ÊÐÈÑÒÈÍÅ ÍÜÎÑÒËÈÍÃÅÐ ÊÎÍÐÀÄ èëè Äåòåòî îò êîíñåðâåíàòà êóòèÿ
Èçäàíèåòî å îñúùåñòâåíî ñ ôèíàíñîâàòà ïîìîù íà ëèòåðàòóðíàòà ìðåæà TRADUKI, traduki
â êîÿòî ÷ëåíóâàò Ôåäåðàëíîòî ìèíèñòåðñòâî íà âúíøíèòå ðàáîòè íà Ðåïóáëèêà Àâñòðèÿ, Âúíøíî ìèíèñòåðñòâî íà Ôåäåðàëíà ðåïóáëèêà Ãåðìàíèÿ, øâåéöàðñêàòà ôîíäàöèÿ çà êóëòóðà Ïðî Õåëâåöèÿ , Êóëòóðêîíòàêò Àâñòðèÿ, Ãüîòå-èíñòèòóò, Ñëîâåíñêàòà àãåíöèÿ çà êíèãàòà, Ìèíèñòåðñòâîòî íà êóëòóðàòà íà ðåïóáëèêà Õúðâàòñêà è Ôîíäàöèÿ Ñ. Ôèøåð .
Êðèñòèíå Íüîñòëèíãåð
Êîíðàä
èëè Äåòåòî îò êîíñåðâåíàòà êóòèÿ Ïðåâåëà îò íåìñêè: Âàñèëêà Âàí÷åâà Èëþñòðàöèè: Ôðàíö Óèòêàìï
ÅÌÀÑ Ñîôèÿ
Christine Nöstlinger KONRAD oder Das Kind aus der Konservenbüchse © Verlag Friedrich Oetinger, Hamburg Êðèñòèíå Íüîñòëèíãåð ÊÎÍÐÀÄ èëè Äåòåòî îò êîíñåðâåíàòà êóòèÿ Ïðåâîä: © S. Fischer Foundation by order of TRADUKI Èëþñòðàöèè: Ôðàíö Óèòêàìï Îôîðìëåíèå íà êîðèöàòà: Áîðèñ Äðàãîëîâ © ÈÊ ÅÌÀÑ , 2012
Ãîñïîæà Áåðòè Áàðòîëîòè ñåäåøå â ëþëååùèÿ
ñå ñòîë è çàêóñâàøå. Òÿ èçïè ÷åòèðè êàôåòà è èçÿäå òðè ìàëêè õëåá÷åòà, íàìàçàíè ñ ìàñëî è ìåä, äâå ðîõêè ÿéöà â ÷àøêè, åäíà ôèëèÿ ÷åðåí õëÿá ñ øóíêà è ñèðåíå è åäíà ôèëèÿ áÿë õëÿá ñ ïàñòåò îò ãúøè äðîá. È ïîíåæå ñå ëþëååøå, äîêàòî ÿäåøå è ïèåøå ÷å çà êàêâî äðóãî ñà ëþëååùèòå ñå ñòîëîâå, îñâåí äà ñå ëþëååø â òÿõ ïî ñâåòëîñèíèÿ º õàëàò îñòàíàõà êàôÿâè ëåêåòà îò êàôå è æúëòè ëåêåòà îò ÿéöà. À â äåêîëòåòî íà õàëàòà º íàïàäàõà êóï òðîõè îò õëÿá è îò õëåá÷åòà. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè ñòàíà è çàïîäñêà÷à íà åäèí êðàê èç ñòàÿòà, çà äà èçòúðñè òðîõèòå îò õàëàòà ñè íà çåìÿòà. Ñëåä êàòî ïàäíà è ïîñëåäíàòà òðîõà, òÿ ñè îáëèçà ëåïíåùèòå îò ìåä ïðúñòè è ñè êàçà: Ìèëî äåòå, à ñåãà âúðâè äà ñå èçìèåø è äà ñå îáëå÷åø ïðèëè÷íî è õàéäå íà ðàáîòà, áúðçî! Êîãàòî ãîâîðåøå ñúñ ñåáå ñè, ãîñïîæà Áàðòîëîòè èçïîëçâàøå îáðúùåíèåòî ìèëî äåòå . Ïðåäè ãîäèíè, êîãàòî áåøå íàèñòèíà äåòå, ìàéêà º ïîñòîÿííî êàçâàøå: Ìèëî äåòå, õàéäå äà ñè íàïèøåø äîìàøíèòå íàé-ñåòíå, ìèëî äåòå, õàéäå äà èçáúðøåø ñúäîâåòå íàé-ñåòíå, ìèëî äåòå, ìëúêíè íàé-ñåòíå! À ñëåä ãîäèíè, êîãàòî ãîñïîæà Áàðòîëîòè âå÷å 5
íå áåøå äåòå, ìúæúò º, ãîñïîäèí Áàðòîëîòè, º êàçâàøå: Ìèëî äåòå, õàéäå äà ñãîòâèø íÿêàêúâ îáÿä íàé-ñåòíå, ìèëî äåòå, õàéäå äà ìè çàøèåø êîï÷åòî íà ïàíòàëîíà íàé-ñåòíå, ìèëî äåòå, õàéäå äà èçáúðøåø ïîäà íàé-ñåòíå! Ãîñïîæà Áàðòîëîòè áå ñâèêíàëà äà èçïúëíÿâà çàäà÷è è íàðåæäàíèÿ ñàìî àêî º êàæåõà ìèëî äåòå . Ìàéêà º áåøå óìðÿëà îòäàâíà, à è ãîñïîäèí Áàðòîëîòè ñå áå èçíåñúë îòäàâíà; çàùî, òîâà íå å íàøà ðàáîòà, òîâà å ëè÷åí âúïðîñ. Âúâ âñåêè ñëó÷àé íå áå îñòàíàë íèêîé, êîéòî äà º êàæå ìèëî äåòå , îñâåí íåÿ ñàìàòà. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè âëåçå â áàíÿòà. Èñêàøå º ñå äà ñè âçåìå õóáàâà, ãîðåùà âàíà. Íî çà ñúæàëåíèå âúâ âàíàòà ïëóâàõà çëàòíèòå º ðèáêè. Ñåäåì ìàëêè è ÷åòèðè ãîëåìè çëàòíè ðèáêè ïðåäíèÿ äåí ãè áåøå èçâàäèëà îò àêâàðèóìà è ïóñíàëà âúâ âàíàòà, òúé êàòî áå ðåøèëà, ÷å ñå íóæäàÿò îò ñìÿíà íà âîäàòà. Âñåêè ÷îâåê ìèñëåøå ñè òÿ, âñåêè ÷îâåê ñè âçåìà îòïóñê è õîäè íà ïî÷èâêà. Ñàìî ãîðêèòå çëàòíè æèâîòèí÷åòà öÿëà ãîäèíà ñå âúðòÿò ëè, âúðòÿò â åäèí áóðêàí. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè ðåøè, ÷å ùå º å äîñòàòú÷åí åäèí õóáàâ òîïúë äóø. ( áàíÿòà ñè èìàøå îòäåëíà äóø êàáèíà.) Çà ñúæàëåíèå âðàòàòà íà äóø êàáèíàòà çàÿäå. Âñúùíîñò òÿ íå çàÿäå, àìè íå ìîæà äà ñå îòâîðè, çàùîòî ãîñïîæà Áàðòîëîòè áåøå îïúíàëà ÷åòèðè ïúòè âúæåòî çà ïðàíå îò ïðîçîðå6
öà äî êàáèíàòà è îáðàòíî è ñóøåøå òàì äæèíñèòå è ïàìó÷íèòå ñè ïóëîâåðè. À ìèâêàòà áåøå íàòúïêàíà ñ äæèíñèòå è ïóëîâåðèòå, êîèòî îùå íå áå èçïðàëà. Çíà÷è, ùå ñå ïî÷èñòèø õèìè÷åñêè, ìèëî äåòå êàçà òÿ íà îòðàæåíèåòî ñè â îãëåäàëîòî è èçâàäè ïàð÷å ïàìóê è ãîëÿìî øèøå îò øêàôà. Èçñèïà íÿêàêúâ ðîçîâ ñèðîï îò ãîëÿìîòî øèøå âúðõó ïàð÷åòî ïàìóê è âçå ñòàðàòåëíî äà òúðêà ëèöåòî ñè. Ïàìóêúò ñå íàøàðè öåëèÿò ïîðîçîâÿ îò ïóäðàòà, ïî÷åðâåíÿ îò ÷åðâèëîòî, ïî÷åðíÿ îò òóøà çà ìèãëè, ïîêàôåíÿ îò ìîëèâà çà âåæäè, ïîçåëåíÿ îò ñåíêèòå è ïîñèíÿ îò î÷íàòà ëèíèÿ. Ïðåêðàñíî! âúçõèòè ñå ãîñïîæà Áàðòîëîòè îò âèäà íà ïàð÷åòî ïàìóê è ãî õâúðëè ïîä ìèâêàòà, êúäåòî òî íå óëó÷è êîø÷åòî. Ïîñëå èçâàäè îò øêàôà âñåâúçìîæíè òóáè è âñåâúçìîæíè øèøåíöà, è ÷åðâèëà, è ìîëèâè è îòíîâî ñè áîÿäèñà ëèöåòî â ðîçîâî, ÷åðâåíî, êàôÿâî, çåëåíî è òúìíîñèíüî. Îòêðè, ÷å øèøåíöåòî ñ òóø çà ìèãëè å ïî÷òè ïðàçíî. Çàòîâà íàïèñà ñ ÷åðâèëîòî âúðõó áåëèòå ïëî÷êè íà ñòåíàòà: ÄÀ ÊÓÏß ÒÓØ ÇÀ ÌÈÃËÈ!!!! Ñëåä òîâà âçå ãúáàòà çà áàíÿ è èçòðè îò ïëî÷êèòå íàïèñàíîòî ñúùî ñ ÷åðâèëî ÄÀ ÊÓÏß ÒÎÀËÅÒÍÀ ÕÀÐÒÈß, ïîíåæå âå÷å ÿ áå êóïèëà. Ïðåäè äà èçëåçå îò áàíÿòà, ãîñïîæà Áàðòîëî7
òè ñå ïîãëåäíà â îãëåäàëîòî íàä ìèâêàòà, çàùîòî èñêàøå äà ðàçáåðå äàëè èçãëåæäà ìëàäà, èëè ñòàðà. Òÿ ñè èìàøå ìëàäè è ñòàðè äíè. Äíåñ ãîñïîæà Áàðòîëîòè èìàøå ìëàä äåí è áåøå äîâîëíà îò ëèöåòî ñè. Ìëàäà, äîêîëêîòî ìîæå, è õóáàâà, äîêîëêîòî ñòèãà ïðîìúðìîðè ñè òÿ ïîä íîñà, îöåíÿâàéêè ðåçóëòàòà. Ðîçîâàòà ïóäðà áå ïîêðèëà âñè÷êè áðú÷êè îêîëî î÷èòå è óñòàòà. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè íå èçäàâàøå íà íèêîãî âúçðàñòòà ñè, çàòîâà è íèêîé íå ÿ çíàåøå. È çàòîâà òÿ èìàøå ðàçëè÷íè âúçðàñòè. Êîãàòî ãîâîðåøå çà íåÿ, ïðàñòàðàòà ãîñïîæà Ìàéåð, ñúñåäêàòà, êàçâàøå: Ìëàäàòà ãîñïîæà Áàðòîëîòè . À âíóêúò íà ïðàñòàðàòà ãîñïîæà Ìàéåð, ìàëêèÿò Ìèõè, êàçâàøå: Ñòàðàòà ãîñïîæà Áàðòîëîòè . Ãîñïîäèí Åãîí, êîéòî ïðîäàâàøå ïðàõ÷åòàòà è ñâåùè÷êèòå, è ìåõëåìèòå â àïòåêàòà è íà ÷èåòî ÷åëî ñå áÿõà âðÿçàëè äâå äúëáîêè áðú÷êè îò ïîñòîÿííîòî ÷åòåíå íà ðåöåïòè, êàçâàøå: Ãîñïîæà Áåðòè Áàðòîëîòè å æåíà â íàé-äîáðàòà âúçðàñò! Ãîñïîäèí Åãîí ñúùî áåøå â íàé-äîáðàòà âúçðàñò íà ïåòäåñåò è ïåò ãîäèíè. È äâà ïúòè ñåäìè÷íî ïîääúðæàøå ïðèÿòåëñêè îòíîøåíèÿ ñ ãîñïîæà Áàðòîëîòè. Âåäíúæ ñåäìè÷íî ÿ ïîñåùàâàøå òîé è âåäíúæ ñåäìè÷íî òÿ. Ïîñëå îòèâàõà íà êèíî èëè íà òåàòúð, à ñëåä òîâà õîäåõà íà âå÷åðÿ, à ñëåä òîâà íà ÷àøà âèíî, à ñëåä òîâà íà êàôå. Äâà ïúòè ñåäìè÷íî ãîñïîäèí Åãîí íàðè÷àøå ãîñïîæà Áàðòîëî8
òè Áåðòèëàéí , à ãîñïîæà Áàðòîëîòè íàðè÷àøå ãîñïîäèí Åãîí Åãèëàéí . Íî êîãàòî ñå âèäåõà íà óëèöàòà ïðåç îñòàíàëèòå äíè èëè êîãàòî ãîñïîæà Áàðòîëîòè ñè êóïóâàøå îò àïòåêàòà ñèðîï ïðîòèâ êàøëèöà, òÿ ñå îáðúùàøå êúì íåãî ñ äóìèòå ãîñïîäèí ìàãèñòúð , à òîé êúì íåÿ ñ ìèëîñòèâà ãîñïîæî . Èíà÷å òå íå ñè ãîâîðåõà ïðåç äðóãèòå äíè. Âïðî÷åì, ïðèÿòåëñêèòå äíè áÿõà âèíàãè ñúáîòà è âòîðíèê. Ñëåä êàòî ñå ãëåäà äîñòàòú÷íî äúëãî â îãëåäàëîòî, ãîñïîæà Áàðòîëîòè ñå âúðíà â äíåâíàòà. Ñåäíà îòíîâî â ëþëååùèÿ ñå ñòîë, çàïàëè ñè ïóðà è ñå ðàçìèñëè äàëè ïúðâî äà âçåìå äà ïîðàáîòè, èëè äà ïàçàðóâà, èëè ìîæå áè ïàê äà ñè ëåãíå. Òúêìî ðåøè äà ñè ëåãíå, è íà âðàòàòà ñå çâúííà. Ìíîãî ñèëíî è ìíîãî ïðîäúëæèòåëíî. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè ñå ñòðåñíà. Òàêà ìîæåøå äà çâúíè ñàìî ïîùàëüîíúò èëè ðàçíîñâà÷ íà òåëåãðàìè, èëè ïîæàðíèêàð. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè ñëîæè ïóðàòà ñè â ÷èíèéêàòà íà öâåò÷åòà ïîä ÷àøàòà ñ êàôå è ñå çàïúòè êúì âðàòàòà. Íàäÿâàøå ñå íàòðàïëèâèÿò çâúíàð äà å ïîùàëüîíúò, êîéòî íîñè ïàðè. Òÿ ïîñòîÿííî î÷àêâàøå ïîùàëüîíà è òîé íàèñòèíà îò âðåìå íà âðåìå º äîíàñÿøå ïàðè. Õèëÿäà øèëèíãà èëè äâå õèëÿäè øèëèíãà, èëè äîðè ïåò õèëÿäè øèëèíãà. Ñïîðåä ãîëåìèíàòà íà êèëèìà, êîéòî ãîñïîæà Áàðòîëîòè áåøå ïðîäàëà. Íà ïîùåíñêîòî áîðäåðî ïèøåøå: 9
ÔÈÐÌÀ ÁÀÐÒÎËÎÒÈ & ÊÎ. ÐÚ×ÍÎ ÒÚÊÀÍÅ È ÏËÅÒÅÍÅ Ôèðìàòà Áàðòîëîòè è Êî. ñå ñúñòîåøå îò ãîñïîæà Áåðòè Áàðòîëîòè. Êúì èìåòî ñè áå äîáàâèëà êîìïàíèÿ , çà äà èçãëåæäà âèçèòíàòà º êàðòè÷êà ïî-èçèñêàíî è ñîëèäíî. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè òú÷åøå íàé-êðàñèâèòå è íàé-ïúñòðèòå êèëèìè â öåëèÿ ãðàä. Òúðãîâöèòå íà êèëèìè è òúðãîâöèòå íà ìåáåëè, êîèòî êóïóâàõà ïðîèçâåäåíèÿòà º, êàçâàõà íà êëèåíòèòå ñè: Ãîñïîæà Áàðòîëîòè å õóäîæíè÷êà. Èñòèíñêà õóäîæíè÷êà! Íåéíèòå êèëèìè ñà ìàëêè ïðîèçâåäåíèÿ íà èçêóñòâîòî. Çàòîâà ñà è òîëêîâà ñêúïè! (Òúðãîâöèòå íà êèëèìè è òúðãîâöèòå íà ìåáåëè âçåìàõà îò êëèåíòèòå òðè ïúòè ïîâå÷å ïàðè, îòêîëêîòî ïëàùàõà íà ãîñïîæà Áàðòîëîòè; åòî çàòîâà áÿõà òîëêîâà ñêúïè êèëèìèòå º.) Íàòðàïëèâèÿò çâúíàð ïðåä âðàòàòà º íå áåøå ïîùàëüîíúò, à ðàçíîñâà÷úò íà êîëåòè. Òîé ïóõòåøå è ñè áúðøåøå ïîòòà îò ÷åëîòî. Àìà ÷å òåæêî íåùî, äÿâîë äà ãî âçåìå èçðóãà è ïîñî÷è ãîëÿì ïàêåò, óâèò â áÿëà õàðòèÿ. Ïîíå äâàéñåò êèëà! Ðàçíîñâà÷úò ïîâëå÷å êîëåòà ïðåç êîðèäîðà êúì êóõíÿòà, à ãîñïîæà Áàðòîëîòè ñå ðàçïèñà íà îáðàòíàòà ðàçïèñêà è ìó äàäå ïåò øèëèíãà áàêøèø. Òîé êàçà: 10
11
Äîâèæäàíå è ãîñïîæà Áàðòîëîòè êàçà ñúùî: Äîâèæäàíå è ãî èçïðîâîäè äî âúíøíàòà âðàòà. Ïîñëå ñè âçå ïóðàòà îò äíåâíàòà è ñå âúðíà â êóõíÿòà, êàòî ñåäíà íà åäèí ñòîë ïðåä ãîëåìèÿ áÿë ïàêåò. Òÿ çàðîâè ïðúñòè â èçðóñåíèòå ñè êîñè, ïðîêàðà íåáåñíîñèíüî ëàêèðàíèòå ñè íîêòè ïðåç âòâúðäåíèòå îò ëàê êè÷óðè è ñå çàìèñëè. Âúëíà ìèñëåøå ñè òÿ, âúëíà êàòåãîðè÷íî íå å! Âúëíàòà íå òåæè òàêà. Òàêúâ ïàêåò, ïúëåí ñ âúëíà, íÿìà äà èìà ïîâå÷å îò ïåò-øåñò êèëà. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè ñòàíà è îáèêîëè êîëåòà, òúðñåéêè èìåòî íà ïîäàòåëÿ. Íî íå ãî íàìåðè. Íå ãî íàìåðè è ñëåä êàòî ñ ìúêà îáúðíà ïàêåòà è îãëåäà äîëíàòà ìó ñòðàíà. Ìèëî äåòå ñìúìðè ñå ñòðîãî òÿ, ìèëî äåòå, ïîðîâè â ñúâåñòòà ñè. Çàùî ëè? Àìè ãîñïîæà Áàðòîëîòè èìàøå åäíà ñëàáîñò îáè÷àøå íàé-ìíîãî íà ñâåòà êóïîíè è òàëîíè çà ïîðú÷êà, è ñïåöèàëíè ïîäàðúöè, è ñïåöèàëíè íàìàëåíèÿ. Âèäåøå ëè â íÿêîå ñïèñàíèå èëè êíèãà, èëè âåñòíèê çàëåïåí òàëîí çà ïîðú÷êà èëè êóïîí çà èçðÿçâàíå, èçðÿçâàøå ãè íà ìîìåíòà èëè ãè îòêúñâàøå, ïîïúëâàøå ãè è ïîðú÷âàøå. Áåøå òîëêîâà âìàíèà÷åíà íà òåìà òàëîíè è êóïîíè, ÷å äîðè íå ñå çàìèñëÿøå äàëè ïðåäìåòúò ùå º âëåçå èçîáùî â ðàáîòà. Áëàãîäàðåíèå íà ñâîÿòà ñòðàñò äà ïîðú÷âà ãîñïîæà Áàðòîëîòè âå÷å ñå áå ñäîáèëà ñ íàé-íåâåðîÿòíè ïðèòåæàíèÿ: åíöèêëîïåäèÿ íà æèâîòíè12
òå â ñåäåìíàéñåò òîìà, öÿëà ïàðòèäà ñèâè, ïàìó÷íè ìúæêè ÷îðàïè, ÷àåí ñåðâèç îò ïëàñòìàñà çà äâàéñåò è ÷åòèðè äóøè, àáîíàìåíò çà ñïèñàíèå ïî ðèáîâúäñòâî è çà âåñòíèê ïî êóëòóðàòà íà íóäèçìà. Îñâåí òîâà: òóðñêà ìåëíè÷êà çà êàôå (íî íå çà ìåëåíå íà êàôå, à êàòî íîùíà ëàìïà), äåñåò ÷èôòà ãàùè îò àíãîðñêà âúëíà â ðàçìåð Ãèãàíò è äåâåò áóäèñòêè ìîëèòâåíè ìåëíè÷êè. Íî áåç ñúìíåíèå íàé-ñòðàííàòà ïðèäîáèâêà, êîÿòî ñè áå ïîðú÷àëà ãîñïîæà Áàðòîëîòè, áåøå åäèí êèëèì. Êîãàòî ïîùàëüîíúò äîíåñå íåïðèëè÷íî ñêúïèÿ, îòâðàòèòåëåí êèëèì íà öâåò÷åòà, ãîñïîæà Áàðòîëîòè èñòèíñêè çàïëàêà è ñå çàêëå íèêîãà, íèêîãà âå÷å äà íå ñå ïîääàâà íà ìàíèÿòà ñè äà ïîðú÷âà. Íî, êàêòî îáèêíîâåíî ñå ñëó÷âà ñ èñòèíñêè âìàíèà÷åíèòå õîðà, îùå íà ñëåäâàùèÿ äåí òÿ ïîïúëíè ñëåäâàùàòà êàðòà: Ñ íàñòîÿùîòî ïîðú÷âàì ñ íàëîæåí ïëàòåæ 144 (ñ äóìè: ÑÒÎ ×ÅÒÈÐÈÄÅÑÅÒ È ×ÅÒÈÐÈ) ÷àåíè ëúæè÷êè, ïîñðåáðåíè áåçïëàòíà äîñòàâêà Ãîñïîæà Áàðòîëîòè âçå äà ðîâè â ñúâåñòòà ñè. Ñúâåñòòà º áåøå ïî÷òè ÷èñòà. Îñâåí çà ïîðú÷êàòà íà ïàêåò áåçïëàòíè ìàêàðîíè Ïåò áîðà è íà ïðîáíà ïðàòêà íàòóðàëíî ìþñëè ñå ñåòè ñàìî çà 13
ðàçïðîäàæáàòà íà õðîìèðàíè êîï÷åòà òèê-òàê çàåäíî ñ êëåùèòå è ìàòðèöàòà. Íî ïðîìîöèîíàëíèÿò ïàêåò íå ìîæåøå äà òåæè ïîâå÷å îò äâàéñåò êèëà. À ïðîáíèòå ïðàòêè è áåçïëàòíèòå ïîðú÷êè íå íàäâèøàâàõà ñòî ãðàìà, òîâà ãîñïîæà Áàðòîëîòè ãî çíàåøå ñúñ ñèãóðíîñò. Ìîæå áè ïîìèñëè ñè òÿ êîëåòúò å îò äîáðèÿ ìè ÷è÷î Àëîèñ. Ìîæå áè ìè ïðàùà íåùî çà ðîæäåíèÿ äåí. Äîáðèÿò ÷îâå÷åö íå ìè å ïîäàðÿâàë íèùî çà ðîæäåíèÿ äåí îò òðèéñåò ãîäèíè, âñå ïàê. È àêî å ðåøèë äà íàâàêñà, ìîæå è äà å ñúáðàë äâàéñåò êèëà! Ãîñïîæà Áàðòîëîòè âçå íîæèöàòà çà ëóêîâè ïåðà è ðàçðÿçà êàíàïà íà êîëåòà. Ïîñëå ðàçêúñà áÿëàòà îïàêîâú÷íà õàðòèÿ è ïîâäèãíà êàïàêà íà ãîëåìèÿ êàøîí ïîä íåÿ. Ïîä êàïàêà èìàøå ñâåòëîñèí òàëàø, à âúðõó ñâåòëîñèíèÿ òàëàø ñèí ïëèê, íàäïèñàí íà åëåêòðè÷åñêà ïèøåùà ìàøèíà ñ öâåòíà ëåíòà: Çà ãîñïîæà Áåðòè Áàðòîëîòè Äîáðèÿò ÷è÷î Àëîèñ íÿìàøå ïèøåùà ìàøèíà, îñâåí òîâà ïèøåøå Áåðòà, à íå Áåðòè. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè îòâîðè ïëèêà, èçâàäè ñãúíàòèÿ ëèñò õàðòèÿ è çà÷åòå: Ìíîãîóâàæàåìà ã-æî Áàðòîëîòè, Èçïðàùàìå Âè æåëàíàòà äîñòàâêà. Ìíîãî ñúæà14
ëÿâàìå, ÷å íåùàòà ñå ïðîòî÷èõà, íî ïîðàäè ðåôîðìà â ïðîèçâîäñòâåíèÿ ìåòîä âúçíèêíàõà íåî÷àêâàíè òðóäíîñòè, êîèòî óñïÿõìå äà îòñòðàíèì åäâà ñåãà. Àêî âå÷å íå ñå íóæäàåòå îò íàøàòà äîñòàâêà êîåòî ñå íàäÿâàìå äà íå ñå ñëó÷è ìîæåòå, åñòåñòâåíî, äà âúðíåòå ñúùàòà ñ îáðàòíà ïîùà è áåç òàêñà, êàòî Âè îáðúùàìå âíèìàíèå, ÷å îò õèãèåííè ñúîáðàæåíèÿ ïðèåìàìå îáðàòíî ñàìî íåîòâàðÿíè êóòèè. Ñëåäâàøå íàäïèñ Íèíáåðò èëè Íàíáåðò , èëè Ìèíáåðò , à ïîä íåãî ïèøåøå: ÑÒÎÊÀÒÀ ÈÇËÈÇÀ ÎÒ ÏÐÅÄÏÐÈßÒÈÅÒÎ Â ÁÅÇÓÏÐÅ×ÍÎ ÑÚÑÒÎßÍÈÅ ÑËÅÄ ÌÍÎÃÎÊÐÀÒÍÈ ÈÇÏÈÒÀÍÈß. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè îñòàâè ïëèêà è ïèñìîòî íà êóõíåíñêàòà ìàñà, íàâåäå ñå íàä êàøîíà è âçå äà ðîâè â ñâåòëîñèíèÿ òàëàø, äîêàòî óñåòè ãëàäêà, òâúðäà, õëàäíà ïîâúðõíîñò. Òÿ èçõâúðëè òàëàøà îò êàøîíà è ïðåä î÷èòå º èçíèêíà ãîëÿìà, ñðåáðèñòà êîíñåðâà, âèñîêà ãîðå-äîëó êîëêîòî ìúæêè ÷àäúð è äåáåëà êîëêîòî äúíåðà íà òðèéñåòãîäèøíà áóêà. Êîíñåðâàòà íÿìàøå åòèêåò, ñàìî åäíà ñâåòëîñèíÿ òî÷êà ñ ãîëåìèíàòà íà äåñåòøèëèíãîâà ìîíåòà. Âúðõó åäèíèÿ º êàïàê ïèøåøå ÃÎÐÅ, âúðõó äðóãèÿ ÄÎËÓ, à îòñòðàíè Ùå íàìåðèòå äîêóìåíòèòå îò âúòðåøíàòà ñòðàíà! 15
Ãîñïîæà Áàðòîëîòè èçòúðêàëÿ êîíñåðâàòà íàâúí îò êàøîíà è ÿ èçïðàâè. Òàêà, ÷å ÃÎÐÅ áåøå îòãîðå, à ÄÎËÓ îòäîëó. Ïî÷óêà ïî ëàìàðèíàòà îòñòðàíè; áèåøå íà êóõî. Ïëîäîâà ñàëàòà íå å èçìúðìîðè òÿ. Ìîæå áè ïóêàíêè èçìúðìîðè ïàê. Ãîñïîæà Áàðòîëîòè îáè÷àøå ïóêàíêèòå. Íî êàòî îãëåäà êîíñåðâàòà ïî-ïîäðîáíî, º ñòàíà ÿñíî, ÷å íå å âúçìîæíî âúòðå äà èìà ïóêàíêè. Âúîáùå íå ìîæåøå äà èìà íåùî òå÷íî èëè íàñèïíî, çàùîòî êóòèÿòà áåøå îò îíÿ âèä, äåòî ñà îïàñàíè ñ ëàìàðèíåíà ëåíòè÷êà. Ëàìàðèíåíà ëåíòè÷êà ñ ëàìàðèíåíà õàëêè÷êà. Êàòî äðúïíåø õàëêè÷êàòà, ìîæåø äà îòêúñíåø ëåíòè÷êàòà è êîíñåðâàòà ñå îòâàðÿ íà äâå ïðåç ñðåäàòà. Çíà÷è â òàçè êîíñåðâà èìàøå íåùî òâúðäî! Òåëåøêî âàðåíî êàçà ñè ãîñïîæà Áàðòîëîòè è ïîñåãíà êúì ëàìàðèíåíàòà õàëêè÷êà. Òåëåøêî âàðåíî òÿ îáè÷àøå ïîâå÷å îò ïóêàíêè. Äâàéñåò êèëà òåëåøêî âàðåíî ñà äîñòà ãîëÿìà áóöà, à äâàéñåòêèëîãðàìîâà áóöà â íåéíèÿ õëàäèëíèê ñúñ ñèãóðíîñò íÿìàøå äà ñå ñúáåðå. Íî ãîñïîæà Áàðòîëîòè ñè ïîìèñëè: Êàêâî ïúê, ùå ïîäàðÿ íà Åãîí åäíî êèëî è íà ñòàðàòà Ìàéåð åäíî êèëî, íà ìàëêèÿ Ìèõè ùå ïîäàðÿ äâå êèëà, à íà äîáðèÿ ÷è÷î Àëîèñ ùå èçïðàòÿ òðè òðè êèëà ñ åêñïðåñíà óñëóãà. Ïîíå ùå âèäè, ÷å äúðæà íà íåãî ïîâå÷å, îòêîëêîòî òîé íà ìåí. Îñâåí òîâà íå ñïèðàøå äà êðîè ïëàíîâå ãîñïîæà Áàðòîëîòè íÿìà äà ïàçàðóâàì öÿëà ñåäìèöà. Íà çàêóñêà, 16