Под знака на лъва by Бисерче вълшебно

ÕÀÍÑ ÕÀÃÅÍ

ÏÎÄ ÇÍÀÊÀ ÍÀ ËÚÂÀ

×åðíî ìîðå

Òóðöèÿ

ïëàíèíàòà Àðàðàò

ïëàíèíàòà ÒÀÓÐÓÑ

åçåðîòî Âàí

ð ãú Òè

Ñèðèÿ âà Ëè

Ìàðè

Èç ðà åë àí èÿ

Èðàê Âàâèëîí

Êèø Íèïóð

ðä Éî

Íèë

Åãèïåò

Óðóê Óð

Ìàðè

Êóâåéò

â ëè çà

Âàâèëîí

ÒÈÃÚÐ

Ñèïàð

è ñê èé ðñ Ïå

îñòðîâúò íà ìúãëèòå

Àêøàê

ÅÔÐÀÒ

Êàñïèé ìî

Íèíåâèÿ

Ñðåäèçåìíî ìîðå

ò ðà Åô

ÃÎÐÍÎ ÌÎÐÅ

ñåëîòî íà Äàìó ðîäíîòî ñåëî íà ßðèì

ÄÈËÌÓÍ

Êèø

Áàõðåéí Íèïóð

ÀÊÀÄ

Ñþðóïàê

Ãèðñó

Óðóê

Ëàãàø

Ñàóäèòñêà Àðàáèÿ

ØÓÌÅÐ Ëàðñà

Óð ñåëî íà ïðîêàæåíèòå

Åðèäó

áëàòà

Ïúòÿò íà ßðèì

Êèòàé ñêî ðå

Èðàí ÎÑ

ÃÐ

ÇÀ

Èíä

Êàñïèé

Àôãàíèñòàí

Õàðñïà

Ïàêèñòàí Ìîõåíäàðî Äàðî

Ñîòêà Êîõ

ÌÅËÓÕÀ

ÌÀÃÀÍ Îìàí

ÄÎËÍÎ ÌÎÐÅ

Èíäèÿ

Èíäèéñêè îêåàí

This project has been funded with support from the European Commission. This publication [communication] reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein.

Òîçè ïðîåêò å ôèíàíñèðàí ñ ïîäêðåïàòà íà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ. Òàçè ïóáëèêàöèÿ [ñúîáùåíèå] îòðàçÿâà ñàìî ëè÷íèòå âèæäàíèÿ íà íåéíèÿ àâòîð è îò Êîìèñèÿòà íå ìîæå äà áúäå òúðñåíà îòãîâîðíîñò çà èçïîëçâàíåòî íà ñúäúðæàùàòà ñå â íåÿ èíôîðìàöèÿ.

Õàíñ Õàãåí

Ïîä çíàêà íà ëúâà

Ïðåâåëà îò íèäåðëàíäñêè: Âàñèëêà Âàí÷åâà

ÅÌÀÑ

Hans Hagen DE REIS VAN YARIM © (Text) Querido Uitgeverij © (Ill.) Roelof van der Schans Õàíñ Õàãåí ÏÎÄ ÇÍÀÊÀ ÍÀ ËÚÂÀ Ïðåâåëà îò íèäåðëàíäñêè: Âàñèëêà Âàí÷åâà Èëþñòðàöèÿ íà êîðèöàòà, êàðòà è êëèíîïèñíè çíàöè: Ðóäîëô âàí äåð Ñõàíñ Îôîðìëåíèå íà êîðèöàòà: Áîðèñ Äðàãîëîâ © ÈÊ ÅÌÀÑ Âñè÷êè ïðàâà çàïàçåíè!

Òàçè êíèãà ðàçêàçâà çà ßðèì. ßðèì æèâÿë ïðåäè îêîëî 4400 ãîäèíè â çåìèòå íà Øóìåð è Àêàä, êîèòî äíåñ ñà ÷àñò îò Èðàê. Ïî òîâàâðåìå àêàäöèòå, êàêòî è ñúñåäèòå èì, øóìåðèòå, âå÷å èìàëè ïèñìåíîñò: êëèíîâèäíîòî ïèñìî. Àêî áÿõ íàïèñàë êíèãàòà íà òÿõíîòî ïèñìî, ïúðâîòî èçðå÷åíèå ùåøå äà èçãëåæäà òàêà:

Ïîíåæå äíåñ âå÷å ïî÷òè íèêîé íå ìîæå äà ÷åòå êëèíîâèäíîòî ïèñìî, àç, åñòåñòâåíî, íå ãî íàïðàâèõ. Èñòèíñêàòà èñòîðèÿ òðÿáâà äà ñå ÷åòå è ïðåðàçêàçâà. Íàíøå, ðàçêàçâà÷úò íà èñòîðèè, êàçâà íà ßðèì: Âñåêè ðàçêàçâà÷ äîáàâÿ íåùî êúì ñúùåñòâóâàùàòà èñòîðèÿ, òàêà òÿ îñòàâà æèâà è ïîñòåïåííî ñå ðàçðàñòâà. Íàâÿðíî è ñëåä õèëÿäè ãîäèíè ùå ÿ ðàçêàçâàò

íà áúäåùè ïîêîëåíèÿ ñ äóìè îò òÿõíîòî âðåìå. Ñèãóðíî ùå å ïðåêðàñíî, íàëè? Êèø íàèñòèíà å ñúùåñòâóâàë, çà ñúæàëåíèå îò ãðàäà íå å îñòàíàëî ïî÷òè íèùî. Íàìåðåíè ñà ñàìî ïîëóðàçðóøåíàòà õðàìîâà êóëà è ÷àñò îò ïàëàòà. Âåðîÿòíî òîâà íå å ïàëàòúò íà Êó Áàó; íå ñå çíàå ñúñ ñèãóðíîñò äàëè íàèñòèíà å ñúùåñòâóâàëà òàêàâà öàðèöà. Èìåòî º ñå ñïîìåíàâà â åäíà ëåãåíäà, êîÿòî ðàçêàçâà êàê ãîñòèëíè÷àðêà îò Êèø ñòàíàëà öàðèöà è óïðàâëÿâàëà ñòî ãîäèíè...

Ìàêàð ÷å ïîíÿêîãà äóìèòå ñå ïðîìåíÿò, èìåíàòà íà õîðàòà, çà êîèòî ðàçêàçâà åäíà èñòîðèÿ, ñå çàïàçâàò çàâèíàãè, ïðåç õèëÿäîëåòèÿòà. Àêî èñêàø äà çíàåø êàê ñå ïðîèçíàñÿò ïðàâèëíî èìåíàòà â òàçè êíèãà è êàêâî îçíà÷àâàò çíàöèòå îò êëèíîâèäíîòî ïèñìî, îòâîðè â êðàÿ íà êíèãàòà è ïðî÷åòè ðàçäåëèòå Êëèíîâèäíî ïèñìî è Èìåíà .

ÏÚÐÂÀ ×ÀÑÒ

Çëàòíîòî îêî

Ñÿíêà â íîùòà

Âúë÷è âîé ðàçêúñà òèøèíàòà íà íîùòà è ñúáóäè ßðèì. Òîé ïîäñêî÷è, èçáóòà îâ÷àòà êîæà è ïîñåãíà îïèïîì êúì êîïèåòî. Ïðîìúêíà ñå òèõî êúì âõîäà íà êîëèáàòà è îòìåñòè ðîãîçêàòà. Áëåäà ëóííà ñâåòëèíà îçàðÿâàøå ñóõàòà ðàâíèíà. Îòíîâî îòåêíà äèâèÿò âîé íà âúëöèòå, òîçè ïúò ïî-áëèçî. ßðèì ïîòðåïåðè. ×ó êîïèòàòà íà îâöåòå äà ïðîáÿãâàò ïî ñóõàòà çåìÿ êàòî ñòðàõëèâ øåïîò. Òèõî øóìîëåéêè, æèâîòíèòå ñå ñêóï÷âàõà ïîäïëàøåíè â íàé-òúìíèÿ úãúë íà îãðàäåíîòî ìÿñòî ïîä ôèíèêîâèòå ïàëìè. ×ó è êðàòêî áå-å , ïîñëå îòíîâî âñè÷êî óòèõíà. ßðèì ÷àêàøå. Ñåãà, êîãàòî ñóøàòà òðàåøå òîëêîâà äúëãî, âñè÷êè õèùíèöè ñå îñìåëÿâàõà äà ñå ïðèáëèæàâàò äî êúùèòå â òúðñåíå íà ïëÿ÷êà. Âúëöèòå ñêèòàõà íàîêîëî íà ãëóòíèöè. Äåíåì ñëåäâàõà ñòàäàòà è ñâåòêàâè÷íî íàïàäàõà îòäåëèëîòî ñå æèâîòíî. À íîùåì âñå ïî-÷åñòî ñå ïðîìúêâàõà êúì çàãðàæäåíèÿòà, êúäåòî ñïÿõà îâöåòå... Äâèæåøå ëè ñå íåùî òàì, íà äèãàòà? Ñòðåëêàõà ëè ñå òúìíè ñåíêè ïî ïÿñúêà? ßðèì ñòèñíà êîïèåòî îùå ïî-çäðàâî. Âçðÿ ñå íàïðåãíàòî êúì íèâèòå. Îáèêíîâåíî ñèñòåìàòà îò êàíà-

ëè è ðåêè ïàçåøå õîðàòà è äîáèòúêà. Ñåãà îáà÷å òå áÿõà ïúëíè ñàìî ñ òúíúê ïëàñò æúëòîêàôÿâà òèíÿ è õèùíèöèòå ñâîáîäíî âëèçàõà â ñåëîòî. Íÿìàøå êàêâî äà ãè ñïðå. ßðèì ñêëþ÷è ðúêà îêîëî àìóëåòà, êîéòî íîñåøå íà âðúâ÷èöà íà øèÿòà ñè. Ïðúñòèòå ìó îáõîäèõà ëèíèèòå íà îðåëà. Óñåòè îñòðèòå íîêòè, ìîãúùèòå êðèëå. Àêî ìîæåõ äà ëåòÿ ïîìèñëè ñè, ùÿõ äà ñå îñòàâÿ âÿòúðúò äà ìå íîñè è äà îïèñâàì êðúãîâå, äîêàòî âèäÿ óáèéöèòå. Òîãàâà ùÿõ äà ïàäíà îòâèñîêî êàòî ñòðåëà, äà çàáèÿ íîêòè â òèëà íà íÿêîé âúëê è äà ñå èçäèãíà ñ íåãî íàãîðå. Âñå ïî-íàãîðå è ïî-íàãîðå. Çâÿðúò ùå âèå îò ñòðàõ, à àç ùå ëåòÿ íàä ïîëÿòà êúì Åôðàò. Ñòèãíà ëè òèíåñòîòî ðå÷íî êîðèòî, ùå ðàçòâîðÿ íîêòèòå ñè è âúëêúò ùå ñå ðàçìàæå ñ ðåâ íà çåìÿòà êàòî æåðòâà çà ðå÷íèÿ áîã. Ìîæå áè òîãàâà âîäàòà íàé-ñåòíå ùå ïðèäîéäå. Ìîæå áè ñëåä ìîÿòà æåðòâà ðåêàòà ùå èçëåçå îò áðåãîâåòå ñè è ùå çàëåå ðàâíèíàòà, êàêòî ïðåç äðóãèòå ãîäèíè... ßðèì ÷ó êàê íåùî â êîëèáàòà ñå ðàçäâèæè è ñå îáúðíà. Ïàê ëè ñà äîøëè âúëöè? ïîïèòà ìàéêà ìó. Òîé êèìíà è ñå îáëåãíà íà ðàìêàòà íà âðàòàòà, èçðàáîòåíà îò ïàëìîâî äúðâî. ×åðâåíèÿò º öâÿò ïàçåøå îáèòàòåëèòå íà êîëèáàòà îò çëèòå äóõîâå, êîèòî áðîäåõà íîùåì... Îòíîâî ïðîçâó÷à âúë÷è âîé. Ãðîçíèÿò ðåâ îòåêíà íàä çåìÿòà, ïðåäâåùàâàéêè çëî. ßðèì óñåòè êàê ìàéêà ìó õâàíà ðúêàòà ìó. Òÿ ãî ñòèñíà îùå ïî-çäðàâî, êîãàòî ñèëåí ãëàñ èçâèêà: ßðèì, ñòàíà ëè? Îòãîâîðè áúðçî ïîøåïíà ìàéêàòà è ãî ïóñíà.

Äà, òàòêî êàçà ßðèì. ×ó òèõà ðóãàòíÿ â ìðàêà, ïîñëå ñå ïîÿâè ãîëÿìà ñÿíêà. Òåæêà ðúêà ïàäíà âúðõó ðàìîòî ìó. Çàùî ñå ìîòàåòå òóê? ×óõ âúë÷è âîé îáÿñíè ßðèì, ñúâñåì íàáëèçî. Èìàø ëè êîïèå? Äà. Êàêâî ÷àêàø òîãàâà? ßðèì çÿïíà áàùà ñè íåâÿðâàùî. Ïðàâèëíî ëè áå ðàçáðàë? Íàèñòèíà ëè òðÿáâàøå äà èçëåçå íà äâîðà, âúïðåêè ÷å òàì áðîäåõà âúëöè? Íîù å ïðîøåïíà ñ ìúêà òîé, àç... Êîé å ïàñòèðúò íà ñòàäîòî? Àç. Êàêâî ÷àêàø òîãàâà? ßðèì ðàçáèðàøå, ÷å å áåçñìèñëåíî äà ìó âúçðàçÿâà. Ïîíå÷è äà ïîòúðñè ïîìîù îò ìàéêà ñè, íî òÿ èçâúðíà ãëàâà íàñòðàíà. Íå ïîñìÿ äà ñå çàñòúïè çà íåãî. Òÿ áåøå ñàìî ðîáèíÿ è íå ìîæåøå äà íàïðàâè íèùî çà ñèíà ñè. Íîùòà å òîëêîâà ÷åðíà... îïèòà îùå âåäíúæ ìîì÷åòî. Àëà áàùà ìó ãî ïðåêúñíà. Êàêâî òå å ãðèæà? Íàëè òè ïîñìÿ äà ïðåäèçâèêàø áîãîâåòå? Èëè íå òè ïëþ â ñâåùåíàòà âîäà íà ðå÷íèÿ áîã? Õàéäå, äàâàé! ßðèì âúçäúõíà îáåçêóðàæåíî áàùà ìó ÿâíî îáâèíÿâàøå íåãî è ñàìî íåãî çà ñóøàòà â Øóìåð è Àêàä. Ñëåä åäíà êàðàíèöà ïðèÿòåëÿò ìó Çàêèð ãî áå èçäàë è îòòîãàâà áàùà ìó ãî óïðåêâàøå âñåêè äåí. Íåãîäíèê! ïîìèñëè ñè ãíåâíî ßðèì, çàùîòî Çàêèð íå áå ïðèçíàë, ÷å ñà ãî íàïðàâèëè çàåäíî. Ñèãóðíî áîãîâåòå

ñå ãíåâÿò íà íåãî. Ñèãóðíî ùå íè âúðíàò âîäàòà åäâà êîãàòî Çàêèð ðàçêàæå êàêâî å íàïðàâèë è ïîìîëè çà ïðîøêà êàçà ñè ßðèì. Ïðèâåäå ñå è ïðåêîñè äâîðà. Ïðîìúêíà ñå ïðåäïàçëèâî äî îâöåòå. Ïðåç ñòàäîòî ïðåìèíà òðúïêà, àëà æèâîòíèòå íå ñå ðàçïðúñíàõà. ßðèì ñå ïîêàòåðè ñðú÷íî ïî ãðàïàâîòî ñòúáëî íà åäíî äúðâî. Òóê ñúì íà ñèãóðíî ìÿñòî ïîìèñëè ñè òîé, êîãàòî ñå îçîâà íà îêîëî ÷åòèðè ìåòðà íàä çåìÿòà. Èçâåäíúæ ñòàäîòî îâöå ñå ðàçäâèæè, æèâîòíèòå õóêíàõà ïîêðàé ðîíåùèÿ ñå çåìåí íàñèï. Òîãàâà ßðèì âèäÿ ïî ïîëåòî äà ñå ïðîìúêâàò ïåò òúìíè ñåíêè. Âúëöè! Õèùíèöèòå ñå ïðèáëèæàâàõà áàâíî. Ìîì÷åòî áåçøóìíî ñòèñíà êîïèåòî, êîåòî âèñåøå íà ðàìîòî ìó. Çàùî îâöåòå íå îñòàíàõà â ñÿíêàòà íà äúðâåòàòà? Òàì å íàé-ñèãóðíîòî ìÿñòî. Èëè èìà è äðóãè âúëöè? Íàâÿðíî ñà îáêðúæèëè ñòàäîòî. Èëè ïúê íàîêîëî áðîäÿò äóõîâå? Åäèí îò âúëöèòå íàäàäå ïðîíèçâàù âîé. ßðèì ïîòðåïåðè è ñå èçêà÷è ïî-íàâèñîêî. Ñåãà âèæäàøå ÿñíî âîäà÷à íà ãëóòíèöàòà. Åäðî, ìúðøàâî æèâîòíî, êîåòî ïúðâî èçìèíà êðàòêî ðàçñòîÿíèå ïî ïÿñúêà, à ïîñëå ñå ïðèòèñíà êúì çåìÿòà è çàñòèíà íåïîäâèæíî. Íà ïåòäåñåòèíà ìåòðà îòâúä çåìíèÿ íàñèï ñïðÿõà è äðóãèòå âúëöè. Öÿëàòà ãëóòíèöà áå ãîòîâà çà íàïàäåíèå. Äàëè ñåãà ùå íàñêà÷àò ìåæäó îâöåòå? ßðèì îáõâàíà çäðàâî ñ êðàêà ñòúáëîòî íà ïàëìàòà, âúëöèòå îáà÷å íå ñå ïðèáëèæèõà. Ñÿêàø èçïèòâàõà íÿêàêâè êîëåáàíèÿ. Âäèãàõà ìóöóíè êúì âÿòúðà è íàäàâàõà æàëåí âîé.

Âìåñòî äà çàïàçÿò ñïîêîéñòâèå èëè äà èçáÿãàò â íàé-òúìíèÿ úãúë íà îãðàæäåíèåòî, îâöåòå òðåâîæíî òè÷àõà íàñàì-íàòàì ïîä ëóííàòà ñâåòëèíà. ßðèì âñå îùå íå ðàçáèðàøå çàùî. Ïðåòúðñè ñ ïîãëåä îêîëíîñòòà. È òîãàâà çàáåëÿçà â ñÿíêàòà íà ïàëìèòå äà ñå ïðîìúêâà ìîãúù, ïðèâåäåí êúì çåìÿòà ñèëóåò. Â òîçè ìèã âúëöèòå íåî÷àêâàíî ñêî÷èõà, õóêíàõà íàçàä êúì äèãàòà è èç÷åçíàõà ïîêðàé êàíàëà. Íàä çåìÿòà òåæåøå çàïëàøèòåëíî òèøèíàòà íà íîùòà. Ñìúðòåí ñòðàõ ñêîâàâàøå ßðèì. ×óâàøå ñúðöåòî ñè äà áèå ëóäî. Íå ñìååøå äà ñëåçå îò äúðâîòî è äà ïîáåãíå êúì êúùè. Êàêâî ïúëçåøå ìåæäó äúðâåòàòà? Çúë äóõ? Ïðèçðàê íà ìúðòâåö, êîéòî îùå íå å ïîãðåáàí è ëåæè îòêðèò â ïóñòèííèÿ ïÿñúê? Ñèãóðíî å íåùî ìíîãî ñòðàøíî, ùîì ãëóòíèöà ãëàäíè âúëöè áÿãàò îò íåãî... Êðàêàòà íà ßðèì òðåïåðåõà, èçáè ãî ïîò. Îòíîâî âèäÿ êàê íåùîòî ñå äâèæè. Âçðÿ ñå íàïðåãíàòî êúì çåìÿòà è ïîñëå ñå çàñìÿ îáëåê÷åíî. Íå áåøå äóõ, à ëúâ. Êîãàòî õèùíèêúò âíåçàïíî ïðåñêî÷è çåìíèÿ íàñèï, ñòàäîòî ñå ðàçïðúñíà. Àëà åäíî îò àãíåòàòà íå óñïÿ äà èçáÿãà. Ëúâúò ñå ïðèçåìè âúðõó ãúðáà ìó. Íîêòèòå ìó ñå çàáèõà â ìåêàòà êîçèíà. Îò÷àÿíîòî áëååíå áå çàäóøåíî îò ñêëþ÷âàíåòî íà ìîãúùèòå ÷åëþñòè. Ëúâúò ðàçòúðñè äèâî àãíåòî âúâ âúçäóõà è ßðèì ÷ó êàê âðàòëåòî ìó ñå ñ÷óïè. Ëúâúò ñå îãëåäà òúðæåñòâóâàùî. Îòâîðè øèðîêî ïàñò è èçðåâà. Îâöåòå ñå ïðèòèñíàõà åäíà êúì äðóãà, òúðñåéêè çàùèòà. ßðèì íàáëþäàâàøå ñöåíàòà, áåç äà äèøà. Äàëè ùå íàïàäíå îùå âåäíúæ?

ßðèì, òóê ëè ñè? Êàêâî ñòàíà? ÷ó ñå âíåçàïíî ãëàñúò íà áàùàòà. Ãúðëîòî íà ìîì÷åòî áåøå êàòî ñòåãíàòî ñ âúæå. Î÷èòå ìó ñëåäÿõà ëúâà: æèâîòíîòî êðà÷åøå ñïîêîéíî êúì çåìíèÿ íàñèï. Ïðåñêî÷è ãî áåç óñèëèå, ñ àãíåòî â ìóöóíàòà. Êàêâî ùàñòèå, ëúâúò ñè îòèâà ïîìèñëè ñè ìîì÷åòî. Â òîçè ìèã îáà÷å ëúâúò ñå îáúðíà è ñå íàñî÷è êúì ïàëìàòà, â ÷èèòî êëîíè ñå êðèåøå ßðèì. Ïóñíà ïëÿ÷êàòà ñè äî äúíåðà è ßðèì óñåòè ñëàäêàòà ìèðèçìà íà ïðÿñíà êðúâ. Ïî ãúðáà ìó ïðîáÿãàõà òðúïêè. Àêî ïàäíà, ñúì çàãóáåí ïîìèñëè ñè òîé. ßðèì! ßðèì áåçøóìíî îáúðíà ãëàâà. Ñÿíêàòà íà áàùà ìó ñå îòäåëè îò çèäà. Ïðîìúêâàøå ñå íà ïðúñòè ïðåç äâîðà ñ êîïèå â åäíàòà è êàìøèê â äðóãàòà ðúêà. Êúäå ñè ñå ñêðèë, ìîì÷å? Îòãîâîðè! Áàùà ìó ñòèãíà äî êîøàðàòà íà îâöåòå è ñå îãëåäà ïðåäïàçëèâî. Ëúâúò ñëåäåøå âñÿêî íåãîâî äâèæåíèå; îïàøêàòà ìó áåçøóìíî óäðÿøå îòëÿâî íàäÿñíî. ßðèì çàòúðñè íà÷èí äà ïðåäóïðåäè áàùà ñè. Àêî èçâèêà, ùå ïðèâëå÷å âíèìàíèåòî íà ëúâà êúì ñåáå ñè, à òîâà áåøå ïîñëåäíîòî, êîåòî èñêàøå. Êðàêúò ìó ñå ñõâàíà, àëà íå ïîñìÿ äà ãî ïðåìåñòè. Êîãàòî áàùà ìó ñå ïðèáëèæè êúì ïàëìèòå, ëúâúò áàâíî ñå èçïðàâè. Ïëúçíà ñå â ìðàêà íà êàäèôåíîìåêèòå ñè ëàïè è ñïðÿ òî÷íî ïîä ßðèì. Ìóñêóëèòå ìó ñå íàïðåãíàõà. Îïàøêàòà ëåæåøå íåïîäâèæíà â ïÿñúêà. ßðèì ðàçáðà êàêâî ùå ñå ñëó÷è. Òðÿáâàøå äà ãî ïðåäîòâðàòè! Íå áèâàøå äà ãóáè âðåìå. Îò ìÿñòîòî, êúäåòî ñå íàìèðàøå, ëúâúò íå èçãëåæäàøå îñîáåíî

ãîëÿì. Ïðåç ãëàâàòà ìó ñâåòêàâè÷íî ìèíà ìèñúëòà êàê äà ñïðå çâÿðà. Ñòèñíà çäðàâî êîïèåòî ñ äâå ðúöå è áåç ïîâå÷å äà ìèñëè, ïàäíà îò äúðâîòî êàòî îðåë. Êðàêàòà ìó ñå óäàðèõà â çàäíèöàòà íà çâÿðà. Ñ âñå ñèëà çàáè êðåìú÷íîòî îñòðèå íà êîïèåòî ìåæäó ïëåøêèòå íà ìóñêóëåñòîòî òÿëî. Äèâ ðåâ ðàçòúðñè íîùòà. Ëúâúò áåçðàçáîðíî çàóäðÿ ñ ëàïè îêîëî ñåáå ñè. ßðèì ñå ïðåòúðêîëè â ïÿñúêà, äàëå÷ îò îñòðèòå êàòî íîæîâå íîêòè. Æèâîòíîòî ñå îãëåäà ñ êðúâÿñàëè î÷è è ñå çàêëàòóøêà ñëåä íåãî. Çàäíèòå ìó ëàïè ñå âëà÷åõà ïî çåìÿòà. Íåî÷àêâàíî ñå èçïðàâè, íàïðÿãàéêè ïîñëåäíè ñèëè, è ñ äðåçãàâ ðåâ ñå õâúðëè íàïðåä. ßðèì ïîíå÷è äà îòñêî÷è íàñòðàíà, àëà íå áåøå äîñòàòú÷íî áúðç. Îñòðà, ïàðåùà áîëêà ïðîíèçÿ ëÿâàòà ìó ðúêà, êîãàòî ëúâúò ñå ñòîâàðè îòãîðå ìó, è ïîñëå âñè÷êî ïîòúíà â ìðàê. Êîãàòî îòâîðè î÷è, ßðèì âèäÿ òàíöóâàùè íàîêîëî ñâåòëè ïåòíà. Íå çíàåøå êúäå ñå íàìèðà. Ïîñëå ÷ó êàê íåùî íàáëèçî ñå ðàçäâèæè è îáúðíà ãëàâà íàñòðàíè. Ïîñòåïåííî çàìúãëåíàòà êàðòèíà ñå ïðîÿñíè. Ðàçïîçíà ëèöåòî íà áàùà ñè, êîéòî ñå áå íàâåë íàä íåãî, è ïðîñòåíà ñëàáî. Æèâ ñè ïðîøåïíà áàùàòà. ßðèì, òè ñè æèâ, òîâà å ÷óäî! ßðèì ñå îïèòà äà ñå ìðúäíå, àëà íåùî òåæêî ïðèòèñêàøå ãúðäèòå ìó. Ãàäíî ñëàäíèêàâà ìèðèçìà ïðîíèêâàøå â íîñà ìó. Ïðåäïàçëèâî ïîâäèãíà ãëàâà. Ãëåäàøå ïðàâî â î÷èòå íà ìúðòâèÿ ëúâ, ïîëóëåãíàë âúðõó íåãî. Ìóöóíàòà ìó áåøå ïúëíà ñ êðúâ. Ãëàâàòà íà ßðèì 2. Ïîä çíàêà íà ëúâà.

ïàäíà â ïÿñúêà. Çàãëåäà ñå êúì çâåçäèòå. Ñïîìåíèòå âçåõà äà ñå ñúáóæäàò êàðòèíà ïî êàðòèíà. Ïîëåòÿ îò äúðâîòî è íàíåñå óäàð êîïèåòî ïðîíèêíà äúëáîêî â êàôÿâîòî òÿëî è çàñåäíà, òðåñåéêè ñå. Áå óñïÿë íàïúëíî äà èçíåíàäà ëúâà. Íàïðàâèõ ãî ïðîøåïíà òîé. Óáèõ ãî. Çàñìÿ ñå, çàõúëöà, ñìåõúò ìó èäâàøå íà òëàñúöè. Íàêðàÿ èçâèêà: Ìúðòúâ å! Ìúðòúâ! Íåîáóçäàíèÿò ñìÿõ ïðåìèíà â ïëà÷. Ìàéêà ìó ñå õâúðëè â ïÿñúêà äî ìîì÷åòî ñè. Õâàíà çäðàâî ãëàâàòà ìó â äâåòå ñè ðúöå è ïîêðè ëèöåòî ìó ñ öåëóâêè. Âå÷å íÿìà îò êàêâî äà ñå ñòðàõóâàø çàøåïíà òÿ. Ïëà÷è, òàêà ùå òè îëåêíå. Àç ñúì äî òåá. Ìèëâàøå áóçèòå ìó è ãîâîðåøå ëè, ãîâîðåøå. Ïîñòåïåííî ßðèì ñå óñïîêîè. Â òîâà âðåìå áàùà ìó èçäúðïà ëúâà íàñòðàíà è ìîì÷åòî íàé-ñåòíå ìîæåøå äà äèøà ñâîáîäíî. Îïèòà ñå äà ñòàíå, àëà îñòðà áîëêà ïðîíèçà ëÿâàòà ìó ðúêà. Ïîãëåäíà ðúêàòà ñè è åäâà ñåãà âèäÿ, ÷å ïîäëàêúòíèöàòà áå èçâúðòÿíà íàñòðàíè. ßðèì èçîõêà. Ïðúñòèòå íà ìàéêà ìó ñå ïëúçíàõà ïðåäïàçëèâî ïî ëàêúòÿ. Âåðÿòíî èìà íåùî ñ÷óïåíî ðå÷å òÿ. Óñåùàì òâúðäà ïîäóòèíà. Ìíîãî ëè áîëè? Àêî ëåæà íåïîäâèæíî, íå. Êîñòòà íå ñòúð÷è íàâúí. Èìàìå êúñìåò... Êúñìåò? ïîøåïíà áàùàòà íà ßðèì. Ìíîãî ìåêî ñå èçðàçÿâàø. Òîâà å ÷óäî. Áîãîâåòå ñà íè âçåëè ïîä êðèëîòî ñè. È äâàìàòà ìîæåõìå äà ñìå ìúðòâè.

Çâÿðúò èñêàøå äà ìå íàïàäíå, àëà ßðèì ìè ñïàñè æèâîòà. Òîé ïðåãëúòíà, óñòàòà ìó ñå ðàçäâèæè, ñÿêàø èñêàøå äà êàæå îùå íåùî, àëà íå íàìèðàøå ïîäõîäÿùèòå äóìè. ßðèì óñåòè ãðóáà ðúêà äà ìèëâà êîñàòà ìó. Çà ïúðâè ïúò îò ñåäìèöè.

Ïðåäñìúðòíèÿò ðåâ íà ëúâà ñúáóäè îò ñúí ñëåïèÿ Ñàá Ãàë. Òîé ñêî÷è, ãðàáíà òîÿæêàòà ñè, âçå è êîæåíèÿ êàìøèê è èçòè÷à äî âðàòàòà íà êîëèáàòà. Ïîå äúëáîêî íîùíèÿ âúçäóõ è çàâúðòÿ ãëàâàòà ñè îòëÿâî íàäÿñíî, äîêàòî óëîâè îòíîâî øóì: îòêúì êàíàëà ñå ÷óâàõà òèõè ãëàñîâå. Ñàá Ãàë ìåòíà âúðõó ðàìåíåòå ñè îâ÷à êîæà è ñå çàïúòè êúì øóìà. Ñòðàõúò îò ìðàêà íå ìó áåøå ïîçíàò, àëà áåøå íàùðåê. Ùîì ñòèãíà äî êðàÿ íà ñåëöåòî, ñïðÿ è ñå îáëåãíà íà ñòåíàòà íà áëèçêàòà êúùà, èçðàáîòåíà îò ãëèíà è ñëàìà. Îñëóøà ñå íàïðåãíàòî âúâ âñè÷êè ïîñîêè è ÷ó íÿêîé äà ñòåíå. Êàêâî ñòàâà òóê? èçâèêà ñëåïèÿò ñ ãðà÷åùèÿ ñè ãëàñ. Òè ëè ñè, Ñàá Ãàë? îòãîâîðè áàùàòà íà ßðèì. Äà, ÷óõ ëúâñêè ðåâ. Êúäå ñè? Ïðè îãðàäàòà. Àìè ëúâúò? Òóê å. Ìúðòúâ å. Ñàá Ãàë ñå íàñî÷è êúì ïàëìîâàòà ãîðè÷êà.