BP_PAZDZIERNIK

ZABAWY: MUZYCZNE – PLASTYCZNE – RUCHOWE magazyn o wychowaniu i edukacji dzieci

nr 10.133 październik 2012 indeks: 248428

Zabawy, ćwiczenia oraz sytuacje zadaniowe pomagające maluchom kształtować własne Ja i poznawać otoczenie w przedszkolu i w domu

Decyzje administracyjne dyrektora przedszkola TOC – czyli jak wychować Twórcze,

Optymistyczne i Ciekawe świata dziecko

Nowatorska metoda pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym!

Co nowego w nadzorze pedagogicznym?

CENA 20,48 ZŁ

 Jesienne dekoracje  Scenariusze zajęć  innowacyjne pomysły

w tym VAT 5%

ISSN 1642-8668

NowY podrêcznik metodyczny Edyty Gruszczyk-Kolczyñskiej i Ewy Zieliñskiej

szczegó³y str.4

nr 10.133 październik 2012

Centrum Edukacyjne BLIŻEJ PRZEDSZKOLA  miesięcznik Bliżej Przedszkola  sklep BliżejEdukacji.pl  strony internetowe dlaPrzedszkoli.eu  portal blizejprzedszkola.pl  Niepubliczna Placówka Doskonalenia Nauczycieli

w numerze: Dwulatki w przedszkolu

4 Zabawy, ćwiczenia oraz sytuacje zadaniowe

pomagające maluchom kształtować własne Ja i poznawać otoczenie w przedszkolu i w domu

Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, Ewa Zielińska

Jak przygotować przedszkolaka do szkoły?

10 Zbiory grzybów Edyta Kaczanowska

Wasi sojusznicy

66 rejestracja czasu pobytu w przedszkolu 67 Wszystko dla dzieci Agnieszka Woźny 68 Poznaj mnie, jeśli chcesz mnie nauczyć Elżbieta Gyzińska 70 Edukacja, ekonomia i ekologia Elżbieta Wasil 72 Książka oknem na świat! Agnieszka Woźny

Kącik muzyczny

Bliżej przedszkola

14 Informacja o gotowości dziecka

do podjęcia nauki w szkole Ewa Zielińska

20 Fenomen baśniowych spotkań

74 Spotkanie z wiewióreczką • W jesiennym kąciku Maria Tomaszewska

Pomysły dla artysty

76 Kwiaty na Dzień Nauczyciela • Znaczek pocztowy

Małgorzata Swędrowska

24 Nowe sposoby pracy z tekstem literackim część II Anna Torbicka

28 Źródła mitów i uprzedzeń dotyczących

pedagogiki Marii Montessori Julia Janowska

32 Widzę, czuję, poznaję Gabriela Fejkiel 34 Powiedz to inaczej Violetta Kruczkowska 36 TOC – czyli jak wychować Twórcze, Optymistyczne i Ciekawe świata dziecko

• Jesienne drzewo • Wesoły Jeż Katarzyna Michalec

Spotkania ze sztuką

77 Przedszkolaki w weneckim lustrze Małgorzata Maćkowiak, Ewa Stadtmüller

Sprzymierzeńcy w wychowaniu

80 Poznajmy się, czyli o wymianie informacji Maria Mendel

Przedszkole otwarte na zmiany

Dorota Kamińska, Joanna Sowa

82 Kiedy coś buduję, to z kolegą współpracuję

Kącik tęczowej muzyki

Monika Majewska

38 Jesień liście malowała

Monika Wyrwa-Kluza, Elżbieta Kaczmarska, Mateusz Kluza

84 Grzeczne słowa Karolina Gawlik Jak się pokazać

Scenariusze na różne okazje

86 Placówka Rewelacyjna Anna Jankowska

46 Wiemy, co jeść i wiemy, jak jeść Elżbieta Bukowiecka-Górny

48 Kto chodzi po lesie, grzybów kosz przyniesie Małgorzata Barańska, Ewa Jakacka

50 Andrzejkowe wróżby

O diabełku, który odważył się śmiać

92 W niebie i w piekle ks. Mieczysław Maliński

Pod prąd...

Urszula Nadolna, Bożena Stącel-Winiarska

52 Jesienne dekoracje 53 Morphun – klocki inne niż wszystkie!

Lilianna Kędzierska

54 Jesienne listki Emilia Sobczuk 55 Jesienne skarby Agnieszka Sęczek 56 Jeż z gliny Agnieszka Sęczek

95 Jak to łatwo być nauczycielem... Bogusław Śliwerski

Z życia przedszkolaków

96 Obrazy z dzieciństwa Irena Obuchowska

A ponadto:

Zarządzanie przedszkolem

58 Decyzje administracyjne dyrektora przedszkola Dariusz Skrzyński

62 Co nowego w nadzorze pedagogicznym?

 Poczytaj mi, proszę – str. 9  Pod patronatem BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – str. 13, 57  Ogłoszenia – str. 94

Agnieszka Czeglik

bliżej przedszkola  10.133 październik

szukaj gotowych narzędzi na błękitnych stronach

TYLKO DLA PRENUMERATORÓW ATRAKCYJNE NAGRODY na KONKURSY organizowane przez Twoją placówkę ZNIŻKI na KONFERENCJE, SZKOLENIA, WARSZTATY z wybitnymi specjalistami ZNIŻKI na założenie STRONY WWW dla Twojego przedszkola ZNIŻKI na KSIĄŻKI wydane przez Centrum Edukacyjne BLIŻEJ PRZEDSZKOLA

Co miesiąc nowe PLAKATY wspierające edukację dzieci

magazyn o wychowaniu i edukacji dzieci ADRES REDAKCJI:

ul. J. Kostrzewskiego 17, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 262 50 34 12 631 04 10,

ZESPÓŁ REDAKCYJNY:

Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – sekretarz redakcji (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Maria Broda-Bajak (m.bajak@blizejprzedszkola.pl) Kinga Kurczek (k.kurczek@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl)

STALI AUTORZY:

prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Marta Bogdanowicz, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska, Beata Bielska, Joanna Maghen, ks. Mieczysław Maliński

WSPÓŁPRACA:

prof. Maria Mendel, dr Elżbieta Minczakiewicz, dr Bronisława Dymara, dr Lidia Wollman, dr Barbara Kurowska, dr Agnieszka Olczak, Anna Sowińska, Aneta Maciągiewicz, Barbara Szeląg, Agnieszka Pasternak, Monika Urbańska-Bulas, Agnieszka Janiec, Violetta Kruczkowska, Maria Zofia Tomaszewska, Edyta Kaczanowska, Dorota Kamińska, Małgorzata Maćkowiak, Ewa Stadmüller.

ZESPÓŁ DORADCZY:

Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda

FOTO NA OKŁADCE: depositphotos © Be_Fly FOTO: sxc.hu, morguefile.com, depositphotos.com, 123rf.com GRAFIKA I SKŁAD: Wojciech Wolak PATRONATY MEDIALNE: Katarzyna Halik (katarzyna.halik@blizejprzedszkola.pl) MARKETING i REKLAMA: Jarosław Wypych (j.wypych@blizejprzedszkola.pl); Katarzyna Kiljańska (k.kiljanska@blizejprzedszkola.pl) PRENUMERATA: Aneta Machał (a.machal@blizejprzedszkola.pl) WYDAWCA: Centrum Edukacyjne BLIŻEJ PRZEDSZKOLA NAKŁAD: 8000 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart

PRENUMERATA REDAKCYJNA:

Prenumeratę redakcyjną można zamówić w dowolnym momencie na dowolny okres.

Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 268 zł, za 6 miesięcy: 136,58 zł prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 101, www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata

PRENUMERATA ZAGRANICZNA: 12 631 04 10 wew. 101 prenumerata@blizejprzedszkola.pl

A teraz – EXTRA NIESPODZIANKA! Już dziś możesz zamówić 9 plakatów w specjalnej cenie 25 zł (w tym koszt wysyłki) Plakaty zobacz na www.plakaty.blizejprzedszkola.pl Sprzedaż plakatów do wyczerpania zapasów!

Aneta Machał – 12 631 04 10 wew. 101; e-mail: a.machal@blizejprzedszkola.pl

Prenumerata instytucjonalna: Kolporter S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową http://sa.kolporter.com.pl RUCH S.A.: Wpłaty na prenumeratę przyjmują jednostki kolportażowe RUCH S.A. właściwe dla miejsca zamieszkania. Termin przyjmowania wpłat na prenumeratę krajową do 5. dnia każdego miesiąca poprzedzającego okres rozpoczęcia prenumeraty.

Infolinia 0 804 200 600, www.ruch.com.pl; tel. 22 532 88 19, fax. 22 532 87 34 Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w Internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione.

Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam.

Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.

Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów.

W tym numerze tylko dla prenumeratorów plakaty przedszkolne: • Przedszkolny K¹cik Wymiany Ksi¹¿ek

• Kontrakt Dobrego

Zachowania w Przedszkolu

NIE BIJEMY – TO BOLI

POMAGAMY SOBIE WZAJEMNIE

BAWIMY SIÊ BEZPIECZNIE

ODPOCZYWAMY W CISZY

Poszczególne elementy plakatu w formacie A4 lub A5 (do samodzielnego wydruku) możesz pobrać ze strony www.dopobrania.blizejprzedszkola.pl bliżej przedszkola  10.133 październik 2012

Dwulatki w przedszkolu Edyta Gruszczyk-Kolczyńska Ewa Zielińska

Dwulatki i tr zylatki w pr zedszkolu i w domu

Jak œwiadomie je wychowywaæ i uczyæ

Zabawy, ćwiczenia oraz sytuacje zadaniowe pomagające maluchom kształtować własne Ja i poznawać otoczenie w przedszkolu i w domu

Z

abawy, ćwiczenia oraz sytuacje zadaniowe pomagające maluchom kształtować własne Ja i poznawać otoczenie w przedszkolu i w domu przedstawiam w takim porządku, w jakim mają być realizowane w działalności pedagogicznej przedszkola oraz w domu. Pierwszy opisany blok zajęć z maluchami obejmuje orientację w pomieszczeniach przedszkolnych i w najbliższym otoczeniu placówki, np. w ogrodzie przedszkolnym.

Jest więc przeznaczony dla nauczycieli i zapewniam, że proponowane sposoby nie wzmacniają stresu adaptacyjnego.

Drugi blok to zajęcia sprzyjające intensywnemu wspomaganiu dzieci w konstruowaniu własnego Ja i poznawaniu zwierząt. Trzeci blok obejmuje zajęcia, w których dzieci poznają obiekty znajdujące się w otoczeniu i ustalają ich miejsce. Zabawy, ćwiczenia i sytuacje zadaniowe opisane w drugim i trzecim bloku można z powodzeniem realizować wszędzie tam, gdzie dzieci przebywają, a więc w przedszkolu i w domu.

Wszystkie zajęcia przedstawiam w formie dokładnego opisu, nie oznacza to jednak, że nauczycielki i rodzice mają je kopiować. Szczegółowy opis zajęć pomoże im wyobrazić sobie, co trzeba zrobić, aby maluchy mogły gromadzić doświadczenia potrzebne im do tworzenia własnego Ja i poznawania otoczenia. Na zasadzie analogii można wymyślić wiele innych, równie kształcących zajęć z dziećmi. .

Jak pomóc dzieciom poznać przedszkole i najbliższe otoczenie placówki W planie pracy każdej grupy wiekowej przewiduje się zwiedzanie pomieszczeń, w których dzieci przebywają. Jest to dla maluchów doświadczenie trudne pod względem emocjonalnym. Muszą jednak poznać swe nowe otoczenie, wszak będą w nim przebywać przez pięć dni w tygodniu, po kilka go-

bliżej przedszkola  10.133 październik

dzin. Oto wskazówki, jak zapoznawać maluchy z przedszkolem, aby było to dla nich z korzyścią i nie pogłębiało stresu adaptacyjnego.

Maluchy mają poznawać przedszkole według zasady: od tego, co bliskie, do tego, co dalsze. Najpierw poznają szatnię.

Pomagają im w tym rodzice. Zwykle zaczyna się od rozdawania znaczków. Nie wiadomo, dlaczego uważa się, że znaczek malucha ma przedstawiać coś zwyczajnego, co ma uproszczony kształt. Dzieci mają więc do wyboru znaczki z łopatką, wiadrem, misiem, lalką, itd. Maluch utożsamia się z tym, co znaczek przedstawia, obrazek ten pełni rolę symbolu jego imienia. Nie należy się więc dziwić, że dziecko nie chce „być” łopatką albo wiaderkiem. Ponieważ nie potrafi wyjaśnić dorosłym swojego problemu za pomocą słów, protestuje krzykiem: Nie chcę! A przecież można dać dzieciom do wyboru misie, lalki, zajączki, pieski, itd. Każdy może być w innym kolorze.

Przyjemniej być różowym zajączkiem niż łopatką! Różowego zajączka lepiej zapamiętają dziecko i jego rodzice.

Ważna jest również łazienka. Tutaj dziecko musi załatwiać własne potrzeby, ale i zapamiętać, gdzie wisi jego ręcznik.

Bardzo to trudne, jeżeli ma się dwa lub trzy lata. Problem w tym, że dzieci, które doskonale radziły sobie z korzystaniem z łazienki w domu, w przedszkolu mają spore kłopoty. Bywa, że strach przed korzystaniem z nowego miejsca i znajdujących się tam urządzeń sprawia, że maluchy powstrzymują się od siusiania: zamierają w bezruchu i ściskają nóżki – aż do katastrofy. Mają mokre majtki i wstydzą się tego. Dodatkowych stresów można uniknąć, jeżeli w czasie dni adaptacyjnych skłoni się rodziców, aby możliwie często udawali się z dzieckiem do przedszkolnej łazienki i wdrażali do korzystania z niej. Dzięki temu we wrześniu łazienka jest już dla malucha otoczeniem znanym i bezpiecznym.

Nauczycielce będzie wówczas łatwiej kształtować ważne umiejętności samoobsługowe maluchów.

Jak przygotować przedszkolaka do szkoły?

Im częściej dzieci będą miały do czynienia z liczebnikami w naturalnej sytuacji, tym głębiej zakorzenią je w umysłach.

Zaprezentowane zajęcia pozwolą zaś na usystematyzowanie i rozwijanie posiadanych umiejętności matematycznych.

Edyta Kaczanowska

Zbiory grzybów edukacja matematyczna

N

ieodzowną umiejętnością w zakresie pojęć matematycznych jest z pewnością posługiwanie się liczebnikami. Na co dzień w przedszkolu jest wiele okazji do zaaranżowania sytuacji edukacyjnych, w których dzieci przeliczają, używają liczebników porządkowych i porównują liczebność zbiorów. Pierwsza z brzegu to zwykłe pytanie, kto jako pierwszy, drugi i trzeci przyszedł danego dnia do sali. Dzieci kończące edukację przedszkolną potrafią też bez problemu przeliczać ilość obecnych kolegów i koleżanek, jeśli nauczycielka systematycznie stwarza ku temu okazję. Radzą też sobie z porównywaniem liczby dziewczynek i chłopców w grupie.

W przygotowanym przeze mnie scenariuszu inspirowałam się pedagogiką zabawy, która dysponuje metodami o ogromnym aktywizującym ładunku. Miałam również na uwadze metodę kształtowania pojęć matematycznych według prof.

Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej. Podczas opisu sytuacji edukacyjnych posłużyłam się formą zadaniową nakierowaną na dzieci w starszym wieku przedszkolnym.

Temat: Zbiory grzybów  Cele ogólne: o kształtowanie umiejętności posługiwania się liczebnikami głównymi i porządkowymi; o kształtowanie umiejętności porównywania liczebności zbiorów; o stwarzanie okazji do aktywności ruchowej i posługiwania się wyobraźnią.

10

bliżej przedszkola  10.133 październik

 Umiejętności dzieci: o określanie i wyodrębnianie miejsca w szeregu za pomocą liczebnika porządkowego; o szacowanie ilości określonych elementów zbioru; o przeliczanie elementów zbioru w zakresie dostępnym dzieciom; o porównywanie liczebności dwóch zbiorów poprzez łączenie elementów w pary; o tworzenie zbiorów równolicznych; o układanie elementów w szeregu wg podanego rytmu; o rozróżnianie wybranych gatunków grzybów; o śpiewanie piosenki pt. „Zbieramy grzyby”; o posługiwanie się w działaniu wyobraźnią; o współdziałanie i współpraca.  Interakcje: NDZ (1-n), NDZDZ (2-n), (1-2) DZ DZ (3-4), DZ DZ (praca z całą grupą, każde dziecko po kolei, pary, każde dziecko indywidualnie).  Metoda wiodąca: czynna – zadaniowa.  Pomoce i przybory: ilustracje do wiersza Jana Brzechwy „Grzyby” (J. Brzechwa, „Wielka księga wierszy”, Warszawa 2010), nagrania muzyczne do zabaw z ruchem (melodie o wesołym nastroju), piosenka pt. „Zbieramy grzyby” z płyty ,,Wesoła szkoła sześciolatka” (Wydawnictwo WSiP), kółka imitujące kapelusze grzybów (trochę kółek żółtych, brązowych i pomarańczowych w odcieniach jasnym i ciemnym), duża chusta, dwa koszyczki, kilka kartoników z wizerunkami mrówek, pacynka (lub sylweta) krasnala Hałabały, tablica korkowa, cztery kartony z wizerunkiem dziupli,

Bliżej przedszkola Ewa Zielińska

Informacja o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole Jak wypełnić? – pomocne wskazówki

O

bserwacja pedagogiczna (diagnoza przedszkolaka) prowadzona we wrześniu i październiku pozwala spojrzeć indywidualnie na każde dziecko.

Odkryć jego talenty, zainteresowania, a także dostrzec trudności i problemy, z którymi nie potrafi sobie poradzić. Dzięki obserwacji (diagnozie) nauczyciel określa potrzeby rozwojowe dziecka, w tym zauważone predyspozycje, uzdolnienia i zainteresowania. Udziela wsparcia odpowiednio do potrzeb dziecka, jego możliwości, m.in. dzięki prowadzeniu indywidualnej lub zespołowej pracy o charakterze dydaktyczno-wyrównawczym.

Z rozmów z nauczycielami wynika, że prowadzenie obserwacji dziecka nie przysparza szczególnych trudności. Problemem jest natomiast analiza i ocena kompetencji dziecka oraz opisanie w krótki, zwięzły, jednoznaczny sposób osiągnięć, możliwości, potrzeb oraz działań naprawczych.

Wychodząc naprzeciwko oczekiwaniom nauczycieli, postanowiliśmy artykuł Ewy Zielińskiej na temat wypełniania informacji o gotowości szkolnej dziecka wydrukować dwukrotnie: w bieżącym numerze oraz w marcu 2013 roku. Jesteśmy przekonani, że dokumentowanie wstępnej obserwacji (diagnozy przedszkolaka) przy wykorzystaniu proponowanych przez autorkę konkretnych ocen, stwierdzeń, sformułowań, ułatwi nauczycielom opis stanu wiedzy i umiejętności badanego dziecka. Natomiast gotowe rozwiązania metodyczne – propozycje zajęć – pomogą już teraz w bezpośredniej pracy dydaktyczno-wyrównawczej. Zaprezentowany sposób dokumentowania obserwacji jest tylko propozycją, z której można skorzystać lub nie. Ostateczna decyzja zawsze należy do nauczyciela.

Taki sposób odnotowywania obserwacji (diagnozy) ma na celu również ograniczenie do niezbędnego minimum dokumentacji nauczycielskiej w tym zakresie.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 maja 2010 roku (§ 3 ust. 5) w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków szkolnych przedszkole, szkoła podstawowa, w której zorganizowano oddział przedszkolny, zespół wychowania przedszkolnego i punkt przedszkolny, wydają rodzicom dziecka objętego wychowaniem przedszkolnym informację o gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole podstawowej. Informację na druku nr 70–MEN–I/54/2 wydaje się do końca kwietnia roku szkolnego poprzedzającego rok szkolny, w którym dziecko ma obowiązek albo może rozpocząć naukę w szkole podstawowej. 

14

bliżej przedszkola  10.133 październik

Opanowanie wymagań określonych w podstawie programowej wychowania przedszkolnego w obszarze: Umiejętności społeczne i odporność emocjonalna W zakresie umiejętności społecznych i odporności emocjonalnej dziecko rozpoczynające naukę w szkole potrafi: o zorganizować sobie zabawę, bawić się z dziećmi i rywalizować z nimi np. podczas zabaw i gier sportowych; o przestrzegać reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej i grzecznie zwracać się do innych; o dzielić się swoją wiedzą i umiejętnościami, a także brać udział w występach i konkursach; o racjonalnie radzić sobie w sytuacjach trudnych i łagodnie znosić porażki.

Mocne strony dziecka. Dziecko łatwo nawiązuje kontakty i szybko adaptuje się do nowych warunków.

Planuje i organizuje zabawy, bezkonfliktowo współdziała z dziećmi oraz potrafi z nimi rywalizować. Służy radą i pomocą w różnych sytuacjach i zgodnie dzieli się zabawkami. Interesuje się czynnościami szkolnymi i chętnie bierze udział w zajęciach organizowanych przez nauczyciela.

Przestrzega zasad (umów) ustalonych zarówno przez dorosłego, jak i społeczność dziecięcą. Grzecznie zwraca się do innych osób i jest usłużne wobec nich. Racjonalnie radzi sobie w sytuacjach trudnych, nie zniechęca się i potrafi znosić porażki. Dzieli się swoją wiedzą i umiejętnościami z innymi oraz bierze udział w różnorodnych występach i konkursach.



Zauważone trudności. Dziecko ma trudności z przystosowaniem się do nowych warunków i nawiązywaniem kontaktów z dziećmi oraz dorosłymi. Niechętnie uczestniczy w organizowanych przez nauczyciela zabawach i zajęciach z całą grupą. Nie interesuje się czynnościami szkolnymi. Czę-



Bliżej przedszkola Październik i coraz krótsze jesienne dni sprzyjają bajaniu, opowiadaniu, przenoszeniu się w świat wyobraźni.

Dlatego warto zwrócić uwagę na konkretne zastosowanie baśni w bezpośrednim kontakcie z grupą dzieci w wieku przedszkolnym, który wiąże się z czerpaniem przez najmłodszych radości z obcowania ze słowem mówionym i pisanym.

Fenomen baśni ma swoje uzasadnienie, a w opierającej się na dialogu konfrontacji z dziećmi ujawnia się cała baśniowa potęga.

Małgorzata Swędrowska

Fenomen baśniowych spotkań

W

edług moich doświadczeń baśń osadzona na kartach książki podczas spotkania z dziećmi musi być ożywiona. Jak tego dokonać? Czasami wystarczy stworzyć warunki do czytania – kolorowy koc, przypominający latający dywan, światło świecy, które nadaje pomieszczeniu odrobinę tajemnicy i niezwykłości. Często jednak trzeba przybliżyć dzieciom treść baśni za sprawą słowa, gestu, ruchu, zabawy. Należy zrobić to na tyle umiejętnie, by nie zaburzyć jej istoty. Bo baśń prowadzi się sama i czasem natrafia na otwarte, a czasem na zamknięte drzwi dziecięcej wyobraźni. Rola nauczyciela-moderatora spotkań literackich polega więc na ich otwarciu.

Moją intencją jest ożywić baśń, a raczej uwrażliwić współczesne dzieci, wychowane w świecie wizualnym i wirtualnym. W jaki sposób? Ruchem – odwołując się do naturalnej potrzeby małych dzieci; w myśl zasady: porusz ciało – porusz umysł – porusz serce; tańcem – na siedząco, w kręgu, na stojąco; przy wy-

korzystaniu etnicznych melodii i wspólne przeżycie radości podczas integracyjnych układów; mimiką; gestem; rymem; rytmem – wystukanym, wyklaskanym; śpiewem – bez podkładu muzycznego i z muzyką, etc. To, co mnie równie mocno zachwyca w spotkaniach baśniowych, to nieprzewidywalność i brak gotowego scenariusza. Czasami udaje mi się osiągnąć cel, jaki postawiłam sobie przed warsztatami, ale często ulegam temu, że baśń biegnie swoją drogą, tam spotyka dzieci i spotkanie przebiega w naturalny sposób według preferencji dzieci. Muszę być reżyserem chwili. Obserwować reakcje dzieci, podążać za ich potrzebami, wspierać tam, gdzie to konieczne. Pozostawić samym sobie i pozwolić przeżywać baśń na miarę swoich możliwości. I w tym tkwi fenomen spotkań baśniowych.

W dalszej części artykułu skoncentruję się na wybranych baśniach celtyckich, afrykańskich, norweskich i chińskich, prezentując konkretne pomysły na pracę, zabawę i obcowanie z tekstem literackim w grupie dzieci przedszkolnych.

Baśniowe spotkanie z „Żółtym smokiem”1 W zbiorze baśni chińskich spotkałam opowieść ludu Han „Pestka Jujuby”2 (czyt. ciciby). Historia opowiada o niewielkiego wzrostu chłopcu będącego wielkości pestki jujuby, który swoim sprytem, zręcznością i szlachetnością dokonał wielkich czynów. Udowodnił on, że prawdziwe skarby kryją się we wnętrzu człowieka.

Działania wstępne, tworzące odpowiedni klimat do opowiedzenia lub przeczytania baśni, polegają na tym, że dzieci przychodząc na spotkanie, mają żółte elementy stroju – koszulka, krawat, skarpetki, gumka do włosów. Jeśli jest to niemożliwe, przed rozpoczęciem zajęć wykonują z żółtej kartki papieru wachlarz.

Dzieci siedzą w kręgu, a jeśli warunki na to nie pozwalają, to pracują w grupach, patrząc w kierunku prowadzącego. Krąg sprzyja zawiązywaniu wspólnoty, otwartości, dzieci są razem w grupie, żadne nie jest ani wyróżnione, ani pominięte.

1) Żółty smok. Baśnie chińskie, praca zbiorowa, tłum. Zofia Beszczyńska, wyd. Media Rodzina, Poznań 2008.

2) Ibidem, s. 350-362.

20

bliżej przedszkola  10.133 październik

Bliżej przedszkola Wprowadzania w świat kultury dokonuje nauczyciel, który dobiera jej elementy w taki sposób, aby praca z tekstem literackim przyczyniła się do wszechstronnego rozwoju dziecka.

Dla przedszkolaka i dziecka uczestniczącego w nauczaniu zintegrowanym najprzystępniejszy jest przekaz wszelkich treści w formie zabawy.

Anna Torbicka

Nowe sposoby pracy z tekstem literackim

część druga

Wykorzystaj komiks!

Wbrew opiniom, że komiks jest gatunkiem mało wartościowym edukacyjnie, można podjąć wyzwanie wykorzystania go w pracy z dzieckiem. Komiks (Olkusz 2007) to gatunek literacki z pogranicza literatury i filmu animowanego. W komiksie słowo i ikona występują na równych prawach i wzajemnie się uzupełniają. Komiks jest łatwy w odbiorze dla dzieci sześcioletnich, gdyż obrazki ukazują tylko pierwszy plan, odzwierciedlając w ten sposób konkretny fragment sytuacji, która dzięki temu jest prosta i jednoznaczna. Komiksowa warstwa plastyczna jest uzupełniana przez oszczędnie używany tekst, najczęściej wpisany w tzw. dymek. Tekst jest monologiem, dialogiem lub komentarzem do rysunku. Obraz jest uzupełniany także przez onomatopeje, które występują w postaci znaków zrozumiałych niezależnie od kontekstu obrazowego lub tekstowego, np. chrupanie, trzask, lub które występują w kontekście, np. brr, pif-paf, bęc. Dopowiadają fabułę i ją potwierdzają, odzwierciedlają nastrój panujący w danej chwili w utworze.

24

bliżej przedszkola  10.133 październik

Komiks w uproszczony – a przez to bardziej przystępny i naturalny sposób – przekazuje i wprowadza w świat wartości, przez co pełni funkcję wychowawczą. Bohaterom przypisywane są różne wartości etyczne, np. sprawiedliwość, odwaga, dobroć, wierność, które jednocześnie mogą wskazywać, a nawet uwydatniać kontrastowe zachowania i postawy, np. nieuczciwość, tchórzostwo, zło, niewierność. Treści zawarte w komiksie pełnią również funkcje dydaktyczne, kształcące oraz ludyczne.

Dziecko może się relaksować, bawić, gdyż komiks dostarcza rozrywki i odprężenia. Wymienione funkcje komiksu wskazują na przystępność tego gatunku oraz jego pozytywne oddziaływanie na rozwój osobowości dzieci w starszym wieku przedszkolnym.

Praca z komiksem ma na celu wzbudzenie ciekawości dziecka akcją, dzięki czemu dzieci chętnie opowiadają o tym, co przedstawiają ilustracje. Jeśli nie potrafią jeszcze samodzielnie czytać, mogą wymyślać własne dialogi oraz narrację do sytuacji obrazkowych. Sytuacje przedstawione na ilustracjach, a konkretnie zachowanie bohaterów, ich przygody, mogą zainteresować dzieci, które mar-

twią się, co stanie się z ich ulubieńcem, lub cieszą się z tego, co go spotyka, mogą komentować jego zachowanie, wyobrażać sobie jego dalsze losy, wymyślać własne historie. W ten sposób dziecko rozwija spostrzegawczość, wyobraźnię, kształtuje wrażliwość estetyczną oraz wzbogaca swój wewnętrzny świat przeżyć. Komiks stwarza sytuację, w której dziecko w sposób niewymuszony sięga po książkę z obrazkami, czyni to dla przyjemności, zaspokajając przy tym potrzebę zabawy i relaksu. Komiks może również przekazywać wiedzę o świecie z różnych dziedzin, uczyć obserwacji, rozwijać umiejętność porównywania.

Są to zadania, które wpisują się w cele wychowania zakładane przez podstawę programową.

Dzieci mogą też rysować własny komiks, opowiadać go, mogą kończyć historię rozpoczętą np. przez nauczyciela.

Ich praca z komiksem może polegać na porównywaniu obrazków lub znajdowaniu pewnych określonych elementów występujących na ilustracjach. Komiks można śmiało udostępniać dzieciom, aby wzbogacić, a być może dopiero rozpocząć doświadczenia czytelnicze kilkuletniego dziecka. Warto zatem sięgnąć

Bliżej przedszkola Przedszkola w Polsce są podobne do siebie.

Podobieństwo to dotyczy organizacji przestrzeni, ale również powszechnych, ogólnie przyjętych metod pracy z dziećmi, a co za tym idzie przeświadczenia, że dzień przedszkolaka ma wyglądać – w pewien określony sposób kiedy będzie się bawił, kiedy uczył, kiedy spał i jadł.

W minionym czasie pedagogiki socjalizmu, kiedy wszędzie realizowano centralny program dla przedszkoli i szkół, nikt się nad tym nie zastanawiał.

Julia Janowska

edukacja montessori

Źródła mitów i uprzedzeń dotyczących pedagogiki Marii Montessori

O

d momentu zainteresowania się pedagogiką Marii Montessori nurtuje mnie pytanie o różnice w odczytywaniu jej koncepcji w krajach, które odwiedzam. Zetknęłam się z placówkami montessoriańskimi w Austrii, Stanach Zjednoczonych, Niemczech, Holandii czy Czechach. Zawsze jest drobna różnica w przygotowaniu sali, czy na przykład w planie dnia.

Inaczej są rozłożone akcenty mówienia o samej pedagogice.

Jestem przekonana, że na interpretację ma wpływ historia i tradycja pedagogiczna danego narodu. Bardzo cenną publikacją, która mówi o historii recepcji pedagogiki Marii Montessori, jest książka Ewy Łatacz pt.: „Recepcja teorii pedagogicznej Marii Montessori w Polsce do roku 1939”. Zostały w niej poddane szczegółowej analizie wszelkie dostępne źródła dotyczące historii recepcji pedagogiki Montessori w Polsce. Mój artykuł będzie dotyczył jedynie wyników fragmentu badań, które prowadziła Ewa Łatacz. Wybrałam je, ponieważ uważam, że warto przyjrzeć się dyskusji, jaka towarzyszyła wprowadzaniu zmian do niektórych polskich przedszkoli w okresie międzywojnia.

Uczestnicy kursów Historia to ludzie i ich wybory. W omawianej książce została zgromadzona duża wiedza dotycząca Polaków, którzy uczestniczyli w pierwszych kursach prowadzonych jeszcze przez samą Marię Montessori. Wybrałam tu dwa biogramy, które wydają mi się szczególnie interesujące. Helena

28

bliżej przedszkola  10.133 październik

i Zbigniew Łubieńscy to Polacy, którzy prowadzili w latach trzydziestych XX wieku szkołę Montessori w Genewie. On – socjolog zajmował się prowadzeniem korespondencyjnych kursów dla nauczycieli, ona dała się poznać szerszej publice jako autorka książki na temat wychowywania własnego syna według metody Montessori. Helena poznała Marię Montessori przed rokiem 1932 w Rzymie. Zrobiła u niej kurs pedagogiki. Współpracowała z siostrą zakonną Urszulą Ledóchowską. Łubieńska została wybrana przedstawicielką na Polskę zarządu XVI Międzynarodowego Kursu Montessori, który odbył się w Rzymie w 1931 roku. Planowała zorganizować szkołę Montessori w Polsce. Jednak zaniechała tego pomysłu, ponieważ z mężem nie wrócili do Polski. Powodem tego był narastający konflikt rosyjsko-niemiecki na ziemiach polskich. Zdecydowali, że przyjmą obywatelstwo angielskie i pozostaną za granicą.

Druga osoba związana z ruchem montessoriańskim, o której warto wspomnieć, to siostra Urszula Ledóchowska. Dziś uznana za błogosławioną, założycielka Zgromadzenia Urszulanek Serca Jezusa Konającego osobiście znała Marię Montessori i są dowody, że darzyły się przyjaźnią. Poznały się u hrabiny Soderini w Rzymie w 1930 roku. Ewa Łatacz przedstawia korespondencję, z której wynika, że Maria Montessori przesłała siostrze nieopublikowaną jeszcze książkę o tematyce religijnej i dziękowała za próby obrony pedagogiki przed krytyką od strony Kościoła. „Najdroższa Matko, z największą radością dowiedziałam się, że mój dramat podoba się Matce. Pragnę zrobić tak, jak Matka pisze, i ufam,

Bliżej przedszkola Dziecko od najmłodszych lat jest ciekawe świata. Interesuje się tym, co je otacza. Rodzice, opiekunowie oraz wychowawcy dokładają wszelkich starań, aby przybliżyć i pomóc zrozumieć dzieciom zjawiska zachodzące w przyrodzie.

Pozwalają na eksperymentowanie, smakowanie, dotykanie, zachęcają do obserwacji, dzięki czemu maluch nabywa i zapamiętuje nowe doświadczenia oraz zaczyna rozumieć świat, a rzeczywistość powoli staje się dla niego przewidywalna.

Gabriela Fejkiel

Widzę, czuję, poznaję

– czyli wszystko, co o zmysłach powinien wiedzieć przedszkolak

J

uż niemowlęta okazują ciekawość świata, domagając się, żeby dać im do rączek przedmiot, który je zainteresował, następnie manipulują nim, a potem biorą do ust, żeby go lepiej poznać. Na co dzień kierujemy do dziecka słowa: spójrz, popatrz, posłuchaj, powąchaj, dotknij, nie tłumaczymy mu, jak ciekawymi mechanizmami dysponuje, że jest w stanie zrobić to, o co je prosimy i wyciągnąć z tego wnioski.

Dziecko po pewnym czasie będzie wiedziało, że cukierek jest słodki i smaczny – ponieważ wcześniej miało okazję go skosztować. Często odwołujemy się do doświadczenia dziecka, mówiąc: Pamiętasz, jak smakowało ci wtedy...? Teraz też będzie ci smakować.

Sprostanie ciekawości dziecka i wytłumaczenie mu tego, co się dzieje dookoła, jest trudnym zadaniem. Niejednokrotnie nie uświadamiamy mu, że to właśnie dzięki zmysłom, które posiada, jest możliwe odbieranie i poznawanie otaczającego świata. Nie jest to łatwe, gdyż my, dorośli, jesteśmy świadomi tego, że uczymy się bardzo długo. Dlatego proponuję warsztaty, które nie dość, że zintegrują przez wspólne doświadczanie i zbliżą do siebie dzieci i rodziców,

32

bliżej przedszkola  10.133 październik

to dodatkowo pozwolą na przybliżenie i zapoznanie dzieci z podstawowymi wiadomościami dotyczącymi zmysłów, którymi posługuje się człowiek.

Warsztaty to tylko jedna z form zabawy ze zmysłami. Warto przy tej okazji zachęcić rodziców do wspólnych zabaw z dzieckiem, przez eksperymentowanie ze smakiem, dotykiem, sprawdzanie spostrzegawczości przedszkolaka.

Ważne jest, by podczas wykonywania codziennych prac domowych, nie sadzać dziecka przed komputerem czy telewizorem, ale zachęcić do wspólnego gotowania, pokazać, jak wygląda mąka, czym się różni od soli i cukru, itp.

Podczas zwykłego spaceru można zaproponować zabawę polegającą na wychwyceniu jak największej ilości dźwięków. W trakcie zabawy w piaskownicy, zanim dziecko wybierze foremkę, niech zgadnie z zamkniętymi oczami, tylko za pomocą dotyku, jaką foremkę rodzic trzyma w ręku.

Zabawy kształtujące zmysły dziecka można stosować na każdym kroku podczas zajęć przedszkolnych, dostosowując stopień ich trudności oraz rodzaj do wieku dziecka. Warto kierować się przede wszystkim chęcią zaspokojenia

ciekawości dziecka i starać się urozmaicić te zabawy. Dziecko, które będzie znało z przedszkola zabawy, w trakcie których doświadcza rzeczywistości różnymi zmysłami, namówi rodziców do powtórzenia ich w domu.

Proponowane przeze mnie warsztaty składają się z kilku zabaw związanych tematycznie z każdym zmysłem. Pod koniec danej zabawy prowadząca omawia poszczególne zmysły. Ważne jest, aby podczas podsumowań dzieci samodzielnie wyciągały jak najwięcej wniosków. Udanej zabawy!

 NASZE ZMYSŁY  warsztaty

 Co to są zmysły? Krótka rozmowa z dziećmi dotycząca tematu spotkania warsztatowego. Oczywiście wprowadzenie nie może być naszpikowane medycznymi sformułowaniami oraz obfitować w szczegóły.  Schemat człowieka. Wszystkie pary uczestników dostają po dużej kartce papieru, najlepiej formatu A3, na której dziecko z pomocą rodzica rysuje schemat człowieka – jeżeli znamy grupę i wiemy,

Bliżej przedszkola Violetta Kruczkowska

Powie dz to inaczej

omówienie błędnych poglądów i niewłaściwego stosowania metody Gordona

Otwarta komunikacja interpersonalna wymaga odwagi, pracy nad sobą, cierpliwości i treningu – przecież sposobu porozumiewania uczymy się z pokolenia na pokolenie.

Nie ma więc możliwości, by dokonać pewnych zmian bez wysiłku.

Dlatego – mimo wiedzy na temat znaczenia komunikacji interpersonalnej – nauczyciele wracają do starych, mało skutecznych sposobów porozumiewania się z dziećmi.

W jaki sposób tego uniknąć?

C

zasem nauczyciele mówią lub myślą o metodzie Gordona w następujący sposób: „ja to znam, to nie działa”; „to trochę utopijne podejście”; „niełatwa w zastosowaniu”; „dzieci uczą się dysypliny poprzez konsekwentne zachowanie dorosłych”; „trzeba chwalić”; „nauczyciele nie muszą mówić o tym, co czują”; „nauczyciele uczą, nie muszą wychowywać”; „jak nauczyciel zapanuje nad grupą bez możliwości karania za złe zachowanie?”.

przedstawiona w metodzie Gordona polega na „odsłonięciu się”, czyli pokazaniu innym, jacy naprawdę jesteśmy, oraz służy wewnętrznej, osobistej przemianie. Niewielu osobom przychodzi z łatwością podjęcie takiego wyzwania.

Nie wystarczy zacząć zdania od JA, by komunikat nazwać komunikatem typu JA. Komunikat JA niedostatecznie dobrze sformułowany zostanie odebrany jak komunikat typu TY, który odznacza się znacznie mniejszą skutecznością w komunikacji.

Przyjrzyjmy się błędom w stosowaniu metody Gordona i komunikacji „bez przegranych” w poniższych przykładach.

Skąd takie przekonania? W poszukiwaniu odpowiedzi zapewne kluczową kwestią jest fakt, że skuteczna komunikacja

 Zamiast wysyłać komunikat JA, wysyłasz zakamuflowany komuniakt TY! Nie mów:

    

Dzieci, denerwuję się, kiedy tak krzyczycie, bo nie mogę prowadzić zajęć. Proszę, natychmiast przestańcie, bo będę musiała wszystkim dać dzisiaj chmurki!

Złoszczę się, kiedy muszę wam tyle razy powtarzać, żebyście po sobie sprzątali. Co to znaczy, że nie słuchacie tego, co mówię? Jesteście niegrzeczni!

Jest mi smutno, kiedy bijesz dzieci. Nie wolno ci tak robić, przeproś natychmiast kolegę! Jeśli tego nie zrobisz, nie będziesz mógł się tutaj bawić.

Kasiu, bardzo podoba mi się twój rysunek, ale dlaczego ten śnieg jest taki szary? Uważam, że powinnaś użyć białej farbki, o tej, widzisz?

Dzieci, jestem z was bardzo dumna, byłyście bardzo grzeczne.

Byłabym jeszcze bardziej zadowolona, gdyby Maciek i Wandzia posprzątali klocki bez przypominania przeze mnie.

34

bliżej przedszkola  10.133 październik

Co zrobić? Powiedz to inaczej...



...bez podawania gotowego rozwiązania i bez straszenia: Dzieci, kiedy wszystkie mówicie w tym samym czasie, denerwuję się, bo nie mogę zebrać myśli i prowadzić z wami zajęć!



...bez obwiniania i etykietowania – nie używaj słowa „niegrzeczni”, przypomnij o zasadzie dotyczącej sprzątania po sobie: Złości mnie, kiedy muszę wam tyle razy przypominać o sprzątaniu zabawek. Nie lubię tego powtarzać, przecież mamy zasadę, która mówi o sprzątaniu. Kto pamięta, jak ona brzmi?



...bez rozkazywania, straszenia, okaż empatię: Kiedy widzę, jak bijesz inne dzieci, jestem smutna i nie zgadzam się na takie zachowanie. Nie rozumiem, dlaczego kopnąłeś Marka, możesz mi o tym opowiedzieć, chętnie cię wysłucham.



...nie narzucaj swojego punku widzenia („powinnaś”), okaż ciekawość i zainteresowanie: Kasiu, bardzo podoba mi się, jak namalowałaś zimę. Jestem bardzo ciekawa, dlaczego do namalowania śniegu użyłaś szarej farbki. Opowiedz mi o tym...



...usuń słowo „grzeczni”, nie manipuluj krytykując zachowanie Maćka i Wandy na forum grupy: Dzieci, jestem z was dzisiaj bardzo dumna, widziałam, jak bardzo się starcie sprzątać zabawki i poukładać je na półkach bez przypominania.

Bliżej przedszkola Dorota Kamińska, Joanna Sowa

TOC

– czyli jak wychować Twórcze, Optymistyczne i Ciekawe świata dziecko Nowatorska metoda pracy z dziećmi w wieku przedSzkolnym!

Rozmowa z Dorotą Kamińską, autorką miniporadnika „Jak bawić się i uczyć z pasją? Zastosowanie narzędzi myślowych TOC w pracy z dziećmi”  Jak bawić się i uczyć z pasją, wykorzystując narzędzia TOC? I jak wychować Twórcze, Optymistyczne i Ciekawe świata dziecko?

Dorota Kamińska: Odpowiedzi na te, jak i wiele innych pytań, znajdą Czytelnicy w proponowanym miniporadniku.

Przedstawiłam w nim autorskie pomysły na modyfikacje narzędzi myślowych TOC i zastosowanie ich w pracy z dziećmi nieposiadającymi jeszcze umiejętności czytania i pisania. Poradnik został napisany z myślą o zainspirowaniu Czytelników do pasjonujących i twórczych zabaw z dziećmi, a także zachęceniu ich do własnych poszukiwań nowatorskich rozwiązań z zastosowaniem narzędzi TOC.  Co oznacza skrót TOC? D.K.: TOC (Theory of Constrains – teoria ograniczeń) to program, który pozwala na identyfikację i zarządzanie ograniczeniami występującymi w otaczającym nas świecie, w tym pojawiającymi się w procesie edukacyjnym, takimi jak np.: koncentracja na zapamiętywaniu, a nie na rozumieniu tego, czego uczy się dziecko; problemy ze zrozumieniem i analizą słuchanych treści oraz samodzielnie czytanych tekstów. Obecnie TOC wdrażane jest już na pięciu kontynentach, w ponad 20 państwach, przez 100 tys. edukatorów oraz 8 mln dzieci.  Do kogo skierowany jest miniporadnik?

D.K.: Opracowałam go z myślą o nauczycielach wychowania przedszkolnego pragnących uczynić proces edukacyjny wychowanków fascynującą podróżą do krainy nauki poprzez zabawę. Zarówno doświadczeni zawodowo, jak też świeżo rozpoczynający pracę nauczyciele i specjaliści (pedagodzy, logopedzi, terapeuci), znajdą w nim inspirację do twórczej zabawy i pracy z dziećmi w postaci praktycznych rozwiązań metodycznych z zastosowaniem narzędzi TOC.

 Co zawiera miniporadnik?

D.K.: W skład publikacji wchodzi omówienie metody oraz sprawdzone propozycje praktycznych rozwiązań dotyczących zastosowania narzędzi TOC – stanowią one propozycję pewnej strategii nauczania, która sprzyja rozwijaniu umiejętności logicznego myślenia, rozwiązywania problemów, planowania pracy oraz efektywnego uczenia się dziecka.

Poradnik jest uniwersalny, gdyż umożliwia nauczycielowi modyfikowanie własnych działań w zależności od potrzeb i możliwości grupy, z którą pracuje.  Jakie narzędzia powinien zastosować nauczyciel, aby skutecznie wspierać swoich wychowanków w procesie efektywnego uczenia się?

D.K.: Biorąc pod uwagę, że zapamiętujemy 90% tego, co jednocześnie słyszymy, widzimy, mówimy i robimy, powinniśmy zastosować taką strategię nauczania oraz narzędzia, aby informacja, jaką kierujemy do dzieci, była połączona z obrazem, ruchem i emocjami. To wszystko spowoduje, że będzie ona odbierana wielozmysłowo, a dzięki temu lepiej zrozumiana i zapamiętana. Warto skorzystać w tym celu z zaproponowanych w miniporadniku narzędzi myślowych TOC: chmurki, gałązki logicznej i drzewka ambitnego celu.  Jaką rolę w procesie efektywnego uczenia się pełnią narzędzia myślowe TOC? D.K.: Narzędzia myślowe TOC stanowią skuteczną strategię wspierającą proces efektywnego uczenia się. Dzięki graficznemu schematowi narzędzia te są proste w użyciu i łatwe do nauczenia. Rozwijają one umiejętność logicznego myślenia poprzez wnikliwe analizowanie związków przyczynowoskutkowych występujących w treści sytuacji, opowiadań, utworów literackich (gałązka logiczna), wpływają pozytywnie na relacje w grupie rówieśniczej poprzez doskonalenie umiejętności rozwiązywania konfliktów (chmurka), uczą samoregulacji, czyli świadomego i celowego planowania swojej pracy: wyznaczania celów (edukacyjnych i życiowych) i kon-

opis zajęć z zastosowaniem narzędzi TOC znajdziesz w miesięczniku BLIŻEJ PRZEDSZKOLA:  nr 11.122 listopad 2011  nr 7-8.130-131 magazyn specjalny 2012  nr 9.132 wrzesień 2012

36

bliżej przedszkola  10.133 październik

Kącik Tęczowej Muzyki Monika Wyrwa-Kluza Elżbieta Kaczmarska Mateusz Kluza

Jesień liście malowała Z

a oknami piękna złota jesień. W Kąciku Tęczowej Muzyki nie mogło więc zabraknąć zabaw i piosenek na jesienny czas. A ponieważ ta pora roku jest bajkowa i kolorowa, tak też będzie u nas. Zapraszamy wszystkich do wspólnej zabawy.

Jesień pędzlem malowała

gotowe narzędzia

sł. Monika Kluza, muz. Monika, Mateusz Kluza

W parku dziś wesoło jest i kolorowo, bo już Pani Jesień ozdobiła świat.

Lecą nam na głowę liście kolorowe, kasztanowy z drzewa pada grad.

Ref. To Jesień pędzlem malowała, złote farby od Lata dostała.

W deszczu je mieszała, wiatrem je suszyła, z mgłą je rozwiesiła.

W sadzie dziś wesoło jest i kolorowo, bo już Pani Jesień ozdobiła Świat.

Mienią się na drzewach jabłka żółte i czerwone, fioletowe śliwki zbierać czas.

Ref. To Jesień pędzlem malowała...

Jesień pędzlem malowała

W lesie dziś wesoło jest i kolorowo, bo już Pani Jesień ozdobiła świat.

Wszędzie rosną grzyby smaczne i pachnące, wiewióreczki skaczą tu i tam. słowa: Monika Kluza muzyka: Monika, Mateusz Kluza

E

B

A

                  Wpar-ku dziś we - so - ło jest

B

bi - ła Świat!

E

     

grad.

A

B

ko - lo - ro - wo,

Le-cą A

nam

B

na gło-wę li - ście E

To

je - sień li - ście ma-lo - wa - ła B

Wde-szczu je mie-sza-ła,

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

A

je - sień o - zdo B

ko - lo - ro- we,

A

ka-szta - no - wy zdrze-wa pa - da B

E

                   

             38 38

bo już pa - ni

E

                      f

      

i



wia-trem je su-szy-ła,

zło-te A

far - by od la - ta do - sta - ła.

B F C

        

zmgłą je ro-zwiesi -

© teczowamuzyka.com

1.

-

ła

   ła.

Scenariusze na różne okazje Elżbieta Bukowiecka-Górny

Wiemy, co jeść i wiemy, jak jeść Zdrowe ¯ y wienie przedszkol ak a

gotowe narzędzia

 Obszary edukacyjne z podstawy programowej:  (Obszar 2) Wykonywanie czynności samoobsługowych – kształtowanie czynności samoobsługowych, nawyków higienicznych i kulturalnych; dziecko stosuje zasadę kulturalnego zachowania się przy stole w trakcie spożywania posiłków (umie przyjąć właściwą pozycję przy stole; zachowuje się spokojnie i nie prowadzi głośnych rozmów; nie rozmawia „z pełną buzią”; posługuje się sztućcami).

Witaminowe abecadło Stanisław Karaszewski Oczy, gardło, włosy, kości zdrowe są, gdy A w nich gości.

A w marchewce, pomidorze w maśle, mleku też być może.

B – bądź bystry, zwinny, żwawy do nauki i zabawy.

W drożdżach, ziarnach i orzeszkach w serach, jajkach B też mieszka.

Naturalne witaminy lubią chłopcy i dziewczyny, bo najlepsze witaminy to owoce i jarzyny.

 (Obszar 5) Wychowanie zdrowotne i kształtowanie sprawności fizycznej dzieci. Dbałość o zdrowie – dziecko stara się przestrzegać zasad zdrowego żywienia (zna podstawowe zasady prawidłowego odżywiania się; wie, które produkty są zdrowe i potrzebne do prawidłowego funkcjonowania organizmu, a które można spożywać tylko od czasu do czasu; rozumie, dlaczego trzeba ograniczyć jedzenie takich produktów, jak słodycze, chipsy, napoje gazowane).

C – to coś na przeziębienie i na lepsze ran gojenie.

C – porzeczka i cytryna świeży owoc i jarzyna.

 Grupa wiekowa: pięciolatki, sześciolatki.

Naturalne witaminy, lubią chłopcy i dziewczyny.

Mleko, mięso, jajka, sery W słońcu marsze i spacery.

 Cele: o rozpoznawanie warzyw i innych produktów stosowanych do przygotowania określonej potrawy; o rozpoznawanie i nazywanie zdrowych produktów żywnościowych; o utrwalenie zasad zachowania się przy stole.  Metody pracy: o zabawa dydaktyczna; o metoda aktywizująca – mapa mentalna, zabawa tematyczna.  Forma pracy: grupowa, indywidualna.  Środki dydaktyczne: wiersz St. Karaszewskiego „Witaminowe abecadło” (B. Godzimirska, Razem w przedszkolu 4. Przewodnik metodyczny ze scenariuszami zajęć, Warszawa 2010), plansze z obrazkami i napisami: różne owoce, warzywa, przyprawy, itp., karta pracy z warzywami, owocami, przyprawami, chipsami, słodyczami, wyposażenie do zabawy kulinarnej w kąciku lalek (naczynia, sztućce, serwetki, napisy globalne – zasady spożywania posiłków: Przy stole siedzimy prosto; Zachowujemy się spokojnie podczas jedzenia; Nie rozmawiamy głośno; Nie opieramy się łokciami o stół; Nie oblizujemy talerzy).

46 46

 Przebieg zajęć: o Witaminowe abecadło. Zaproszenie na zajęcie pani kucharki, która opowie dzieciom, co zrobić, by zdrowo odżywiać się w przedszkolu. Nauczycielka recytuje wiersz „Witaminowe abecadło” Stanisława Karaszewskiego. Następnie opowiada dzieciom o przygotowaniu w przedszkolnej kuchni zdrowych posiłków. Na zakończenie spotkania przekazuje nauczycielce aktualny jadłospis przedszkolny, prosząc, by prowadząca odczytała dzieciom, co dzisiaj ciekawego i zdrowego będą jadły. Żegna się z dziećmi, ponieważ musi przygotować obiad.

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

Zęby, kości lepiej rosną, kiedy D dostaną wiosną.

Zjesz ją z rybą, jajkiem, mlekiem.

Na krzywicę D jest lekiem.

o Przygotowywanie mapy mentalnej. Zabawa w grupach: nauczycielka czyta dzieciom dzisiejszy jadłospis, a następnie wywiesza dwie duże plansze z napisem: Obiad przedszkolny – 30.10.2012 (aktualna data). Na jednej planszy znajduje się napis: „zupa brokułowa – krem z groszkiem ptysiowym”; na drugiej: „pulpety drobiowe w sosie warzywnym”. Rozmowa na temat, jakie produkty są potrzebne, by przyrządzić te dania. Dzieci pracują w dwóch zespołach. Po podziale dzieci na zespoły nauczycielka objaśnia zadania do wykonania. Spośród obrazków znajdujących się w kopercie należy wybrać i przykleić produkty, które trzeba zużyć do przygotowania zupy i drugiego dania.

Scenariusze na różne okazje Małgorzata Barańska Ewa Jakacka

Kto chodzi po lesie, grzybów kosz przyniesie

scenariusz dla najstarszej grupy przedszkolaków

S gotowe narzędzia

cenariusz zawiera zabawy kształcące funkcje percepcyjno-motoryczne i językowe: uwagę i pamięć słuchową, umiejętność dokonywania analizy i syntezy sylabowej, percepcję wzrokową, koordynację ruchową i ruchowo-słuchową.  Środki dydaktyczne: nagranie muzyki relaksacyjnej z odgłosami lasu lub innej spokojnej muzyki; rysunki kurek, prawdziwków i czerwonych muchomorów; tablica magnetyczna lub korkowa do umieszczania obrazków, wyrazów i zdań; obrazki do analizy sylabowej: las, lis, dom, zając, sarna i inne, których nazwy są jedno- lub dwusylabowe; napisy To jest oraz las, lis, kurka, sarna do tworzenia zdań do czytania globalnego; dość duże muchomory z wyraźnymi kropkami, od jednej do trzech (lub do pięciu).  Przebieg zajęć: o Przywitanie piosenką. Kształcenie uwagi i pamięci słuchowej oraz koordynacji ruchowej i ruchowo-słuchowej – dzieci siedzą skrzyżnie na obwodzie koła i śpiewają piosenkę na przywitanie.

Razem się witamy Plecy proste, uszy w górę,  piękny uśmiech, dziarska mina!  Wszyscy razem się witamy,  bo zabawa się zaczyna.  Gdy się wszyscy postaramy, to zabawa nam się uda.

Będzie miło i wesoło, i nie przyjdzie do nas nuda. Śpiewając pierwszą zwrotkę, dzieci ilustrują ją ruchem (cyfry oznaczają kolejne wersy zwrotki):  prostują plecy, a potem chwytają się za uszy i lekko pociągają je ku górze;  rysują uśmiech na twarzy, najpierw palcem jednej, a potem drugiej ręki;   podają dłonie siedzącym obok i lekko, rytmicznie nimi potrząsają. Śpiewając drugą zwrotkę, przedszkolaki wykonują rytmiczną sekwencję gestów: na przemian klepią w kolana skrzyżowanymi rękami i rękami ułożonymi na wprost.

48 48

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

o Zagadki słuchowe. Ćwiczenie uwagi słuchowej, słuchu fonematycznego w zakresie sylab oraz umiejętności spostrzegania i tworzenia rymów – przedszkolaki siedzą skrzyżnie w rozsypce, przodem do osoby prowadzącej zajęcia. Nauczyciel przedstawia zagadki, zastępując wskazane słowa klaskaniem. Klaśnięć powinno być tyle, ile jest sylab w danym słowie. Dzieci odgadują, jakie słowo nauczyciel zastąpił klaskaniem, a następnie wspólnie dokonują analizy sylabowej tego słowa. Dzieleniu na sylaby mogą towarzyszyć inne gesty, zaproponowane przez dzieci.  Gdy dziadek ma trochę czasu, to idzie ze mną do (dwa klaśnięcia) lasu.  To jest sosna. Pod tą sosną bardzo ładne grzybki (dwa klaśnięcia) rosną.  Na czerwonym kapeluszu ma z kropeczek wzorek.

Choć jest ładny, nikt go nie je, bo to (cztery klaśnięcia) muchomorek.  Wiewiórka, która w tym lesie mieszka. dziś nie znalazła jeszcze (trzy klaśnięcia) orzeszka.  Wojtek woła: „Grzyby widzę!

Takie grzyby to są (dwa klaśnięcia) rydze”. o Gdy cichnie muzyka, grzybek do koszyka. Zabawa ruchowa – kształcenie koncentracji uwagi, umiejętności szybkiego i właściwego reagowania na sygnał. Dzieci stoją w rozsypce, w dość dużych odstępach. Na podłodze leżą rysunki grzybów: kurek, prawdziwków i czerwonych muchomorów.

Nauczyciel tłumaczy: Gdy będziecie słyszeć muzykę, spacerujcie po lesie. Gdy muzyka ucichnie, niech każdy z was zerwie jeden grzybek. Pamiętajcie, że wolno zbierać tylko grzyby jadalne. Nie ruszajcie czerwonych muchomorów! Następnie kilkakrotnie włącza i wyłącza muzykę (może to być muzyka relaksacyjna z odgłosami lasu). Po zabawie dzieci siadają w kole, układają przed sobą grzybki i liczą je. Nauczyciel powinien szczególnie pochwalić dzieci, które zebrały tyle jadalnych grzybków, ile było przerw w muzyce i nie wzięły muchomora.

Scenariusze na różne okazje Jesień wcale nie musi kojarzyć się ze słotą i brakiem słońca.

Warto już teraz pomyśleć o przypadających na tę porę roku zabawach i rozpocząć przygotowania do pełnego magii andrzejkowego spotkania. Doskonałą inspiracją do twórczych, pełnych śmiechu i radości zajęć jest prezentowany scenariusz.

Urszula Nadolna Bożena Stącel-Winiarska

Andrzejkowe wróżby gotowe narzędzia

scenariusz uroczystości dla wszystkich grup przedszkolnych

 Cele: o poszerzanie wiadomości dzieci na temat tradycji andrzejkowej w naszym kraju; o stwarzanie atmosfery radości, zadowolenia ze wspólnych zabaw; o rozwijanie twórczej aktywności.  Miejsce: sala gimnastyczna.  Środki dydaktyczne: dekoracja sali, kolorowe plakietki (kółeczka w czterech kolorach z papieru samoprzylepnego lub z kartonu kolorowego z podklejoną dwustronną taśmą przylepną), karty z przedmiotami symbolizującymi różne zawody, skórki z obranego jabłka, słomki różnej długości, buty, roztopiony wosk, klucz, miska z wodą.

Uwaga: Salę można udekorować magicznie, tzn. zaciemnić za pomocą lampionów lub dużej ilości świeczników lub świeczek. Można rozwiesić różne bajkowe czarodziejskie sylwety, gwiazdki itp. Prowadząca powinna być również przebrana, np. za maga.  Przebieg: 1. Powitanie wierszem. Wiersz „Zabawa w przedszkolu” (recytuje nauczyciel przebrany za Maga): W przedszkolu zabawa andrzejek to czas.

Niech magia i wróżba królują wśród nas.

Już zaczynamy, już nie czekamy.

Zabawa. Dalej, start!

2. Andrzejkowe wróżby. Opowieść prowadzącej na temat wróżb andrzejkowych na podstawie „Legendy o św.

Andrzeju”: Zgodnie z przekazami ludowymi św. Andrzej był świadkiem ziemskiej drogi Chrystusa. Uczestniczył w wielu cu-

50 50

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

dach opisywanych w Ewangelii. Od wieków w kraju nad Wisłą wierzono, że właśnie w okolicach dnia Świętego Andrzeja nastaje na ziemi niezwykły czas, czas przybywania „przybyszów znających przyszłość każdego z nas”. Dawno, bardzo dawno temu w przedostatni dzień listopada, a więc w wigilię imienin Andrzeja wszystkie panny chciały się dowiedzieć o swoim przyszłym losie. Stąd właśnie się wzięła tradycja ludowa wieczoru wróżb, pielęgnowana jest ona od prastarych czasów i przekazywana z pokolenia na pokolenie.

3. Piosenka „Wróżba czeka” (tekst własny B. Stącel-Winiarska, na melodię „Karuzela czeka”). Nauka „tańca obrzędowego” na melodię pląsu, tańczą wszystkie obecne dzieci: Chłopcy, dziewczęta, dalej bawmy się.

Wróżba na nas czeka, wzywa nas z daleka.

Starsi już poszli, a młodsi jeszcze nie (uczestnicy, stojąc w dużym kole lub w dwóch mniejszych kołach na zmianę wysuwają do przodu prawą i lewą nogę, akcentując postawienie stóp na piętach).

Hejże ha! Hejże ha! Śpieszcie się! Hej, hopsasa!

Wróżba toczy się, hej dalej, dalej do zabawy spieszmy się (bis) (na słowa „Hej, hopsasa” wszyscy trzymając się pod boki, podskakują trzy razy, a potem w prawo przesuwają się po obwodzie koła w podskokach – i drugi raz w lewo).

4. Wróżby. Na początku następuje losowanie kolorowych plakietek z kapelusza magika i przyklejenie ich dzieciom na koszulkach – niezależnie od przynależności grupowej.

Następnie przystępujemy do właściwej zabawy: o Wróżba z obierzyny – dzieci z żółtymi plakietkami rzucają skórkę z obranego jabłka przez lewę ramię za siebie; rzucone skórki mają przedstawiać pierwsze litery imion sympatii lub przyjaciela;

Scenariusze na różne okazje

Jesienne dekoracje  Cele ogólne: o nauka współpracy w grupie i dzielenia się efektami wspólnie wykonanej pracy; o kształtowanie systematyczności – wykonanie jednej pracy w ciągu kilku dni; o wzmacnianie relacji emocjonalnych z bliskimi poprzez własnoręczne wykonanie prezentu.  Cele szczegółowe: o wykonanie pracy rozłożonej w czasie; o budowanie związków emocjonalnych z bliskimi; o rozwijanie wyobraźni plastycznej dziecka.  Forma pracy: grupowa, indywidualna.

gotowe narzędzia

 Środki dydaktyczne: produkty marki Staedtler: forma do odlewów PE „Dekoracje jesienne”, masa plastyczna wysychająca pod wpływem powietrza (Fimo air basic) w kolorze białym, narzędzia do modelowania, farby, lakier błyszczący Fimo.  Przebieg zajęć: Pracę organizujemy w trzyosobowych zespołach. Każda grupa dostaje paczkę masy Fimo, formę oraz zestaw narzędzi do modelowania. Masa Fimo air jest masą modelarską o właściwościach podobnych do glinki. Jest bardzo miękka i plastyczna, dzięki czemu nawet małe dzieci mogą z niej swobodnie lepić dowolne kształty. Fimo air basic w 97% składa się z naturalnych substancji i jest całkowicie bezpieczna dla dzieci (co jest potwierdzone znakiem CE oraz EN 71). Masa Fimo air twardnieje pod wpływem powietrza (czas schnięcia zależy od grubości figurki, minimum to 24 godziny) – nie trzeba jej wypalać w piekarniku, co znacznie upraszcza używanie jej na zajęciach z dziećmi. Chociaż bardzo łatwo można usunąć masę Fimo, to lepiej zabezpieczyć stoły plastikowymi matami lub ceratą. Na stoliku powinno znaleźć się naczynie z odrobiną wody, którą dzieci mogą zwilżyć ręce, żeby uplastycznić masę, jeśli w trakcie pracy zacznie wysychać. Dzieci współpracują ze sobą, dzieląc masę najpierw na trzy równe części, a potem na mniejsze kawałki.

Następnie ugniatając masę, przygotowują ją do wylepiania figurek w formie. Ważne, aby masa Fimo dokładnie wypełniła foremkę, żeby wszystkie detale figurki zostały ładnie odwzorowane. Płaską część figurki starannie wygładzamy za pomocą narzędzi do modelowania, zbierając nadmiar masy.

Uwaga: Bardzo ważne jest, żeby uświadomić dzieciom, że wylepianie figurek jest podstawą do dalszych działań. Nie ma znaczenia, kto zrobił konkretną figurkę — wszystkie dzieci pracują razem i potem dzielą się wynikami swojej pracy. Istotne jest późniejsze malowanie i dekorowanie figurek, dzięki czemu każde dziecko nada im indywidualny charakter.

Po wylepieniu pierwszego zestawu, należy ostrożnie (masa jest jeszcze cały czas miękka), pod nadzorem i z pomocą nauczyciela, wyjąć figurki i delikatnie odstawić je to wyschnięcia. Następnie kolejne dziecko w grupie „przejmuje” wylepianie figurek, działając tak jak poprzednio, przy pomocy pozostałej dwójki. Kiedy już wszystkie dzieci wylepią formy, wyjęte figurki odstawiamy do wyschnięcia na 2-3 dni. Nie należy przyśpieszać suszenia poprzez np. posługiwanie się suszarką lub umieszczanie w pobliżu kaloryfera, ponieważ może to spowodować pęknięcia. Następnego dnia trzeba odwrócić figurki, żeby lepiej i bardziej równomiernie wysychały. Kiedy figurki są już zupełnie suche, należy je pokolorować farbami wodnymi. Na koniec można je pomalować lakierem błyszczącym, co zaWięcej o produktach Staedtler na stronie: www.kredkizabs.pl bezpieczy figurkę i nada jej piękne wykończenie. Z pomalowanych figurek dzieci mogą zrobić: magnesy na lodówkę (wystarczy przykleić klejem albo taśmą dwustronnie klejącą płaski magnes neodymowy), spinki do włosów, broszki, wiGDD spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, sp. k. siorki. Jedno opakowanie masy Fimo air basic (500 g) wystarul. Konstruktorska 9, 02-673 Warszawa czy na zrobienie trzech kompletów figurek z formy „DekoDział obsługi klienta tel. 22 566 77 21-23 racje jesienne”. 

52 52

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

blizejprzedszkola.pl Istnieją klocki, które doskonale rozwijają zmysły, uczą kolorów i kształtów, a przy tym pobudzają wyobraźnię oraz wspomagają rozwój ruchowy dziecka.

Są to klocki, które sprawiają dużo radości. Poznajcie Morphuny!

Lilianna Kędzierska

Morphun

MP 4361

– klocki inne niż wszystkie!

Fot. 1

Fot. 3

Fot. 4

 Cele: o kształtowanie sprawności manualnych; o tworzenie zbiorów: kształtów, kolorów, wzorów; o rozwijanie umiejętności wyrażania swojego zdania; o integrowanie grupy poprzez wspólną zabawę.  Przebieg zajęć: o Figura patrzy. Zabawa muzyczno-ruchowa: dzieci poruszają się po sali w rytm odgłosów tamburynu. Kiedy muzyka milknie, nauczyciel pokazuje klocek Morphun z wybraną figurą, a dzieci reagują we wcześniej umówiony sposób: kwadrat – kładziemy się na brzuszku; trójkąt – unosimy ręce nad głowę tworząc „czapeczkę”; prostokąt – stoimy na baczność; koło – wirujemy dookoła siebie z rozłożonymi rączkami. o Maluj i układaj. Praca indywidualna: prowadząca rozdaje dzieciom kartki z bloku rysunkowego oraz kilka klocków. Zadaniem przedszkolaków jest stworzenie własnej kompozycji, pracy plastycznej opartej na wybranych klockach Morphun (fot. 1). Nauczyciel ma przygotowane dwa tematy plansz zadaniowych:  Kartka z kolorami, gdzie zadaniem dzieci jest dopasowanie klocków Morphun do kolorów znajdujących się na planszy – dzieci mogą same kolorować (fot. 2).  Kartka z figurami gdzie zadaniem dzieci jest dopasowanie klocków Morphun do kształtów znajdujących się na planszy (fot. 3).

gotowe narzędzia

Fot. 2

 Uczestnicy: dzieci w wieku przedszkolnym.

o Morphunowe różności. Zabawa ruchowa: dzieci siedzą w kole. Prowadząca zaleca im, aby zapamiętały wylosowane przez siebie klocki Morphun. Na hasło: czerwone drzewko – wstaje dziecko, które wylosowało ten klocek i opowiada krótka historyjkę o swoim przedmiocie (np. Moje drzewko można spotkać na jesieni w parku. Jesienią jego listki mają taką czerwonawą barwę... itd.). To samo zadanie – tyle, że z innym klockiem, opowiada kolejne dziecko. Na hasło: sałatka różności – wszystkie dzieci biegają po sali i po dwóch minutach wracają na swoje miejsca. o Buduję wieżę. Zabawa konstrukcyjna: zadaniem dzieci jest stworzenie własnej wieży o przydzielonej tematyce. Mogą to być wieże z klocków, np. figury, kolory, motywy, cyferki (fot. 4). Po ukończeniu zadania, uczestnicy zabawy w rytm tamburynu spacerują po sali, a na hasło: wieża – wracają do swych budowli. o Zakończenie zajęć – podziękowanie za zabawę. 

Lilianna Kędzierska – psychopedagog, ukończyła studia w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, oligofrenopedagogiki oraz pedagogiki wczesnoszkolnej z terapią. Autorka licznych publikacji edukacyjnych, pracuje w firmie Nowa Szkoła jako nauczyciel-konsultant.

bliżej przedszkola  10.133 październik 2012

53

Scenariusze na różne okazje Emilia Sobczuk

Jesienne listki scenariusz zajęć dla dzieci objętych rocznym przygotowaniem przedszkolnym

gotowe narzędzia

D

zieci najszybciej i najefektywniej przyswajają informacje o środowisku naturalnym w bezpośrednim kontakcie z przyrodą. Dzięki wycieczkom poszerzają zasób słownictwa, poznają procesy i czynności związane z otaczającym je światem. Podczas obserwacji przyrody i zjawisk w niej występujących budzą się w dziecku przeżycia, które inicjują zadawanie pytań i pobudzają je do myślenia. Ułatwiają zapamiętywanie, ponieważ dziecko poznaje przyrodę wszystkimi zmysłami. Mając to na uwadze, opracowałam scenariusz, według którego dziecko pozna środowisko przyrodnicze – park (las), wybrane gatunki drzew, ich liście i owoce. Zajęcia te rozbudzą emocjonalny stosunek do przyrody, uwrażliwią na jej piękno, zachęcą dziecko do aktywnego poznawania otaczającego świata.  Cele: o utrwalanie zasad zachowania się w czasie wycieczek pieszych; o kształtowanie umiejętności prowadzenia obserwacji, zauważanie zmian zachodzących w przyrodzie i wiązanie ich z określoną porą roku; o dostarczanie wiadomości o środowisku przyrodniczym, rozpoznawanie gatunków drzew po liściach i owocach oraz nazywanie ich; o uwrażliwianie na piękno przyrody.  Metody: słowna, czynna, oglądowa.  Formy pracy: grupowa.

o Obserwacja przyrody jesienią. Spacer po parku w poszukiwaniu oznak jesieni. Wypowiedzi dzieci na temat wyglądu parku o tej porze roku i zauważonych zmianach (np. opadanie liści), określanie barwy liści, wyszukiwanie i nazywanie owoców drzew parkowych: przyporządkowywanie liści i owoców do odpowiednich gatunków drzew (dębu, kasztanowca, jarzębiny, klonu). o Szukamy jesiennych skarbów. Nauczyciel pokazuje dzieciom cztery duże papierowe torby. Wybrane dzieci odszukują po jednym liściu (dębu, kasztanowca, jarzębiny, klonu), które naklejają (przylepcem) na torby. Zadaniem dzieci jest znaleźć owoce tych drzew (żołędzie, kasztany, jarzębinę, skrzydlaki) i umieścić w odpowiednich torbach. o Bukiety. Układanie kolorowych bukietów z liści. Zadaniem dzieci jest wyszukanie liści w określonych barwach i utworzenie trzech bukietów: czerwonego, żółtego, brązowego.

Nauczyciel wiąże każdy z bukietów odpowiednim kolorem wstążki (czerwonym, żółtym lub brązowym). o Zbiór liści. Na zakończenie wycieczki dzieci zbierają małe listki z wymienionych gatunków drzew do prac plastycznych. Powrót do przedszkola. 

Inne ciekawe scenariusze i zabawy znajdziesz w „Przewodnikach metodycznych ze scenariuszami zajęć”

 Środki dydaktyczne: cztery duże papierowe torby, przylepiec.  Przebieg zajęć: o Powitanie. Przypomnienie dzieciom o zachowaniu bezpieczeństwa podczas wyjścia poza teren przedszkola: nieoddalaniu się od grupy oraz uważnym słuchaniu osób dorosłych; zapoznanie dzieci z celem wycieczki. W parku: przypomnienie o szanowaniu roślin i zwierząt; wskazanie miejsca, po którym dzieci mogą się bezpiecznie poruszać.

www.wszpwn.com.pl

54 54

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

opracowanych na podstawie publikacji „Kalendarz Przedszkolaka” Wydawnictwa Szkolnego PWN.

Emilia Sobczuk – absolwentka Wydziału Pedagogiki Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz Wydziału Pedagogiki Przedszkolnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej ZNP, współautorka „Przewodnika metodycznego ze scenariuszami zajęć do pakietu Kalendarz Przedszkolaka”.

Agnieszka Sęczek

Jesienne skarby zajęcia plastyczne przeznaczone dla pięcio-, sześciolatków  Cele ogólne: o rozwijanie pomysłowości i wyobraźni twórczej; o rozwijanie zainteresowań dzieci jesienną przyrodą; o wdrażanie dzieci do wypowiadania się na określony temat.

 Środki dydaktyczne: magnetofon, ilustracja przedstawiająca jesień, kosz z warzywami i owocami, materiał przyrodniczy – dary lasu, liście, patyczki, szyszki, owoce jarzębiny; dla każdego dziecka przybory plastyczne: kredki woskowe trójkątne PRIMO, plastikowe szablony owoców i warzyw, kartka A3 z naklejonym szablonem kosza wiklinowego.  Przebieg zajęć: Zajęcia poprzedza wycieczka do pobliskiego lasu lub parku. Dzieci obserwują przyrodę, rozpoznają drzewa, nasłuchują, jak wiatr porusza gałęziami drzew. Słuchają w ciszy ich szumu. Dostrzegają, nazywają kolory jesieni. Zbierają liście, ciekawe gałązki, korzenie, kasztany, owoce jarzębiny i przynoszą do przedszkola. o Zgadnij, co to jest. Zabawa przy akompaniamencie muzyki: dzieci siedzą w kole na dywanie, na środku stoi kosz pełen jesiennych skarbów (owoce, warzywa, kasztany, żołędzie). Na znak nauczyciela wskazane dziecko wybie-

DYNAMIC Sp. z o.o. www.dynamic-pigna.pl

tel. 22 7831919; poniedziałek-piątek 8-16

o Tańczące liście. Zabawa ruchowa z ćwiczeniami oddechowymi: dzieci otrzymują po jednym liściu, kładą go na dłoni i tańczą z nim w rytm słyszanej muzyki. Na przerwę w muzyce dmuchają na swoje liście. o Skarby jesieni. Zabawa plastyczna: nauczyciel rozdaje dzieciom kartki z naklejonymi sylwetami koszy. Dzieci odbijają liście, gałązki, kształty warzyw i owoców z plastikowych szablonów na kartce techniką „przecierania”.

gotowe narzędzia

 Cele szczegółowe – dziecko: o poznaje nową technikę plastyczną – frotaż; o rozpoznaje, nazywa, segreguje dary lasu, sadów i ogrodów (owoce, warzywa, liście, kasztany); o ćwiczy motorykę małą.

ra z kosza jesienny skarb, który mu się podoba i siada na swoim miejscu. Skarb wędruje w kole z rąk do rąk przy cichej muzyce. Gdy muzyka milknie, wędrówka „skarbu” kończy się. Dziecko nazywa to, co trzyma w rączkach. Zabawa trwa dotąd, aż wszystkie skarby zostaną nazwane.

Nauczyciel pokazuje szablony – sylwety owoców i warzyw, dzieci wypowiadają ich nazwy i określają kształt.

kredki szablony

Liść leży pod kartką siateczką naczyń do góry; boczną powierzchnią kredki przesuwamy energicznie po kartce, aby powstało odbicie faktury liścia; na krawędziach i na ogonku liść przyciskamy mocniej, aby utrwalić cały jego kształt.

Powstają kosze ze skarbami jesieni. Dzieci prezentują swoje prace i wypowiadają się na ich temat. 

Agnieszka Sęczek – nauczyciel dyplomowany plastyki z wieloletnim stażem. Pracuje z dziećmi edukacji wczesnoszkolnej, szkoły podstawowej i gimnazjum.

Absolwentka Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie – Instytut Kształcenia Artystycznego, kierunek – wychowanie plastyczne.

bliżej przedszkola  10.133 październik 2012

55

Scenariusze na różne okazje Agnieszka Sęczek

Jeż z gliny zajęcia plastyczne przeznaczone dla cztero-, pięciolatków

gotowe narzędzia

D

ziałania plastyczne pozwalają małemu twórcy oswoić się z nowym tworzywem plastycznym i poznać jego właściwości. Nowe techniki plastyczne angażują dziecko, wywołują emocje, wzmagają chęć do działania. Dzieci działają spontanicznie i żywiołowo. Przedszkolaki lubią ugniatać, zlepiać, dążą do formowania brył przestrzennych.

Scalanie z elementów to sposób przedszkolaków na lepienie z plasteliny drobnych form plastycznych. Podobnie formują małe figurki z gliny i innych mas plastycznych.  Cele ogólne: o poszerzenie wiadomości na temat środowiska naturalnego (wygląd jeża, jego sposób poruszania się i odżywiania, przygotowanie się do zimy); o doskonalenie umiejętności słuchania ze zrozumieniem; o kształcenie wrażliwości plastycznej dzieci; o ćwiczenie motoryki małej.  Cele szczegółowe – dziecko: o wie, jak wygląda jeż; o zna cechy charakterystyczne wyglądu jeża; o wie, w jakim środowisku mieszka i czym się odżywia jeż; o potrafi ulepić z glinki postać jeża.  Metody: o słowna – opis, rozmowa; o oglądowa – pokaz; o czynna – zadania plastyczne.  Formy pracy: praca z całą grupą, praca indywidualna.  Środki dydaktyczne: makieta jeża w naturalnym środowisku, film o życiu jeża, glinka plastyczna brązowa, suche patyczki pocięte na pięciocentymetrowe kawałeczki, wykałaczki, lakier bezbarwny.

DYNAMIC Sp. z o.o. www.dynamic-pigna.pl

tel. 22 7831919; poniedziałek-piątek 8-16

56 56

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

 Przebieg: o Tajemniczy gość. Dzieci siadają na dywanie wokół tajemniczego pudełka. Nauczyciel odkrywając pudełko, zapowiada, że przybył do przedszkola mieszkaniec z sąsiedniego sadu i nie może odnaleźć drogi do domu. Pyta dzieci, czy wiedzą, kto to taki (jeż wykonany z gliny i wykałaczek, siedzący w pudełku z mchem i liśćmi). o Jeż. Nauczyciel recytuje wiersz pt. „Jeż” Hanny Zdzitowieckiej. Nauczycielka omawia z dziećmi utwór. Zadaje pytania dotyczące jeża, jego wyglądu i środowiska, w jakim mieszka (potrafi zwinąć się w kulkę, zwraca uwagę na kształt ciała jeża, nosek, nóżki, kolczaste futerko). Dzieci odpowiadają na zadane pytania. Następnie oglądaj krótki filmu rysunkowy o życiu jeża. o Gliniany jeż. Nauczyciel rozdaje dzieciom glinkę plastyczną i zapowiada temat zajęć plastycznych – „Jeż z gliny”. Dzieci ugniatają glinkę rączkami, poznają tworzywo plastyczne.

Nauczyciel jeszcze raz przypomina dzieciom, jak wygląda jeż. Dzieci samodzielnie wykonują postać jeża z glinki plastycznej według swojego pomysłu, uwzględniają cechy charakterystyczne postaci. Przedszkolaki przyglądają się własnym pracom, opowiadają o swoich jeżach, bawią się nimi, przenoszą do kącika przyrodniczego. Ekspozycja prac w kąciku przyrodniczym.  Bibliografia: Marcinkowska K., Bryły i reliefy, Warszawa 1998.

Agnieszka Sęczek – nauczyciel dyplomowany plastyki z wieloletnim stażem. Pracuje z dziećmi edukacji wczesnoszkolnej, szkoły podstawowej i gimnazjum.

Absolwentka Uniwersytetu Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie – Instytut Kształcenia Artystycznego, kierunek – wychowanie plastyczne.

Zarządzanie przedszkolem W działalności przedszkoli występują dwie kategorie decyzji. Jedną tworzą decyzje kierownicze, np. wystawienie oceny, przyznanie nagrody.

Drugą grupę stanowią decyzje administracyjne, będące rozstrzygnięciem władczym, zawierające normy prawa administracyjnego, podlegające trybowi odwoławczemu i zaskarżeniu na podstawie Kodeksu postępowania administracyjnego.

Dariusz Skrzyński

Decyzje administracyjne dyrektora przedszkola Pojęcie decyzji administracyjnej Zgodnie z przepisem art. 104 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, dalej k.p.a., organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji. Organem administracji w przedszkolu jest dyrektor. Zatem jest on upoważniony do wydawania decyzji administracyjnych. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji. Jako cechy decyzji administracyjnej wskazuje się, że: o pochodzi ona od organu administracji publicznej, o jest czynnością podjętą w sferze zewnętrznej działania administracji, o ma jednostronny i władczy charakter, o odnosi się do zindywidualizowanego adresata i konkretnej sytuacji, o jest wydana na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego, o kształtuje sytuację prawną adresata, o proces decyzyjny jest sformalizowany i jego efekt przybiera określoną formę.

Decyzja administracyjna wiąże organ, który ją wydał, adresatów oraz inne organy. Jednakże moc wiążąca odnosi się wyłącznie w zakresie rozstrzygnięcia decyzji, a nie ustaleń będących podstawą tego rozstrzygnięcia.

W postępowaniu administracyjnym obowiązuje zasada pisemności (art. 14 § 1 k.p.a.), chociaż sprawy mogą być również załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes stron,

58

bliżej przedszkola  10.133 październik

a przepis prawa nie stoi temu na przeszkodzie. W takiej sytuacji treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji (art. 14 § 2 k.p.a.). Decyzja musi zostać doręczona stronom na piśmie (art. 109 § 1 k.p.a.). Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być zmieniona lub uchylona za zgodą strony przez organ administracji publicznej, który ją wydał, lub przez organ wyższego stopnia, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub jej zmianie i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

W celu stwierdzenia, czy dany akt administracyjny jest decyzją, badamy treść i konstrukcję, a nie nazwę (umieszczenie nagłówka „Decyzja” nie przesądza o tym, że rzeczywiście jest to decyzja administracyjna).

Wykaz decyzji administracyjnych dyrektora przedszkola Nie każda decyzja dyrektora będzie przybierała formę decyzji administracyjnej. Inne decyzje podejmowane przez dyrektora, jak np. decyzja w sprawie wysokości dodatku motywacyjnego, wyznaczenie opiekuna stażu, przydzielenia zadań wychowawczych, nie będą taką decyzją. Są to decyzje kierownicze (np. kadrowe) związane z zarządzeniem daną placówką. Decyzje administracyjne podejmowane przez dyrektora wynikają wprost z ustawy o systemie oświaty i z Karty Nauczyciela. Przepisy wskazują że dane

Zarządzanie przedszkolem Każda zmiana pociąga za sobą mnóstwo pracy, wdrażania i śledzenia przepisów, wcielania ich w życie.

Niesie też ryzyko, że nie wszystko zrobimy dobrze lub nie do końca odczytamy intencję ustawodawcy.

Agnieszka Czeglik

Co nowego w nadzorze pedagogicznym?

Z

nane jest już nam rozporządzenie z dnia 7 października 2009 r., którego celem jest wzmocnienie systemu nadzoru pedagogicznego ukierunkowanego na dokonywanie analizy i oceny jakości działalności edukacyjnej przedszkoli. Jednak w tym roku szkolnym po wakacjach na dyrektorów czekała niespodzianka w postaci projektu zmienionego rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego. Czy zmiana okaże się lepsza, korzystniejsza, efektywniejsza – czas pokaże.

13 lipca 2012 r. do uzgodnień i konsultacji społecznych skierowano trzy projekty rozporządzeń ministra edukacji narodowej. Zmiana dotychczasowych przepisów ma na celu dostosowanie wymagań dotyczących działalności szkoły oraz dokładniejsze określenie procedur sprawowania nadzoru pedagogicznego i ewaluacji prowadzonej przez kuratoria oświaty. Poprzez zmianę jednego z rozporządzeń nowe zadania otrzymają ponadto placówki doskonalenia nauczycieli, które zostaną zobowiązane do wspomagania pracy szkół. Zmiany w przepisach rozporządzenia w sprawie nadzoru pedagogicznego służą usprawnieniu działań prowadzonych w ramach nadzoru. Polegają one na modyfikacji opisów wymagań dotyczących działalności szkoły, służących przeprowadzaniu ewaluacji, doprecyzowaniu terminów i procedur działań podejmowanych przez wizytatorów w ramach ewaluacji zewnętrznej i kontroli oraz określeniu zakresu wspomagania realizowanego przez kuratorów oświaty.

Nadzór nadal składa się z trzech form: ewaluacji, kontroli i wspomagania.

Natomiast w przekazanym do konsultacji społecznych projekcie rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie z dnia 7 października 2009 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego znalazły się następujące punkty: rezygnacja z grupowania wymagań ewaluacyjnych w obszary, w projekcie doprecyzowano i zmniejszono liczbę wymagań, opisano je bez grupowania w obszarach oraz sformułowano odrębne wymagania wobec różnych placówek: o 12 wymagań wobec szkół i przedszkoli (dotychczas grupy I i II); o 11 wymagań wobec młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych; o 6 wymagań wobec specjalnych ośrodków wychowawczych; o 5 wymagań wobec placówek oświatowo-wychowawczych i placówek artystycznych; o 8 wymagań wobec placówek doskonalenie nauczycieli, bibliotek pedagogicznych i poradni psychologiczno-pedagogicznych (do tej pory IV grupa).

a

62

bliżej przedszkola  10.133 październik

Kącik muzyczny

Spotkanie z wiewióreczką Zabawy PLASTYCZNE i MUZYCZNO-RUCHOWE

Wiewióreczka (muz. T. Mayzner, sł. E. Szymański)

Wesoło

# 2G & 4

Sąsiadeczko, wiewióreczko, co masz oczka czarne.

Nie bójże się, pokaż w lesie, gdzie masz swą spiżarnię.

A

gotowe narzędzia

po- każ w le-sie, gdzie masz swą spi - żar - nię.

& e E e e e e E q. q A

D

cze-go chce-cie,

to wam dam. Fik- myk!

D

ee

D

Q

E E q

E Q.

Sąsiadeczko, wiewióreczko, co masz rudy pyszczek, tu na ziemię rzuć uprzejmie kilka ładnych szyszek.

G

Wszę-dzie mam,

G

tu

i

tam,

E E E E E E q

D

G

„Szyszki masz tu i tam, wejdź na sosnę, urwij sam.”

Fik-myk! Hyc, hyc!

Były szyszki, nie ma nic!

Hyc- hyc! Cze - go chce- cie, to wam dam.

 Zabawa muzyczno-ruchowa „Zbieramy zapasy”

 Zabawa muzyczno-ruchowa „Do dziupli”

o Pomoce: akompaniament w górnym i dolnym rejestrze.

o Pomoce: hula-hoop, akompaniament.

o Przebieg: dzieci-wiewiórki poruszają się podskokami po całej sali. Gdy usłyszą muzykę w rejestrze górnym, podskakują po szyszkę, gdy w rejestrze dolnym – zeskakują do przysiadu, aby podnieść orzeszek.

o Przebieg: dzieci-wiewióreczki tańczą po sali w rytm akompaniamentu. Gdy nastąpi przerwa w muzyce, wskakują do „dziupli” (hula-hoop). Kiedy ponownie usłyszą dźwięki, wyskakują z „dziupli” i tańczą po sali.

 Zabawa muzyczno-ruchowa „Jesienne porządki”

 Praca plastyczna „Wiewiórka”

o Pomoce: akompaniament w rejestrze górnym, średnim i dolnym.

o Pomoce: rolka po papierze toaletowym, pomarańczowa bibułka, pomarańczowa kartka ksero, klej/zszywacz, nożyczki, flamastry, ruchome oczka, kawałek czarnej plasteliny.

o Przebieg: dzieci-wiewióreczki postanowiły zrobić w „dziupli” jesienne porządki. Gdy usłyszą akompaniament w rejestrze:  górnym – unoszą rączki nad głowę i „omiatają sufit z pajęczyn”;  średnim – wyciągają rączki przed siebie i kolistymi ruchami „pucują okienka”;  dolnym – opuszczają rączki w dół i „zamiatają podłogę”.

 Zabawa muzyczno-ruchowa „Wyprawa po orzeszki” o Pomoce: akompaniament (wolno, szybko, podskoki), kawałek linki (lub inne np. skakanki, szarfy, laski gimnastyczne), orzeszki, opaski wiewiórek (niekoniecznie). o Przebieg: układamy ze sznurka trasę (trudność trzeba dostosować do możliwości dzieci). Przy jednym końcu stają wiewiórki, przy drugim kładziemy orzechy. Zadaniem wiewiórek jest zdobycie orzeszka – muszą pokonać trasę, poruszając się w rytm akompaniamentu – wolno, szybko, podskokami, krokiem marszowym, dostawnym – według ustaleń. Dzieci poruszają się pojedynczo lub parami (jedno dziecko z lewej, drugie z prawej strony sznurka).

74 74

7

D

Sąsiadeczko, wiewióreczko, co masz rude łapki, jeśli łaska, sypnij z góry orzeszków do czapki. „Dałabym nawet sześć, lecz co w zimie będę jeść?”

Fik-myk! Hyc, hyc!

Był orzeszek, nie ma nic!

E E e e e e e e e e e e ee q q eNie ebój- że się, Są- sia- de-czko, wie- wió- re - czko, co masz o- czka czar- ne.

D

D G # G E E & E E e eE e q q

#

„Wszędzie mam, tu i tam, czego chcecie, to wam dam.”

Fik-myk! Hyc, hyc!

Czego chcecie, to wam dam.

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

o Przebieg: rolkę po papierze smarujemy klejem i oklejamy pomarańczową bibułką (wystające końce bibułki zawijamy do środka). Z pomarańczowej kartki wycinamy pasek szerokości około 2-3 cm i długości rolki. Nacinając go dookoła, tworzymy postrzępioną kitę, przyklejamy dołem z tyłu rolki. Wycinamy dwa paseczki (łapki), które przyklejamy do boków wiewiórki. Z dwóch trójkątnych kawałeczków robimy uszka – przyklejamy je na górze rolki. Z kartki wycinamy kółko o średnicy około trzech centymetrów – przyklejamy na nim oczka (lub malujemy flamastrem), doczepiamy plastelinową kuleczkę (nosek), rysujemy wąsiki. Głowę przyklejamy do rolki – wiewiórka gotowa. Do stóp wiewióreczki można przykleić orzech lub szyszkę (najlepiej klejem na gorąco – osoba dorosła).

Pomysły dla artysty

Kwiaty na Dzień Nauczyciela 14 października przypada Dzień Nauczyciela. Aby podziękować pedagogom za pracę, przygotujemy kwiaty, którymi będziemy mogli ich obdarować.  Materiały: plastikowe tacki po czekoladkach, patyczki po lodach, kolorowy papier kserograficzny, zielony flamaster, klej introligatorski, nożyczki.  Wykonanie: Z tacek wycinamy foremki, a w ich wnętrzu przyklejamy kulki uformowane z papieru. W ten sposób powstaną korony kwiatów. Patyczki po lodach malujemy flamastrem i doklejamy do nich wycięte z papieru listki. Zamiast patyczków możemy użyć również wykałaczek do grilla. Końce patyczków smarujemy klejem, a następnie doklejamy do nich kwiaty.

Znaczek pocztowy Z okazji przypadającego na 18 października Dnia Poczty

Polskiej wykonamy znaczek pocztowy. Wspólnie z kolegami możemy także zrobić największy znaczek na świecie. W tym celu najlepiej użyć brystolu i podzielić się na role przy tworzeniu obrazka na znaczku.  Materiały: kolorowy blok techniczny, flamastry, klej do papieru, litery i cyfry samoprzylepne, nożyczki, dziurkacz.

gotowe narzędzia

 Wykonanie: Za pomocą dziurkacza wycinamy dookoła kartki ząbki, tak jak w prawdziwym znaczku. Z kolorowego papieru wyklejamy dowolny obrazek, np. dom, zwierzę lub krajobraz. Obrazek możemy również narysować flamastrami lub kredkami. W prawym górnym rogu wyklejamy z samoprzylepnych liter i cyfr kraj, z którego pochodzi znaczek oraz jego cenę.

Jesienne drzewo Drzewa pełnią bardzo ważną funkcję w życiu naszej planety. Chronią glebę, zatrzymują wodę, wydzielają tlen, dają schronienie wielu zwierzętom i dzięki nim krajobraz jest piękniejszy. Z pewnością każdy z nas lubi spędzać czas w parku, lesie, tam, gdzie rosną drzewa. 10 października obchodzimy Światowy Dzień Drzewa. Pamiętajmy, aby chronić drzewa, nie zrywajmy gałązek ani nie niszczmy ich kory. A jeśli to możliwe, postarajmy się czasem zasadzić własne drzewo.

 Materiały: plastikowy kubeczek, patyczki do grilla, kolorowy blok, klej introligatorski, nożyczki.  Wykonanie: Kubeczek odwracamy do góry dnem, a następnie wbijając do niego patyczki, tworzymy gałęzie drzewa. Z kolorowego papieru wycinamy liście i doklejamy je do gałęzi.

Wesoły Jeż

Światowy Dzień Ochrony Zwierząt obchodzimy 4 października.

Z tej okazji wykonamy zabawnego jeża, którym ozdobimy nasze pokoje lub przedszkola. Pamiętajmy, aby dbać o zwierzęta nie tylko w tym szczególnym dniu, ale również przez cały rok. Nasz jeż powstanie z plastikowej butelki, dlatego zanim wyrzucimy do kosza zużytą butelkę, zastanówmy się, co można by z niej zrobić. Z butelek można bowiem wykonać wiele ciekawych prac.  Materiały: plastikowa butelka, kolorowy blok techniczny, taśma obustronnie klejąca, nożyczki.  Wykonanie: Po dwóch bokach butelki przyklejamy wycięte z papieru łapki jeża.

Na głowie umieszczamy uszy i oczy. Nosem będzie nakrętka. Z wyciętych z kolorowego papieru trójkątów robimy kolce. Papierowe elementy zaginamy odrobinę, a do zagiętej części przyklejamy taśmę dwustronną.

Zamiast taśmy możemy użyć również kleju introligatorskiego. 

76 76

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

Katarzyna Michalec – autorka książek „Podnieś z ziemi i zrób”, „Malujemy palcami”. Współautorka książek: „Prace plastyczne rozwijające wyobraźnię dla młodszych przedszkolaków”, „Prace plastyczne rozwijające wyobraźnię dla starszaków”, „Przedszkolaki robią zwierzaki” oraz „Technika taka dla przedszkolaka”. Zajmuje się twórczością plastyczną.

blizejprzedszkola.pl Małgorzata Maćkowiak Ewa Stadtmüller

Przedszkolaki w weneckim lustrze

edukacja przez sztukę

M

Bal księżniczki  Materiały: lalka wycięta z tektury lub grubego papieru, papier, kredki lub kolorowe szmatki (najlepiej, by były to tkaniny bardzo ozdobne, lśniące), klej, włóczki, sznurki, nici, kolorowe paciorki i brokaty.  Wykonanie: Wyciętą z kartonu laleczkę ubieramy w papierowe lub szmaciane suknie. Wykonujemy ozdobne kapelusze i kolorowe peruki. Z kartonu robimy stelaże, na których można mocno udrapować tkaninę sukni. A chłopców namówmy do wykonania ozdobnych broszek, guzików i fikuśnych butów męskich. Tak ubrane lalki mogą posłużyć do przygotowania teatrzyku pudełkowego.

Potrzebna będzie scena, lampka podświetlająca scenę i... nauczyciel w roli reżysera (najlepiej wymyślić z dziećmi jedynie fabułę – dialogi przedszkolaki ułożą same). Naszym księżniczkom brakuje wspaniałego pałacu lub tylko sali balowej. Złotą bibułą możemy ozdobić przedszkolną salę; ze srebrnej folii zróbmy lustra. Z dwóch jednakowej długości, skręconych ze sobą kawałków miękkiej gąbki do ocieplania rur można wykonać wspólnie z dziećmi barokowe kolumny, ozdobione kwiatami z bibuły. Trzon i bazę kolumny robimy z pudełek tekturowych. Kolumny można pomalować.

Barokowe putta1 oprawione w ramy  Materiały: ramka wycięta z tektury, ksero rysunków barokowych aniołków, kredki, farba złota, klej, koraliki, koronki, makaron gwiazdki.  Wykonanie: Wycięte z tektury ramki zdobimy kawałkami koronek, koralikami, makaronem. Następnie malujemy złotą farbą ramkę, którą wykorzystamy do oprawienia putta samodzielnie namalowanego przez dzieci starsze lub wyciętego i pokolorowanego przez dzieci młodsze. Możemy także wykorzystać je do oprawiania lusterka.

Herb lub godło

gotowe narzędzia

onumentalna architektura pełna bogatych zdobień, sztukateria pokryta złotem, pyzate putta, amorki i aniołki zdobiące wnętrza – to tylko niektóre elementy charakterystyczne dla barokowego stylu, które mogą dostarczyć wielu inspiracji do zabaw z dziećmi. To także czas wspaniałej muzyki, dostojnych tańców i wymyślnych strojów. Chyba żadna dziewczynka nie oprze się możliwości przymierzenia szat księżniczek z niezwykle dużą liczbą halek na metalowych stelażach, a chłopców zauroczą zdobienia na okazałych guzikach czy broszach wpinanych w zdobne żaboty koszul.

 Materiały: papier, farby lub kredki.  Wykonanie: W oparciu o oglądane herby rodowe, herby miast czy inne próbujemy namalować własny herb, herb miasta, lub godło polskie (inwencja nauczyciela).

Kartusz2  Materiały: karton, gruby bawełniany lub papierowy sznurek, złota farba, makaron muszelki (płaskie, duże) lub autentyczne płaskie muszelki (muszelka może być namalowana na kartonie), klej „Magic”.  Wykonanie: Z tektury wycinamy owalny kształt, w środku pozostawiamy wolne miejsce na wklejenie zdjęcia babci lub dziadka. Smarujemy tekturkę wokół zdjęcia klejem i bawełnianym sznurkiem wykonujemy wzorki na naszym kartuszu (sznurki mogą zawijać się, okręcać na płasko lub przestrzennie). Następnie w jednym lub kilku miejscach przyklejamy muszelkę (klejem na gorąco). Sznurek malu-

1) Putta – motyw dekoracyjny w postaci dziecka, najczęściej chłopca. W okresie renesansu i baroku – rzeźba przedstawiająca uskrzydloną postać dziecka nawiązującą do Amora. Określenie stosowane także do postaci aniołków stosowanych w dekoracjach kościelnych w okresie baroku.

2) Kartusz – ozdobne obramienie herbu, emblematu, monogramu, napisu lub malowidła.

bliżej przedszkola  10.133 październik 2012

77

Sprzymierzeńcy w wychowaniu Wymiana informacji o dziecku pomiędzy przedszkolem a domem rodzinnym znajduje liczne uzasadnienia odsyłające do rozwoju dziecka, jego własnej i społecznej przyszłości.

Miejsce, środowisko życia i otoczenie społeczne pełni w tym procesie niezwykle doniosłą rolę.

Poznajmy się,

czyli o wymianie informacji

Maria Mendel

P

rzedszkole nie powinno ignorować granic ukształtowanych kulturą domu rodzinnego dziecka.

Nauczyciele nie mogą zapominać, że próg placówki przekroczyło dziecko konkretnych rodziców, członek określonej rodziny, uczestnik jej życia, codziennych problemów i trosk. Przedszkole, nie tracąc nic z własnej autonomii, powinno zatem szanować postawy, które w dziecku kształtuje dom, otwie-

A może by tak jako nauczyciel-sprzymierzeniec...

1

Podczas współpracy z rodzicami wychowanków nie koncentrować się na tym, co oni wiedzą, albo na tym, co myślę, że wiedzą. Niech najbardziej pochłania mnie to, co uważam, że powinni wiedzieć.

2 3

Zadbać, aby wiedza o dziecku docierała do wszystkich. I upewniać się, że do nich dotarła.

Okazywać swoją akceptującą wobec rodziców postawę. W swoim środowisku kształtować szacunek do rodziców oraz przekonanie, że są oni pierwszymi nauczycielami swoich dzieci i mają na nie największy wpływ.

4

Nie zapominać o roli rodziców w decydowaniu o dziecku. Rozmawiać z nimi, podejmując diagnozy i plany dalszego wspierania dziecka. Rodzice są kopalnią wiedzy o dziecku. Użytkując ją razem, naprawdę mu pomożemy.

5

Różnicować sposoby dzielenia się wiedzą. Inaczej pracować z rodzicem, który samotnie wychowuje dziecko. Z pewnością można mu dać jakieś wsparcie.

80

bliżej przedszkola  10.133 październik

rać się na nie i stwarzać sytuacje, w których może je poznawać, tym samym rozwijając podmiotowy charakter tożsamości przedszkolaka. Robi to nauczyciel, który – na przykład – inicjuje cykliczne (raz w tygodniu, miesiącu) indywidualne opowiadania dzieci o ważnych dla nich rzeczach przyniesionych z domu, o ulubionych miejscach, jakie mają w nim domownicy, o rodzinnych smakołykach, momentach znaczących dla całej rodziny; albo kiedy znajduje czas na wspólne oglądanie starych fotografii, drzew genealogicznych, itp.

Można na tej podstawie sformułować postulat nigdy niekończącego się, wzajemnego poznawania kultur, spontanicznego i nieuniknionego wiązania ich w procesie kształtowania tożsamości dziecka w toku edukacji przedszkolnej.

Ryszard Więckowski wiele pisał o potrzebie rodzicielsko-nauczycielskiej wymiany informacji o rozwoju dziecka, tłumacząc doniosłość jej roli w trafnym diagnozowaniu pedagogicznym. Nawet najbardziej skrupulatna praca i wytężone wysiłki nauczyciela nie są wystarczające dla podjęcia decyzji co do ograniczeń bądź możliwości rozwojowych dziecka. Wiedza o dziecku, zaczerpnięta od rodziców, pozwala na ukształtowanie diagnozy dającej podstawy do wspierania dziecka w rozwoju, a dalej – do efektywnego działania w przyszłości.

Wspólne z rodzicami diagnozowanie,

przybierające postać dzielenia się wiedzą o dziecku oraz doświadczeń związanych z wspieraniem jego rozwoju, wydaje się zatem jedną z najprostszych dróg do kształtowania dobrze funkcjonujących wspólnot przedszkolnych, mających na celu dbanie o dobro dziecka. Poprzez rozwój form współpracy można wypracować system wychowawczo-edukacyjny, sprawdzający się w rzeczywistości małego dziecka.

Wiedza o dziecku, zaczerpnięta od rodziców, pozwala na ukształtowanie diagnozy dającej podstawy do wspierania dziecka w rozwoju, a dalej – do efektywnego działania w przyszłości.

Przymierze zawarte na linii dom-przedszkole, charakteryzujące się zachowaniem własnej odrębności podmiotów wychowawczych, dbające o otwarcie na inność, wydaje się być idealnym rozwiązaniem. Tak mówi teoria. A jak wygląda praktyka?

Porozumiewanie się nauczycieli z rodzicami, rozumiane jako mało skompli-

Przedszkole otwarte na zmiany Monika Majewska

Kiedy coś buduję, to z kolegą współpracuję

Zapraszam do lektury pierwszego z cyklu scenariuszy, w których autorka skupiła się na rozwijaniu umiejętności społecznych. Cykl „Kiedy coś buduję, to z kolegą współpracuję” pomoże każdemu nauczycielowi zorganizować zajęcia kształtujące u dzieci właściwy obraz życia społecznego wraz z panującymi w nim relacjami i zasadami. Artykułowi Moniki Majewskiej towarzyszy scenariusz zajęć przygotowany przez Karolinę Gawlik – dotyczy on savoir-vivre, a więc dobrze koresponduje z tematyką naszego najnowszego cyklu.  Maria Broda-Bajak

gotowe narzędzia

wspomaganie rozwoju społecznego dziecka

Z

apewne każdy świadomy nauczyciel zdaje sobie sprawę z tego, że podczas codziennej pracy najistotniejsze jest, aby sprawiać dzieciom radość z poznawania świata. Wiemy, jak ważny jest wszechstronny rozwój dziecka, dlatego dokładamy wszelkich starań, by wzbogacać słownictwo dzieci, rozwijać umiejętność logicznego i twórczego myślenia, kształtować poczucie rytmu, uwrażliwiać na sztukę, czy też usprawniać sferę manualną. Nie możemy jednak zapominać o tym, że dla prawidłowego funkcjonowania dzieci w grupie rówieśniczej równie znaczące jest rozwijanie ich umiejętności społecznych. Współczesne dzieci bardzo dobrze radzą sobie z czynnościami intelektualnymi, jednak mają coraz więcej problemów z nawiązywaniem pozytywnych relacji z rówieśnikami.

Kiedy rozmawiam z rodzicami i wspominam, że ich dziecko nie podejmuje prób współpracy z kolegami, rodzice dumnie odpowiadają: moje dziecko jest indywidualistą, tak jak ja. Niestety taka postawa rodzica nie ułatwia życia nauczycielowi, a co gorsze – może bardzo negatywnie wpływać na zachowanie dziecka. Dlatego mając na uwadze dobro dzieci, powinniśmy więcej czasu poświęcać na edukację społeczną, którą można w naturalny sposób połączyć z innymi formami aktywności, w tym również intelektualnej.

Poniżej proponuję scenariusz zajęć, w którym dominuje praca zespołowa i wspólna zabawa, ale nie brakuje też okazji do utrwalenia pojęć matematycznych, nabywania sprawności manualnej oraz rozwijania ekspresji werbalnej, plastycznej i muzycznej.

82 82

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

W indiańskiej wiosce

scenariusz zajęć w grupie dzieci cztero- i pięcioletnich  Cele ogóle: o kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych (1.1-2); o wychowanie przez sztukę – muzyka i śpiew, pląsy i taniec (8.1-2); o wspomaganie rozwoju intelektualnego wraz z edukacją matematyczną (13.1).  Metody: o czynna (zabawy ruchowo-naśladowcze, zadania ruchowe do wykonania); o słowna (rozmowa, objaśnienia); o oglądowa (pokaz).  Formy: indywidualna, zespołowa, grupowa.  Środki dydaktyczne: o pióropusze z jednym piórkiem wykonane z papieru na poprzednich zajęciach (trzy kolory piórek – do podziału na grupy), piórka w trzech kolorach; o piórka z papieru (po 6 dla każdego dziecka); o koła hula-hoop i małe plastikowe obręcze; o ławeczka gimnastyczna, piłeczka pingpongowa i drewniana łyżka; o szary papier, pisaki, kolorowy papier, nożyczki, klej;

Przedszkole otwarte na zmiany Karolina Gawlik

 Przebieg zajęć:

Grzeczne słowa

o Dla każdego coś miłego. Zabawa ruchowa: dzieci siedzą w kole na dywanie. Podając sobie kolejno piłkę, mówią komplement osobie siedzącej po swojej prawej stronie.

scenariusz zajęć dla dzieci cztero-, pięcioletnich

gotowe narzędzia

 Temat zajęć: Jestem jak czarodziej – znam magiczne słowa!  Cele ogólne: o poznanie zasad kulturalnego zachowania i stosowania form grzecznościowych; o uświadomienie celowości dobrych zachowań między ludźmi; o uświadomienie, co to znaczy być kulturalnym; o kształtowanie umiejętności współpracy w grupie; o rozwijanie umiejętności wypowiadania się; o organizowanie sytuacji sprzyjających wykorzystaniu posiadanych umiejętności.  Cele operacyjne – dziecko: o wie, co znaczy być kulturalnym i stosuje zwroty grzecznościowe; o potrafi komplementować kolegę lub koleżankę; o zachowuje kulturę osobistą; o chętnie podejmuje aktywność zabawową i zadaniową; o podczas wspólnej zabawy dba o bezpieczeństwo swoje i kolegów; o słucha opowiadania i odpowiada na pytania nauczyciela; o słucha piosenki oraz powtarza słowa i melodię, śpiewa piosenkę; o liczy w zakresie 6 (segreguje, porównuje liczebność zbiorów, dodaje i odejmuje na konkretach); o zna i rozumie pojęcie po równo, tyle samo; o samodzielnie wycina i ozdabia koronę.  Metody pracy: praktyczne, słowne, oglądowe.  Formy pracy: indywidualna, zbiorowa.  Środki dydaktyczne: opowiadanie autorstwa K. Gawlik „Magiczne słowa”, płyta CD z muzyką do tańca, odtwarzacz, moneta, wyrazy do czytania globalnego (przepraszam, proszę, dziękuję), ilustracje przedstawiające powitanie i pożegnanie, piosenka pt. „Grzeczne słówka” (sł.: A. Galica, muz.: T. Pabisiak; z płyty „Ulubione piosenki przedszkolaka”, wyd. Soliton 2009), po trzy sylwety monet srebrnych i złotych oraz sylweta skarbonki, tamburyno, kartony konieczne do wykonanie koron, szablon, nożyczki, kleje, kredki, elementy do dekorowania (np. makaron, kasza, cekiny, wstążki, guziki, papier kolorowy, itp.).

84 84

bliżej bliżejprzedszkola przedszkola10.133 10.133październik październik

o Magiczne słowa. Wysłuchanie opowiadania „Magiczne słowa”, rozmowa dotycząca jego treści. Nauczyciel pyta, co wydarzyło się w tej historii, kto w niej występował oraz jakie szczególne słowa się w niej pojawiły. Następnie pyta dzieci, jakie inne „magiczne” słowa znają i kiedy się ich używa (na powitanie, pożegnanie). Prezentuje ilustracje i wspólnie z dziećmi określa, z kim i w jaki sposób można i należy się witać/żegnać, aby być uprzejmym i kulturalnym (z kolegą – „cześć”, z nieznajomym/starszym – „dzień dobry”, itd.). Tłumaczy też, że zasady dobrego wychowania to savoir-vivre. o Taniec proszony. Zabawa ruchowa: dzieci siedzą w kole twarzami do siebie i podają sobie kolejno monetę w czasie, gdy gra muzyka. Kiedy muzyka ucichnie – osoba, na którą wypadło (akurat ma monetę w dłoni), wstaje i uprzejmie prosi do krótkiego tańca kolegę lub koleżankę. o Ćwiczenia w liczeniu w zakresie 6. Nauczyciel przypina na tablicy sylwetę skarbonki oraz sylwety monet w kolorze srebrnym i złotym. Dzieci wspólnie z nauczycielem segregują je, porównują liczebność powstałych zbiorów i rozwiązują zadania (dodają i odejmują na konkretach – monetach, które trafiają do skarbonki). o Czytanie globalne słów. Nauczyciel prezentuje dzieciom plansze z wyrazami: proszę, przepraszam, dziękuję. Następnie rozkłada te kartki w różnych miejscach na podłodze w sali.

Dzieci poruszają się w rytm tamburyna. Na hasło: przepraszam, proszę lub dziękuję dzieci mają jak najszybciej znaleźć się obok odpowiedniej planszy. o Piosenka „Grzeczne słówka”. Nauczyciel prosi o wysłuchanie piosenki. Pyta, kto i w jakim celu używa „magicznych” słów. Następnie, metodą „fragmentami ze słuchu”, uczy dzieci refrenu. o Korona. Praca plastyczna: dzieci otrzymują szablon konieczny do wykonania korony, samodzielnie go wycinają i ozdabiają swoje prace, kolorując je i przyklejając różne elementy według uznania (guziki, piórka, papier kolorowy, itp.). Nauczyciel pomaga dopasować koronę odpowiednio do obwodu głowy dziecka. o Zakończenie zajęć. Zaproszenie wszystkich księżniczek i królewiczów na dywan, utrwalenie poznanych słów, próba stosowania ich odpowiednio do sytuacji – dzieci odgrywają samodzielnie lub z nauczycielem scenki i starają się dopasować jedno z „magicznych” słów do sytuacji, np. kiedy kogoś niechcący popchniemy w autobusie, kiedy chcemy przejść przez tłum, gdy coś kupujemy, gdy się witamy/żegnamy, itp. 

Karolina Gawlik – nauczycielka w grupie dzieci 5-letnich w Samorządowym Przedszkolu nr 175 w Krakowie.

Absolwentka Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie. Multiinstrumentalistka zarażająca dzieci swoją muzyczną pasją.

Jak się pokazać Wiele placówek borykających się z dopinaniem budżetu może się zastanawiać, czy specjalista do Public Relations jest im do czegoś potrzebny?

Czy nie lepiej zainwestować w szybką reklamę, przyciągnąć klientów i mieć problem z głowy?

I czym w ogóle jest ten modny od kilku lat PR?

Anna Jankowska

Placówka Rewelacyjna

public relations placówki przedszkolnej

T

ym, którym zależy na konsekwentnym budowaniu pozytywnego wizerunku, PR wraz z dobrym PR-owcem, jest niezbędny. A jeśli na razie przedszkola nie stać na specjalistę, to warto chociaż zrozumieć, czym jest PR i dlaczego nie można go lekceważyć.

Krystyna Wójcik (autorka „Public relations. Wiarygodny dialog z otoczeniem”) przekonuje, że PR jest działaniem zaplanowanym, świadomym i długofalowym. Chodzi w nim konkretnie o budowanie relacji z bliższym i dalszym otoczeniem przedszkola, uwzględniając przy tym opinię odbiorców (rodziców), ich zdanie, nastroje i uwagi kierowane pod adresem placówki. Dlatego wszystkim powinno zależeć na informacji zwrotnej, na konstruktywnej krytyce podejmowanych przez placówkę (lub konkretnie dyrekcję) działań. Tak jak nauczyciele są po to, by wychowywać dzieci, tak otwarta placówka powinna być świadoma i gotowa do samowychowania w imię tworzenia pozytywnego wizerunku i budowania marki. Działania PR-owe mogą to w prosty sposób umożliwić lub chociaż ułatwić. Pod warunkiem oczywiście, że są prowadzone w odpowiedni sposób. Warren Buffet powiedział: Na swoją dobrą opinię musimy pracować 20 lat. Wystarczy 5 minut, by ją utracić.

86

bliżej przedszkola  10.133 październik

Termin public relations oznacza mniej więcej „relacje społeczne”. Tylko że są one pojmowane bardzo szeroko, dlatego jednej definicji nie ma. Bo przecież relacje społeczne mogą dotyczyć emocji, komunikacji, kryzysu. Mogą być bardziej lub mniej formalne, bardziej lub mniej zacieśnione, mogą też oczywiście być całkowicie zaniedbane czy ignorowane. Od kilkudziesięciu lat PR (choć kiedyś tak się nie nazywał) systematycznie wkracza do świata polityki, biznesu i świadomości społecznej.

Relacje te są czymś, na czym właściwie bazować powinna (i w większości przypadków bazuje) każda placówka.

Dobrze prowadzony PR kształtuje pożądany wizerunek i ma za zadanie: o informować o aktualnościach i zmianach – niedoinformowany rodzic to niezadowolony klient. Jemu zależy na tym, by wiedzieć, co się dzieje w ciągu dnia z dzieckiem i ogólnie, co się dzieje w placówce. Gazetka przedszkolna, strona internetowa, rozmowa – to wszystko wymaga nakładów energii, ale procentuje na każdym kroku; o jawić placówkę jako spójną całość – jedna placówka, jedna dyrekcja, która wie, czego chce i ma wizję funkcjonowania przedszkola teraz i w przyszłości oraz zespół mówiący jednym głosem. Silna osobowość lidera to ważny element w tej pracy, bo dyrekcja reprezentuje całą placówkę. Jeśli

będzie to znudzona, zakompleksiona osoba, z pewnością rodzice przypiszą jej cechy całemu zespołowi. I grono pedagogiczne też chętniej i kreatywniej będzie współpracować z kimś, kto mocno stąpa po ziemi i potrafi kierować (komunikować się) z zespołem i otoczeniem; o utrzymywać kontakty z lokalną społecznością i mediami – informując o ciekawych, ważnych dla placówki wydarzeniach w sposób świadomy, długofalowy. Jeśli zachodzi taka konieczność, osoba odpowiedzialna za PR powinna też umieć lobbować w odpowiednich środowiskach (mediach również) na rzecz spraw ważnych dla przedszkola.

PR wewnętrzny i zewnętrzny Sprawny dyrektor przedszkola musi mieć cechy PR-owca. Choćby po to, by kształtować wizerunek placówki według własnego pomysłu. Bo, że wizję i pomysł na jej prowadzenie ma, jest oczywiste! Kreatywność i elastyczność są podstawą dobrego PR-u, który powinien być realizowany zarówno wewnątrz placówki, jak i na zewnątrz.

Wewnętrzny PR to nic innego jak budowanie relacji z pracownikami. Badania dowodzą, że im zależy w głównej mierze na płynnym i klarownym prze-

O diabełku, który odważył się śmiać ks. Mieczysław Maliński

O diabełku, który odważył się śmiać

W niebie i w piekle

część II

– A więc, niech dzieci i dorośli boją się i niech nienawidzą – powtórzyła poczwara.

– Kogo? – Lucyfer jeszcze raz chciał wiedzieć dokładnie.

– Wszystkich i siebie! Policjanta, wojskowego, sąsiada. Mąż – żony, żona – męża. Dzieci – rodziców, rodzice – dzieci.

Wszyscy – wszystkich! Wtedy ludzkość będzie przypominała dziką bandę. Hołotę, nie społeczeństwo!

Poczwara jeszcze chciała coś mówić, tylko naraz z głębi sali wystrzelił okrzyk: – To już było! Już wszystko było! Ludzie mają tego dość!

Nie dadzą się znowu nabrać na te metody!

Lucyfer podniósł się z najbrzydszego fotela, żeby dostrzec tego, kto to powiedział, i zawołał: – No to chodź tutaj! Chodź, jak masz inny pomysł.

Przez tłum diabłów zaczęła przeciskać się jakaś postać.

Ale poczwara nie chciała schodzić z podium. Zaczęła coś wykrzykiwać, wymachiwać rękami, lecz nikt nie wiedział, o co jej chodzi, bo całe piekło wołało: – To już było!

Na znak Lucyfera do poczwary podeszło dwóch diabelskich drabów, którzy wzięli ją pod ramiona, podnieśli w górę i usunęli z podium. Na jej miejscu pojawił się szatan wywołany przez Lucyfera.

Był zadziwiającym szatanem. Elegant, wytwornie ubrany,

92

bliżej przedszkola  10.133 październik

pod muchą, we fraku, w modnych błyszczących butach.

Tylko spod mankietów koszuli wysuwały się od czasu do czasu wylakierowane straszne pazury. A kiedy zaczął mówić, błysnęły kły, takie jak rzadko można oglądać nawet w gębach szatańskich.

Lucyfer powiedział: – Mów. Krótko. Jak chcesz zniszczyć człowieka? Jak chcesz zniszczyć ludzkość?

Ten zaczął mówić: – Mój poprzednik w jednym się nie mylił. Trzeba zacząć od dzieci. Ale nie odbierać wolności, tylko dać im pełną wolność.

– Jak to? – Lucyfer mu przerwał. – Chcesz im zachować wolność?

– No, powiedzmy, dać im nie wolność, ale samowolę, pełną bezkarność – uśmiechnął się ironicznie elegant. – Niech dzieci robią, co chcą. Niech im będzie wszystko wolno. Co im się tylko zechce. Co im się spodoba. Co im przyjdzie do głowy.

– To coś nowego – mruknął Lucyfer.

– I niech będą bezkarne. Niech dzieci nie mają żadnych nakazów ani zakazów. Żadnych upomnień, ostrzeżeń. Żadnej prośby ani groźby. Ani ze strony rodziców, ani ze strony dziadków. Niech sobie wyrywają zabawki z rąk, niech się biją, przezywają, kopią, plują. Niech zabierają nie swoje

Ogłoszenia

Polski Instytut Montessori zaprasza na

studia podyplomowe i roczne kursy z zakresu pedagogiki Marii Montessori

Kursy roczne

(Warszawa, Kraków, Gdańsk, Wrocław, Pobiedziska koło Poznania):

Miejskie Przedszkole nr 1 im. Małego Księcia w Hrubieszowie zaprasza do udziału w ogólnopolskim konkursie plastycznym

Moje miasto w moich oczach Konkurs przeznaczony jest dla dzieci w wieku od 3 lat do 6 lat oraz uczniów klas „0” ze szkół podstawowych.

Termin nadsyłania prac: 31 października 2012 więcej informacji www.blizejprzedszkola.pl/konkursy

 program przedszkolny (dzieci 2,5-6 lat) składa się z 252 godzin

zajęć i 200 godzin praktyk w placówce montessoriańskiej;  program szkolny składa się z 228 godzin wykładów i ćwiczeń.

Studia podyplomowe (kwalifikacyjne, trzysemestralne):

 edukacja przedszkolna Montessori;  edukacja szkolna Montessori;  edukacja przedszkolna i szkolna Montessori.

Zgłoszenia:

Sekretariat Polskiego Instytutu Montessori ul. Mozarta 4 02-736 Warszawa tel.: 781 693 705 Przedszkole nr 70 „Tęczowa Kraina” we Wrocławiu zaprasza do udziału w ogólnopolskim konkursie plastycznym

Moje magiczne drzewo Konkurs przeznaczony jest dla dzieci w wieku 4 i 5 lat.

Gabinet Terapeutyczny dla Dzieci i Młodzieży – oligofrenopedagog – neurologopeda – terapeuta SI

Kraków, ul. Marzanny 4a tel. 660 425 836

zaprasza

Wydział Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu Pracownia Edukacji Przedszkolnej i Wczesnoszkolnej Uniwersytetu Zielonogórskiego ogłasza ogólnopolski konkurs na pamiętniki pod tytułem:

Moje doświadczenia edukacyjne i zawodowe jako nauczyciela wczesnej edukacji Zapraszamy dyplomowanych nauczycieli przedszkolnych oraz nauczycieli klas 1-3 szkoły podstawowej do udziału w ogólnopolskim konkursie na pamiętnik i podzielenia się przemyśleniami oraz refleksjami na temat swojej drogi edukacyjnej i życia prywatnego. Pamiętniki dowolnej objętości, dostarczone w formie czytelnych rękopisów lub wydruków komputerowych wraz z dołączonym plikiem zapisanym na nośnikach (CD, pendrive). Nagrody: I nagroda – 4000 zł, II nagroda – 3000 zł, III nagroda – 1000 zł, 10 wyróżnień – nagrody książkowe. Termin składania prac upływa 30 października 2012 r. Prace należy przesłać na adres: Uniwersytet Zielonogórski, Wydział Pedagogiki, Socjologii i Nauk o Zdrowiu, dr Anetta Soroka-Fedorczuk, al. Wojska Polskiego 69, sekretariat, pok. 225 z dopiskiem: „Konkurs na pamiętniki dyplomowanych nauczycieli wczesnej edukacji”.

więcej informacji: www.blizejprzedszkola.pl/pamietnik-nauczyciela Przedszkole Publiczne w Rogowie zaprasza do udziału w ogólnopolskim konkursie plastycznym

Złota jesień Prace będą oceniane w trzech grupach wiekowych: 3-, 4-latki, 5-latki, 6-latki.

Termin nadsyłania prac:

Termin nadsyłania prac: 30 października 2012

30 października 2012

więcej informacji www.blizejprzedszkola.pl/konkursy

więcej informacji www.blizejprzedszkola.pl/konkursy

Szanowni Państwo!

Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą” zwraca się z prośbą o pomoc dla podopiecznego Piotra Pierchały. Piotruś ma 7 lat i cierpi na mózgowe porażenie dziecięce. Nadal jest szansa, by chłopczyk zaczął sam chodzić. Aby tak się stało, dziecko powinno uczestniczyć w turnusach rehabilitacyjnych. Mogą Państwo sprawić, by chłopczyk poczuł się samodzielny, krocząc na własnych nogach. Każda wpłata spowoduje, że pojawi się szansa wyjazdu Piotrusia na intensywną rehabilitację w formie turnusu. Jego koszt to około 5000 zł.

więcej ogłoszeń o konkursach na www.blizejprzedszkola.pl/konkursy  Przedszkole Bajkowy Świat Jasieniec „Ziemia nasza planeta”  Przedszkole Miejskie” nr 12 Mielec „Ilustracja do przeczytanej bajki dla dzieci”  Zespół Szkół nr 13 – Oddział Przedszkolny przy SP 15 Jastrzębie-Zdrój „Moja ulubiona postać z utworów Marii Konopnickiej”  Europejskie Przedszkole Klub Kubusia Puchatka Wrocław „Mój Święty Mikołaj”  Miejskie Przedszkole nr 57 Katowice „Świąteczna kartka”  Przedszkole Sopotnia Wielka „Z komputerem za pan brat!”  Samorządowe Przedszkole nr 115 Kraków „Przedszkolaku! Zaprojektuj swój znaczek odblaskowy”  Przedszkole Prowadzone przez Zgromadzenie Sióstr Świetej Elżbiety Otyń „Matka Boża Różańcowa”  Miejskie Przedszkole nr 39 Katowice „Kolorowa książeczka”  Przedszkole nr 43 Lublin „Zaczarowany świat baśni Andersena”  Przedszkole 24 Racibórz „Jesienne drzewo”  Samorządowe Przedszkole nr 92 Kraków Konkurs Grafiki Komputerowej „W jesiennym koszyku smakołyków bez liku”  Samorządowe Przedszkole 131 Kraków „Jesień wokół nas”  Gminne Przedszkole Leg Probostwo „Szanuj las - to nasze wspólne dobro”  Europejskie Przedszkole Klub Kubusia Puchatka IV Kiełczów „W tajemniczym ogrodzie”  Europejskie Przedszkole Klub Kubusia Puchatka Wrocław „Najpiękniejsza dynia Hallowen”  Miejskie Przedszkole nr 39 Katowice „Pamiątka z wakacji”  Przedszkole nr 1 Myszków „Bezpieczny Przedszkolak”

94

bliżej przedszkola  10.133 październik

Jeżeli mogą i chcą Państwo pomóc Piotrusiowi, prosimy kierować wpłaty na poniższe konto: FUNDACJA DZIECIOM „ZDĄŻYĆ Z POMOCĄ” 01-685 WARSZAWA UL. ŁOMIAŃSKA 5 Nr konta: 61 1060 0076 0000 3310 0018 2660 z dopiskiem: 3663 Piotr Pierchała – darowizna na pomoc i ochronę zdrowia W imieniu własnym i mamy Piotrusia dziękujemy za każdy Państwa gest!

Pod prąd...

Bogusław Śliwerski

Jak to łatwo być nauczycielem...

P

raca nauczyciela przedszkola czy kształcenia zintegrowanego jest w opinii publicznej czymś banalnym, łatwym, niewymagającym specjalnego wykształcenia, doświadczenia i osobowości.

Postrzega się ten zawód jak coś w rodzaju opieki zastępczej dla dzieci w czasie, gdy rodzice maluchów muszą chodzić do pracy. Oczywiście, rodzice są zawodowcami – budowniczymi, magazynierami, przedsiębiorcami, inżynierami, bankowcami, rolnikami, lekarzami, itd., tak więc oni pracują naprawdę, oni coś wytwarzają, wykonują konkretne usługi, sprawują nad kimś nadzór, są odpowiedzialni i zajęci. A nauczyciele? No gdzież tam, wolne żarty. Co za pytanie? Rodzice naszych podopiecznych nie mają tylu dni urlopu, tak małej liczby godzin na wykonywanie swoich zadań, oni po prostu ciężko pracują. Oni nawet musieli skończyć jakąś szkołę zawodową, średnią lub wyższą, gdzie wymagano od nich konkretnej wiedzy i umiejętności. Oj, to był dla nich ciężki okres, czas wytężonego wysiłku, kucia i ćwiczenia, no i zdawania bardzo trudnych egzaminów.

Nie to co pedagodzy wczesnoszkolni, którzy nawet studia mieli proste i przyjemne, pozbawione jakiegokolwiek trudu, nie wspominając już o łatwości egzaminów. Dostrzegają to od lat ministrowie edukacji, którzy zezwalają w wyjątkowych okolicznościach na zatrudnianie w przedszkolach osób bez kierunkowego wykształcenia, zobowiązując je do Burmistrz jednej z gmin to nawet wysłał do nauczycieli uzupełnienia braków w trakcie wykonywania obopismo z prośbą, by w związku z trudną sytuacją wiązków zawodowych. Jak ktoś nawet studiował pedagogikę edukacji elementarnej, to może pracofinansową gminy pisemnie wyrazili zgodę wać w przedszkolu, podobnie jak wykształceni pena przesunięcie terminu wypłaty podwyżki i zrzekli się dagodzy po studiach z pedagogiki przedszkolnej mogą pracować w szkołach podstawowych. A zaprzysługujących im z tego tytułu należnych odsetek... tem, co to za praca, co to za zawód, skoro wykonywać może go każdy? Psychologię trzeba studiować pięć lat w ramach studiów ciągłych, a pedagogikę przedszkolną można sobie „dorobić” po innym kierunku studiów nienauczycielskich, w ramach studiów podyplomowych. Można pracować na zasadzie bycia przyuczonym.

Po co kształcić, oczekiwać, wymagać, jeśli nie ma ku temu powodu? Nauczyciele na tym poziomie edukacji przychodzą do przedszkola czy szkoły na zaledwie kilka godzin dziennie i po krótkim czasie pobytu w takim „figloraju” wychodzą do domu szczęśliwi i wypoczęci. Nie ma co się dziwić, że zgodnie z opinią wrogo nastawianego do nich ludu, tacy pedagodzy tylko bawią się z dziećmi, nawet nie muszą im czytać, bo są od tego e-booki (cyfrowe przedszkola i szkoły), coś wspólnie sobie pośpiewają lub też nie, bo można dzieciom włączyć telewizor lub rozdać MP4, itp. Jak się zmęczą lub znużą dziećmi czy przestrzenią, to niezależnie od pogody i tak muszą codziennie, przynajmniej na godzinę, udać się z dziećmi na spacer, do ogródka czy na plac zabaw. Tam posiedzą sobie na ławeczce, poplotkują z koleżankami, żeby w tym czasie podopieczni mogli swobodnie biegać, zjeżdżać czy skakać na zakupionych przez gminę urządzeniach (tory przeszkód, zjeżdżalnie, wiszący most, wietnamska kładka, itp.). Żyć, nie umierać! Jaka praca, taka płaca. Trudno, by społeczeństwo płaciło nauczycielom za taki raj, rekreację. Burmistrz jednej z gmin to nawet wysłał do nauczycieli pismo z prośbą, by w związku z trudną sytuacją finansową gminy pisemnie wyrazili zgodę na przesunięcie terminu wypłaty Prof. dr hab. Bogusław Śliwerski – profesor zwyczajny Chrześcipodwyżki i zrzekli się przysługujących im z tego tytułu należnych jańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie i Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie; wiceprzewodniczący Komitetu Nauk Peodsetek. Ciekawe, że do siebie ani do pracowników urzędu listu tej dagogicznych PAN oraz Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego. treści nie wysłał. Oni w końcu pracują naprawdę. Oni nie mają czaJego zainteresowania naukowe koncentrują się na pedagogice su na zabawy przeplatane ciągłymi świętami, feriami i wakacjami. ogólnej, teorii wychowania, współczesnych kierunkach pedagoCiekawe, czy z okazji Dnia Edukacji Narodowej złoży chociaż nagiki i pedagogice wczesnoszkolnej oraz problemach kształcenia pedagogów. uczycielom życzenia? Czy może też im się nie należą?  bliżej przedszkola  10.133 październik 2012

95

Z życia przedszkolaków

Obrazy z dzieciństwa

W

pamięci dorosłych ludzi znajdują się różne obrazy z dzieciństwa. Utrwaliły się one dzięki sile uczuć, a ta wynikała ze znaczenia, jakie dla konkretnego dziecka miało określone przeżycie. Dobrze wiemy, że dzieci (jak i w ogóle ludzi) cechuje nie tylko różny poziom wrażliwości, ale też odmienne sposoby reakcji na takie samo zdarzenie.

Pamięć ludzka przechowuje obrazy o różnych barwach oraz odcieniach. Jedne z nich są jasne i kolorowe, inne o zabarwieniu niejednoznacznym, nieco rozmytym, a jeszcze inne ciemne. Te ostatnie z biegiem lat nieco jaśnieją. Dzieje się tak głównie dzięki reinterpretacji zdarzeń przez osoby dorosłe. Bowiem w wieku dojrzałym staramy się uwzględnić rozmaite okoliczności minionego zdarzenia, wniknąć w motywacje osób w nim uczestniczących, a ponadto sam upływ czasu „odbarwia” pamięć.

Szczególnymi śladami pamięci z dzieciństwa są obrazy, na których osoba dorosła wykonuje jakąś czynność zaskakującą dziecko i wywołującą w nim konflikt. Czasem czynność ta jest utrwalona w postaci statycznego obrazu, a niekiedy przyjmuje postać dynamiczną, jak fragment filmu. Natomiast konflikt jest zawsze taki sam: jest to konflikt intrapsychiczny (wewnętrzny) pomiędzy zaufaniem do dorosłej osoby a rozczarowaniem jej zachowaniem. Pamiętajmy, że zaufanie małych dzieci do osób, które darzą miłością, jest totalne, toteż jego zachwianie bywa bolesne. To ból psychiczny utrwalił obraz w pamięci. Oto kilka zdarzeń, o których niedawno mi opowiedziano.

U jednego dorosłego mężczyzny zachował się w pamięci następujący obraz: w domu znajdowało się duże akwarium z rybkami. Kiedy był czterolatkiem, pewnego dnia zaczął wbijać gwóźdź w szklaną ściankę akwarium. Szkło pękło, a jego tata podniósł rybki z podłogi, wrzucił je do ubikacji i spłukał. Tyle obraz. Dlaczego chłopiec chciał wbić w akwarium gwóźdź – nie wiadomo. W pamięci utrwaliły się rybki wrzucone do ubikacji i to, co wydarzyło się bezpośrednio przed tym.

Inne zdarzenie opowiedziane przez dorosłą kobietę: w odwiedziny przyjechała ulubiona ciocia, a ona jako siedmioletnia dziewczynka chciała zrobić jej niespodziankę – do pokoju przeznaczonego dla gościa wpuściła swoją ukochaną świnkę morską. Ciocia zauważyła zwierzątko przed samym zaśnięciem, przestraszyła się, chwyciła je i wyrzuciła za okno. Myślała, że to mysz i chciała być zarówno dzielna, jak i taktowna wobec gospodarzy. Zapytana przez siostrzenicę podczas śniadania, czy ucieszyła ją niespodzianka – opowiedziała o zdarzeniu. Dziewczynka zwymiotowała. W pamięci zachował się taki obraz: ciocia mówi, świnka wylatuje przez okno, a dziecko wymiotuje na stół.

I jeszcze inne zdarzenie, które miało miejsce na wsi zaraz po żniwach: ławica polnych myszy ucieka z pola i usiłuje dostać się do wnętrza chaty. Są już w kuchni. Wtedy tata zadeptuje jedną mysz, inne uciekają. Taki obraz pozostał w pamięci dorosłego mężczyzny.

A oto inny obraz: chłopiec z rodzicami w samochodzie. Przed nimi jedzie samochód, z którego w pewnej chwili zostaje wyrzucony duży pies. Tamten samochód przyśpiesza, pies przez pewien czas biegnie wzdłuż auta, w którym chłopczyk jedzie z rodzicami. Dziecko widzi zziajany pysk, widzi oczy psa. Chłopiec zaczyna płakać, rodzice jadą dalej. Zapominają o zdarzeniu. Ale dziecko, które nadal istnieje w dorosłym mężczyźnie (w każdym z nas pozostają ślady dziecka, jakim byliśmy) – pamięta.

W pamięci wielu dorosłych osób zachowały się zbliżone pod względem znaczenia obrazy zdarzeń. I jakkolwiek żal do rodziców przeminął, a niektórych przykrych zdarzeń nie można było uniknąć, to jednak nazbyt często my, dorośli, nie zwracamy uwagi na to, że trudną sytuację należało Irena Obuchowska – profesor zwyczajny psychologii związany rozwiązać inaczej. I reagujemy bezmyślnie, raniąc uczucia dziecka z Uniwersytetem im. A. Mickiewicza w Poznaniu. Jej zainteresowai wywołując u niego wewnętrzny konflikt. A przecież nasze dzieci nia dotyczą problemów z zakresu psychologii klinicznej dzieci oraz pedagogiki specjalnej, w tym szczególnie zaburzeń emocjonalnych chcą być z nas dumne, pragną wierzyć w naszą dobroć i mądrość. oraz odmienności rozwojowych w okresie dzieciństwa i adolescenI jeżeli zdarzy się, że „nas poniosło”, to porozmawiajmy z dzieckiem cji, problematyki rodziny jako środowiska wychowawczego, problemów związanych z edukacją i integracją, zagadnień odnoszących o tym, co zaszło, pożałujmy swojego czynu. Dobrym słowem możsię do autonomii i podmiotowości w wieku rozwojowym. na zmienić barwę nie jednego smutnego obrazu z dzieciństwa. 

96

bliżej przedszkola  10.133 październik