Komünite Ekolojisi A. Komünitenin Yapısı ve Komüniteye Etki Eden Faktörler Belirli bir alanda yaşayan ve farklı türlere ait populasyonların oluşturduğu canlılar topluluğuna komünite denir. Abiyotik ve biyotik faktörler komüniteye etki eden faktörlerdendir. En az tür çeşitliliği kutup bölgelerindeki komünitelerde görülürken orta enlemlere doğru gidildikçe çeşitlilik artar ve tropikal bölgelerdeki komünitelerde tür çeşitliliği en yüksek düzeye ulaşır. B. Komünitelerde Rekabet ve Av-Avcı İlişkisi Rekabet farklı türler arasında olduğu gibi aynı türün bireyleri arasında da olabilir. Aynı türe ait bireyler arasındaki rekabete tür içi rekabet denir. Farklı türlerin bireyleri arasındaki rekabete ise türler arası rekabet denir. Komünitelerdeki bir canlının yaşamını sürdürebilmesi için gerçekleştirdiği işlevlerin tümü onun ekolojik nişini oluşturur.
Dış Parazit
İç Parazit
Havansal Parazitler Vücut dışına tutunarak yaşarlar. Sindirim sistemleri gelişmiştir. Vücut içinde yaşarlar. Sindirim sistemi gelişmemiştir.
Bit, Pire, Kene, Uyuz Bağırsak Kurdu, Tenya
C.4. Protokooperasyon (Gevşek Mutualizm = +,+) Türler arasında zorunlu olmayan mutualizme denir. Örn: Timsah - Kürdan kuşları Ç. Süksesyon Belirli bir bölgede uzun bir zaman içinde türlerin aşamalı olarak birbirlerinin yerini almalarına süksesyon (ardıllık: sıralı değişim) denir. Bir bölgede sayıca egemen olan türe baskın tür denir. Süksesyonlar birincil ve ikincil süksesyon olmak üzere iki grupta incelenir. Ç.1. Birincil Süksesyon Birincil süksesyon, üzerinde canlı bulunmayan bir ortama canlıların yerleşmeye başlamasıyla gerçekleşir. Birincil süksesyonda; liken, yosun, ot, funda, çalı ve ağaç evreleri sıralı bir değişim gösterir Liken Evresi Liken evresinde; hiçbir canlının bulunmadığı kaya, kum, çakıl gibi ortamlarda likenler gelişir. Likenler bu ortamların topraklaşmasını sağlar.
C. Komünitedeki Simbiyoz İlişkiler İki farklı türe ait bireyin ya da popülasyonun yarar ve zarar gözetilmeden birlikte yaşamasına simbiyoz (birlikte yaşam) denir Simbiyotik ilişkiler mutualizm, parazitizm, kommensalizm, protokooperasyon gibi farklı biçimlerde gerçekleşebilir.
Yosun Evresi Likenler rekabeti kaybeder. Yosunlar ortamı nemlendirir. Omurgasızlar buraya yerleştiğinde ölü organizmaların çürümesiyle toprak kalitesi artar. Ot Evresi Ortama yerleşen otsu bitkiler yosunlara karşı rekabeti kazanır. Zamanla hayvan çeşitliliği de artmaya başlar.
C.1 Mutualizm (+,+) İki ya da daha fazla türün karşılıklı yarar sağladıkları bir yaşam şeklidir. Örn: Mantar – Alg, İnsan – Bağırsaktaki Bakteri
Funda - Çalı Evresi Otsu bitkiler rekabeti kaybeder. Ortama funda, yaban mersini, böğürtlen gibi çalı toplulukları yerleşir. Hayvanlar aracılığıyla büyük ağaçların tohumları taşınır.
C.2. Kommensalizm (+, 0) Kommensalizmde birlikte yaşayan iki türden biri bu birliktelikten yararlanırken (konuk) diğer tür (konak) etkilenmez. Örn: istiridye - yengeç , Köpekbalığı – Echines türü balık
Ağaç Evresi Funda-çalı evresinin sonuna doğru başlar. Büyük ağaçlar altında çok sayıda hayvan türleri ve küçük bitkiler bulunur. Ortam şartları anormal derecede değişmedikçe dengeli ve olgunluğa erişmiş bir komünite meydana gelir. Buna klimaks denir.
C.3. Parazitizm (+,-) Parazit yaşamda, organizmalardan biri bu etkileşimden zarar görürken diğeri yarar sağlar.
Yarı Parazit
Tam Parazit
Bitkisel Parazitler Organik madde sentezleyebilir. Ksilem yok. Organik madde sentezleyemez. Ksilem ve Floem yok.
Biyoloji Öğretmeni Gökhan KARATAŞ
Ökse Otu
Canavar Otu
Ç.2. İkincil Süksesyon İkincil süksesyon daha önce üzerinde bir komünitenin bulunduğu ancak aşırı otlatma, kesim, yangın gibi nedenlerle bozulmuş ortamlarda gerçekleşir. Tahrip olan bir ormanda ağaçların yerini çalıların alması…