20 jaar, 20 dagen, 20 titels
Matty Gaikhorst en de bibliotheek van de Academie van Bouwkunst Amsterdam, 2024
20 jaar
Na 20 jaar komt er een einde aan mijn werkzame leven in de bibliotheek van de Academie van Bouwkunst. Ik ga met pensioen! Al die jaren heb ik tienduizenden boeken in handen gehad, duizenden aangeschaft en evenzoveel gesaneerd.
20 dagen
In al die jaren zijn mij boeken en films bijgebleven die mij persoonlijk geraakt of geïnspireerd hebben. Als afscheid heb ik een kleine selectie gemaakt en tentoongesteld in de bibliotheek. Elke titel heb ik van een korte motivatie voor mijn keuze voorzien.
20 titels
1 Die Wuppertaler Schwebebahn
2/3 Villa Tugendhat
Sinds ik ooit dit boekje over de Schwebebahn uit de antiquarische collectie in handen had wilde ik deze een keer met eigen ogen zien en ervaren. Een unieke monorail, hangend boven de rivier de Wupper. Afgelopen jaar was het zover en heb ik mij zwevend boven de rivier van beginpunt naar eindpunt en terug laten vervoeren. Een geweldige ervaring.
In de bibliotheek hebben we een collectie romans die gerelateerd zijn aan het vakgebied. Persoonlijk vind ik De Glazen kamer of The glass room van Simon Mawer een prachtige roman. De eigenlijke hoofdpersoon in het boek is Villa Tugendhat in Brno, van Ludwig Mies van de Rohe. Het huis werd gebouwd in opdracht van de joodse familie Tugendhat die er woonde tot aan hun vlucht aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog. Het boek volgt de
villa vanaf het ontwerpproces, de bouw, de bewoning, en het gebruik door achtereenvolgens de familie, de Nazi’s, de Russen en de communisten. De gehavende villa werd in 2010 geheel gerenoveerd In de uitgebreide monografie Mies van Detlef Mertins wordt de villa uitvoerig beschreven, zijn plattegronden opgenomen en komen de meubelontwerpen voor de villa aan bod.
4 High Line
Uiteraard was het tijdens een vakantie in New York een must om de High Line te bezoeken, een bijzondere ervaring om over de voormalige spoorlijn te lopen met beplanting van Piet Oudolf. In 2015 verscheen een schitterend, volledig gedocumenteerd boek over dit project. Het in groot formaat uitgevoerde boek ‘wandelt’ via beplantingsplannen, gedetailleerde tekeningen met uitvouwbladen over de High Line en schetst de geschiedenis van de totstandkoming.
5 An unfinished encyclopedia of scale figures without architecture
Dit 1219 pagina’s tellende boek laat meer dan 1000 voorstellingen van de menselijke figuur in architectuurtekeningen zien. Ze zijn gemaakt door architecten van Aalto tot Zumthor, maar uit hun architecturale context gehaald. Laat je inspireren!
Al sinds 1971 in de collectie van de bibliotheek en bijna veertig jaar onopgemerkt gebleven. ‘The Whole Earth Catalog’ was een Amerikaans tijdschrift over tegencultuur en een productcatalogus Het werd tussen 1968 en 1972 meerdere keren per jaar gepubliceerd, en daarna af en toe, tot 1998. Het tijdschrift bevatte naast essays vooral productrecensies waarbij de focus lag op zelfvoorziening en ecologie. Het nummer in onze bibliotheek heeft lang gewacht op een revival van de aandacht voor zelfvoorzienendheid en duurzaamheid. Goed dat we dat hebben bewaard, inmiddels een collectors item.
Een bezoek aan het Holocaustmuseum en de onbegrijpelijke omvang van de geplande en georganiseerde vernietiging van mensen deed mij terugdenken aan de schok die ik ervoer bij het lezen en kijken in het boek Auschwitz van 1270 tot heden Efficiënt en genadeloos ontworpen door professionals, waaronder architecten. Een ontluisterende, wellicht naïeve, blik op het vakgebied, met de ontwerptekeningen van barakken, gaskamers, verbrandingsovens, ; niet te bevatten, maar wel gebeurd
8/9 A dictionary of color combinations
Een paar jaar geleden ben ik begonnen met zeefdrukken. Kleur en het combineren en mengen van kleuren is moeilijk en tijdrovend. Dit boekje, met 348 kleurencombinaties, bleek een zeer nuttig hulpmiddel daarbij. Het boekje is afgeleid van een zesdelige serie van de Japanner Sanzo Wada uit 1933 en 1934 Thuis heb ik van Jozef Albers de tweedelige, prachtig uitgevoerde ‘Interaction of Color’, een bron van inspiratie. In de bibliotheek moeten we het doen met een zeer verkorte versie.
10 Dit is mijn hof
Journalist en schrijver Chris de Stoop keert na de dood van zijn broer terug naar de ouderlijke boerderij, gelegen in De Hedwigepolder, de beroemdste polder van de lage landen, op de Zeeuws-Vlaamse grens. Deze moet en zal onder water worden gezet. Deze polder is symbool geworden voor het oude boerenland dat moet wijken voor nieuwe natuurgebieden. Dit raakt de bevolking diep in de ziel. ‘Dit is mijn hof’ is een aangrijpend, persoonlijk relaas over het verdwijnen van boeren en het oude cultuurhistorische landschap.
11/12 Industrielandschappen
Zoals velen kan ik enorm genieten van herontwikkelde industrie- gebieden. Een paar keer ben ik naar Zolverein geweest, groot, imposant, maar ook kaal en kil. Totaal anders is Landschapspark Duisburg-Nord. Veel aandacht voor groen, alle doelgroepen komen aan hun trekken met peuterspeelplaatsen, klimvoorziening, havermelk en bier in de voormalige fabriek. Een levendig geheel. Een mooi overzicht van diverse projecten biedt Beauty Redeemed van Ellen Brae Landscape Park Duisburg-Nord van Peter Latz gaat helemaal over dit bijzondere project en laat schitterende foto’s zien.
13/14 Louis Kahn
In My architect: a son’s journey ontrafelt regisseur Nathaniel Kahn het geheime leven van zijn vader, de beroemde architect Louis Kahn. Nathaniel bezoekt de gebouwen van zijn vader en ontmoet de voormalige collega's, studenten, ex-vrouwen en (buitenechtelijke) kinderen. Langzaam krijgt Louis Kahn een gezicht: dat van een onbetwist briljante, charmante, maar lastige man, met wie het haast onmogelijk samenleven was. Samen met bijvoorbeeld het boek Louis J. Kahn: complete work 1935-
1974 van Heinz Ronner and Sharad Jhavri met honderden tekeningen, schetsen, ontwerpen en foto’s biedt het een mooi overzicht over de persoon en het oeuvre van Kahn.
15 Waterloopbos
Een grote speeltuin voor volwassenen. Zo ziet het prachtig deels gerestaureerde, voormalig Waterloopkundig Laboratorium in de Noordoostpolder eruit. Daar werden van 1954 tot 1996 honderden schaalmodellen ontwikkeld om waterwerken, zoals de Oosterscheldekering, te testen. Sinds de sluiting heeft de natuur het gebied overgenomen en zie je overal tussen het groen en water roestig geworden modellen, af en toe afgewisseld met gekleurde gerenoveerde varianten. Topstuk vormt de op diverse plekken verzaagde betonnen bak. Door de bewerking van RAAFF is een schitterend monumentaal beeld ontstaan met veel waterspiegelingen en doorkijkjes. Pas na een bezoek hoorde ik dat Madeleine in haar vorige functie bij Natuurmonumenten een belangrijke rol heeft gespeeld bij de herontwikkeling.
16 Lo-TEK - Inheemse bouwtradities
Eén van mijn persoonlijke 'ontdekkingen' was het boek LoTEK, dat ik vond buiten onze gebruikelijke kanalen om. Ik wist meteen dat dit uitstekend zou aansluiten bij de behoefte aan boeken over traditionele bouwtechnieken. Een goede greep: hoewel het boek tweemaal in de collectie zit, is het bijna onophoudelijk uitgeleend en wordt het veelvuldig aangeraden door docenten. Kennelijk was ik niet de enige 'ontdekker':)
