IDD-richtlijn: regels in het belang van de klanten Focus op verzekeringsproducten zonder beleggingscomponent
De FSMA Dit is een brochure van de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA), een autonome openbare instelling die in opdracht van de overheid verschillende taken van algemeen belang uitvoert. De FSMA streeft naar een financieel stelsel ten dienste van de samenleving dat vertrouwen inboezemt en consumentenbelangen centraal stelt. Ze zorgt ervoor dat u er als consument kan op vertrouwen dat u correcte financiële diensten worden verleend en dat u toegang heeft tot transparante en open markten, zodat u producten kan kopen die aansluiten bij uw verlangens en behoeften.
Inhoudsopgave Wat is de IDD-richtlijn?
2
Voor het sluiten van een verzekeringsovereenkomst
6
Bent u een niet-professionele klant of een professionele klant? Welke zijn uw verlangens en behoeften? Welke informatie moet u op voorhand ontvangen?
7 7 9
Permanente verplichtingen voor de distributeurs
16
Belangenconflicten voorkomen Regels voor vergoedingen naleven Klachten behandelen
17 18 19
Drie fundamentele beginselen om te onthouden
1
20
Wat is de IDD-richtlijn?
De afkorting IDD staat voor Insurance Distribution Directive. Dat is de Europese richtlijn die de distributie van verzekeringsproducten regelt. Ze voert een regelgevingskader in dat klanten beter moet beschermen. De IDD bevat regels over de informatie die verstrekt moet worden, alsook gedragsregels voor alle verzekeringsdistributeurs. Deze brochure overloopt de belangrijkste gedragsregels en informatievereisten die verzekeringsondernemingen en -tussenpersonen moeten naleven wanneer ze in België verzekeringen distribueren aan niet-professionele klanten. Merk op dat deze brochure enkel verzekeringsproducten bespreekt die geen IBIP’s zijn 1 . Een IBIP is een Insurance Based Investment Product of een verzekering met een beleggingscomponent.
1
De regels voor IBIP’s bespreken we in een afzonderlijke brochure.
3
Welke verzekeringen komen aan bod in deze brochure? Alle verzekeringen behalve IBIP’s (verzekeringen met een beleggingscomponent), bijvoorbeeld hospitalisatieverzekeringen, brandverzekeringen en BA-autoverzekeringen. In deze brochure verwijzen we naar al die verzekeringsproducten met de term ‘verzekeringen’.
Drie fundamentele beginselen De IDD verplicht distributeurs om drie fundamentele beginselen na te leven wanneer ze verzekeringen distribueren: • zich op loyale, billijke en professionele wijze inzetten voor uw belangen; • u correcte, duidelijke en niet-misleidende informatie verstrekken die u in staat stelt met kennis van zaken een beslissing te nemen; • rekening houden met uw individuele situatie, vooral met uw verlangens en behoeften.
4
Voor het sluiten van een verzekeringsovereenkomst (p.6)
3
2
1 De distributeur brengt u onder in een klanten categorie:
Niet-professionele klanten
Professionele klanten
De distributeur moet u bepaalde informatie vragen om uw verlangens en behoeften in kaart te brengen. Als hij u bovendien advies verleent, moet hij u in een gepersonaliseerde aanbeveling uitleggen waarom een specifieke verzekering beter beantwoordt aan uw verlangens en behoeften.
De distributeur moet u bepaalde informatie verstrekken zoals: • informatie over zichzelf • informatie over de verzekeringen • informatie over de kosten en lasten • ...
4
Permanente verplichtingen voor de distributeurs (p. 16)
• Belangenconflicten voorkomen en zorgen voor transparantie • Regels voor vergoedingen naleven • Klachten behandelen
5
Voor het sluiten van een verzekeringsovereenkomst
1
Bent u een niet-professionele klant of een professionele klant? Voor een distributeur verzekeringen mag distribueren, moet hij bepalen of u een niet-professionele klant of een professionele klant bent. In de praktijk worden particuliere klanten meestal beschouwd als niet-professionele klanten. Deze brochure overloopt dan ook enkel de regels voor de distributie van verzekeringen aan niet-professionele klanten.
2
Welke zijn uw verlangens en behoeften? Aan de hand van een aantal vragen moet de distributeur uw verlangens en behoeften in kaart brengen voor hij met u een verzekeringsover eenkomst afsluit. Daarbij houdt hij rekening met de complexiteit van de verzekering en met het type klant dat u bent. Hij moet ervoor zorgen dat de verzekering die hij u voorstelt, afgestemd is op uw verlangens en behoeften. Als hij u ook advies geeft over verzekeringen en u een gepersonaliseerde aanbeveling doet, moet hij uitleggen waarom de verzekering die hij u aanraadt het best aansluit bij uw verlangens en behoeften. We spreken van een gepersonaliseerde aanbeveling als die op u is afgestemd of gebaseerd is op een onderzoek van uw specifieke situatie. Een aanbeveling voor het grote publiek is bijvoorbeeld niet gepersonaliseerd. Hierop geldt een uitzondering: als u een verzekering wil voor grote risico’s 2 , hoeft de distributeur niet te informeren naar uw verlangens en behoeften.
2
In artikel 5, 39° van de wet van 4 april 2014 betreffende de verzekeringen, zijn ‘grote risico’s’ gedefinieerd als risico’s in bepaalde verzekeringstakken waaraan vooral rechtspersonen of particulieren zijn blootgesteld met een vrij beroep of een industriële of commerciële activiteit.
7
U richt zich tot een distributeur om een verzekeringsovereenkomst af te sluiten. WAT MOET DE DISTRIBUTEUR DOEN?
Uw verlangens en behoeften in kaart brengen De distributeur moet u vragen stellen over uw verlangens en behoeften en erop toezien dat de verzekeringsovereenkomst die hij voorstelt daarbij aansluit.
Verkoop zonder advies
Verkoop met advies
Als de distributeur u advies verleent, moet hij dit doen met een gepersonaliseerde aanbeveling waarin hij uitlegt waarom een bepaalde verzekering het best aansluit bij uw verlangens en behoeften.
8
3
Welke informatie moet u op voorhand ontvangen? Alle informatie die u van een distributeur krijgt, moet correct, duidelijk en niet-misleidend zijn, zowel qua inhoud als qua vorm. Als hij u bijvoorbeeld reclame stuurt, moet het voor u duidelijk zijn dat het om reclame gaat. De distributeur moet u de relevante informatie geruime tijd voor het sluiten van de overeenkomst verstrekken, zodat u met kennis van zaken kan beslissen. Als u een verzekering op afstand afsluit, bijvoorbeeld telefonisch, is het mogelijk dat u bepaalde inlichtingen pas later krijgt, hoewel dat enkel mogelijk is als bepaalde voorwaarden zijn vervuld. U moet onder meer de volgende informatie ontvangen 3: Informatie over de categorie waarin u bent ingedeeld De distributeur moet u meedelen of hij u heeft ondergebracht in de categorie van niet-professionele klanten of van professionele klanten. Hij moet u ook laten weten dat u kan vragen om in de andere categorie te worden ingedeeld en wat de impact daarvan is inzake het niveau van bescherming. Informatie over het soort advies dat wordt verleend De distributeur moet u informatie geven over de aard en de draagwijdte van het advies dat hij u verleent. Zo moet hij vermelden of zijn advies gebaseerd is op een onpartijdige analyse. Dat is een analyse waarvoor hij voldoende verzekeringen, die verkrijgbaar zijn op de markt, vergeleken heeft om u de verzekering te kunnen aanbevelen die het best aansluit bij uw verlangens en behoeften.
3
Tenzij u een groot risico wil verzekeren.
9
Informatie over de verzekeringsdistributeur De distributeur moet u informatie bezorgen over zichzelf, vermelden of hij al dan niet advies verstrekt 4 en u de nodige informatie geven over de klachten-, verhaal- en terugvorderingsprocedures. Informatie over mogelijke belangenconflicten en transparantie Als de distributeur een verzekerings- of nevenverzekeringstussenpersoon is, moet hij u algemene informatie bezorgen over belangenconflicten. Daarnaast moet hij u informatie geven over bepaalde deelnemingen die hij bezit in ondernemingen en over stemrechten of deelnemingen die andere ondernemingen bezitten in zijn kapitaal. Voorts moet hij duidelijk maken: (i) (ii)
(iii)
of hij advies verleent op grond van een onpartijdige en persoonlijke analyse; of hij contractueel verplicht is om uitsluitend te werken met bepaalde verzekeringsondernemingen. Zo ja, moet hij de namen van die ondernemingen meedelen; of als hij zich niet in situatie (i) of (ii) bevindt, de naam en het adres van de verzekeringsondernemingen waarmee hij werkt of mag werken.
Informatie over de vergoeding De verzekeringstussenpersoon moet u informeren over de aard van de vergoeding die hij heeft ontvangen in het kader van de verzekeringsovereenkomst. Als de distributeur een verzekeringsonderneming is, is dit informatie over de vergoeding die zijn personeel heeft ontvangen in het kader van de verzekeringsovereenkomst. Als de distributeur een verzekerings- of nevenverzekeringstussenpersoon is, moet hij bovendien vermelden welk type vergoeding hij krijgt: a) een rechtstreeks door u betaalde vergoeding; b) een commissie die in de verzekeringspremie is inbegrepen, c) een ander type vergoeding, of d) een combinatie van de bovenstaande vergoedingen.
4
Als de distributeur een verzekeringstussenpersoon of een verzekeringsonderneming is.
10
Informatie over de kosten en lasten De FSMA heeft in een reglement vastgesteld welke informatie u moet krijgen over de kosten en lasten. Die informatie moet u worden verstrekt voor u een verzekeringsovereenkomst afsluit, maar ook later, op elke vervaldag van uw polis. Welke informatie de distributeur u precies moet verstrekken, verschilt naargelang de verzekering die u wenst af te sluiten. Zo moet er andere informatie worden verstrekt voor een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid motorrijtuigen dan voor andere verzekeringen. Het bedrag dat de distributeur u meedeelt, kan een raming zijn. Het is dus niet zeker dat u dat bedrag daadwerkelijk zal moeten betalen als kosten en lasten voor uw polis. Zo’n raming geeft u een zicht op welk deel van de betaalde premie dient om het risico te dekken. Opgelet: als u verschillende verzekeringen gaat vergelijken, kijk dan niet enkel naar de raming van de kosten en lasten. Hou ook rekening met andere elementen, zoals de reikwijdte van de dekking, uitsluitingen en eventuele franchises. Informatie over de verzekering De distributeur moet u relevante en verstaanbare informatie verstrekken over de verzekering, zodat u met kennis van zaken kan beslissen of u de verzekering wenst af te sluiten. Wat die informatie precies is, hangt af van de complexiteit van de verzekering en van het type klant dat u bent.
11
Als het gaat om een verzekering uit het gamma ‘niet-leven’, krijgt u al die informatie in een informatiedocument. De inhoud, de vorm en het model van dat informatiedocument zijn bij wet vastgelegd.
Het model voor dit informatiedocument is op Europees niveau vastgelegd. Hiernaast ziet u het model voor het informatiedocument. Wij raden u aan om alle documenten te bewaren die de distributeur u bezorgt.
Informatiedocument over de verzekering Dit document bevat de volgende informatie: • het soort verzekering; • de dekking die geboden wordt, de belangrijkste risico’s die verzekerd zijn, de dekkingsbeperkingen, de geografische dekking en de risico’s die uitgesloten zijn; • hoe en wanneer de verzekeringspremies moeten worden betaald; • de belangrijkste uitsluitingen, met andere woorden wanneer kan er geen schadevergoeding worden gevraagd; • de verplichtingen bij de aanvang van de verzekeringsovereenkomst; • de verplichtingen tijdens de looptijd van de verzekeringsovereenkomst; • de verplichtingen bij aangifte van een schadegeval; • de looptijd van de overeenkomst, met vermelding van de begin- en einddatum; • de wijze waarop de verzekeringsovereenkomst kan worden opgezegd. De wet schrijf ook voor in welke vorm en in welke taal het informatiedocument moet worden opgesteld.
12
Xxxxx Verzekering
Informatiedocument over het verzekeringsproduct Onderneming: (Naam verzekeringsonderneming)
Product: (Naam polis)
(Verklaring dat volledige precontractuele en contractuele informatie over het verzekeringsproduct in andere documenten wordt verstrekt)
Welk soort verzekering is dit? (Beschrijving verzekering)
Wat is verzekerd?
Wat is niet verzekerd?
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx xxx
Zijn er dekkingsbeperkingen?
xxx xxx
! xxx ! xxx ! xxx
xxx xxx
Waar ben ik gedekt? xxx
Wat zijn mijn verplichtingen? — xxx — xxx — xxx
Wanneer en hoe betaal ik? xxx
Wanneer begint en eindigt de dekking? xxx
Hoe zeg ik mijn contract op? xxx
13
Ga, voor u een verzekering afsluit, na hoe u klacht kan indienen of verhaal kan uitoefen tegen de distributeur. Hij is verplicht om u die informatie te verstrekken.
14
15
Permanente verplichtingen voor de distributeurs
4 De IDD legt de distributeurs een aantal vereisten op die zij te allen tijde moeten naleven.
Belangenconflicten voorkomen Een distributeur moet uw belangen behartigen. Daartoe moet hij doeltreffende maatregelen nemen om eventuele belangenconflicten op te sporen en te voorkomen dat die uw belangen zouden schaden wanneer hij verzekeringen distribueert. Hij moet altijd uw belang voor ogen houden, en niet onrechtstreeks handelen in het belang van andere klanten of in zijn eigen belang. Er ontstaat bijvoorbeeld een belangenconflict als een distributeur financieel gewin kan behalen of een verlies kan vermijden ten koste van u. Dat is ook het geval als hij een – financiële of andere – drijfveer heeft om het belang van een andere klant of groep van klanten te laten primeren op uw belang. Als de maatregelen die een distributeur neemt om een belangenconflict te vermijden of te beheersen niet volstaan om u te waarborgen dat uw belangen niet geschaad zullen worden, moet hij u hiervan op de hoogte brengen. Hij moet u de volgende informatie bezorgen, voor u de verzekeringsovereenkomst afsluit: • een nauwkeurige beschrijving van het belangenconflict; • uitleg over de algemene aard en de oorzaak van het belangenconflict; en • uitleg over de risico’s die het belangenconflict voor u inhoudt en over de maatregelen die hij heeft genomen om die risico’s te verkleinen.
17
Regels voor vergoedingen naleven Soms krijgen distributeurs bij het distribueren van verzekeringen voordelen van derden. Die voordelen kunnen hen ertoe aanzetten om eerder andere belangen dan de uwe te behartigen. Om u te beschermen, gelden er verschillende regels voor dergelijke voor delen. Zo mag een distributeur zelf geen vergoeding ontvangen en ook de prestaties van zijn personeelsleden niet vergoeden of beoordelen op een manier die indruist tegen zijn plicht om uw belangen te behartigen. De beroepsverenigingen van de verzekeringssector hebben een gedrags code opgesteld voor het toekennen en in ontvangst nemen van incentives. Die gedragscode bevat: (i) (ii)
(iii)
de basisbeginselen voor belangenconflicten en het beginsel dat de vergoeding in verhouding moet staan tot de verstrekte dienst; specifieke regels voor bepaalde niet-monetaire vergoedingen, zoals regels voor opleidingen die aan verzekeringstussenpersonen worden aangeboden, een beperking van de duur van evenementen die voor hen worden georganiseerd en van de geografische zone waar die evenementen mogen plaatsvinden; en een lijst van verboden incentives of praktijken die worden geacht een negatieve impact te hebben op de kwaliteit van de dienstverlening. Bijvoorbeeld: reizen die aan verzekeringstussenpersonen worden aangeboden of incentives gekoppeld aan de verkoop van bepaalde producten.
18
Klachten behandelen Distributeurs moeten ervoor zorgen dat uw klachten over een verzeke ringsovereenkomst of een verzekeringsdistributiedienst op een deskundige en eerlijke wijze worden onderzocht en dat u in elk geval een antwoord ontvangt.
Te volgen procedure bij klachten Heeft u een klacht over een verzekeringsdistributiedienst of een verzekering, contacteer dan eerst de klachtendienst van uw distributeur. Een volgende stap is de Ombudsman van de Verzekeringen contacteren. Hij kan als onpartijdige derde bemiddelen tussen u en uw distributeur. U kan ook gerechtelijke stappen ondernemen als deze klachtenprocedures geen oplossing bieden voor uw probleem. Met vragen kan u ook altijd terecht bij de FSMA. Weet wel dat de FSMA niet mag bemiddelen in een geschil tussen u en uw distributeur.
19
Drie fundamentele beginselen om te onthouden Doelstelling van deze brochure is de niet-professionele klanten te informeren over de verschillende gedragsregels waaraan distributeurs zich moeten houden als gevolg van de omzetting van de IDD wanneer zij verzekeringen distribueren. Die regels zijn bedoeld om u als klant te beschermen. De drie fundamentele beginselen die de distributeurs moeten naleven: 1. 2. 3.
zich op loyale, billijke en professionele wijze inzetten voor uw belangen; u correcte, duidelijke en niet-misleidende informatie bezorgen; u diensten verstrekken die aansluiten bij uw specifieke situatie, bij uw verlangens en uw behoeften.
Deze brochure wil de klanten beter vertrouwd maken met hun rechten en met de gedragsregels die de verzekeringsondernemingen en –tussenpersonen moeten naleven wanneer zij verzekeringsdistributiediensten verstrekken met betrekking tot verzekeringen die geen IBIP zijn. Zij bevat een korte en algemene samenvatting van de belangrijkste verplichtingen die de distributeurs van dergelijke verzekeringen ten aanzien van de niet-professionele klanten moeten nakomen, krachtens de Belgische wetgeving tot omzetting van de IDD. Zij geeft geen exhaustieve beschrijving van het toepasselijke juridische kader. Deze brochure mag in geen geval als een juridische interpretatie door de FSMA worden beschouwd. De FSMA formuleert geen adviezen over de inschrijving op fi nanciële producten of het gebruik van specifi eke fi nanciële diensten. Zij kan niet verantwoordelijk worden gesteld voor de mogelijke nefaste gevolgen van de aankoop van niet-passende financiële producten of het gebruik van niet-passende fi nanciële diensten. De FSMA ziet toe op de kwaliteit van de informatie in deze brochure, zonder echter te garanderen dat die absoluut en te allen tijde correct is. De FSMA is niet verantwoordelijk voor eventuele discrepanties die het gevolg zouden zijn van de evolutie van de wetgeving.
Verantwoordelijk uitgever J.-P. Servais, Congresstraat 12-14, 1000 Brussel
FSMA Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten Congresstraat 12-14, 1000 Brussel Tel. +32 (0)2 220 52 11 www.fsma.be www.wikifi n.be
