16/03/16
Breincentraal leren: van hersenonderzoek …naar klaslokaal Lucia M. Talamini Brein & Cognitie, UvA
Onderwerpen 1.
Intro ‘Geheugen en het brein’
2.
Factoren die leren en geheugen bevorderen
3.
Multimodaal leren
4.
Aansluiten bij de doelgroep
5.
Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs
6.
Het opgroeiende brein
1
16/03/16
Onderwerpen 1.
Intro ‘Geheugen en het brein’
2.
Factoren die leren en geheugen bevorderen
3.
Multimodaal leren
4.
Aansluiten bij de doelgroep
5.
Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs
6.
Het opgroeiende brein
Hoe leren we? Wat is een geheugenspoor?
2
16/03/16
Lange-termijn geheugen
Geheugenspoor: groep cellen met versterkte onderlinge contactjes
3
16/03/16
Het geheugen is NIET unitair ! Verschillende
soorten informatie worden in verschillende hersencircuits opgeslagen
! Daar
waar informatie verwerkt ook opgeslagen
! Bijvoorbeeld…
Motor vaardigheden (procedureel geheugen)
- Motor cortex - Basale ganglia - Cerebellum
4
16/03/16
Geheugen voor voorwerpen en gezichten
Geheugen voor gebeurtenissen Hippocampus
5
16/03/16
Geheugen
6
16/03/16
Geheugentypen verschillen sterk ! Verschillende " " "
leerstrategieën
Procedureel # veel oefenen Episodisch # ‘one-trial learning’ Semantisch # extractie van regelmatigheden uit ervaringen
! Meerdere
soorten geheugen dragen bij aan 1 taak
Gebruik in de praktijk! ! Aandacht
voor zowel theoretische als procedurele aspecten van stof "
Als leerling weet hoe het rekenen in principe gaat wil het nog niet zeggen dat hij/zij soepel sommen kan maken en andersom. Idem voor programeren, talen, muurtjes bouwen, etc.
! Herhaling
in verschillende contexten draagt bij aan opbouw semantische kennis "
Is algemeen toepasbaar en blijft langer hangen!
7
16/03/16
Onderwerpen 1.
Intro ‘Geheugen en het brein’
2.
Factoren die leren en geheugen bevorderen
3.
Multimodaal leren
4.
Aansluiten bij de doelgroep
5.
Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs
6.
Het opgroeiende brein
Geheugen opslag: via het korte-termijn geheugen ! Actief
houden van informatie
! Reverbererende
circuits
! Als
je aan iets anders denkt is het weg!
! Tientallen
seconden 16
8
16/03/16
Van korte- naar lange termijn geheugen ! Omzetting
van korte naar lange-termijn geheugen kost tijd! " "
seconden tot tientallen seconden Als korte-termijn spoor verdwijnt vóór aanleg lange-termijn spoor is de info weg
Gebruik in de praktijk! ! Geef "
tijd voor lange-termijn opslag
Vooral na iets belangrijks / moeilijks / nieuws
9
16/03/16
Korte-termijn geheugen & structuur ! Beperkte "
capaciteit
7 Items (+/- 2)
! Kunnen
grote items zijn, zolang alles binnen het item bekend is
! Door
clustering / structurering kun je de werkgeheugencapaciteit optimaal benutten
52549484622
10
16/03/16
525-49-48-46-22
11
16/03/16
iojetenerebideje
12
16/03/16
Doe mij een biertje
13
16/03/16
Gebruik in de praktijk! ! Informatie " "
clusteren, dwz organiseren
Behapbaar aantal clusters Zinvolle relaties tussen clusters / zinvolle onderverdeling van info
14
16/03/16
Andere factoren die leren & geheugen bevorderen !
Nieuwheid
!
Emotionaliteit / motivatie
!
Alertheid/opwinding
!
Herhaling "
"
!
Liefst in verschillende contexten / situaties Bevordert extractie van algemene (context-vrije) kennis uit individuele gebeurtenissen
Slaap "
Herverwerking, consolidatie, emotionele huishouding
Onderwerpen 1.
Intro ‘Geheugen en het brein’
2.
Factoren die leren en geheugen bevorderen
3.
Multimodaal leren
4.
Aansluiten bij de doelgroep
5.
Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs
6.
Het opgroeiende brein
15
16/03/16
Multimodaal leren ! Verschillende
aspecten van 1 gebeurtenis worden in verschillende hersengebieden verwerkt en opgeslagen
Multimodaal leren Als over alle ‘kanalen’ het zelfde concept "
"
Grotere neurale representatie over vele hersengebieden Langer onthouden
! Motor ! Pas "
component ook belangrijk
op!
Als info over verschillende kanalen niet aansluit # averechts effect
16
16/03/16
Gebruik in de praktijk! ! Gebruik
van audiovisueel beeldmateriaal om ruimtelijke en dynamische aspecten van de stof te verduidelijken
! Practica
waarbij de leerling met het materiaal kan interageren
Onderwerpen 1.
Intro ‘Geheugen en het brein’
2.
Factoren die leren en geheugen bevorderen
3.
Multimodaal leren
4.
Aansluiten bij de doelgroep
5.
Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs
6.
Het opgroeiende brein
17
16/03/16
Aansluiting bij de doelgroep ! Mensen
onthouden het beste wat in hun denkschema’s past
"
Kennis kader meer ‘haakjes’ in brein om info aan te verbinden
"
Interesse kader verhoogt emotionaliteit / motivatie
Gebruik in de praktijk! ! Relateer
informatie aan denk kader van luisteraar
18
16/03/16
Onderwerpen 1.
Intro ‘Geheugen en het brein’
2.
Factoren die leren en geheugen bevorderen
3.
Multimodaal leren
4.
Aansluiten bij de doelgroep
5.
Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs
6.
Het opgroeiende brein
Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs Mensen onthouden beter: ! Wat ze zelf hebben gezegd ! Zelf hebben gedaan ! Zelf hebben bedacht
19
16/03/16
Gebruik in de praktijk! ! Geef
tijd om nieuwe info in eigen denkschema’s te passen "
Vooral bij volwassenen (meer kennis)
! Laat
luisteraar evt zelf tot bepaald inzicht / conclusie komen "
(1 vd principes van problem based learning)
Maar zelf informatie zoeken, organiseren en interpreteren … ! Kost "
heel veel tijd!
Zonde van dat jonge plastische brein!
! Niet
alle informatie even betrouwbaar "
Vooral niet op internet
! Pas "
op met leren van voorbeeld
Beter leren van expliciete dan van impliciete informatie
# Sturende component is belangrijk!
20
16/03/16
Onderwerpen 1.
Intro ‘Geheugen en het brein’
2.
Factoren die leren en geheugen bevorderen
3.
Multimodaal leren
4.
Aansluiten bij de doelgroep
5.
Zelf ontdekken vs frontaal onderwijs
6.
Het opgroeiende brein
Het opgroeiende brein ! Brein " "
gebieden voor simpele functies eerst Gebieden voor meest complexe functies laatst
! Brein !
rijping:
rijpt in interactie met omgeving
stimulatie cruciaal voor netwerk ontwikkeling
! Rijping ! Sterk
compleet rond 21ste levensjaar
verlies van plasticiteit over levelsloop
21
16/03/16
Snelheid van informatieverwerking over het leven
De prefrontale schors en planning Prefrontale schors: Uitgerijpt in jonge volwassenheid Plant acties afgestemd op behoeften, prioriteiten, en beoogd resultaat
22
16/03/16
Dus wat is fijn voor het brein? !
Aandacht voor fysiologie # voldoende arousal, doorbloeding, voeding, slaap
!
Pas op capaciteit van het korte termijn geheugen
!
Lange termijn opslag kost enige tijd
!
Herhaling # liefst in verschillende situaties
!
Multimodaal leren # Belevenis-leren!
!
Aansluiten bij denkkader doelgroep
!
Structuur
Wat is niet fijn? !
Zelf informatie zoeken & organiseren is zonde van het jonge brein " " "
!
Brein heeft gestructureerde info nodig om zich te vormen Sommige dingen kun je alleen maar jong leren Weinig sturing over WAT geleerd wordt
Complexe planning kan het jonge brein helemaal niet
23
16/03/16
Conclusie ! Sterk
sturend onderwijs, met gestructureerde stof, toegespitst op de doelgroep en met ruimte voor ‘beleving’ van de stof is goed model
24