Olivier Hortensius - Amstelhoven

Amstelhoven

Olivier Hortensius Academie van Bouwkunst 2021

2

Olivier Hortensius Master Architectuur Academie van Bouwkunst Commissie leden Elsbeth Falk Wim de Vos Sweder Spanjer Toegevoegde leden tbv examen Rik van Dolderen Wouter Kroeze December 2020

Amstelhoven

INHOUDSOPGAVE

3

VOORONDERZOEK Inleiding Persoonlijk verhaal Doelgroep Demografie Locatie Bereikbaarheid Voorzieningen Dichtheid Samenvatting vooronderzoek Concept Geschiedenis Omgeving Archituur omgeving Bestaande situatie Weesperzijde Van der Kunstraat Mr. Treubelaan Goudriaanstrat Architectonische Entree’s Huidige situatie

Pagina 4 - 66 6 7 9 11 15 16 17 18 19 20 21 22 25 27 33 47 53 57 61 63

STUDIES Compact ruimtegebruik Aansluiting metselwerk Aansluiting metselwerk bestaand/nieuw Aansluiting bestaand/nieuw Routing Beweegruimte Connectie, Ontsluiting Plattegrond Studie

67 - 75 68 69 70 71 72 73 74 75

DEFINITIEF ONTWERP Bestaand + Sloopkaart Geluid & Zichtlijn + Routing Galerijen + Collectieve binnenhoven Voorzieningen + Zoom in Niveau 1,2,3,4,5,6 Bewegingsvrijheid Plattegrond Gevel Doorsnede Materialisering bestaand Materialisering nieuw Detailering Impressie

76 - 122 77 78 79 80 81 95 107 111 117 121 122 125

Literatuur Colofon

129 130

Amstelhoven

VOORONDERZOEK

5

Mijn moeder en ik in 1992.

Amstelhoven

INLEIDING

Ik ben opgegroeid in een eenoudergezin. Mijn vader is overleden toen ik 3 jaar oud was. Mijn vader heeft hard gewerkt en er voor gezorgd dat na zijn dood mijn moeder financieel onafhankelijk was en daardoor in principe niet hoefde te werken. Ze was er dan ook 24/7 voor mij als ouder.

Hierdoor kijk ik terug op een hele plezierige jeugd.

Mijn oudere neef is ook in een eenoudergezin opgegroeid omdat ook zijn vader vroegtijdig overleden is. Zij hadden financieel niet de vrijheid en zijn moeder moest naast het ouderschap blijven werken. Daardoor was er voor haar weinig tijd om een zelfstandig leven te leiden.

In dit afstudeerproject wil ik de uitdaging aangaan om een betere woonsituatie en leefomgeving te creëren voor eenoudergezinnen in Amsterdam.

Omdat ze gezinnen het extra moeilijk hebben door dat ze minder verderienen. En door dat de woningen prijzen blijven stijgen deze bevolkingsgroep het daardoor extra zwaar heeft.

Amstelhoven

6

7

PERSOONLIJK VERHAAL

Het uitzicht over Amsterdam vanuit het appartement in Diemen waar ik opgroeide.

De galerij in de flat waar ik opgroeide.

Amstelhoven

8

In de flat waarin ik ben opgegroeid is het lastig om buiten te spelen. Niet alle woningen zijn op de zelfde ruimte georiënteerd. Tussen de zichtlijnen en fysieke connecties bevindt zich een te grote afstand voor sociale controle en om het gevoel van verbinding te hebben. Kinderen in de flat zijn niet snel geneigd aan te bellen bij een vriendje die in een andere flat woont ze moeten eerst zelfstandig zijn om de lift te mogen gebruiken.

Het is makkelijker om buiten te spelen in en om rijtjeshuizen waar mijn klasgenoten/vriendjes in opgegroeid zijn. Er is een directe connectie met de straat en andere woningen in de straat. Hierdoor bellen kinderen uit de buurt eerder bij elkaar aan. Daarbij is er meer controle en overzicht door meerdere ouders doordat de keukens gericht zijn op de straat. In deze woningen wonen over het algemeen gezinnen met kinderen. Door de fysieke en sociale verbinding is er makkelijker contact met anderen.

Spelende kinderen op een gesloten galerij zorgt voor geluidsoverlast.

Een auto neemt het zicht op de kinderen weg en zorgt voor een minder fraai uitzicht en straatbeeld. Een boom of lantaarnpaal wordt door kinderen vaak gebruikt voor spelletjes.

Mijn ontwerpuitdaging is om deze probleemgebieden op te lossen in de uitwerking van mijn project.

Amstelhoven

DOELGROEP

9

Artikel Volkskrant.

Artikel Volkskrant.

Amstelhoven

10

Wij verdelen onze tijd.

50%

50%

Het ouderschap in een tweeoudergezin kan gelijk verdeeld worden.

geen tijd voor mezelf

#$@&%*!

ik wil controle

mama is snel boos

ik wil meer privacy

ik wil vrijheid 100%

relatie onder druk

vrijheid

Uit het doelgroeponderzoek komen drie thema’s naar voren sociale verbinding, bewegingsvrijheid en gezinsverdeling.

Deze thema’s zijn de rode draad in het ontwerpproces.

Amstelhoven

DEMOGRAFIE

11

NRC krantenkoppen.

Amsterdam

Utrecht

Rotterdam

Den Haag

12%

9%

6%

3%

0%

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Gezinnen trekken uit de steden. (CBS gegevens)

1

Amstelhoven

2014

2015

2016

2017

2018

12

1 op 8 Amsterdamse gezinnen vertrekt uit de stad naar buitenwijken en dorpen. Deze ontwikkeling is de laatste jaren met name in Amsterdam aan het groeien. Door de stijgende prijzen op de huizenmarkt is het voor een gezin lastig een grotere woning te betalen in de stad. Met als gevolg dat deze gezinnen de stad uit trekken op zoek naar een grotere woning. Terwijl de stad een grote diversiteit aan (sociale) voorzieningen biedt voor ouders en kinderen. School, sport, buitenschoolse opvang voor de kinderen en werk en ontspanning voor de ouders. Buiten de stad liggen deze voorzieningen verder uit elkaar en eist dit meer tijd en inzet van het gezin door bijvoorbeeld langere reistijden.

Amstelhoven

DEMOGRAFIE

13

€€

€

Eenverdiener

Tweeverdiener

Gemiddeld inkomen van een eenoudergezin is € 24.200 en van een echtpaar met kinderen is het € 34.700, een verschil van 30%. Een eenoudergezin zit ver onder de sociale huur van € 39.055 per huishouden. Gegevens van het CBS.

Amstelhoven

14

De huizenmarkt in de stad kan passender gemaakt worden voor eenoudergezinnen door betaalbare compactere woningen te bouwen met geïntegreerde (sociale) voorzieningen. Met meer lokale en sociale interactie en kortere reistijden als resultaat. Ouder en kind hebben nu meer fysieke en sociale verbinding, meer tijd voor elkaar en zichzelf en zijn minder eenzaam.

Amstelhoven

15

LOCATIE

Binnen de ring A10 ben ik op zoek gegaan naar een locatie die goed bereikbaar is met fiets en OV met enkele voorzieningen reeds aanwezig. Bij voorkeur heeft de locatie ook mogelijkheid tot verdichting en verbetering met (gedeeltelijk) behoud van de bestaande structuur.

Amstelhoven

BEREIKBAARHEID

tram

trein

metro

bus

beveiligde fietsenstalling

16

onbeveiligde fietsenstalling

De bereikbaarheid rondom het Amstelstation is zeer divers. Tram, trein, metro en veel fietsenstallingen.

Een van de drukste fiets knooppunten van Amsterdam bevind zich aan de Weesperzijde / Berlagebrug.

Amstelhoven

VOORZIENINGEN

17

kinderdag verblijf

supermarkt

scholen

snackbar

restaurant

sportschool

kapper

huisarts

cafe

bar

Voorzieningen rondom het Amstelstation. Het cafe en een kapperszaak in deze buurt zijn druk bezocht. Er zijn veel scholen in de buurt; van basisschool en middelbare school tot hogeschool. De buurt heeft geen tandarts of supermarkt op loopafstand. Er zijn meerdere sportscholen en roeiverenigingen in de buurt maar een zwembad ontbreekt.

Amstelhoven

DICHTHEID

18

2

3

1

4

1. Plan Zuid: 39%

2. Weesperzijde: 31%

3. Van der Kunbuurt: 19%

4. De Omval: 37%

De Van der Kunbuurt heeft een lage dichtheid van 19% en veel openbare ruimte. Ter vergelijking de omliggende buurten Plan Zuid, De Omval en de Weesperzijde liggen allen boven de 30%. Hierdoor liggen er mogelijkheden voor verdichting in de Van der Kunbuurt.

Amstelhoven

SAMENVATTING VOORONDERZOEK

19

PERSOONLIJK VERHAAL EN AMBITIE.

• Een betere woonsituatie en leefomgeving creëren voor eenoudergezinnen in Amsterdam.

• Zichtlijnen en fysieke connecties voor directe connectie met de straat en andere woningen in de straat sociale controle en om het gevoel van verbinding.

• Door de fysieke- en sociale verbinding is er makkelijker contact met anderen.

DOELGROEP Sociale verbinding

• Fysieke en sociale verbinding tussen ouder en kind.

• Verbinding privé, semi-openbaar en openbare ruimtes.

• Meer sociale interactie.

Bewegingsvrijheid

• Meer bewegingsvrijheid zonder verlies van sociale controle / verbinding.

Gezinsverdeling

• Meer tijd voor elkaar en zichzelf.

Demografie

• Door de stijgende prijzen op de huizenmarkt en ruimtegebrek trekken eenoudergezinnen de stad uit.

LOCATIE Dichtheid

• Verdichting en verbetering met (gedeeltelijk) behoud van de bestaande structuur.

Voorzieningen

• Enkele voorzieningen reeds aanwezig.

Bereikbaarheid

• Goed bereikbaar met fiets en OV.

• Kortere reistijden.

Bouwkundig

• Compactere woningen binnen een complex met geïntegreerde (sociale) voorzieningen.

• Bij voorkeur ook mogelijkheid tot verdichting en verbetering met (gedeeltelijk) behoud van de bestaande structuur.

• Een complex met dorpse karakteristieken.

Amstelhoven

CONCEPT

85%

20

85% 85%

85%

Door in een collectieve gemeenschap te wonen kunnen mensen elkaar ondersteunen en helpen. Door functies als een huisarts, consultatiebureau, tandarts, kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang, sporten, kapper dichter bij huis te hebben hebben ouders meer tijd voor hun kinderen en zichzelf. Door woningen in een collectief bouwen voorzieningen te delen kunnen de woningen zelf kleiner worden.

110 m2

55 m2

De vierkante meter prijs in steden zijn hoog. Dit komt doordat bouwkosten hoog zijn en door dat de grondkosten hoog zijn. Door compactere woningen te maken zullen de prijzen toegankelijker worden voor lagere inkomens.

Woonruimtes & functies samenvoegen.

Compacte, efficiënte woningen zijn beter betaalbaar door lagere grond en bouwkosten. Door functies over elkaar te leggen kan ruimte efficiënter gebruikt worden. Een badkamer die ook als kleedkamer gebruikt kan worden, een balkon wat ook als galerij gebruikt kan worden zijn enkele mogelijkheden.

Amstelhoven

21

GESCHIEDENIS

Het gebied de Omval was lange tijd een bedrijven terrein en schiereiland dit was ontstaan door de inpoldering van de watergraafsmeer in 1629. Doordat dit lange tijd aan de buiten rand van de stad was vestigde een boel fabrieken hier. Dit waren zoalconservenfabriek Puralimento, stofzuigerfabriek Efa Produka, schoensmeerfabriek Erdal, houtskoolbrikettenfabriek Rijnders, mandenmakerij Westerhof, kuiperij en fusthandel Janus, Bertels Oliefabriek en de chemische fabriek Maschmeijer en cacaofabriek Blooker.

In 1987 werd er een nieuw stedenbouwkindig plan voor gemaakt.

Amstel Station, architect: Hermanus Gerardus Jacob Schelling & Jan Leupen, bouwjaar: 1937-1939 Renovatie archiect: WINHOV bouwjaar: 2016-2020

Amstelhoven

OMGEVING

22

2

1

3

4

1. Plan Zuid: 39%

2. Weesperzijde: 31%

3. Van der Kunbuurt: 19%

4. De Omval: 37%

Het buurten plan van de Van der Kunbuurt, de Weesperzijde, de Omval & Plan Zuid, en de omliggende buurten zijn architectonische en stedenbouwkundige eilanden. Zo bestaat Plan zuid uit Amsterdamse bouwblokken uit een stijl en een groot blok. Waarbij de Weesperzijde uit meerdere panden bestaan die samen een bouwblokken vormen. De van der Kunbuurt bestaat uit stroken bebouwing. En de Omval uit losstaande volumes als in torens tot grote volumes.

Amstelhoven

23

OMGEVING

De Omval, gebouwd eind 20e eeuw. Kantoren en een hogeschool vormen grote en hoge bebouwing aan het spoor. Aan de Amstel staan woongebouwen.

De Weesperijzde, gebouwd eind 19e eeuw. Grachtenpanden met een eigen architectonische stijl per pand.

Lange loop route langs de amstel voorzien van veel groen.

Amstelhoven

OMGEVING

Plan Zuid van H.P. Berlage gebouwd begin 20e eeuw . Grote Amsterdamse bouwblokken voornamelijk gebouwd in amsterdamse schoolstijl. Enkele bekedne architecten die in Plan Zuid wat ontworpen hebben zijn bijvoorbeeld, Michel de Klerk, Piet Kamer, Gerrit Jan Rutgers, Philip Anne Warners, Jop van Epen, Cornelis Kruyswijk & Jan Frederik Staal zijn enkele van de vele architecten die er wat hebben ontworpen.

Van der Kunbuurt, gebouwd rond 1949. Stroken bebouwing.

Amstelhoven

24

25

ARCHITECTUUR OMGEVING

Berlagebrug, architect: H.P. Berlage, bouwjaar: 1928-1932. Het torentje symboliseert 2 kanten de cetrumzijde met zijn monumentaal en karaktervol en kunst werk van Hildo Krop de afsluiting van de stad.

En de watergraafs meer zijde het landelijke en de rust van de rivier de Amstel.

Amstel Station, architect: Hermanus Gerardus Jacob Schelling & Jan Leupen, bouwjaar: 1937-1939 Renovatie archiect: WINHOV bouwjaar: 2016-2020

Amstelhoven

26

Leeuwenburg architect: Piet Zanstra, Ab Gmelig Meyling en Peter de Clercq Zubli, bouwjaar 1973-1977 Voormaling Postbank hoofdkantoor en vanaf 1998 nam de Hoge School van Amsterdam het gebouw in gebruik voor een deel van hun opleidingen.

Kantoorgebouw MAHUKO, architect Mart Stam, bouwjaar 1965-1967 Kweekschool voor de Detailhandel, architect: H. Knijtijzer, bouwjaar: 1956-1960

Amstelhoven

BESTAANDE SITUATIE

27

A

A

4.

B

V 1.

N

schaal 1:1000

Plattegrond bestaande situatie.

N

Amstelhoven

van der kunstraat

weesperzijde

V

B

V 2.

28

3.

V

meester treubelaan

A goudriaanstraat

B

goudriaanstraat

goudriaanstraat

De bebouwing in de van der Kunbuurt bestaat uit stroken bebouwing. Echter is het vrij bizar dat juist langs de Weesperzijde de bebouwing hier parallel mee loopt. En dat het uitzicht op de Amstel dus beperkt word voor de rest van de buurt. En dat aan zijde van het spoor de bebouwing juist haaks op het spoor staat zodat het geluid zo het gebied in schiet.

Amstelhoven

BESTAANDE SITUATIE

29

schaal 1:600

Doorsnede A-A

schaal 1:600

Doorsnede B-B

DOORSNEDE A-A ZOOM IN

schaal 1:300

Doorsnede A-A

Amstelhoven

30

Amstelhoven

31

BESTAANDE SITUATIE

1. Weesperzijde, in 1949 ontworpen door architect Willem Bert Ouëndag. Bekend van het gebouw The Bank, gebouwd in Amsterdam in 1932, waar hij samen met Berlage aan werkte. In 1930 werkte hij samen met Dudok aan de Bijenkorf in Rotterdam.

2. Goudriaanstraat. Architect Zeeger Gulden & Izaäk Blomhert. Gebouwd in 1949. Het gebouw aan de Van der Kunstraat is van architect Cornelis Keesman. Maar beide zijn identiek qua plattegrond en raamindeling en verschillen alleen in gevelversieringen en de kleur baksteen. De Goudriaanstraat is het rood gebouwd en de Van der Kunstraat in geel.

Amstelhoven

32

3. Meester Treubelaan. In 1949 ontworpen door architect Cornelis Keesman, Bekend van de Keesman blokken in Amsterdam West, ook uit 1949.

4. Goudriaanstraat. Architect Zeeger Gulden & Izaäk Blomhert. Gebouwd in 1949. Het gebouw aan de Van der Kunstraat is van architect Cornelis Keesman. Maar beide zijn identiek qua plattegrond en raamindeling en verschillen alleen in gevelversieringen en de kleur baksteen. De Goudriaanstraat is het rood gebouwd en de Van der Kunstraat in geel.

Amstelhoven

33

WEESPERZIJDE na renovatie

architect: Villanova Architecten bouwjaar: 1996 (renovatie) ontsluiting: 6 grondgebonden rest portiek oppervlakte: 63 - 85-m2 kamers: 5-6 bouwlagen: 5 aantal: 1x

Voorgevel

Achtergevel

Amstelhoven

34 Tijdens de woning verbetering van het Weesperzijde blok werd in 1996 de gevel van buiten geïsoleerd en wit gestuct dit zorgt er voor dat de gevel nog meer opvalt en als een grote wand word ervaren. Tevens oogt het met het de natuurstenen plint in het groen niet als een tijdloze verbetering. In mijn ogen is dit geen verbetering geworden van het architectonische beeld van het gebouw.

Amstelhoven

WEESPERZIJDE

35

na renovatie

172-173

schaal 1:100

Voorgevel

Amstelhoven

36

schaal 1:100

Achtergevel

Amstelhoven

37

WEESPERZIJDE na renovatie

Onderhuis, eerste woonlaag en dakaanzicht

Amstelhoven

38

Amstelhoven

39

WEESPERZIJDE na renovatie

Verdieping 1, 2 en 3

Amstelhoven

40

Amstelhoven

WEESPERZIJDE

41

architect: Willem Bert Ouëndag bouwjaar: 1949 ontsluiting: 6 grondgebonden rest portiek oppervlakte: 63 - 85-m2 kamers: 5-6

bouwlagen: 5 aantal: 1x

schaal 1:375

Voorgevel

schaal 1:375

Achtergevel

Amstelhoven

42

Amstelhoven

WEESPERZIJDE

43

schaal 1:100

Voorgevel

Amstelhoven

44

schaal 1:100

Achtergevel

Amstelhoven

45

WEESPERZIJDE

Amstelhoven

46

Amstelhoven

VAN DER KUNSTRAAT

47

architect: Cornelis Keesman bouwjaar: 1949 ontsluiting: portiek oppervlakte: 51 - 61m2

schaal 1:250

voorgevel

schaal 1:250

achtergevel

Amstelhoven

kamers: bouwlagen: aantal:

4-5 4 + (1 half verdiept) 1x

48 De gebouwen die Cornelis Keesman in de van der Kunbuurt heeft ontworpen bevatten tegenwoordig nog de meeste architectonische waarde. Het gebouw aan de Mr. Treubelaan vanKeesman is zelf de meeste rijk versierde gevel. Schaduw randen, Mooi versierde balkon balusrade aan de Mr. Treubelaan.

De kozijnen zijn helaas ooit vervangen voor kunststof renovatie kozijnen.

Amstelhoven

49

VAN DER KUNSTRAAT BOUWTEKENINGEN 1949

schaal 1:200

schaal 1:200

Amstelhoven

50

De beuk maat van de plattegrond refeert naar de grachtenpanden in amsterdam. Deze plattegrond is ook gebruikt voor de bebouwing van de 3 gebouwen aan de Goudriaanstraat. Echter de gevel is van beide anders. Het ritme is het zelfde maar de kleuren zijn wel totaal anders.

Amstelhoven

VAN DER KUNSTRAAT

51

schaal 1:100

Voorgevel

Amstelhoven

52

schaal 1:100

Achtergevel

Amstelhoven

MR. TREUBELAAN

53

architect: Cornelis Keesman bouwjaar: 1949 ontsluiting: portiek oppervlakte: 65 - 73m2

32

30

28

26

schaal 1:400

9

24

22

5-6 4 + (1 half verdiept) 1xw

20

voorgevel

8

7

6

5

28

schaal 1:100

kamers: bouwlagen: aantal:

4

26

Voorgevel

Amstelhoven

3

2

1

54 De gebouwen die Cornelis Keesman in de van der Kunbuurt heeft ontworpen bevatten de meeste architectonische waarde. Het gebouw aan de Mr. Treubelaan vanKeesman is zelf de meeste rijk versierde gevel. Schaduw randen, Mooi versierde balkon balusrade aan de Mr. Treubelaan. De kozijnen zijn helaas ooit vervangen voor kunststof renovatie kozijnen.

32

30

28

schaal 1:400

9

schaal 1:100

26

24

22

20

achtergevel

8

7

6

5

Achtergevel

Amstelhoven

4

3

2

1

55

MR. TREUBELAAN BOUWTEKENINGEN 1949

schaal 1:200

schaal 1:200

Amstelhoven

56

Amstelhoven

GOUDRIAANSTRAAT

57

architect: Zeeger Gulden & Izaäk Blomhert bouwjaar: 1949 ontsluiting: portiek oppervlakte: 51 - 61m2

9

8

7

6

schaal 1:400

5

schaal 1:100

4

Voorgevel

6

5

Voorgevel

Amstelhoven

kamers: bouwlagen: aantal:

3

4-5 4 + (1 half verdiept) 3x

2

1

58

9

8

7

6

5

schaal 1:400

Achtergevel

schaal 1:100

Achtergevel

Amstelhoven

4

3

2

1

59

GOUDRIAANSTRAAT BOUWTEKENINGEN 1949

schaal 1:200

schaal 1:200

Amstelhoven

60

Amstelhoven

61

ARCHITECTONISCHE ENTREE’S bestaand

Mr. Treublaan

Goudriaanstraat

Amstelhoven

62

Van der Kunstraat

Weesperzijde

Alle entree’s steken uit de gevel. En zijn voorzien van een deur die in een contrasterende kleur is van de gevel. Alleen bij de geroneveerde gevel is de entree niet meer voorzien van een schoongewassen betonnen rand. Deze ontwerp oplossingen zou ik in mijn ontwerp willen toepassen.

Amstelhoven

HUIDIGE SITUATIE

63

V

- Woonboten snijden verbinding met water af + Mooie flaneer route langs de Amstel met zon + Fiets, Auto’s Voetgangers gescheiden + Veel groen V

- Druk kruispunt met voetgangers, fietsers, auto’s, trams en bussen + Veel voetverkeer / klanditie + Belangrijke doorgangsroute + Coffeer Company + Kapper langs drukke weg. (sociale controle, ontmoetings plek) Amstelhoven

64

V

+ Hoogte verschil (voorkomt doorstroom snel verkeer) - Veel losse fietsen, scooters en scootmobielen geparkeerd - Gesloten plinten (met bergingen)

V

+ Verhoogd spoor sluit gebied ook af vanaf andere kant. + Groen, rust en ruimte - Veel autoparkeerplaatsen

Amstelhoven

HUIDIGE SITUATIE

65 V

V

+ Doodlopende route voor auto’s + Hoogteverschil spoor (extra groen zichtveld) + Veel groen

- Veel ongedefinieerde openbare ruimten - veel scootmobielen of fietsen om entree’s + Balkons aan voor en achterzijde van de stroken bebouwing + Heldere architectonisch vormgegeven entree’s Amstelhoven

V

66

+ Balkons worden goed gebruikt + Door halve verdieping kan je niet direcht de woning inkijken

V

- Gesloten plint

- fietsen, scooters, scootmobielen tegen doden plint geplaatst + Alle bestaande bebouwing heeft een duidelijke plint die van kleur of verband verschild van het totaal volume.

Amstelhoven

STUDIES

COMPACT RUIMTEGEBRUIK

De functies kledingkast, wastafel, douche en toilet hebben allemaal een gebruiksgebied nodig.

Dit gebied kan efficiënter ingedeeld worden.

De gebruiksgebieden overlappen door deze functies tegenover elkaar te plaatsen. Dit bespaart vierkante meters op het totale woonoppervlak.

Een inloopkast en een ensuite badkamer zijn door de extra gebruiksgebieden moeilijk te realiseren in een kleiner appartement. Door ook deze gebruiksgebieden te combineren wordt dit misschien juist wel mogelijk.

Amstelhoven

68

69

AANSLUITING METSELWERK

Onderzoek naar bestaande aansluitingen van gebouwen.

Amstelhoven

AANSLUITING METSELWERK BESTAAND/NIEUW 1. Strakke zaagsnede in bakstenen.

2. Gehakte snede in bakstenen.

3. Nauwkeurige snede bakstenen.

Optie 1 geselecteerd voor het duidelijke contrast oud en nieuw.

Amstelhoven

70

AANSLUITING BESTAAND/NIEUW

71 A

B

C

D

Wit gearceerd is bestaand. Groen is nieuwbouw.

Variant D geselecteerd om verder te gaan.

Amstelhoven

ROUTING

Realisatie van een verbinding tussen huidige en nieuwe bewoners door een aansluiting van de nieuwe galerij op de bestaande trappenhuis portieken.

Doorsnede bestaande (zwart) en nieuwe bebouwing (groen).

De nieuwe galerij op de eerste verdieping geeft kinderen de mogelijkheid om binnen hun bouwblok al op jonge leeftijd makkelijk bij hun vriendjes/vriendinnetjes te kunnen aanbellen. Een opbouw met galerij op de bestaande bebouwing geeft kinderen de mogelijkheid, net als bij grondgebonden woningen, twee of meerdere routes te gebruiken om met elkaar in verbinding te komen. Dit zorgt voor meer bewegingsvrijheid en een dorps karakter. Ook creëert de opbouw ruimte voor meer bewoners, meer sociale cohesie binnen het gebouw en een lagere huur/koop prijs.

Amstelhoven

72

BEWEEGRUIMTE

73

1.

2.

4.

3.

Situatie typisch grondgebonden woning.

1.

3.

2.

4.

1. De ouder heeft vanuit de woning zicht op meerdere verdiepingen.

2. De auto die grens tussen privé en openbaar vergroot wordt door de vide overgenomen.

3. De functie van de boom als speel- of verstopplek wordt overgenomen door de kolom op de galerij. Deze is anders gematerialiseerd.

4. De plantenbakken kunnen ook als speelplekken gebruikt worden en geven een verbonden gevoel met de tuin / begane grond.

Amstelhoven

CONNECTIE, ONTSLUITING

74

Balkons met een karakteristieke vormgeving maken woningen op de galerij vanaf het binnenhof herkenbaar. Door de balkons te oriënteren op de binnenONTSLUITING NIEUW tuin hebben ouders beter zicht op de tuin en meer zon op hun balkon. belaan

mr. treu

blok Bs

rzijde

weespe

amstel

blok Bs

nieuwbouw

bestaand

Met een doorbraak van de twee blokken parallel aan de Amstel wordt het binnengebied meer verbonden met de Amstel. Een dichte wand aan de stationszijde en de Meester Treubelaan houd het geluid tegen en draagt zo bij aan een rustigere buurt. De hoeken van de volumes zijn iets afgevlakt en vriendelijker, dit refereert aan de Amsterdamse school waar hoeken vaak een bijzondere functie hebben.

Amstelhoven

3.300

k.k.

2.550

3.300

3.300

3.300

3.300

3.300

k.k.

2.100

3.000

slaapkamer

badkamer

slaapkamer flexibel

PLATTEGROND STUDIE 300

3.000

3.000

3.300

2.400

3.300

eetkamer

woonkamer

bibliotheek + werkkamer

werkkamer

kast

kast

kast

k.k.

k.k.

k.k.

slaapkamer + kast

keuken

eetkamer + keuken

300

3.300

eetkamer

3.000

3.300

3.300

slaapkamer

3.300

75

3.000

Modulair + natte ruimtes

kast

Modulair + natte ruimtes

kast

kast

kast

kast

k.k.

k.k.

Modulair

STUDIE VERTICALE CONECTIE

Modulair + natte ruimtes

72m2

70m2

300

4.350

300

4.350

150

900

150

Modulair + centrale natte ruimte

72m2 150

3.600

schaal:

Modulair + natte ruimtes schaal:

1:100

1:100

300

4.350

1 4 5

3

6

4

7

5

8

6

9

7

10

8

11

9

12

10

13

11

14

12

15

13

16

14

1:100 12.450

schaal:

75m2 73m2

14 13

12

12

KK

KK KK

14

11

11 10

3.900

6 5

4

4

3

3

2

2

1

1

1.200

5.400

Modulaire schakelwoning 4.650

4.650

4.650

4.650

1.200

5.400

4.650

Modulaire schakelwoning

4.650

3.900

3.900

VOORSTEL 3

schaal: daturm: groen binnentuin

1:100 12/06/2019

groen binnentuin

74m2

75m2

begane grond 54m2

begane grond 49m2

totaal 49m2 + douche en toilet apart + compacte toilet 4.800 + een woonkamer/keuken, eetkamer apart + veel opberg ruimte - 1 slaapkamer aan galerijzijde

KK

1e verdieping 23m2

KK

8.100

73m2

8.100

70m2

6.600

totaal 54m2 + douche en toilet apart + een woonkamer/keuken, eetkamer apart - slapen aan galerijzijde 4.800

begane grond 49m2

4.800

1.200 3.900

Oppervlakte functionaliteit studie

totaal 49m2 + douche en toilet apart + compacte toilet + een woonkamer/keuken, eetkamer 6.600 4.800 apart + veel opberg ruimte begane grond - 1 slaapkamer aan galerijzijde 30m2 totaal 53m2 + multifunctionele slaapkamers +2 kanten licht + slapen aan binnentuin + veel opbergruimte - douche en toilet samen - een ruimte woonkamer

Amstelhoven

74m2

75m2

KK

74m2

3.900

70m2

2.850

Tijdens het ontwerpproces is het idee ontstaan van modulaire-schakelwoningen die op basis van gezinsgrote kunnen meegroeien. Uiteindelijk heeft een compacte woning in dit project de meeste raakvlakken met mogelijkheid tot vernieuwing, efficiëntie en betaalbaarheid.

KK

amer apart

8 7

6 5

VOORSTEL 1

12.000

4.650

9

KK

8 7

4.650

16 15

13

10 9

VOORSTEL 2

75m2 73m2

16 15

1:100

KK

12.450

4.300

3

2

3.900

2 1

schaal:

groen binnentuin

DEFINITIEF ONTWERP

77

BESTAANDE SITUATIE

De bestaande situatie bestaat uit 6 gebouwen in strokenbebouwing met een voor- en achterkant. Totaal 271 appartementen. 6 met een grondgebonden ontsluiting en 265 met een portiekontsluiting.

SLOOPKAART

64 appartementen (24%) moeten gesloopt worden om de nieuwe woningen op de bestaand portiek entree’s aan te sluiten en een connectie met de Amstel / Weesperzijde te maken. 207 appartementen blijven behouden. De daken lopen schuin of hebben een puntdak. Door deze daken af te breken en vlak te maken kan er een extra laag gebouwd worden.

Amstelhoven

GELUID & ZICHTLIJNEN + ROUTING Met een doorbraak van de twee blokken parallel aan de Amstel wordt het binnengebied meer verbonden met de Amstel. De dichte wand aand spoorzijde en de Meester Treubelaan houd het geluid tegen en

draagt zo bij aan een rustigere buurt. De hoeken van de volumes zijn iets afgevlakt en vriendelijker, dit refereert aan de Amsterdamse school waar hoeken vaak een bijzondere functie hebben. Er worden 270 woningen toegevoegd wat het totaal op 477 woningen brengt. Door poorten, trappen en diverse functies in hoeken te stoppen. Word de plint levendiger. Maar tevens instaat er stedenbouwkundig meer diversiteit in plekken. Wat de herkenbaarheid van waar je in het gebied bent versterkt.

Het hoogteverschil vanaf de Mr. Treubelaan wordt gebruikt om in het gebied een fietsenkelder te maken.

Hierdoor moeten de entrees bij twee blokken gespiegeld worden. Het hoogteverschil dat met trappen wordt opgelost zorgt ervoor dat er geen snelverkeer als fietsers en scooters door het gebied kunnen rijden. Tevens zorgt het voor looproutes en zorgen ze voor een zachtere overgangen van de openbare ruimtes naar de semi-openbare ruimte naar de collectieve ruimtes en daarna naar de privé ruimtes.

Amstelhoven

78

79

GALERIJEN + COLLECTIEVE BINNENHOVEN

Een galerij sluit alle nieuwe woningen aan op de bestaande trappenhuizen. Ouders kunnen vanaf hun galerij / balkon makkelijk hun kind(eren) in de binnentuin zien spelen. Kinderen kunnen eenvoudig via de rondom lopende galerij op de 1e of 4e verdieping rondlopen om bij een vriendje/vriendinnetje te bezoeken.

De galerij en balkons op de beletage aan de Weesperzijde liggen aan de kant van de Amstel zodat er meer bewoners kunnen genieten van het uitzicht op de Amstel.

De Collectieve binnenhoven hebben elk een eigen kleur zodat kinderen weten in welk hof hun vriendjes wonen (blauw, rood, geel, groen). Deze kleure zijn gekozen omdat uit onderzoek blijkt dat kinderen deze kleuren als eerst herkennen. De binnenhoven worden van veel groen voorzien. Om een eigen identiteit in de binnenhoven te creëren wordt er een combinatie van naaldbomen en loofbomen geplant.

Amstelhoven

VOORZIENINGEN + ZOOM IN

80

supermarkt kapper cafe/restaurant bibliotheek huis/tand arts kinderopvang sportveld buurt ruimte fietsenkelder

Functies die veel gebruikt worden door de bewoners zijn dichter bij huis gerealiseerd. Dit maakt het leven gemakkelijker. De supermarkt: op de drukste verkeershoek van het gebouw. De kapper de huisarts (consultatiebureau), tandarts en kinderopvang: in het hart van het gebied. Het cafe/bar/restaurant: entree levendiger, uitzicht op de Amstel. De bilbiotheek: zit aan de kant van de Hogeschool zodat ook studenten hier gebruik van kunnen maken. De functies na keuze: kunnen bewoners gemeenschappelijk een functie geven aan een ruimte of huren. Werk ruimte, Kinder speel plek, Grote Keuken, Sportruimte, enz..

In groen het gedeelte van het gebouw waar ik op in zal zoomen om uit te leggen hoe bestaand en nieuw reageert en hoe het programma en de appartementen functioneren.

Amstelhoven

funcities na keuze

81

NIVEAU 1 BEWEGINGSVRIJHEID WONING

1-4 jaar

Als een kind is geboren is de vrijheid beperkt en begint het in de box. Van de box gaat het over naar een kleed op de grond. Kruipen en lopen door een ruimte volgt. De ouder heeft het overzicht en houdt een oogje in het zeil. Als de ouder de deur uit gaat moet het kind mee of kan een van de buren op het kind passen. Zomers kunnen de deuren van het appartement opengeschoven worden zodat de Ouder tijdens het koken makkelijk om het hoekje kijken om te kijken wat het kind op de galerij of in de binnentuin aan het doen is. Tevens heeft krijgt het kind al het gevoel dat die

Leefruimte ouder en kind.

Amstelhoven

82

Compacte woning van ±55m2. Waar

entree/prive balkon

buro

keuken slaapkamer ouder

koelkast /oven spiegel deuren vrij indeelbare woon/eet kamer bad/kleed kamer garderobe kast

schuifdeur om kinder kamer af te sluiten of te verbinden slaapkamer kind

buro

schaal 1:60

plattegrond appartement

Amstelhoven

kast boven wc reservoir

83

NIVEAU 2 BEWEGINGSVRIJHEID WONING + BALKON

4-6 jaar

4-6 jaar. Het kind krijgt de vrijheid om het balkon op te gaan. Dit gebied is gemarkeerd door een materalisatie van glazen tegels. De tegels geven meer licht in de woning en maken geven het gevoel van een privé gebied in een collectieve ruimte. Vanuit het zitje kan de ouder makkelijk zowel naar binnen als naar buiten kijken. De gevel is iets teruggeduwd om meer privacy te creëren.

Buitenruimte ouder en kind.

Amstelhoven

84

sleuf in planten bak om fiets te parkeren

buiten verlichting kolom tevens te bebruiken voor verstoppertje

entree/prive balkon

balkon van glazen tegels voorzien voor extra licht naar beneden

bankje om op te zitten of planten op te zetten met daar onder bergruimte

plantenbak om hult door balustrade

buro

schaal 1:60

plattegrond appartement

Amstelhoven

85

NIVEAU 3 BEWEGINGSVRIJHEID WONING + BALKON + GALERIJ

6-8 jaar

6-8 jaar. Het kind krijgt nu de vrijheid om over de hele galerij te bewegen. Plantenbakken geven aan waar balkon begint en kunnen worden gebruikt om achter te verstoppen. De kolommen kunnen gebruikt worden als verstopplek en voor andere spelletjes. Als de ouder weg wilt moet het kind mee of kan een van de buren een oogje in het zeil houden.

Galerij voor de nieuwe woningen.

Amstelhoven

86

Galerij voor de bestaande woningen.

Amstelhoven

NIVEAU 3 BEWEGINGSVRIJHEID

87

WONING + BALKON + GALERIJ

schaal 1:150

2-3e verdieping

Amstelhoven

88

N

Amstelhoven

NIVEAU 4 BEWEGINGSVRIJHEID

89

WONING + BALKON + GALERIJEN + BINNENHOF

8-9 jaar

8-9 jaar. Het kind krijgt de vrijheid om over alle galerijen binnen dit hof te bezoeken en mogen zelfstandig naar het binnenhof. Ze kunnen met meerdere kinderen spelen en tikkertje, verstoppertje of hutten bouwen in het binnenhof. Deze zijn makkelijk te betreden doordat alle bestaande portieken die aangesloten zijn op de galerijen van de nieuwbouw. De ouder kan het kind voor een korte boodschap alleen laten terwijl het zelf met andere kinderen in de tuin aan het spelen is. Andere ouders kunnen een oogje in het zeil houden.

Binnenhof

Amstelhoven

90

WM

WM

WM

WM

WM

WM

N

schaal 1:350

1e verdieping

Amstelhoven

N

91

NIVEAU 5 BEWEGINGSVRIJHEID

WONING + BALKON + GALERIJEN + BINNENHOF + SEMI-OPENBARE RUIMTE

9-11 jaar

Het kind krijgt de vrijheid om over alle galerijen en alle binnenhoven te gebruiken. Ze kunnen op het plein voetballen of andere spelletjes spelen met meer kinderen uit de buurt. De ouder kan nog steeds vanuit de woning een oogje in het zeil houden. De slaapkamer van de ouder steekt uit om beter zicht over de semi-openbare ruimte te hebben. Het kind kan bijvoorbeeld al zelfstandig naar de bibliotheek of kapper.

De moeder kan, als zij in de buurt blijft, voor langere tijd weg. En bespreekt met het kind waar ze heen gaat. Bijv. naar de kapper of koffie drinken met een vriendin.

Semi openbareruimte

Amstelhoven

NIVEAU 5 BEWEGINGSVRIJHEID

WONING + BALKON + GALERIJEN + BINNENHOF + SEMI-OPENBARE RUIMTE

92

lift

schaal 1:2000

Bel-etage

Amstelhoven

N

93

NIVEAU 6 BEWEGINGSVRIJHEID

WONING + BALKON + GALERIJEN + BINNENHOF + SEMI-OPENBARE RUIMTE + SPEELVELD

11-12 jaar

Het kind krijgt de vrijheid om zich in en om het gebouw te begeven. Het kind kan nu voetballen naast het station en kan zelfstandig naar het zwembad gaan. De moeder kan overdag haar eigen ding doen. Het kind heeft eigen sleutels van de woning. Dit is de laatste stap van de bewegingsvrijheid.Hierna gaat het kind naar de middelbare school en kan zelf de buurt, de stad, het land en daarna de wereld gaan ontdekken.

Entree semi-openbare ruimte

Amstelhoven

94

schaal 1:2000

Situatie

Amstelhoven

N

ZOOM IN

95

A

1:150

souterain

Amstelhoven

D

C

B

96

A

B lift

techniek

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

ZOOM IN

97

A

1:150

bel etage

Amstelhoven

D

C

B

98

A

B lift

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

ZOOM IN

99

A

1:150

1e verdieping

Amstelhoven

D

C

B

100

A

B WM

WM

WM

WM

WM

WM

lift

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

ZOOM IN

101

WONING + BALKON + GALERIJ

A

C

B

1:150

2e verdieping

Amstelhoven

D

ontspanning? gasten? opslag? wasruimte?

102

A

B lift

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

ZOOM IN

103

WONING + BALKON + GALERIJ

A

C

B

1:150

3e verdieping

Amstelhoven

D

ontspanning? gasten? opslag? wasruimte?

104

A

B lift

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

ZOOM IN

105

4e verdieping

A

1:150

4e verdieping

Amstelhoven

D

C

B

106

A

B lift

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

ZOOM IN

107

1:200

1:200

Gevel Weesperzijde

Noord gevel

Amstelhoven

108

Amstelhoven

ZOOM IN

109

1:200

Gevel Van der Kunstraat

Amstelhoven

110

Amstelhoven

111

1:200

Doorsnede C-C

1:200

Doorsnede D-D

Amstelhoven

112

nieuwe toestand

bestaande toestand

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

ZOOM IN

113

1:100

Doorsnede C-C

Amstelhoven

114

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

ZOOM IN

115

1:100

Doorsnede D-D

Amstelhoven

116

nieuwe toestand

bestaande toestand

Amstelhoven

117

MATERIALISERING BESTAAND Mr. Treublaan Gevel Materiaal: Baksteen Kleur: Geel/Bruin

Plint Materiaal: Baksteen Kleur: Rood

Entree Materiaal: Kleur:

Uitgewassen beton Grijs

Entree Kozijenen/Deur Materiaal: Hout Kleur: Blauw, Donker- blauw

Kozijen Materiaal: Kunstof Kleur: Wit

Amstelhoven

118

Goudriaanstraat Gevel Materiaal: Baksteen Kleur: Rood

Entree’s Materiaal: Kleur:

Uitgewassen beton Grijs

Kozijenen Materiaal: Hout Kleur: Wit Deur Materiaal: Hout Kleur: Turquoise

Amstelhoven

119

MATERIALISERING BESTAAND Weesperzijde Gevel Materiaal: Stucwerk Kleur: Wit

Plint Materiaal: Natuursteen Kleur: Groen/Grijs

Kozijenen/Deur Materiaal: Hout Kleur: Grijs, Lak

Amstelhoven

120

Van der Kunstraat Gevel Materiaal: Baksteen Kleur: Geel/Bruin

Plint Materiaal: Baksteen Kleur: Rood

Entree’s Materiaal: Kleur:

Uitgewassen beton Grijs

Kozijenen Materiaal: Hout Kleur: Wit Deur Materiaal: Hout Kleur: Geel/Lichtgeel

Amstelhoven

121

MATERIALISERING NIEUW Nieuwe toevoegingen Kozijenen Materiaal: Hout Kleur: Hout Deur Materiaal: Hout Kleur: Hout

Puien entree appartementen balkon hout. Dit om een warme uitstraling aan de entree te geven.

Baksteen dit omdat deze een menselijke maat heeft en tevens al veel word toegepast in het gebied. In een grijs tint omdat er al veel kleur is en zo een contrast tussen bestaand en nieuw duidelijker word. Verband gestapeld om helder de lagen aan te geven. Tevens ziet een baby bij zijn geboorte alles in zwart/wit.

Gevel Materiaal: Baksteen Kleur: Grijs tint Verband: Gestapeld

Schoon gespoten beton op de plint dit omdat het ook bij de bestaande bebouwing als entree aanduiding word gebrukt tevens door kleur en textuur verschil intressant voor kinderen om naar te kijken.

Gevel plint Materiaal: Uitgewassen beton Kleur: Grijs + diverse kleuren.

Geglazuurde bakstenen om mensen een herkenningspunt te geven in welk blok (blauw, rood, geel, groen) ze zich bevinden of waar een entree zich bevind. Deze kleure zijn gekozen omdat uit onderzoek blijkt dat kinderen deze kleuren als eerst herkennen.

Herkennings punten Materiaal: Geglazuurde baksteen Kleur: Blauw, Groen, Geel & Rood

Metalen kozijnen contrasteren met de bestaande houten kozijnen. Zowel in kleur (goud/messing) als in materiaal.

Kozijen/Balustrade Materiaal: Metaal Kleur: Goud/Messing

Amstelhoven

DETAILERING

OESTAND

TAND

122

BESTAANDE TOESTAND Doorsnijden van de bestaande bebouwing met aansluiting nieuwbouw.

1949-1996

HUIDIGE TOE 1996-2020

HUIDIGE TOESTAND Bestaande situatie 1949-1996 1996-2020

NIEUWE TOE 2020-….

NIEUWE TOESTAND 2020-….

Huidige situatie 1996-2020 (Weesperzijde)

Nieuwbouw ligt iets terug van bestaande bebouwing om zo het contrast tussen bestaand en nieuwe te versterkenl.

Nieuwe situatie 2020

Amstelhoven

DETAILERING

123

BESTAANDE TOESTAND Doorsnijden van de bestaande bebouwing.

HUIDIGE TO 1996-2020

HUIDIGE TOESTAND Bestaande situatie 1949-1996 1996-2020

NIEUWE TOE 2020-….

1949-1996

OESTAND

TAND

NIEUWE TOESTAND 2020-….

Huidige situatie 1996-2020 (Weesperzijde)

Bestaande bebouwing word aan de binnenkant geisoleerd om zo de bestaande baksteen/textuur en uitsraling te behouden.

Nieuwe situatie 2020

Amstelhoven

BESTAANDE TOESTAND 1949-1996

Bestaande situatie 1949-2020

TAND

NIEUWE TOESTAND 2020-….

Bestaande daken worden vlak gemaakt zodat ze opgetopt kunnen worden.

Nieuwe situatie 2020

Amstelhoven

124

HUIDIGE TOE 1996-2020

IMPRESSIE

125

Entree Bestaand/Nieuw

Amstelhoven

126

Amstelhoven

IMPRESSIE

127

Nieuwbouw

Amstelhoven

128

Amstelhoven

LITERATUUR

129

BOEKEN Fred Feddes: 1000 jaar Amsterdam, Thoth Uitgeverij, 2012 Hans van der Heijden: Architectuur in de kapotte stad, Thoth Uitgeverij, 2006 Gary Chang: My 32m2 Apartment - a 30-year transformation, MCCM Creations Uitgeverij, 2008 Koen Kleijn: De grachten van Amsterdam 400 jaar bouwen, wonen, werken en leven, Thoth Uitgeverij, 2013 Herman Hertzberger: Ruimte maken, ruimte laten : lessen in architectuur, Nai010 Uitgevers/Publishers, 1996 Paul Meurs & Henk van Schagen: De bestaande stad als uitdaging de methode van Schagen, Sun Uitgeverij 2009 P. van Assche, J. van Mechelen & Diverse : Handboek voor Hedendaagse Hofjes, Stichting Young Designers Uitgeverij, 2013 WEBISTES www.nrc.nl www.volkskrant.n kinderen-worden-te-veel-beschermd-en-kunnen-te-weinig-vrij-spelen www.volkskrant.n hoe-een-alleenstaande-ouder-met-een-huis-vol-toch-eenzaam-kan-zijn www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2019/26/ruim-1-op-10-jonge-gezinnen-verliet-amsterdam-in-2018 www.cbs.nl/nl-nl/dossier/nederland-regionaal/wegwijzer/cbs-in-uw-buurt www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/inkomensverdeling www.villanova-architecten.nl/projecten/weesperzijde/ nl.wikipedia.org/wiki/Bert_Johan_Ou%C3%ABndag nl.wikipedia.org/wiki/Keesmanblokken nl.wikipedia.org/wiki/Iza%C3%A4k_Blomhert en.wikipedia.org/wiki/Zeeger_Gulden www.archief.amsterdam/beeldbank OVERIG Bouwarchief Gemeente Amsterdam

Amstelhoven

COLOFON Ik zou graag de onderstaande mensen willen bedanken. Zonder hen had mijn afstudeerproject er niet uit gezien zoals het er nu uitziet. Daar ben ik ze dan ook eeuwig dankbaar voor.

Elsbeth Falk (mentor) Sweder Spanjer (commissie) Wim de Vos (commissie) Hans van der Heijden (commissie) Erik van Dijk Bob Schulze Max Meijer Thieu Driessen Robine Adriaanse Ramses van der Dussen Marjan Hortensius Academie van Bouwkunst

Amstelhoven

130

Olivier Hortensius +31623680022 o.hortensius@gmail.com © 2021 O.Hortensius