding gebruikt. Lijnzaad zet wel heel erg uit, dus voeg het altijd ergens aan toe, bijvoorbeeld in shakes of smoothies of in de yoghurt of kwark. Lijnzaadmeel wordt ook gebruikt als alternatief voor ei in veganistisch gebak. Reken voor het vervangen van 1 ei met 1 eetlepel lijnzaadmeel en 2½ eetlepel water.
KIKKERERWTENMEEL Dit meel van kikkererwten is een klassiek ingrediënt in de Indiase keuken, waar het wordt gebruik in een soort beignetbeslag. In de keuken van de Franse en Italiaanse Rivièra wordt er een soort flatbread van gebakken dat in Frankrijk ‘socca’ heet en in Italië ‘farinata’. Je kunt kikkererwtenmeel ook gebruiken in bijvoorbeeld muffins.
Amandelmeel
Amandelmeel bestaat voor 100 procent uit fijngemalen witte amandelen. Een basisingredient voor verfijnde Franse patisserie als macarons. Amandelmeel is een smaakvol glutenvrij alternatief voor tarwebloem en geschikt voor zoet en hartig gebak. Het rijst wel minder dan bloem.
Rectificatie artikel over granen: In het januarinummer van Smaakmakend zijn in het artikel ‘Granen in de etalage’ enkele onjuistheden terechtgekomen. DE JUISTE OMSCHRIJVING IS: Alle granen behoren tot de familie der grassen, Graminae. Sommige van deze granen bevatten gluten, zoals de graansoorten tarwe (en dus KAMUT© khorasan, durum, spelt, freekeh), rogge en – en in veel mindere mate – de graansoort gerst.
De overige graansoorten – haver, teff, gerst, gierst, maïs, rijst – bevatten geen gluten.
Pseudogranen heten zo, omdat ze op dezelfde manier gebruikt kunnen worden als granen. Ze behoren botanisch tot andere families. Pseudogranen zijn onder andere boekweit, teff, quinoa en amaranth.
Het graan KAMUT© khorasan wordt exclusief biologisch geteeld en is nooit genetisch gewijzigd. De naam van de tarwesoort is khorasan. KAMUT© is het handelsmerk om de originele kenmerken van het oude khorasan tarwe te beschermen. Het woord Kamut betekent tarwe in de oude Egyptische taal en is geen naam van een graan. 14 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
HAZELNOOTMEEL Voor dit meel worden hazelnoten eerst geroosterd en daarna fijn gemalen. Dat geeft het meel een mooie, diepe en nootachtige maak. Je kunt het meel gebruiken in plaats van (een deel) tarwebloem. Maar het is ook lekker in muesli, in desserts, als topping over yoghurt of fruit of – eventueel gemengd met kruiden – als crumble over hartige gerechten.
Quinoameel Dit meel wordt van hele quinoazaden gemalen. Je kunt het gebruiken in plaats van tarwemeel, maar houd er wel rekening mee dat het meer vocht opneemt en dat er bakpoeder of baksoda aan toegevoegd moet worden voor de luchtigheid. Gebak bereid met quinoameel krijgt een nootachtig, licht bitter smaakje.
Rijstmeel
Dit meel is heel fijn en zanderig en kan veel vocht opnemen. Je kunt er klassieke rijstepap van koken en het gebruiken als alternatief voor aardappelzetmeel of maïzena. Vervang voor een bros koekje de tarwebloem door half rijstmeel en half amandelmeel. Of bak pannenkoekjes van het rijstmeel om bij oosterse wokgerechten te serveren.
Maïsmeel Dit fijne maïsmeel wordt gemalen van de hele korrel. In Mexico worden er platte broden – tortilla’s – van gebakken. Je kunt met maïsmeel ook lichter gebak bereiden zoals cakes. Je moet dan wel wat extra bakpoeder toevoegen. Of maak eens een boerenomelet met maïsmeel en (een restje) groente.
Sojameel
Dit meel heeft 35 procent eiwit, 19 procent vet en is koolhydraatarm. Je kunt sojameel gebruiken om sauzen of shakes te binden. Ook kun je in bakrecepten circa 20 procent van het meel door sojameel vervangen. Net zoals lijnzaadmeel kun je van sojameel en water een eivervanger maken. Reken voor 1 ei: 1 eetlepel sojameel en 2 eetlepels water.
Hennepzaadmeel
Voor dit meel worden hennepzaden ontvet en vervolgens gemalen. Het meel bevat rond de 30 procent eiwit en 20 procent vezels. De smaak is nootachtig. Hennepmeel wordt vooral gebruikt voor het eiwitgehalte. Voeg het toe aan muesli of vervang 5-10 procent van het meel waar je brood van bakt door hennepzaadmeel.
Tekst Anneke Ammerlaan | Beeld Sven Benjamins | Styling Ulrika Gustafsson
KOKOSMEEL Dit meel is rijk aan vitamines en mineralen. De kokosnoot is vet en dat is het meel ook, daarom leent het zich goed voor veel gebaksoorten en zelfs als alternatief voor (het veel duurdere) amandelmeel. Kokosmeel neemt wel veel vocht op, daar moet je in je recepten rekening mee houden.
Vegan goodies
voor bij de thee
appel kokos s muffin lde met da p stroo
| voorjaar 2016 15
Snelle bites uit de oven
Zin in iets zoets en verrassends bij de thee en gebruik je liever geen dierlijke producten? Probeer dan deze recepten uit. Ze zijn makkelijk te maken en weergaloos lekker. scones met studentenhaver vegan, 8-12 stuks
vegan, 30 stuks
1 eetlepel lijnzaadmeel (zie ook pag. 12) | 2½ eetlepel water | 200 ml kokosmelk, op kamertemperatuur | 1 theelepel citroensap | 4 eetlepels dadelsiroop | 75 g gesmolten kokosolie | 175 g bloem | 75 g amandel-meel (zie pag. 14) | 2 theelepels baksoda | 2 theelepels gemalen kaneel | 35 g rietsuiker | 75 g geraspte kokos | 1 appel, in heel kleine stukjes | muffinplaat met 12 holletjes | 12 papieren cakevormpjes
1 eetlepel lijnzaadmeel (zie ook pag. 12) | 2½ eetlepel water | 125 ml amandel- of sojamelk | 250 g bloem | 2 theelepels baksoda | 60 g riet- of kokosbloesemsuiker | geraspte schil van 1 citroen | 50 g veganistische margarine, in stukjes | 100 g grof gehakte studentenhaver bakplaat bekleed met bakpapier
150 g harde veganistische margarine, op kamertemperatuur | 90 g poedersuiker | 175 g bloem | 35 g rauwe cacaopoeder | 15 g maïzena | mespunt gemalen kardemom | mespunt zout | handmixer | stuk bakpapier | vel huishoudfolie | deegroller | bakplaat bekleed met bakpapier
vegan, 12 stuks
Verwarm de oven voor op 200 °C. Leg in elk muffinholletje een cakevormpje. Meng in een smalle en hoge kom het lijnzaadmeel goed met het water en laat dit enkele minuten staan tot het een soort gel wordt. Roer de kokosmelk, het citroensap, de dadelsiroop en de gesmolten kokosolie erdoor en klop het geheel met de staafmixer glad. Zeef de bloem met de baksoda, kaneel, suiker en wat zout boven een ruime kom. Roer het amandelmeel, de appel en 60 g geraspte kokos erdoor. Maak in midden een kuiltje. Schenk het melkmengsel in dit kuiltje van het meelmengsel en roer met een vork alles tot een licht klonterig beslag. Stop met roeren zodra er geen meel meer zichtbaar is. Verdeel het beslag over de muffinvormpjes en bestrooi met de rest van kokos. Zet de vorm op het rooster in het midden van de oven en bak de muffins in ca. 20 minuten gaar en goudbruin. Ze zijn gaar als een in het midden gestoken satéstokje er weer droog uit komt. Laat de muffins uit de vorm op een rooster afkoelen.
16 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
Chocolade shortbread met kardemom
Verwarm de oven voor op 150 °C. Meng in een smalle hoge kom het lijnzaadKlop in een kom met de handmixer de marmeel goed met het water, laat dit enkele garine met de suiker tot het mengsel eruit minuten staan tot het een soort gel wordt. ziet als een zalfje. Zeef de bloem, cacaopoeRoer de melk en het citroensap erdoor en der, maïzena, kardemom en het zout boven klop het geheel met de staafmixer glad. de kom en klop met de mixer op een lage Zeef boven een ruime kom de bloem met stand tot alles korrelig is. Kneed het deeg de baksoda, de suiker en wat zout. Voeg de even door, pak het in huishoudfolie en laat margarine toe en wrijf met de vingertoppen het 30 minuten in de koelkast rusten. totdat je een kruimelig mengsel hebt. Roer Leg het deeg op een stuk bakpapier, spreid het melkmengsel door het meelmengsel. het folie uit en legt het op het deeg. Rol het Bestrooi het werkvlak met een beetje bloem, deeg over de huishoudfolie uit tot een rechtleg het deeg erop en kneed het nog even door hoekige lap van ca. 3 mm dik. Verwijder het tot het een samenhangend geheel is. Kneed folie, snijd van het deeg rechthoeken van 3 x nu de studentenhaver door het deeg en vorm 6 cm en leg ze iets uit elkaar op de bakplaat. er een bal van. Leg het deeg op de met bakPrik elk plakje deeg 2x maal in met een vork papier beklede bakplaat, dek het af met huisen versier de randjes door er met een vork op houdfolie en laat het 10 minuten rusten. te drukken. Schuif de bakplaat in de oven en Verwarm intussen de oven voor op 200 °C. bak de koekjes in 25 minuten gaar. Laat ze Haal het huishoudfolie los en leg het losjes op de bakplaat afkoelen en bewaar ze in een over het deeg. Rol het deeg over het folie uit trommel. tot een ronde lap van ca. 2 cm dik. Verwijder het folie en snijd de lap in 8-12 punten Bestrijk het deeg eventueel nog met een lepel amandel- of sojamelk. Schuif de bakplaat in het midden van de oven en bak de scones in ca. 20 en illespread er) vegan van minuten goudbruin en gaar. z (in de om
Lekke
r m et
jam of aardbeien s aardbei. met plakje
Recepten Anneke Ammerlaan | Fotografie Sven Benjamins | Styling Ulrika Gustafsson | Koken Ingmar Niezen
appel-kokos muffins met dadelstroop
ti p e spread
d klop voor rbare e m 100 g s e garine e h sc mar veganisti iker en poedersu een met 100 g tot lepoeder wat vanil serveer op crème en peratuur. kamertem
scones met studentenhaver
| voorjaar 2016 17
Echte duurzaamheid Onze gestreepte tonijn wordt individueel met de hengel gevangen in de Azoren. De vangst wordt met zorg behandeld, met de hand gefileerd en ingeblikt, samen met uitsluitend biologische ingrediënten. Dit alles gebeurt op het eiland Sao Jorge. Echte kwaliteit: onze gestreepte tonijn wordt individueel met de hengel gevangen en verpakt in de Azoren….
5
beginselen: Land-Zee-Mensen Lokale boten
• Geen verrezeevloten
Gezond eten
• Uitgangspunt is eerlijk werk, eerlijke handel en ondersteuning van de vissersgemeenschap
4 Geen illegale visserij • Volledige traceerbaarheid, korte leveringsketen van vangst tot blik
5 Goed voedsel
• Kwaliteit en zorgvuldige inkoop vanuit de “slow food” filosofie
SE
N AC T I O
indien mogelijk
SE
3 Lokale verpakking
AC TI
N
• Geen bijvangst van bedreigde diersoorten of niet bedoelde soorten • Geen bodemtrawls
A
O
2 Gerichte methodes
A
1
Fish4Ever wil graag communiceren en participeren. Wij zijn actief deelnemer van Slow Fish en Sustainable Fish City. Daarnaast ondersteunen we Environmental Justice Foundation (Stichting rechtvaardigheid inzake het milieu) en de hengelvissersfederatie International Pole and Line Federation om billijke visserij en de rechten van arme gemeenschappen te verdedigen. We faciliteren filmvoorstellingen en gesprekken. We voeren campagnes tegen industriële tonijnvangst, werven fondsen tegen illegale visserij en promoten mariene parken. We houden van onze klanten, want zonder hen zijn wij geen Fish4Ever!
De gezondheidsrichtlijnen bevelen aan om drie porties vis per week te eten. Maar in het huidige jachtige bestaan kan het moeilijk zijn om maaltijden vooruit te plannen. Ons advies: zorg dat je altijd Fish4Ever op voorraad hebt. Het smaakt heerlijk in de salade, op sandwiches of toastjes. En het past ook goed bij pasta, rijst of aardappelen. Snel, eenvoudig, gezond en smaakvol. En als je van een uitdaging houdt, maak eens viskoekjes, visballetjes of vistaart. Wij vinden dat ingeblikte vis niet te goedkoop mag zijn omdat het van een goede bron moet komen en geweldig moet smaken. Kortom, ingeblikte vis waarop u kunt vertrouwen. We geven een set van drie van onze nieuwe smakelijke makreelvariaties weg aan tien gelukkige lezers van Smaakmakend – stuur eenvoudig een mail naar marketing@organico. co.uk of neem contact met ons op via FB of Twitter.
• Lees meer op www.fish4ever.eu • Bekijk onze video (2 min.) • Volg ons op FB/Twitter
Vegan goodies bij de thee
Chocolad e shortbre ad met kardemom
| voorjaar 2016 19
Bio-revolutie op komst! Tijdens de Bio1000 bijeenkomst bogen meer dan vijfhonderd mensen uit alle gelederen zich over de vraag: waar staat biologisch in 2030 en wat is daarvoor nodig? Bionext-directeur Bavo van den Idsert kwam goedgehumeurd terug. Biologische landbouw en voeding wordt de norm. R WAREN MEER DAN vijfhonderd mensen naar Ede gekomen om in het Plantion met elkaar te praten over de toekomst van biologische voeding en landbouw. De Bio1000 werd georganiseerd volgens de G1000-methodiek. Daarbij gaan mensen in verschillende rondes met elkaar in gesprek. Samen bepalen ze per ronde welke thema’s belangrijk zijn. Bionext-directeur Bavo van den Idsert was er ook en wat hem echt raakte is het draagvlak dat biologisch in Nederland heeft. ‘Er waren biologische boeren, merkhouders, winkeliers, vertegenwoordigers van overheden, banken en ngo’s en natuurlijk consumenten. Allemaal hadden zij een eigen verhaal waarom zij biologisch een warm hart toedragen.’
Geen kleine ambitie Waar iedereen het over eens was: biologische landbouw en voeding moeten in 2030 de norm zijn. ‘Dat is geen kleine ambitie’, zegt van den Idsert. ‘Biologische landbouw maakt in Nederland drie procent van het totale landbouwareaal uit. Ook de consumptie zit rond de drie procent marktaandeel. Om de norm te worden, zeg minimaal de helft van de landbouw en voeding, moet er een revolutie plaatsvinden.’ 20 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
Om die revolutie tot stand te brengen werden op de Bio1000 verschillende plannen en projecten bedacht. Bijvoorbeeld projecten op het gebied van educatie en ‘true pricing’, om de ‘echte’ prijs van gangbare en biologische producten te vergelijken. De projectideeën werden in de afgelopen maanden verder uitgewerkt en eind januari op de Biobeurs in Zwolle gepresenteerd.
U maakt het verschil Is zo’n revolutie werkelijk mogelijk? Volgens Bavo van den Idsert wel. ‘Je ziet het nu bij de energiesector gebeuren: de massale doorbraak van wind-, zonne-, water- en bio-energie heeft het einde van de fossiele energievoorziening ineens heel dichtbij gebracht. Kolencentrales, schaliegas, de oliesector, ze passen bijna niet meer in deze tijd. Ik denk dat de consument hierin een hoofdrol speelt. Die consument wil namelijk, net als in de energiesector, iets anders. Hij weet dat hij via zijn voedingskeuze grote invloed kan uitoefenen op de productiewijze. Dat proces is volop gaande. Niet voor niets groeit de omzet in biologische voeding wereldwijd elk jaar met zo’n tien procent. Dat wordt alleen maar meer. Zeker als ook de druk op banken en pensioenfondsen toeneemt en als ook de overheid gaat kiezen voor
‘Het proces is volop gaande. Niet voor niets groeit de omzet in biologische voeding wereldwijd elk jaar met zo’n tien procent.’ ‘We geven jaarlijks 92 miljard uit aan gezondheidszorg. Uit cijfers van 2011 blijkt dat 2,5 miljard daarvan alleen al gaat naar obesitas. Maar het zijn eind-van-de-pijplijnoplossingen die we nu toepassen. We moeten de kern van het probleem aanpakken: zorgen dat mensen géén obesitas krijgen. Bijvoorbeeld door kinderen op school al te leren over gezonde voeding en het verband tussen foute en goede voeding en gezondheid. Alleen dan zorgen we er op lange termijn voor dat de crisis wordt bezworen.’
Antwoord
Bavo van den Idsert op de moestuin van Kraaybeekerhof in Driebergen
schone landbouw.’ Dat laatste zal volgens Bavo van den Idsert gaan gebeuren. Het zal ook wel moeten, want overheden hebben verschillende crises te bezweren. Niet alleen de klimaatcrisis, maar ook de milieucrisis en de gezondheidscrisis. Van den Idsert:
Volgens van den Idsert is de keuze van overheden voor schonere landbouw onafwendbaar. ‘Als je weet dat landbouw en voeding ongeveer een derde van de CO2-uitstoot voor hun rekening nemen, dat ze grote invloed hebben op bodemvruchtbaarheid en biodiversiteit en een directe relatie hebben met onze gezondheid, dan kán het niet anders’, zegt hij. ‘Alleen een landbouw zonder gif en kunstmest en een gezonde bodem die veel koolstof bindt, heeft een antwoord op al die problemen. En laten dat nu net de sterke punten van biologische landbouw zijn.’ Tijdens de Bio1000 sprak Van den Idsert heel veel mensen die allemaal iets hebben met biologische voeding en landbouw. Het is volgens hem een afspiegeling van de transitie die nu rond voeding gaande is. ‘Mensen willen zelf het heft in handen nemen en de wereld verduurzamen. Om welke persoonlijke reden dan ook: bescherming van de natuur, gezondheid, sociale verbondenheid. Al die bevlogen verhalen hebben me enorm geraakt.’ Wat hij maar zeggen wil: de revolutie is al gaande. Van den Idsert: ‘Ik kan niet wachten tot het 2030 is.’ www.bio1000.nl | voorjaar 2016 21
Kikkererwten in tomatensaus met broccoli en halloumi
Kikkererwten van de Nie
uwe Band
22 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
Witlof met pancetta en dadelstroop uit de oven
b
elke dag lekker
w
Dadelstroop van de Traay
| voorjaar 2016 23
WITLOF MET PANCETTA EN DADELSIROOP UIT DE OVEN
hoofdgerecht, 4 personen
hoofdgerecht, 2 personen
250 g kikkererwten | 2 eetlepels olijfolie | 1 ui, gesnipperd | 3 tenen knoflook, in plakjes | 1 laurierblad | 2 theelepels gedroogde oregano | ½-1 rode peper, fijngehakt | 1 blik tomatenblokjes (400 g) | 500 g broccoli, in roosjes | 1 blok halloumi | 3 eetlepels zwarte olijven, zonder pit
350 g vastkokende aardappels, goed schoongeboend | zout en peper | 4 dikke of 8 dunne struikjes witlof | 3-4 eetlepels slagroom of crème fraîche | 2 theelepels verse tijmblaadjes | 8 plakjes pancetta | 1-2 eetlepels dadelstroop lage ovenschaal, ingevet
Week de kikkererwten een nacht in koud water. Giet ze af. Verhit de olie in een pan en fruit hierin de ui en knoflook zachtjes 3 minuten. Voeg de kikkererwten, het laurierblad, de oregano, de rode peper en wat zout toe. Schenk nu zoveel water op de kikkererwten dat ze net onderstaan. Breng aan de kook en laat het verder afgedekt in ca. 1 uur gaar koken. Voeg het blik tomatenblokjes toe en kook het vocht in een open pan tot het een dunne tomatensaus is. Proef en breng op smaak met zout en peper. Stoom of kook de broccoli in 5-7 minuten beetgaar. Snijd de halloumi in kleine blokjes. Verdeel de kikkererwten over 4 ruime kommen, schep de broccoli erop en strooi de blokjes halloumi en de olijven erover.
Snijd de aardappels in plakjes en kook of stoom ze in ca. 10-15 minuten gaar. Laat ze uitlekken in een zeef. Halveer de grote struikjes witlof of laat de kleine heel. Stoom (voorkeur) of kook de struikjes witlof in ca. 15 minuten gaar. Laat de witlof uitlekken. Meng de aardappelpartjes met de room en tijm en eventueel wat zout en peper en spreid ze uit in de ovenschaal. Leg de witlof naast elkaar in de ovenschaal en bestrooi met de tijm. Drapeer de plakjes pancetta over de witlof en giet de dadelstroop over de pancetta. Zet de schaal ca. 15 minuten in het midden van de oven tot het spek knapperig en lichtbruin is. Serveer eventueel met een groene salade met stukjes peer.
KIKKERERWTEN VAN DE NIEUWE BAND De meeste kikkererwten
DADELSTROOP VAN DE TRAAY
komen uit Turkije, maar De Nieuwe Band heeft in Italië − minder voedselkilometers! − een biologische coöperatie gevonden. Zij zorgen ervoor dat maar liefst 45% van de akkers in de provincie biologisch bebouwd wordt! De smaak van de kikkererwten is lekker kruidig en door het kleine formaat is de kooktijd in een gewone pan slechts een uur en in de snelkookpan 12 minuten. 24 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
De dadels voor de dadelstroop van De Traay komen uit Tunesië. De stroop wordt gemaakt door dadels eerst te vermalen, vervolgens uit te persen en daarna te filteren. Zo ontstaat een pure stroop waarin de verrukkelijke dadelsmaak nog helemaal bewaard is. Heerlijk in gebak (zie ook de appelkokosmuffins op pag. 15 ), op pannenkoeken, maar natuurlijk ook in de thee.
SPAGHETTI MET RAAPSTEELTJES IN SPELTROOM EN GEBAKKEN PADDENSTOELEN hoofdgerecht, 4 personen 400 g (gemengde) paddenstoelen | 300 g (spelt of volkoren) spaghetti | 5 eetlepels olijfolie | 2-3 tenen knoflook, fijngehakt | 2 theelepels geraspte citroenschil | ½ rode peper, fijngehakt | 3 sjalotten, fijngehakt | 600 g raapstelen (of jonge spinazie) | 150 ml spelt cuisine | ½ eetlepel fijnhakte rozemarijnnaaldjes | zout en peper Veeg de paddenstoelen met stukje keukenpapier schoon en snijd ze in stukken. Kook de spaghetti volgens de aanwijzing op de verpakking. Verhit 2 eetlepels van de olie in een hapjespan en fruit de knoflook, geraspte citroenschil, fijngehakte rode peper en helft van de sjalot zachtjes 2 minuten. Zet het vuur hoog en voeg de raapstelen deel voor deel toe en laat ze slinken. Roer de speltroom erdoor en kook alles zachtjes gedurende 1 minuut. Proef en breng op smaak met zout en peper. Verhit de resterende 3 eetlepels olie in een koekenpan en bak hierin de paddenstoelen met de resterende sjalot en de rozemarijn lichtbruin. Voeg naar smaak zout en peper toe. Giet de pasta af en schep de raapstelen erdoor. Verdeel de pasta over 4 borden en lepel de paddenstoelen erover. Garneer eventueel met wat extra geraspte citroenschil.
Recepten Anneke Ammerlaan | Fotografie Sven Benjamins | Styling Ulrika Gustafsson | Koken Ingmar Niezen
KIKKERERWTEN IN TOMATENSAUS MET BROCCOLI EN HALLOUMI
b
elke dag lekker
w
is 100 % De spelt cuisine van Lima LIMA SPELT CUISINE voo ose- en lact en , ten ech r vegan ger chikt plantaardig, daardoor ges t, gemaakt van rdt, zoals de naam als zeg wo e suikervrij. Spelt cuisin echt, koud of ger een vanger voor room in spelt en gebruik je als ver opening is Na . pen e echter niet opklop warm. Je kunt spelt cuisin ar. paar dagen houdba het in de koelkast nog een
| voorjaar 2016 25
Ête op.nl u q n E Lezers akmakend il pr ma www.s art t/m 31 a 29 ma
Doe mee e win e n KIpKa en bon vdo € 24,5an 0
Beste lezer van Smaakmakend, Ons magazine over biologische voeding bestaat al 23 jaar! Daar zijn we trots op. En u leest Smaakmakend graag, dat merken we aan de leuke en interessante reacties die we krijgen. Om Smaakmakend nog meer bij uw wensen te laten aansluiten, zouden we graag uw mening horen over ons magazine. Wij willen graag weten wat u van de rubrieken vindt, van de interviews, wat u mist en welk soort recepten u graag in het blad ziet. ZOUDEN WE DAAROM 10 MINUTEN VAN UW TIJD MOGEN VRAGEN OM DE ENQUÊTE DIE WE VOOR SMAAKMAKEND HEBBEN OPGESTELD TE BEANTWOORDEN? Van 29 maart tot en met 31 april in hij te vinden op www.smaakmakend.nl. Als dank voor uw deelname verloten wij onder de inzenders 5 KipKado-bonnen t.w.v. € 24,50. Meer over dit originele cadeau leest u op www.adopteereenkip.nl. We zijn benieuwd naar uw reacties.Alvast hartelijk dank! Namens het Smaakmakend redactieteam, Anneke Ammerlaan (hoofdredacteur)
r a a j 23akmakend Sma
26 s m a a k m a k e n d 2 | voorjaar 2016
Winkelwaar
Natuurlijk mooi Margaret Weeds, de oprichtster van Odylique, is een Britse pionier op het gebied van duurzame natuurcosmetica. Het merk bestaat al ruim 30 jaar en is een van de meest duurzame natuur-verzorgingslijnen! Alle producten worden met de hand gemaakt in de eigen werkplaats en zijn bijzonder geschikt voor mensen met een zeer gevoelige huid of eczeemklachten. www.nieuweband.nl Adviesprijs vanaf € 4,00.
Melk, mix of puur r Ook dol op chocoladehagelslag? De Nieuwe Band ging op zoek naar nieuwe biologische soorten. Vooral de extra pure met 50% cacao werd door het proefpanel enthousiast ontvangen: deze is heerlijk vol van smaak en was tot nu toe niet biologisch te krijgen. Of kies voor 32% puur, melk of een mix ervan. www.nieuweband.nl Adviesprijs vanaf € 3,29 | 225 g
Hap!
Ekoland ontbijt- en honingkoek zijn in Nederland gebakken door een échte koekenbakker. Beide koeken zitten vol rogge en de honingkoek bevat wel 28 procent
honing. En doordat de koeken ongesneden zijn, blijven ze langer lekker smeuïg. www.ekoland.eu Adviesprijs vanaf € 1,89 | 500 g
Feestthee Iets te vieren? Een verjaardag of het verlies van een overtollige kilo? Congratulations thee is een biologische groene thee met lemon myrtle voor een vleugje frisheid. Zo heeft Natural Temptation voor elke gelegenheid een toepasselijke biologische (kruiden)thee. Check: facebook.com/naturaltemptation € 3,49 | pakje met 18 zakjes
| voorjaar 2016 27
Geef jouw creatieve toets aan deze eiwitrijke en koolhydraatarme smaak-kameleon van Bertyn Zelf te kruiden, jij bent de chef Zoveel chefs, zoveel smaken. Laat de echte chef in je los. Bewijs dat je in de keuken creatief bent. Moeilijk is het niet. Al wat je nodig hebt, is de natuurseitan van Bertyn en je favoriete kruiden en specerijen. De twee spelt-seitans, namelijk Protein Steak Natur en Protein Bloc Natur zijn neutraal van smaak en daarom de ideale smaak-kameleon. Ze nemen de smaak aan die jij eraan geeft. Deze seitan wacht op jouw creatieve toets.
zoetebek? Met de natuurseitan van Bertyn kan je alle culinaire kanten uit. Grill of bak de seitan 5 minuten aan beide zijden. Breng de natuurseitan op smaak met specerijen, kruiden, kazen, sausen, noten, olijven, zongedroogde tomaten, marinades...
VO O
N LIJ
AT ARM •
RI
• EI WIT
De proteïne-kampioen naar jouw smaak Het Japanse woord “seitan” betekent letterlijk “gemaakt van eiwitten”. Het Bertyn-verhaal begint meer dan L A S N E K D E R 1000 jaar geleden bij de boeddhisten. Ze aten geen vlees of vis. In hun zoektocht naar plantaardige proteïne ontstond seitan. Met 2x meer eiwitten Neutrale vlees- en visvervanger JK A • KO H Y D R dan tofu en 20x minder vet. Eiwitrijk, maar ook zonder soja en zonder zout OL vetarm en koolhydraatarm. Houd jij van exotische gerechten? Of ben je eerder een Italiaans keukentype? Mag het pikant of ben je een Authentiek recept en supervoeding Ook vandaag maken de seitanmau Bekijk het filmpje kers van Bertyn nog steeds de au“Wat is seitan?” op thentieke seitan. Ze vervaardigen www.watisseitan.nl SUPER VOEDING deze natuurseitan met het oerwww.bertyn.eu graan Oberkulmer Rotkorn spelt.
114 kcal /100g
▲200g 450gu
NIEUW
Gezond en lekker Of natuurseitan van Bertyn lekker is? Jij bent de chef. Met jouw creativiteit maak je er elke keer weer een onweerstaanbaar lekker gerecht mee. 100% bio. De vleesen visvervanger met lagere ecologische voetafdruk. Beter voor jou. Beter voor onze aarde. Meer inspiratie en recepten op www.bertyn.eu. Zeg niet zomaar seitan tegen authentieke seitan van Bertyn.
100% VEGAN
0% JUNK
AUTHENTIEKE SEITAN
Verkrijgbaar in je natuurwinkel of thuisgeleverd via www.amanvida.eu Info & inschrijven nieuwsbrief: www.bertyn.eu
Winkelwaar
20 € korting
Klik voor korting
Zet het in de agenda: van 1 april tot en met 30 juni 2016 krijgen lezers van Smaakmakend een korting van € 20 op de winkelprijs van een Fissler snelkookpan! De pan bespaart tijd (70%) en energie (50%) en is ideaal voor een snelle maaltijd met een maximaal behoud van vitamines. Verzilver de voucher met de actiecode ‘vitavit’ op: www.fissler.nl/voucher
Fris met salie Deze vegan deo van Speick met
ontgeurende biologische salie en calendula biedt betrouwbare bescherming en langdurige frisheid. Vrij van synthetische geur- en kleurstoffen en parabenen. Mét vitamine F. www.natrada-biologischeverzorging.nl Adviesprijs € 8,35 | inhoud 50 ml
6x smelten
Een lekkere verwennerij voor onderweg of tussendoor? Kies uit een van de zes delicate chocoladerepen van Vivani die heerlijk wegsmelten op de tong. Ze zijn 100 procent bio, vrij van zuivel en vier soorten zijn gemaakt met rijstmelk. www.vivani.de Adviesprijs € 0.99 | 35 g
Met kokos Urtrekram Kokosnoot Body Lotion met biologische, pure kokosolie en hyaluronzuur helpt de normale huid – van lichaam en gezicht – natuurlijk te voeden en te hydrateren. En het heeft die heerlijke geur van fris-zoete kokos. www.natrada-biologischeverzorging.nl Adviesprijs € 8,39 | 245 ml
| voorjaar 2016 29
advertenties
CRACKERS
HEERLIJK
de beste bio-adresjes Vers en diepvries biologisch vlees van rund, varken,kip en lam. Direct van de boerderij! Kijk op www.degroenegeer.nl OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep, biokatoen, zijde, kinderwagens, bed en zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl
LICHT, BIO, GLUTENVRIJ,
BAAR ! ONWEERSTAAN roducten, zonder melkp ma’s eieren, gist, en aro
Het volledige assortiment is verkrijgbaar in uw bio-winkel Euro-Nat SA - 07340 Peaugres France - euro-nat@euro-nat.com - www.lepaindesfleurs.bio
De Roek Vakantiebungalows bij Otterlo, 1500m van Hoge Veluwe. Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij en vegetarische maaltijden www.deroek.nl EKO textiel bij PURE COVERZ: bed-bad-tafel-keuken & stoffen www.purecoverz.nl 0226-341965 Héérlijke bio/veg. vakantie in Auvergne, Fr. kamer/yurt/tent. Wandelen, rust, gastvrijheid: www. lagarnasette.net nu al 25 jaar! Biologische en natuurlijke kleding, garens en textiel, bezoek www.ecotex.nl
A
PR
IL
Vegetarisch B&B en Appartement woonboerderij in Balkbrug.Ov. www.benb.kruidenhoeve.nl
IN
FO
A
VO
N
D
15
ECOlonie - sinds 1989 dé plek voor een betaalbare, creatieve en inspirerende vakantie!! www.ecolonie.eu PRIMAVERA NEDERLAND Biologische essentiële oliën, cosmetica en producten voor de aromatherapie. Webshop: www.bloesemremedies.com www.gezichtspunten.nl Brochures over gezondheid van lichaam, ziel en geest
Opleidingen Natuurvoeding Barstensvol leven Voed je op Kraaybeekerhof aan de bron van biodynamisch Kraaybeekerhof.nl
Biologisch dierenvoer en duurzame dierenproducten: www.ecoshop-voor-dieren.nl WILT U HIER OOK ADVERTEREN? Dat kan al vanaf € 60 (excl. btw). Meer info: Bionext, Renáta Horenová, tel. (06) 186 505 17 en horenova@bionext.nl of kijk op: www.smaakmakend.nl
Vaker biologisch nieuws ontvangen? Op www.bionext.nl/nieuwsbrief kun je je opgeven voor verschillende digitale biologische nieuwsbrieven.
colofon SMAAKMAKEND 1 • voorjaar 2016 Smaakmakend is een uitgave van Bionext. Het blad verschijnt vijf keer per jaar en wordt u aangeboden door uw biologische specialist. In Smaakmakend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Bionext. Uitgever Bionext | Laan van Vollenhove 3221 | 3706 AR Zeist | tel (030) 233 99 70 | smaakmakend@bionext.nl Redactie Anneke Ammerlaan (hoofdredacteur) | Andre Brouwer (redactieraad) | Sabine Horsting (redactieraad) | Casper Kromkamp (redactieraad) | Vormgeving Marc van Meurs | Yullan Oosterhof Fotografie & Illustratie Sven Benjamins | Klaartje Berkelmans | Shutterstock.com | Kato Tan Aan dit nummer werkten mee Bianca Daniels | Dorien Dijkhuis | Ulrika Gustafsson | Femke Mosch | Ingmar Niezen | Nicole Willemse Lithografie Grafimedia Amsterdam Drukwerkbegeleiding Machiel Oudheusden, Sumis Printmanagement Druk Roto Smeets Acquisitie Renáta Horenová | Advertenties kunnen zonder opgaaf van redenen worden geweigerd. ISSN: 1385-9625 © Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/ of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en fotograaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuistheden is Bionext niet aansprakelijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.
een frisse kijk
Roosmarijn Saat
Tekst Nicole Willemse | Fotografie Kato Tan
Roosmarijn Saat is de drijvende kracht achter Gimsel in Rotterdam. De natuurvoedingssupermarkt is voor de derde keer in haar geschiedenis uitverkoren tot beste biowinkel van het jaar, heeft een breed assortiment én een breed publiek. Beste biowinkel van het jaar! ‘Ik weet dat
Gimsel? ‘Het woord Gimsel komt uit de
we een voorbeeldwinkel zijn in de branche, dat we het op een andere manier doen dan veel van onze collega-winkeliers, maar natuurlijk ben je verrast als je wint.; elke wedstrijd is spannend. Waar ik het meest trots op ben, is dat de jury lovend is over hoe we de winkel runnen, dat we er zo goed in slagen om Gimsel als lifestyle neer te zetten, zonder ondersteuning van een formule. Dat betekent enorm veel werk voor één winkel, maar dat doen we dus wél.’ ’
Scandinavische mythologie en betekent ‘onvergankelijk’, en dat vinden wij een prachtwoord voor duurzaam. Gimsel zijn we in de producten die we verkopen en in de totale bedrijfsvoering. Ook het sociale aspect van duurzaamheid vind ik belangrijk. Bijvoorbeeld in de keuze van het assortiment; je wil als winkelier zo veel mogelijk grip houden op waar je producten vandaan komen en met welke producenten en leveranciers je samenwerkt. Sociaal heeft uiteraard tevens betrekking op klantvriendelijkheid, service en klantenbinding. En op je medewerkers! Ik zet in op mensen die zich goed voelen bij dit bedrijf en daar hun schouders onder willen zetten, zowel jong als oud. Ik ga graag langdurige verbintenissen aan met mensen.’
Kijk op bio? ‘Ik zie biologisch en biologischdynamisch als de weg waar we naartoe moeten. Het is een goede manier om het leven wat mooier te maken in de toekomst, maar daarbij kijk ik wel meteen naar kwaliteit. Als biologische speciaalzaak wil ik dat biologisch breed verkrijgbaar wordt, maar niet ten koste van de kwaliteit.’
Samen sterk? ‘Het zou mooi zijn als we meer kennis zouden delen omtrent voeding en gezondheid. Biologische producten spelen daar een grote rol in, maar er is veel onwetendheid. De biologische speciaalzaak heeft daar het beste antwoord op. Er wordt nog te veel alleen gekeken naar het biologische product als variant op reguliere voeding. Het is meer. Biologisch kan daadwerkelijk bijdragen aan een betere gezondheid, zeker als je weet hoe je producten moet gebruiken. Bijvoorbeeld door volwaardige maaltijden op tafel te zetten, ook zonder dat stukje vlees. Als je weet dat je daardoor ook nog eens een groot deel van de wereldbevolking kunt voeden, dan ben je goed bezig. Wij brengen die boodschap over via folders, ons blad en de Gimsel Academy, waar je kookcursussen en opleidingen kunt volgen. Ik vind dat we die boodschap als speciaalzaak veel beter kunnen uitdragen, dat maakt ons uniek.’ www.gimselrotterdam.nl/
| voorjaar 2016 31