1
Â. Å. ØÓÀÁ Ñáîðèùå íà ñåíêè Ìåòðåñàòà íà èìïåðàòîðà
ÑÁÎÐÈÙÅ ÍÀ
ÑÅÍÊÈ Â. Å. ØÓÀÁ Ïðåâåëà îò àíãëèéñêè: Åëåíà Ïàâëîâà
ÈÊ ÅÌÀÑ Ñîôèÿ
4
© V. E. Schwab © A GATHERING OF SHADOWS © Copyright © 2015 by Victoria Schwab © © © ©
Â. Å. Øóàá ÑÁÎÐÈÙÅ ÍÀ ÑÅÍÊÈ Ïðåâîä: Åëåíà Ïàâëîâà Îôîðìëåíèå íà êîðèöàòà: Ñòîÿí Àòàíàñîâ
© ÈÊ ÅÌÀÑ © Âñè÷êè ïðàâà çàïàçåíè!
5
Íà âñè÷êè, êîèòî ñ áîé ñè ïðîáèâàò ïúò â æèâîòà.
6
7
Ìàãèÿòà è ìàãüîñíèêúò òðÿáâà äà ñà â ðàâíîâåñèå. Ñàìà ïî ñåáå ñè, ìàãèÿòà å õàîñ. Ìàãüîñíèêúò ïúê òðÿáâà äà áúäå â ïîêîé. Àêî ëè àçúò å ñòðîøåí, íå ïîäõîæäà äà áúäå ñúä çà ñèëà, çàùîòî áåç ôîêóñ èëè ìÿðà ÿ èçëèâà îò âñÿêà ñâîÿ ïóêíàòèíà. ÒÈÉÐÚÍ ÑÅÐÅÍÑ, ãëàâåí æðåö íà Ëîíäîíñêîòî ñâåòèëèùå
8
9
I ÊÐÀÄÅÖÚÒ ÏÎ ÌÎÐÅ
10
11
I
 Àðíåñêî ìîðå Äåëàéëà Áàðä ÿ áèâàøå äà ñè òúðñè íåïðèÿòíîñòè. Âèíàãè áå ñìÿòàëà òîâà íà÷èíàíèå çà ïî-ðàçóìíî, îòêîëêîòî äà îñòàâÿ íåïðèÿòíîñòèòå äà ÿ íàìåðÿò, íî çàïî÷íà äà ïðåìèñëÿ ìíåíèåòî ñè, ñëåä êàòî ñå îçîâà íàñðåä ìîðåòî â äâóìåñòíà ëîäêà áåç âåñëà, áåç äà âèæäà çåìÿ è áåç íèùè÷êî ïîä ðúêà, îñâåí âúæåòà, ñòåãíàëè êèòêèòå º. Íåáåòî íàä ãëàâàòà º òúìíååøå áåçëóííî ìîðå è íåáå îòðàçÿâàõà îñåÿíèÿ ñúñ çâåçäè ìðàê è îòãîðå, è îòäîëó; ñàìî ïëèñêàíåòî íà âîäàòà ïîä ëþëååùàòà ñå ëîäêà îòáåëÿçâàøå ðàçëèêàòà ìåæäó äâåòå ïîñîêè. Áåçêîíå÷íîòî îòðàæåíèå îáèêíîâåíî âäúõâàøå íà Ëàéëà óñåùàíåòî, ÷å å êàöíàëà â öåíòúðà íà âñåëåíàòà. Òàçè íîù, äîêàòî äðåéôóâàøå, îò íåãî º ñå ïðèèñêà äà ïèùè. Âìåñòî òîâà ïðèñâè î÷è êúì ïðèìèãâàùèòå â äàëå÷èíàòà ñâåòëèíè åäèíñòâåíî ïî ÷åðâåíèêàâèÿ îòòåíúê íà ìàãè÷åñêèòå ôåíåðè ðàçëè÷àâàøå êîðàáà îò çâåçäèòå. È òîé íåéíèÿò êîðàá! áàâíî, íî ðåøèòåëíî ñå îòäàëå÷àâàøå ïðàâî ïðåä î÷èòå º.  ãúðäèòå º ñå íàäèãíà ïàíèêà, àëà Ëàéëà º óñòîÿ. Àç ñúì Äåëàéëà Áàðä, ïîìèñëè ñè, à âúæåòî ñå âðÿçâàøå â êîæàòà º. Àç ñúì êðàäåö, ïèðàò è ïúòåøåñòâåíèê. Ñòúïâàëà ñúì â òðè ðàçëè÷íè ñâÿòà è ñúì îöåëÿëà. Ïðîëèâàõ êðàëñêà êðúâ è äúðæàõ æèâà ìàãèÿ â ðúöåòå ñè. È öÿë êîðàá ìúæàãè íå ìîãàò äà ñå ñðàâíÿâàò ïî ñïîñîáíîñòè ñ ìåí. Èçîáùî íå ìè òðÿáâàòå!
12
Êðàäåöúò ïî ìîðå
Àç ñúì åäèíñòâåíà ïî ïðîêëåòèÿ ñè ðîä! Ëàéëà ñå ïî÷óâñòâà äîñòàòú÷íî âäúõíîâåíà îò ðå÷òà ñè, îáúðíà ãðúá íà êîðàáà è ñå âçðÿ â øèðíàëàòà ñå ïðåä íåÿ íîù. Ìîæåøå è äà å ïî-çëå, êàçà ñè òî÷íî ïðåäè äà óñåòè ñòóäåíà âîäà äà áëèæå áîòóøèòå º. Ñâåäå î÷è è âèäÿ ïðîáîéíàòà â ëîäêàòà. Äóïêàòà íå áåøå îñîáåíî ãîëÿìà, íî è íå óòåøàâàøå ñ ðàçìåðà ñè è ìàëúê ïðîöåï å äîñòàòú÷åí äà ïîòîïè ëîäêà ñúâñåì åôåêòèâíî, ìàêàð è íå òàêà áúðçî. Ëàéëà ïðîñòåíà è ñå âãëåäà â ãðóáîòî âúæå, çàòåãíàòî çäðàâî îêîëî êèòêèòå º, äâîéíî áëàãîäàðíà, çàäåòî êîïåëåòàòà îñòàâèõà êðàêàòà º ñâîáîäíè, ìàêàð è â ïëåí íà òîâà èçâðàùåíèå ðîêëÿ. Äúëãî è ñíàáäåíî ñ ôóñòè, êåêàâî çåëåíî ñúîðúæåíèå ñ òâúðäå ìíîãî òþë è òîëêîâà òÿñíî â êðúñòà, òà òÿ åäâà óñïÿâàøå äà äèøà, è çàùî, äà ìó ñå íå âèäè, æåíèòå áèõà ñè ïðè÷èíÿâàëè ñúùîòî ñàìè? Âîäàòà â ëîäêàòà âçå äà ñå ïîêà÷âà âñå ïîâå÷å è Ëàéëà ñå ïîñòàðà äà ñå ñúñðåäîòî÷è. Ïîå êîëêîòî ìàëêî äúõ º ïîçâîëÿâàõà îäåæäèòå è ïðåãëåäà ìèçåðíèÿ ñè, áúðçî ìîêðåù ñå èíâåíòàð åäíè÷êà áú÷îíêà áèðà (ïîäàðúê íà ðàçäÿëà), òðè íîæà (âñè÷êèòå ñêðèòè), ïîëîâèí äóçèíà ðàêåòè (çàâåùàíè îò ãîñïîäàòà, ïðàòèëè ÿ íà òîâà ïëàâàíå), ãîðåñïîìåíàòàòà ðîêëÿ (äÿâîëèòå äà ÿ âçåìàò) è ñúäúðæàíèåòî íà ôóñòèòå è äæîáîâåòå íà âúïðîñíîòî ÷óäî (íåîáõîäèìî, àêî âúçíàìåðÿâàøå äà ïðåóñïåå). Ëàéëà âçå åäíà îò ðàêåòèòå ïîäîáíî íà ôîéåðâåðê óñòðîéñòâî, êîåòî, äðàñíàòî â ïðîèçâîëíà ïîâúðõíîñò, èçõâúðëÿøå ïîòîê öâåòíà ñâåòëèíà. Íå èçáëèê, à ñòàáèëåí ëú÷, äîñòàòú÷íî ñèëåí äà ïðîðåæå ìðàêà êàòî íîæ. Îò âñÿêà ðàêåòà ñå î÷àêâàøå äà èçäúðæè ïî ÷åòâúðò ÷àñ è â îòêðèòî ìîðå ðàçëè÷íèòå öâåòîâå èìàõà îïðåäåëåíî çíà÷åíèå æúëòî çà ïîòúâàù êîðàá, çåëåíî çà áîëåñò íà áîðäà, áÿëî çà íåíàçîâàíà îïàñíîñò è ÷åðâåíî çà ïèðàòè. Ëàéëà èìàøå ïî åäíà ðàêåòà îò âñåêè öâÿò è ïðúñòèòå º çàòàíöóâàõà ïî êðàèùàòà èì, äîêàòî îáìèñëÿøå âúçìîæíîñòèòå ñè. Çàãëåäà ñå â ïîêà÷âàùàòà ñå âîäà íà äúíîòî è ñå ñïðÿ íà æúëòàòà ïðú÷êà õâàíà ÿ ñ äâå ðúöå è ÿ óäàðè â ðúáà íà ìàëêàòà ëîäêà. Èçáëèêíà ñâåòëèíà âíåçàïíà è çàñëåïÿâàùà. Ðàçöåïè ñâå-
Ñ Á ÎÐÈÙ Å Í À ÑÅ Í Ê È
13
òà íà äâå: ñâèðåïîòî íàæåæåíî-çëàòíî íà ðàêåòàòà è ãúñòàòà ÷åðíîòà îò íåáèòèå îêîëî íåÿ. Ëàéëà ïðåêàðà ïîëîâèí ìèíóòà â ïðîêëÿòèÿ è ïðèìèãâàíå íà ñúëçè, ïðåäèçâèêàíè îò ÿðêèÿ ïëàìúê, à ìåæäóâðåìåííî ñå ñòàðàåøå äà óäúðæè ðàêåòàòà íàñî÷åíà íàãîðå è âñòðàíè îò ëèöåòî ñè. ×àê ïîñëå çàïî÷íà äà áðîè. Òî÷íî êîãàòî î÷èòå º íàé-ñåòíå âçåõà äà ñå ïðèñïîñîáÿâàò, ñèãíàëíàòà ïðú÷êà èçïóêà, èçïðàùÿ è óãàñíà. Äåâîéêàòà îãëåäà õîðèçîíòà çà êîðàá, íî íå âèäÿ íèêàêúâ, à âúëíèòå ïîä ëîäêàòà ïðîäúëæàâàõà áàâíîòî ñè, íî íàñòúïàòåëíî øåñòâèå íàãîðå ïî ïðàñåöà íà áîòóøà. Òÿ âçå âòîðà ðàêåòà áÿëà çà îïàñíîñò è ÿ ÷óêíà â áîðäà, êàòî ïðèêðè î÷è. Áðîåøå êàê ìèíóòèòå îòìèíàâàò ïîêðàé íåÿ è ïðåòúðñâàøå íîùòà îòâúä ëîäêàòà çà ïðèçíàöè íà æèâîò. Õàéäå äå ïðîøåïíà. Õàéäå, õàéäå, õàéäå... Äóìèòå áÿõà çàãëóøåíè îò ñúñêàíåòî íà ðàêåòàòà. Ëàéëà ñå ïîòîïè îáðàòíî â ìðàêà. Ñòèñíà çúáè. Àêî ñå ñúäè ïî íèâîòî íà âîäàòà â ìàëêàòà ëîäêà, ðàçïîëàãàøå ñàìî ñ ÷åòâúðò ÷àñ âðåìå êîëêîòî çà åäíà ðàêåòà ïðåäè çàïëàõàòà îò ïîòúâàíå äà ñòàíå íàèñòèíà ñåðèîçíà. Òî÷íî â òîçè ìîìåíò íåùî ñå îòúðêà ïî äúðâåíèÿ áîðä íà ëîäêàòà. Èçïðîáâà çúáèòå ñè âúðõó íåÿ. Àêî èìà áîã, ïîìèñëè ñè Ëàéëà, íåáåñíî ñúçäàíèå, íÿêîÿ ñèëà èëè äóõ òàì ãîðå èëè ïúê äîëó è òîêó-âèæ ìó ñå ùå äà ìå âèäè äà äîæèâåÿ óòðîòî, îò æàëîñò èëè çà çàáàâëåíèå, ñåãà å ïîäõîäÿùèÿò ìîìåíò äà ñå íàìåñè... Ñ òàçè ìèñúë íàóì òÿ âçå ÷åðâåíàòà ðàêåòà îíàçè ñðåùó ïèðàòè è ÿ ÷óêíà â áîðäà. Îêúïà íîùòà îêîëî ñåáå ñè â ïðèçðà÷íà àëåíà ñâåòëèíà. Çà ìîìåíò º íàïîìíè çà ðåêà Àéë ó äîìà, â Ëîíäîí. Íå íåéíèÿ Ëîíäîí àêî îíîâà îòâðàòèòåëíî ìÿñòî èçîáùî å áèëî íåéíî íÿêîãà èëè óæàñÿâàùî èçáëåäíåëèÿ ãðàä, ïîðîäèë Àòîñ è Àñòðèä, è Õîëàíä, à íåãîâèÿ Ëîíäîí. Ëîíäîíúò íà Êåë. Òîé çàáëåñòÿ ïðåä î÷èòå º êàòî ðàêåòà ñ ðèæàòà ñè êîñà è âå÷íàòà áðú÷êà ìåæäó î÷èòå: åäíîòî ñèíüî, äðóãîòî ÷åðíî. Àíòàðè. Ìàãüîñíèê. Ïðèíö. Ëàéëà ñòîÿ âòðåí÷åíà ïðàâî â ÷åðâåíàòà ñâåòëèíà íà ðàêåòàòà, äîêàòî òÿ íå èçãîðè îáðàçà îò ðåòèíàòà º. Èìàøå ïî-
14
Êðàäåöúò ïî ìîðå
ñåðèîçíè ãðèæè â ìîìåíòà. Íèâîòî íà âîäàòà ñå ïîêà÷âàøå. Ðàêåòàòà ãàñíåøå.  ëîäêàòà ñå îòúðêâàõà çëîâåùè òâàðè. È, òî÷íî êîãàòî ÷åðâåíèÿò îãúí íà ïèðàòñêàòà ðàêåòà âçå äà ãàñíå, Ëàéëà âèäÿ êîðàáà. Ïîÿâè ñå êàòî ïðèâèäåíèå êëúáöå ìúãëà íà ïîâúðõíîñòòà íà ìîðåòî íî ñêîðî ìúãëàòà ñå ñáðà â ñÿíêà íà êîðàá. Ëúñêàâî-÷åðåí êîðïóñ è ñèÿéíè ÷åðíè ïëàòíà îòðàçÿâàõà íîùòà îò âñè÷êè ñòðàíè, à áîðäîâèòå ôåíåðè ìàëêè è òâúðäå áåçöâåòíè ìèíàâàõà çà çâåçäè. Åäâà êîãàòî ÷îâåê ñå îçîâåøå äîñòàòú÷íî áëèçî, çà äà ïðîñëåäè êàê ãàñíåùàòà ÷åðâåíà ñâåòëèíà íà ðàêåòàòà òàíöóâà ïî îòðàçÿâàùèòå ïîâúðõíîñòè, êîðàáúò èäâàøå íà ôîêóñ. À ïî òîâà âðåìå âå÷å ïî÷òè áåøå âðúõëåòÿë âúðõó ëîäêàòà. Òðåïêàùàòà ñâåòëèíà íà ðàêåòàòà ñòèãàøå Ëàéëà äà ðàç÷åòå è èìåòî íà êîðàáà, íàíåñåíî ñ îòðàçèòåëíà áîÿ íà êîðïóñà. Èñ Ðàíåñ Ãàñò . Ìåäíèÿò êðàäåö. Ëàéëà ñå îêîêîðè îò ïî÷óäà è îáëåê÷åíèå. Óñìèõíà ñå ëåêè÷êî ïîä ìóñòàê è ïîñëå ïîãðåáà óñìèâêàòà ïîä ïî-ïîäõîäÿùî èçðàæåíèå ñìåñ îò áëàãîäàðíîñò è ïðèòåñíåíèå, ñ êàïêà ïðåäïàçëèâà íàäåæäà. Ðàêåòàòà èçñúñêà è óãàñíà, íî êîðàáúò âå÷å ñå íàìèðàøå äîñàìè äåâîéêàòà äîñòàòú÷íî áëèçî, òà äà ðàçëè÷àâà ëèöàòà íà íàäâåñåíèòå íàä ïëàíøèðà ìîðÿöè. Òîñà! âèêíà Ëàéëà íà àðíåñêè, êàòî ñå èçïðàâè íà êðàêà âíèìàòåëíî, çà äà íå ðàçëþëåå ìàëêàòà ïîòúâàùà ëîäêà. Ïîìîù. Óÿçâèìîñòòà íå º ïðèëÿãàøå íèêàê, íî òÿ ñå ïîñòàðà äà ÿ íàïîäîáè âúçìîæíî íàé-äîáðå, äîêàòî ìîðÿöèòå ÿ çÿïàõà îòâèñîêî êàê ñå ãóøè â ïúëíàòà ñè ñ âîäà ÷åðóïêà, ñ âúðçàíè ðúöå è ïðîñìóêàíà ñ âîäà çåëåíà ðîêëÿ. Ëàéëà ñå ÷óâñòâàøå ïúëíà èäèîòêà. Êåðñ ëà? îáúðíà ñå åäèíèÿò ïî-ñêîðî êúì äðóãàðèòå ñè, íå ïèòàøå íåÿ. Êàêâî èìà? Êúñìåò÷å îò ìîðåòî ïðåäïîëîæè äðóã. È àç èñêàì äÿë ïðîìúðìîðè òðåòè. Íåêîëöèíà ìîðÿöè ñïîìåíàõà è ïî-íåïðèÿòíè æåëàíèÿ è Ëàéëà íàñòðúõíà, äîâîëíà, çàäåòî àêöåíòúò èì å ïðåêàëåíî
Ñ Á ÎÐÈÙ Å Í À ÑÅ Í Ê È
15
çàäðúñòåí ñ ìðúñîòèÿ è îêåàíñêè ïðúñêè, çà äà ðàçáåðå ïðåäëîæåíèÿòà â öÿëîñò, âúïðåêè ÷å ñõâàíà îáùèÿ ñìèñúë. Êàêâî ïðàâèø òàì äîëó? ïîïèòà åäèí ìîðÿê ñ êîæà òîëêîâà òúìíà, ÷å ñå ðàçìèâàøå â íîùòà. Àðíåñêèÿò íà Ëàéëà âñå îùå áåøå äàëå÷ îò íîðìàëíîòî, ìàêàð ÷åòèðèòå ìåñåöà ïî ìîðå â îáêðúæåíèåòî íà õîðà, íåãîâîðåùè àíãëèéñêè, îïðåäåëåíî äà ãî áÿõà ïîäîáðèëè. Ñåíñàí îòâúðíà Ëàéëà ïîòúâàì êîåòî º ñïå÷åëè èçáëèê íà ñìÿõ îò ñúáðàëèÿ ñå åêèïàæ. Íî íå º èçãëåæäàøå îò Ìåäíèÿ êðàäåö äà ñà ñå ðàçáúðçàëè äà ÿ êà÷àò íà áîðäà. Òÿ âäèãíà ðúöå ïðåä ñåáå ñè, òà ìîðÿöèòå äà âèäÿò âúæåòî. Ñïîäåëè âíèìàòåëíî è óïðàæíÿâàíàòà ñè èçâåñòíî âðåìå ìîëáà: Èìàì íóæäà îò ïîìîùòà âè! Òî ñå âèæäà ðå÷å åäèí îò ìîðÿöèòå. Êîé ëè èçõâúðëÿ õóáàâè êóêëè? âêëþ÷è ñå äðóã. Àìè àêî ñà ÿ ñ÷óïèëè âå÷å? Íúö. Õåé, ìîìè÷å! Âñè÷êèòå òè çàîáëåíîñòè è äàäåíîñòè ëè ñà ñè ïî ìåñòàòà? ß äà òå ïîîãëåäàìå! Êàêâî ñòå ñå ðàçâèêàëè? èçòúòíà íå÷èé ãëàñ è ñëåä ìèã ïðåç ïåðèëàòà íà êîðàáà ñå íàäâåñè ñëàá êàòî ïðú÷êà ìúæ ñ õëúòíàëè î÷è è îðåäÿâàùà ÷åðíà êîñà. Îñòàíàëèòå ñå îòäðúïíàõà ïðåäïàçëèâî, ùîì òîé ñå õâàíà çà äúðâåíîòî ïåðèëî è ñå âãëåäà íàäîëó êúì Ëàéëà. Îáõâàíà ñ ïîãëåä è íåÿ, è ðîêëÿòà, è âúæåòî, è áú÷îíêàòà, è ëîäêàòà. Êàïèòàíúò, îáçàëîæè ñå äåâîéêàòà. Ìàé çäðàâî ñè çàãàçèëà ïîäâèêíà íîâîäîøëèÿò íàäîëó. Íå ïîâèøè òîí, íî äóìèòå ìó ñå ÷óõà ÿñíî, ñ îòñå÷åí, íî ÷èñò àðíåñêè àêöåíò. Êîëêî ïðîíèöàòåëíî îòâúðíà Ëàéëà, ïðåäè äà óñïåå äà ñè ïðåõàïå åçèêà. Çàëàãàøå ìíîãî ñ ïèïåðëèâàòà çàáåëåæêà, íî, íåçàâèñèìî êúäå ñå íàìèðàøå, åäíî ïîíå ñè ïðèçíàâàøå: çíàåøå êàê äà ðàç÷èòà ñèãíàëè. È, ÿñíî êàòî áÿë äåí, ñëàáèÿò òèï ñå óõèëè. Ïðåâçåõà êîðàáà ìè ïðîäúëæè òÿ, è íîâèÿò íÿìà äà èçòðàå äúëãî, êàêòî âñè÷êè âèæäàòå... Êàïèòàíúò ÿ ïðåêúñíà:
16 ðå?
Êðàäåöúò ïî ìîðå
Äàëè íÿìà äà å ïî-ëåñíî äà ïðèêàçâàìå, àêî ñå êà÷èø ãî-
Ëàéëà êèìíà ñ êàïêà îáëåê÷åíèå. Çàïî÷âàøå äà ñå áîè, ÷å Ìåäíèÿò êðàäåö ùå ïðîäúëæè íàòàòúê è ùå ÿ îñòàâÿò äà ñå óäàâè. Êîåòî, àêî ñå ñúäè ïî íàãëèòå ðåïëèêè è îùå ïîíàãëèòå ïîãëåäè íà åêèïàæà, êàòî íèùî ùåøå äà å ïî-äîáðèÿò âàðèàíò, íî òóê â ëîäêàòà òÿ áå â áåçèçõîäèöà, à íà áîðäà íà êîðàáà ùåøå äà èìà âñå íÿêàêúâ øàíñ. Îò Êðàäåöà õâúðëèõà âúæå óòåæíåíèÿò ìó êðàé öîïíà â ïîêà÷âàùàòà ñå âîäà äî êðàêàòà íà äåâîéêàòà. Òÿ ãî õâàíà è ãî èçïîëçâà, çà äà ïðèäúðïà ïëàâàòåëíèÿ ñè ñúä äî êîðïóñà íà êîðàáà, êúäåòî º áÿõà ñïóñíàëè ñòúëáà, íî ïðåäè äà óñïåå äà èçäðàïà ïî íåÿ, äâàìà ìîðÿöè ñëÿçîõà è ñòúïèõà â ëîäêàòà, êîÿòî âçå äà ïîòúâà äîñòà ïî-áúðçî. Òå îáà÷å íå ñå ïðèòåñíèõà. Åäèíèÿò ñå çàå äà êà÷è áú÷îíêàòà ñ áèðà, à äðóãèÿò çà ïîòðåñ íà Ëàéëà ñå çàå äà êà÷âà ñàìàòà íåÿ. Ïðåìåòíà ÿ ïðåç ðàìî è ñå íàëîæè òÿ äà ïðèëîæè è ïîñëåäíàòà ñè êàïêà ñàìîêîíòðîë êàêúâòî íå ïðèòåæàâàøå â èçîáèëèå äà íå çàáèå íîæ â ãúðáà ìó, îñîáåíî êîãàòî ðúöåòå ìó âçåõà äà øàðÿò ïîä ïîëàòà º. Ëàéëà çàáè íîêòè â äëàíèòå ñè. Áåøå âðÿçàëà îñåì ìàëêè ïîëóìåñåöà â êîæàòà ñè ïî âðåìåòî, êîãàòî ìîðÿêúò íàéñåòíå ÿ ñëîæè äà ñòúïè íà ïàëóáàòà äî î÷àêâàùàòà ÿ áú÷îíêà ( Ïî-òåæêà å, îòêîëêîòî èçãëåæäà ïðîìúðìîðè òîé, è õè÷ íå å òîëêîâà ìåêè÷êà... ). Êîïåëå èçðúìæà Ëàéëà ïîä íîñ, íà àíãëèéñêè. Ìîðÿêúò º ñìèãíà è ïðîìúðìîðè íåùî çà ìåêîòàòà òàì, êúäåòî å íàé-âàæíî, à íàóì òÿ ñå çàêëå äà ãî óáèå. Áàâíî. Ïîñëå ñå èçïðàâè è ñå îçîâà íàñðåä êðúã îò ìîðÿöè. Íå, íå ìîðÿöè, ðàçáèðà ñå. Ïèðàòè. Ìðúñíè, îñîëåíè îò ìîðåòî è èçðóñåíè îò ñëúíöåòî, ñ îáâåòðåíà êîæà è èçáåëåëè äðåõè, è âñè÷êè äî åäèí ñ òàòóèðàí íà ãúðëîòî íîæ. Çíàêúò íà ïèðàòèòå îò Ìåäíèÿ êðàäåö . Ëàéëà ïðåáðîè ñåäìèíà, êîèòî ÿ îáãðàäèõà, ïåòèìà äðóãè ñå çàíèìàâàõà ñ âàíòèòå è ïëàòíàòà. Òÿ ïðåäïîëîæè, ÷å îùå ïîëîâèí äóçèíà ñà äîëó â êóáðèêà. Îñåìíàéñåò äóøè. Çàêðúãëè ãî íà äâàéñåò.
Ñ Á ÎÐÈÙ Å Í À ÑÅ Í Ê È
17
Òúíêèÿò êàòî âåéêà òèï ðàçöåïè êðúãà è ïðèñòúïè íàïðåä. Ðàçïåðè ðúöå: Ñîëàñè. Õîðàòà ìè èìàò êîðàâè òîïêè, íî èì ëèïñâàò ìàíèåðè... ïîñåãíà êúì ðàìåíåòå íà çåëåíàòà ðîêëÿ. Ïîä íîêòèòå ìó èìàøå êðúâ. Òðåïåðèø. Ëîøà íîù èçêàðàõ îïðàâäà ñå Ëàéëà, äîêàòî îãëåæäàøå ñóðîâèÿ åêèïàæ ñ íàäåæäàòà íîùòà º äà íå ñå âëîøè îùå ïîâå÷å. Êëüîùàâèÿò ñå óñìèõíà, à óñòàòà ìó ñå îêàçà èçíåíàäâàùî ïúëíà ñúñ çúáè. Àíåø. Íî âå÷å ñè â ïî-äîáðè ðúöå. Ëàéëà çíàåøå äîñòàòú÷íî çà åêèïàæà íà Ìåäíèÿ êðàäåö , ÷å äà å íàÿñíî êîãà ÿ ëúæàò, íî ñå ïðåñòîðè íà íåðàçáðàëà. È ÷èè ðúöå ùå äà ñà òåçè? ïîïèòà, äîêàòî êëüîùàâèÿò êàòî ñêåëåò ÿ óëàâÿøå çà ðúêàòà è îïèðàøå íàïóêàíèòå ñè óñòíè â êîêàë÷åòàòà º, ïðåíåáðåãâàéêè âúæåòî, âñå îùå çäðàâî ñòåãíàòî îêîëî êèòêèòå º. Îòãîâîðè º: Áàëèç Êàñíîâ. Ïðî÷óòèÿò êàïèòàí íà Ìåäíèÿ êðàäåö . Ïðåêðàñíî. Êàñíîâ áåøå ëåãåíäà â Àðíåñêî ìîðå. Åêèïàæúò ìó áåøå ìàëúê, íî óìåë; ñëàâåõà ñå, ÷å âçåìàò êîðàáè íà àáîðäàæ è ïðåðÿçâàò ãúðëà â íàé-òúìíèòå ÷àñîâå ïðåäè óòðîòî, èçìúêâàò ñå ñ òîâàðà è îñòàâÿò ìúðòúâöèòå äà ãíèÿò. Ïðè âñå, ÷å êàïèòàíúò ïðèëè÷àøå íà óìèðàù îò ãëàä, áåøå çàáåëåæèòåëåí ÷ðåâîóãîäíèê, ùî ñå îòíàñÿ äî ñúêðîâèùà, îñîáåíî îò ãîäíèòå çà êîíñóìèðàíå, à Ëàéëà çíàåøå, ÷å Ìåäíèÿò êðàäåö å òðúãíàë êúì ñåâåðíèòå áðåãîâå è ïðîñëîâóòèÿ ãðàä Ñîë ñ íàäåæäàòà äà õâàíå â çàñàäà ñîáñòâåíèöèòå íà îñîáåíî ãîëÿìà ïðàòêà èçèñêàíè íàïèòêè. Áàëèç Êàñíîâ ïðîèçíåñå òÿ èìåòî òàêà, ñÿêàø íèêîãà íå ãî å ÷óâàëà. À âèå ñòå? ïîäïèòà ÿ äîìàêèíúò º. Äåëàéëà Áàðä. Äîñêîðî îò Çëàòíà ðèáêà . Äîñêîðî ëè? ïîäìåòíà Êàñíîâ, à õîðàòà ìó, î÷åâèäíî îòåã÷åíè îò ôàêòà, ÷å òÿ å îùå îáëå÷åíà, ñå çàõâàíàõà äà îòâàðÿò áú÷îíêàòà. Å, ìèñ Áàðä òîé ïðåïëåòå çàãîâîðíè÷åñêè ïðúñòè ñ íåéíèòå, çàùî íå ìè ðàçêàæåòå êàê ñå îçîâàõòå íà òàçè ëîäêà? Ìîðåòî íå å ìÿñòî çà ïðåëåñòíà ìëàäà äàìà êàòî âàñ... 2. Ñáîðèùå íà ñåíêè.
18
Êðàäåöúò ïî ìîðå
Âàñêåíñ îòâúðíà òÿ ïèðàòè ñÿêàø ñè íÿìàøå ïðåäñòàâà, ÷å è íà òîçè åêèïàæ ìó îòèâà ñúùîòî îïðåäåëåíèå. Îòêðàäíàõà ìè êîðàáà. Áåøå ìè ïîäàðúê îò òàòêî, çà ñâàòáàòà. Ñìÿòàõìå äà îòïëàâàìå êúì Ôàðî òðúãíàõìå ïðåäè äâå íîùè íî ïèðàòèòå ñå ïîÿâèõà îò íèùîòî, ùóðìóâàõà Çëàòíàòà ðèáêà ... Ëàéëà áå ðåïåòèðàëà ðå÷òà ñè íå ñàìî äóìèòå, íî è ïàóçèòå. Òå... óáèõà ñúïðóãà ìè. È êàïèòàíà. Ïîâå÷åòî îò åêèïàæà... Òóê òÿ ñè ïîçâîëè äà ïðåìèíå íà àíãëèéñêè: Ñòàíà òîëêîâà áúðçî... è âåäíàãà ñå âçå â ðúöå, ñÿêàø ãðåøêàòà å ñëó÷àéíà. Àëà âíèìàíèåòî íà êàïèòàíà áå ïðèâëå÷åíî êàêòî ðèáà êúì ñòðúâ íà êóêà. Îòêúäå ñòå? Ëîíäîí îòâúðíà Ëàéëà è ïîçâîëè íà àêöåíòà ñè äà ïðîëè÷è. Ìîðÿöèòå çàìúðìîðèõà. Òÿ ïðîäúëæè íàòàòúê, òâúðäî ðåøåíà äà ñè äîâúðøè ðàçêàçà. Ðèáêàòà áåøå ìàëêà, íî ïðåêðàñíà. Íàòîâàðåíà ñúñ çàïàñè çà ìåñåöè íàïðåä. Õðàíà, ïèòèåòà... ïàðè. Êàêòî êàçàõ, áåøå ïîäàðúê. À ñåãà ìè ÿ îòíåõà! Íî âñúùíîñò Ðèáêàòà íå áåøå èç÷åçíàëà, ïîíå íå íàïúëíî. Ëàéëà õâúðëè ïîãëåä ïðåç ðàìî, íàä ïåðèëàòà. Êîðàáúò ãðååøå êàòî ïåòúíöå ñâåòëèíà íà äàëå÷íèÿ õîðèçîíò. Áå ñïðÿë îòñòúïëåíèåòî ñè è ñÿêàø èç÷àêâàøå. Ïèðàòèòå àë÷íî ïðîñëåäèõà íàêúäå ãëåäà ïëåííè÷êàòà èì. Êîëöèíà ñà íà áîðäà? ïîïèòà Êàñíîâ. Äîñòàòú÷íî îòâúðíà Ëàéëà. Ñåäìèíà èëè îñìèíà. Ïèðàòèòå ñå çàóñìèõâàõà àë÷íî. ßñíî áåøå êàêâî ñè ìèñëÿò. Ïðåâèøàâàõà ïðîòèâíèêà äâîéíî ïî ÷èñëåíîñò è èìàõà êîðàá, ñïîñîáåí äà ñå ïðåâúðíå â ñÿíêà â ìðàêà. Ñòèãà äà óñïåÿò äà äîãîíÿò áÿãàùàòà ïëÿ÷êà... Ëàéëà óñåùàøå êàê ÿ èçãàðÿò õëúòíàëèòå î÷è íà Áàëèç Êàñíîâ.  îòãîâîð è òÿ ñå âòðåí÷è â íåãî è ñå çàïèòà íåõàéíî äàëè ãî áèâà ñ ìàãèèòå. Ïîâå÷åòî êîðàáè áÿõà çàùèòåíè ñ øåïà çàêëèíàíèÿ òå ïðàâåõà æèâîòà íà áîðäà ïî-áåçîïàñåí è ïî-óäîáåí íî òÿ ñ èçíåíàäà îòêðè, ÷å ìîðÿöèòå ïðèòåæàâàò ìàëêî èëè íèêàêâè ñïîñîáíîñòè çà åëåìåíòàðíà ìàãèÿ. Àëóêàðä áå ñïîìåíàë êîëêî öåííè ñà ìàãè÷åñêèòå óìåíèÿ, à ïîñòèãíàëèÿò ñåðèîçíî ìàéñòîðñòâî îáèêíîâåíî ñå ñìÿòà çà ÷îâåê ñ äîõîäíà ïðîôåñèÿ íà ñóøàòà. Ìàãüîñíèöèòå â ìîðåòî ïî÷òè âèíàãè ñå çàíèìàâàõà
Ñ Á ÎÐÈÙ Å Í À ÑÅ Í Ê È
19
ñ âàæíèòå çà òÿõ ñòèõèè âîäà è âÿòúð íî ìàëöèíà ñå ñïðàâÿõà äà îáðúùàò âúëíèòå, à è â êðàéíà ñìåòêà è òå âñå ïàê ïðåäïî÷èòàõà äîáðàòà ñòàðà ñòîìàíà. Êîÿòî Ëàéëà íåñúìíåíî öåíåøå âèñîêî, ïîíåæå è â ìîìåíòà íîñåøå ïîä äðåõèòå ñè íÿêîëêî ñêðèòè îñòðèåòà. Çàùî òè ïîùàäèõà æèâîòà? ïîèíòåðåñóâà ñå Êàñíîâ. Òàêà ëè ñà ñòîðèëè? ïðåäèçâèêà ãî Ëàéëà. Êàïèòàíúò îáëèçà óñòíè. Âå÷å áåøå ðåøèë êàê ùå ïîñòúïè ñ êîðàáà º, ëè÷åøå ñè ñåãà ðàçìèøëÿâàøå êàê äà ñå îòíåñå ñ íåÿ. Ìåäíèÿò êðàäåö íå ñå ñëàâåøå ñ ïðîÿâè íà ìèëîñò. Áàëèç... îáàäè ñå åäèí îò ïèðàòèòå ñ êîæà, ïî-òúìíà îò âñè÷êè äðóãè. Ïëåñíà êàïèòàíà ïî ðàìîòî è çàøåïíà â óõîòî ìó. Ëàéëà ðàçëè÷è ñàìî íÿêîëêî ïðîìúðìîðåíè äóìè. Ëîíäîí÷àíè. Áîãàòñòâî. È îòêóï. Ïî óñòíèòå íà êàïèòàíà ïëúçíà ëåêà óñìèâêà. Àíåø çàÿâè òîé è êèìíà. Ñåòíå ïðåä öåëèÿ ñúáðàë ñå åêèïàæ îáÿâè: Âäèãàéòå ïëàòíàòà! Êóðñ íà þãîçàïàä! Èìàìå äà ëîâèì çëàòíà ðèáêà! Ìîðÿöèòå èçðåâàõà îäîáðèòåëíî. Ìèëåéäè Êàñíîâ ïîâåäå Ëàéëà êúì ãëàâíèÿ ëþê, èìàëà ñòå òåæêà íîù. Ïîçâîëåòå äà âè ïðåäëîæà êàþòàòà ñè, êúäåòî íåñúìíåíî ùå âè å ïî-óäîáíî. Çàä ãúðáà ñè òÿ ÷ó øóìà îò îòâàðÿíåòî íà áú÷îíêàòà è ðàçëèâàíåòî íà áèðàòà ïî êàí÷åòà è ñå óñìèõíà, à êàïèòàíúò òðúãíà ïðúâ ïî âúòðåøíèÿ òðàï.
Ñëàâà íà Áîãà, Êàñíîâ íå ñå çàäúðæà äúëãî. Îòúðâà ñå îò Ëàéëà â êàþòàòà ñè, îñòàâè ÿ ñ âñå îùå âúðçàíè ðúöå è èç÷åçíà îòíîâî, êàòî çàêëþ÷è âðàòàòà íà èçëèçàíå. Çà îáëåê÷åíèå íà äåâîéêàòà, â êóáðèêà òÿ ñå ðàçìèíà ñàìî ñ òðèìà äóøè. Ñëåäîâàòåëíî åêèïàæúò íà Ìåäíèÿ êðàäåö ñå ñúñòîåøå îò ïåòíàéñåòèìà. Ëàéëà ñå íàñòàíè íà ðúáà íà êàïèòàíñêàòà êîéêà è ïðåáðîè äî äåñåò, äâàéñåò, ñåòíå òðèéñåò, à íàä ãëàâàòà º òðîïîëÿõà ñòúïêè è Êðàäåöúò ñå îáðúùàøå ïîäèð íåéíèÿ áÿ-
20
Êðàäåöúò ïî ìîðå
ãàù êîðàá. Ìîðÿöèòå äîðè íå ñè äàäîõà òðóäà äà ÿ ïðåòúðñÿò çà îðúæèÿ, êîåòî Ëàéëà ñìåòíà çà ãëóïàâà ñàìîóâåðåíîñò, èçìúêíà íîæà îò áîòóøà ñè è ñ åäíè÷úê îïèòåí çàìàõ ãî çàâúðòÿ â õâàòêàòà ñè è ïðåðÿçà âúæåòàòà. Îñòàâè ãè, êúäåòî ïàäíàõà íà ïîäà. Ðàçòðè êèòêè è ñè çàòàíàíèêà: ïåñåíòà çà Ñåðîóñ; çà òîçè ïðèçðàê ðàçïðàâÿõà, ÷å äåáíåë ïî êîðàáèòå â òúìíà äîáà. Êàê äà óçíàåø, ÷å Ñåðîóñ å áëèçî? Çàäàâà ñå, òóê å è â êóáðèêà ñëèçà. Ëàéëà îïúíà ñ äâå ðúöå ðîêëÿòà ñè íà êðúñòà è äðúïíà ïîëàòà ñå îòêúñíà è îòäîëó ñå ïîêàçàõà ïëúòíî ïðèëåïíàëè ÷åðíè ïàíòàëîíè ñ êðà÷îëè, ïúõíàòè â áîòóøèòå º. Íàä âñÿêî êîëÿíî â êàíèÿ ñå êðèåøå ïî åäèí íîæ. Îñòðèåòî, ñ êîåòî ñå îñâîáîäè îò âúæåòàòà, òÿ ïîäïúõíà ïîä âðúçêèòå íà êîðñåòà íà ãúðáà è ãè ïðåðÿçà, çà äà äèøà ñâîáîäíî. Ùîì âÿòúðúò ñòèõíå, íî òè ñâèðè â ãëàâàòà: â óøèòå, â êðúâòà òè è â êîñòèòå âëèçà... Ëàéëà ìåòíà âúðõó êîéêàòà çåëåíàòà ïîëà è ÿ ðàçðÿçà îò ïîäãúâà äî ðàçêúñàíàòà òàëèÿ. Ñêðèòè ñðåä êîïðèíàòà èìàøå ïîëîâèí äóçèíà òúíêè ïðú÷êè: ñëóæåõà çà êðèíîëèí è èçãëåæäàõà êàòî ðàêåòè, íî íå áÿõà íèòî åäíîòî, íèòî äðóãîòî. Íàêðàÿ ïðèáðà íîæà â áîòóøà ñè è èçäúðïà ôèòèëèòå. Ùîì ìîðåòî å ãëàäêî, íî òå áëúñêà âúëíàòà: Êàê äðåéôóâà òîç êîðàá è ìîðåòî ãî âëà÷è! Íàä ãëàâàòà ñè Ëàéëà ÷ó òóïâàíå ñÿêàø ïàäíà òåæúê ÷óâàë. Ïîñëåäâàõà âòîðî è òðåòî: áèðàòà âå÷å äåéñòâàøå. Äåâîéêàòà çàêðè íîñà è óñòàòà ñè ñ ïàð÷å ÷åðåí ïëàò, íàòúðêàí ñ âúãëåí îò åäíàòà ñòðàíà. Ùîì çâåçäèòå è ìåñåöúò ïîòúíàò âúâ ìðàêà: ïðàçíîòà òîé íå êðèå; çèíàë, ìðàêúò òå ÷àêà! Çèíàë, ìðàêúò òå ÷àêà...
Ñ Á ÎÐÈÙ Å Í À ÑÅ Í Ê È
21
Íàêðàÿ Ëàéëà èçâàäè îò îñòàíêèòå íà çåëåíàòà ðîêëÿ ìàñêàòà ñè. Ïðîñòè÷êà, ÷åðíà, êîæåíà ìàñêà óíèêàëíà ÿ ïðàâåõà ðîãàòà, èçâèòè ñúñ ñòðàííà è çàïëàøèòåëíà åëåãàíòíîñò íàä ÷åëîòî. Äåâîéêàòà íàìåñòè ìàñêàòà íà ãëàâàòà ñè è ñòåãíà âðúçêèòå º. Òúé ùå óçíàåø, ÷å Ñåðîóñ òóê êðà÷è. Çàäàâà ñå, òóê å è â êóáðèêà ñëèçà...  úãúëà íà êàïèòàíñêàòà êàþòà áå îáëåãíàòî ïàòèíèðàíî îò ãîäèíèòå ñðåáúðíî îãëåäàëî è â íåãî Ëàéëà êèìíà íà îòðàæåíèåòî ñè, äîêàòî ïî òðàïà îòåêâàõà ñòúïêè. Òè íåäåé ÿ òúðñè, ùîì ïðåìèíå íàáëèçî: íå ùå è äà âèäèø êàê âëèçà... Ëàéëà ñå óñìèõíà èççàä ìàñêàòà. Ïîñëå ñå îáúðíà è ïðèòèñíà ãðúá êúì ñòåíàòà. ×óêíà åäíàòà ïðú÷êà â äúðâîòî, êàêòî ñòîðè ñ ðàêåòèòå àëà, çà ðàçëèêà îò òÿõ, îò êëå÷êàòà áëúâíà íå ñâåòëèíà, à âàëìà ñâåòúë äèì. Ìèã ïî-êúñíî âðàòàòà íà êàïèòàíñêàòà êàþòà ñå îòâîðè ñ òðÿñúê, íî ïèðàòèòå áÿõà çàêúñíåëè. Ëàéëà ìåòíà äèìÿùàòà ïðú÷êà íà ïîäà è íàïàäàòåëèòå º âçåõà äà ñå ïðåïúâàò è ñå ðàçêàøëÿõà, ïðåäè óïîÿâàùèÿò äèì äà ãè ïîâàëè. Äâàìà ïî-ìàëêî, êàçà ñè òÿ, êàòî ïðåêðà÷è òåëàòà èì. Îñòàâàò òðèíàéñåò.