ÀÍ ÔÀÉÍ ÌÀÄÀÌ ÄÀÓÒÔÀÉÚÐ
1
2
Àí Ôàéí
Ìàäàì Äàóòôàéúð Ïðåâåëà îò àíãëèéñêè: Åìèëèÿ Íè÷åâà-Êàðàñòîé÷åâà
ÅÌÀÑ 3
© Anne Fine © MADAME DOUBTFIRE © Anne Fine, 1987 © Àí Ôàéí © ÌÀÄÀÌ ÄÀÓÒÔÀÉÚÐ © Ïðåâåëà îò àíãëèéñêè: Åìèëèÿ Íè÷åâà-Êàðàñòîé÷åâà © Îôîðìëåíèå íà êîðèöàòà: Áîðèñ Äðàãîëîâ © ÈÊ ÅÌÀÑ © Âñè÷êè ïðàâà çàïàçåíè!
4
ÏÎÑÂÅÙÅÍ ÈÅ Íà: . . . . . . . . . . . . . .
5
6
1 Áëàæåí ñëåäîáåäåí ÷àé ñ òàòêî
Ä
îêàòî èçêà÷âàõà ñòúëáèòå, äåöàòà ñå áîðè÷êàõà íèêîé íå èñêàøå äà âçåìå ïëèêà. Íÿêúäå êúì ïîñëåäíîòî ñòúïàëî Ëèäèÿ ñå âúçïîëçâà îò âèñî÷èíàòà ñè è ãî ìóøíà â ÿêåòî íà Êðèñòîôúð. Êðèñòîôúð ãî èçâàäè è ñå îïèòà äà ãî ïúõíå â ðúêàòà íà Íàòàëè. Åòî, Íàòè ïîäâèêíà òîé. Äàé ãî íà òàòêî. Íàòàëè ïîêëàòè ãëàâà ÿðîñòíî è îò ìÿòàùèòå ñå êè÷óðè êîñà áóçèòå º ñå çà÷åðâèõà. Ïðåïëåòå ïðúñòè çàä ãúðáà ñè. Êðèñòîôúð íàòèêà ïëèêà ïîä ñóêìàíà º çàä æúëòèòå ïëþøåíè ïàòåòà. Î÷èòå íà Íàòàëè ñå íàïúëíèõà ñúñ ñúëçè è êîãàòî Äàíèúë Õèëèúðä îòâîðè âðàòàòà äà ïîñðåùíå äåöàòà ñè, òÿ âå÷å ïëà÷åøå òèõè÷êî. Òîé ñå ïðîòåãíà è ÿ âäèãíà. Çàùî ÿ ðàçïëàêâàòå? ïîïèòà äðóãèòå äâàìà. Ëèäèÿ ïîãëåäíà íàñòðàíè. Êðèñòîôúð ïîàëåíÿ. Ñúæàëÿâàì îòâúðíàõà òå â õîð. 7
Äàíèúë ïðåíåñå Íàòàëè ïðåç àíòðåòî, âëåçå â êóõíÿòà è ÿ îñòàâè íà ðúáà íà ìàñàòà. Äîëîâèë òèõîòî øóìîëåíå íà õàðòèÿ ïîä ðîêëÿòà º, áðúêíà çàä æúëòèòå ïëþøåíè ïàòåíöà è èçâàäè ïèñìîòî. Àõà! âúçêëèêíà òîé. Ïîðåäíîòî ïîñëàíèå îò Îòðîâíîòî ïåðî! Êàê å ìàéêà âè âïðî÷åì? Ìíîãî äîáðå, áëàãîäàðÿ îñâåäîìè ãî Ëèäèÿ ñ õëàäíîâàòà ëþáåçíîñò. Ðàäâàì ñå äà ãî ÷óÿ. Ùå ìè ñòàíå íåïðèÿòíî, àêî ïèïíå äèçåíòåðèÿ, ñàëìîíåëà èëè õåðïåñ çîñòåð. Î÷èòå ìó çàèñêðèõà. Òúíêà óñìèâ÷èöà ïðîáÿãà ïî óñòíèòå ìó. Èëè ëàéìñêà òðåñêà, èëè áÿñ, èëè... Ìèíàëàòà ñåäìèöà áåøå ïîíàñòèíàëà ïðåêúñíà ãî Ëèäèÿ, íî íàñòèíêàòà îòøóìÿ áúðçî. Æàëêî êîíñòàòèðà Äàíèúë. Èñêàì äà êàæà... êîëêî æàëêî! Íèêîé íå ñå îáàäè. Êðèñòîôúð, êîëåíè÷èë ïðåä êëåòêàòà íà ïúäïúäúêà, ìó ïîäñâèðêâàøå ïðåç ðåøåòêèòå. Ìèíèàòþðíàòà, ñðåáðèñòîñèâà, ïóõêàâà òîï÷èöà çàïîäñêà÷à íàãîðå-íàäîëó è çàöâúð÷à ðàçâúëíóâàíî. Ëèäèÿ ïðåëèñòâàøå ëþáîïèòíî êóïèùàòà ëèñòîâå âúðõó ìàñàòà. Òàòêî, ìàìà òè èçïðàùà ïîçäðàâè ñúîáùè Íàòàëè. Òàêà ëè? óäèâè ñå Äàíèúë. Íàèñòèíà ëè? Íå ïîäõâúðëè Êðèñòîôúð è ïúõíà ïðúñò â êëåòêàòà äà ïîãàëè äîìàøíèÿ ñè ëþáèìåö. Íå, ðàçáèðà ñå äîäàäå Ëèäèÿ. Íàòàëè ñè èçìèñëÿ èëè ãî å ÷óëà ïî òåëåâèçèÿòà, èëè íåùî òàêîâà. Äàíèúë âäèãíà ìàëêàòà ñè äúùåðÿ è ÿ ïðåãúðíà. 8
Î, Íàòè! âúçêëèêíà. Òðóäíî òè å ïîíÿêîãà, íàëè? Íàòàëè çàðîâè ëèöå ïîä ìèøíèöàòà ìó. Ùå º áúäå ïî-ëåñíî, àêî ïîëàãàø ïîâå÷å óñèëèÿ îòáåëÿçà Ëèäèÿ. Äàíèúë ñå âòðåí÷è â ïî-ãîëÿìàòà ñè äúùåðÿ íàä êîñàòà íà Íàòàëè. Êàêâî íàìåêâàø? Íàìåêâàì, ÷å èäâàìå òóê ñàìî âúâ âòîðíèê çà ñëåäîáåäåí ÷àé è â ñúáîòà è íåäåëÿ ïðåç äâå ñåäìèöè. Íå å ìíîãî ÷åñòî. Áè áèëî äîáðå, àêî ñïåñòèø íà Íàòè íåïðèÿòíèòå çàáåëåæêè. Íåïðèÿòíè çàáåëåæêè? ïîâòîðè ñ ïðåñòîðåíî íåäîóìåíèå Äàíèúë, íî âñúùíîñò ñå ïî÷óâñòâà íåëîâêî. Îòðîâíîòî ïåðî è îíåçè áîëåñòè... óòî÷íè Ëèäèÿ. Èìàø ïðàâî ñúãëàñè ñå Äàíèúë. Èìàø ïðàâî. Ùå ñå ñòàðàÿ ïîâå÷å. Çàïî÷âàì îòñåãà. Ïîå ñè äúõ. Ðàäâàì ñå, ÷å ìàéêà âè å äîáðå. Ðàäâàì ñå äà ãî ÷óÿ. Çàìúë÷à çà ìèã. Íÿìà äà ïðî÷åòà ïèñìîòî º âåäíàãà, çà äà íå ñå ðàçêîëåáàÿ. Ùå ãî ñëîæà âúðõó ðàôòà è ùå ãî ïðî÷åòà ïî-êúñíî. Ïúõíà ïèñìîòî ìåæäó êàêàîòî è ãîëåìèÿ ïëèê ñ ïúäïúäú÷à õðàíà è ãî èçïåïåëè ñ ïîãëåä. Ïîñëå ñå îáúðíà êúì äåöàòà. Ïðåäïîëàãàì, ÷å ìè íàïîìíÿ äà íå ñè çàáðàâèòå ïàëòàòà èëè íåùî ïîäîáíî. Ëèäèÿ è Êðèñòîôúð ñå ñïîãëåäàõà. Áÿõà äàëå÷ ïî-îñâåäîìåíè. Áÿõà ÷åëè ïèñìîòî. Âñúùíîñò âèíàãè ÷åòÿõà ïèñìàòà, êîèòî ìàéêà èì ïèøåøå íà 9
áàùà èì. Îïðåäåëÿõà ãî êàòî ñàìîçàùèòà . Äîðè ðàçðàáîòèõà ñèñòåìà. Ëèäèÿ îòâàðÿøå çàïå÷àòàíèÿ ïëèê è èçâàæäàøå ëèñòà. Äâàìàòà ãî ïðî÷èòàõà åäíîâðåìåííî íàóì. Ïîñëå Êðèñòîôúð ãî ñãúâàøå ïî ñúùèÿ íà÷èí è ãî ïúõàøå â íîâ ïëèê, êîéòî âçåìàøå îò ÷åêìåäæåòî íà áþðîòî. Îòíàñÿøå ãî íà Íàòàëè è îáèêíîâåíî òÿ îáëèçâàøå ïîñëóøíî è íåâèííî ëåïèëîòî. Òàêà ðàçïðåäåëÿõà îòãîâîðíîñòòà âúðõó òðèìàòà, à àêî êúñìåòúò èì èçíåâåðåøå è ãè çàëîâÿõà è âèíàòà. Ñèãóðíî ñà ïàëòàòà ïîâòîðè Äàíèúë íåóáåäèòåëíî è ïàê ñå íàìðúùè íà ïëèêà. Ìîæå áè êèìíà Ëèäèÿ. Íÿêîëêî ïúòè ñïîìåíà êîëêî å íåïðèÿòíî, ÷å ñìå áåç ïàëòà. Äàíèúë ñå ÿäîñà. Èìàòå äðóãè ïàëòà. Êóïèõ âè ãè ìèíàëàòà çèìà. Äåöàòà íå ïðîäóìàõà è Äàíèúë ãî çàáåëÿçà. Íå ãè õàðåñâà, íàëè? ïîïèòà òîé. Ëèäèÿ ïðîáâà äà ìó îòâëå÷å âíèìàíèåòî: Íÿìà ëè äà ïèåì ÷àé? Ìíîãî ñìå ãëàäíè. Ïàëòàòà! íàñòîÿ Äàíèúë. Ïàëòàòà. Ïàëòàòà, êîèòî âè êóïèõ ìèíàëàòà çèìà çà ñóìà òè ïàðè. Íèêîãà íå èäâàòå òóê ñ òÿõ. Âñúùíîñò íèêîãà íå ñúì âè âèæäàë äà ãè íîñèòå. Êîæàòà îêîëî î÷èòå ìó ïðèòúìíÿ êàòî ãëåäæîñàíà. Äåöàòà ñâåäîõà î÷è. Ïîçíàâàõà êîãà ñå çàäàâà áóðÿ. Íå ãè íîñèòå, íàëè? Íå, íå ãè íîñèòå. Òÿ íå ãè õàðåñâà è íå âè ïîçâîëÿâà äà ãè íîñèòå. Àç íîñÿ ìîåòî óñïîêîè ãî Íàòàëè. Íîñèõ ãî, êîãàòî ïàëèõìå ëàãåðåí îãúí è êîãàòî êàðàõìå 10
øåéíè, è êîãàòî ïàðêúò áåøå ïîäãèçíàë è ðàçêàëÿí, è êîãàòî ñå ïúðçàëÿõìå ïî îíçè õúëì â êàðòîíåíè êàøîíè è ìàìà ñè ïîìèñëè, ÷å ñèãóðíî èìà êó÷åøêè àêèòà. Èìåííî! èçãðà÷è òðèóìôàëíî Äàíèúë. Èìåííî! Ïîçâîëÿâà âè äà íîñèòå ìîèòå ïàëòà ñàìî êîãàòî ñå ñòðàõóâà ïàëòàòà, êîèòî òÿ å ëóïèëà, äà íå èçãîðÿò, äà íå ñå ñêúñàò, äà íå ñå èçöàïàò èëè (ïðåäñòàâè ñè êó÷åøêèòå àêèòà) íåùî îùå ïî-ëîøî... Èçîïíàòèÿò ñèâêàâ îðåîë îêîëî î÷èòå ìó ïðèòúìíÿ îùå ïîâå÷å è î÷åâèäíî áåç äà çàáåëÿçâà êàêâî ïðàâè, âäèãíà âúîáðàæàåìà ïóøêà îò âúîáðàæàåìà îêà÷àëêà çà ïóøêè íà ñòåíàòà, íàêëîíè ëåêî ãëàâà íà åäíà ñòðàíà è ñå ïðèöåëè âúâ âúîáðàæàåìà ìèøåíà ïðåç âúîáðàæàåì ìåðíèê. Êàêâî ïðàâèø? ïîïèòà Ëèäèÿ. Äà íå áè äà òè ñå ñõâàíà âðàòúò? Äàíèúë ïîñåãíà ñìóòåíî äà ïðîâåñè ïóøêàòà íà îêà÷àëêàòà, íî ñå îêîïèòè è ñå ñìóòè îùå ïîâå÷å. Çà äà ñå ñúâçåìå, èçîïíà ðàìåíå è ñè ïîå äúëáîêî äúõ. Òîïúë è óñïîêîèòåëåí àðîìàò íà ïîäïðàâêè è ÷åñúí íàõëó â íîçäðèòå ìó. Õëÿáúò! ñïîìíè ñè òîé. Ãîòîâè ëè ñòå äà õàïíåì? È îùå êàê! Äà. Óõà! Âñè÷êè ñå îæèâèõà. Çà äà îñâîáîäè ìÿñòî íà ìàñàòà, Ëèäèÿ èçáóòà ñ ðúêà ðàçïèëåíèòå ôîðìóëÿðè, ñ êîèòî áàùà º êàíäèäàòñòâàøå çà ðàáîòà. Êðèñòîôúð ïðåòúðøóâà ñðú÷íî ïðåïúëíåíàòà ñó11
øèëíÿ äî ìèâêàòà, çà äà íàìåðè ÷èñòè ÷èíèè è ïðèáîðè çà ÷åòèðèìàòà. Íàòàëè äîíåñå ìíîãî âíèìàòåëíî ÷àøè è êàðòîíåíà êóòèÿ ñ ìëÿêî. Ðóãàåéêè ïàðàòà, çàìúãëèëà î÷èòå ìó, è èçãîðåíèòå ñè ïðúñòè, Äàíèúë ïðåõâúðëè ãîðåùèÿ õëÿá îò ôîðìàòà çà ïå÷åíå â ïîäíîñ, êúäåòî òîé ïîëåæà íÿêîëêî ñåêóíäè, èçäóò è îáâèò â îáëàöè ïàðà, è ïîñëå ñå ñáðú÷êà. Î! Áèâà ñè ãî! Ìàìà êàçâà, ÷å ñòàâà òàêà, àêî ãî ïå÷åø ïðåêàëåíî äúëãî. Íà Äàíèúë òàêèâà íå ìó ìèíàâàõà. Õëÿáúò íå ñå å ïåêúë ïðåêàëåíî äúëãî! îñâåäîìè ãè òîé. ×àêà ïðåêàëåíî äúëãî! È äâàìàòà ÷àêàõìå ÷åòèðèéñåò ìèíóòè ìàéêà âè äà áëàãîâîëè äà âè äîâåäå. Ïîðåäíàòà êðèòèêà ñðåùó ìàéêà èì íàêàðà Ëèäèÿ äà ñâèå óñòíè. Êàçà, ÷å äâèæåíèåòî å íàòîâàðåíî. Äàíèúë ñúùî ïðèñâè óñòíè. Åñòåñòâåíî, äâèæåíèåòî ïî óëèöèòå íà ðîäíèÿ º ãðàä âèíàãè èçíåíàäâà ìàéêà âè. Æèâÿëà å òóê ñàìî òðèéñåò è ïåò ãîäèíè. È å øîôüîð åäâà îò äâàíàéñåòèíà. Êàðà âè äîòóê âñåêè âòîðíèê ñàìî îò äâå ãîäèíè. Íèùî ÷óäíî, ÷å íå å ñâèêíàëà äà øîôèðà è äâèæåíèåòî ÿ ñòúïèñâà! Ëèäèÿ ñå òðîñíà: Íå º å ëåñíî äà å ñàìîòåí ðîäèòåë. Äàíèúë âèðíà ãëàâà. Íà ìåí ëè ãî êàçâàø? ïîïèòà òîé. È àç ñúì ñàìîòåí ðîäèòåë. Îñâåí òîâà ïðåç ïîâå÷åòî âðåìå 12
âèå òðèìàòà º ïðàâèòå êîìïàíèÿ. Íà íåÿ, íå íà ìåí! È, êàêòî îáèêíîâåíî, çàêúñíÿõòå ñ ÷åòèðèéñåò ìèíóòè. Òîåñò, íèùîæíîòî âðåìå, êîåòî ïðåêàðâàòå ñ ìåí, íàìàëÿ ñ ÷åòèðèéñåò ìèíóòè! ×åòèðèéñåò ìèíóòè, îòíåòè îò îáè÷àéíàòà º íåòî÷íîñò è íåçà÷èòàíå íà ÷óâñòâàòà ìè. È òðèòå äåöà áÿõà ñïðåëè äà äúâ÷àò, íî Äàíèúë íå çàáåëÿçâàøå. Î÷èòå ìó èñêðÿõà ïî ñúùèÿ íà÷èí. Ðàçêðèâèë óñòíè â ãðîçíà ãðèìàñà, áðúêíà â ÷åêìåäæåòî ïîä ìàñàòà, èçâàäè âúîáðàæàåì íîæ ñ åäíàòà ñè ðúêà, à ñ äðóãàòà ïðèäúðïà ÷àéíèêà. Çëîâåùî óõèëåí, ïðîêàðà áàâíî è âíèìàòåëíî âúîáðàæàåìèÿ íîæ ïî áåççàùèòíîòî âúîáðàæàåìî ãúðëî íà ÷àéíèêà. Êðèñòîôúð âúçäúõíà. Íàòàëè èçäàäå äîëíàòà ñè óñòíà, ñÿêàø ùå èçáóõíå â ïëà÷. Î, íå èçãëóïÿâàé! ñêàñòðè Ëèäèÿ áàùà ñè. Íàòè ùå çàïëà÷å. Îáâèíÿâàø íè, ÷å ÿ ðàçïëàêâàìå, à òè ïðàâèø ñúùîòî. Îáúðíà ñå êúì ñåñòðà ñè. Ñòèãà ñè öèâðèëà, Íàòè. Íå å íàðàíèë ÷àéíèêà. Íèòî ìàìà. Ïðîñòî ñå ÿäîñâà. Íå óìåå äà ñå êîíòðîëèðà. Âðåìå å äà ñå íàó÷èø äà íå ìó îáðúùàø âíèìàíèå. Ïðàâà å ñúãëàñè ñå ðàçêàÿíî Äàíèúë. Ñåñòðà òè å àáñîëþòíî ïðàâà. Íå óìåÿ äà ñå êîíòðîëèðàì. Ïàäíà íà êîëåíå ïðåä ñòîëà íà Íàòàëè. Íàó÷è ñå äà íå ìè îáðúùàø âíèìàíèå! Íàäåæäàòà óìèðà ïîñëåäíà! âúçäúõíà Êðèñòîôúð. Íàäåæäàòà óìèðà ïîñëåäíà ïîâòîðè Íàòàëè è ïîòóïà ãîðäî ïîîëèñÿëîòî òåìå íà áàùà ñè. Íàäåæäàòà óìèðà ïîñëåäíà êàçà ïàê è ñëåä êðà13
òúê ðàçìèñúë äîáàâè ëþáåçíî: Âå÷å ìîæåø äà ñòàíåø. Áëàãîäàðÿ îòâúðíà Äàíèúë. Èçïðàâè ñå è èçòóïà ïðàõîëÿêà îò ïîäà, ïîëåïíàë ïî êîëåíåòå ìó. Îáåùàâàì â áúäåùå äà ñòàíà ïî-äîáúð. Ùå ñå óïðàæíÿâàì äî êðàÿ íà äåíÿ è ùå áúäà â áëåñòÿùà ôîðìà â ïåòúê, êîãàòî âè äîâåäå ìàéêà âè. Ëèäèÿ è Êðèñòîôúð çàñòèíàõà. Íàòàëè çàáåëÿçà âåäíàãà. Ëúæèöàòà º çàìðúçíà ïî ñðåäàòà ìåæäó óñòàòà è ÷èíèÿòà º è òÿ ñå âòðåí÷è ïðèòåñíåíî ïúðâî â Ëèäèÿ, à ïîñëå è â Êðèñòîôúð. Î÷èòå º ñå îêîêîðèõà è îâëàæíÿõà. Ëåêà-ïîëåêà âúðõó äîëíèòå º êëåïà÷è ñå ñúáðà ïî åäíà îãðîìíà ñúëçà, êîÿòî çàòðåïòÿ, çàïëàøâàéêè äà ñå òúðêóëíå. Äàíèúë èçìúêíà íîñíà êúðïè÷êà íà ìîðàâè òî÷èöè îò äæîáà ñè è ÿ ïîäàäå íà ìàëêàòà ñè äúùåðÿ. Íàòàëè çàðîâè ëèöå â íåÿ. Áàùà º ïðîòåãíà ðúêà è òÿ ñåäíà â ñêóòà ìó, õëèïàéêè òèõè÷êî. Òîé ÿ ïðåãúðíà è ñãóøè ãëàâàòà º ïîä áðàäè÷êàòà ñè. Ïîñëå ïîãëåäíà äðóãèòå íàä ãëàâàòà º è èçðå÷å ñúñ ñòîìàíåíà ó÷òèâîñò: Íàäÿâàì ñå, íÿìà ïðîáëåì ñ ïî÷èâíèòå äíè. Ùå äîéäåòå â ïåòúê. Íå ñúì îáúðêàë ãðàôèêà, íàëè? Ìîé ðåä å äà ñúì ñ âàñ? Ëèäèÿ ïðèäàäå íà ëèöåòî ñè àáñîëþòíî áåçó÷àñòíî èçðàæåíèå, íî Êðèñòîôúð çàïî÷íà äà ñå âúðòè êàòî íà òðúíè. Î÷èòå ìó ñå èçïëúçíàõà îò âúïðîñèòåëíèÿ ïîãëåä íà áàùà ìó è íåâîëíî ñå íàñî÷èõà êúì íåîòâîðåíèÿ ïëèê, ïîäïðÿí âúðõó òîðáè÷êàòà ñ ïúäïúäú÷à õðàíà. È Äàíèúë çàáåëÿçà. 14
Àõà!  ìèã äîáðèòå ìó íàìåðåíèÿ ñå èçïàðèõà. Ñìúêíà ãîðêàòà Íàòàëè îò ñêóòà ñè, ñêî÷è íà êðàêà, ãðàáíà ïëèêà è ãî ðàçêúñà. Î÷èòå ìó ïðîáÿãàõà ïî êðàòêàòà áåëåæêà, âñå ïî-òåñíè è ïî-èñêðÿùè. Ïðúñòèòå ìó ìà÷êàõà ðúáà íà õàðòèÿòà. Êîêàë÷åòàòà ìó ïîáåëÿõà. Âåùèöà! Åãîèñòè÷íà, íåòàêòè÷íà, ñâîåíðàâíà âåùèöà! Òàòêî! Êðàäå ìè âðåìåòî! Êàê ñìåå? Êàê ñìåå? Òàòêî! Ìîëÿ òå! Ùå ÿ óáèÿ! Íàèñòèíà! Ñ êàêâà íàñëàäà áèõ ïðåðÿçàë ãúðëîòî º! Íå! Òàòêî! Íå! Íàòàëè ñå èçñòðåëÿ îò ñòîëà êàòî ïðóæèíà. Ãîðåùè ñúëçè áîäÿõà êëåïà÷èòå º. Ñïóñíà ñå êúì íåãî è ãî çàíàëàãà ñ þìðóöè. Ëèäèÿ íå âÿðâàøå íà î÷èòå ñè. Òàòêî! Çà áîãà! Êðèñòîôúð, èçïàäíàë â óæàñåí ñìóò, ñå ïëúçíà îò ñòîëà è ñå ñâè äî êëåòêàòà íà ïúäïúäúêà èçâúí îêîòî íà òàéôóíà. Ìðàçåøå ñöåíè. Ïðîòåãíà ñå êúì äðåáíè÷êîòî, çàêðúãëåíî, òîïëî è óñïîêîèòåëíî òåëöå íà äîìàøíèÿ ñè ëþáèìåö, ïèòàéêè ñå êàê ëè º ñå îòðàçÿâàò íà Õåòè òåçè áåçêðàéíè èçáëèöè îùå îò äåíÿ, êîãàòî ÿ äîíåñå îò çîîìàãàçèíà. Ïúðâî óæàñÿâàùèòå êàâãè â äðóãàòà êúùà, êîãàòî ñå ðàçëèòàõà ÷èíèè è äîðè õðàíà. Êðèñòîôúð, ñêðèò ñ Ëèäèÿ íÿêúäå â êúùàòà ÷åñòî ïîä êðåâàò÷åòî íà Íàòàëè, êúäåòî íåçíàéíî çàùî ñå ÷óâñòâàõà íàé15
ñèãóðíè ÷óâàøå òðîïîòà, äðúí÷åíåòî è èñòåðè÷íèòå êðÿñúöè è ñå ÷óäåøå äàëè Õåòè å â áåçîïàñíîñò çàä ðåøåòêèòå íà êëåòêàòà. Àìè àêî ìàéêà ìó èëè áàùà ìó õâúðëÿò íåùî îñòðî, òÿñíî èëè ïðåêàëåíî òâúðäî? Àêî ðàçáèÿò ðåøåòêèòå è óáèÿò Õåòè? Íàñòàíåøå ëè çàòèøèå, Êðèñòîôúð óìîëÿâàøå äà ìó ïîçâîëÿò äà ïðåìåñòè êëåòêàòà â ñïàëíÿòà ñè, íî ïîíåæå íå ñúáèðàøå ñìåëîñò äà îáÿñíè çàùî îò ñòðàõ äà íå ðàçãíåâè îòíîâî ðîäèòåëèòå ñè ìîëáèòå ìó óäðÿõà íà êàìúê. È òàêà, Õåòè ïðèñúñòâàøå íà âñè÷êè óæàñíè, óæàñíè êàâãè, à ñëåä òÿõ íà ïðîòî÷èëèòå ñå ñåäìèöè è ìåñåöè íàðåä õëàäíè è ìú÷èòåëíè ðàçèñêâàíèÿ çà ïàðè, çàâåñè, èçäðúæêà íà äåöàòà è êîé ùå âçåìå åäè êîÿ ñè ìàñà è åäè êîè ñè ñíèìêè. Ãóáåøå ëè àïåòèò îò òåçè ñïîðîâå? Ïðèçëÿâàøå ëè º? È äîðè ñåãà, öÿëà âå÷íîñò ñëåä êàòî òàòêî ñå ïðåìåñòè òóê è âçå Õåòè, êàêòî ìàìà ìó ïðåäëîæè, êîãàòî ïòè÷êàòà ñèãóðíî ñå å íàäÿâàëà äà èçæèâåå ïî-ñïîêîéíî ñòàðèíèòå ñè, óæàñíèòå, íåïðåäñêàçóåìè ìîìåíòè èçáóõâàõà èçíåâèäåëèöà âå÷å íå òîëêîâà ñòðàøíè, íî âñå ïàê íåïðèÿòíè è ïðèòåñíèòåëíè. Äàëè Õåòè ñå òðåâîæåøå? Çàòàíàíèêà º òèõî è ìîíîòîííî, ïðîêàðâàéêè ïðúñòè ïî ïåðöàòà º. Âèíàãè èçäàâàøå òàêèâà çâóöè, êîãàòî íåùàòà íàîêîëî çàãðóáååõà. Âñå åäíî èçäèãàøå ñòåíà îêîëî ñåáå ñè, à è èäèîòñêè íåìåëîäè÷íèÿò è èäèîòñêè íàòðàï÷èâèÿò íàïåâ âèíàãè ñìóùàâàøå òàòêî. È òîçè ïúò ïðîðàáîòè. Ùîì ãëóõîòî òàíàíèêàíå ñòèãíà äî ñúçíàíèåòî íà Äàíèúë, òîé ïîëîæè 16
îãðîìíî óñèëèå äà ïðåîäîëåå ãíåâà è äà óñïîêîè äåöàòà. Ïóñíà íà ïîäà ïèñìîòî, êîåòî ãî áåøå ðàçÿðèëî, îòñêóáíà Íàòàëè îò êðà÷îëèòå íà ïàíòàëîíèòå ñè, âçå ÿ è ÿ çàíåñå îòíîâî äî êóõíåíñêàòà ìàñà. Ñúæàëÿâàì. Èçïëúçíà ìè ñå îò åçèêà. Íå ãî ìèñëÿ íàèñòèíà. Îáåùàâàì íèêîãà ïîâå÷å äà íå êàçâàì íåïðèÿòíè íåùà çà ìàéêà âè. Íÿìà äà êàçâàø, ÷å ñ óäîâîëñòâèå ùå º ïðåðåæåø ãúðëîòî? Íÿìà äà êàçâàì, ÷å ñ óäîâîëñòâèå ùå º ïðåðåæà ãúðëîòî. Íàòàëè ñå íàñèëè äà ìó ïîâÿðâà è ñè èçáúðñà ñúëçèòå è íîñà âúðõó ðúêàâà íà ñàêîòî ìó, îñòàâÿéêè øèðîêè ñëóçåñòè äèðè. Íàäåæäàòà óìèðà ïîñëåäíà íàïîìíè õðàáðî òÿ. Òàêà òå èñêàì, ìîåòî ìîìè÷å! Êàêâî ïèøå â ïèñìîòî? Íÿìà çíà÷åíèå. Êàæè ìè. Íå ñåãà. Êàæè ìè! Äàíèúë ïîãëåäíà äâàìàòà ïî-ãîëåìè. Ëèäèÿ îòíîâî ñå áå çà÷åëà â òàçñåäìè÷íèòå ïèñìà äî àãåíöèè çà íàáèðàíå íà àêòüîðè ñ îïèñàíèÿ íà ìèíàëèòå ìó óñïåõè è ñ îáÿñíåíèÿ çà íàñòîÿùàòà ìó íåçàåòîñò. Äàíèúë ñå çàðàäâà, ÷å å ïðèáðàë âñè÷êè ïèñìà, â êîèòî ïèòàøå ñòàðèòå ñè ïðèÿòåëè îò òåàòúðà äàëè ñà ïîäî÷óëè çà íåùî ïåðñïåêòèâíî. Êðèñòîôúð ãàëåøå âãëúáåíî äîìàøíèÿ ñè ëþáèìåö. Ñ äâå 2. Ìàäàì Äàóòôàéúð.
17
äóìè, íèòî åäèí îò äâàìàòà íå èçãëåæäàøå íè íàéìàëêî çàèíòðèãóâàí îò ñúäúðæàíèåòî íà áåëåæêàòà è Äàíèúë çà ïðúâ ïúò îñúçíà, ÷å ñèãóðíî ñà íàìåðèëè íà÷èí äà ÿ ïðî÷åòàò ïðåäè íåãî. ×óäåéêè ñå êàêúâ, òîé îáÿñíè íà Íàòàëè: Ìàéêà âè ñìÿòà, ÷å Ëèäèÿ è Êðèñòîôúð ñå íóæäàÿò îò íîâè äðåõè. Çàòîâà ùå îñòàíåòå ïðè íåÿ â ïåòúê, à â ñúáîòà ñóòðèíòà ùå âè çàâåäå äà ïàçàðóâàòå. Òîåñò, ùå äîéäåòå ïðè ìåí íàé-ðàíî ïî îáåä. Ïî-ñêîðî ñëåäîáåä ïðîìúðìîðè ãîð÷èâî Êðèñòîôúð è êîãàòî Ëèäèÿ íå êàçà íèùî â çàùèòà íà ìàéêà èì, ñúáðà ñìåëîñò è äîáàâè: Íå å ÷åñòíî. Òîâà ñà äíèòå íà òàòêî. Íå áèâàøå äà îòëàãà ïàçàðóâàíåòî äîñåãà. À è áåçäðóãî íà ìåí ìè òðÿáâàò ñàìî ÷îðàïè. Òàòêî ìîæå äà ãè êóïè. Áåçñïîðíî óâåðè ãî Äàíèúë. Áèâà ìå äà ïàçàðóâàì è ïîëè. È ìàðàòîíêè, è ïóëîâåðè, è äîðè ÷îðàïîãàùíèöè. Óæàñÿâàùàòà ìó äúðçîñò ðàçñìÿ Íàòàëè. Êðèñòîôúð çàïðèïÿâà: Ìàìà ïàçàðóâà, íî òàòêî ïàçàðóâà ïî-äîáðå! Òðà-ëà-ëà! Òàòêî ïàçàðóâà ïî-äîáðå îò ìàìà! Òðàëà-ëà! Êðèñòîôúð óëîâè Íàòàëè çà ðúöåòå è ÿ çàâúðòÿ â êðúã, ïååéêè ãðúìîãëàñíî. Íàòàëè íàïðàâè ïèðóåò è ñå ïðîòåãíà êúì áàùà ñè, çà äà ñå âêëþ÷è è òîé â òàíöà. Äàíèúë ñìàÿíî çàáåëÿçà, ÷å Ëèäèÿ ñå ïðèñúåäèíÿâà, áåç äà ÿ ïîäêàíâàò. Ìàìà ïàçàðóâà, íî òàòêî ïàçàðóâà ïî-äîáðå! Òàòêî ïàçàðóâà ïî-äîáðå îò ìàìà! Ïî-äîáðå! Òðà-ëà-ëà! 18
Ïî-äîáðå! Òðà-ëà-ëà! Ïî-äîáðå! Òðà-ëà-ëà! Ñòðîïîëèõà ñå, êèêîòåéêè ñå, íà ïîäà. Íàòàëè ñå ïîêàòåðè âúðõó êîðåìà íà áàùà ñè è çàïîäñêà÷à íàãîðå-íàäîëó, äîêàòî èíñòèíêòúò ìó çà ñàìîñúõðàíåíèå íå ãî ïðèíóäè äà ÿ ñòèñíå çäðàâî. Âúîäóøåâåí äî íåìàé-êúäå, Êðèñòîôúð èçêðåùÿ: Õàéäå, òàòêî! Êàæè º! Äàíèúë òóòàêñè ïóñíà Íàòàëè è ðàçïåðè ðúöå: Ïîçíàâàø ìàéêà ñè ïðåäóïðåäè êðîòêî òîé. Îáàäè º ñå! Êàæè º! Çàùî äà ïðîïóñêàìå ïåòúêà è ïîâå÷å îò ïîëîâèíàòà ñúáîòà ñ òåá? Áèâà òå äà êóïóâàø ÷îðàïè! Òàêà å ñïðàâåäëèâî! Òîâà ñà òâîèòå äíè, íå íåéíèòå! Ãëàñîâåòå, êàêòî è ïîîùðåíèÿòà, ñòèõíàõà ïîñòåïåííî. Äà. Ïîçíàâàõà ìàéêà ñè. Ïîìîëè ÿ! Äà, ïîìîëè ÿ! Êàêâî ïúê! Âñè÷êî å âúçìîæíî! Íèå ùå º ïðåäëîæèì. Ùå º íàìåêíåì. Íî íÿìà äà ñå ñúãëàñè. Íèêîãà íå ñå ñúãëàñÿâà. Íèêîãà! Íå å ÷åñòíî, íàëè? Íå, íå å ÷åñòíî. Äàíèúë îáõîäè ñ ïîãëåä ëèöàòà íà äåöàòà ñè 19
ïî åäíîòî ñå ÷åòåøå íåñêðèòî ðàçî÷àðîâàíèå, äðóãèòå äâå áÿõà íàìóñåíè. Ïîïèòà Ëèäèÿ: Çíàåøå îùå ïðåäè äà äîéäåòå òóê, íàëè? Òÿ êèìíà, òâúðäå óíèëà äà óâúðòà. È òè? Êðèñòîôúð ñâè ðàìåíå. Íî íå è Íàòàëè. Ñèãóðíî ñå å äîñåùàëà èçáóõíà Êðèñòîôúð. Âèíàãè ñòàâà òàêà! Äîéäå ëè ðåä äà ñìå ïðè òåá, ìàìà íàìèðà íÿêàêâî èçâèíåíèå. Èçíàìèðà íÿêàêâà ïðàëåëÿ, êîÿòî íå íè å èçïðàùàëà ïîäàðúöè îò ãîäèíè, íî íåíàäåéíî èçãàðÿ îò íåòúðïåíèå äà ïèéíå ÷àé ñ íàñ. Èëè êóïóâà áèëåòè çà íåùî è òâúðäè, ÷å íÿìà ìåñòà çà äðóã äåí. Èëè ñå îêàçâà, ÷å òðÿáâà äà îòèäåì íà ëåêàð. Èëè íà çúáîëåêàð. Èëè íà î÷åí ëåêàð. Èëè ïðèñòèãàìå ïî-êúñíî, çàùîòî îòêàðâà êîëàòà íà àâòîñåðâèç. Èëè íè âçåìà ïî-ðàíî, çàùîòî òðÿáâà äà ïðèáåðå êîëàòà. Ïî÷òè íå òå âèæäàìå. À êîãàòî ñìå òóê, òÿ ñå îáàæäà íåïðåêúñíàòî. Ïðîâåðÿâà íè, âñå åäíî ñìå áåáåòà. Ïðîâåðÿâà è òåá.  ñúñåäíàòà ñòàÿ òåëåôîíúò çàçâúíÿ êàòî ïðèçðà÷åí ñòðàæ. Òå ìëúêíàõà óïëàøåíî. Àç ùå âäèãíà ðå÷å Äàíèúë íàé-ñåòíå. Î, íèùî ïîäîáíî âúçðàçè Ëèäèÿ. Çà äíåñ ìè ñòèãà òîëêîâà! Àç ùå âäèãíà. 20
Îòáëúñíà ÿðîñòíî ñòîëà, íà êîéòî ñå áåøå îáëåãíàëà. Êðàêàòà ìó îñòúðãàõà ïîäà òîëêîâà øóìíî, ÷å êîñìèòå èì íàñòðúõíàõà. Íèêîé íå ïðîäóìà. Ëèäèÿ îòâîðè ñ òðÿñúê êóõíåíñêàòà âðàòà è âäèãíà ñëóøàëêàòà, çà äà ñïðå óïîðèòîòî, íàòðàï÷èâî çâúíåíå. Äàíèúë ïîãëåäíà Íàòàëè áåøå ñè çàïóøèëà óøèòå ñ ïðúñòè. Òîé ñâàëè íåæíî ðúöåòå º è ãè öåëóíà. Êðèñòîôúð çàòàíàíèêà ìîíîòîííàòà ñè ìåëîäèÿ, íî Äàíèúë ñòèñíà çúáè è çàìúë÷à. Ëèäèÿ ñå âúðíà. Å? ïîëþáîïèòñòâà Äàíèúë. Íÿìà ëè äà ñïîäåëèø êàêâî òè êàçà? Íå ñå íàäÿâàøå, ðàçáèðà ñå, äà ìó îòãîâîðè. Íèêîãà íå ìó êàçâàøå. Âðúùàøå ñå íàìðúùåíà, íî ïîïèòàøå ëè ÿ, ñâèâàøå ðàìåíå è îòâðúùàøå êèñåëî: Íèùî . Ìúë÷åøå ñ ÷àñîâå, ïîíÿêîãà öÿëà âå÷íîñò, è îñâåäîìÿâàøå Äàíèúë ñàìî àêî îñòàíàò íàñàìå äîêàòî òúðøóâà çà ñàêñèè â øêàôà â êîðèäîðà, ïðîñòèðà ïðàíå â êèëåðà èëè èçëèçà îò òîàëåòíàòà. Îíîâà òåëåôîííî îáàæäàíå... ïîäõâúðëÿøå òÿ ñ áåçèçðàçåí ãëàñ, à Äàíèúë êèìâàøå â çíàê, ÷å å íàîñòðèë ñëóõ. Êàçà, ÷å òîçè ìåñåö ïàðèòå, êîèòî èçïðàùàø, çàêúñíåëè ñ ÷åòèðè äíè. Ìîëè òå äà áúäåø ïî-ñòðèêòåí çà â áúäåùå. Èëè: Òðÿáâà äà òè íàïîìíÿ, ÷å ïåò ÷îðàïà, äîøëè ñ íàñ ïðåäè äâå ñåäìèöè, îùå íå ñà ñå ïîÿâèëè. Äâà êàôÿâè îò åäèí ÷èôò, åäèí äúëúã ÷åðâåí è åäèí îò ó÷èëèùíèòå. Éî-õî-õî! âúçêëèêâàøå âúçìîæíî íàé-áîäðî Äàíèúë ïðåç ñòèñíàòè çúáè. 21
Íî îáèêíîâåíî Ëèäèÿ âå÷å ñå áå îòäàëå÷èëà. Äàíèúë îñúçíà, ÷å òîçè ïúò ÿâíî íå ñòàâà äóìà çà äðåáîëèÿ îò ñîðòà íà ëèïñâàùè ÷îðàïè. Ëèöåòî íà Ëèäèÿ èçãëåæäàøå èçîïíàòî è áëåäî. Î÷åâèäíî ñå òðåñåøå îò ÿðîñò. Óæàñåíî ðàçáðà, ÷å çà êàêâîòî è äà ñå å îáàäèëà ìàéêà º, òî å òâúðäå ïðîòèâíî, òà äúùåðÿ ìó äà ñúóìåå äà ãî çàïàçè â òàéíà. Ùåøå äà ãî êàæå ïðåä âñè÷êè. Ëèäèÿ! îïèòà ñå äà ÿ ñïðå. Àëà âå÷å áåøå êúñíî.  ìîìåíòà òÿ ñå îáðúùàøå êúì áðàò ñè ñ èçðàæåíèå, îò êîåòî òàíàíèêàíåòî ìó ñòèõíà äî ïðèãëóøåíî, äðåçãàâî è ïðåñåêëèâî ñòàêàòî. Ïîñëàíèåòî å çà òåá îñâåäîìè ãî òÿ. Íå ìîæåëà äà ÷àêà äâà ÷àñà, äîêàòî ñå ïðèáåðåø ó äîìà. Íàëàãàëî ñå äà òè ñúîáùÿ ñåãà. Çàòîâà ñå îáàäèëà. Áèëî íåîòëîæíî. Òðÿáâàëî äà ðàçáåðåø. Äà ðàçáåðà êàêâî? ïîïèòà ÿ óæàñåíî òîé. Òÿ ïîå äúëáîêî äúõ. Ëèäèÿ! Íå! Äúùåðÿ ìó èìàøå âèä íà ÷îâåê, â ÷èÿòî óñòà ñå å íàäèãíàëà ãíóñíà ãîð÷èëêà è òðÿáâà äà ÿ èçïëþå âåäíàãà. Êîòêàòà å äîêîïàëà õàìñòåðèòå òè. Òîçè ïúò íàèñòèíà. Ðàçêúñàëà ãè å. Ìúðòâè ñà è äâàòà Õåíðè è Ìàäæ. Êîãàòî âëÿçëà â êúùàòà, öåëèÿò êèëèì áèë îïëåñêàí ñ êðúâ. Ëèäèÿ ïðåäàäå çëîâåùîòî ñè ïîñëàíèå è ñå èçâúðíà ïðîñúëçåíà. Êðèñòîôúð ñå ïðåâè îäâå íà ïîäà, çàðîâèë ëèöå â äëàíèòå ñè. Ðàìåíåòå ìó ñå ðàçòðåñîõà. 22
Ïðúñòèòå íà Íàòàëè ïðîïúëçÿõà îòíîâî êúì óøèòå. Äàíèúë ïîãëåäíà ïðåáëåäíåëèòå ñè, îò÷àÿíè äåöà. Äîáðàòà ñòàðà Ìèðàíäà... ïðîìúðìîðè òèõî. Ïîðåäíèÿò ïðîâàëåí ñëåäîáåä. Áîã äà ìè å íà ïîìîù... Íÿêîé äåí íàèñòèíà ùå º ïðåðåæà ãúðëîòî. Íàòàëè, çàïóøèëà óøè ñ ïðúñòè, íå ãî ÷ó.
23