PRO-visie
pro
-vincie
visie
toekomst-
een huis voor een Provincie met Visie Eric Ritsma Commissieleden: Laurens Jan ten Kate Don Murphy Marlies Boterman
#1
INHOUD 1.1 aanleiding #4 1.2 programma #6 1.3 ambitie #8 2.1 lokatie #12 2.2 organisatie. plein #16 2.3 organisatie. openbare werkvloeren #24 2.4 organisatie. afgesloten werkvloeren #30 3.1 Gevel en constructie 3.2 Impressies
#40
pro
-vincie
visie
toekomst-
#3
AANLEIDING 1.1 De aanleiding voor dit plan is de intussen voltooide verhuizing van het Provinciehuis van Utrecht, naar het voormalige hoofdkantoor van de Fortis bank om de hoek. In het voortraject heeft de provincie uitgebreid haar ambities geformuleerd: Het provinciehuis moest EfficiĂŤnt, innovatief en flexibel zijn. Met het betrekken van de nieuwe huisvesting dringt zich de echter suggestie op dat de bestuurders jarenlang vanuit hun kantoor jaloers gekeken hebben naar het statige gebouw van de Fortis en bij de nationalisering van de bank hun kans hebben gegrepen. Los van de vraag of deze stap nu wel of niet economisch verantwoord is, staat voor mij de vraag centraal of dit Ăźberhaupt een passende huisvesting is. Het provinciebestuur is in de eerste plaats een overheid, een organisatie in dienst van burgers. De bestuurslaag die gemeente grenzen overschrijdt, letterlijk en figuurlijk bruggen moet slaan en bestuurlijke schaalverschillen moet overbruggen. Het is deze identiteit die een nieuw provinciehuis juist zou moeten uitstralen.
pro
-vincie
visie
toekomst-
10-18 PROVINCIEHUIS
BESTUURSTOREN
8-9 Leeg
4-7 Tijdelijk verhuurd
2-3 ABN-amro 0-1 gemengdgebruik ‘STERREN’
STATENZAAL
Ambtenaren
Directie
Gedeputeerde staten
Commisaris van de koningin
#5
PROGRAMMA 1.2 De evolutie van kantoren sinds de industriële revolutie heeft altijd meebewogen met de veranderingen van organisatiestructuren. Van de strikt hiërarchische piramide in de tijden van Wright is een moderne organisatie een heterogeen netwerk van samenwerkingen geworden. Zo ook de provincie. Zelf heb ik de afgelopen jaren gewerkt in de flexibele schil van verschillende organisaties. Zonder eigen kantoor betekend dit een bestaan als werknomade. Opvallend neven effect van een bestaan als werk-nomade is de interactie met andere ‘gebruikers’ die er voor kiezen op die tijd, op die plek te gaan zitten. Zonder relatie met functie of werkveld ontstaan gesprekken en word kennis gedeeld. Deze kennis en interactie vind nu plaats in koffiehuis of flex-kantoor dus buiten de eigen organisatie. Door deze interactie juist te absorberen haalt een provinciehuis kennis in huis en komt het tegemoet aan de veranderingen in de praktijk.
pro
-vincie
ONTSPANNEN 8% ONTMOETEN 9%
ONTSPANNEN 20%
ONTMOETEN 14%
WERKEN 75%
WERKEN 83%
TRADITIONEEL
ONTSPANNEN 16%
ONTSPANNEN 11%
visie
toekomst-
BABYBOOM
ONTMOETEN 22%
WERKEN 62%
GENERATIE X
WERKEN 55% ONTMOETEN 25%
GENERATIE EINSTEIN
#7
AMBITIE 1.3 Terwijl de manier waarop organisaties werken zich dus drastisch heeft veranderd heeft het archetypische kantoor zich over de laatste decennia nauwelijks aangepast aan deze ontwikkeling. Gebouwen zijn veelal star, in-flexibel en homogeen gebleven. Om toch tegemoet te komen aan de veranderingen worden kantoren voorzien van kleurigge behangetjes en woonkamers. Belangrijker nog dan de absolute afnemende ruimtebehoefte die hier uit volgt, is de manier waarop deze oppervlakte gebruikt word: als we de ontwikkeling van kantoren doortrekken naar 2030 zie je dat er een belangrijk kantelpunt plaats vindt. Waar werkvloeren ooit meer dan 85 % van het programma besloegen, zijn het de traditioneel secundaire functies die dan de meeste ruimte nemen. Functies waar interactie en ontmoeting centraal staan zijn niet langer secundair. In het welhaast standaard werk ‘the creative office’ door Francis Duffy worden werkomgevingen onderscheiden in de mate van autonomie versus Interacte. Door de verschuiving van ruimte gebruik en de invloed van de secundaire functie is nu dit model achterhaald.
pro
-vincie
Ambtenaren
Directie
Gedeputeerde staten
Commisaris van de koningin
Individual Processes HIVE
Autonomy increases
Transactional Knowledge CLUB
Concentrated Study CELL
Interaction increases
Interaction increases
Group Processes DEN
visie
toekomst-
Autonomy increases Autonomy increases
#9
AMBITIE Door algemene ruimtes en kantoorvloeren nu gelijkwaardig te behandelen krijgt het kantoor kleur en identiteit zonder glijbanen en hangmatten. De ambitie is om de 600 werkplekken te creÍren in een continu kantoorlandschap waar interactie met collega’s en andere gebruikers centraal staat.
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 11
LOKATIE 2.1 Deze ambitie begint bij de keuze van de lokatie. Zowel het oude als het nieuwe provinciehuis staan in een perifeer bedrijventerrein aan de rand van de stad Utrecht. Om gebruik te kunnen maken van de diversiteit en de centrale ligging van de stad zou het provincie huis nu juist midden in de stad moeten zitten. Maar met een dergelijk programma en ambitie is deze schaal vaak onwenselijk zo niet onmogelijk in zo’n oude binnenstad. Op dit moment ondergaat het stationsgebied van Utrecht een ingrijpende metamorfose. Met de bouw van verschillende hotels, kantoren, Theaters en Bioscopen verreisd in het stationsgebied een nieuw zaken- en service hart. Onderdeel van de plannen is de ondertunneling van de Graad van Rogge weg. Dit is een belangrijke verkeersader die de binnenstad direct verbind met de A1. Met de ondertunneling word ook leidscherijn teruggebracht en ontstaat een nieuwe Kop van Lombok. Kijkend naar de plannen voor het gebied valt op dat juist deze locatie nog een blinde vlek in de planvorming is. Niet alleen is dit het meest directe raakpunt tussen de kleine korrel van de oude binnenstad en de bijna onHollandse schaal van de ontwikkelingen in het stationsgebied. Ook is er de aansluiting van de busverbinding en de Deze openbaarvervoersverbinding (HOV) met De Uithof en satellietsteden Nieuwegein, IJsselstein en Leidsche Rijn moet hier van 3,5 meter hoogte over het nieuwe water, naar het niveau van Lombok.
pro
-vincie
A2
visie
toekomst-
A27
A28
CS A12
# 13
LOKATIE Dit verhoogde maaiveld is in de plannen ‘Het Forum’gedoopt. Een forum in de letterlijke betekenis van het woord is een publieke plek waar van gedachte gewisseld wordt. De plek dus om te ontmoeten, te verbinden en te discussiëren. Door met het provinciehuis op het forum aan te sluiten ontstaat een verhoogd maaiveld. Een plein op het hart van de locatie met directe verbindingen naar het Centraal Station, de snelweg en de stad.
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 15
O R G A N I S AT I E plein
2.2 Het nieuwe plein loopt langs de brede trappen zowel in als om het gebouw vloeiend over in het straat niveau. De ruimte onder het plein biedt plaats aan de sport en recreatieruimtes die zo ook vanaf de waterkant bereikbaar zijn, dus ook als het provinciehuis zelf gesloten, voor gebruikers toegankelijk is. Hier is ook de toegang tot de fietsenstalling. De toegang tot de parkeerkelder bevind zich onder de statenzaal. Om het bezoek laagdrempelig te houden ligt de entree op straat niveau: in de winkelstraat, schuin tegenover het pleintje voor de nieuwe moskee. Bezoekers worden in de lobby ontvangen. Hier is een bezoekerscentrum ingericht met leestafels en overleg plekken. Ze kunnen hier informatie krijgen, dossiers inlezen of gewoon wachten op hun afspraak krijgen maar ook werken. Het is tevens de ontvangstruimte voor de statenzaal. De plenaire zaal ligt op het verhoogde plein in een rondom transparante ruimte op het plein op gelijk niveau met de passanten. De zaal is niet permanent afgesloten voor besloten vergaderingen heeft het gebouw een afgesloten vergader locatie elders.
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 17
ROND
beganegrond
3.600 • •• •• • • •• • • • • • • • • • • • • •• • • •• • • • • • • • • • • • 1:200 200
toegang parkeergarage
LOBBY 750 m2 80 WP
route HOV CARDIO / FITNESS
ICT / fascilitairedienst 500 M2 60 WP
toegang fietsenstalling
pro
-vincie
visie
toekomst-
OV
# 19
PING ROND
1e verdieping
5.400 + • •• •• • • •• • • • • • • • • • • • • •• • • •• • • • • • • • • • • • 1:200 200
S TAT E N Z A A L toegang parkeergarage
route HOV Workscape 600 m2 60 WP
R E S TA U R A N T
toegang fietsenstalling
pro
-vincie
visie
toekomst-
OV
# 21
LOBBY
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 23
O R G A N I S AT I E openbare werkvloeren
2.3 Vanaf het plein, zowel aan de sport als de restaurant vleugel kunnen gebruikers 1 niveau langs de trappen naar boven lopen. Office service ed staan centraal op de vloer langs de vide. Ook langs de vide randen zijn werkplekken gecreĂŤerd met uitzicht over de vide het onderliggend plein. Lockers, toiletten en een vergaderruimte zijn opgenomen in de kernen. Kasten en bergruimte zitten in de verdikte huid. Ook de liften en vlucht trappen zijn opgenomen in de kern. Die laatsten zijn bewust verscholen om het gebruik van trappen en vloeren te stimuleren. De interactie vind zowel fysiek als visueel plaats in informele ontmoetingen op trappen, bij het kopiĂŤren of aan pantry.
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 25
PING
2e verdieping
5.400 + 9.000+ • •• •• • • •• • • • • • • • • • • • 1:200
PUBLIEKE TRIBUNE
route HOV Workscape 750 m2 60 WP Workscape 300 m2 60 WP
Promenade 450 m2 60 WP
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 27
RESTAURANT
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 29
O R G A N I S AT I E afgesloten werkvloeren
2.4 Vanaf het plein, zowel aan de sport als de restaurant vleugel kunnen gebruikers 1 niveau langs de trappen naar boven lopen. Office service ed staan centraal op de vloer langs de vide. Ook langs de vide randen zijn werkplekken gecreĂŤerd met uitzicht over de vide het onderliggend plein. Lockers, toiletten en een vergaderruimte zijn opgenomen in de kernen. Kasten en bergruimte zitten in de verdikte huid. Ook de liften en vlucht trappen zijn opgenomen in de kern. Die laatsten zijn bewust verscholen om het gebruik van trappen en vloeren te stimuleren. De interactie vind zowel fysiek als visueel plaats in informele ontmoetingen op trappen, bij het kopiĂŤren of aan pantry.
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 31
PING PING
3e verdieping
12.600+ 5.400 + 9.000+ • •• •• • • •• • • • • • • • • • • • 1:200
ONTMOETINGSPLEIN VERGADERCENTRUM 60 WP
route HOV Workscape 300 m2 60 WP promenade 300 m2 60 WP
private werkvloer 300 m2 40 WP
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 33
OTMOETINGSPLEIN
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 35
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 37
PING PING
4e verdieping
16.200+ 12.600+ 9.000+ • •• •• • • •• • • • • • • • • • • • 1:200
PERSONEELJURUDISCHE ZAKEN FINANCIEEN 30 wp PA R T I J K A M E R S
private werkvloer 300 m2 60 WP
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 39
gevel en constructie
3.1 Het resultaat van het spel tussen vloeren, vides en trappen is een gevelbeeld verschillende identiteiten. Het beeld van de lange Noord en Zuid gevel worden gedomineerd door de glooiende lijnen terwijl vooral de Oost gevel de lijnen opgebroken in kleine maat van 5400. Dit sluit aan bij de traditionele korrel van Lombok terwijl De met name de Zuid gevel aansluit op het geweld van de ontwikkelingen van het stationsgebied. Dit word versterkt tot de kolommen die hier in het zicht staan. Daar waar de gevel overgaat naar de werkvloeren verdwijnen de kolommen achter het gordijn en word de gevel geslotener. Hierdoor ontstaan balkons ook die op elkaar uitkijken en zo ook buiten het gebouw de fysiek gescheiden delen van het provinciehuis met elkaar verbinden. Als je op het balkon gaat staan om te bellen, om even een luchtje te scheppen kom je ook hier in contact met je ‘buurman’. Op het maaiveld, zowel op straat als plein niveau zijn de gevels teruggetrokken waardoor de klommen zich aftekenen in de gevel. Waar de gevel aansluit op kantoorvloeren verdwijnen de kolommen naar binnen en krijgt de gevel lamellen. Hierdoor ontstaan ook balkons die de gescheiden werelden met elkaar verbinden. Door het ontbreken van de lamellen en de terug liggende gevel is de publieke route in de gevel herkenbaar. Daan waar een publieke ruimte het maaiveld raakt zijn de hoeken verder afgerond.
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 41
gevel en constructie
201 NOORDGEVEL
202 OOSTGEVEL
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 43
gevel en constructie
203 ZUIDGEVEL
204 WESTGEVEL
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 45
gevel en constructie
DRSN CC 1:500
DRSN AA 1:500
pro
-vincie
visie
toekomst-
18.000+ PEIL 14.400+ PEIL 10.800+ PEIL 7.200+ PEIL 3.600+ PEIL PEIL
18.000+ PEIL 14.400+ PEIL 10.800+ PEIL 7.200+ PEIL 3.600+ PEIL PEIL
# 47
gevel en constructie
PEIL
18.000+ PEIL
18.000+ PEIL
18.000+ PEIL
18.000+ PEIL
18.000+ PEIL
PEIL
14.400+ PEIL
14.400+ PEIL
14.400+ PEIL
14.400+ PEIL
14.400+ PEIL
PEIL
10.800+ PEIL
10.800+ PEIL
10.800+ PEIL
10.800+ PEIL
10.800+ PEIL
EIL
7.200+ PEIL
7.200+ PEIL
7.200+ PEIL
7.200+ PEIL
7.200+ PEIL
EIL
inblaas koeling vanuit doorval / vloerrand inblaas koeling vanuit doorval / vloerrand
verlaagd plafond met verholen verlichting verlaagd plafond met verholen verlichting
3.600+ PEIL
3.600+ PEIL
3.600+ PEIL
3.600+ PEIL
3.600+ PEIL verhoogde vloer met laagtempratuur verhoogde verwarmingvloer met laagtempratuur verwarming sandwich vloerdelen tbv leidingdoorvoer
sandwich vloerdelen tbv leidingdoorvoer
centrale doorvoer centrale doorvoer uitneembare vloer en plafond elementen uitneembare vloer en plafond elementen
PEIL
PEIL
PEIL
PEIL
PEIL
pro
-vincie
18.000+ PEIL
18.000+ PEIL
18.000+ PEIL
14.400+ PEIL
14.400+ PEIL
14.400+ PEIL
10.800+ PEIL
10.800+ PEIL
10.800+ PEIL
7.200+ PEIL
7.200+ PEIL
7.200+ PEIL
visie
toekomst-
inblaas koeling vanuit doorval / vloerrand
verlaagd plafond met verholen verlichting
3.600+ PEIL
3.600+ PEIL
3.600+ PEIL verhoogde vloer met laagtempratuur verwarming sandwich vloerdelen tbv leidingdoorvoer centrale doorvoer uitneembare vloer en plafond elementen
PEIL
PEIL
PEIL
# 49
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 51
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 53
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 55
AMBITIE
pro
-vincie
visie
toekomst-
# 57
Eric Ritsma atelier GisTH griftstraat 6bis 3572 GV Utrecht 06/11 35 50 48 030/ 88 9 77 00 atelier@GisTH.nl www.GisTH.nl