Krasnapolsky_Job van der Sande by Amsterdam Academy of Architecture

KRASNAPOLSKY Het verloren hotel

A fstudeerplan Job van der Sande K rasnapolsk y - Het verloren hotel Juli 2019 Master Achitecture Academie van Bouwkunst A msterdam A fstudeercommissie: Lada HrĹĄa k Wouter K roeze Uri Gilad Toegewezen examinatoren: Machiel Spaan Judith Korpershoek

Afbeelding: Brodsky & Utkin, Columbarium Habitabile

De menselijke stad bestaat uit verhalen, herinneringen die worden gedragen door gebeurtenissen, gebeurtenissen die plaatsvinden in deze stad, buiten op straat, op de pleinen, in de stegen, portieken, barren, tuinen, huizen en in de kamers van de huizen. Dit project is een ode aan deze menselijke stad die door intuïtie en instinct ons thuis vormt. De stad waarin mensen ruimtes creëren en waarin mensen zichzelf aanpassen aan de ruimte die ze gebruiken. De stad is dynamisch en transformeert in een constante ruis van aanpassingen. Straten worden opengelegd, rioleringen worden vernieuwd, funderingen worden verstevigd. Elke aanpassing brengt nieuwe mogelijkheden met zich mee waardoor het perspectief op diezelfde stad verandert. Creativiteit wordt gestimuleerd door deze verandering en geeft vrijheid voor nieuwe ontwikkelingen. In het verhaal “an Old House” van Anton Chekhov, dat door Brodsky en Utkin in één van hun prenten wordt aangehaald, wordt verteld hoe een gezin leefde in zo’n huis, hoe ze bewogen en spullen gebruikte. Het gezin raakt steeds meer de grip op hun omgeving kwijt. De man des huizes raakt in een neerwaartse spiraal en begint met het verkopen van de spullen van zijn familie om aan drank te komen, als de man uiteindelijk niet meer thuis komt volgt de rest van het gezin tot uiteindelijk een leeg huis blijft staan. Een leeg

huis dat staat voor vele waardevolle maar vervaagde herinneringen. Brodsky en Utkin laten met hun Colombarium zien dat het uitstallen van de lege huls niet bijdraagt aan de dynamische stad, maar min of meer een museum vormt. Bewoners zitten niet te wachten op een openluchtmuseum waarin, door preservering en regulering, gebouwen als hulzen mogen blijven staan. De stad die creativiteit stimuleert en meebeweegt met de behoefte van zijn bewoners, een stad waarin een traject van laag toevoeging strand. Deze zelfde stad loopt vast in zijn eigen preserveringspatronen. Waar vroeger steden als Barcalona, Venetie en Florence in het centrum stonden van internationale handel, teren ze nu voornamelijk op de rijkdom uit verloren tijden. Ook Amsterdam zit in dit zelfde pakket en ziet zijn centrum langzaam wegdrijven van de vroeger nog zo levendige handelskades. Dit project is een zoektocht naar de mogelijkheden van deze eeuwenoude menselijke stad. Hoe is deze opgebouwd en hoe serieus nemen wij de keuzes uit het verleden. De keuzes om te preserveren of weg te gooien. De programatische invullingen van de stad die verloren zijn gegaan omdat ze ogenschijnlijk te weinig opbrachten of gewoonweg te gedateerd waren. Welke keuzes zijn er gemaakt en welke patronen zijn er te zien. Wat maakt een glorietijd nou echt glorieus en hoe overleven en sneuvelen er onderdelen in crisissen en glorietijden?

Functionele stad

Gepreserveerde stad

Menselijke stad

Afbeelding: Sarah Wigglesworth and Jeremy Till: Dining di

Afbeelding: Pieter Jansz. Saenredeam

De Ideale Wereld De manier waarop wij onze huidige leefomgeving indelen is vaak naief te noemen. Een wereld zonder gebruiksvoorwerpen of sporen. Zowel vroeger als vandaag de dag worden af beeldingen van nieuwe ontwikkelingen geromantiseerd, overzichtelijk en helder zoals in de schilderijen van van Saen r e d a m, of een he d end a a g s e r end er. Geen ruimte voor verloren functieloze objecten. Meer en meer slagen wij mensen erin om stedelijke projecten clean op te leveren, stukje bij beetje worden steeds meer gebouwen van alle gemakken voorzien waardoor variabele uitgebannen worden.

voor hadden. De overeenkomst tussen dit verhaal en de beelden van Saenredam is dat ze weergeven wat bezieling betekend voor onze leefruimte.

De stad is dan ook te ervaren als een archief, een archief voor de toekomst, een plek of ruimte die op verschillende schalen terug kan komen. Het colombarium van Brodsky en Utkin kan n ie t z o’n a r c h ie f z ij n , d a t i s m e e r e e n soort memorial of begraafplaats voor gestorven ideeen. Het zijn niet de objecten uit het verleden die de verhalen vertellen, maar de functies die deze objecten hadden, de objecten staan alleen symbool voor de Een absoluut “ideale wereld” waar- herinneringen. in alles perfect georganiseerd is, het klinkt voor mij als het scenario van Het is de stad zoals deze er al is, een thriller the stepford wifes, waarin waar alle verhalen in zichtbaar woreen stel gaat wonen in een buitenstad den zodra ze worden blootgelegd. Gewaarin alls ideaal lijkt, de vrouwen, schiedenis is een gegeven, maar kan de huizen, de tuinen, alles is zoals veelvuldig worden geïnterptreteerd, het hoort. Later in het verhaal wordt wat de nodige inspiratie en creatividuidelijk dat de vrouwen door robots teit met zich meebrengt. Ingredienzijn vervangen zonder alle menselijke ten die brandstof zijn voor stedelijke eigenschappen die de v rouwen da a r- ont w ik keling.

ROMMEL Mi j n v ad e r i s e en gest r uc t ur eer d e ruim e r e n s o rte e rt a lle s , hij he cht w aar d e a a n v a st e p l ek k en . D e z e s tructuur he e ft hij z ichz e lf a an g e le e r d, e e n d en k w ijz e o m z ic h z e lf te b e s che rm e n te ge n cha o s . Mi j n m o e d e r h eef t z ic h d ez e d e nk wij z e nooit e ige n ge m a a k t, ie ts wa t h a a r va a k in d e w eg z it . Toen i k 18 w a s g in gen mijn o u d er s u it e lk a a r. Dit wa s he t m o m e nt d at mi j n vad e r z ic h a f z et t e t egen mij n m oe d e r. Zod ra m ij n m oe d e r een e i g e n h u is gev o n d en h a d be go n hij s pulle n op te ruim e n. Iets w at i k w e l k o n begr ijp en , h et wa s e e n te ge nre a ctie v a n j a re n c ompr o m i s , m a a r ik k o n h ier sl ec h t te ge n. He t wa s im m e rs m ij n je ugd d i e lang za a m ma a r z ek er l eek te v e rd wij ne n. He t huis b le e f he tze lf d e m aar d e sp ul l en v er a n d er d e n. O pe n k a s te n v o l fruts e ls maakte n plaat s v o o r gesl o t en o p ge ruim d e e n ge ord e nd e k a s te n. D i t w as e e n m a n ier w a a r o p h ij bet e r v orm k on ge v e n a a n z ij n le ven , me e r o ve r zic h t , h el d er h eid . H ij is d e tro e p b e u. Aan de ande r e ka n t geb eu r d e h et t ege nge s te ld e , m ij n m oe d e r v e rz am e lde z o nd e r r em, z e is sl ec h t in we ggo o ie n. Ha a r s chuur ra a k t e v ol, k a s t j e s en ma n d en v o l k l ed i ng. Alle s s lib d e d icht e n he t o ve rzi c h t w as w e g. I k hield van de r o mmel , n o g st eed s. Al we e t ik d a t d e re d e n wa a r o m mi j n vad e r het h u is o p r u imd e, v oor m ij o o k gold . Ik k a n b e te r d rom e n i n c h aos en bet er r a t io n a l is e re n in ord e . B e id e n he b ik nodig. I k h e b e e n h a a t -l ief d e v er h o ud ing m e t ro m m e l. W anne e r i k m i j n h u is o p r u im z ie ik d e le n v a n m ij n le v e n pa s s er e n. Kle i ne pu zz el st u k jes d ie mijn g e d a chte s trigge re n. Inm id d e ls he b ik g e le e r d v a n d e sit u a t ie bij m ij n o ud e rs e n pro b e e r ik m ij n r omm e l o p e e n bew u st e ma n ier t e b e wa re n. Tij d e ns z o â&#x20AC;&#x2122;n opruim se s s i e pr o b e e r ik o p een in t u ĂŻt iev e ma nie r e e n a fwe ging te m a k e n d i ng e n vo o r m i j n o g st eed s st a a n v oor b e pa a ld e ge v o e ls wa a rd e n, z o ja d an s la i k z e o p o f in so mmige ge v a lle n s ta l ik z e uit. He t z ij n vaak s pu lle n van n ik s, o u d e p a p ier t j e s m e t b a rco d e s , pols b a nd j e s , pasj e s o f pa s po o r t en , p l a st ic sl a n getj e s o f e e n a fgie ts e l v a n m ij n pube rge b i t , e e n o u d e b r il o f een getrok k e n v e rs ta nd s k ie s , a lle rle i z aken d i e i n de ged a c h t e v a n v r eemde a ls wa a rd e loos k unne n wo rd e n gezi e n. I n mijn eigen ged a c h t e i s d a t a nd e rs . De oud e pa pie rt j e zi j n t i c k e t s n a a r c o n c er t en w a a r ik v roe ge r m e t m ij n m oe d e r naarto e g i ng , po l sb a n d jes z ijn d e en tre e b a nd j e s v a n fe s tiv a l wa a r ik me t m i j n vr i e n d en h el e b ijz o n d er e tij d e n he b b e le e fd , he t pla st i c s lang e t j e i s een in f uus w a t ik h eb b e wa a rd v a n to e n m ij n b lind e d arm we r d ve r w i jd er d en ga z o ma a r d oor. Alle m a a l za k e n d ie en r o l sp eel d e i n m ij n le v e n. J e e ige n k le ine ge s chie de ni s , e en a r c h ief v o o r d e to e k om s t, o m d a t j e nooit we e t wat j e ve r g e e t .Vo o r mijn p er so o n l i j k e a rchie f v o o r d e toe k o m s t

ge b ruik ik m ij n hu is al s medium, en voor de bel angrijkste stukken e e n k is t. De k is t z el f is de drager van deze herinneringen en geeft ook gre nz e n a a n. Je kunt eindel oze hoeveel heid van deze spul l en b e wa re n, m a a r d e situatie bij mijn ouders l eerde me dat bal ans hie rin b e la ngrij k voor je is. Soms wil je vrij kunnen associëren en j e e ige n e rv a ringen kunnen gebruiken om je creativiteit te prik k e le n. And e re k e ren zijn deze prikkel s al snel te veel en ben je op z o e k na a r fo cus , externe prikkel s zijn dan minder gewenst. Een opge ruim d huis heeft daarom ook zeker zo zijn voordel en. S o m s , v oorna m e lijk al s je aan het opruimen bent, kom je dingen te ge n d ie b e pa a ld e herinneringen bij je naar boven hal en. Deze he rinne ringe n worden getriggerd door het object wat je dan tegenk om t. In d e d ocumentaire Mystery of Memory vertel d een vrouw, J ill P rice , d a t z ij geen rem heeft op haar herinneringen en al l es onthoud t, ha a r re ceptoren staan dus al tijd open. Je kunt haar een v ra a g s te lle n o v e r gebeurtenissen van jaren gel eden en zij weet e xa ct we lk e d a tum en in wel ke setting zij dit heeft bel eefd. Op een b e pa a ld m om e nt zegt ze dan ook; “I n sommige opzichten is het fij n om z o v e e l te herinneren, maar niet de mogel ijkheid hebben om a lle s le chte he rinnering te vergeten, bijvoorbeel d mijn man’s d o o d , v o e lt a ls o f het gisteren was.” Niet de mogel ijkheid hebben om te v e rge te n k un je dus zien al s een l ast, net al s het uitstal l en v a n he e l e rg v e e l spul l en kan werken al s een l ast. De k is t he e ft fy s ieke grenzen en stel t mij voor de afweging; be te k e nt he t ie ts v o or me of kan het weg. Zodra de kist te vol wordt is d it e e n te k e n d at ik opnieuw deze afweging moet gaan maken, we lk e he rinne ring en ga ik meenemen naar de toekomst. Je geheuge n v e rv a a gt e n ook de zwaarte van sommige l evensgebeurtenis s e n word e n ge re lativeerd naarmate je ouder wordt. H et is daarom lo gis ch d a t j e o p een bepaal d moment in je l even ook afscheid van ie ts k a n ne m e n. Zo vond ik ooit een steen in Normandië, hij was uitge s le te n e n j e zag dat er aan de binnenkant van de steen iets glins te rd e . He t was een vondst van dat moment, ik was een jong v e ntj e , op e e n la ter moment real iseerde ik dat dit niet zo heel bij z o nd e r wa s e n d a t hal f Normandië vol l ag met dit soort stenen. De he rinne ring ge k oppel d aan de steen, de vakantie in Normandië, wa s a lla ng v e rv a a g d en de steen was eigenl ijk niet heel bijzonder. Ee n uitge le z e n m oment om wat ruimte vrij te maken in kist. O ok d e ind e ling v an de kist is bel angrijk, deze heeft een afmeting wa a rb inne n v a n a l l es past, maar de inhoud is variabel . Je deel t he m in tot he t m oment dat je hem dicht krijgt, je rommel krijgt zo pla a ts e n cre ë e rt ook ruimte, de ruimte die ontstaat is bijna al tijd d e ruim te d ie in e en l ater stadium benut kan worden. I n het kl ein he b j e in d e k is t j e eigen kl eine organische stad gecreëerd.

“I Feel at home here in this chaos, because chaos suggests images to me.”

Francis Bacon

CHAOS Fr ancis B ac o n ’ s at e l ie r is e e n t ij d lijn van w e r k , t us s e n d e l ag e n ve r f e n t r oep zij n f as e s van zij n w e r k t e vind en. He t at e l ie r is e e n van d e w e in ig e over b l ij fs e l e n van zij n w e r k , hij s t o n d er om be k e n t d e s c hil d e r ij e n d ie he m niet a an s t o n d e n t e ve r n ie t ig e n . Z o is h et en ig e w at o ve r is van e e n he e l e r g r ijk s c hil d e r s be s t aan , e e n g e he ug e n aan ve r f l ag e n . Het A t e l ie r w e r d g e r e c o n s t r ue e r d in Hugh G al l e r y in Dubl in e n t e n t o o n g e st eld . T ij d e n s he t he r be s t e mme n van h et a t e l ie r w e r d e n o ud e d o c ume n t e n onder d e t r o e p van d aan g e haal d e n wer d zic ht baar ho e hij w e r k t e , w aar h ij ins p ir at ie van d aan haal d e . De c haos van he t at e l ie r w e r d vo o r he m e e n oase van c r e at ivit e it . 12

Een huis voor objecten

I n d e f otoâ&#x20AC;&#x2122;s v a n An n a Kvist maakt z e r epor t ages van me n s e n me t hun be zit t in g e n . D e z e f otoâ&#x20AC;&#x2122;s la ten zi en h oe objec t en op elkaar gest apeld he t ve r haal ve r t e l l e n van d e p e r s o o n di e ern a a st zi t. Het geeft de aansc h ouwer inz ic ht o ve r d e vr o uw haar l e ve n , ge s c h i eden i s, ha a r v o o r keur en en st ijlen, h aar passie e n s maak . He t p e r s o o n l ij k e be e ld s p ra k m e a a n en ik wild e d e spullen weer een h uis g e ve n , maar o o k l at e n zie n wa t e r geb eu rt a ls j e ee n h uis spullen geeft , als je de be zit t in g e n e e n p l e k g e e ft .

Rommel in de stad A mst er d a m is een s ta d v ol d e ta ils . W a nne e r j e te n. Ve e l al worden pl ekken opgevul d met gener o n d w a n d el t en goe d o b s e rv e e rt z ie j e z e , m a a r rie k e opl ossingen, sinds mensel ijke ambacht te eigen l ijk p a sseer je z e v a k e r z o nd e r z e in j e op te d uur is voor veel mensen wordt er eerder gen emen . v eel o n b edoe ld e d e ta ils z ij n v a nuit e e n noe ge n g enomen met ruimte verl ies. Voorzet p r o bl eem o n t st a a n . Ka b e ls , e le ctra k a s tj e s , la n- wa nd e n worden haaks vertimmert zodat die ene t a a r n s en bo r d en , v e rk e e rs te k e ns , pla nte nb a k - k e uk e n van ikea beter past. k en , h ek jes, ba n k j e s , prulle nb a k k e n, ro o s te rs , p u t d ek sel , r ec l a me, d e s ta d s ta a t e r v ol m e e . De op maat gemaakte opl ossing wordt wegge V o o r v eel v a n d ez e z a k e n wo rd e n orna m e nte n m o ffe ld onder fabrieksinpassingen. De waardeb ed a c h t o m z e v er v olge ns b ij d e s te d e lij k e co l- ring v o o r het specifieke maakt pl aats voor het l ec t ie t e k un n en v oe ge n.

s te re oty p. De nieuwe standaard. Waar gebouwe n v roeger nog reageerde op hun omgeving,

V o o r ied er p r o b l eem e e n ontwe rp, z o z it d e s ta d wo rd e n ze nu steeds vaker ondergeschikt gein el k a a r . A l l es w o rd t in e lk a a r ge pa s t e n ge m e - m a a k t a an bouwmetodiek en eficientie.

Hoe ziet de id e a l e w e re l d e r in h e t e c h t u it e n h o e i d e a a l i s d e ze d a n ? W a n n e e r a l d e prof iel en, tr am l e id ing e n, ra nd j e s e n vl e kj e s , pa a l t j e s e n fi e t s e n , e l e c t r i c i t e i t s k a s t j e s en noodzak el ij ke bou w ku nd ig e e l e m e nt e n w ord e n w e g g e p o e t s t h o e w e r k e l i j k i s d e s t a d dan nog.

[DIS]ORDER “ I n de a r c h it ec t u u r v a n d e s ta d v e rte lt Ald o Ros s i De z e pa s s a ge brengt de gedachte naar psyhoana da t h e t v er l ed en d eel s w o r d t e rv a re n in he t he d e n ly s t s y m und freud die in Cyvil istion and I ts Dis M e t P arijs en d e t h esis v a n Ma urice Ha lb wa chs in conte nts d e s tad Rome gebruikt al s anal ogie om h e t c o ll ec t iev e geh eugen in ge d a chte s chrij ft R o s- te illus tre re n hoe de accumil atie en preservatie s i , “ .. d e ec h t e c o n f igur a t ie v a n d e grote s ta d k a n v a n m a te ria a l i n iemands onderbewustzijn wordt w o r de n gez ien a l s d e c o n fronta tie v a n initia tie- v a s tge le gd . F reud schrijft dat in het rationel e l e ve n van v er sc h il l en d e p a r t ij e n, pe rs o o nlij k he d e n v e n nie ts d a t ooit bestaan heeft verl oren zal gaan. e n o ve rh ed en . O p d ez e ma nie r z ij n v e rs chille n- Hij v ra a gt ons om rome in te beel den al s het onde pla n n en sup er imp o sed , s y nthe s is e d , v e rge te n, d e rb e wus te , e en psychol ogische entiteit met een z o da t h et p a r ijs v a n v a n d a ag lij k t o p e e n co lla ge , ge lij k la ng e n rijk verl eden, waar niets dat ooit e e n c o l l a ge d ie o n t st a a t d oo r re prod uctie v a n he t pla a ts he e ft gevonden is overl eden, en in wel ek par i j s v a n Lo uis X I V , Lo uis XV, Na pole on I e n a l d e v o o rga a nde fases van ontwikkel ing bestaan B a r o n H a u sma n n in één a f b e e ld ing. ”

na a s t d e m e e s t recente.” by Ca mer o n MC Ewa n: Notes on the Auton omy of Architecture

Amsterdam gebouwd voor 1930

Amsterdam gebouwd na 1930

Het Hotel S t e den v er r o mel en , d a t is e e n ine re nt a a n he t proportio ne le dakgoot. le ve n d a t er in p l a a t sv in d t. De o rga ns iche b inne ns t a d met d e st r a k gepla nd e ra d ia le uitb re i - Ik ha d he t gel uk dat ik in contact kwam met di ngen v o r men a l eeu w en he t fra m e v a n Am s te r- Ma rgrie t d e Roever die in het gebouw zowaar da m , z o r gv u l d ig w o r d t d a a r na a r d e tij d s ge e s t e e n a rchie f b eheerde over het hotel . Al s je dan a a n gesc h a a f t en o n t w ik k e lt, nie t a lle e n d oor j e e ige n ge he ugen gaat overl appen met dat van g e m e en t el ijk e d ien st en e n o ntwik k e la a rs , m a a r ie m a nd a nd e rs, bijvoorbeel d van een archivaris vo o rn a mel ijk d o o r d e geb ruik e rs . De o nd e rne - d ie to t in d e puntjes heeft bestudeerd waar de m e r s, d ie een t er r a s b uite n z e tte n, d e b e wone rs onwik k e linge n van het gebouw de afgel open 164 di e een b a l k o n n et je o p ha nge n, d e d a gj e s m e n- j a a r toe he b b en gel eid, dan kom je erachter dat s e n d ie h u n bo o t je a a n me re n, d e d ie re n d ie hun j e onwe te nd bent en dat voordat je uitspraken h o le n ma k en in d e h o l l e ruim te s v a n d e ge b ou- m a g d oe n ov e r een gebouw je de geschiedenis w e n, d e b o men d ie h un worte ls v e ra nk e re n in d e m o e t le re n k e n nen. f u nder in gen v a n h u iz en. De ontwik k e ling v a n de s t a d v in d t p l a a t s o p v e rs chille nd e niv e a us e n Ho te l Kra s na p ol sky werd dan ook de casus van u i t zic h o p meer d er e ma nie re n.

d it o nd e rz o e k. Een gebouw dat net al s deze k a a rt o pge b ouwd bl eek te zijn uit verschil l ende

D o o r a l d a t b ijsc h a v en e n v e ra nd e re n o nts ta a n v e rha le n, he rinneringen, gebruikers en funcs i t u a t ies d ie v a n t e v o r e n nie t te b e d e nk e n wa- tie s , uite ind e l ijk is dan dus het hotel een net al s r e n. D e sc h a a l w a a r o p we o ns nu b e v ind e n in d e s ta d e n d e kist een verzamel ing van objecten. di t p l eid o o i v o o r d e men s e lij k e s ta d is d a n ook e e n sc h a a l w a a r in b esl is s inge n m oe ilij k k un - He t a rchie f v a n hotel K ranapol sky was eindel oos ne n w o r d en gen o men en wa a rin v e e l v e rgis s in- e n d e v e rha le n waren dikwijl s goed gedocumeng e n w o r d en gema a k t . D e s ta d is a ls e e n licha a m te e rd e n

b e waard gebl even. bij verschil l ende

e n d ien t met uit er st e p re cie z ie chirurchis ch te ins te llinge n gi ng ik informatie verzamel en, zow o r d en o n d er h o ud en .

v e e l a ls d a t m ogel ijk was maakte ik fotoâ&#x20AC;&#x2122;s, archiv e e rd e ik d o cu menten en l as ik ik door verschil-

O p d e k a a r t h ier n a a st h eb ik intuitie f e e n a a nta l le nd e b o e k e n, hotel brochures, beel dbanken en g e b o u w en in d e st a d a l s o b j e cte n b e s te m pe ld . online a rtik e len over het hotel en zijn verschil I n dit gev a l b ek ijk ik d e s ta d ne t z oa ls d e k is t le nd e pe riod e s. m e t o b jec t en t h uis en ma a k ik d e a fwe ging wa t vo o r mij p er so o n l ijk d e o b j e cte n z ij n d ie ik m ij He t uite ind e li jke ontwerp dat ik heb gemaakt h e r i n n er , d e h o ek st en en in m ij n ge he uge n d ie b e s chouw ik d an ook al s een nieuw hoofdstuk in m i j n p er c ep t ie v a n d e st ad b e inv loe d e n. E e n v a n d ez e o bjec t en wa s Ho te l Kra s na pols k y . M i j n eigen h er in n er in g aa n d it ge b ouw ging nie t ve r der d a n d e v r eemd e vo o rge v e l m e t d e b uite n

he t v e rha a l Krasnapol sky.

KRASNAPOLSKY

E i g e nli j k is h et gek a l s je be d e nk t d a t d e ple k k e n uit d uits la nd , in “H et Nieuwe Pool sche K offij d i e nu o p een o r ga n isc h e m a nie r o nts ta a n wa a r - huis ” z ij n to e k omstige zwager ontmoete. Een s c h i j nli j k d e a ut h en t iek e st e d e n v a n d e toe k o m s t k le ine ge b e urte n is die veel heeft betekent voor zu lle n zijn . N u n o g l ev en d ig e n onge po lij s t, v ol d e ontwik k e ling van Amsterdam. m e t r af e l r a n d en en sp a n n in g. He t Am s te rd a m v a n 1 8 55 w a s z o ’ n p l ek . D e D a m m e t a a n d e e ne z ij d e He t m o e t om s treeks 18 55 zijn geweest dat Adol f d e Z u i d er z ee en d e h a v en s wa a r d e go e d e re n v a n in he t ca fe k wa m, na zijn werk in het nog steeds ve r b i nnen k w a men en a a n d e a nd e re z ij d e d e a m - b e k e nd e wa re nhuis ”De Winkel van Sinkel ”. H ij s t e l va n wa a r uit h et b in n en l a nd k o n word e n v oor - ra a k te m e t d e b arman aan de praat en er ont zi e n, ve rst er k t e d e p o sit ie va n d e s ta d e n z o rgd e s tond e e e n v rie n dschap, De Band tussen Bar e r vo o r da t A mst er d a m een inte rna tio na a l ce ntrum m a n Vo lm e r e n K rasnapol sky werd sterker nadat w as vo o r d iv er sen z a k en l ied en.

Kra s na po ls k y e en rel atie kreeg met de zus van d e Ba rm a n. Ze b esl oten in zekere zin een kl ein

Di t w a s o o k d e t ijd w a a r in A d o lf W ilhe lm Kra-

fa m ilie b e d rij f op te zetten en het Nieuw Pool sch

s napo ls ky , een geimmigr eer d e j o nge k le e rm a k e r

Ko ffij huis o v e r te nemen.

GSPublisherVersion 0.60.100.100

1853-1870

1853 Het nieuw Poolsch Koffijhuis

Kra s na po ls k y e en rel atie kreeg met de zus van d e Ba rm a n. Ze b esl oten in zekere zin een kl ein

Di t w a s o o k d e t ijd w a a r in A d o lf W ilhe lm Kra-

fa m ilie b e d rij f op te zetten en het Nieuw Pool sch

s napo ls ky , een geimmigr eer d e j o nge k le e rm a k e r

Ko ffij huis ch o v er te nemen.

Kaffee Krasnapolsky

1855

Zomertuin

GSPublisherVersion 0.60.100.100

1876-1882

1876-1882 Wintertuin D e plannen v oor h et h ote l werd e n st e e d s gr o t e r , e r

na a r Ne d e r l a nd k w a men in 1883 werd Kra sn a p ol sk y

werd gezo ch t n a a r meer mog eli j k he d e n vo o r o nt spa n- ge i nspi r e e r d o m h et d itma a l groots a a n te p a k k en . Er ning, zo w e rd h e t ca f e, eers t op d e b o ve nve r d i e pi ng,

w e r d e e n o nt w e r p gema a k t d oor Architect J. B. Sa l m

uit gerust met een b illa rd z a a l e n d e z o m e r t u i ne n w a -

vo o r e e n W i nt e r t uin , bil l a rd za a l en p a ssa ge. H ier-

ren inm id d e ls e en b eg rip ma a r w a r e n o nb r u i k b a a r i n

m e e z e t he t ho t e l zich d efin itief op d e k a a rt.

de winterm a a n d e n . T oen d e we r l d t e nt o o nst e l l i nge n

Nieuwe Zaal

Billartzaal

Passage Koffij kamer

Wintertuin

Keukens

1882

Zomertuin Abatoir

Oude CafĂŠ

GSPublisherVersion 0.60.100.100

1909

1909 electriciteit

D e vele la mp en in d e win te rtui n ve r o o r z a k e n ve e l

st a ppe n o p e l e c t r i citeit. Een bel a n grijk e sta p v oor

st ank, ro ok en roeta a n s la g . A ls K r a sna po l sk y o p d e

d i e t i j d . O p d e z e m a n ier k on hij het gehel e comp l ex

beurs in a a n ra kin g komt met d e ni e u w st e i nvo a t i e

vo o r z i e n va n e l e c t rische v erl ichtin g.

o p het geb ie d v a n g loe ila mp e n b e sl u i t hi j o ve r t e

Kunstzaal Nieuwe Zaal

Billartzaal Varanda

Passage Oude CafĂŠ

Buffet zaal

Wintertuin

Keukens

1913

Zomertuin

Pakhuis van de firma Leeuwenstein

Buffet Ketelhuis

GSPublisherVersion 0.60.100.100

1938

1933

1933 Crisis

Krasnapols ky z elf ov e rlij d t in 1 91 2 e n i nm i d d e l s

gr o t e z a a l ge b o u wd , v oor bijeen k omsten en v oor

wordt het b e d rij f g e le id t d oor d e he e r S t a a l , O o k e e n

d a nsa vo nd e n. H e t is d e sta rt v a n een n ieuwe rich -

vo oruit str ev e n d p e rs oon d ie h e t ho t e l b l i jf t ve r ni e u -

t i ng, d e t u i ne n ve rd wijn en l a n gza a m en d e za l en

wen. Het h otel, res ta ura n t, ca f e e n b i l l a r d l o pe n o p

ne m e n he t o ve r .

een wat la g er p itj e . H e t is cris i s, e n m e nse n z i jn o p E r w o r d t e e n o nt werp gema a k t v oor een n ieuwe uit -

zo ek naar v ertier.

b r e i d i ng d o o r P.J . H . Cuy p ers. H ierbij word t ook d e D aarom w ord t op d e p la a ts v a n d e z o m e r t u i n e e n

Witte Zaal

Lees Zaal

Billartzaal Groote Danszaal

Passage Lounge/ ontvangstzaal

Wintertuin

1930

Lounge

Toneel

Foyer Buffet

Keukens Entree

o u d e se r ve t st e e g in het comp l ex op gen omen .

Ketelhuis

GSPublisherVersion 0.60.100.100

1942-1951 1942-1951

1942-1951 Oorlog

Ten Tijde van oorlog gebeurt er vrij weinig in het hotel, er is geen geld, geen eten en er zijn geen gasten. In sommige artikelen wordt beweerd dat Krasnapolsky in de oorlog een rol heeft gespeeld plek voor joodse onderduikers, maar hier is weinig over te vinden. Het naastgelegen pand, het polmanshuis aan de dam dient op dat moment als basis voor de duitse wehrmacht.

Witte Zaal

Lees Zaal

Billartzaal Groote Zaal

Passage Lounge/ ontvangstzaal

Wintertuin

1940

Lounge

Foyer Buffet

Keukens Entree

Toneel

Ketelhuis

GSPublisherVersion 0.60.100.100

1967

1967 EfficiĂŤntie

Een van d e mees t in g rij p en d e u i t b r e i d i nge n u i t 1 90 0

nu z o w e l pi j l st e e g a l s d e serv etsteeg word en op gen o -

vindt plaa ts in d e 1 9 52. W a n n e e r b u u r pa nd he t Po l-

m e n i n he t c o m pl e x .

m ashuis fa lliet g a a t. H e t P olma nshu i s he e f t e e n a a n -

H e t t o t a a l b e sl a a t 46 0 0 m2 bebouwd e en 17 0 0 m2

zienlijk bed ra g b ij K ra s n a p ols k y o pe nst a a n, z o ve e l

o nb e b o u w d e gr o n d . Met a l s bijk omstigheid d a t Kra -

dat het pa n d b ij h et h ote l ka n w o r d e n ge t r o k k e n. e n

sna po l sk y o f i c i e e l a a n d e Da m k omt te l iggen .

expeditie

Abatoir

St. Janszaal

Witte Zaal

Parkeergarage Gardarobe

Lees Zaal

Congreszaal Groote Zaal

Passage Wintertuin

Lounge/ ontvangstzaal

Toneel

Foyer Buffet

Bar

Keukens

Garage

Kiosk

Hotel Lounge Hotel Hal

1965

Prinses Margriet Zalen

Drukkerij Ketelhuis Fietsenstalling

GSPublisherVersion 0.60.100.100

2017

In 1983, p re cie s 100 j a a r n a d e u i t b r e i d i ng va n

k e u k e ns. I n d e t u s sen tijd is Kra sn a p ol sk y ook a a n

J .B.Salm , b e s luit H otel K ra s n a po l sk y gr o o t sc a l i g

d e O u d e z i jd s vo o r burgwa l fl in k uitgebreid en zijn

t e gaan ren ov e re n en uitb re id e n. E r w o r d t e e n pa r -

d e ve l e l o sse pa nd jes d ie in mid d el s zijn op gek ocht

k eerplaat s b ij g e b ouw a a n d e s t .J a nst r a a t , w a a r o o k

d i e ne nd ge m a a k t voor het hotel . In 19 9 2 gebeurt

een extra en tre e e n z a a l v oor h e t c o nf e r e nt i e c e nt r u m

he t z e l f d e e n w o r dt er n u a a n d e a n d ere zijd e groot -

wordt gepla a ts t.

sc ha l i g u i t ge b r e i d , het hotel k rijgt twee mega v l eu ge l s o nt w o r pe n d o or v a n G ool . Ook d eze k eer La a t

Het pand a ch ter d e g ev e l v a n h e t d o o r S a l m o nt w o r-

he t ho t e l z i c h ni e t stop p en d oor sted el ijk e p a tron en

pen gedeelte we rd v olled ig g e sl o o pt e n o pni e u w

e n z o w o r d t o o k de p ijl steeg gea n ex eerd . Da n k zij

o pgebo uw d met een a a n ta l toon a a nge ve nd e e l e m e n -

d e b o u w va n d e â&#x20AC;&#x153; hofv l eugel â&#x20AC;? v ergroot het hotel zijn

t en. D e glorie v a n 100 j a a r d a a r vo o r w o r d no o i t m e e r

c a pa c i t e i t e n na a r een ma x imum v a n 7 20 ga sten . In -

zo als deze wa s , Ook d e b illa rd z a a l ve r d w i j nt , he t e ni - m i d d e l s i s d i t u i t g ebreid met v erschil l en d e suites en ge monume n ta le d e le n a a n d e v o o r z i j d e z i j n d e o u d e

k a m e r s w a a r d a t mogel ijk is.

Kaffee Krasnapolsky

Koffij kamer

Abatoir

Krasnapolskyâ&#x20AC;&#x2122;s verloren programma

Kunstzaal

Zomertuin

Oude CafĂŠ Buffet zaal

Fietsenstalling Billartzaal

Souvenirshop

Foyer

Bar

Lounge/ ontvangstzaal

Hotel Lounge

Japans restaurant EDO

Japanse tuin

N a a rma te h et h ote l s tuk j e b i j b e e t je he t b l o k i n -

d e r d e l e n z ijn in d e l oop v a n d e tijd v erl oren gega a n .

nam v era n d erd e ook d e ho u d i ng va n he t ho t e l . D o o r

V e e l a l pu b l iek e fun cties zijn v erd wen en . H otel s ha d -

meerd e re f us ies en ov er na m e s va n b e d r i j ve n i s he t

d e n e e n m ul tifun ction el e rol en wa ren on d erd eel het

hotel a l la n g g e en on d er d e e l m e e r va n d e st a d z o a l s

w e r ve n va n toeristen . Na a rma te d e eigen a ren v a n het

het d a t v roeg e r wa s , v er sc hi l l e nd e pr o gr a m m a o n-

ho t e l st e e d s v erd er v a n d e sta d of d e gebruik ers v a n

Nieuwe Zaal

Pakhuis van de firma Leeuwenstein

Varanda

Groote Danszaal

Drukkerij Lees Zaal

Kiosk

Buffet

Prinses Margriet Zalen

Passage

Tuin

Kapper Evolutietrap

Winkels

het hotel kwa men te s ta a n is d e ho u d i ng o o k st e e d s

st a d r i c ht e n z e z i c h n u a l l een n og op hun k ern ta a k

m eer para s ita ir g e word en , wa a r vr o e ge r he t ho t e l nog bijdroe g a a n een in d rukwe k k e nd e e n pr e t t i ge

Verloren programma

1.1 KRASNAPOLSKY: Ontwikkeling in de stad

GSPublisherVersion 0.60.100.100

5 12 jun

i 18

7 ok

tob

9 18

1 ok

tob

,15

fab 18 rieks 82 ree gebo ds uw in be 21 7 18 zit 82

GSPublisherVersion 0.60.100.100

Ook op s te d elij k n iv e a u i s e r i n d e l o o p va n d e t i j d

st e ge n. M et d e v erbred in g v a n d e Da mstra a t en a a n

vee l g eb eurd . Zo la g h et Ni e u w po l l sc h K o f f i jhu i s

d e a nd e r e zijd e d e st. Ja n sstra a t word t het bl ok in -

vro e g e r n og in d e W a rm o e st r a a t , e e n b l o k ve r w i j d e r d ge k a pse l d en v erv a l t een ged eel te v a n d e stegen a a n van d e D a m. En b es ton d he t pa t r o o n t u sse n d e O u -

d e vo o r z i j d e. Deze zijn v a n d a a g d e d a g n og steed s

dezij d s V orb urg wa l e n d e W a r m o e st r a a t vo o r a l u i t

z i c ht b a a r zichtba a r in het hotel .

1.1 KRASNAPOLSKY: Ontwikkeling in de stad

GSPublisherVersion 0.60.100.100

D e pixelach tig e s ch a a l v a n d e k l e i nsc ha l i ge b e b o u -

va n Z o c he r ve r d w ijn t en d e beurs v a n Berl a ge word t

wing maakt p la a ts v oor e en a a nt a l k o l o sse n, d e D a m

ge b o u w d e n he t Na tion a a l Mon umen t word t gep l a a tst

wordt gro ter en kra s n a p ols ky b r e i d t u i t . D e b e u r s

pa l vo o r d e d e u r va n het hotel .

La ge n va n de T i j d

Na al de a a n p a s s in g en in v e rs ch i l l e nd e pe r i o d e s ve r-

w o r d e n. D e pl a t t egron d v a n Kra sn a p ol sk y heeft d a n

vagen de l ij n e n v a n h et h e d en e n ve r l e d e n, H e t H o t e l

o o k i e t s w e g va n d e d oor Sir John Soa n es on tworp en

is een lap p e n d e ken v a n h erin n e r i nge n ge w o r d e n.

B a nk o f E ngl a nd , een sta p el in g v a n a rchity p es d ie

Een domin o ef f ect v a n re a cties l e i d t t o t o nvo o r

he t r e vu e pa sse r e n .

spelbare a rch itectuur d ie n ooit b e d a c ht ha d k u nne n

Begane Grond - Huidige situatie

De tussenruimtes

“Without Cabinet” Helmut Smits

Tusse n ruim tes

D o or de v ele in ef f icie n te uitb re i d i nge n e n a a npa s-

va n d e m u r e n w e e r, wa a r a a n d e v oorzijd e v eel v ul d ig

singen on ts ta a t er in h e t h ote l e e n ne t w e r k va n ho l l e

c o l l i se n z i jn a a ng ebra cht, bev in d t zich a chter d e col -

ruim tes d ie met elka a r in v erb i nd i ng st a a n, va a k vo o r

l i se n e e n a nd e r e w erel d . , d ie v a n d e tussen ruimtes,

leiding werk, s ch a ch te n of g ew o o nw e g st u k k e n m u u r

l i nne nk a st e n, no o d tra p p en huizen , stegen , serv ice

die nooit z ij n we g e h a a ld . Ze g e ve n d e a c ht e r z i jd e s

k e l d e r s, k r u i pr u i mtes en in sta l l a tieruimtes.

Tijdmachine

TUSSENRUIMTES: De stegen

D e ni e u w e stegen zijn d a n ook ruimtes wa a rin men k a n d w a l e n , wa a rin het v erl oren hotel weer zichtba a r w o r d t . M e t soms een gl imp s v a n het huid ige gebruik k a n m e n d o el l oos ron d d wa l en en zoek en . D e st e ge n werk en a l s een tijd ma chin e en bren gen je t e r u g na a r p l ek k en d ie ooit het hotel groot ma a k ten .

TUSSENRUIMTES: De stegen

St. Jansstraat

St. Janszaal crossvloer

Kamer

oestra

Restaurant

Warm

Wintertuin

keukens

Brasserie Evolutietoren

bar Lobby De Dam

Pijl

Dam

Parkeergarage

Grote Zaal

GSPublisherVe

Servetsteeg

Oudezijd

s Voorbu

rgwal

Duivensteeg

Hoteltuin

Wynand Fockink

lsteeg

mstraat

Begane grond 4,5m hoog

Entree D e e n tre e la a t z ien d a t he t b e t r e d e n va n d e t i jd m a -

spa nne nd wa n t het l ijk t a l sof je er n iet ma g zijn , het

chi n e e en keuz e is , een pl e k w a a r j e ni e t z o m a a r

i s e e n pl e k om te on td ek k en . Deze eerste sta p d a a cht

binn e n s ta p t, ma a r wa a r je e e n l e t t e r l i jk e b a r i e r e

je u i t o m h et on td ek k en v oort te zetten . Je ben t d e

door moe t. Je klimt n a a r b i nne n, m o e t d o o r e e n d e u r

ga st d i e e r a l ja ren n iet meer k omt.

waa rv a n j e n iet wis t d a t j e e r m o c ht k o m e n, he t i s

VERDWENEN PROGRAMMA & THEMAS

Gentrificatie en inclusiviteit

Toen Krasn a p ols ky h e t h ote l b e go n z o r gd e hi j e r vo o r E e n vo r m va n i nc l usiv iteit ein d 180 0 wa s het toel a ten dat de stad we rd â&#x20AC;&#x153; op g e ruimd â&#x20AC;? , H i j w a s i e m a nd d i e

va n vr o u w e n i n c a feâ&#x20AC;&#x2122; s, k ra sn a p ol sk y wa s een v a n d e

ghet to vormin g e n v e rkrottin g t e ge ngi ng d o o r ni e u w e

w e i ni ge pl a a t se n in d e omgev in g v a n d e wa l l en wa a r

impuls te g e n e re n op e en b ep aa l d e pl e k . W e k u nne n

vr o u w e n k o nd e n k omen zon d er d a t d a a r scha n d e ov er

hier o nt da a n ov er z ij n , ma a r in z e k e r e z i n w a s he t

w e r d ge spr o k e n. De tuin wa s d a n ook een p l ek wa a r

niets ande rs d a t e r n u g eb eurt i n d e st a d . M e nse n

ge l i e f d e n e l k a a r kon d en on tmoeten . Kra sn a p ol sk y

werden hu n h uis uitg ekoch t e n d e pl e k w e r d o pge -

ha d d u s e e n d u b b e l rol a l s het gin g om in cl usiv iteit

waardeerd .

e n ge nt r i f i c a t i e .

D it is iets d a t wij n u a ls n e g a tie f b e sc ho u w e n. d e

Al s w e nu na a r d i t stuk sta d k ijk en zien we d a t wa a r

st ad moet in clus ie f z ij n , ied er m e ns m o e t e r z i c h

k r a sna po l sk y m e e begon , het uitk op en v a n bewon ers,

t huis k unn en v oele n . e en g root ve r sc hi l i s u i t e r a a r d

b e ho o r l i j k i s d o o rgesl a gen . Er is wein ig p l ek v oor

de t ijdsgees t. W e h eb b en n u d e m i d d e l e n o m d i t t e

b e w o ne r s, k l e i ne on d ern emers, k in d eren , d ieren en

do en en h e t s ocia le v a n g n e t om m e nse n k a nse n t e

pl a nt e n .

geven.

Kamers Een h ote l z ou g een h ote l z i j n z o nd e r k a m e r s. H e t arch ief v a n K ra s n a p ols k y z i t e r vo l m e e , e e n o ne i ndige b ron a a n s tij le n , m a t e r i a l e n, pr i nt s e n t e x t u r e n. D e ka mer ca ta log us s ta a t sym b o o l vo o r d e pe r i o d e waa rin d e ka mers we rd e n ge b r u i k t , z o z i e je o p b o vens ta a n d e f oto een B id e t o p r a i l s, d a t d i e nd e a l s e e n vro e g e v orm v a n a n ticon c e pt i e . D e c a t a l o gu s vo o r d e ver d wen e n s la a p ka mers i s d a n o o k d e b a si s vo o r e e n ree ks s la a p ka mers d ie o nd e r d e e l w o r d e n va n d e t u s senruimte s .

D e sl a a pk a mers zijn d ien en d a a n het v erl oren hotel e n k u nne n gebruik t word en d oor ha a r ga sten , het t he m a i nc l u siv iteit sp eel t hierin een rol . H et zijn o ve r ge b l e ven ruimtes in het hotel omd a t d e sta n d a a r d k a m er zich gra a g in een rechthoek l a a t stop p en o nt st a a n e r ruimtes d ie v oor d e n orma l e hotel ga n ger ni e t i nt e r e ssa n t zijn . H et zijn juist d ie hoek en d ie he t ve r ha a l v ertel l en v a n het gebouw, wa a r v erschil l e nd e t i jd e n bij el k a a r k omen , ov ergebl ev en ruimtes vo o r o ve r gebl ev en men sen .

St. Jansstraat

Kamer

Zaal

Warm o

estraa

Kamer

Wintertuin

Zaal

Evolutietoren

Moestuinen

De am

Pijlste

Damst

Grote Zaal Duivensteeg

Servetsteeg

Oudezijd

s Voorbu

rgwal

Kamer

Hoteltuin

eeg

traat

Verdieping 01

Zelfvoorzienendheid Zo als eerd e r a a n g eg e v e n wa s he t ho t e l e e n o p z i c h-

O ve r a l w e r d vo o r gezorgd , en d e eigen v oorzien in -

zelf staand e ma ch in e . Ele ctrici t e i t w e r d ge ge ne -

ge n d i e he t ho t e l d ra a id e werk en ook d oor in d e

reerd, het v lees werd g e h ouwe n i n e e n e i ge n a b a -

b u u r t . H e t c r e e r d e werk gel egen heid en bed rijv ig-

t oir, eten we rd g e ma a kt in e ig e n k e u k e ns e n pl a nt e n

he i d .

werden ve rb ouwd in een eig e n k w e k e r i j i n z a a nd a m .

VERDWENEN PROGRAMMA & THEMAS

A ls m ensen d e n a tuur in wild en, m o e st e n z e m e t d e

Z o w e l i n a l s r o nd het hotel word en d e tuin en d e

paardent ra m d e s ta d uit wa a r ze d a n na a r e e n va n d e

l e i d e nd . E e r st vo orn a mel ijk d e zomertuin en , l a ter d e

t heetuine n kon d en g a a n omte f l a ne r e n. T o e n K r a-

w i nt e r t u i n e n se r re, d ie zomers k on word en omge -

snapolsk y h et h ote l b eg on wa re n d e t u i ne n e e n va n

b o u w d t o t ve r a nd a . De eigen k wek erij l ev ert p l a n ten

de belangrij ks te in g red ien ten va n he t ho t e l . M i d d e n -

vo o r e i ge n ge b r u i k en d e v erschil l en d e tuin en cree-

k lassers k on d en n ie t ma kke lij k d e na t u u r i n. Pa r k e n

r e n e e n gr o e ne o ase in d e sta d .

waren priv e e n eig e n d om v a n d e r i j k e n.

Zomertuin

Serre/ Waranda

Wintertuin

Axonometrie

5.547,98 m2

5.000,00 m2

904,16 m2

Platte daken van Krasnapolsky 6.500 m2

Oppervlakte opgevangen regenval per maand is 11.726m2 x 70mm regenval gemiddeld per maand = 820m3 water per maand

11.726,06 m2 GSPublisherVersion 0.94.100.35

en regenval per maand is 11.726m2 x deld per maand = 820m3 water per

Oppervlakte op 70mm regenval maand

11.726,06 m2

5.000,00 m2

Voetbalveld 5000 m2

Gelijk aan een kubus van 9,4m x 9,4m x 9,4m per maand

Per jaar

Gelijk aan een kubus van 9,4m x 9,4m x 9,4m per maand

Per jaar

oorziene ndheid Moestuinen

et watWilde erbergingtuinen onder

waterberging

met

Wilde tuinen met opper vla kte water

ijvervorming

Schuur Moestuinen

Billardzaal

Evolutietoren

Moestuinen

wilde tuinen

Serre

Moestuinen

wilde tuinen

Keuken Keuken

wilde tuinen

Dak

Gevelaanzicht

110

Analoge ruimte

Omd a t d e tij d a n a loog w a s, w a r e n d e r u i m t e s d a t u i tera a rd ook. Een le es ta f e l w a s e e n pl e k w a a r je r u s tig in d e wa a n v a n d e d a g k o n z i j n, he t c a f e e e n pl e k voor d is cus s ie z on d e r ge vo l g e n e e n b i l l a r d z a a l e e n ple k v oor h e t s ocie te its w e z e n.

VERDWENEN PROGRAMMA & THEMAS

111

Billardzaal Ru imte v oor h e t a n a log e , r u i m t e vo o r ge spr e k , o nt trokke n a a n h e ktie k v a n d e d i gi t a l e w e r e l d , so c i a l e netwe rke n en p us h b e ric ht e n. D e b illa rd z a a l is een rui m t e w a a r i n d i t m o ge l i jk i s. zod ra j e d e z a a l b in n e n s t a pt b e n j e vr i j va n si gna l e n en a a n g e wez en op j e me nse l i jk e pr i nc i pe s. E e n t e x tie le n kooi v a n F a ra d a y z o r gt e r vo o r d a t je a f ge sl oten b e n t v a n d e b uite n w e r e l d . G e e n k o o i o m je o p t e slu iten , ma a r j uis t e en o m je t e b e vr i j d e n.

126

VERDWENEN PROGRAMMA & THEMAS

Evolutie Een trap die in het hekwerk de evolutie weergeeft, het is een klein gebaar, maar tegelijkertijd een kunstwerk dat goed weergeeft wat de potentie van het hotel kan zijn. De evolutietoren is dan ook een conclusie. Wat gebeurt er als al deze elementen bij elkaar komen, alle gebruikers. Zowel de oude als de nieuwe gebruikers, de gebruikers van het verloren hotel, mens en dier, het hotel personeel en de reguliere hotelgasten? De Evolutie toren slaat een gat dwars door het hotel op de plek waar ooit de evolutietrap aanwezig was. Het laat de verschillende lagen en tijdsbestekken zien waaruit het hotel is opgebouwd en het laat de verschillende gebruikers onderdeel zijn van elkaars aanwezigheid.