Landgoed Coelhorst
Herinrichting landgoed Coelhorst: Inleiding: Dit landgoed ligt aan de Eem tussen Amersfoort, Soest en Baarn. De geschiedenis gaat terug tot de middeleeuwen. Gehucht Keulhorst is in de loop van de tijd gegroeid naar een omsloten terrein waardoor we het nu meer zien als een landgoed. Het heeft alle kenmerken van een landgoed. Zoals landerijen met boerderijen, en een centrale plek. Vanuit deze centrale plek zijn in de loop van de tijd allerlei typisch landgoed elementen er aan toegevoegd. Met als laatste toevoeging een appelboomgaard in 1947. Naast Coelhorst ligt de Grebbelinie die van cultuur historische waarde is. Deze linie geeft voor een groot deel het gesloten karakter aan de plek. Hierdoor heeft Coelhorst kunnen verstillen. Natuurmonumenten wil dit graag behouden. I.v.m. het “Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP)” moet de dijk versterkt worden. Samen met de visie “Grebbelinie boven water” hebben het waterschap, provincie en de diverse gemeenten besloten de dijk toegankelijk te maken voor het publiek. Dit geeft een druk op Coelhorst. In mijn ontwerp wil ik laten zien dat je met herprogrammeren de plek kan behouden. Martien van Vliet
gehucht keulhorst
kaart rond 1400
Coelhorst is een gegroeid landgoed. De kapel gaat terug tot 1300 en diende het gehucht Keulhorst. Coelhorst ligt naast het open polderlandschap in het kampenlandschap van de Gelderse vallei. Dit geeft de plek het gesloten karakter. Rond 1600 is de omvorming tot het landgoed begonnen. In die tijd is men begonnen met de verdedigingswerken van de Grebbelinie. De Coelhorsterkade en de vuurdijk zijn de sluitstukken hiervan. Tijdens de mobilisatie van 1939 is het gebied onderwater gezet en de bebouwing in het schootsveld gesloopt. Deze invloed is nog steeds waarneembaar in vorm van de wederopbouw boerderijen. Deze zijn in 1940 ontworpen door de architect Pothoven in Delftse school stijl. Pas in 1954 is er een nieuw landhuis herbouwd op de oude fundamenten van 1939. Verderop is te zien waartoe dat heeft geleid.
Niet alleen het verleden heeft invloed op het landgoed ook deze tijd heeft zo zijn invloed. Zo zijn er tal van gebiedsvisies zoals het hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), uitloopgebied Amersfoort, Grebbelinie bovenwater en is het een onderdeel van de ecologische hoofdstructuur. Grebbelinie bovenwater en de dijkverbetering zijn de meest zichtbare. Zo gaan de bomen van de dijken en zal het broekbos aan de dijk groter worden. Om het landgoed natter te maken is besloten het los te koppelen van het gemaal in de male wetering. Hierdoor is er een waterbuffer nodig in de vorm van een moeras. Dit ligt in de EHS zone en aan de Coelhosterwering en het broekbos. De druk op het landgoed komt van de geplande fiets-wandelroute via de dijk. Natuurmonumenten wil graag het gebied extensiveren en de boer als landschapsbeheerder inzetten om zo de waardevolle flora en fauna te behouden en uit te breiden. Dit biedt kansen om het landgoed beperkt open te stellen voor de wandelaar op het landgoed.
De opgave bestaat uit het herprogrammeren van het landgoed. Dit bestaat uit het extensiveren van de agrarische bedrijven en het toelaten van extensief toerisme. De ontwerp opgave is het ontwerpen van een landgoedboerderij met behoud van de bestaande structuur. Waar voorheen het landhuis de centrale plek in nam zal nu de bestaande boerderij de centrale plek van het landgoed moeten worden.
De opgave. Het programma Afstudeeropgave: Gebouwen: -regionale economie -stal -voedsel km bepreken -tuinkas -beschut wonen -woongebouw -educatie -bezoekerscentrum -eenvoudig en doel matig -bestaande boerderij Coelhorst: Coelhorst: -extensieve landbouw -tuinderij -extensieve toerisme -wandelroute -boer landschapsbeheerder -seizoensgebonden arbeid -natuurontwikkeling -landgoed onderhoud Regio/context: Regio/context: -dijkverbetering -waterberging -verbrede landbouw -beheer dijken -Grebbelinie bovenwater -educatie -uitloopgebied -hoofdontsluiting -Ehs beleid -weide beheer
7
2
6 1
5
3
8
4 Nieuw situatie: 1 2 3 4 5 6 7 8
dijk ‘grebbelinie’ waterbuffer broekbos entree nieuwe boomgaard erf tuinderij coelhorsterkade
materiaal en detail
erf en kappen
spanten en sporen
bezoekerscentrum
woonschuur
kapschuur
stal
Deze vrije loopstal met compostbodem heeft een weide toegang met melkrobot. De bodem moet 2x per dag belucht en geploegd worden. De kudde, 48 stuks incl. jongvee, kan vrij rondlopen en is te beheren via het informatie systeem van de melkrobot. Boven de robot is de beheersruimte met toezicht in de stal en buiten de stal.
bestaande boerderij voorgevel
landgoed zijaanzicht
koelcel
kaas productie
kantoor/adnistratie
begane grond
opslag
prive woning
dakplan
Bestaande wederopbouw boerderij in Delftse school stijl Architect Pothoven 1940
achtergevel
landschap zijaanzicht
bezoekerscentrum
Het bezoekerscentrum staat op de plek van het oude landhuis en bestaat uit drie gebouwen. Een tuinkas en expositieruimte waar ooit het landhuis was en het bezoekerscentrum zelf. Door de schuurvorm en gelijke materialisring is het ĂŠĂŠn geheel met de rest van de bebouwing. De benadering tot het gebouw is door de nieuwe boomgaard die aansluit op de bestaande laan deze sluit aan op de hoofdentree.
Toegang bezoekscentrum door de nieuwe boomgaard.
Landgoedtuin
Gebouwentree via de bestaande laan
tuinroute
uitslag tuinroute
tuin/erf
winterkamer tuinoverzicht
kapel
entree expositieruimte contour landhuis
boomgaard
landgoedroute
uitslaglandgoed route
winterlaan
weide toegang na broedseizoen
winter moeras zich op kapel
voorjaar moeras
herfts coelhorsterkade/broekbos
elzenhagen en houtsingels
zomer tuinkaszijde bezoekerscentrum
winter publieks entree
Herinrichting landgoed Coelhorst Afstudeeropgave van: Martien van Vliet
nr 100608588
Commissie: Mentor Architectuur landschap
Chris Scheen Judith Korpershoek Jeroen Bosch