Smaakmakend 4-2013 by Smaakmakend

nยบ4 | najaar 2013

van uw biologische specialist

EE DOE MDE MET AKEND KM SMAA KOOKIJD! R T S WED

Eerlijke worsten Seitan: Japans kampioen eiwitten Spruitjes op stokjes Pompoen, pesto & paddestoelen

lekker nazomeren

2 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

inhoud

najaar 2013

EE DOE TMDE ME AKEND KM SMAAKOOK- ! TRIJD1 S D E W GINA 1 PA

Coverfotografie Sven Benjamins | Styling Jan-Willem van Riel | Koken Ingmar Nieze

15 8 recepten in dit nummer 4 Spruitjes op stokjes | Pasta met geroosterde paddenstoelen en tijmpesto | Warme salade van pompoen, feta en olijven | Zoete taart van snijbiet | Pizza met gekonfijte ui, vijgen en walnoten

18 Mexicaanse stoofschotel | Gemarineerde seitankebabs | Rollade van seitan met salie en kaas

24 Andijvie en boontjes met gebakken rookworst | Slarolletjes met gehakt, noedels en tamaridressing | Pilav van basmatirijst met mango en cashewnoten

4 Proef de herfst

De eerste spruitjes, verse vijgen, rijpe walnoten zijn er weer. Met tijmpesto, feta en olijven proef je de rijke en volle smaak nog beter

12 Echte worst

Henk van Oers heeft ruim dertig jaar ervaring in de verwerking van biologisch vlees. Sinds kort liggen zijn vleeswaren onder de naam St. Hendrick in de winkel. Wat maakt dit vlees anders?

16 Koken met seitan

Seitan heeft een goede bite, is lekker hartig en bevat twee keer meer volwaardige eiwitten dan vlees of vis: de ideale vleesvervanger

24 Verse oogst

Met biologische basmatirijst, een scheutje tamari of rode pepers ontstaan heerlijk verrassende herfstschotels op tafel

en verder in dit nummer 28 31

Winkelwaar Een frisse kijk: Rogier Leopold en Diederik van Gelder

Haal het aller lekkerste uit de

DOE ME E EN WIN E EN KITCHEN AID ME T UW FAV ORIETE H ERFSTGERECHT . KIJK V OOR DE SPELREG ELS OP PAGINA 11

De smaak van de herfst erfst is is lekker rond, vol en ste aromatisch. De laatste eerste verse bieten en de eerste n zich zich verse spruitjes laten op veel manieren zoete combineren. In een zoete eslag je taart of met een beslagje een op een stokje. Ook een verrassend recept? Doe mee aan onze wedstrijd!

4 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

Meng in een ruime beslagkom 125 g zelfrijzend bakmeel met wat zout. Klop er 1 ei en 125 ml witbier of bronwater, een mespunt kerriepoeder en naar smaak zout en peper door. Steek de spruitjes elk op een lange satéprikker. Wentel ze door het beslag en bak ze in een frituurpan met olie op 175 °C goudbruin. Laat even uitlekken op keukenpapier en serveer eventueel met een chutney.

Fotografie Sven Benjamins | Styling Jan-Willem van Riel | Koken Ingmar Nieze

herfst!

SPRUITJES OP STOKJES

Pasta met geroosterde paddenstoelen en tijmpesto

Extra lekker in de herfst: Bieten Gekleurde wortels Jonge spruitjes Paddenstoelen Pompoen Snijbiet Uien en sjalotten Wittekool Druiven Hollandse appels Hollandse peren Verse vijgen Walnoten

| najaar 2013 5

PASTA MET GEROOSTERDE PADDENSTOELEN EN TIJMPESTO

WARME SALADE VAN POMPOEN, FETA EN OLIJVEN

ZOETE TAART VAN SNIJBIET

voorgerecht, 4 personen

hoofdgerecht, 4 personen

2 eetlepels verse tijmblaadjes | 1 kleine teen knoflook, gepeld | 2 eetlepels geraspte Parmezaan | 5 eetlepels olijfolie | 500 g gemengde paddenstoelen | 2 sjalotten, fijngehakt | 300 g pappardelle | stuk Parmezaan á 150 g Schep voor de pesto de tijmblaadjes, knoflook, geraspte Parmezaan en 3 eetlepels olijfolie in de blender of keukenmachine en pureer alles met behulp van de pulseknop tot een mooi egaal mengsel. Of wrijf de knoflook met de tijm in een vijzel fijn en meng er 3 eetlepels olie en de geraspte kaas door. Proef en breng op smaak met zout en peper. Laat de smaken bij voorkeur 1-2 uur intrekken. Bestrooi de paddenstoelen met zout en laat ze 1 uur staan. Verwarm de oven voor op 200 °C. Dep de paddenstoelen droog en meng er op de bakplaat de sjalotten, 1 eetlepel olie en naar smaak peper door. Spreid in een enkele laag uit. Rooster de paddenstoelen in het midden van de oven in ca. 15 minuten goudbruin en gaar. Kook intussen de pasta volgens de aanwijzingen op de verpakking. Vul een kopje met kookwater van de pasta en giet de pasta af. Doe de pasta terug in de pan en schep de paddenstoelen, de helft van de pesto en het achtergehouden kookwater erdoor. Verdeel over 4 borden. Schaaf de kaas erboven en serveer de rest van de pesto erbij.

6 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

Snijd de pompoen in lange repen van 1 cm dik. Verhit 2 eetlepels olie in een hapjespan en fruit de sjalot en knoflook zachtjes 3 minuten. Schep de oregano, rode peper, geraspte citroenschil en olijven erdoor. Leg de repen pompoen in de pan en voeg de bouillon toe. Breng aan de kook en laat de pompoen op laag vuur in ca. 12 minuten gaar worden. Schep de pompoen uit de pan en verdeel over 4 borden. Schenk de balsamicoazijn in de pan en breng aan de kook. Klop de resterende eetlepel olie erdoor en breng op smaak met zout en peper. Verkruimel de feta boven de pompoen en lepel de dressing met de olijven erover. Garneer ten slotte met peterselie. Lekker met warm brood.

8 punten

Week de rozijnen 10 minuten in heet water. Verwijder de grove stelen van de snijbiet (en bewaar deze voor een stoofgerecht). Snijd de bladeren in reepjes. Rooster 50 g van de pijnboompitten in een droge koekenpan lichtbruin. Verhit de olie in een hapjespan en schep de snijbiet erdoor. Voeg wat zout en de rozijnen toe en stoof de groente op een laag vuur in 5 minuten beetgaar. Breng pittig op smaak met peper. Laat afkoelen. Verwarm de oven voor op 225 °C. Klop met de mixer de eieren met de melk, de bloem, de poedersuiker en wat zout tot een glad beslag. Schep de gestoofde snijbiet en de geroosterde pijnboompitten door het beslag. Schep het mengsel in de taartvorm en strooi de ongeroosterde pijnboompitten erover. Bak de taart in ca. 40 minuten goudbruin en gaar. Laat de taart afkoelen en bestrooi voor het serveren met poedersuiker.

GEKRUIDE WALNOTEN GEK Verhit 2 eetlepels walnotenolie in een kleine koekenpan en bak de walnoten al omsch omscheppend krokant. Strooi 1 theelepel kruide kruidenmengsel naar keuze (bijv. Marokkaan Indisch of Italiaans) over de walkaans, note en meng ze er goed door. Laat de noten wal walnoten op een bord afkoelen. Heerlijk als borrelhapje, bor maar ook als knapperige noot over o salades en stoofgerechten.

herfst juweeltjes

| najaar 2013 7

Warme salade van pomPoen, feta en olijven

8 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

herfst juweeltjes PIZZA MET GEKONFIJTE UI, VIJGEN EN WALNOTEN 150 ml water | 4 eetlepels olijfolie | 250 g brood- of pizzameel | Â˝ zakje gedroogde gist | 500 g uien, in dunne ringen | 1 teen knoflook, fijngehakt | 2 eetlepels witte balsamicoazijn | 3-4 verse vijgen, in plakken | 75 g gepelde walnoten | 1 eetlepel tijmblaadjes | 150 g gorgonzola Meng in een maatbeker het water met 1 theelepel zout en 2 eetlepels olie. Meng in een ruime kom het meel met de gist. Maak een kuiltje, schenk het water erin en kneed alles met de hand of de machine tot een soepel deeg. Laat het deeg afgedekt rijzen tot het volume verdubbeld is. Maak intussen de gekonfijte uien. Verwarm 2 eetlepels olijfolie in een pannetje, schep de uien en knoflook erdoor en fruit op een laag vuur ca. 10 minuten. De uien mogen niet bruin worden. Roer de azijn en naar smaak zout erdoor en kook alles op heel laag vuur nog ca. 20 minuten. Roer regelmatig. Laat afkoelen. Verwarm de oven goed voor op 225 Â°C. Rol het deeg op een met bloem bestrooid bakblik uit tot een dunne lap. Verdeel de gekonfijte uien, vijgen, walnoten en tijm over het deeg en strooi naar smaak zout en peper erover. Verkruimel de kaas boven de pizza. Schuif de bakplaat in het midden van de oven en bak de pizza in 15-20 minuten goudbruin.

| najaar 2013 9

www.detraay.com

bzzz bzzz bzzz

BIOLOGISCH

LEKKER

NATUURLIJK! Zo herken je een biologisch product

Bio10daagse

18-28

september 2013

biologischlekkernatuurlijk 10 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

biologischlekkernatuurlijk.nl

Campagne gefinancierd met steun van de Europese Unie

Smaakmakend

Kookwedstrijd STUUR ONS UW LEKKERSTE HOOFDGERECHT met herfstgroenten. Op het nu vegetarisch of veganistisch h is, met raw food of met vlees, dat maakt niet uit. Als verse herfstgroenten maar het belangrijkste ingredi毛nt zijn en uw recept op de principes van echt eten is gebaseerd. De jury bestaande uit de culinaire redactie van Smaakeste 5 gerechten. makend kiest uit de inzendingen de beste Vervolgens worden de bedenkers van deze er recepten uitgenodigd om eind oktober n in het Kitchen Aid Experience Center in Gouda hun gerecht ook daadwerkelijkk te koken voor de jury.

We ontvangen uw recept graag in tekst, eventueel vergezeld van n een foto, v贸贸r 20 oktober 2013 op smaakmakend@bionext.nl

EE DOE M EZE D EN WIN TISCHE S FANTA ENAID KITCH ENKEUK NE MACHI

Volg de wedstrijd ook op Twitter: @BioNatuurlijk en Facebook: Biologischlekkernatuurlijk

DE WINNAAR VAN DE SHAKEWEDSTRIJD

IS BARBARA SIBENIUS TRIP MET HAAR BIET, FRAMBOOS & GRANAATAPPELSHAKE. HET WINNENDE RECEPT IS NA TE LEZEN OP WWW.SMAAKMAKEND.NL

BIO10DAAGSE: 10 DAGEN LANG ACTIES MET BIO PRODUCTEN Wie van lekker en gezond eten houdt, kan van 19 t/m 28 september profiteren van talloze aantrekkelijke acties en aanbiedingen. Tien dagen lang staat het biologisch eten in de schijnwerpers, in de supermarkt, de speciaalzaak, bij de boer en in het restaurant.

Biologische kwaliteit is in trek: afgelopen jaar werd in Nederland voor bijna 1 miljard euro aan biologische boodschappen gekocht. Inmiddels leggen 2 op de 3 Nederlanders wel eens een bio product in hun winkelwagen. Biologisch voedsel is onder zo

natuurlijk mogelijke omstandig omstandigheden geproduceerd. Koeien kunnen de wei in, tomaten groeien gewoon in de grond en insecten worden bestreden zoals dat ook in de natuur gaat. Bij de verwerking gelden strenge beperkingen voor het gebruik van kunstmatige toe-

voegingen en hulpstoffen. Smaakversterkers zijn niet nodig als je al smaak van nature hebt! Maak kennis met het complete assortiment, van appels tot honing en van kaas tot ham. Tijdens de Bio10daagse. Biologisch, lekker natuurlijk. www.biologischlekkernatuurlijk.nl | najaar 2013 11

goede smaak heeft geen haast

‘Met St. Hendrick willen we Nederland weer de échte smaak van eerlijk vlees laten proeven.’ Hoe bereik je dat? ‘Bij het maken van biologische vleeswaren mag je talloze hulpstoffen en smaakversterkers niet gebruiken. Dat is niet erg want daarmee voorkom je smaakvervlakking. Het dwingt je om op een andere manier te werken, en dat levert kwaliteitsverschillen op, ook binnen de biologische sector. Ons spek ligt twee weken in een pekelbad, de rauwe ham is zeven à acht maanden gerijpt, de salami wordt op natuurlijk manier gerookt en in de gebraden kipfilet proef je nog echt kip. Goede smaak heeft geen haast. Vleeswaren moeten de tijd krijgen om smaak te ontwikkelen. Eerlijk vlees heeft een betere structuur, bevat minder water en is voedzamer.’

‘Het vlees komt als het even kan van eigen bodem. We kopen het zelf rechtstreeks in bij biologische boeren. Dat houdt de keten kort en wij weten wat we in de kuip hebben. De dieren krijgen de tijd om te leven, om te groeien, ze produceren vlees waar de tijd voor wordt genomen.’

Biologisch en biodynamisch Behalve biologische vleeswaren legt St. Hendrick ter introductie ook biodynamische rundvleeswaren in het schap: rookworst, knakworst, rundersalami en gebraden gehakt. Wat is het verschil met gewoon biologisch? ‘Het rundvlees komt van Demeter gecertificeerde boeren en bij de bereiding van Demeter vleeswaren mag geen nitriet gebruikt worden. Bij biologische vleeswaren is beperkt gebruik van nitriet wel toegestaan. Nitriet zorgt voor kleur en voedselveiligheid. Omdat we het liefst alleen met natuurlijke ingrediënten willen werken, zijn we bezig te onderzoeken of biologische groenten een niet-chemische vorm van nitriet kunnen bieden. In groente zit nitraat dat zich omzet naar (natuurlijk) nitriet.’

En ook ‘De vleeswaren van St. Hendrick zijn 100 procent glutenvrij. En in biologische vleeswaren zit veel minder zout dan in gangbare vleeswaren. Het is een delicate balans: zouten is, net als roken en koken, een methode om te conserveren en speelt in die zin een belangrijke rol in de voedselveiligheid. En zout is ook een belangrijk hulpmiddel voor de binding én natuurlijk voor de smaak.’

Kijk ook op www.sthendrick.com

12 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

Styling Jan-Willem van Riel | Koken Ingmar Nieze

Eerlijk vlees

Van eigen bodem

Tekst Nicole Willemse | Fotografie Sven Benjamins |

BIOLOGISCHE VLEESWAREN zijn… biologisch. Logisch. Maar waarin onderscheiden ze zich? Los van het feit dat de veeboeren er een biologisch landbouwbeleid op nahouden en de beesten meer ruimte hebben, naar buiten kunnen, biologisch voer krijgen, minder medicijnen krijgen en minder stress kennen? We vragen het Henk van Oers die als eigenaar van Deli Harmony specialist in biologische vleeswaren en vlees - en medeoprichter van De Groene Weg - een biologische slagerijketen - al ruim dertig jaar ervaring in de verwerking van biologisch vlees heeft. Hij gaat ervan uit dat dierenwelzijn, duurzaamheid, rechtstreekse inkoop bij biologische boeren en het zonder verlies verwerken van vlees allemaal bij ‘biologisch’ horen. Sinds kort liggen zijn vleeswaren onder de naam St. Hendrick in de natuurvoedingswinkel en in de biologische supermarkt.

vleeswaren

| najaar 2013 13

NIEUW

con Amore e Passione

Traditionele ei-pastaâ&#x20AC;&#x2122;s uit Emilia Romagna

Lintpastaâ&#x20AC;&#x2122;s: Tagliatelle en Pappardelle: Romige smaak (4 eieren per kilo)

Tortellini: Heerlijke gevulde ei-pasta: Al formaggio: met ricotta en mozzarella Pomodoro & Mozzarella: met tomaat en mozzarella Ricotta & Spinaci: met ricotta en spinazie

www.labioidea.com

B i o d y na m is che kwa l i tei t

Leven begint met Demeter Demeter is de Griekse godin van de vruchtbaarheid en het internationale keurmerk van de biologisch dynamische landbouw. Demeter gaat verder dan biologisch. Met strenge eisen voor dierenwelzijn en grensverleggende landbouwmethoden ondersteunen boeren de natuurlijke levenskracht die bodem, planten, dieren en mensen in kringlopen aan elkaar doorgeven. Logisch dat je meer geniet als je voor vlees, zuivel en eieren met Demeter keurmerk kiest. www.stichtingdemeter.nl

14 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

van kop op p tot staart

vleeswaren

‘Mensen zijn bang voor een randje spek. Ik wil ze uitleggen dat we niet daarvan dik worden, maar van die toevoegingen. En zonder al die toevoegingen keren de vergeten smaken van vroeger terug’ Ouderwetse bakleverworst Zeg ‘ambachtelijke worst’ en je bent bij Werner Bührs van boerderijslagerij De Jofrahoeve aan het goede adres. Met zijn bakleverworst volgens ouderwets, bijna vergeten recept zegeviert hij als de Brabantse Held van de Smaak. De jury oordeelde dat het de smaak was die de ambachtelijke, streekgebonden en duurzame bakleverworst doorslag gaf. Smaakvol genoeg voor de landelijke titel? We weten het na 28 september.

Tekst Nicole Willemse | Fotografie Baukje van der Meer Vlees+

Eigen worstmakerij De Jofrahoeve is een grote biologische varkenshouderij met eigen worstmakerij op de boerderij. Elke week beent Werner Bührs eigenhandig een paar varkens van eigen erf uit die hij verwerkt tot worst, vleeswaren en vers vlees: ‘Ons uitgangspunt is “van kop tot staart”, we willen alles zo veel mogelijk gebruiken.’ Bührs is slager vanaf z’n zestiende. Zijn passie voor worst en vleeswaren zit diep: ‘Ik heb hart voor natuurlijke producten. Tegenwoordig zijn er zo onnodig veel toevoegingen en suikers. Mensen zijn bang voor een randje spek. Ik wil ze uitleggen dat we niet daarvan dik worden, maar van die toevoegingen. Ik wil laten proeven dat zonder al die toevoegingen de vergeten smaken van vroeger terugkeren. Daarom hoop ik ook dat er weer meer slagers komen die eigen worst maken.

De Jofrahoeve

Te koop:

De Ruiting 4 5296 KE Esch

achterham, boerenmetworst, bloedworst, balkenbrij, gebraden gehakt, gekookte worst, ossenworst, ontbijtspek, smeerworst, tongenworst, salami, rauwe ham, bacon en Zeeuws spek.

www.jofrahoeve.nl Open: vrijdag (10-17.30u) en zaterdag (10-16u) of bestel online.

najaar 2013 15

Supereiwitrijk:

seitan Er zijn eiwitten om slanker, gezonder en vitaler te worden, eiwitten om kracht op te doen, eiwitten tegen slapeloosheid en eiwitten om te ontgiften. Ze vormen een veel belangrijkere schakel voor onze gezondheid dan de meesten van ons vermoeden. Eiwitten zijn er in vele soorten, plantaardig en dierlijk, maar de absolute kampioen onder de eiwitten is seitan.

16 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

WAT IS SEITAN? Seitan komt van het Japanse ‘sei’ (gemaakt van) en ‘tan’ (eiwitten). Seitan wordt meestal gemaakt van tarwe- of speltmeel. Het graan van tarwe of spelt wordt gemalen, gemengd met water en gekneed tot een deeg. Daarna wordt dit deeg meermaals gespoeld in beurtelings koud en warm water. Warm water maakt het zetmeel en de zemelen los uit het deeg en spoelt ze weg, het koude water versterkt vervolgens de eiwitrijke gluten die overblijven. Die eiwitten gaan samenklonteren en vormen een zachte, elastische massa. Verdeel je die massa in balletjes ter grootte van een golfbal en kook je ze lang genoeg in bouillon, dan zullen ze uitzetten tot de grootte van een eetbare tennisbal.

SMAAK EN STRUCTUUR Proef je seitan, dan lijkt de structuur op die van vlees, de smaak is hartig. Seitan bevat echter twee keer meer volwaardige eiwitten dan vlees of vis maar doet het zonder de cholesterol en de nadelen van dierlijke vetten. Het gaat bovendien om volwaardige eiwitten en alle essentiële en semi-essentiële aminozuren (degene die je lichaam nodig heeft maar niet of slechts deels zelf kan aanmaken).

SEITANFEITEN

Seitan is vetarm, koolhy draatarm, suikervrij, lactosevrij en 100% plantaardig. Seitan is licht verteerba ar. Door het koken breken de lan ge eiwitketens in kleinere af wa ardoor ze bijna voor de volle honder d procent opneembaar worde n.

Gezond en gelukkig met eiwitten Bart Maes, Chantal Voets & Serge Restiau Uitgeverij Lannoo ISBN 9789401410021 € 19,99

ontZettend gemaKKelijKe meXiCaanse stoofsCHotel

| najaar 2013 17

ONTZETTEND O NTZETTEND GEMAKKELIJKE MEXICAANSE STOOFSCHOTEL Voor 4 personen

Voor de kebabs: 4 (houten) prikkers | 2 rode uien | 1 rode paprika | 1 gele paprika | 1 courgette | 550 g seitan van tarwe (bv. shoyu bloc ) | Een handvol ontpitte kalamata-olijven | Eventueel (maar heel lekker!) 2 ingelegde Marokkaanse citroenen Pers de knoflook en snijd de oregano en de munt fijn. Meng alle ingrediënten voor de p j houten prikp marinade en zet apart. Als je

1 grote ui | Een scheutje rode palmolie extra vierge | ½ theelepel cayennepeper | 1 theelepel chilipoeder | 1 eetlepel oregano | 1 eetlepel gemalen komijn | Een beetje fleur de sel | 550 g seitan van spelt (bv. 1 tamari bloc) | 1 rode paprika | 1 groene paprika | 4 tomaten | 4 teentjes knoflook | 1 bosje verse koriander Snijd de ui in ringen en kleur ze lichtgoud in de rode palmolie. Voeg de cayennepeper, hett chilipoeder, de oregano, het komijnpoeder en fleur de sel toe en laat alles 1 minuut stoven. Hak de seitan fijn en snijd de paprika’s in reepjes. Doe ze bij de kruiden in de pan. Laat goed doorbakken, terwijl je blijft roeren. Dit duurt ongeveer 5 minuten. Snijd de tomaten in 8 stukken en hak de knoflook fijn. Doe ze bij de seitan en kruiden en laat alles onder het deksel gaar stomen. Werk het geheel af met veel verse koriander en serveer met taco’s en guacamole.

WIST U DAT…

al meer dan duizend

… seitan jaar bestaat? Het waren n vooral de zenboeddhiste tan sei die ina Ch en an in Jap . ten aak klaarm

18 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

kers gebruikt, leg ze dan eerst een paar uur in water om te voorkomen dat ze op de barbecue zullen verbranden. Pel de rode uiten en snijd in vieren. Snijd de rode en gele paprika in grove stukken en de courgettes in plakjes van 2 centimeter. Snijd ook de seitan in blokjes. Als je ingelegde citroen gebruikt, snijd je deze in kwartjes. Steek al die ingrediënten (ook de olijven) afwisselend op de prikkers en maak mooie, gevarieerde kebabs. Leg ze in een schaal en overgiet met de mari marinade. Laat 8 uur marineren. Bak ze vvervolgens op de barbecue of grill ze in een ee pan. Serveer met de overgebleven marin marinade.

t eiwitten is een Gezond en gelukkig me vol nuttige rde informatief boek boo Seitan speelt n. informatie over eiwitte de 40 recepten in hierin de hoofdrol, ook en Japans tot ns die variëren van Italiaa iaas. Genoeg Ind Marokkaans, Thais en eens wat en n om inspiratie op te doe h gerecht risc eta veg vaker een spannend u er én dat n zie t zul op tafel te zetten! U rassen ver t kun e me de grootste carnivoor s. riër eta veg én doorgewinterde

VERRASSENDE ROLLADE VAN SEITAN MET SALIE EN KAAS Voor 4 personen 550 g seitan van tarwe (bv. shoyu bloc) | 1 eetlepel mosterd | 175 à 200 g verse kaas met kruiden | 10 blaadjes verse salie | Lavandou Orac kruidenmengeling | Een scheut kokos-, olijf- en rode palmolie extra vierge | Keukentouwtje, om vast te binden Verwarm de oven voor op 180 °C. Snijd de blok seitan zoals je een appel zou schillen. Leg de rechthoekige lap die je zo verkrijgt, open op je werkblad. Wees voorzichtig, want de seitan breekt snel. Besmeer de lap met een beetje mosterd en een dikke laag kaas. Spoel de salieblaadjes af en dep ze droog. Leg ze in de kaas op de seitan. Kruid alles goed met Lavandou Orac-kruidenmengeling en rol de seitan voorzichtig op. Wikkel er het keukentouw rond en bind vast. Giet voldoende kokos-, olijf- en rode palmolie in een braadslede en leg de rollade hierin. Bak 40 minuten in de voorverwarmde oven. Draai de rollade regelmatig om zodat hij gelijkmatig kleurt.

TIP!

Koop alleen biologische, authentieke seitan die is gemaakt van het meel van de tarwe- of speltkorrel. Kant-en-klare tarwe- of speltgluten zijn geraffineerd en taai en rubberachtig van sm aak.

Tekst Nicole Willemse | Recepten Chantal Voets, Serge Restiau | Styling Mieke Goffin (miXst) & Chantal Voets | Beeld Foodphoto

GEMARINEERDE SEITANKEBABS

MEER WETEN?

verrassende rollade van seitan met salie en Kaas

| najaar 2013 19

NIEUW LEER- & RECEPTENBOEK

€1995

▲ Het nieuwe boek ‘Gezond en gelukkig met eiwitten / Authentic seitan’ deelt vergeten informatie over eiwitten en seitan als supervoeding en eiwitkampioen. Met vele tips en recepten. Neem nu dit Catalaans broodje-gezond met speltseitan. Heerlijke eiwitten voor je gezondheid, vitaliteit, slanke lijn, geluk, schoonheid, mooie huid, vruchtbaarheid, hormonen, hersenen, seksleven, hart, nagels, haar, etc.

De kennis en de recepten van dit boek zijn een weldaad voor je gezondheid, vitaliteit, slanke lijn en schoonheid Vergeten kennis over eiwitten Eiwitten zijn de voedingsstoffen die gezondheidsdeskundigen, artsen en diëtisten wellicht het minst bestuderen. Eiwitten zijn vergeten voedingsstoffen voor je gezondheid. Er zijn eiwitten in vele soorten die je helpen voor je vitaliteit, gezondheid, slanke lijn, sterkte,... Maar er zijn er ook die jou van dienst zijn bij slapeloosheid, ontgiften,... Een eindeloze lijst waaraan Bart Maes, Chantal Voets en Serge Restiau een interessant boek wijden. “Gluten zijn goed voor diabetici en darmtransit.” -A.Bouchardat, Frans wetenschapper-

Belang van eiwitten, tofu ontmaskerd De auteurs leggen uit waarom vis geen gezond alternatief is voor vlees. En waarom de almachtige tofu geen volwaardig eiwit is omdat tofu arm is aan methionine. Ze berekenden voorts dat de kcal van tofu voor 48% uit vet bestaan. En wat we weten over soja komt hoofdzakelijk van Monsanto en Du Pont. Het is geen Oosterse wijsheid, maar een Amerikaanse fabel. De auteurs besteden aandacht aan het eiwitdieet om kilo’s te verliezen en aan eiwitten voor krachttraining. Je voelt je niet alleen sterker maar ook vitaler omdat de essentiële eiwitten je lichaamskracht verhogen. Je komt ook te weten welke eiwitten je wanneer nodig hebt en hoeveel, om in topconditie te komen? “Vis is geen gezond alternatief voor vlees.” -Dos Winkel, milieuactivist & medisch schrijver-

Bertyn authentieke seitan wordt op een traditionele wijze vervaardigd. 100% volwaardige plantaardige eiwitten van Oberkülmer Rotkorn oerspelt of Manitoba oertarwe. Bertyn authentieke seitan is daarenboven bron van vezels voor een vlotte darmtransit en heeft een heerlijke zachte beet. Kies in het koelvak van uw natuurwinkel uit de 10 lekkere smaken. Eiwitten voor elke dag, voor iedereen.

Seitan is eiwitkampioen en koolhydraat-arm Het boek vertelt waarom seitan de eiwitkampioen is, boordevol volwaardige eiwitten zit en lichtverteerbaar is. En dat seitan supervoeding is vanwege zijn betaïne (goed voor hart en bloedvaten) en omdat het een bron van alfaliponzuur (anti-aging super anti-oxidant). We lezen dat seitan een rijkdom is aan BCAA aminozuren: leve energie, vaarwel vermoeidheid. Het boek bevat tabellen die seitan vergelijken met vlees, vis, tofu en andere plantaardige eiwitten. Zo lezen we dat seitan slechts 1,5% vet-calorieën bevat en bijna geen koolhydraten bevat.

“Seitan is een prachtproduct. Zacht, smeuïg en enorm gezond.” -Lisette Kreischer, trend watcher-

Eiwitrijke recepten met seitan als supervoeding 40 heerlijke en gezonde recepten komen aan bod. Elk recept met een schitterende kleurenfoto. Maak de spannende rondreis doorheen smaken, geuren en landen zoals Italië, India, Marokko, Thailand, Griekenland en Japan. Maak met seitan supergemakkelijke, alledaagse gerechten zoals ovenschotels, lasagne, salades, pasta, soepen,...

“Dit boek opent een nieuwe wereld voor je.” -Patrick Geryl, auteur van Slank en Gezond-

Verkrijgbaar bij de boekhandel en de biowinkel. Nu zonder transportkost aan huis geleverd via www.amanvida.eu Groothandel: Kroon

SUPER VOEDING

info www.noble-house.tk

0% JUNK

SEITAN

• Zeg niet seitan tegen de authentieke seitan van Bertyn - www.bertyn.be - tel 00 32 3 620 26 56 •

GEMARINEERDE SEITANKEBABS

WIST U DAT…

… seitan en tamari- of sojasaus niet alleen een smaakvolle combinatie vormen, maar samen ook de opname van plantaardige eiwitten in het lichaam verhogen? | najaar naj n najaa ajaar aj aa arr 2013 a 20 2 013 13 2 21 1

bio · organic

Zo puur kan krachtig zijn Meer aandacht voor body en mind? TerraSana heeft nu ook tarwe- en gerstegraspoeder: o.a. rijk aanvezels, ijzer, magnesium, calcium en diverse vitaminen. Lekker door smoothies, shakes en yoghurt. www.terrasana.nl/superfood

NIEUW

RAW SUPERFOOD SPECIALS Ook zin om ‘toekomst te zaaien’? Kom dan op zondag 13 oktober om 14:00 uur naar: Doornik Natuurakkers in Bemmel

Kijk voor de zaaidagen van andere deelnemende biodynamische bedrijven op: www.stichtingdemeter.nl

| najaar 2013 23

Verse oogst, volle smaak

HERFST

Andijvie en boontjes met gebakken rookworst

SCHOTEL

hoofdgerecht, 4 personen 1 St. Henrick Demeter rookworst | 2 eetlepels olijfolie | 1 grote ui, gesnipperd | 2 tenen knoflook, fijngehakt | 1 rode peper, fijngehakt | 750 g andijvie, gesneden | 1 groot blik witte bonen* Snijd de rookworst in plakjes van ca. 1 cm dik. Verhit de olie in een ruime hapjespan en bak de plakjes rookworst enkele minuten. Voeg de ui, knoflook en rode peper toe en fruit zachtjes 3 minuten. Voeg op hoog vuur de andijvie deel voor deel toe en laat de groenten slinken. Spoel de bonen af in een zeef en schep ze door de andijvie. Laat alles goed warm worden. Proef en breng het gerecht eventueel nog op smaak met zout. Schep het gerecht in een mooie schaal. Serveer eventueel met pittige mosterd. * Of week en kook 200 g gedroogde witte boontjes.

ST. HENRICK DEMETER ROOKWORST STT

24 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

Deze rookworst met het Demeter keurmerk is bereid uit 100% puur rundvlees van Hollandse bodem. Volgens de biologisch-dynamische eisen is deze worst zonder nitriet, ook wel kleurzout genoemd, bereid. Dee worst is pittig en zowel warm als koud lekker.

SLAROLLETJES met gehakt, noedels en tamaridressing hoofdgerecht, 4 personen 5 eetlepels tamari van Terrasana | 2 eetlepels sesamolie | 2 eetlepels rijstazijn | 4 eetlepels sinaasappelsap | wasabi | 250 g noedels | 1 grote krop botersla | 200 g geraspte wortel | 4 eetlepels verse munt, fijngehakt | 2 eetlepels olie | 1Â˝ eetlepel verse gember, heel fijn gehakt | 250 g vegetarisch gehakt Klop een dressing van 3 eetlepels tamari, de sesamolie, rijstazijn en het sinaasappelsap. Meng er naar smaak wasabi door. Week of kook de noedels volgens de aanwijzing op de verpakking. Haal de mooie bladeren van de krop botersla en laat ze heel. Snijd het binnenkropje in heel dunne reepjes. Leg de mooie slabladeren op een bord. Schep de geraspte wortel en munt elk in een apart schaaltje. Verhit de olie in een wok en fruit hierin de knoflook en gember 1 minuut. Voeg het gehakt toe en bak het op hoog vuur heel snel lichtbruin. Zet het vuur laag, voeg de resterende 2 eetlepels tamari, de noedels en bosui toe en laat al omscheppend warm worden. Schep als laatste de fijngesneden sla erdoor. Schep de noedels in een schaal en zet met de slabladeren, dressing, wortelreepjes en koriander op tafel. Leg een slablad in de hand, vul met noedels en wortelreepjes en voeg naar smaak dressing en munt. Rol de sla op en eet uit de hand.

TERRASANA TAMARI

Lijkt in gebruik en smaak op sojasaus en wordt ook op dezelfde manier gemaakt van gefermenteerde sojabonen, met dat verschil dat er voor tamari aan de sojabonen niet of nauwelijks graan wordt toegevoegd. Tamari is vaak iets dikker dan sojasaus, wat zachter in smaak en ook iets minder zout. | najaar 2013 25

Laat ze elke dag smullen. Ontdek Jamie magazine Zin in een voorproefje? Elke dag een verantwoorde maaltijd...

Smaakmakende reportages...

En, binnen 15 minuten klaar...

Boordevol lekkere en gezonde gerechten...

Elke dag een verantwoorde maaltijd op tafel zetten is best lastig. Gelukkig is er Jamie magazine. Met in elk nummer tientallen recepten voor de doordeweekse maaltijden; altijd lekker, gezond en zo op tafel. Heb je meer tijd, dan kun je met Jamie magazine ook je hart ophalen. Het nazomernummer ligt nu in de winkel.

Kijk op jamiemagazine.nl 26 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

Volg Jamie magazine op

Verse oogst, volle smaak

VEGAN GERECHT Pilav van basmatirijst met mango en cashewnoten

Recepten Anneke Ammerlaan | Fotografie Sven Benjamins | Styling Jan-Willem van Riel | Koken Ingmar Nieze

hoofdgerecht, 4 personen 4 eetlepels zonnebloemolie | 1 ui, gesnipperd | 3 tenen knoflook, fijngehakt | 2-3 eetlepel Indiase currypasta | 300 g bruine basmatirijst van Nieuwe Band | 500 ml groentebouillon (instant) | 500 g spitskool, in grove repen | 1 grote stevige mango, in blokjes | 4 eetlepels verse koriander, grof gehakt | 150 g cashewnoten Verhit 3 eetlepels olie in een hapjespan en fruit hierin de ui en knoflook zachtjes 3 minuten. Bak de currypasta 1 minuut mee. Schep de rijst erdoor en bak de korrels mee tot ze rondom met olie bedekt zijn. Schenk de bouillon in de pan en breng aan de kook. Kook de rijst, afgedekt, 30 minuten. Zet het vuur hoog en schep de spitskool deel voor deel door de rijst en laat de groente slinken. Schep de mango erdoor en kook alles in nog 5 minuten gaar. Proef het gerecht en breng op smaak met zout en eventueel peper. g de deksel Schep de koriander erdoor. Leg jst op de pan en laat de rijst nog 3 minuten staan. etleVerhit de resterende eetlepan pel olie in een koekenpan en in en bak de cashewnoten eel de olie lichtbruin. Verdeel het gerecht over 4 bor-wden en strooi de cashewnoten erover.

BIOLOGISCH-DYNAMISCHE BRUINE BASMATIRIJST Deze rijst van De Nieuwe Band is van Taraori A type, een hoogwaardige soort die heerlijk ruikt en superieur smaakt. De boeren in Noord-India die deze biologischdynamische basmatirijst verbouwen zijn aangesloten bij een Fairtrade-project en ontvangen een dubbele fairtrade premie. | najaar 2013 27

sUperfoodmiX De gezonde vruchtenrepen van Roo’Bar werden door Anita Klasanova handgemaakt in haar biologische winkeltje in het Bulgaarse Sofia. Nu zijn ze ook in ons land verkrijgbaar. De mixrepen van dadels met superfoods zoals Chia & Kokosnoot, Maca & Cranberry en Cacao Nibs & Amandelen doen het goed als tussendoortje of licht ontbijt. Het assortiment wordt nog uitgebreid. Vraag het uw winkelier of check www.roo-bar.com vanaf € 1,69 | 50 g

eXtra Weerstand Voedingssupplementen die zo dicht mogelijk bij de natuur blijven en ons lichaam helpen het maximum aan voedingsstoffen te bewaren, dat wil Garden of Life bieden. De Garden of Life Multi One a Day (vanaf 12 jaar) is bedoeld als dagelijkse ondersteuning met vitaminen en mineralen naast gezonde en gevarieerde voeding. Check ook www.gardenoflife.nl € 21,95 | 60 capsules

smeUÏge Boontjes

Wit of rood?

De Nieuwe Band zet vier nieuwe peulvruchten in het schap met een fris nieuw etiket. De verfijnde zwarte belugalinzen, de kaviaar onder de linzen, smaken goed in soepen, couscousgerechten en salades. De smeuïge, gele linzen zijn heerlijk in Indiase gerechten. De romige en notige calypsobonen zijn favoriet in de Italiaanse keuken en de witte jumbobonen - ook wel boterbonen, olifantsbonen of limabonen - zijn zalig zacht en boterachtig in salades en bonengerechten. vanaf € 2,35 | 500g

De Spaanse wijnmakers van La Bodega de Pinoso hebben twee mooie nieuwe wijnen. De witte Flos de Pinoso wordt gekarakteriseerd als nieuwe wereld-stijl, opwekkend, verfrissend en goed vol. Dat klinkt veelbelovend, want de rode wijn werd door wijnkenners bejubeld. Lekker bij o.a. vis, groenteschotels of salades. De rode Pontos Cepa 50 is ook nieuw, wordt bestempeld als ‘elegant en uitbundig fruitig’ bij o.a. paté, kaas en rijstgerechten. € 6,35 | 750 ml

28 s m a a k m a k e n d 4 | najaar 2013

ECHT THAIS E H werd in Thailand opgeleid tot Thais Hij chef ch en gaf in ons land jarenlang Thaise kooklessen. Onno Stienen T komt nu met authentieke, biologische k Thaise kruidenpasta’s voor iedereen T die d weinig tijd in de keuken heeft. Zo zijn z er vijf smaken Thaise curry, twee kruidenpasta’s voor de Thaise soepen Tom Yam en Tom Kha, een roerbakmix voor Pad Thai en een Thaise roerbakmix met Thaise basilicum. Pure exotische smaken op tafel, zonder toevoegingen. € 1,99 | zakje 50 g

MOOIE WENSEN

Met de wenskaarten van Floris heb je bijzondere, handgeschilderde illustraties in handen met een mooie gedachte. Ze zijn verpakt door mensen met een beperking, worden gedrukt op kringlooppapier en 10% van de winst gaat naar een goed doel. vanaf € 1,55 | kaart

SUPERRAUWKOST GRAS IN HET GLAS Van wijnbedrijf Parra Jiménez, gelegen in de streek La Mancha (Spanje), is een heerlijke witte Demeterwijn beschikbaar. De broers Francisco, Javier en Luis maken al jaren biologische wijnen en sinds kort ook van Demeter kwaliteit. Deze Verdejo is licht fris en fruitig met hints van vers gemaaid gras. Lekker als aperitief, bij kip en kalf maar ook bij vis. € 6,99 | 750 ml

Hennep is er niet alleen als haarproduct of als softdrug. Hennepzaad, henneppoeder, hennepolie en hennepmuesli van Terrasana smaken goed in een smoothie, salade, yoghurt of shake en de hennepreep is een voedzaam tussendoortje. Deze producten van de hennepplant passen goed in een eiwitrijk voedingspatroon en bieden een goede balans tussen omega-3 en omega-6 vetzuren. Verantwoord dus! Bijvoorbeeld RAW Hennepzaad in zakje adviesprijs vanaf € 4,95 | 250 gram

| najaar 2013 29

advertenties

de beste bio-adresjes De Roek Vakantiebungalows in de bossen bij Otterlo, 1500m van Nat. Park Hoge Veluwe. Met biologische winkel, speeltuin, kinderboerderij www.deroek.nl Kruidengeneeskunde Cursussen, Open Dag, producten, webshop www.Kruidenrijk.nl 06-38731563 OBILOT NATUURTEXTIEL in Zutphen. Mode, basics, bio-babyuitzet, Demeterwol, hennep, biokatoen, zijde, kinderwagens, bed en zo. Groenmarkt 1, www.obilot.nl Franse vakantie met hĂŠĂŠrlijk bio/ veg. Eten, rust, wandelen? Kijk op www.lagarnasette.net

Boer Paco Salcedo is de trotse voorzitter van de

coĂśperatie Almendrera del Sur in AndalusiĂŤ, Spanje. Sinds 1995 koopt Horizon alle biologische amandelen van deze coĂśperatie. Daardoor verbouwen nu al ruim 400 boeren amandelen op biologische wijze. Want wat goed is, groeit natuurlijk.

Opleidingen over aarde, voeding en bewustzijn: Natuurvoedingskundige Gezonde voeding, wat is dat? Welk effect heeft voeding op het lichaam? Hoe adviseer je over gezonde producten en voeding? Een driejarige opleiding: 20 donderdagen per jaar. Start 26 september 2013

Natuur in Leiderschap Hoe zet je de natuur in bij het ondersteunen van de groei en ontwikkeling van mensen? Een tweejarige opleiding: 27 dinsdagen per jaar Start 24 september 2013

BD landbouw en voeding jaarcursus, 20 dagen Start januari 2014

korte cursussen: BD landbouw en voeding Natuurvoeding in notendop Tuinieren op eigen wijze

www.kraaybeekerhof.nl MRJS$OVEE]FIIOIVLSJ RP Â&#x2C6; (MIHIVMGLWPEER Â&#x2C6; 4% (VMIFIVKIR

De Groene Kookacademie, leer vegetarische koken met biologische producten www.groenekookacademie.nl EKO dierenwinkel Eko-Pets, biologisch voor hond, kat, konijn, cavia, hamster en baas www.eko-pets.nl Van biologische kleding tot oergezonde hennepolie, zaad en proteĂŻne: www.ecotex.nl Met Eco-wifi en Eco-dect minder straling! Meer info op www.electrohealth.nl Whole-in-One. Ruimte voor identiteitsvorming www.whole-in-one.nl Wilt u ook goed water drinken? Drink dan gevitaliseerd water. www.quavita.nl Zondag 15/9 GREENfair Utrecht, gezellige bio en fair-trade markt info; www.green-fair.nl WILT U HIER OOK ADVERTEREN? Dat kan al vanaf 60,00 (excl. btw). Meer info: Bionext, RenĂĄta HorenovĂĄ, tel. 06-186 505 17 en horenova@bionext.nl of kijk op www.smaakmakend.nl

www.biogids.nl voor een overzicht van biologische winkels, boerenmarkten, webwinkels, restaurants en nog veel meer

colofon SMAAKMAKEND 4 â&#x20AC;˘ najaar 2013 Smaakmakend is een uitgave van Bionext. Het blad verschijnt vijf keer per jaar en wordt u aangeboden door uw biologische specialist. In Smaakmakend vindt u recepten met biologische producten en verhalen over de herkomst van ons voedsel. Vragen of opmerkingen? Mail of schrijf Bionext. Uitgever Bionext | Laan van Vollenhove 3221 | 3706 AR Zeist | tel (030) 233 99 70 | fax (030) 230 44 23 | smaakmakend@bionext.nl Redactie Anneke Ammerlaan (hoofdredacteur) | Andre Brouwer (redactieraad) | Casper Kromkamp (redactieraad) Vormgeving Marc van Meurs | Yullan Oosterhof Fotografie & Illustratie Sven Benjamins | Geert Broertjes | Foodphoto | Shutterstock.com Aan dit nummer werkten mee Bianca Daniels | Ingmar Niezen | Jan-Willem van Riel | Nicole Willems Lithografie Grafimedia Amsterdam Drukwerkbegeleiding Machiel Oudheusden, Sumis Printmanagement Druk Roto Smeets Acquisitie RenĂĄta HorenovĂĄ | Advertenties kunnen zonder opgaaf van redenen worden geweigerd. ISSN: 1385-9625 ÂŠ Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/ of gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever en fotograaf. Deze uitgave is met zorg gemaakt. Voor eventuele onjuistheden is Bionext niet aansprakelijk. Smaakmakend wordt gedrukt op chloorvrij en gerecycled papier.

een frisse kijk

Bilder & De Clercq opende in februari in Amsterdam haar deuren. De unieke maaltijdenwinkel is bedacht door Rogier Leopold en Diederik van Gelder. ‘Wij zijn een eetwinkel ingericht naar recept en zo een beter alternatief voor de supermarkt.’

Tekst Nicole Willemse | Fotografie Geert Broertjes

Foodies in hart en nieren? ‘Nee, we komen niet uit de culinaire, biologische of retailsector. Misschien juist wel daarom zijn we hiermee begonnen. Als consument kampten we met de vraag: wat doen we met het eten vanavond? Je hebt geen tijd, een gebrek aan inspiratie maar wel behoefte aan goed eten. En als je toch doordeweeks de ambitie hebt om een volwaardige maaltijd op tafel te zetten, ben je nog voor je start met koken zo anderhalf uur kwijt met het vinden van alle ingrediënten; het visje van de markt of een kruid of specerij van de toko. Veel te tijdrovend. En bovendien ben je in je eentje of met z’n tweetjes veroordeeld tot grotere voedselverpakkingen dan nodig. Waarom is er geen winkel die dat voor ons oplost?’

vertrouwen dat ze goede en gezonde spullen kopen. Veel van onze groenten zijn overigens ook biologisch, al communiceren we dat niet.’ Waarom vertellen jullie dat niet? ‘We hebben al vrij veel te vertellen, vandaar dat we eerst hebben gekozen om deze nieuwe manier van eten inkopen uit te leggen. Later vertellen we meer over herkomst, productie en kwaliteit en de keuzes voor bepaalde ingrediënten erbij. Onze twee chefs werken al jaren samen, beheersen de wereldkeuken en kennen de sei-

zoenen. Als de rabarber voor de rabarbercrumble in april nog niet verkrijgbaar is vanwege het tegenvallende weer, dan wordt het de nietseizoensgebonden chocolademousse en wachten ze rustig tot de rabarber er wel is.’ Wat beogen jullie? ‘Wij willen lekker koken eindelijk eenvoudig maken! Als je bij ons binnenkomt, bieden wij inspiratie en afgewogen ingrediënten om zelf snel een goede maaltijd op tafel te zetten. Onze gerechten kosten tussen de 3 en 9 euro per persoon; voor elke portemonnee wat wils. Als het dan thuis ook nog lukt - dat kan bijna niet missen met die handige stap-voorstap receptkaarten - dan is het: goal! Lees de klantenreacties maar op Facebook.’ Kijk op www.bilderdeclercq.com

Hoe werkt de maaltijdenwinkel? ‘Kom binnen en kijk op de grote borden in welk gerecht je zin in hebt. Bilder & De Clercq biedt 13 hoofdgerechten en 1 nagerecht, elke week worden 3 gerechten gewisseld voor 3 nieuwe gerechten. Op tafels liggen alle ingrediënten die nodig zijn om het gekozen gerecht te bereiden (inclusief passende wijn), in afgepaste hoeveelheden voor 1 of 2 personen. No food waste dus en zo doe je bij ons ongemerkt aan goed gedrag. Alle gerechten zijn klaar rond de 30 minuten of minder, alle ingrediënten zijn van topkwaliteit en met zorg geselecteerd.’ Biologisch? ‘Meestal. Biologische haricots verts uit Ethiopië: een mooi idee, maar die boontjes zijn niet heel duurzaam hier gekomen. In zo’n geval zoeken we het liever lokaal, mits we geen concessies hoeven doen aan de smaak. Ons lam, rund en varken zijn biologisch, de kip niet, maar die is wel Nederlands, er zit geen rotzooi in haar voer en ze is diervriendelijk grootgebracht. Mensen moeten erop kunnen | najaar 2013 31

Met Zuiver Zuivel gaat u een stap verder: • niet gehomogeniseerd • zuivel van koeien met hoorns • gesloten kringloop in de regio